Мазмұны
Кіріспе .............................................................................................................
І. Бастауыш мектеп жасындағы балалардың психологиялық
Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың психологиясы мен мотивациясы.............................................................................
Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың мінез-құлықы мен танымдық ерекшеліктері............................................................................
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқуға деген қызығушылығы
ІІ.Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың оқуға деген мотивациясын білім
2.1. Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың оқу мотивациясын қалыптастыруда
2.2. Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың оқу мотивациясын оқу
ІІІ. Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотевациясын эксперименттік
3.1.Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың оқу мотивациясын зерттеу..........................................................................................................
3.2.Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясын қалыптастыруда түзету
Қорытынды..................................................................................................
Пайдаланған әдебиеттер..............................................................................72 – 77
Қосымша .......................................................................................................78 – 93
КІРІСПЕ
Көкейтестілігі Бастауыш мектеп жасындағы кезең айналадағы ортаны тануға
Бұл кезеңде әрекеттеріне алты жеті жастағы балалардың
Бастауыш мектеп жасындағы балалар мектепке оқу әрекетінің
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың дене жағынан қалыпты дамуы
Бастауыш мектеп оқушыларының негізгі іс- әрекет түрі- оқу
Л.А.Венгер.,А.Л.Венгер.,В.В.Холмовский.,Я.Я. Коломинский., Е.А.Пашко., Ш.А.Амонашвили т.б . Баланың
Алты жеті жастағы балаларды психологиялық ерекшеліктерін мына
Г.Кравцов және Е.Е Кравцова мектепке дайындығының комплексті мінезін
және мектепке психологиялық дайындық көрсетБастауышн белгілейді, балалардың
Алты жеті жастағы балалардың бейнелеу әрекетін
Балалардың оқыту тапсырмаларының барлық жақтарын В.В.Давыдов және
Алты жеті жастағы балалардың ерік сапаларын
Е.А.Бугрименко .,А.Л.Венгер., К.Н.Поливанова.,Е.Ю.Сушкова диагностикалық комплексті әдістемелік ұсынған.
Зерттеу мақсаты: - Бастауыш мектеп жасындағы балаларда оқу
Зерттеу объектісі: 2 – сынып оқушылары.
Зерттеу пәні : Бастауыш мектеп жасындағы балаларда оқу
Зерттеу міндеті:
1. Бастауыш мектеп жасындағы балаларда оқу матевациясын қалыптасуы
2. Бастауыш мектеп оқушыларының оқу матевациясының оқу процесінде
Зерттеу кезеңдері – алғашқы кезеңде зерттеу проблемасы бойынша
Зерттеу базасы – Семей қаласының №38 жалпы орта
Диплом жұмысы кіріспеден, екі бөлімнен, қорытынды, қолданған әдебиет
І. БАСТАУЫШ МЕКТЕП ЖАСЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗІ
1.1.Бастауыш мектеп оқушыларының оқуға психологиялық дайындығы мен мативациясының
Бастауыш мектеп жастағылардың психикасының басты ерекшелігі – төңірегіндегілерден
Қазіргі замандағы Бастауыш мектеп жастағы баланың ақыл-ой
Бастауыш мектеп жастағылар өмірі тіршіліктің әр алуан
Бастауыш мектепе жастағы балалалр ақыл-ой жағынан бір-бірінен елеулі
Қайсыбір балаға диагноз қоюмен мұғалім айналыспайды, бұл
азды- көпті күрделі міндеттерді өзі шеше алады. Дегенмен
Бастауыш мектеп жастағы балалалр қалыпты дамыған бала атаулы
Баланың ойы ұғарлық проблемалар аясының
Біздің жоғарыда айтып өткеніміздей , Бастауыш мектеп жастағы
Ой өрісінің кеңдігімен ,ерекше қабілетімен көзге түскен балаларды
Ақыл-ой ерте жетілуі , жақсы нышан .Ол ақыл-ой
Ақыл-ойының кемелденуі жағынан құрбыларынан көш ілгері ұзап кеткен
Ақыл-ойы озық дамыған балалар жөнінде психолгиялық әдебиетке талай
Ақыл-ой жағынан дарынды балаларды ондаған жылдар бойы зерттеген
Сөзді қалыптастыруда қатынасатын мүшелері (қимыл немесе есту мүшелері
1.2.Бастауыш мектеп жасындағы балалардың мінез-құлықы мен танымдық
Қазіргі кезеңдегі зерттеу жұмыстарының қорытындысы бойынша, мектептің- сыныптық
Осы кезеңдегі балалардың көбінің нерв жүйесінің дамуы толығымен
Н. В. Дубровинская зерттеуінше алты жасарлардың жұмыс істеу
Балалардың жеке басының дамуына үлкендер ықпалының негізгі жол-олардың
ертегілерді тыңдау арқылы танысады. Айналасындағы адамдардың сүйіспеншілігіне
Бала төңірегіндегі адамдардың мінез-құлық шеберінен тысқары шығатын мінез-құлық
Бастауыш мектеп жастағы балалар мінез-құлық үлгілеріне қатты назар
Үлкендер балаға мінез-құлық ережелерін үйретеді. Мектепке дейінгі балалық
Танымдық қабілетілік балаларда былай қалыптасады: әртүрлі
Бастауыш мектеп жастағы балалар арнайы қабілеттерде дамиды, мысалы,
Бастауыш мектеп жастағы балалардың таным
Адамның қоршаған әлемді тануы түйсік, қабылдау, түсінік
З.М.Истомина алты-жеті жастағы балалардың есін зерттегенде
қолданбайды. Үшінші деңгейге балада еске сақтап алу
және де ол оны жүзеге асыру
Бастауыш мектеп жастағы балалар ес дамуының екінші және
Бастауыш мектеп жастағы балалар ырықты есінің дамуы
[Венгер Л.А. «Вопр психол» №4; 2004]
Жалпы алты-жеті жастағы балаларға еске сақтау процесінде
Бастауыш мектеп жастағы балалардың ойлауы және сөйлеуі.Баланың ойлауы
Біріншісі- ойлау әрекеті процесінде баланың қоршаған
Екіншісі- ойлау әрекеті процесінде болжам ретінде
Тапсырмаларды шешкенде, заттар арасында байланыстарды қалыптастыру кезінде
логикалық ойлау түрлері .
