Кіріспе......................................................................................................................
І.Тарау. Әбілған Қастеевтің касіби шеберлігінің қалыптасуы мен бейнелеу өнеріндегі
Суретші шығармаларының бейнелеу өнері құндылығына қосқан үлесі.............................................................................................................. ІІ. Тарау.
2.1. Қастеевшығармалары
2.2. Суретші шығармашылығы арқылы бейнелеу өнері
Қортынд: .................................................………………………………………
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.........................................................................
Көрсетілетін суреттер тізімі...............................................................................
Кіріспе
Зерттеу жұмысының көкейкестілігі: Республикамыз- дың тәуелсіздік алуы қоғамдық
Қазіргі ғаламдану үрдісінің рухани өмірімізге алып отырған орны жеке
Қазақстан үшін алып қарағанда қазіргі біздің білім беру жүйемізде,
Сол себепті Әбілған Қастеев шығармаларын зерттеу, ұлттық бейнелеу өнерімізге
Онан бір өзекті мәселесі, Әбілхан Қастеев есімін, әрі оның
Тақырыптың зерттелу деңгейі:Бұл жұмыста суретші өмір баянымен шығармаларын зерттеп
Сонымен қатар тақырыптың өзегі болып жатқан, эстетикалық, философиялық, әлеуметтік,
Ал қазіргі Қазақстан шығармашылық топтарының, Әбілхан Қастеев туралы қоғамдық
Зерттеудің мақсат міндеттері: Зерттеу жұмысының алдына қойлған осы мақсаттары
Мектеп оқушыларына Ә.Қастеев шығармалары арқылы көркем-эстетикалық талғамын қалыптастыру.
Жәнеде олардың сурет өнеріне болған қызғындылығын арттыру.
Ұлттық істердегі көркем өнерге болған ынтасын арттырып, ұлтжанды
Отаншлдық потриоттық сезімге баулыу .
Зерттеудің практикалық мәні: Біздің алып отырған «Әбілхан Қастеев шығармашылығын
Негізгі бөлім
І-Тарау
Ә.Қастеевтің кәсіби шеберлігінің қалыптасуы мен бейнелеу өнеріндегі шығармашылық құндылығы.
1.1:Әбілхан Қастеевтің бейнелеу өнеріне келіуі.
Қазақстан бейнелеу өнерінде көпшілікке есімі мен шығармашылық тағдыры қызғылықты
Әбілхан Қастеевтің алғаш рет өмір есігін ашып, бейнелеу өнер
Арғы ата-бабалары, өзінің әке-шешелері диқандықты кәсіп етіп, еңбегін емген
Табиғат шіркін адамды әлдилеген ана ғой. Оның таң ала
Өнері өміршең, табиғаты өзгеше жаратылған Әбілған Қастеев бір туар
Біз бұлан нені аңғара аламыз, меніңше бұдан Қастеевтің әр
Ә.Қастеев еш қашан иен даладағы тоқтау судай бір жерде
Арман жолы әр қашан оңай болушы меді, әр қандай
Талапты жас өнер мұраты үшін ештеңеден тартынбады.Татар байының жалғыз
Біз бұдан Ә. Қастеевтің қай қырын сезе аламыз, меніңше
“ Әбілхан Қастеев Кейін есті біреулерге еріп, Жаркеніттегі жол
Жолшы болып жүріп, жолы болды, еңбегі еленіп, сыйлық алып,
Ол Жаркеніттегі фотограф С. Саламатов еді, Саламатов Әбілғанның салған
Сүретші тамшылаған ащы тердің, нағыз бейнеттің не екенін тау
Осы Түркісиб туралы Әбілхан көп жазған.Осы Түркістан-Сібір темір жолын
Әбілхан Кастеев Алматыға келіп,жиырма бестен асқанда қолына кітап ұстап,мектеп
“бұл өнерді қайдан,кімнен үйрендің?- деген сауалына
Әбілхан:
Таудың бұлағынан,
Қойдың құлағынан,
Апамның киізінен,
Ешкінің мүйізінен.
-деуі шындық еді.Тарлан қарт өнерге құлшынған шәкірті бірден бауырына
Ә. Қастеевті табиғат пен қоғам үйретіп қана қоймай, айаулы
Ежелден өнері тасып шалқыған қазақ халқының бейнелеу өнерін мұрат
Осындай таланыт сәулесі оны жұрт алдына жарыққа шығарады. Әбілхан
Әбілған Қастеев өз бетімен білім алып, ізденуден жалыққан жалққан
Москуа музей мен галереясынан, озық ойлы суретшілерден алған оның
Ол ослыайша бейнелеу өнер саханасына қадам тастады. Өзінің қаымас
1.2. Суретші шығармаларының бейнелеу өнер
құндылығына қосқан үлесі.
