Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі
Басқару колледжі
КУРСТЫҚ
ЖҰМЫС
Тақырыбы: “Тауарлық –материалдық қорлар есебі»
Тексерген:____________________
Орындаған:.___________________
Астана-2007 ж
Жоспар
І. Кіріспе..................................................................................................3
ІІ. Негізгі бөлім:
2.1 Тауарлық- материалдық қорларды анықтау мен жіктеу........................6
2.2 Тауарлық-материалдардың номенклатурасы........................................10
2.3 Тауарлық-материалдық қорларды бағалау............................................12
2.4 Тауарлық-материалдық қорларды түгендеу...........................................19
2.5 Тауарлық –материалдық қорларды құжаттық рәсімдеу мен
2.6. Тауарлық-материалдық қорлардың есебі бойынша жүргізілетін бухгалтерлік есеп
ІІІ. Қорытынды...................................................................................29
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.............................................30
Кіріспе:
Осы тақырыпты таңдағаным Қазақстан Республикасында нарықтық экономика
Нарықтық экономика ресурстың барлық материалдық, еңбек және қаржылық
Тауарлық-материалдық қорлар есебін ұйымдастыру үшін, ең алдымен, соған
Осы курыстық жұмыста тауарлық-материалдар қорларын есептеудің негізгі міндеттеріне
Кәсіпорындар мен ұйымдардың қызметі барысында өздерінің өндеген дайын
Олардың өндіріс құралдарынан өзге еңбек заттары өндірісте пайдаланылған
Материалдарды есептеудің негізгі міндеттері:
Дайындалған, келіп түскен және өндіріске немесе сыртқа босатылған
Материалдардың қоймада және тасымалдау кезінде түгел сақталуын бақылау.
Материалдық қорлар қалдығының белгіленген мөлшерден артып немесе төмендеп
Материалдарды өндірісте пайдаланған кезде олардың техникалық жолмен анықталған
Материалдардың өндірісте ұтымды пайдалануын бақылау.
Дайындалған материалдардың өзіндік құнын анықтап және олардың жоспарлы
Жақсы және дұрыс ұйымдастырылған есеп материалдардың түгел сақталуына,
Тиісті түрде жабдықталған материалдық-қорларды сақтайтын қойма немесе бөлме
Материалдар қойманың әр бөлігінде өздерінің түрлері, сорттары, өлшемі
Материалдардың есебін дұрыс және ұтымды ұйымдастыру үшін мыналар
Материалдардың бірыңғай номенклатурасы мен жоспарлы есеп айырысу бағасын
Құжат айналымының дәл жүйесін белгілеу және материалдарды есепке
Бірыңғайланған алғашқы есеп құжаттары нысандарының түрлерін белгілеу және
Сонымен қатар материалдарды алдағы уақыттарда пайдалану үшін өндіріске
Жалпы осы курыстық жұмыста тауарлық-материалдық қорлар есебін ұйымдастыру
Соңғы бөлімде тәжірибе жүзінде «Тауарлық –материалдық қорларды
2.1 Тауарлық- материалдық қорларды анықтау мен жіктеу
Тауарлы–материалдық қорлар - өндіріс цикілінде қолданылатын әр түрлі
Бухгатерлік есептің №7 «Тауарлық-матерериалдық қорлар есебін» стандарттарына сәйкес
-шикізат, материал сатып алатын жартылай фабрикаттар мен құрамдас
-аяқталмаған өндіріс;
-субъектінің іс-әрекеті барысында сатуға арналған дайын өнімдер, тауарлар.
