Мазмұны
Кіріспе…………………………………………...........…………………...3-4
Бағалы қағаздар нарығының пайда
Бағалы қағаздардың жіктелуі және түрлері…………......................7-32
Бағалы қағаздардың жіктелуі……........................………..7-10
Негізгі бағалы қағаздар…………………………………….11-26
Туынды бағалы қағаздар………………………………......26-32
Қазақстан Республикасындағы бағалы
болуы, даму негіздері……………………………………………...... 32-42
Қорытынды………………..........………………………………………....43-44
Қолданылған әдебиеттер………..........…………………………………..45-46
Кіріспе
Еліміз тәуелсіздікке жету
Бүгінгі таңда
Нарық жағдайы өте
Осы күнгі ұйымдастырылған
Материалдық өндірістің
Менің курстық
Бағалы қағаздар
Сонымен қатар бағалы
Бағалы қағаздар нарығының
және қалыптасуы.
Бағалы қағаздар орта
ХVI-XVII ғасырларда Англиядағы
Сол кездегі Лондондық
Алғашқы американдық қор
Бүгінгі таңда дүниеге
ХІХ ғасырдың 60-жылдары
Ресейге брокерлік бизнес
2. Бағалы қағаздардың жіктелуі
2.1 Бағалы қағаздардың жіктелуі.
Бағалы қағаздардың
Бағалы қағаз дегеніміз –
Әр түрлі негіздерге
Үкімет астынан Қаржы
Жергілікті әкімшіліктер мен
Қаржы институттары мен корпорациялардың,
Банктердің бағалы
Кәсіпкерлердің бағалы қағаздары –
Жеке бағалы қағаздар,
Биржалық қызметтің алғашқы
Қазіргі таңда
Мемлекеттік облигациялар (ұсынбалы және
Акционерлік қоғамдардағы мемлекеттің акциялары.
Мемлекеттік банктермен берілетін
ҚР-ның Ұлттық Банкінің
Ішкі мемлекеттік
Қазыналық бондар мен
Жекеменшіктендіру купондары.
Мемлекеттік биліктің
Барлық жергілікті бюджетпен
Нақты инвестициялық жобаларға
Бюджеттің кассациялық ісіне
Орталық мемлекеттік органдардың
Тағы да бір жіктелудің
Ал ақша нарығы
Капитал нарығына 1
Бағалы қағаздардың
Сонымен қатар бағалы
Тауарлық, яғни тауар
Ақшалай бағалы
Капиталды бағалы қағаздар
Кәсіпорындардың, қорлардың, компаниялардың
Үлестік бағалы қағаздарға
2.2. Негізгі бағалы қағаздар.
Бағалы қағаздар негізгі
Негізгі бағалы қағаздар – негізінен
Негізгі бағалы қағаздарға
Акция – акционерлік қоғамның
Акцияны төмендегідей жағдайларда
Меншікті акцияландырғанда, яғни акционерлік
Бар компанияны акционерлік
Жарғылық капиталды қосымша
Жарғылық капитал деген
Акция белгісі бір жағдайда
Акция бірнеше түрге
Акция
Басқаға беру тәсілі
бойынша:
Атаулы
Корпорация тек өзінің
Атаулы акция – иесі
Ұсынушыға арналған акция
Ал басқару жағынан корпорацияларға
Біріншіден, сату механизмі бойынша. Атаулы
Екіншіден, акцияның осы түрінің жаңа
Үшіншіден, ұсынушы акциясының номиналы
Корпорацияны басқаруға қатынасу
Әрбір акция өз
Жай акция иелерінің өкілеттіліктері
Директорлар кеңесін сайлауға дауыс
Директорлар кеңесі
Директорлар корпорацияны басқаруды ұйымдастыруға,
Дивиденд алу құқығы. Дивиденд мөлшері
Дивидендтің бірнеше түрі бар:
Қолма-қол төленетін дивидендтер. Бұл табысты
Мүліктік дивидендтер. Табысты
Акция формасындағы дивидендтер. Бұл
Қолма-қол төленетін дивидендтер
Жай акция бойынша
Корпорациядағы акционерлердің мүліктік
Корпорацияның қаржылық есебін
Шектеулі міндет құқы. Мысалы,
Корпорация жабылған кезде оның
Әрбір корпорация «А» және «Б»
Көптеген корпорациялар жай акция
Рендит = Дивиденд
Сатып алу бағасы
Ал акция бағамын төмендегідей
Акция = Дивиденд
Қарыздық пайыз
Корпорация жай акцияның номиналын
Артықшылықты акциялар – меншік туралы
Артықшылықты акциялар номинал
Артықшылықты акциялардың бірнеше
Жіктелудің бұл түрі
Үстеме пайданың бөлуге
Хабарланып, бірақ төленбеген дивиденд алу
Акцияны басқа түріне
Қатысушылар акциясы
Қатысушылар акциясы иесі
Кумулятивтік емес акциялар
Конвертабельді акциялар иесі
Сонымен қатар, дивиденд төлеуі
Компания жарғысында директорлары
Сонымен, қорыта келе,
Облигация деп эмитенттің
Облигация мерзімдік қарыз
Облигация бойынша төленетін сыйақы
Номиналы деп облигацияның бетінде
Купондық мөлшер – жыл сайын
Өтеу күні – компанияның сатып
Эмиссия шарты - ашықтан-ашық облигация
Өтеу туралы нұсқау – эмиссия
Облигациялар қамтамасыз етілген және
Қамтамасыз етілген облигациялар – оларды
Қамтамасыз етілмеген облигациялар – жалпы
Арнайы фирмалар облигациялардың инвестициялық
Ааа - өте жоғары сапа;
Аа – жоғары сапа;
А – ортадан жоғары;
Ваа – орта сапа;
Ва – алыпсатарлық элементтері бар.
