Мазмұны
Кіріспе .............................. 6
1. Оқу мекемесінің оқу-өндірістік іс-әрекеттеріне қысқаша сипаттама
1.1. Оқу мекемесі туралы жалпы мәліметтер .......... ........9
1.2. Табиғи-климаттық климаттық (топырақ-климаттық) жағдайы ..... 21
1.3. Оқу мекемесінің оқу-материалдық базасы .............. 22
1.4. Оқу мекемесінің оқу-өндірістік іс-әрекетін талдау ........... 23
2. Қазіргі замандағы педагогикалық технология
Педагогикалық технология туралы түсінік ........... 26
2.2. Дамыта оқыту технологияларын қолдану және іске асыру жолдары
2.3. Пәнді өткізудегі мұғалімнің орны ...............31
2.4. Маманның білімі, білігі және дағдысын қалыптастырудағы пән тақырыптарының
Тақырып бойынша оқу-тәрбие процесін жоспарлау
3.1.Тақырып бойынша теориялық сабақтың оқу құжаттарын жасау ... 39
3.1.1. Пәннің бір курсына күнтізбелік-сеткалық кестесін жасау .........
3.1.2. Тақырыптың құрылымдық–логикалық сұлбасын жасау ............ 41
3.1.3. Тақырып бойынша сабақтың перспективалы –тақырыптық жоспарын жасау ...................................
3.1.4. Сабақ жоспары және сабақтың сызба–жоспарын жасау ............. 50
3.1.5. Сабақты өткізудің әдістемесін жасау .................... 52
3.16. Оқушылардың тақырып бойынша сабақтағы танымдық іс-әрекетін белсендірудің
3.1.7. Тақырып бойынша пәнаралық байланыс картасын жасау .......... 56
4.Еңбек қауіпсіздігі туралы іс-шаралар, еңбек қорғау ............... 60
Қорытынды мен ұсыныстар ................... 66
Қолданылған әдебиеттер ........................... 68
Кіріспе
Бүгінгі күні Қазақстан Республикасының ұлтгық білім беру стратегиясы қоғамның
Дамыта оқыту теориясының ғылыми тұрғыда негізделіп, дамуы Л.С.Выговскийдің
Бүгінгі күні көптеген ғалымдар оқушыларға техникалык білім беру үдерісінде
Елбасымыздың биылғы Жолдауында да кәсіптік мектептердің материалдық базасын жаңа
Елбасы Қазақстан халқына Жолдауында [1]: «Барлық деңгейдегі техникалық және
«Еліміздің жарқын болашағы жақсы кәсіби білім алған орта буын
Жағдайды өзгерту мақсатында Президенттің Жолдауында көрсетілген бағыттарды ескере отырып,
1 Алматы облысы, Талғар қаласындағы №4 кәсіптік мектептің
оқу-өндірістік жұмысына қысқаша сипаттама
1.1.Алматы облысы, Талғар қаласындағы
№4 Кәсіптік мектептің оқу мекемесі туралы жалпы мәліметтер
Училище 1933 жылы қарашада құрылды. Өзінің шежіресі трактор мектебінен
Жыл өткен сайын инженерлік-педагогикалық құрамы үлкен өзгеріске ұшырады. Егер
Қазіргі уақытта мектепте жаңа техникалар: автомобиль, трактор, мелиоративті техника,
1973 жылға дейін училищеде бар жоғы 4 оқу корпусы
Талғар кәсіптік мектебі тек өндірістік-техникалық база ретінде ғана емес,
Соғысқа дейін 2744 маман даярланды, оның 166-н әйелдер құрады.
1954 жылдан 1968 жылға дейін училище тың өлкесіне бағыттап
Қазірде мектеп механизаторларды автомобильді жүргізу куәлігімен, газэлектродәнекерлеушілерді, аспаздарды, тігінші,
Өткенді еске ала отырып, мектеп республикада халық шаруашылығына арналған
Әсіресе мектеп спорттық жетістіктерімен мақтан етеді. Біз түлектерімізді жақсы
1 -кесте
№4 Кәсіптік мектептің инженерлік-педагогикалық қызметкерлерінің құрамы
Аты Саны
Оқытушылар: барлығы
оның ішінде жоғарғы санат
1-ші санат
2-ші санат
Санатсыз 23
16
3
1
3
Өндірістік оқыту шебері барлығы
оның ішінде жоғарғы санат
1-ші санат
2-ші санат
Санатсыз 16
7
3
2
4
2.1.Алматы облысы, Талғар қаласындағы №4 кәсіптік мектептің табиғи
Алматы облысы Қазақстанның шеткі оңтүстік-шығысында орналасқан. Облыстың батыс жақ
Алматы облысының территориясы 104,6 мың.кв.км, немесе республика алаңының 3,8%
Ауылшаруашылығына пайдалатын жер көлемі - 6883,5 мың га,
Жер пайдаланушы шаруашылықтар арасында жердің бөлінуі 2-кестеде көрсетілген.
