МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
INTERNET ЖЕЛІСІ 4
1 Internet-ке шығу 7
1.1 Internet-ке қосылу үшін қажетті жабдықтар 7
1.2 Байланыс түрлері 9
1.3 Internet-пен қатынас құру 11
2 World Wide Web құрылымы 17
2.1 Web жүйесімен қатынас құpy тәсілі 20
2.2 Internet Explorer құралдар панелі 23
2.3 Іздеу серверлері 25
Қорытынды 28
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 29
КІРІСПЕ
INTERNET ЖЕЛІСІ
Әлеуметтік пенде болғандықтан адам әрқашанда өзі сияқтылармен араласу
Internet (бас әріппен жазылса) — кез келген компьютерді
TCP/IP — Интернет желісіне қосылған компьютерлер арасында ақпарат
IP (Internet Protocol) — мәліметтерді оны алушының адресі
TCP (Transmisson Control Protocol) - мәліметті жөнелту ісін
Интернет жүйесін пайдалана отырып, үйден шықпай-ақ, көптеген елдерді,
Интернет (кіші әріппен жазылса) — TCP/IP хаттамалары негізінде
INTERNET желісін алғашқы дүниеге келтіруге себеп болған 70-жылдар
Дегенмен, INTERNET тек желі ғана емес, ол —
INTERNET-тің бір ерекшелігі оның құрамындағы көптеген компьютерлер нақты
INTERNET информация магистралына өте ұқсас, институт, мектеп терминалы
INTERNET желісін сипаттау үшін оны телефон жүйесімен салыстыру
INTERNET-ті пайдаланудың нақты себептері өте көп. Мысалы, сіздің
Олай болса, "scuba" (акваланг) жаңалықтар тобын қарап шығу
Әлде әртүрлі заттар жинайтын коллекционермен танысқыңыз келе ме,
INTERNET-тің бар мүмкіндігін, онда жиналған мәліметтерді де түгел
1 Internet-ке шығу
1.1 Internet-ке қосылу үшін қажетті жабдықтар
Әрбір тұтынушы компьютері кәдімгі телефон арналарымен түйінді машиналармен
Ақпараттық сервер дегеніміз- калың көпшілікке арналған, әрбір тұтынушы
Желіге қосылған әрбір компьютерге қайталанбайтын айрықша өзіндік адрес
Ал, енді түйінді машиналар жұмысы қалай ұйымдастырылған, Интернетте
lnternet-me қызмет көрсету провайдері - ISP (Internet Service
Windows 95 операциялық жүйесі (желі жүмысына Windows
486/66 МГц DX процессоры немесе одан жоғарғы модельдердің
қатты магниттік диск (HDD) көлемі - 500 Мб
модемді қосуга арналған COM PORT болуы тиіс;
S VG А мониторы;
модем (модулятор-демодулятор);
тышқан тетігі.
Қазіргі кездегі желімен жұмыс істейтін ең кең тараған
Pentium 2 /350 МГц немесе AMD K6-2 /350
LG не Samsung фирмаларының SVGA мониторы; дыбыстық карта
Модем дегеніміз — провайдер торабымен дербес компьютердің байланысын
Желі бойындағы түйінді серверлерде мәліметтерді реттеу мақсатында арнайы
1.2 Байланыс түрлері
INTERNET-пен байланысқан провайдер компаниясы деп аталатын мекемелер әрбір
- қосылып тұратын тікелей байланыстар (кіру жолдары);
- тұрақты қосылып тұрмайтын байланыстар (кіру жолдары);
- почталық байланыстар.
Бұл атаулар әзірге түсініксіз шығар, енді олардың ерекшеліктерін
Тұрақты қосылып тұратын байланыс - мұнда жеке компьютер
Ерекшеленген немесе тұрақты тура байланыс тек ірі компаниялар
Қосылып тұратын тура байланыс- көбінесе SLIP, Point-to-Point Protocol
Тұрақты қосылып тұрмайтын байланыс қымбаттылығына қарай әр компьютерге
Почталық байланыс. Internet-пен қосыла алатын бірнеше почталық байланыс
Почталық қатынастың қолмен терілетін терминалдық байланыс түріндегі тағы
1.3 Internet-пен қатынас құру
Бізге кенеттен бір файл керек болып қалды делік
Мұндай мақсат үшін файлды жеткізу хаттамасы деп аталатын
FTP-серверінің мәліметтерімен қатынас құру үшін әркім стандартты кіру
open ftp.relcom.su nameid password — FTP-серверге кірердегі сұраныс
open FTP-сервермен қатынас құру сұранысы;
ftp.relcom.rsu — FTP-серверінің кажетті информациямен толықтырылған аты;
nameid — пайдаланушының кіру аты немесе anonimus;
password — сұраушы адамның паролі немесе оның почталық
Парольді немесе өз атын дұрыс енгізбегенде, FTP-сервер тек
help — сервер командалары бойынша анықтама беру;
quit — сеансты аяқтау.
