Демографиялық орталық

Мазмұны
Кіріспе
1. Маркетингтің негізгі түсініктемелері. Кабельді теледидарының сәтсіздігі және
1.1 Маркетингтің негізгі түсініктемелері.
1.2 Кабельді теледидарының сәтсіздігі және осы сәтсіздіктің болуына
2. Фирманың жұмыс атқару макроортасының негізгі факторлары.
2.1 Демографиялық орталық.
2.2. Экономикалық орталық.
2.3 Табиғи орта.
2.4 Ғылыми – техникалық орталық.
2.5 Cаяси орталық.
2.6 Мәдени орталық.
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кіріспе
Маркетинг жүзеге асырылатын ортада маркетинг ортасы бес бөлікке
Бақыланатын факторлар қатарына фирма және оның маркетинг бойынша
Ұйымның болжамы мен бақыланбайтын қоршаған ортаның әсері өзара
Маркетингілік орталық микроорталықтардан және макроорталықтардан құралады. Микроорталыққа фирманың
Маркетингтің негізгі түсініктемелері. Кабельді теледидарының сәтсіздігі және осы
1.1 Маркетингтің негізгі түсініктемелері.
АҚШ әдебиетінде “маркетинг” термині XIX ғасырдың соңы мен
Қазіргі заманғы маркетингтің пайда болуы мен дамуының
Маркетинг ғылымының негізін американдық профессор Филипп котлер қалады.
Маркетинг тұжырымдамасының негізгі идеясы–тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру.
Котлердің пайымдауынша, маркетинг дегеніміз – айырбас жолымен мұқтаждықтар
Маркетингтің басты назар аударатын нысандары: адам қажеттіліктерін түсіну
Маркетинг адам қызметінің бір түрі ретінде өндірісті, ұсынысты,
1.2 Кабельді теледидарының сәтсіздігі және осы сәтсіздіктің болуына
Cи–Би–Эс корпорациясы теледидарының “Кабельді арнасы” өз бағдарламаларын
“Кабельді арна” бағдарламасының құрамында даңқты сазгерлер қатысқан хабарлар
Си–Би–Эс “Кабельді арнасының” өз жұмысын тоқтатуы оның бағдарламасы
Cи – Би – Эс үшін тағы да
Басқа арналармен бәсекелестік шығынның өсуіне келтірген. Сүйкімді драмалық
“Кабельді арнаның” өз қойылымдары және басқа да олардың
Си – Би – Эс “Кабельді арнасының” сәтсіздігі
Әрине, кабельді теледидар индустриясының келешегі, әртүрлі фирмалар маркетингі
Маркетингілік орталыққа біз былай деп анықтама береміз:
Фирманың маркетингілік орталығы – фирма маркетинг қызметін басқаруға,
Өзі құбылмалы, шектеусіз және көмескі болғандықтан, маркетингілік орталық
2. Фирманың жұмыс атқаруы макроорталығының негізгі факторлары.
2.1 Демографиялық орталық.
Фирма және оның жабдықтаушылары, маркетингілік делдалдары, клиенттері, бәсекелестері
Демографиялық орталық
Демография – тұрғындардың сан жағынан өсуін және олардың
ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ДЕМОГРАФИЯЛЫҚ ҚОПАРАЛЫС. Тұрғындар саны “қопарылыс” қарқынымен өсуде.
Демографиялық қопарылыс дүние жүзіндегі көптеген үкіметтерді және қоғамдық
Тұрғындардың өсуі олардың мұқтаждықтарының өсуіне итермелейтін болғандықтан, бизнес
АҚШ-та БАЛА ТУУДЫҢ ТӨМЕНДЕУІ. АҚШ-тағы “Бала бумы” туудың
Туудың құлдырауы әрекеттер өрістерінің кейбіріне қауіп төндірсе, екіншілеріне
АҚШ ХАЛҚЫНЫҢ ҚАРТАЙУЫ. Өлімнің төмендеуі адамдардың қазіргі ұрпақтарының
Халықтың әртүрлі жас топтарының саны әртүрлі қарқынмен өзгереді
Cанының ең үлкен өсу (28%) тобына 35-54 жас
55-64 аралығындағы адамдар саны осы онжылдықта 2% азаяды.