В – инвестицияға қажет белгілері
Саа – төмен сапа;
Са – белгілі-бір мөлшерде алыпсатарлық
С – ең төмен сапа.
Ең жоғары рейтинг бұл –
Облигацияны эмитенттері мен
Қайтарып алынатын
Жинақталған қор облигациялары
Ұлғаймалы облигациялар оны ұстаушыларына
Қысыңқы облигациялар ұстаушыларына белгіленген
Сериалды облигациялар негізгі қарызды
Айырбасталатын облигациялар осы корпорацияның
Облигация шығару корпорация
Облигация бағасы номинал
Вексельдер – қарызды өтеуді
Вексельдің мәні – несиеге
Вексельдің артуы бүгінгі
Дерексіздігі, қарыз алу
Даусыздығы, қарызды міндетті
Айналмалығы, иесі осы басқаларға
Қолдану аясына қарай
Аудармалы вексельдің айналысы
Вексель беруші
(сатып алушы-
төлеуші)
Вексель иемденуші (сатушы төлем алушы-несие беруші)
Вексельді сатып алушы
Сатушы тауарды тиеп
Сатушы белгіленген уақытта
Сатып алушы көрсетілген
Аудармалы вексель деп
Аудармалы вексельдің айналысы.
6
Ремитент (тратта бойынша
ақша алушы)
3
Трассант (вексель беруші)
2
Вексель беруші (трассант) төлеушіге
Төлеуші (трассат) вексель
Вексель беруші (трассант) акцепттелген
Ремитент аудармалы вексельді
Трассат банкке вексельді төлеуге
Ремитент вексельді несие
Несие беруші
Ақша трассаттан несие
Вексельді басқа біреуге
Вексельде төмендегідей мәліметтер
Вексельдік таңба, яғни «вексель»
Төлемнің уақыты
Міндеттеме бойынша келісілген
Төлем өтейтін жер
Кімге және кімнің
Вексельді толтырған жері
Вексель берушінің қолы
Вексельдер коммерциялық, қаржылық,
Қаржылық вексельдер несие
Жалған вексельдерді
Вексель айналысы жүйесінің
Акцепт- авальды операциялар вексель
Вексельдің акцептігі – төлеушінің
Вексель севалы- вексель бойынша
туынды бағалы қағаздар –
Опцион. Өнеркәсіптік кәсіпорындарды акционерлеу
Опцион деп контрактіде
Сатып алу опционы
Екі жағдайда да
Опционды сатып алушы
Әлемде тәжірибеде
Еуропалық опцион – келісілген
Американдық опцион – келісім
Опциондар өздерінің қызмет
Опциондармен жасалатын сауда
Фьючерс-тұрақты табысты бағалы
Еркін нарықта
Фьючерстермен мәмлені
Алыпсатарлар – бұл фьючерсті кейіннен
Тұрақты табысты бағалы
Әрбір бағалы қағаздың
Варрант. Корпорацияның айналымдағы
Варрант – ұзақ мерзімді бағалы
Варрант корпорацияның
Коносамент. Көлікпен жүкті
Коносамент – теңізбен тасымалдау
Коносамент формалары:
Ұсынбалы, коносаментті ұсынушы жүктің
Атаулы, коносаментте көрсетілген тұлға
Ордерлі, индоссаментті беру ондағы
Теңіз тәжірибесінде коносаменттің келесідей
экпорттық
каботаждық
тікелей
аралас
чартерлік
қызметтік
үлестік
сызықтық
Каботажды тасымалдауды рәсімдеу
Тікелей коносаменттің маңызы, оның
Сызықтық коносаменттер нақты бір жол
кеменің бортына тауарларды табыстау дәлелдемесі
тасымалдау шартының жасалғандығы
коносаментте ешқандай өзгертулер
кеменің аты
тасымалдаушы фирма аты
жүкті қабылдау орны
жүкті жөнелтушінің аты
жүктің аты және
коносаменттің берілген уақыты
кеме капитанының қолы.