2-кесте
Ауылшаруашылығына пайдаланатын жерлер Шаруашылықтың барлық санаты Оның ішінде
колхоздар мен колхозаралық ұйымдар КСРО АШ министрлігінің совхоздары Қазақ
Егіс
Көпжылдық екпе ағаштар
Тыңайған жерлер
Шабындық
Өріс 786,1
30,7
31,9
182,3
5852,2 188,2
4,9
2,1
38,9
1498,2 16,9
0,1
0,2
0,2
123,5 490,1
9,5
4,4
126,7
3562,2 88,5
14,6
2,8
7,2
258,8 -
-
1,2
0,9
229,4 2,4
1,6
21,2
8,6
180,2
Барлығы 6883,5 1732,5 140,9 4192,5 371,9
231,5 214,0
Облыс территориясында ауылшаруашылық өнімдерін өңдейтін көптеген кәсіпорындар орналасқан, олар:
Ауылшаруашылық өнімдерін өндіру ісімен 191 ауылшаруашылық мекемелері шұғылданады, олардың
Вегетациялық кезеңде жылумен және ылғалмен қамтамасыз етілу жағдайына қарай
Облыс шаруашылықтарын мамандандыру бірқатар табиғат аймақтарының табиғи ресурстарын кешенді
Алматы облысы республиканың ауылшаруашылық өндірісінде жетекші орын алады. Ауылшаруашылық
Бұл келтірілген мәліметтер бау және жүзім, темекі шикізаты мен
Тоғызыншы бесжылдық кезінде мал шаруашылығы мен егін шаруашылығында өнімді
3-кесте
Алматы облысындағы ауылшаруашылық өнімдерін өндірумен дайындаудағы үлес салмағы, республика
Өнім түрі Өнімді өндіру Өнімді дайындау
Өсімдік шаруашылығы
Астық, барлығы 2,7 2,2
Қант қызылшасы 8,6 8,8
Картоп 4,6 6,6
Көкөністер 17,7 24,2
Жемістер 28,5 30,5
Жүзім 30,0 31,9
Темекі 100,0 100,0
Мал шаруашылығы
Ет (соғым салмағында) 6,7 6,3
Сүт 5,9 6,2
Жұмыртқа 12,8 14,7
Жүн 8,6 9,4
Облыс ауылшаруашылығы жалпы өнімінің бүкіл көлемінен, егін шаруашылық өнімі
(1965ж) Наурызда өткен ЦК КПСС Пленумынан соң ауылшаруашылығының материалды-техникалық
Совхоздағы тракторлар паркі 4,5 мыңнан астамға, жүк автомобильдерінің саны
Алматы облысында ауылшаруашылық материалдық-техникалық базасының нығаюына байланысты ауылшаруашылығы еңбегін,
Облыстың егін шаруашылығы өндірістік, техникалық, жем-шөп дақылдары түр-түрінің
Соңғы екібесжылдық ішінде жем-шөп дақылдарының егу алаңы ұлғайды, жеміс-жидек
Ауылшаруашылығы дақылдары, жеміс-жидек пен жүзім ағаштары егісінің ұлғаюы, қалалық
Облыс совхоздары мен колхоздарының қормен жабдықталуы және энергиямен жарықтандырылуы,
Облыстың өзіне тән табиғи және экономикалық жағдайлары мал шаруашылығының
Он жыл ішінде мал басы (түйені қоспағанда) едәуір өсті.
Сонымен қатар мал шаруашылығы өнімінің барлық түрлерін өндіру едәуір
Тұтас ауыл шаруашылығы салаларын өркендету, өсімдік шаруашылығы мен
Ауылшаруашылығы өндірісін орналастыру, мамандандыру және шоғырландыру, өнеркәсіптік негізге көшіру.
Алматы облысында соңғы жылдары шаруашылықтардың, аудандардың, аймақтардың табиғи және
Облыстық ауылшаруашылығы басқармасы жүйесінде тоғыз совхоз бен бір
Көкөніс-сүт, сүт, жеміс-жидек, және шошқа шаруашылығы Алматы қаласы маңында,
Аудандардың табиғи және экономикалық жағдайына қарай ауылшаруашылығы дақылдары егісі
Сонымен, облыста ауылшаруашылық дақылдарын белгілі ареалдары қалыптасып та болды,
Өсімдік шаруашылығымен қатар, мал шаруашылығы да дамып келеді, мұнда
Облыстағы ауылшаруашылық мекемелерінің құрылымы ұдайы жетілдіріліп келеді. Мысалы, көкөніс-бақша
1.3 Алматы облысы, Талғар қаласындағы
№4 кәсіптік мектептің материалдық-техникалық базасы
Талғар қаласындағы №4 кәсіптік-техникалық мектеп теориялық және практикалық сабақтарға
Кәсіптік-техникалық мектепте жаңа жабдықтармен, машина, механизм, транспорт, құралдар, ауылшаруашылық
№4 кәсіптік-техникалық мектепте 2 оқу корпусы, 29 жабдықталған кабинет,
Барлық алты оқу лабораторияларында оқу процесіне қажетті машина, агрегат
АШМ лабораториясы төмендегідей машиналар мен жабдықтармен жабдықталған.
Дискілі тырма ДТ – 10
Тісті тырма ТТ - 10
Ұсақтайтын тырма ТИТ – 30
Тырма ТВХ – 6
Жаңбыр машинасы ДДН 70
Картоп қазушы КСТ – 1,4
Картопегуші СН – 4Б
Картопжинаушы комбайн ККУ ГА
Шөпжинайтын комбайн КС – 2,6
Шөпжинайтын комбайн КС –1,8
Шөп машинасы КС – 2,1
Шөп машинасы КРН – 2,1
Жұқарту шөп машинасы
Культиватор КРН – 4,2
Аршушы дискілі ЛДТ 10
Сабақжинаушы машина УБД ЗА
Көшетотырғызушы машина СКА 6А
Аспалы соқа ПН – 4 -35
Жартылай аспалы соқа ПЛП - 6- 35
Әмбебап жүк тиеуші ПН – 1,8
Пресс-іріктеуші ПССБ -1,6
Минерал тыңайтқыштарды лақтырушы НРУ – 0,5
Органикалық тыңайтқыштарды лақтырушы ПТУ – 4
Астық сеялкасы С3-3,6
Дәнді шөп сеялкасы СЗТ 3,6
Бірорындық верстак айналушы қыспағымен
Бірліктерді құрастырып талдауға арналған үстел-верстак –
5-кесте
Оқу-лабораториялық ғимараттар мен жатақханаларды қолдану
Аты Жалпы алаңы, кв, м оқу Оқу-көмекші қосымша
Барлығы
оның ішінде оқу лабораториясы
Шеберханалар
Кітапхана
Асхана және басқа да шаруашылық ғимараттары 9850
7000
1450
1050
350 8450
7000
1450 1050
1050 350
350
Оқу-өндірістік қызметін талқылау.