Пароль мен атау дұрыс болса, қатынас құру құқығына
cd каталог_аты — каталогты ауыстыру;
cd.. — жоғарғы деңгейден каталогқа қайту;
get файл_аты — FTP-серверден файл алу;
binary — екілік файлдарды жіберу/алу режиміне ауысу (типтері
dir — ағымдағы каталог файлдары тізімін беру.
FTP-сервермен байланысу сеансында пайдалануға болатын командалар жиынтығын HELP
FTP-серверден файлдар алу кезіндегі әдеттегі командалар жиынтығынан мысал
cd pub/ — барлық FTP-серверін пайдаланушыларға ашық РUВ
dir — сол каталог файлдар тізімін беру;
get 03ndex.txt — FTP-серверден аты көрсетілген мәтіндік файлды
binary — екілік файлдарды өңдеуге өту;
get far 140.zip — FTP-серверден екілік файл
quit — FTP-серверден ажырау (байланысты үзу).
Осы мысалдан командалық интерфейстің қолайсыз екені көрініп тұр.
Мысал ретінде Microsoft Internet Explorer 3.01 программасын пайдалану
Браузерді іске қосу үшін жұмыс столынан немесе есептер
1-сурет. Internet Explorer кодын таңдау
Бұл мысал Internet Explorer жұмысын Windows 98 ортасында
Internet Explorer-ді іске қосар алдында желімен алыстан қатынас
Мұндайда үш терезеге мәліметтер енгізілуі тиіс (2-сурет).
Сіздің желідегі аты-жөніңіз және пароль (Бұлар сізге провайдер-компания
2-сурет. Алыстан қатынас жасау программасының терезесі
3-сурет. Жүйелік хабарлар терезелері
Егер барлық әрекеттер дұрыс орындалса, экранға Internet Explorer
Алдымен "Адрес" өрісін карастырайық. Бұл өрісте FTP адресі
Адрес терілген соң, "Enter" пернесі басылады. Осы сәттен
Адрес енгізілген сәттен бастап, Internet терезесінің жоғарғы оң
Internet Explorer терезесінің жұмыс аймағындағы 1 цифры (4-сурет)
4-сурет. Параметрлер терезесі
Релком желісінің серверлерімен жұмыс істегенде FTP-сервері өз
Мұның себебі кодтардың стандартты кестесінде кириллица әріптері (орыс,
Керекті файлды не каталогты алу (көру) үшін курсорды
Экранда көрінбей одан тысқары тұрған мәтін бөліктерін көру
Браузер арқылы кез келген уақытта басқа РТР-серверге ауыса
Браузермен жұмысты аяқтау үшін "Файл" менюінің "Жабу" пунктін
2 World Wide Web құрылымы
Қазақстанның темір жол желісін қарастырайық, бәріміз де сол
Сонымен, темір жол желісінде әртүрлі қызмет баптары жұмыс
(E-mail), Internet News (Usenet) — Интернеттік жаңалықтар жүйесі,
WWW дүниежүзілік тармақталған желісі - бұл Internet-тің ең
World Wide Web (WWW нeмece Web) Интернет мәліметтерін
Web-тің әр бетінің басқа парақтармен байланысын көрсететін сілтеме
Түйінді компьютердегі мәліметтің бірінші беті кітаптың сырты немесе
World Wide Web (WWW, Web), яғни "дүниежүзілік өрмек"
Мұнда бір-бірімен байланысқан сөздер тізбекше арқылы іздеу жүргізіледі.