Заттық әректтен байланысты және онымен әрекет
[Амрношвили Л.1986]
Бала тапсырманы шешуде заттардың өзін
Бастауыш мектеп жастағы балалардың образдық ойлауының
Бастауыш мектеп жастағы балалар сөйлеу- логикалық ойлау түрімен
Образдық ойлау балаға анықталаған жағдайға байланысты
Образдық ойлаудың дамуына оқу әркетімен қоса, әрекеттің басқа
Ойлауды қалай дамыту керек? Бастауыш мектеп жастағы балалардың
Балалардың нақты түсініктерін қалыптастыру үшін өзара болжам
Баланың шығармашылық ойлауын дамыту үшін
Баланың ойлауын дамытудың тағы бір жақсы әдісі ол
Балада танымдық қызығушылықтардың дамуына баламен тәрбиеші арасындағы
1.3.Бастауыш мектеп оқушыларының оқуға деген қызығушылығы мен мотивінің
Мектеп өміріне бейімделу кезінде Бастауыш мектеп жасындағы
Баланың жеке басының дамуының екі жағы бар. Оның
Бастауыш мектеп жасындағы балалар мектеп табалдырығын аттасымен оқушы
Бастауыш мектеп оқушыларының негізгі іс- әрекет түрі- оқу
Бірінші сынып оқушысында мектепке келу мотиві кездесенді. Бұл
оқу әрекеті жүзеге асатын білім беру жүйесімен, білім
білім беру процесін ұйымдастыруда.
оқушылардың субъектілік ерекшеліктерімен (жасы, жынысы, ақыл- ойының дамуы,
педагогтың субъектілік ерекшеліктерімен және ең бастысы оның оқушыға,
оқу пәнінің ерекешелігімен анықталады.
Оқу мотивациясы, басқа түрлері сияқты жүйелі болып келеді.
Күнделікті тұрмыстық және де кәсіби педагогикалық қарым- қатынаста
оқу теориясында қызығушық мотивациялық аймақтың ең біріншіден,
қызығушылықтың өзі- күрделі бір жақты емес құбылыс
А.К. Маркова бойынша оқу деген қызығушылық кең,
Оқушылардың оқу мазмұнына және оқу әрекетінің өзіне
Оқуға деген қызығушылықты қалыптастыруда проблемалық жағдай туғызу үлкен
Оқушылардың танымдық қызығушылығын оятудың бірден бір тәсілі- оқушыларға
Бастауыш ментеп оқушыларының мінез құлық мотивациясы.
Іс - әрекетке болатын атаулының бәрін мотив дейміз.
Баланың жеке басының дамуында үлкендермен және өзге балалармен
Үлкендермен жақсы қарым- қатынаста болуға ұмтылу да бала
Оқу мотивациясына дайын болмаудың себептері:
Балаға ортаның тәрбиелік сипатының жетіспеушілігі;
Соматикалық дамудың жетіспеушілігі;
Мінездің невротикалық дамуы;
Жоғарғы нерв жүйесінің ерте зақымдалуы;
Интеллектінің олигофренияға дейінгі формасында дамуы;
Баланың мектепте алғашқы кезеңде болуы, оның жаңа жағдайға
Бейімділіктің жоғарғы деңгейі, 1 сынып оқушысының мектепке деген
Бейімділіктің орта деңгейі, 1сынып оқушысының мектепке деген қарым-
Бейімділіктің төмен деңгейі, 1сынып оқушысының мектепке деген
Баланы мектепке бейімдеуде әсер ететін жағымсыз факторлар- жанұя
Л.С. Выготский суреттеуі бойынша бұл кезеңді жоғалу жасы
«Оқуға дайындық» түсінігі: дене дайындығы және баланың физиологиялық
Ғылымда әлі күнге дейін «оқуға дайындық»
Мектепке және оқу мотивациясына бейімделуі. Мектеп өмірі
Нақты және айқын мектеп екпіні: сабақ (45 минут)
әртүрлі мектеп екпінінде әртүрлі тәртіп ерекшеліктері: нақтыланған және
сабақ барысындағы әлеуметтік-рольдік қатынастар. Оқушының рольдік позициясын қалыптастыру-
мектеп өміріне қажетті шарттарды орындау;
мектеп жүйесіндегі бағалауды қабылдау;
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясына дайындығының әртүрлілігінің
Осыдан жоғарыда аталып өткендей, балалардың оқу мотивациясына дайын
ІІ. БАСТАУЫШ МЕКТЕП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОҚУ МОТИВАЦИЯСЫН ОҚУ БАРЫСЫНДА
2.1. Бастауыш мектеп оқушыларының оқу мотивациясын қалыптасуында шетел
Оқыту – бұл оқушыға білім беру, үйрету және
Бастауыш мектеп оқушыларының оқу мотивациясы яғни, оқуға деген
Мотивацияның жас ерекшелігіне дамуы адамның жан-жақты дамуында анықталады.