Санының өсу көрсеткіші бойынша екінші топқа (20%) жасы
Бұрын, негізінде, жастар нарқына бағытталған фирмалар елдің
АМЕРИКАНДЫҚ ЖАНҰЯСЫНДАҒЫ ӨЗГЕРІСТЕР. Екі балалы, екі автомобильді, қала
ХАЛЫҚТАР МИГРАЦИЯСЫ. Американдықтар – тез көтерілетін жеңіл халық.
Көптеген тұрғындар ауылшаруашылық аудандарынан, өмір ырғағы шапшаң, әртүрлі
Бәрі бірдей қалаларға орныға бермейді. Қалалар қалашықтардың қоршауында
1 кесте
Құрама Штаттардағы ең ірі 20 СМА-ның нарықтары
Үлкендігі
бойынша орны Стандарты метрополитендік ареал Халық саны
1 Нью-Йорк, Нью-йорк Штаты 9120000
2 Лос Анджелес – Лонг Бич, Калифорния штаты
3 Чикаго, Иллинойс штаты 7104000
4 Филадельфия, Пенсильвания штаты 4717000
5 Детройт, Мичиган штаты 4353000
6 Сан-Франциско-Окленд, Калифорния штаты 3251000
7 Вашингтон, Колумбия округі 3061000
8 Даллас-Форт-Уорт, Техас штаты 2975000
9 Хьюстон, Техас штаты 2905000
10 Бостон, Массачусетс штаты 2763000
11 Нассау-Соффолк, Нью-Йорк штаты 2606000
12 Сент-Луис, Миссури штаты 2356000
13 Питтсбург, Пенсильвания штаты 2264000
14 Балтимор, Мэриленд штаты 2174000
15 Миннеаполис-Сент Пол. Минннесоти штаты 2114000
16 Атланта, Джорджия штаты 2030000
17 Ньюарк, Нью-Джерси штаты 1966000
18 Анахейм – Санта Ана – Гарден –
19 Кливленд, Огайо штаты 1899000
20 Сан-Диего, Калифорния штаты 1862000
Елдегі халықтың 60% жуығы немесе метрополитен ареалдары халқының
БІЛІМ ДЕҢГЕЙІНІҢ ЖОҒАРЫЛАУЫ ЖӘНЕ ҚЫЗМЕТКЕРЛЕР САНЫНЫҢ ӨСУІ. 1985
1982 ж. Елде 112 млн. адам жұмыс істеген.
Қысқа уақыттық және орта уақыттық кезеңдер бойынша аталған
2 кесте
Халық құрамының өзгеруінің үш жұмыс өрісіндегі коньюнктураға ықпалы
Тұжырымдама Әуе компаниясы Киім Тұрмыс электроникасы
“Балалар бумы” уақытындағы ұрпақ орта жасқа кіруде Жылдар
Кексе адамдардың саны өседі Олардың саяхат жасауға уақыттары
Жұмыс істейтін әйелдердің саны өседі
Табыстың екінші көзі көпшілік әйелдердің жүрісін– тұрысын көбейтуге
Отбасылар майда жанұяларға бөлшектенеді Салық төлегеннен кейін, әр
Қосымша:+++ -өте жағымды ықпал, ++ -жағымды ықпал, +
2.2 Экономикалық орталық.
Нарық үшін адамдардың өздерімен қатар, олардың сатып алу
Бүгінгі экономикалық конъюнктураға жауап ретінде американдықтар сатып алу
3 кесте.
Тұтыныстық шығындарды бөлу, %
Шығын мақсаты 1960 ж. 1970 ж. 1980 ж.
Тамақ өнімдері, сусындар, темекі 27,1 23,8 21,9
Үй 14,8 15,2 16,3
Көлік 13,1 12,5 14,5
Дәрігерлік қызмет 7,2 8,1 9,9
Киімдер, аксессуарлар, құндылықтар 8,9 9,0 7,4
Демалыс, көңіл көтеру 5,5 6,6 6,4
Жеке бас шығындары 4,3 5,1 5,3
Жеке бас гигиена шығындары 1,6 1,8 1,4
Басқа шығындар 3,3 3,7 3,2
Нарық қайраткерлері табыстың бөліну сипаттамаларына көңіл аударуы керек.