Материалдар есебін дұрыс ұйымдастыру үшін ғылыми-негізделген жіктемені,
Материалдық қорлар былайша жіктеледі:
Негізгі материалдар-шығарылатын өнімге заттық негіз жасап, оның материалдық
Көмекші материалдар-өндірілетін өнімге белгілі бір қасиеттер дарытады (мысалы,
Шикізаттар деп - бұрын азды-көпті еңбек сіңрген заттарды
Негізгі материалдардың қатарына өнімнің өзіндік құнын құрайтын өңдеуші
Өндірістік үдерістің бір сатысына толық өтіп әрі қарай
Материалдардың бұл түрін әрі қарай өңдеу арқылы дайын
Көмекші материалдарға - әртүрлі химикаттар мен майлайтын, сүртетін
Материалдық құндылықтардың ішінде бөлек топ болып отындар, ыдыс
Сонымен қатар материалдар синтеткалық шоттар бойынша (шоттарды Бас
201 «Шикізаттар мен материалдар» шотында-субьектіге тиісті, өндірілетін өнімнің
202 «Сатып алынған жартылай фабрикаттар мен іріктеп жинақталатын
203 «Отын шоты» -көлік құралдарын пайдалануға, өндірістік технологиялық
204 «Ыдыс және ыдыстық материалдар» шотында – ыдыстардың
205 «Қосалқы бөлшектер» шоты- жөндеу жұмыстарын жүргізуге, машиналар
206 «Басқа да материалдар» шотында өндіріс қалдықтары (ағаш
207 «Басқа жаққа өңделуге берілген материалдар» шоты басқак
208 «Құрылыс материалдары» шотын субъект салушылар қолданылады. Мұнда
2.2Тауарлық-материалдардың номенклатурасы
Тауарлық – материалдар есебін дұрыс ұйымдастыру үшін материалдардың
2.3 Тауарлық-матариялдық қорларды бағалау.
Материалдық қорлар бухгалтерлік есепте мына әдістер негізінде бағаланады.
1Арнайы сәйкестірілген есептеу әдісі
2.Орташа өзіндік құнын есептеу әдісі
3. ФИФО әдісі
4.ЛИФО әдісі
Арнайы сәйкестірілген есептеу әдісі әдетте бірімен-бірін алмастыруға болмайтын
Орташа өзіндік құнын есептеу әдісі
Орташа өзіндік құнын есептеу әдісі бойынша кәсіпорынға
ФИФО әдісі.
ФИФО есептен шығарылған материалдық қорларды олардың алғашқы кезекте
ЛИФО әдісі.
ЛИФО әдісі кәсіпорынға ең соңғы кезекті кіріске алынған
Өндіріске босатылған және материалддардың қоймадағы қалдықтары ФИФО және
Саны
(дана) Бағасы
(теңге) Сомасы
(теңге)
А) Қаңтар айынның бірінші жұлдызына кәсіпорынның қоймасындағы материалдардың
Қаңтар айында кіріске алынған материалдық қорлар
1-топтамада
2-топтамада
3-топтамада
4-топтамада
5-топтамада
100
80
90
100
70 110
120
130
140
150 11000
9600
117000
14000
10500
Кіріске алынған материалдық қорлардың жиыны
440 - 56800
Бастапқы қалдық пен қоса есептегендегі қалдығы
490 - 61800
Ай бойы материалдық қорлардың шығыс етілгені
ФИФО әдісімен бағаланғанда 240
33600
ЛИФО әдісімен бағаланғанда 250
34900
Ай соңындағы материалдық қорлардың қалдығы
ФИФО әдісімен бағаланғанда 240
33600
ЛИФО әдісімен бағаланғанда 240
26900
Бұл кестеден көріп отырғанымыздай шығыс етілген 250дан материалдық
ФИФО әдісі бойынша:
Айдың басындағы қалдық 100 дана, сомасын 1500 теңге,
ЛИФО әдісі бойынша:
Соңғы, яғни бесінші топтамада кіріске алынан ы 40дана,
Қорлардың өзіндік құнына қорларда қазіргі тұрған жеріне дейін
7БЕС 4т. сәйкес таурлары-материалдық қорларды өткізудің таза құны
Материалдар алу сәтінде нақты құны (синтетикалық есепте) немесе
Материалдарды алудың нақты құны субъектінің осы қорларды дайындау
Есептік бағалар (алудың жоспарлы өзіндік құны орташа сатып
Баланста материалдар есебі нақты құны бойынша көрсетіледі .