Сонымен қатар своп
3.Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздардың
пайда болуы, даму негіздері.
Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар
1991 жыл.
Ұлттық банк өзінің
11 маусымда «Бағалы қағаздар айналымы және
24 маусымда «Шаруашылық серіктестіктері және
13 қараша – Қазақ КСР-ның Министрлер
24 желтоқсан – «Бағалы қағаздармен жүргізілетін
Нормативтік база құрылды,
1992 жыл.
Мүлікті мемлекет меншігінен
Қаржы министрлігі мен Ұлттық
1993 ж.
Мемлекеттік бағалы қағаздар
12 қараша –ҚР Президентінің «Ұлттық валютаны
17 қараша – Ұлттық банк пен 23
19 қараша – АҚШ долларымен алғашқы
26 қараша –Ресей рублімен алғашқы
1994 ж.
Орталық Азиялық қор биржасы құрылды.
20 наурыз Президенттің «Бағалы қағаздар нарығын
1995 ж.
11 қаңтар – Бағалы қағаздар бойынша
17 сәуір – Президенттің «Лицензиялау туралы»
21 сәуір – «Бағалы қағаздар және қор
24 сәуір - «Бюджетке төленетін
Айналыс мерзімі 6 ай мемлекеттік
Маусым – Ұлттық банк қысқа-мерзімді
31 тамыз – «ҚР-ғы банктер және
2 қазан – Қазақстандық банкоралық
29 қыркүйек –Мемлекеттік бағалы
23 желтоқсан – «Жекеменшіктендіру туралы» Президент жарлығы.
1996 ж.
6 ақпан – Брокер-дилерлер Ассоциациясы құрылды.
28 наурыз – ҚР-ың Ұлттық комиссиясының
15 мамыр – фьючерстермен алғашқы
17 мамыр –ҚР-ғы 1996-1998 арналған
15 қараша – «Бағалы қағаздар
14 желтоқсан – «Бағалы қағаздар бойынша
24 желтоқсан – «Валюталық реттеу туралы» ҚР заңы.
1997 ж.
28 ақпан –«ҚР-ғы тікелей инвестицияларды
5 наурыз – «Бағалы қағаздар
Мамыр – 13 тәуелсіз тіркеушілердің «Тіркеушілер
6 маусым – «Шаруашылық субьектілер тізіміне
1 қыркүйек – Қазақстанда қор биржасы заңды
4 қараша – Президенттердің комитетінің
1998 ж.
10 шілде – «Акционерлік қоғамдар туралы» заң
19 қазан – КАSE-те ҚР-ң халықаралық
6 қараша – «Ұйымдасқан нарық
1999 ж.
1 сәуір – KASE пен AFINEX ортақ
14-15 сәуір – Алматыда қаржы
27 мамыр – «ҚР-ң бағалы
5 шілде – KASE-те РЕПО
15 қараша – ҚР-ң финансистерінің
2000 жыл.
18 тамыз – «Жинақтарды қорғау
24-27 тамыз – Ыстықкөлде ТМД
2001 жыл.
5 қаңтар – 1995 ж. 17 сәуірдегі
2 ақпан – «ҚР-ң банк
11 шілде – Президенттің «Қаржы
1 тамыз – Ұлттық банкте
2 қараша – KASE алғаш
2002 жыл.
1 наурыз – KASE Листинг ережелеріне
14 мамыр – Алматыда «Қазақстандағы
17 мамыр – Президенттің «ҚР-ң қаржы
24 қазан – ҚР-ң Ұлттық банк
2003 жыл.
Қаңтар – елдің барлық
Наурыз – ҚР-ң қаржыгерлерінің
13 мамырда – «Акционерлік қоғамдар
2 шілде – «Бағалы нарығын және
15 қараша – Ұлттық валюта
2003 жылға KASE
2004 жыл.