Мотивация – нақты қажеттілікке Бастауыш мектеп оқушысының белсендігі
Жеке тұлғаның мотивтері оның мінез-құлық ерекшеліктеріне өткен істер
Өз өткендерінен алыстап қалған одан, көп қиындықтарды басынан
Бұл орайда оқушымен ашық сөйлесіп, оның өткен өмірінен
Бастауыш мектеп оқушылардың моторлы мотивациясын қалай қалыптастырады?
Қарапайым әрі көпке ортақ тәсіл – «бірлескен әрекет».
Бімен істі дағдыға айналдыру «бұлшықет қуанышына» айналады. Дене
Сабақ кестенің көлемін ұлғайтып, өтілетін пәндерден тапсырмаларды көбейтіп,
Назарын қалай аудартамыз?
Ақпаратты қабылдау жүйесі – көру және есту әсер
негізгі өмірлік функциясы неде?
Біріншіден, қабылдаудың көмегі арқылы ақпарат оперативті жұмысқа
айналады.
Екіншіден, қабылдау жағдайдың сызбасын көрсетеді. Сезім жүйелері толық
Оқушының назарын қалай аудару керек? Сабақтың негізі оның
Қауіпсіздік мотивациясын қалай қалыптастырады?
Мақтауды азайтудың жазалау болып тырысады.
Мадақтаудың өзі жолды жазалауды күшейтеді.
Егер ол оқушылардың өміріне және денсаулығына қауіп төндірмесе
көмектерге асықпаңыз. Тәрбиешінің сеніміне кірмес бұрын, ол өзінің
Жазалаудың жоғары түріне А.С.Макаренко мынадай мысал келтіреді –
Ең бастысы – сабырлық.
Ғалымдардың айтуы бойынша япондардың тәрбие системасында үлкендер балалардың
Оқушының қуаныш мотивациясын қалай қалыптастыру керек?
Оқу барысында қанағаттандырылмайтын бағаны алғаны үшін жазаламау және
Кішкене ғана жетістігі үшін және өз-өзімен өзгелер үшін
Оқушының кез-келген жетістігі және қатысқаны үшін құжат түрінде
Ақылмен ойлауға қалай үйрену керек?
И.П.Павловтың ойынша сөздің негізгі екі қызметі пәнді алмастыру
және нәтижесін бір адамнан екінші адамға беру –
Сөйлеу және ойлану мотивациясын қалай қалыптастыру керек?
Оқушыны ауызша қарым-қатынас жасауға (диолог, топтық) және хат
Оқушыларға шынайы жағдайды, шынайы адамдардың ісін көрету, олартуралы
Оқыту мотивациясын қалай қалыптастыруға болады.
Оқушылардың бойында бар еңбек және қарым-қатынас мотивациясымен байланыстыра
Ізденіс кезінде, жаңашылдықтың қажеттігін қалыптастыру үшін проблемалық жағдай
Қабылдау және орындаушылық шығармашылық кезінде ғана жаңашылдықты қолдау
Қайталау – оқу анасы немесе монотондылық?
Өткен материалды орындау жаңа білімді бекіту үшін қажет,
Бекіту мақсатымен қайталау ең қиыны, еңбектеде дәл осылай
Мысалға бір мәтіннің көлемі үлкен бөлігін қарастыру керек
Көп жағдайларда адамдардың әдеттері оның мінез-құлқын көрсетеді. Әдепті
Қайталанусыз қайталаулар арқылы, яғни талаптарды, мазмұнды, қажетті құралдарды,
Әдетті тәрбиелеу арқылы.
Сыртқы орта мотивациясын қатыстыру арқылы.
Бастауыш мектеп оқушыларының мативациясын оқу үрдісінде шығармашылық арқылы
Маңызды тақырыптардың бірі шығармашылық болып табылады. Шығармашылық бұл
2.2.Бастауыш мектеп оқушыларының оқу мативациясын оқу барысында қалыптасуының
Оқыту барысында оқушылардың оқу мотивациясымен қалай қамтамасыз етуге
Жеке шығармашылық төмендегідей этаптардан тұрады.
Тапсырманы шешу кезінде проблемалық жағдай туғызу; көптеген тапсырмалардың
Шешуге әрекеттену сатысы.
«Инкубациялық» кезең немесе толық жетілмеген шешім.
«Нурға бөлену», бұл басты саты.
Шешімге логикалық тұрғыдан жкту сатысы. Осымен шығармашылық акт
Топтық шығармашылық, ол тек қана жай шығармашылық шешім
1.Жеке шешімдерді жинақтау сатысы, мұнда әр қатысушы өз
2.Топтық дискуссия сатысы, әркім өз ойын білдіреді.
3. Әркімнің жеке шешімін топта анализдеу арқылы дұрыс
Топтық шығармашылық ғылымда төмендегідей сатылардан құралады: проблема құру,
Шығармашылық мотиациясын қалай қалыптастыруға болады?