Қазақ бейнелу өнерін, әрйне, Әбілхансыз көз алдымызға елестете
Әбілған Қастеевтің халққа етене жақындығы- Қанындағы қасиеті о баста-ақ
“Әбілхан Қастеевтің алғашқы суреті,1927 жылы салған іс тігіп отрған
Өз ағасының портретінде сол қилы кезеңдегі қазақ ұғмындағаы қасрет
Бала жастан жыр аңыз, дастан, қисаларға құмар Әбілхан телегей
Сол алтын қазына иелерінің бірі, елдің қамқоршы ақсақалының бірі
Ақ киізден жұқалап басып, сәнімен тігілген қалпағы, әдеппен қойған
Әбілхан Кастеев алғашқы шығармаларының өзінгеді әр бір кейіпкерінің
Суретші әуел бастан әсерлі бояуларды әлміштеп жаға беруден бойын
кең жазиралы көз жетпес қиыр сағымдап, заңғар аспанмен тіресіп,
Әбілхан Қастеевтің 1931 жылы салған «Автопортреті» дер едік. Ол
Суретшінң өміріндегі жаплы тұрмыс, күш қуатын жұмсаған ұлы еңбектерінің
Көрермен қауымның ақылы мен кеңесіне, сыншы жұрттың ой-пікірімен санаса
Шынайы шығарманың әсері қаншама десеңізші! Әбілхан Қастеев өз халқының
Ол ескіні жеріне жете жамандап, жаңаны тым асра дәріптемей,
Ол бізге есгі өмірдің елесінен шежіре силаған шынайы суреткер.
Өксігі мол өткен заманның халққа тигізген азабын, қоғамдық теңсіздікті
Бір ғана «сатылған қалыңдық» атты суретінде сол кездегі әйелдер
«Ересектерге арналған кешкі мектеп» (1941) картинасы тым кеш оқыған
“Әбілхан Қастеевтің заттарды табиғи күйінен айнтпай салған, керек десеңіз,
Әбілхан Кастеев- бейнелеу өнерінің жанырлық жағынан жеделде жан- жақты
Ол Октябрь тудырған көп ұлтты өнерге өзіндік қол танбасын
Совет өнерінде ол тарихи революциялық полотноның портреттік жанордың, лирикалық
Тағы бір өмірінің үлкен белесі болып қалған “1939 жылы
Осы көрмені өкімет басшыларыкеліп көрді. Әбілхан Қастеев ауыл-елдегі Амангелдінің
Амангелді Имановтің үзенгілес серігі, роволюционер Әліи жанкелдин бұл псртіретке
Бәрекелді! Ерлік жасапсың!.. Досымды енді іздеп таптым. Басқалардың суреттерінен
Ақ семсерін асынып, қыран көзінен жауға деген от ұшқындаған,
«көрермен болып қалар ем , бір ғана суретіңе»- деп
Ел басына күн туған Ұлы Отан соғысы жылдарында Қастеев
Біздің бейнелеу өнерімізде, сынт сурет саласынының тұңғыш тұсауын кескендердің
Портырет жаныры қашанда таланытпен тәжірибеден туындайды. Әбілхан Қастеевтің адмдары
Ұлы ақын абай, жыр атсы Жамбыл, мархабатты Мұқтар, батыр
Әбілхан Қастеввтің адмдарының тұла бойынан,қарапайымдылық дидарынан мейірім мен шапағат
Ослай, ел мәртебесін көтеріп, көсегесін көгертуге өлшеусіз үлес қосқан
Көңілге көргені мен тоқығаны көп, аңғарлы азаматтың сауатының аздығын
« Жаңа заман өмірді де, адмдардыда өзгертті. Халық
Уағыт талабында ұғып, өз жүрегіне жақын тақырыптарға бар өнерін
Мөлдірлік пен тазалыққа,іңкәрлікке толы осы тақырыптық шығармалар өзінің нанындылығымен
Орайы келгенде айта кету керек,кезінде: «Кастеев ошақ басынан шықпайды»,
« Қазақстан жерінде», « Советтік Қазақстан», «Тың жер», секілді
Суретші көп жылдар брйы жері бай, елі бай, Қазақстанның
Әлемге әйгілі американдық суретші Рокуэл Кент: «Қастеев шығармаларын көріп,
Бұл сериядағыәрбір полотнода адмдар, заводтарт, алып техникалар текплакаттағыдай емес.
Әбілхан Қастеевтің өндіріс ошағы, құрлыс орны, жайлау төсі
«... Суретші көңілінде мәңгі үйалап қалатын бір сезім болады.
Қастеевтің өнердегі мұраты, поэтикасы да, халық әні секілді, құлаққа
Жоңғар алатауының төрт маусымын кестелеген төрт туындысы- суретшінің жан
Әсіресе, Алматыдағы биік таудағы Медеу мұз айдынының, жұмақ жер
Қастеевтің қайсы бір табиғат көрністерін салған суреттерін салғанын көрсеңіз
Әбілхан Қастеев қазақ елі алдындағы ең құрыметті , ең
1960 жылдары қастеев өнеркәсіптік пейзаж- жаңа тақырыпқа бет бұрды.