Егер материалдарды есептеу келісім-шарттық бағалар бойынша ұйымдастырылса, онда
Егер материалдар есебі алудың жоспарлы өзіндік құны бойынша
Егер қорлар есебі жоспарлық есептік бағалар бойынша олардың
Материалдар есебіне, басқа шығындарға қойылатын талаптар 7 БЕС
БЕС 7-нің алты т. сәйкес «Тауарлы материалдық қорлардың
2.4. Тауарлық -материалдық қорларды түгендеу
Қазақстан Республикасында осы күнгі қолданылып жүрген ереже бойынша
Жылдық есеп беру (жыл аяғында) алдында маусыммен жұмыс
Тауарлық -материалдық қорларды міндетті
Кәсіпорын басшысының бұйрығымен түгендеу жүргізу оның басталуы және
Түгендеу - бұл барлық материалдардың әрқайсысын біртіндеп санап
Кәсіпорындағы тауарлық-материалдық қорларды түгендеу нәтижесі бухгалтерлік есепте түгендеудің
2.5. Тауарларлық - материалдық қорларды кұжаттық рәсімдеу мен
Карточка номенклатуралық нөмір бойынша материалдардың әрбір түріне жеке
Құжаттарды қабылдау қоймада «Қүжаттарды тапсыру реестрін» жасау арқылы
Материалды-жауапкершілікті адамның
Ай соңында қоймаға «Материалдар қалдығы кітабы» тапсырылады, оған
Қоймадан бухгалтерияға түскен «Құжаттарды тапсыру реестрі» тіркелген құжаттармен
Есептің журналдық-ордерлік материалдар қозғалысы есебі тізімдемесі (ведомості) қоймалар
Есебін материалды есептеу карточкаларында жүргізеді
1-сызбасы
Қазақстан Республикасының Қаржы минитірінің
2004ж. 19 наурыздағы №128
Бұйрығымен бекітілген
Типтік форма №ТМЗ-6
_______________
ҚҮЖАТТАРДЫ ҚАБЫЛДАУ-ТАПСЫРУ РЕЕСТРІ
Құжат нөмірі Жасалған ай-күні, жылы Есепті кезең Операция
құрылымдық
КОДЫ Өндіріс түрі Қойма (цсх) Тізілім Ма-кет Жанғартып-жетідіру
басы дейін
номірі ай-күні жылы
Құжат Сомасы Ілеспе кұжат нөмірі Ескерту
номірі ай-күні, жылы
1 2 3 4 5
№ ТМЗ-б формасының теріс жағы
Құжат Сомасы Ілеспе құжат нөмірі Ескерту
нөмірі ай-күні, жылы
1 2 3 4 5
барлық қабылданған құжаттар____________________________________________________________________________
Құжаттарды тапсырдым
« ________ »____________________20 __
Сонымен қатар тізімделседе алынған материалдардың нақты өзіндік
«Материалдар кірісі бойынша жиынтық мәліметтер мен ауытқулар есебі»
Ауытқулар сомасы дегеніміз - осы көрсеткіштер арасындағы айырмашылық,
Ауытқулардың орташа процентін анықтау үшін мынандай формаула бойынша
П =
ОМУ+ПМУ
мұндағы П - материалдардың нақты өзіндік құнының есептік
ООМ - ай басындағы материалдар қалдығы бойынша ауытқулар;
ОПМ - ай ішінде түскен материалдар бойынша ауытқулар;
ПМУ-есептік бағалар бойынша (ішкі ауыстыру сомасын есепетемегенде);
ОМУ - есептік бағалар бойынша ішкі ауыстыру сомасындағы
Материалдар кірісі мен ауытқулар есебі бойынша жиынтық мәліметтер
Бет
№
20 «Материалдар» бөлікшесінің шоттары
Нақты өзіндік құнмен / Есептік
№201/ №2005/ №2006/ №201/
А Б 1
А. Түскен материалдардың өзіндік құнының жиынтық мәліметтері
1 Ж/о 6(671 шот кредиті) 1779600
1753600
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12 Ж/0 10(900,910,920 шоттардың кредиті
Ж/0 1,2 (43,44,45 бөлік шоттардың кредиті
Ж/0 7 (333 шот кредиті)
Ж/0 9 (68 бөлік шоттарының кредиті)
Ж/о 12
ЖИЫНЫ
Б.Ауытқулар есебі
Ай басындағы материалдар қалдығы
Қалдықты жиын (7+8 жолдар)
Есепті бағалар бойынша құннан ауытқулар
Ауытқу проценті 10/9х100жол
Ай соңындағы материалдар қалдықтоарының ауытқу соммасы -
-
60200
-
1839800
83842
1923642
ДЕБЕТ(+)
+34309
+1,82
+3978
-
-
-
13000
20167
+1700
+9,2
+1491,76
-
-
60200
1813800
75533
1889333
Ауытқулар
КРЕДИТ (-)
13 Барлығы есептен шығаруға тиісті ауытқулар (10-12 жол)
30331
+208
Тізімдеменің «Шот» бойынша қозғалысы» екінші бөлімі__20 «Материалдар» атты
Материалдардың толық нақты өзіндік құны материалдардың есептік бағалар
есепті кезең соңында материалдардың қалдық есептік құнына жатқызылатын
қалған қалдық материалдар жоспарлы-есептік
2.6. Тауарлық - материалдық қорлар шоты бойынша жүргізілетін
№ Операциялар мазмұны Дебитте-летін шот Кредитте-летін шот
1 2 3 4
1. Жабдықгаушылар мен жеткізушілерден келген материалдар есеп айырысу
бас шот 671
2. Сатылып алынган материалдардыңқұны кассадан (қолма-қол ақшамен) төленді.