1. Ең басты стимул оқушыларды проблемалық жағдайға араластыру.
2.Жеке шешім шығаруға уақыт беру.
3. Топтық шығармашылқ кезінде мұғалімнің көмегі өлшеулі көлемде
Бастауыш сыныптағы қала және ауыл мекткптері оқушыларының шығармашылық
Иерархиядағы мотивтік орны Ауылдық экспериментальді мектеп Ауылдық қарапайым
мотивтер балл мотивтер балл мотивтер балл мотивтер балл
Мазмұнды мотивтер, мотивтер-сатылар, мотивтер-формалар
(9 баллдық шкала)
1 Ойындар 6,2 Ойындар 5,3 Ойындар 6,4 Ойындар
2 Еңбек 5,7 Еңбек 5,3 Моторлы 5,4 Еңбек
3 Жеке шығармашылық 4,8 Моторлы 5,2 Еңбек 5,0
4 Шығармашылық 4,8 Шығармашылық 5,1 Шығармашылық 4,9 Шығармашылық
5 Қарым-қатынас 4,7 Жеке шығармашылық 4,5 Орындау 4,7
6 Моторлы 4,5 Орындау 4,4 Қарым-қатынас 4,6 Жеке
7 Оқыту 4,0 Қарым-қатынас 4,3 Жеке шығармашылық 4,1
8 Орындау 3,9 Оқыту 3,9 Сөйлеу-ойлау 3,8 Сөйлеу-ойлау
9 Сөйлеу-ойлау 3,3 Сөйлеу-ойлау 3,9 Көрнекі 3,2 Оқыту
10 Көрнекі 2,9 Көрнекі 3,0 Оқыту 2,0 Көрнекі
Жан құбылысы мотиві (4-баллдық шкала)
1 Орташа 3,1 Орташа 2,9 Орташа 2,9 Орташа
2 Жақсы 2,9 Жақсы 2,8 Жақсы 2,8 Жақсы
3 Қуанышты 2,8 Қуанышты 2,7 Қуанышты 2,1 Қуанышты
4 Нашар 1,1 өте мұнды 0,7 өте қайғылы
5 өте қайғылы 0,5 нашар 0,7 өте мұнды
Енді, мұғалім 6-сынып оқушының сабақ оқымауларына байланысты шағым
Осылайша, егер мұғалім Бастауыш мектеп жасындағы оқушының өзімен
Қызмет мазмұнына қызығушылығын қалай дамыту керек?
Бастауыш сынып оқушысының қоршаған материалды әлемі: табиғаттан, қоғамнан
Бірақ ата-аналар мектеп мұғалімдері осы адам мотивациясының көзін
Әрбір адам өміріне дейінгі 1,5-2 айды әлемді тек
Басында үлкендер осы дағдының құралы ретінде шығады. Осы
Осыған орай, балаға дұрыс тәрбие беру еңбекті өмірінің
Айтылған барлық тұжырымдар тек еңбек пәнінің мұғалімдеріне ғана
Толық жиынтық: Оқушы он жыл бойы кітапты оқып
Ақын, жазушылардың өмір сүрген жерлеріне саяхаттарды ма немесе
Еңбек (заттық-өзгермелі) мотивациясын қалай дамытуға болады?
Еңбек құралдарын қамтамасыз ету (мысалы, қағаз) мақсат қою
Егер еңбек өнімі жасаушының өзіне қажет болса, одан
Еңбек өнімін бағалап, сый ақы берсе, еңбек етуге
Іскерлік мотивацияны түрлендірудің орасан зор стимулы профориентация жүйесі
А.С.Макаренко тәрбие беруде қос жақты әрекет ету әдістемесін
Егер оқушыға жанұясы референтті топ болып табылса, онда
1 кезең – келісімді іздеу. Келіспеушілік қалай туындайтыны
2 кезең – ортақ қызығушылықты әңгімелеу.
3 кезең – бір-бірімен ашық сөйлесу.
4 кезең – ортақ критика
5 кезең – тығыз қарым-қатынас, сыйластық, адалдық.
ІІІ. БАСТАУЫШ МЕКТЕП ЖАСЫНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ОҚУ МОТИВАЦИЯСЫН
3.1.Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың оқу мотивациясын зерттеу.
Бастауыш мектеп жасында баланың мативациялық өрісінде өзгерістер болады:
Бастауыш мектеп жасында танымдық мативация қарқынды дамиды: бала
Бұл процесте маңызды рөрлге ұжымдық рөлдік ойын ие
Алғашқы өзіндік бағалаудың негізі өзін басқалармен салыстыра алу
Бастауыш мектеп жаста баланың өзіндік бағалауы ересектерге байланысты,
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мативациясын анықтау үшін
Бастауыш мектеп жасындығы балалардың оқу мативациясын зерттеуге арналған
Баланың оқу мативациясын анықтауға арналған әдістемелер төменде берілген:
Мінез-құлқын анықтау (Үй);
Жоғары жүйке әрекетінің ерекшеліктерін, яғни темпераментін анықтау (бақылау
Баланың мектеп мативациясын анықтауға арналған “Маған мектепте не
Өзіндік бағасын анықтауға арналған “Мен қандаймын?” әдістемесі.
Баланың қорқыныш деңгейін анықтауға арналған проективті тестер.