Олардан кейін шығын жағынан өздерін шамалы да болса
Нарық қайраткерлері табыс құрылымының бөлінуін зерттегенде олардың географиялық
3.3 Табиғи орта.
60 жылдары өркендеген мемлекеттердегі өндірістік әрекеттер қоршаған табиғи
КЕЙБІР ШИКІЗАТ ТҮРЛЕРІНІҢ ТАПЛЫШЫҒЫ. Су және ауа табиғат
Орман, тамақ сияқты қайта қалпына келтірілетін ресурстарды пайдалануға
Мұнай, тас көмір және тағы басқа да қайтара
Бүгінгі күндердің өзінде платина, алтын, қола және қорғасынның
Бастапқы шикізаттардың барлығына қарамастан, тапшы кен байлықтарды пайдаланушы
ЭНЕРГИЯНЫҢ ҚЫМБАТТАНУЫ. Экономикалық өркендеуге келешекте кедергі болатын ең
АЙНАЛА ҚОРШАҒАН ОРТАНЫ ЛАСТАУДЫҢ ҰЛҒАЮЫ. Өндірістік әрекеттер табиғи
Қоғам мүшелерінің осындай жағдайларда қам жеуіне сергек қимыл
ҮКІМЕТТІҢ ТАБИҒИ РЕСУРСТАРДЫ ҚАЙТАДАН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУГЕ ЖӘНЕ РАЦИОНАЛЬДЫ
3.4 Ғылыми – техникалық орталық.
Адамдар тағдырын шешуде ең драмалық күштер ретінде техника
Автомобиль, теледидар және ақ нан сияқты қарама–қайшы қасиетті
Көне салалар жаңа салаға айналу орнына, олар жаңалықтармен
ҒЫЛЫМИ–ТЕХНИКАЛЫҚ ПРОГРЕССТІ ЖЕДЕЛДЕТУ. Бүгінгі үйреншікті көп тауарлардың көпшілігі
Элвин Тоффлер “Future Shock” деген кітабында ғылыми–техникалық жаңа
ШЕКСІЗ МҮМКІНШІЛІКТЕРДІҢ ПАЙДА БОЛУЫ. Қазіргі кезде ғалымдар тауарлардың
күн энергиясын тәжірибелі түрде пайдалану;
рак ауруын емдеу құралдары;
жүйке ауруларымен химиялық құралдарды пайдаланып күресу;
өкпе және бауыр ауруларымен күресу құралдары;
теңіз суларын тұшыту құрылғылары;
коммерциялық мақсаттар үшін қайта – қайта пайдаланылатын ғарыш
үйді жинастыратын және тамақ дайындайтын үй роботтары;
семіртпейтін әрі дәмді азық – түліктер;
“бақыттытылық” пилюлюлары;
электромобильдер;
ауруды сездірмейтін электронды приборлар;
тіптен қауіпсіз әрі тиімді ұрықтандыруға қарсы құралдар.
Осы айтылғандарға қоса, ғалымдар өзі кішкентай және ұша
Осындай жағдайлардағы негізгі қиыншылықтар қатарына техникалық қиыншылықтармен бірге
ҒЗТКЖ-ге қаржы бөлудің өсуі. Құрама штаттар ҒЗТКЖ-ге шығынданудан
ҒЗТКЖ-ға ең көп шығынданатын мына бес сала: авиациялық
ПАЙДАЛАНУДАҒЫ ТАУАРЛАРДЫ ШАМАЛАП ЖЕТІЛДІРУГЕ НАЗАР АУДАРУДЫҢ ӨСУІ. Компаниялар
ТАУАРДЫҢ ЖОҒАРЫ САПАЛЫЛЫҒЫНА ЖӘНЕ ҚАУІПСІЗДІГІНЕ МЕМЛЕКЕТ ТАРАПЫНАН БАҚЫЛАУДЫ
Нарық қайраткерлері ғылыми–техникалық орталықта болып жатқан өзгерістерді түсіне
3.5 Саяси орталық.