№4 кәсіптік–техникалық мектеп жұмысшы кадрлардың біліктілігін арттыру дайындау
6-кесте
Білім алушылардың контингентіне сипаттама.
Аты Оқудың күндізгі формасы Оқудың кешкі (ауыспалы) формасы
Барлығы Негізгі мектеп базасы Орта мектеп базасы Барлығы Негізгі
Барлығы 356 302 54 82 12 70
Оқу мерзімі 26
26
82 12 70
1 жылға дейін
3 жылға дейін қосқанда 330
302 28
№4 Кәсіптік-техникалық мектепте оқушылардың кезеңдік аттестациясы өткізіледі, оның нәтижесінде
№4 кәсіптік мектеп мамандарын даярлауда мынадай мамандықтар жүзеге асырылады:
2.Қазіргі замандағы оқыту технологиялары
(дамыта оқыту технологиясы)
2.1. Педагогикалық технология туралы түсінік және оқу үрдісінде талдау
Дамыта оқытуды 1950 жылдың аяғынан бастап Л.В.Занков (1901-1977) және
Осы міндетті шешу үшін білім мазмұнын түбірлі өзгерту мақсаты
Психологтар оқу процесіне оқушының іс-әрекетін енгізу керектігін, оның маңызын
"Жақын даму аймағы" көрнекті кеңес психологы Л.Выготский (1896-1934) оқыту
Өзекті даму аймағы - баланың өз бетімен істей алатын
"Жақын даму аймағында" жұмыс істейтін В.Ф.Шаталов әлі өтпеген ережемен
Сонымен жақын даму аймағы баланың ақыл-ой жұмысы басталар тұсы.
Мұғалім мұнда оқушыға тапсырма, әдістемелік нұсқау береді, ізденуге бағыттайды,
Дамыта оқытуда мұғалім жақын даму аймағында жұмыс істеу керек.
Дамытушы оқу технологиясы мектеп тәжірибесіне енген оқу іс-әрекеттері арасындағы
Ғалымдар дәлелдегендей, педагогика бала дамуының өткеніне емес, болашағына бағытталуы
Зерттеулер нәтижесінде (Л.В.Занков) оқу тиімділігін көтеру есебінен оқушы дамуын
Жоғары қиыншылық деңгейіндегі оқу принципіне орай білім мазмұны және
Дамытушы технология талаптарының және бірі - оқу ілгерілі және
Дамытушы технология идеяларының қатарына сондай-ақ оқу қызметінің әркилы жағдайларында
Рефлексиялық әрекет-қимылдар әрқашан өзіндік қадағалау және бағалаумен тығыз байланысты
Дамыта оқыту идеясы бұл күнде еліміздің мұғалімдері арасында кең
2.2.Дамыта оқыту технологияларды қолдану және іске асыру жолдарын талдау
Дамыта оқытудың тиімділігі, оқу – адамның психикалық дамуының формасы,
«Даму» ұғымы сөздікте «... мөлшерлік өзгерістердің белгілі бір
«Даму» ұғымының психологиялық анықтамасы-жаңарту процесі, жаңаның өмірге келіп, ескінің
Оқыту мен дамыту арасында тығыз байланыс бар екенін психология
Ол дамуды оқытумен тең, керісінше оқу мен даму екі
1.Бала дамуының жақын аймағы – баланың тек үлкендердің көмегі
2.Бала дамуының қол жеткен аймағы – баланың үлкендердің көмегінсіз
Баланың дамуы бірінші аймақты меңгеру арқылы жүзеге асады. Дамудың
И.Я.Лернер «даму» деген ұғымды педагогикалық заңдылықтарға негіздей отырып, адамның
Л.В.Занков ақыл-ой қызметінің төмендегідей көрсеткіштері дамуды іске асырады деп
В.В.Давыдов ақыл-ойдың дамуының көрсеткіші ретінде жинақтай, қорытындылай алу дағдысын
Тұтас алғанда барлық авторлардың даму туралы ойлары оқыту барысында
Мектеп оқушыларының танымдық қызығушылығын дамытудың негізгі факторы олардың білімі
Дамыта оқытуды ұйымдастыру, балаға ақыл-ой әрекетін меңгеруге жағдай
«Дамыта оқыту» деген термин психология ғылымының қойнауында туып, баланың
Кейінгі жылдары дамыта оқыту психология мен педагогика ғылымдарының келелі
Дамыта оқыту – дәстүрлі оқытуға соңғы уақыттарға дейін балама
Дәстүрлі және дамыта оқыту жүйелерінің негізгі белгілерінің салыстырмалы сипаттамасы
Педагогикалық процесінің компоненттері Мазмұнындағы басымдылық
Дәстүрлі иллюстрациялық түсіндірме әдісі Дамыту оқыту
Мақсат Оқушыларда білім, білік, дағды қалыптастыру Байқампаздығын, ойлауын, практикалық
Бастапқы мазмұн Факторлар, мысалдар, тақырыптар, дәлелдер Заңдылықтарды, теорияларды, ұғымдарды,
Оқытудың формалары Жеке, топтық, фронтальді Бірлескен ұжымдық іс-әрекет
Оқыту әдістері Ауызша түсіндіру, көрнекілік, практикалық Проблемелық баяндау, ізденушілік,
Бақылау, бағалау Оқытудың нәтижесін мұғалімнің бақылауы, бағалауы Өзін-өзі бақылау,
Дәстүрлі оқыту әдістемесі негізінде метафизикалық (сандық, мазмұндық) әдіснама, ал
Дамыта оқытуда баланың ізденушілік – ойлау әрекетін ұйымдастыру басты
1. Оқу мақсаттарының қойылуы.