Баланың таныдық даму деңгейін анықтауіға арналған әдістемелер: “Сурет
Стоттың мектеп дезадаптациясын анықтауға арналған анкета (4 -
“Аяқталмаған сөйлем әдістемесі”. 2 – сынып оқушыларының мектепке
“Түстік ассоциациялық” әдіс. 2 – сынып оқушылардың пәнге
Жоғарыда көрсетілген әдістемелер Бастауыш мектеп оқушылардың оқу мотивациясын
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясын анықтайтын әдістемелердің
Әдістемеге толық тоқталсақ. Балаға “Маған мектепте не ұнайды”
Суреттің тақырыпқа қатысы болса, мына көрсеткіштерді көрсетеді:
А) Ойын мативінін жоғары болуы, егер ойыншық, машина,
Ә) Бұл тақырыпқа қарсы шығып, өзі жақсы салатын
Б) Тапсырманы түсінбей, басқа балалардың сурет көшіріп салса
Егер сурет тақырыпқа сай болса, оның сюжеттері ескеріледі:
А) Оқу жағдаятын салса, баланың оқу белсенділігінің, таным
Ә) Оқу жағдаятын емес, бірақ мектеп атрибуттарын бейнелесе,
Б) Мектептегі ойын жағдаяттары баланың мектепке деген қалыпты
Осы әдістеменің нәтижесін өңдегеннен кейін төмендегідей сурет пайда
2ә және 2ғ сыныптарының мектеп
мотивациясының салыстырмалы мониторнигі
2 “Ә” сынып
2 “Ғ” сынып
Балалардың жасерекшеліктерін ескерсек, негізгі іс - әрекеттері ойын
1 – сыныпта келгенде балалардың оқу мотивациясы жоғарылайды.
1ә және 1ғ сынып оқушыларының оқу
мотивациясының салыстырмалы мониторингі
1 “Ә” сынып
1 “Ғ” сынып
Салыстырмалы мониторингке қарасақ, 1 және 2 сыныптар
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивацясы олардың жеке
Диогностикалық жұмыстардың нәтижелері бойынша 1 – сыныпта балалардың
Салақайлық – баланың мектепке психологиялық бейімделуінде ескеретін ерекшеліктердің
Салақай балалардың мектепке жағымсыз мотивация туу мүмкін. Олар
1 және 2 сынып оқушыларының өзіндік бағасының
салыстырмалы мониторингі
1 – сынып
2 – сынып
Зерттеу нәтижелеріне қарасақ, оқушылардың орта есеппен алғанда 70%
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясына олардың эмоционалды
Егер балалардың эмоционалдық күйі дұрыс болмаса, мектепке келгенде
Балалар сабаққа келген кезде сынып жетекшілері көңіл-күйлері қаншалықты
Тақта 2 түрлі көңіл-күй салынған суреттер ілінеді.
Көңіл-күйді бағалау мониторингі
1 – сынып
2 – сынып
1 – сынып оқушыларының көніл-күі төмен болуы мүмкін,
Оқу мотивациясының себебі танымдық даму деңгейі болып табылады.
Әртүрлі танымдық процестерді зерттеуге арналған әдістемелер пайдаланылады. Баланың
1,2- сыныптарда қабылдаудың дамуының негізгі заттық бейнелерді пайдаланудан
1 – сыныпта зейін ырықсыз мінезде болады. Зейіннің
“Зейінділіктің әмбебеп әдіс-тәсілі – бұл сөйлеу болып табылады”
Осындай жасерекшелік заңдылықтар есте сақтау процесінің дамуында байқалады.
1,2 – сыныптарда балаардың есте сақтау қабілетін жоғарылату
Қиял баланың сыртқы ортамен қарым-қатынасқа түсге, дүниетанымын
2 – сынып баланың кеністікті елестетуі жоғары деңгейге
1 – сынып оқушылардың ойлау операциялары дамиды. Бұл
1,2 – сынып оқушыларының образдық ойлаудың әртүрлі формалар
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың дүниетанымына, заттарға тән қасиеттерді
2 – сыныпта бала проблемалы жағдаятты үш тәсілмен
2 – сынып баласының екі – жігері дамиды.
Төменде 1 – сыныптардың танымдық даму деңгейінің сызбасы
1 және 2 – сыныптардың танымдық даму деңгейінің
№ Параметлер 1ә сынып 1ғ сынып 2ә сынып
Ж О Т Ж О Т Ж О
1 Есте сақтау 67% 23% 10% 58% 26%
2 Ойлау 43% 47% 10% 37% 47% 16%
3 Қабылдау 0% 86% 14% 58% 26% 16%
4 Зейін 10% 70% 20% 32% 48% 26%
5 Сөйлеу 80% 10% 10% 32% 48% 26%
6 Қиял 60% 30% 10% 70% 20% 10%
Ж – жоғары
О – орташа
Т – төмен
1 “Ә” сынып оқушыларының танымдық даму деңгейінің салыстырмалы
Жоғары
Орташа
Төмен
1 “Ғ” сынып оқушыларының танымдық даму деңгейінің салыстырмалы
Жоғары
Орташа
Төмен
2 “Ә” сынып оқушыларының танымдық даму деңгейінің салыстырмалы
Жоғары
Орташа
Төмен
2 “Ғ” сынып оқушыларының танымдық даму деңгейінің салыстырмалы
Жоғары
Орташа
Төмен
1 – Сыныпта балалардың зейіні төмен болады. Ал
1 және 2 – сыныптардың танымдық дамуының мониторнін
Баланың оқу мотивациясының бірден-бір бөлігі оның сыртқы ортаны
Т-менде 1 және 2 – сыныптардың қабылдаудын салыстырмалы
1 және 2 – сынып оқушылырының қабылдауының салыстырмалы
1 “Ә” сынып
1 “Ғ” сынып
2 “Ә” сынып
2 “Ғ” сынып
Баланың оқу мотивациясы жоғары болу үшін оның зияткерлік
Зияткерлік дайындық негізінен баланың байындағы оқу іс -
саралап қабылдау;
аналитикалық ойлау;
нақтылыққа талпыныс;
логикалық есте сақтау
білуге құштарлық;
сөйлеу тілін игеру;
қолдың қозғалысы мен көру қозғалысы үйлесімділігі.