1 қаңтар – ҚР-ң қаржы
«ҚР-ғы инвестициялық қорлар
Бүгінгі таңда елімізде
ҚР-ң жағдайына
Соңғы бес жыл ішінде
ҚР қор биржасының
шетел валютасымен – 4,5 есе
мемлекеттік бағалы қағаздармен – 35
мемлекеттік емес бағалы
KASE биржасындағы келісім шарт көлемінің
барлығы, млн доллар.
УКІӨ-ге шаққанда KASE биржасындағы келісім
Бұл диаграмадан біз
Қазақстан қор биржасында
Қазақстандық бағалы қағаздар
негізгі проблема – қаржы
институционалды инвесторлардың өтімділігінің
ішкі инвесторлар нарығының
Капиталдың ішкі және сыртқы
Акция нарығының дамымауы
Туынды бағалы қағаздар
компаниялардағы корпоративті басқаруды
Заңнамалық міндеттердің жетіспеушілігі. Біздің
Нарықтағы ең негізгі
Осы аталған проблемаларды шешуде
2004 жылдың 24 желтоқсанында қазақстан
Акция нарығын белсенді жүргізу мен инвестициялаудың ұжымдық
Активтерді қауіпсіздендіру бойынша заңнаманы
«А» және «Б» категориялары бойынша
зейнетақы қорларындағы инвестициялардың компания
Кәсіпорындардың бағалы қағаздарын сату
Қаржы нарығының қатысушылары мен
Халықаралық тәжірибе сәйкес
Қорытынды
Нарық жағдайындағы ең елеулі
Қаржы жүйесінің бір
Жалпы курстың жұмысымды жазу
Бағалы қағаздар нарығының пайда болуы
Бағалы қағаздардың жіктелуі, түрлері
Еліміздегі бағалы қағаздар
Бағалы қағаздар – бұл қарыз қаражатын
Еліміздегі бағалы қағаздар
Осы жағдайларға қарамастан, еліміздегі
Негізгі проблема ретінде, мұнда
Ұсынытарға келер болсақ, олар
Бағалы қағаздар нарығын
Қолданылған әдебиеттер
Қазақстан Республикасының Заңы. Бағалы қағаздар нарығы туралы: Егемен
Қазақстан Республикасының Заңы. Акционерлік қоғамдар туралы: Егемен
ҚР «Бағалы қағаздар нарығы туралы» заңының ресми
Дэвид С. Кидуэлл и др. «Финансовые институты,
Рынок ценныз бумаг: Учебник/под. ред. Галанова
Биржевое дело: Учебник /под ред. Галанова и
Көшенова Б.А. Бағалы қағаздар нарығы: Оқу құралы. Алматы:
Көшенова Б.А. Ақша, несие, банктер.
Мақыш С.Б. Ақша айналысы және
10. Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер. Оқулық.
Экономика, 2001 -350 -354 б.
11. Ценные бумаги и фондовой рынок.
Экономика, 1998 -161с.
12. Сәбден О. ХХІ ғасырға қай экономикамен
Қазақстан 1997 ж. -109-115б.
13.Шалгимбаева Г. Казахстанский фондовой рынок: важнейшие
14. М.Утегулов. О программе развития рынка ценных бумаг
2005-2007 годы. РЦБК №3. 2005. 20-21 с.
15. Н. Нурсеит, Р. Нурсеитова. Проблемы развития фондового
пути их решения. Экономика и статистика. №1.
16. Ю. Якупбаева. Проблемы и перспективы развития
рынка Казахстана. РЦБК №3. 2005. 12-15 с.
Я. Әубәкіров. «Экономикалық теория
Қ.Р-ң Азаматтық кодексі 129-бабы,
Шалгимбаева Г., Шалгимбаева К., «Анализ государственных
«ҚР-ғы акционерлік қоғамдар туралы» заң, 1998
«Рынок ценных бумаг»/под ред. В.Л.Галанова, А.И.
Бағалы қағаздар рыногы туралы:
Ценные бумаги и фондовый
Көшенова Б. Бағалы қағаздар нарығы. Оқу
Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта
Сейітқасымов Ғ.С. Ақша, несие, банктер. Оқулық/Алматы: Экономика.2001-
Биржевое дело: Учебник/ под. ред. К.А. Галанова и
Шалгимбаева Г. Казахстанский фондовый
Маулен Утегулов. О программе развития рынка ценныз
С18-19.
Якупбаева Ю. Проблемы и перспективы развития
45