2. Оны шешудің жолын бірлесе
3. Шешімнің дұрыстығын дәлелдеу.
Бұл – үшеуі дамыта оқытудың Д.Б.Элконин – В.В.Давыдов жасаған
Оқушы алдына оқу мақсаттарын қоюда ешқандай дайын үлгі берілмейді.
Мұндай көзқарасты ұлы Абай да уағыздап кеткендігіне тоқталған жөн.
2.3. «Ауыл шаруашылық машиналары» пәнін өткізудегі мұғалімнің алатын орны
Дамыта оқыту жүйесінде оқушылардың ойларын жетілдірудің маңызы зор.
Біріншіден – дамыта оқытуда білім даяр күйінде берілмейді, оған
Екіншіден – дамыта оқытуда оқушы жоғары қиындықтағы мәселелерді шеше
Үшіншіден – оқушының жеке басын дамытатын басты құрал –
Төртіншіден – дамыта оқыту жүйесінің нәтижелі болуы оқушы мен
Дамытушы оқу технологиясы мектеп тəжірибесіне енген оқу іс-əрекеттері арасындағы
Ғалымдар дəлелдегендей, педагогика бала дамуының өткеніне емес, болашағына бағытталуы
Жоғары қиыншылық деңгейіндегі оқу принципіне орай білім мазмұны жəне
Дамытушы технология талаптарының жəне бірі – оқу ілгерілі жəне
Дамытушы технология идеяларының қатарына сондай-ақ оқу қызметінің əрқилы жағдайларында
Рефлексиялық əрекет-қимылдар əрқашан өзіндік қадағалау жəне бағалаумен тығыз байланысты
Дамыта оқыту идеясы бұл күнде еліміздің мұғалімдері арасында кең
Пəндердің тұрақты ауысып баруынан оқушы олардың бірде-біріне тереңдеп ене
Оқу технологияларының басқа да түрлері баршылық: əр деңгейлі оқу,
2.4. Маманның білімі, білігі және дағдысын қалыптастырудағы пән тақырыптарының
Коменский заманынан бастап, оқуды мүлтіксіз əрекеттегі механизмге сəйкестендіру ұмтылысының
Осы заманғы дидактикада əрқилы оқу технологиялары көрініс беріп жүр.
Дидактикада оқу технологиялары төмендегідей сипаттарымен жіктеліп, топтастырылады:
- қолдану деңгейі: жалпы педагогикалық, пəн əдістемелік, бөлімдік;
- философиялық негізі: ғылыми жəне діни, гуманистік жəне əміршіл-
- тəжірибе меңгерудің ғылыми негіздемесі: байланыс-жауапты; іс-əрекетті, іштей ұғу,
- тұлғалық құрылымға бағдарлануы: ақпараттық (білім, ептілік жəне дағдылар
- Дəстүрлі оқу жүйесін жаңалау бағыты (модернизация): оқушы іс-əрекетінің
Оқу технологиясының топтастырылуы, сонымен бірге, нақты кезеңде басым болған
Оқу технологиясын оқу əдістемесінен ажырата білген жөн. Олардың бір-бірінен
Оқу технологиясы педагогикалық шеберлікпен өзара байланысты. Оқу технологиясын жете
Дәстүрлі оқытуда баға басты рол атқарады. Л.В. Занков сыныптарында
Баланы жалпы дамытатын жаңа мәселелерді талдау, жолдасының көзқарасымен келісу
Бастауыштан орта сыныптарға өткенде қиындық болады. Дамыта оқыту рефлексияға
Дәстүрлі оқыту жүйесі Д.Б.Эльконин - В.В.Давыдовтын дамыта оқыту жүйесі
Дәстүрлі оқыту жүйесі Д.Б.Эльконин - В.В.Давыдовтын дамыта оқыту жүйесі
1. Мақсат: білім беру, іскерлікке үйрету, дагдыландыру. Окушыны коғамда
2. Дәстүрлі оқыту баланың соңынан ілініп келе жатады. 2.
3. Бала-окыту объектісі. Барлық жұмысты істейтін мұғалім, ал бала
4. Мұғалім сабақ түсіндіруші, оқушы түсінгенін қайталап айтып беруші.
5. Мұғалім оқу акпараттарын хабарлаушы, оларды қайта айтып беруге
Енді дамыта оқытуды дәстүрлі оқытумен салыстырайық:
6. Мұғалім окытушы, оқушы үлгі бойынша есептер шығарады, жаттығулар
7. Сонымен дәстүрлі оқытудың міндеті белгілі бір білімдерді түсіндіріп,
8. Негізгі әдістер түсіндіру, көрсету. 8. Дамыта окытуда балалардың
9. Дәстүрлі мектепте көбіне сабақ, тәрбиелік шара өтеді. Әуелі
10. Дәстүрлі оқытуда сабақ, жаттығу мақсаттары жоғарыдан койылады. Мақсатты
11. Дәстүрлі оқытуда жаппай, жеке, топтық жұмыс түрлері колданылады.
12. Сабақта оқушылардың іс-әрекеті аз. 12. Ұғымдар жүйесін түсіну,
13. Оқушы өзінің іс-әрекетін жете бакыламайды. Оқушыны көбіне мұғалім
14. Дәстүрлі оқыту оқушының жасын, психологиясын көп елемегендіктен, оның
15. Дәстүрлі оқытуда өктем педагогика қолданылады, ол бала дамуын
16. Баланы өзінің жеткен табысына қуанту жағы аз. 16.
3.Тақырып бойынша оқу-тәрбие процесін жоспарлау.
3.1.Тақырып бойынша теориялық сабақтың оқу құжаттарын жасау.