Жоғарыда аталғандай бала сәйкес болса, оқу мотивациясы да
№ 5 мектеп – гимназиясының 2 – сыныптарының
Оқу мотивациясын анықтауда оқушылардан анкетаға жауап алынды.
Анкета келесі сұрақтарды қамтыды.
Саған мектепте ұнай ма, әлде онша емес пе?
Сен таңертен оянғанда, мектепке баратыныңа қуанасың ба, жоқ
Егер мұғалімнің ертең мектепке барлығын келу міндетті емес
Сабақ кестесінен кей күндері 1 – 2 сабақты
Үй тапсырмаларын бермесе екен деп ойлайсың ба?
Мектептеріңде қандай да бір сабақтарды қалдырып, қалғандарын алып
Сен ата-анана мектеп жайлы жиі айтасыңба?
Сен мұғалімнің қатал болмағаның қалар ма едін?
Өз сыныбында сенің достарын көп пе?
Сенің сыныптастарың саған ұнай ма?
Бұл Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясының деңгейін
Жалпы бұл сұрақтар арқылы баланың мектеп мотивациясынын денгейін
Скрингті бағалаудың нәтижесін төменде таблица және салыстырмалы мониторинг
Оқу мотивациясының деңгейін скринингі бағалаудың нәтижесі.
Сынып: 2
№ Параметр 2ә сынып 2ғ сынып
1 Оқу мотивациясы жоғары
(25 – 30 ұпай) 55% 40%
2 Оқу мотивациясы орташа
3 Сыртқы мотивация
4 Оқу мотивациясы төмен 5% 20%
5 Жағымсыз мотивация, дезадаптация (0 - 10 ұпай)
Осы нәтижені талдасақ 2ә және 2ғ сыныптардың арасында
2 - сынып оқушыларының оқу мотивациясының мониторингі
2 “Ә” сынып
2 “Ғ” сынып
Мектеп дезатациясы - бұл мектепке деген жағымсыз
Егер Бастауыш мектеп жасында баланың оқу мотивациясын дамытпаса,
2 – сынып оқушысының орта буында оқуға психологиялық
Бала өзінің сезімдерін басқара біледі, әрекеті мен тілегін
Ызақор балалар
Эмоционалдық қалпын ашық көрсететін балалар.
Ұялшақ, жанына тым жақын қабылдайтын, өкпешіл, жасқаншақ, мазасыз
Мінездегі мұндай белгілер баланың табиғи темпераментінен байланысты десек
Әртүрлі диогностикалық тәсілдер психолог баланың ішкі жан –
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясын анықтаудың тағыда
Бұл нәтижені салыстырмалы мониторинг арқылы көрсете аламыз.
2 “Ә” сынып
2 “Ғ” сынып
Мектепке, оқуға жағымды қатынас, мысалы, “Мен мектепті ойлағанда...
Жоғарыда айтып кеткендей, баланың мектепке жағымсыз қатынасын оның
Жеке бастық - бағдарламалар оқыту оқудың ішкі
Бастауыш мектеп жасындағы балалрдың оқу мотивациясын қалыптастыру үшін
Жоғарыда аталған мектеп мотивациясының динамикасын анықтайды. Оқу мотивациясының
Мектеп адаптациясы түсінігі ақыры жылдары түрлі проблемалар мен
Осы түсінікпен оқу іс-әрекетіндегі ауытқушылықтарды байланыстырады – оқудағы
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясының төмендеуінің себебі,
Оқу мотивациясының төмендеуінің тағы бір себебі баланың мұғалімдермен
“Аяқталмаған сөйлемдер” әдісі. Оның мақсаты білім беру ортасының
Диогностикалық бланк беріледі – бала аяқталмаған сөйлемдерді анықтау
Нәтижені өндегенде баланың әр жауабының “Жағымды мотивациясы” бағаланады.
“Аяқталмаған сөйлем” тапсырмасын орындағанда баланың оқуға деген мотивациясының
№ Сөйлемдер “жағымды” “жағымсыз”
1 Мен мектепке келе жатырмын... ...күнделікті барамын
...мен сабаққа оқуға барамын. ...барлығы менің жаныма тиеді
...онда барғым келмейді
2 Бізде бақылау жұмысы болғанда... ...барлығы тапсырманы орындайды
...мен дайн болғандықтан “4” және “5” аламын ...балалар
...білгенімді ұмытып қаламын.
3 Кіруге қонырау соғылған сәтте... ...барлығы жақсы болады.
...ештене болмайды. ...мен талып қала жаздаймын
...қоңыраудан қорқамын
4 Тақтада жауап бергенде... ...одан кейін маған баға
...мен өзім сұранып шығамын. ...барлығы мені мазақ қылады.