WWW жүйесі байланыс орнатылған қүжаттардан тұрады. Erep сіз
Көру жабдықтары. Microsoft Internet Explorer, Netscape Navigator программалық
Көрсеткі программаның негізгі қызметі - Интернеттен Web-парақтарын оқып,
URL-адрестері. Бұл Интернетте орналасқан құжаттардың адресін жазудың арнайы
http://www.soccer.ru/dinamo/ms/index,html мұндағы
http — протокол, яғни хаттама;
www.soccer.ru—адрестің домендік бөлігі, оның ішінде:
www — компьютердің (сервердің) аты;
soccer.ru — доменнің аты;
dinamo/rus — сервердегі каталог аты;
index.html- Web-парақтары файлының аты;
Домен - бір компьютермен басқарылатын немесе бір желілік
2.1 Web жүйесімен қатынас құpy тәсілі
Web жүйесімен жүмыс істеудің бірнеше тәсілі бар. UNIX
Erep тұрақты кызмет атқару қажет болса немесе тікелей
Қолданылып отырған тәсілге қарамастан сіз гипермәтіндік файлдарда мәліметтерді
Сонымен ҒТР-серверімен жұмыс істеуді меңгерсеңіз және Wеb жүйесінің
Internet Explorer немесе Navigator іске қосылса, браузер автоматты
һttр:/www.һоmе.mісrоsoft.соm/іnt/ru
Біздің жағдайда курсорды "Интернетке парақты іздеу үшін осы
Wеb каталогтары кітапхананың жүйелік каталогтары тәрізді жасалып, олар
Көптеген серверлердегі тізімдерде әрбір түйінді тақырып қысқаша сипатталып
Бірақ Wеb каталогтары мәтін парақтарының тек аз бөлігін
Іздеу процесі адамның қатысуынсыз орындалатын болғандықтан, іздеу серверлері
Егер сіз жалпы сипатгағы информация іздейтін болсаңыз, іздeуді
Ал, егер сіз нақты бір сөз тіркесін іздейтін
Егер іздейтін сервер сізге толық жауап таппаса (немесе
Ал, егер табылған мәліметтер жүздеген немесе мыңдаған беттерге
"Өрмек" ішінде қызықты, орыс тілінде жазылған мәтіндер көп,
Орыс алфавитін пайдалануға оның кодтарының да әртүрлілігі кедергі
Осындай себептермен Желі бойынан, мысалы, Алматы туралы информация
Кейбір келеңсіздіктен қашық болу үшін және орысша мәтіндер
Бұл сервердің тағы бір ерекшелігі — кодтарды сәйкестендіре
Керекті ақпарат табылса, ары қарай барлық жұмыс FTP-серверіндегі
2.2 Internet Explorer құралдар панелі
Сілтеуіш (Проводник) программасымен таныс адамдар Internet Explorer программасымен
Көрсеткі аспаптар тақтасы желі мәліметтерімен жұмыс жасауға арналғандықтан,
Көрсеткі аспаптар тақтасы батырмаларының бірінші тобы басқа
Internet Explorer терезесінің аспаптар тақтасы батырмаларының екінші тобы
Көрсеткі батырмаларының соңгы тобын арнайы қызмет ету функцияларын
Енді WWW мүмкіндігін іс жүзінде қолданудан мысал келтірейік.
Мысал ретінде музыка әлемімен танысып көрелік. Ол үшін
Терезенің Байланыс орнату (Установить связь) деген батырмасын шертеміз,
Оларды көру үшін жүмыс үстеліндегі файл белгішесін екі
Көрсеткі мүмкіндіктерін карапайым түрде басқару Түр (Вид) менюі
Тоқтату (Остановитъ) және Жаңарту (Обновить) командалары экранда ашық
HTML турінде (В виде HTML) командасы HTML кодын
Толық экранға (Во весь экран) қатары көрсеткі программасын
Аспаптар тақтасы мен меню қатарындагы басқару элементтерінің көптігіне
2.3 Іздеу серверлері
Интернет жүйесіндегі мәліметтерді миллиондаған мекемелер даярлайды. Олардың кейбіреулері
Көптеген іздеу серверлерінің ішінде кең тараған іздеу каталогтары
Каталогтар құжаттарды спорт, машиналар, ойындар тәрізді жалпы атаулар
Мысалы, бізге қашықтан оқыту жөнінде құжаттар керек болсын
Ол үшін Вид - Шрифты командасын таңдап, MIME
Жазылатын файлдар, үнсіз келісім бойынша, жұмыс үстелінде сақталады.
Қорытынды
Адамзат тарихында ЭЕМ пайда болысымен, адамдар қалай да
Бүгiн бiраз iрi, орта және тiптi кiшi кәсiпорындарда
Қазiргi қоғамда компьютермен жұмыс iстей бiлу-өте қажеттi. Қазiр
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
Балапанов Е.К., Бөрібаев Б., Дәулетқұлов А.Б. “Информатикадан 30
Симонович С., Евсеев Г., Алексеев А. “Специальная информатика:
Харли Хан. “Желтые страницы Internet”, 1998.
Абдильдин Е.Г., Балапанов Е.К. “Интернетке кіріспе. Бүкіл дүниежүзілік
7