3.1.1. Пәннің бір курсына күнтізбелік-сеткалық кестесін жасау.
Күнтізбелік-сеткалық кесте–бір пән бойынша оқу жоспарларының негізінде бір оқу
Күнтізбелік-сеткалық кесте оқу жоспарының және оқу бағдарлама-ларының тақырып жүйелерін
Күнтізбелік-сеткалық кестені құрастыру жүйесі:
1. Курстардағы апталық оқу сабақтарының санын анықтайды.
2. Тақырыпты қай курста оқитынын анықтайды.
3. Курстағы оқу апталарының санын анықтайды.
4. Оқу жоспары бойынша оқу аптадағы оқу сағаттарын анықтайды.
5.Пәннің тақырып жоспарына сәйкес тақырыптардың кестелік бейнесін көрсетеді.
«Ауылшарушылық машиналары» пәні бойынша күнтізбелік-сеткалық кесте
9-12С оқу жоспары Оқу мерзімі 3
Сабақтардың оқу
тәртібі мен түрлері Оқу аптасының нөмірі
1-жартыжылдық 2-жартыжылдық
Теориялық
сабақтар Апталық
сағат саны
1 2 3 4 5 6 7 8 9
5 2
6 2
7 2
8 2
9 3
0 3
1 3
2 3
3 3
4 3
5 3
6 3
7 3
8 3
9 4
0 4
1
3 3 3 3 3 3 3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
-
-
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
3
3
Оқитын
тақырып нөмері
1 2
3
5
5
6
7
7
8
9
Лабораториялық
практикалық сабақтар Апталық
сағат саны
- - - - - - -
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
-
-
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
-
-
-
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
Оқитын
тақырып нөмері
1 2 3 4
5 6 8
9
10
1 1 1 2
13 14 15 16
17 18 19 20
Iц и к л
II ц и к л
III ц и к л
6.Теориялық практикалық лабораториялық сабақтар арасындағы байланысты көрсетеді.
-КСК-ні құрастыру жүйесі курстағы апталық оқу сағаттарының санын анықтайды;
- Курстағы апталық оқу сабақтарының санын анықтайы;
-Тақырыпты қай курсқа оқитындығын анықтайды;
-Оқу жоспары бойынша аптадағы оқу сағаттарын анықтайды;
-Пәннің тақырып жоспарына сәйкес, тақырыптың графикалық бейнесін көрсетеді;
-Техникалық және практикалық оқу байланысын көрсетеді;
-Оқу байланысын көрсетеді;
Күнтізбелі-сеткалы кестенің мүмкіндіктері тақырып бойынша күнтізбелік сабақ мерзімін анықтау,
Теориялық және лабораториялық-практикалық сабақ арасында байланысты анықтайды, яғни теориялық
Сабақ формуласын анықтайды;
Лабораториялық-практикалық сабақтарға бөлінген сағаттары бойынша циклдары (тапсырманы) анықтайды.
3.1.2. Тақырыптың құрылымдық–логикалық сұлбасын жасау.
Құрылымдық-логикалық талдау дегеніміз - оқу элементтерін және олардың дәрежелерін
Оқу мәліметтерін оқушыларға қалай жеткізуді шешпестен бұрын ең алдымен
Оқу бағдарламасы мен оқу құралдарына қарап отырып сабақтар жүйесін
Оқу материалын құрылымдық-логикалық талдау дегеніміз - оқу элементтерін, олардың
Оқу материалының логикалық құрылымында байланыстар мен қарым- қатынастарды орнату.
Оқу материалының логикалық құрылымында байланыстар мен қарым қатынастар өздігінен
Іс-әрекет алгоритмін жасауға техникалық білімдер бірлігі мен кәсіптік техникалық
Әрбір оқу пәні білімінің бір тобы немесе топтардың бірігі
Техникалық білімдердің тобына арналған алгоритм:
Түсінік (ұғым) объектінің ұғым қызметі.
Объектінің жұмыс істеу кезеңінде жататын құбылысы, заңдылық қасиеті, жұмыс
Объектінің құрылымы, құрылысының топтасуы.
Құрылым ерекшелігі.
Объектінің жұмыс істеу көрсеткіштері, белгілері, техникалық сипаттамасы.
Объектіні күту.
Әрбір блок мазмұны саны және сапасы жағынан әртүрлі
Үшінші кезең-түсініктерді қалыптастыру деңгейін анықтау.
Түсініктердің маңызы, оны меңгеру деңгейі мен нақты мақсаттар осыған
Оқу материалының білімін қалыптастыру деңгейін белгілеу тек қажетті оқу
Төртінші кезең оқу материалының мазмұны.
Анықталған оқу элементтерін белгілі бір блоктарға орналастырады. Түсініктерді тек
Оқу элементтерін сызбада нөмірімен белгіленеді, ал аттарын спецификацияда көрсетеді.
3.1.3. Тақырып бойынша сабақтың перспективалы-тақырыптық жоспарын жасау.
Перспективалық-тақырыптық жоспарлауы - кәсіптік техникалық цикл пәндерінің оқытушының әдістемелік
Аптаның нөмірі жазылады.
Сабақтың нөмірі белгіленеді.
Сабақтың қысқыша мазмұны жазылады.
Сабақ уақыты жазылады.
Сабақтың түрі мен әдісі жазылады.
Сабақтың мақсаты жазылады.
Сабақтың пәнаралық байланысы белгілінеді.
Жалпы білім беру цикл пәндерінен
Кәсіптік техникалық цикл пәндерінен
Оқушылардың өзіндік жұмысы жазылады.
Үй тапсырмасы
Техникалық оқыту құралдары мен дидактикалық материалдар жазылады.
ПТЖ - әр пәнге толық жазылып шығады.