3. Есеп беруге тиісті тұпғалар аріфілы сатыльш альшган
4. Заңды тұлғалар мен жеке адамдардан өтеусіз (тегін)
5. Негізгі қүралды бұзғаннан, істен шығарғаннан алынған материалдык
6. Кәсіпорындар мен ұйымдардың өз өндірісінде өндіріліп, дайындалып
7. Алынған материалдар жэне олар үшін кеткен шығындар
201-206 421-423
8. Пайдалануаға болатын өндірістік ақаулардан алынған материалдарды кіріске
9. Түгендеу кезінде артық шыкқан материалдарды кіріске алу
208 727
10. Ешпілес жэне тәуелді серіктестіктермен бірлесіп бақыланатын занды
208 641-643
11. Материалдық құндылықтарды дайындайтын жұмыскерлерге есептелінген еңбекақы 201-206
12. Өндіріс пен шаруашылыққа
821 20-шы бөлім шоттары
13. Салыныпжатқан (аяқталмаған) құылысқа жіберу мақсатымен есептен шыгарылған
14. Өндірістік ақауды жөндеу үшін есептен шығарылған материалдар
15. Түгендеу барысында бүлінген және жетпей қалған материалдарды
16. Басқа ұйымға әрі қарай жөндеуге берілген материалдар
17. Кәсіпорындар мен ұйымдардың жөндеуден шыққан материалдарына 201-206,
18. Жөндеуен алыған материалдар үшін есептеліген (төленілетін) сома
19. Сатылған, есептен шығарылған материалдық кұндылықардың нақты өзіндік
20. Түгендеу барысын жоқ болған табиғи кему мөлшерінен
208
21. Түгендеу барысына жоқ болган материалдарға жауапы адам
208
22. Басқа занды тұлғаларға кәсіпорындар мен ұйымдарға немесе
208
23. Ақау немесе басқа да себептерге байланысты жабдықтаушыларға
334 201-206, 208 201-206, 208
Қорытынды
Сонымен «Тауарлық-материалдық қорлардың есебі» атты тақырыптағы курыстық жұмысымды
Тауарлық – материалдар қорының есебін дұрыс ұйымдастыру
Жалпы курыстық жұмыстың кіріспе бөлімінен кейін екінші
Сонымен осы курыстық жұмыстың үшінші бөлімде Қазақстан Республикасында
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
1.Баймұханова, Сәрия Баймұханқызы. Бухгалтерлік
2.Басқару есебі [Мәтін] [Мәтін]: Оқулық /Авт.:В.Л.Назарова,
3. Қазақстан Республикасы Президентінің Бухгалтерлік есеп туралы 1995
4.Қазқстан Республикасы Президентінің Қазақстан Республикасындағы аудиторлық қызмет туралы
5.Қазқстан Республикасы Қаржы министрлігінің Бухгалтерлік есеп әдістемесі және
6.Кеулімжаев, Қуантхан Кеулімжайұлы, Құдайбергенова,
Нұрадин Айыпұлы. Бухгалтерлік есеп
7.Қаржылық есеп: оқу құралы / Қ. К. Кеулімжаев,
Құдайбергенов, А. Ә. Жантева.- Алматы: Экономика,2001.- 330 б.:
8.Міржақыпова, Седеп Тоқтамұратқызы. Банктегі
9.Мырзалиев, Б. С., Әбдішүкіров, Р. С.
10.Мырзалиев, Б. С., Әбдішүкіров, Р. С.
2006.- 254 б.: кесте.
11. Назарова, Вера Леонидовна.
12. Төлегенов, Е. Т.
14.Шамгонов, А. Ш. Негізгі
15.Энтонии Р., Рис Дж. Учет: ситуации и примеры.
2