...циркте тұрғандай сезінемін.
5 Мен “екі”алғанда... ... оны артынан жоямын.
...онда тұрған не бар? ...мен ренжимін.
...ата-аналар ұрысады деп қорқамын.
6 Мұғалім сұрақ қойғанда мен... ...жауап беремін.
...әр сабақта жауап беремін. ...партаның астына тығылып қалғым
...жауап бергенді ұнатпаймын.
7 Демалыстан кейін сыныптарымен кездескенде.... ...бұл өте тамаша!
...мен олармен демалыста да кездесемін. ...өңшен ақымақтар! Деп
...мен оларды жақтырмаймын.
8 Әке-шешемді ата-аналар жиналысынан күткенде мен.... ....кешкі асты
...ұрысады деп күтемін.
9 Мен мектеп туралы ойлаймын.... ...әр таң сайын
...оқушы үшін бұл қалыпты нәрсе ...оны тез аяқтағым
“Аяқталмаған сөйлем” әдісі Семей қаласының №5 мектеп-гимназиясының 2ә
2ә сынып оқушыларының әр сөйлемі жалпы жауаптарын талдасақ:
кіруге қонырау соғылғанда - 0%;
мектепке келе жатқанда - 0%;
бақылау жұмысы болғанда -0%;
тақтада жауап бергенде – 8,3%;
екі алғанда – 33,4%;
мұғалім сұрақ қойғанда – 4,2%;
демалыстан кейін сыныптастарымен кездескенде -0%;
әке-шешемді ата-аналар жиналысынан күткенде - 42%;
мектеп тұралы ойлағанда – 8,3%.
үреулену деңгейін көрсетеді.
2ғ сынып оқушыларының әр сөйлемге жалпы жауаптарын талдасақ:
мектепке келе жатқанда –12%;
бақылау жұмыс болғанда 28%;
кіруге қоңырау соғылғанда – 8%;
тақтада жауап бергенде – 36%;
екі алғанда -88%;
мұғалім сұрақ қойғанда – 0%;
демалыстан кейін сыныптастарымен кездескенде -0%;
әке-шешемді ата-аналар жиналысынан күткенде - 28%;
мектеп тұралы ойлағанда – 8%.
үреулену деңгейін көрсетті.
Төменде зерттеудің нәтижесін таблица және салыстырмалы мониторинг арқылы
Қорытынды таблица
№ сынып 1 2 3 4 5 6
1 2 “Ә” 0% 0% 0% 8% 33%
2 2 “Ғ” 12% 28% 8% 36% 88%
2 - сыныптардың “Аяқталмаған сөйлемдер” әдісі бойынша салыстырмалы
2 “Ә” сынып
2 “Ғ” сынып
А.М. Парачеваның “Түстік - ассоциациялық” әдістемесі. Оның мақсаты
Тесті жүргізу үшін нұсқау жазылған жауап бланкісі және
Нәтижелерді төмендегі коэфициенттер бойынша таладйды: Х1+Х2+Х3+Х4/Х6+Х7+Х8, мұнадығы Х-жиі
Екінші жағынан күйзеліс коэфициенті анықталады, онда таңдалған қызыл
Зерттеу 2 – сыныптар қатысты. 2ә сынып бойынша
2 – сыныптардың пәнге деген жағымсыз мотивінің
қорытынды таблицасы
№ Түстік ассоциялық тест 2ә сынып 2ғ сынып
1 Математика 4% 12% 8%
2 Қазақ тілі 17% 32% 24%
3 Орыс тілі 46% 32% 39%
4 Дүниетану 25% 32% 28%
5 Сурет 29% 12% 20%
6 Денешынықтыру 17% 20% 18%
7 Еңбек 50% 48% 48%
8 Ән-күй 50% 36% 43%
2-сыныптардың “Түстік - ассоциациялық” тесті бойынша салыстырмалы мониторингі
2 “Ә” сынып
2 “Ғ” сынып
Оқу пәндеріне деген қатынас мотивтерін зерттеу. Зерттеу объектісі
Көрсетілген пәндердің ішінен өзің ерекше жақсы көрсету және
Пәнге деген қарым-қатынас себептерін ата.
Жетпей тұрған пәндерді жазып қой.
Сұрақтар:
Биыл сен мына пәндерді оқисың (қазақ тілі, ана
Сені осы пән қашанан қызықтырады және оған не
Осы пәндер сені не қызықтыратынын ата (өзіндік қызықтыратын
Оқу пәндеріне деген қатынас мотивінің
қорытынды таблициясы.
Оқушылардың саны
Сынып Өндеу процесі
Қазақ тілі Ана тілі Матиматика Сауалаттану Орыс тілі
22 2”ә” 13 14 17 7 9 11
Қорытынды % 62 67 81 33 43 52
Қызығушылықтың пайда болуына не әсер етті?
Сынып Оқушылардың саны Үйірме және практикалық жұмыстар Кітап
2”ә” 22 45% 50% 24% 10% 70% 60%
Оқу пәнінде не қызықтырады?