ПТЖ - негізінен пәннің оқу бағдарламасына қарап жасалынады.
ПТЖ - жасаған кезде оқу бағдарламасында көрсетілген тақырыптың әрбір
Перспективалық-тақырыптық жоспар арқылы оқытушы белгілі бір пән бойынша сабақтар
Перспективалық-тақырыптық жоспар арқылы тақырыпқа бөлінген оқу апталарын алдын-ала жоспарлауға
Мұғалім перспективалық-тақырыптық жоспардың компоненттерін өзі жасайды. Жоспардың компоненттері оқу
2.1.3. Пәннің теориялық сабақтарының перспективалық-тақырыптық жоспары
Оқу аптасының нөмірі Сабақ рөмірі
Сабақта оқылатын
тақырып материалының
қысқаша мазмұны
Сабақ сипаттамасы Пәнаралық байланыс
Оқушы-
лардың
өзіндік жұмысы
Үй тапсырмасы
Сабақтың
Материал-ы
техникалық
жабдықталуы
Ұзақтығы сағ
Оқыту- тәрбиелік
мақсаты
Сабақтың типі мен әдісі
жалпы білім беру циклы пәндері мен
кәсіптік-
техникалық
цикл пәндерімен,
пән ішіндегі
байланыстар
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Тақырып № 6
10
1,2
6 Көкөністер жинауға арналған машиналарды жіктеу 2 «Көкөністер жұмыстарын
Агротех. Конспек-тілеу. Кесте құру Ю.И. Воронов, Л.Н.Ковалев. А.Н.Устинов
Плакаттар, әдебиеттер
11 3,4
6 Көкөністерді өңдеу технологиясы 2 Көкөністер туралы түсіндіру. Талдау,
Агротех. Коспект жазу Ю.И. Воронов, Л.Н.Ковалев. А.Н.Устинов АШМ
әдебиеттер
2.1.7. «Ауылшаруашылық машиналары» пәнінің пәнаралық байланыс картасы
Р/с Сабақ тақырыбының
аты
Қарастырылатын сұрақтар мен пән бойынша түсініктер
Жалпы білім беру циклы
Кәсіптік-техникалық цикл пәндері
Биология Матем Егін және мал шарушылық технологиясы Т
1,2
6 Көкөністер жинауға арналған машиналарды жіктеу Дәрумендер, сулар Салмақ,
3,4
6 Көкөністерді өңдеу технологиясы дәрумендер, сулар, Сандар,
1,2
6 Сабақ жоспарын
Сабақ жоспары
Сабақтың тақырыбы: Көкөністер жинауға арналған машиналарды жіктеу
Сабақтың мақсаты: Көкөністер жинауға арналған машиналарды жіктеу туралы
Сабақтың көрнекі құралдары: Осы тақырыпқа байланысты дамыта оқытуды пайдаланып
Сабақтың уақыты: 2 сағат
Пәнаралық байланыс: Биология, математика, ТжәнеА, Егін және ауыл шаруашылығындағы
Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту. Дамыта оқыту технологиясы.
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру бөлімі: (3-4) Оқушылардың сабаққа дайындығын, оқу-құралдарын, журнал бойынша
2. Өткен сабақты сұрау кезеңі. (20-25)
3. Жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау. (2-4)
Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндарды жіктеу
Жүгері жинайтын комбайндар
Сүрлем жинайтын комбайндар
4. Мұғалімнің жаңа сабақты түсіндіруі
1. Көрнекілікті пайдалана отырып, бірінші сұрақты түсіндіру. (10-12)
2. Көрнекілікті пайдалана отырып, екінші сұрақты түсіндіру (10-12)
3. Көрнекілікті пайдалана отырып, үшінші сұрақты түсіндіруі және оқушыларға
5. Жаңа сабақты бекіту. (4-8) жаңа сабақ бойынша тесттік
6.Қорытындылау (2-5 ) Оқушыларды бағалау және бағаларын журналға белгілеу
7.Үй тапсырмасы: (1-4)
Ю.И.Воронов АШМ 368-412 беттер аралығын толықтай оқып шығып, маңызды
3.1.5 Таңдалған педагогикалық технология бойынша сабақты өткізу әдістемесін жасау
Сабақ өткізу әдістемесі
Сабақтың тақырыбы: Жүгері мен сүрлем жинайтын комбайндар
Сабақтың мақсаты: Жүгері мен сүрлем жинайтын комбайндар
Сабақтың көрнекі құралдары: Осы тақырыпқа байланысты компьютерді және интерактивті
Сабақтың уақыты: 2 сағат
Пәнаралық байланыс: биология, математика, ТиА, егін және мал шаруашылығындағы
Сабақтың түрі: Аралас сабақ. Дамыта оқыту технологиясы.
1-сағаты:
Ұйымдастыру бөлімі: (3-4) Оқушылардың сабаққа дайындығын, оқу-құралдарын
2. Өткен сабақты сұрау кезеңі. (20-25)
Көкөністерді жинайтын қандай машиналарды білесіз?
Комбаиндарды жіктеңіз
Комбаиндардың жұмыс принципін айтып өтіңіз?
3. Жаңа сабақтың тақырыбын, мақсатын хабарлау. (2-4)
Жүгері және сүрлем жинайтын комбайндарды жіктеу
Жүгері жинайтын комбайндар
Сүрлем жинайтын комбайндар
1. Мұғалімнің жаңа сабақты түсіндіруі
1. Интерактивті тақтаны пайдалана отырып, бірінші сұрақты түсіндіру. (10-12)
Жүгері және сүрлем жинауға арналған комбайндардың жіктелуі былай болады:
Жүгері жинауға арналған «Херсонец-7» КОП-1,4А комбайны бұл-екі қатарлы
КСКУ-6 «Херсонец-200» алты қатарлы өздігінен жүретін жүгері жинайтын комбайн.