Саяси орталықта болып жатқан оқиғалар маркетингілік шешімдерге үлкен
КӘСІПКЕРЛІК ӘРЕКЕТТЕРДІ ЖҮЙЕЛЕЙТІН ЗАҢДАР. Уақыт өткен сайын кәсіпкерлік
“Борден” корпорациясының “Реал – Лемон Фудз” фирмасы ұнтақты
Демек, заңдарды “адал ниетсіз бәсекелестік” деген түсінікті анықтау
Мемлекеттік жүйелеудің екінші себебі–тұтынушыларды адал ниетсіз кәсіпкерліктен сақтау.
Мемлекеттік жүйелеуді енгізудің үшінші себебі–қоғамның мүддесін кәсіпкерлердің бетімен
Маркетинг басшылары бәсекелестіктің адал ниеттілігін қорғайтын, тұтынушылардың және
4 кесте
Маркетинг өрісіндегі әрекеттерді жүйелейтін АҚШ-тың негізгі заңдары
Заң Заңның негізгі ережелері
Шерманның
антитрестік заңы (1890 ж.) (a) “Монополияға не монополизациялау
Азық–түлік және медициналық препараттар сапасы туралы заң (1906
Ет өнімдерінің сапасын бақылау туралы заң (1906 ж.)
Федеральды сауда комиссиясын құру туралы заң (1914 ж.)
Клейтон заңы (1914 ж.) Жеке түрлік тәжірибелік әрекеттердің
Робинсон–Патман заңы (1936 ж.) Шерман заңына түзету
Миллер–Тайдингс заңы (1937 ж) Штатараралық саудада
Уйлер–заңы (1938 ж.) Бәсекелестікке зиянның келу, келмесіне қарамастан,
Компаниялардың қосылуына тыйым салу заңы (1950 ж.) Егер
Автомобильдер туралы ақпараттарды халыққа жариялау заңы (1958 ж.)
Автомобиль көлігі жол қозғалысы қауіпсіздігі саласындағы ұлттық саясат
Тауардың орауышында және маркировкада шындықты көрсету заңы (1966
Балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету заңы (1966 ж.) Потенциальды
Сигаретті маркировкалау және жарнамалау туралы федеральды заң (1967
Қарыз берерде шындықты айту заңы (1968 ж.) Қарыз
Қоршаған орта саласындағы ұлттық саясат туралы заң (1969
Несие туралы әділ есеп беруі туралы заң (1970
Тұтыныс тауарларының қауіпсіздігі туралы заң (1922 ж.) Тұтыныс
Тұтыныс тауарларына баға белгілеу заңы (1975 ж.) Штатаралық
Федеральды сауда комиссиясының кепілдікті жетілдіру жұмыстары туралы Магнусон
Несие алудың бірдей мүмкінщіліктері туралы заң (1975
Қарызды ақниетті қайтару тәжірибесі туралы заң (1978 ж.)
ЗАҢДАРДЫҢ ОРЫНДАЛУЫН БАҚЫЛАЙТЫН МЕМЛЕКЕТТІК МЕКЕМЕЛЕРДІҢ ТАЛАПТЫ ЖОҒАРЫЛАТУЫ. Заңдардың
Осы аталған мекемелердің әрекеттері фирманың маркетингілік шаралардың тиімділігіне
ҚОҒАМ МҮДДЕСІН ҚОРҒАУШЫ ТОПТАР САНЫНЫҢ ӨСУІ. Соңғы 20
3.6 Мәдени орталық.