Ауыл шаруашылығына келе бастаған жаңа технологиға « жүгері заводының
Қазіргі халық суретшілері Хакімжан Наурызбаев, Молдахмет Кенебаев, Гүлфайрус
Әбілхан Қастеевке халық халық құрыметі, атақ- даңқы аспаннан түсген
Өзінің көзінің тірісінде 200-ден астам көрмеге қатынасады. қай көрмеге
Әбілхан Қастеев – Біздің республикамыздың өнеріндегі өте сирек кездесетін
ІІ – Тарау
Әдістемелік бөлім
Ә. Қастеев шығармашылығы негізінде оқушыларға эстетикалық және патриоттық тәрбие
2.1. Ә. Қастеев шығармалары арқылы оқушылардың шығармашылық белсенділігі
Бейнелеу өнерінде өмір шындығы, айналаны қоршаған дүние, оқиға образды
Біз жоғарыдағы мәселлерді шешу үшін қандай іс істеуіміз керек,
Әбілхан Қастеев шығармаларын зерттеу, жеке осы өнер танушылардың маңдай
Ал және бір жәйіт, ол оқушыларға тек баяндама түрінде
Сонымен қоса біз сабақтан тыс бола қалған уақттарда, оқушылар
Тағы бір қоса кететін жәйіт, оқушыларға жүргізілетін іс жүзіндік
Жалпы қорта келіп айтқанда, біз оқушылардың Әбілхан Қастеев шығармалары
2.2. Суретші шығармашылығмен сабақта таныстыру барысында оқушыларға
Адам баласы жеке бір тұлға болып жетілуы мен қалыптасуы
Адамның өмірдегі, өнердегі әдемілік пен сұлулықты көре, сезіне алуы
Әбілхан Қастеев шығармаларын зерттеу, бейнелеу өнер сабағындағы эстетикалық тәрбие
Бүгінгі біз өмір сұрып жатқан қоғам көрнісі демократиялық деп
Оқушылардың өмірде өз орнын таба алтын және өзі өмір
Иісі қазақтың мақтанышына айналған Әбілхан Қастеевтің көп жылдар еңбектеніп
Әбілхан Қакстеевтің шығармаларының оқушыларға беретін эстетикалық тәрбиесі, олардың тек
біз Қастеев шығармасындағы, қазақи салыт – дәстұр бейнеленген, жәнеде
Тағы бір үлкен жәйіт, Әбілхан Қастеев шығармаларындағы отаншылдық оттай
Әбілхан Қастеевтің картиналарында көбінде, қазақ даласының кең байтақ даласын
Әбілхан Қастеевтің өз басы, адамгершілігі мол, кісілігі кімнен болсада
жалпы осы айтқандардың барлығын амалиат сабақ барысында, оқушылардың игеріміне
Қортынды: замана суреткер Әбілхан Қастеев.
Бүгінгі өмір кешіп жатқан әлеуметке «бейнелеу өнері» деген ұғым
Осылардың себебі неде? біз жұз жылдық тарихты қотастырып көрейік.
Міне, бейнелеу өнері күрделі құбылыс дегеніміз осыдан. Осы мезгілге
Жаратушыға шүкір дей отырып, тәуелсіз ел қатарында өз тарихымыз
Біз алдында Ә.Қастеев шығармаларының қыр - сырына үңіліп ,
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
«Әбілхан Қастеев». Альбом, Алматы, өнер, 1986 жыл
«Қазақ ССР бейнелеу өнері», Альбом, 1974 жыл,
М. Ғабитованың «халық суретшісі» атты мақаласы, (көрме каталогы).
Ф. Дінисламов пен Н. Оразбековтің кітабі (Қазмемкөркем
И. Векслер, С.Тойтанбаевтің «Қылқалам шеберінің көрмесі» атты мақаласы,
Л. Плахотнаяның «Суретші Әбілхан» атты мақаласы, (жалын), 1984 жыл.
Әліби Жангелдиннің «Амангелді, мен сені осылай білуші едім» атты
Л. Айтқожаевтің «Дархан дарын» атты мақаласы, (Жетісу), 8.02.1964.
Қ.Қамбаровтің «хас суретші» атты мақаласы (жұлдыыз) журналы, 1978 жыл.
10.П. Бейсеновтің «Тума таланыт мұрасы» атты мақаласы (Социалистік
11. Ю. Домбровскийдің «Тұңғыш қазақ суретшісі» атты мақаласы «Жазушы»,
12. Қ. Әмірғазин «Табиғатты тәңір тұтқан» атты мақаласы (Жас
13. М. Қалымұлы «Бояу тілін таба білген таланыт» атты
14. Қ.Сасенбай «Бейнелеу өнерінің Бейімбеті» атты мақаласы (Жас Алаш),
15. Бәзілжан Асылжановтің құрастырған «Әбілхан аға» деген жинақ, (Жалын