КС-2,6 сүрлем жинайтын комбайны. Ол «Белорусь», ДТ-75М тракторларына агрегатталады.
КС-1,8 «Вихрь» комбайны КС-2,6 комбайнының негізінде жетілдірілген сүрлем
КСК-100 комбайны таулы және ылғалды аудандардан басқа еліміздің барлық
3.1.4. Сабақ жоспары және сабақтың сызба-жоспарын жасау.
3.1.5.Сабақты өткізудің әдістемесін жасау.
Пробламалық әдіс арқылы оқушылардың тапқырлық дағдылары мен біліктерін дамыту.
Проблемалық әдіс - дамыта окытудың негізгі әдістерінің бірі. Проблемалық
АШМ пәнінде оқушылардың дағдыларын дамыту арқылы олардың таным әрекетін
Тапсырманың мақсаты: Оқушылардың өтілген материал бойынша білімдерін бекіту.
Тапсырманың қызметі: Оқушылардың мағыналы көкөністерді дұрыс дағдыларын жетілдіру.
Тапсырманың мазмұны: Төмендегі сөздерден Б әрпінен басталатын көкөністерді табыңдар.
Тапсырманың мақсаты: Оқушылардың өтілген материал бойынша білімдерін бекіту.
Тапсырманың қызметі: Оқушылардың жасырылған сөздерді дұрыс табу, ізденімдік дағдыларын
Тапсырманың мазмұны: жаздық салаттарды қандай көкөністерден жасалатынын жазыңдар.
Оқушылар жазда өсетін көкөністерден жасалатынын дұрыс тауып, дәптерлеріне жазды.
Тапсырманың мақсаты: Оқушылардың өтілген материал бойынша білімдерін бекіту.
Тапсырманың қызметі: Оқушылардың жасырылған жеміс жидектер мен көкөністердің айырмашылықтары
Тапсырманың мазмұны: жеміс жидектер мен көкөністердің айырмашылықтары мен ұқсастықтарын
3.1.6. Оқушылардың тақырып бойынша сабақтағы танымдық іс-әрекетін белсендірудің
Жаңа ақпараттық және педагогикалық технологияның негізінде оқыту әдістерін өзгертуге
Интерактивті үлгі берілген ақпаратты түсіндіруге қол жеткізуге бағытталған.
Осы аталған оқыту үлгілерінің ыңғайлы және қолайсыз жақтары бар.
Директивті оқыту үлгілерінің негізгі критерийлері нақтылы қорытынды бақылау, сабақтан
Интерактивті оқытудың үлгілері: материалды еркін мазмұндауда дисскуссия ұйымдастыру,
Қандай да бір үлгіні ұстану – бұл қателік. Оқу
Сол себепті елімізде жоғары білім жүйесін ұйымдастыру үшін оқыту
Сабақ - оқыту үрдісінің ең кіші бөлшегі, басты компоненті,
1.Сабақта оқушыларға теориялық білім негіздері меңгертіледі, яғни теориялық білімді
2.Оқушыларға АШМ пәнінен іс жүзінде дағды қалыптастырылады, берілетін білім
Оқушылардың білім беру стандарттарында көрсетілген міндетті дағдылары, біліктеріне қоса,
Шәкірттердің пәнге, оқуға деген мотивтерін жетілдіру, проблемалық сипаттағы тапсырмаларды
Әр оқушының жеке және дербес қабілеттерін ескеру арқылы, тапсырмаларды
Оқушылардың танымдық қызығушылықтарын өркендету, сабақты бip формада емес, әр
Сабақта оқушылардың продуктивті ойлауын, дамытуын, ізденімдік қабілеттерін нығайтуға арналған
Дамыта оқыту жүйесінде дәстүрлі оқыту принциптерінен бөлек теориялық білімнің
3.1.7. Тақырып бойынша пәнаралық байланыс картасын жасау.
Пәнаралық, тақырыпаралық, цикларалық байланыс педагогика ғылымында философиялық, психологиялық, дидактикалық
Жалпы ғылымдар жүйесінің негізгі дидактикалық мақсаттардан туындайтын оқу бағдарламаларының
Пәнаралық байланыс ертеден зерттеліп келе жатқан педагогика ғылымының негізгі
Пәнаралық байланыс мақсатында тұтас бір сабақ немесе сабақ құрылымының
Пәнаралық байланыстың ең негізгі дидактикалық міндеті ол оқыту процесінің
1. Оқу пәндері арасында өзара байланыстың болуы ғылымдар
2. Пәнаралық байланыс жан-жақты тәрбие, білім беру жұйелерінің барлық
3. Пәнаралық байланыс педагогикалық еңбектің ғылыми негізінің тиімді
4. Маманды даярлауда білім мазмұнының барлық құрылымында бөліктерінің байланысын
5. Педагогикалық ұжымның барлық іс-әрекетінің бір-бірімен келісуі және демократиялық
Пәнаралық байланыс екі жағынан қарауға болады.
А) Объективті.
Б) Субъективті.
Пәнаралық байланыстың объективті жағы оқудың мазмұнында бейнелеп көрсетіледі. Пәнаралық
4.Техника қауіпсіздігі туралы іс-шаралар, еңбек қорғау, экология, азаматтық қорғаныс
Еңбек қорғау біздің республикада жалпы халықтық іс болып табылады.
Еңбек қорғауда кәсіподақтар үлкен роль атқарады. Кәсіподақтар жұмысшылардың еңбек
Еңбек қорғау заң актілерінің жүйелерімен әлеуметтік-экономикалық, техникалық, санитарлық-гигиеналық және
Ауылшаруашылық машиналарына көрсететін механизаторлық жарақаттан және басқа жазатайым оқиғалардан
Жұмыс басталар алдында агрегат мұқият байқалады, сақтандырғыш құндақтардың бар
Егер механизмдерде конституциямен көзделгені сақтандырғыш құндақтар болмаса, агрегат механизмдері
Ауылшаруашылық машиналарына техникалық күтім жасаудың барлық түрлері алар жерге
Машина трактордан ажыратылғанда ғана жұмыс органдарын ауыстыру рұқсат етіледі.