Адамдар олардың мінез – құлық нормаларын, негізгі көзқарастарын
НЕГІЗГІ САЛТ–ДӘСТҮРЛІК МҰРА–ҚАЗЫНАЛАРЫН МЫҚТЫ ҰСТАУ. Нақтылы коғам шегінде
БІРЫҢҒАЙ МӘДЕНИЕТ ШЕГІНДЕГІ МӘДЕНИЕТТЕР. Әрбір қоғамда субмәдениет бар,
ЕКІНШІ ҚАТАРДАҒЫ МҰРА–ҚАЗЫНАСЫНЫҢ УАҚЫТША ӨЗГЕРУЛЕРІ. Бірінші қатардағы мұра–қазыналардың
Қоғамның негізгі мұра–қазыналары адамзаттың өз - өзіне, басқаларға
Адамдардың өз-өзіне қатынасы. Адамдардың бір–бірінен айырмашылығы өз тілектерін
“Қоғам – ол мен” теориясының көптеген маркетингілік салдары
Адамдардың бір – бірімен арақатынасы. Адамдар бір –
Адамдардың қоғам институттарына қатынасы. Адамдар корпорацияларға, мемлекеттік мекемелерге,
Адамдардың қоғамға қатынасы. Адамдар өзі өмір сүретін қоғамға,
Адамдардың табиғатқа қатынасы. Адамдар табиғат өміріне қатынасы туралы
Адамдардың әлем жаратылуына қатынасы. Адамдар әлем жаратылысы туралы
5 кесте
Мәдени құндылықтар саласындағы ұзақ уақытқа созылған өркендеу теориясы.
Басқалар туралы қамқорлық_____________________Өзін өзі қанағаттандыру
Тілекті қанағаттандыруды_____________________Тілекті қанағаттандыруды
кейінге қалдыру
Қажырлы еңбек___________________________________________Жеңіл өмір
Формальды қатынас_______________________________Формальсыз қатынас
Дінге бағытталу__________________________________Зиялылыққа бағыттау
Қорытынды
Маркетингілік орталық фирма өзіне жаңа мүмкіншіліктер іздейтін және
Макроорталық–фирма мақсаттарымен қақтығысатын негізгі күштер құрамынан тұрады: демографиялық,
Демографиялық орталықты былай сипаттауға болады: дүниежүзілік демографиялық қопарылыс,
Экономикалық орталық – іскерлік қарқын төмендеуі сияқты құбылыстарға
Табиғи орта кейбір шикізаттардың жетіспеуімен, энергияның қымбаттауы, айнала
Ғылыми – техникалық орталыққа ғылыми – техникалық прогрестің
Саяси орталыққа кәсіпкерлікті заң жағынан жүйелеу, заңдардың орындалуын
Мәдени орталыққа өзін өзі қанағаттандыру, тілекті дереу қанағаттандыру,
Пайдаланған әдебиеттер
1. Н. Назарбаев “Қазақстан 2030 стратегиясы”. Алматы “Білім”
2. Ілиясов Д.Қ. Маркетинг: теориясы мен практикасы: Оқу
3. Есімжанова С.Р. “Маркетинг” Оқу құралы. Алматы
4. Котлер Ф. , Армстронг Г. и др.
5. Котлер Ф. Маркетинг менеджмент – С-Пб: Питер
6. Котлер Ф. “Маркетинг негіздері”.
7. Қойлыбай Хожаназаров “Маркетинг негіздері” Алматы, «Экономика», 1996
8. К.Ғ. Ахметов, Е.Н.Сағындықов, Ү.С.Байжомартов, Б.А.Жүнісов, Ж.Ж.Жұмабаев. Менеджмент
9.Нысанбаев С.Н, Садыханова Г.А., Маркетинг негіздері, А.: Қазақ
10. Рақымжанова М. “Маркетингті стандарттау – сертификаттау негіздері”
11. Сатыбалдыұлы С. Маркетинг – нарықтану Алматы, «Білім»,
12. Тойкин С. “Маркетинг негіздері” Астана 2009 ж.
13. Тоқабаев Ж. “Маркетинг негіздері” Астана 2008 ж.
14. Мамыров Н.К. Маркетинг. Алматы, Экономика, 1999 ж.
15. Алтынбаев Б.А., Истаева А.А. Основы маркетинга:
3
Демографиялық факторлар
Экономикалық факторлар
Табиғаттық факторлар
Ғылыми-техникалық факторлар
Саяси факторлар
Мәдениеттік қоршау факторлар
Фирма
6-шы сурет. Фирманың жұмыс атқаруына қажетті макроорталығының негізгі
-2%
20%
28%
3 %
-17%
0
0
13-19-дағы
жастар
20-34 арасындағы жастар
35-54 арасындағы орта жастағылар
55-64 пенсия алдындағы адамдар
65-тен жоғары пенсия жасындағы адамдар
7-ші сурет. Халықтың жастар топтарындағы есептелген өзгерістер, 1980-1990