Өткір аспаптарды немесе үшкір детальдарды әпергенде алушы оларды мақам
Агрегат жүріп бара жатқанда бір машинадан екіншісіне өтуге, бұрылыстан
Топырақ өңдейтін, егетін және отырғызатын машиналарда істегенде жұмыс органдарын
Себу және отырғызу агрегатында істегенде мыналарға тыйым салынады: тұқым
Жұмыс істеген кезде тұқым және тыңайтқыш жәшіктерінің қақпаларын ашуға
Себуші аппараттар қақалып, тұқым себу тоқтағанда агрегатты дереу тоқтатып
Құрама сеялкамен тек қана дәнді дақылдармен сепкенде шөп тұқымы,
Агрегат кілт бұрылыстарға жақындағанда оның жылдамдығын баяулату керек.
Тұқым себушілер өз орамдарына тұрып, тұтас агрегат жұмысқа дайын
Көгал жер шуды азайтуы, адамдардың демалуына қолайлы жағдай жасайды.
Маманның назарынан тыс қалуға тиісті емес табиғат қорғаудың басты-басты
Желдету сормалы және ағынды болады.
Сормалы желдетуді ластанған ауаны сыртқа шығару үшін қолданады.
Ағынды желдетуді таза ауаны ішке жіберу үшін қолданады.
Сормалы желдету ағынды желдету сияқты табиғи және
Табиғи желдету – бұл дегеніміз цехтың (жұмыс жайының) ішінде
Цехтарда ыстық ауаны сыртқа шығару мақсатында аэрация жүргізіледі. Аэрация
Механикалық желдетуді жайдың ішіндегі микроклиматтың қажетті параметрлері мен ауа
Механикалық желдетуді жергілікті және жалпы айырбас деп жіктейді. Ең
Жайлардың жұмыс аймағындағы ауаның қалыпты параметрлерін туғызу және
Кондиционерлерді пайдалану процесінде желдету тиімділігін ауа алмасу, микроклимат, ауаның
Қорытынды мен ұсыныстар
Өз жұмысымды қорытындылай келе, болашақта міндетті түрде мына мақсаттарды
1. Білікті жұмысшы кадрлар мен мамандарды даярлауда білімнің өндіріспен
2. Кәсіпорындардың өндірістік базаларын пайдалана отырып, оқу үрдісіндегі тәжірибелік
3. Білікті мамандарды дайындауға сұранысты алдын ала болжау үшін
4. Бітірушілерді еңбекке орналастыру мен жас мамандарды өз бітірген
5. Арнайы пән оқытушылары мен өндірістік оқыту шеберлерінің өндірістік
6. Бітіруші түлектердің білім сапасын тәуелсіз бағалау бойынша жұмыс
7. Болашақ мамандықты таңдауда кәсіби бағдар және ақпараттық қызмет
Пайданылған әдебиеттер:
1. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан: Қазақстан Республикасы Президентінің Қазақстан
2. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы //
3.Қоныспай Қ.«Агроинженерлік орысша-қазақша сөз қоры» Алматы Агро-университет баспасы,
4.Қоныспай Қ, Қозыбай А «Ауылшарушылығында машина пайдаланудың анықтамалық деректері»
5. Алшынбай М. Р. «Ауыл шаруашылығы машиналарының теориясы» (оқулық)
6.Қ.Қоныспай, А.Қозыбай «Ауылшаруашылығында машина агрегаттардың теориялық негізі» (оқулық) -
7. Тұрғынбаева Б.А. Дамыта окыту технологиялары А.: 2000.- 90
8. Тұрғанбаев С. Г. «Дихан серігі» - Алматы: Қайнар
9.Скакун В.А. Организация и методика профессионального обучение. Москва. Форум-Инфра-М.
10.Соколов Б.А. Методические основы преподавания машинострои-тельных дисциплин. – М.:
11.Өстеміров К.Ө. Кәсіптік педагогика. Оқу құралы. Алматы. 2006.
12.Өстеміров К.Ө. Кәсіптік оқыту әдістемесі. – Алматы: «РАДиАЛ», 2006.
13.Мәлібекова М.С. Ақпараттық қоғам шартында студенттерді кәсіптік даярлаудың педагогикалық
14. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. Педагогика: Университет студенттеріне арналған
15. К.Өстеміров, А.Айтбаева. Қазіргі білім беру технологиялары. - Алматы,
16. Ляпунов В.В. Жалпы білім беретін мекемедегі еңбекті қорғау
17. Өрт қауіпсіздігі туралы Қазақстан Республикасының Заңы. –
18. Шифр 9-12С, Учебный план, Москва, 1987.
19.Жаксылыкова.Н.Е.,Скабаева Г.Н., Құрбаналиев Б.Б., «050120-Кәсіптік оқыту мамандығы стунденттеріне дипломдық
20.Жангисина Г.Д. Педагогика для технических вузов. Алматы, 2006 г.
21.Педагогика: Оқу құралы. Алматы: Абай атындағы ҚҰПУ, 2006 -248
22. Узахова А.С., Камалов Ю.Н., Медетбекова А.М. Оқытудың жаңа
23. Қараев Ж.А. Оқытудың жаңа технологиясының мәні // Информатика.
24. Қабдықайырұлы Қ. және басқалар. «Оқытудың педагогикалық жаңа технологиясы
25. Бұзаубақова К.Ж. Жаңа педагогикалық технология: Оқу құралы.- Алматы:
5