Сынып Оқушы Әдебиетті оқу Практикалық әрекет Шығармашылық
2”ә” 22 75% 55% 45% 20%
2”ә” сыныптың пәнге деген қатынас мотивінің
салыстырмалы мониторингі
Келесі 2”ғ” сыныбының оқу пәндеріне деген қарым-қатынас қызығушылығының
Оқушылардың саны Сынып Қазақ тілі Ана тілі
19 4”ғ” 9 12 24 6 6 13
Қорытынды % 50 57 67 28 28 62
Қызығушылықтардың пайда болу себептерін 2-сынып оқушылардың көбі сабақтар
Қызығушылықтын пайда болуына не әсер етеді?
Сынып Оқушылардың саны Сабақтар Үйірме және практикалық
2”ғ” 19 63% 50% 57% 35% 10% 70%
Оқу пәнінде не қызықтырады?
Сынып Оқушы саны Әдебиет оқу Практикалық әрекеті
2”ғ” 19 70% 58% 55% 25%
2-сыныптардың салыстырмалы мониторингі
2 “Ә” сыны
Жалпы алғанда екі сыныптың да қызығушылықтары бірдей көрсетілген.
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясының қалыптасуы тікелей
Бастауыш мектеп жасындағы балалармен оқу мотивациясын қалыптастыруда түзету-дамыту
Бастауыш мектеп жасындағы оқушылардың оқу мотивациясын қалыптастыру үшіноқуға
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың дезадаптациясын көрсету
Дезадаптация формасы Себептер Түзету жұмыстар
Оқу іс-әрекетіне, пәндер жағына бейім болмау Баланың жеткіліксіз
Өзінің әрекетін реттей алмау. Отбасынан дұрыс тәрбие алмау
Мектеп өмірінің ырғағына үйрене алмау (жиі деңсаулығы нашар
Мектептік невролз немесе “фобия” (қорқыныш). Мектептік және отбасылық
Дезадаптацияның формаларын жою, ең алдымен оның шығу себептерін
Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясын дамытуға арналған
Тақырыбы: («Жібек жұлдызқұрты туралы» ертегі).
Балалардың оқуға жағымды қатынасын тудыру үшін білімнің өмірге
Алғы сөз
Құрметті балалар! Бүгін біз сендермен ғажайып ертегілер әлеміне
Міне біз сендермен Білім әлеміне келдік. Мұқият қарайық,
«Жібек жұлдызқұрты туралы» ертегі
Бұл ертегі үлгермейтін, оқығысы келмейтін, өз күшіне сенбейтін
Ерте, ерте, ертеде Жібек деген жұлдызқұрт өмір сүріпті.
Ал үйде жұлдызқұрт мамасына үйдегі жұмыстарды істеуге көмектеседі,
Мектепке бара жатқанда, жібек қарағайдағы інді көрді, сол
Бұл күннен бастап жұлдызқұрт мүлдем өзгеріп кетті. Жібек
Мұндай сабақты өткізгеннен кейін оқушылардың оқуға деген жағымды
1 – оқушы: Бізде жалқаулық сабақты оқытпайды;
2 – оқушы: Мен енді білімнің өмірге қаншалықты
Келесі Бастауыш мектеп жасындағы балалардың оқу мотивациясын жоғарлату
(1-сыныптарға).
Сабақтын мақсаты: балалардың логикалық ойлау, сөлеу, ес процестерін
Сабақ жоспары: “Тапқырлар” ойын ойнау. Ойын 3 бөлімнен
Құрастыр.
Күнді құрастыр
Не екенін тап.
Балаларды “шие” және “таңқұрай” деп екі топқа бөлдік.
Құрастыр
Ойын барысында «шие» тобына 6 бөлікке бөлінген Микки
«Құрастыр» бөлімінде оқылатын жұмбақтар:
Сөз ұққыш, қос тұтқыш (құлақ).
32 батыр 2-ге бөлініп, қамалып жатыр (тістер).
Қатар жатқан қос ін, ақ кірмейтін бос ін
Қос инек, ортасы ақ сүйек (ерін).
Тау басы тұнық.
Қапталған шыбық.
Қисан да қырқып
Өсе берді қайтадан шығып (шаш).
Бір беткейде екі көл (көз).
Аяғы жоқ жүреді.
Сылқ-сылқ күледі (су).
Тілі бар да, үні жоқ.
Өзін адам түсінген.
Жүрегі бар да, қаны жоқ
Сөйлеп тұрған ішінен (кітап).
Жем көрсе, шыңылықтап қалтандайды.
Сескенсе, жыпылықтап жалтандайды. (сауысқан)
42 тілі бар, тық-тық еткен үні бар.
Оның жазған сөздерін
Оқыған жан ұғынар (әріптер/алфавит).
Жымындатып көздерің
Түнде алыстан жанады.
Таң атқанда өздері.
Жасырынып қалады. (жұлдыздар)
Қақпаны тарс-тұрс жабады, терезені қағады.
Үлдейді ысқырып, қорқытады баланы (жел).
Сергіту сәті:
Тік ұста бойынды, жоғары соз қолынды.
Соз қолынды тағы да, жеткіз жираф мойнына.
Күнді құтқар:
Ойын басында тақтаға күн бейнесі ілінеді. Оның үстіне
«А» әріпіне басталатын 5 қаланың атын ата.
Сөздерді еске сақтап қайтала: алма, алмұрт, сиыр, қалам,
5 жануарды ата.
Балаға 7 карточка беріледі. Оның 3-і мысық, 3-і
5 ертегі атын ата немесе тақпақ айт.
Ертегіні жалғастыр: «Ерте, ерте, ерте бір кемпір мен
Сергіту сәттері:
Балалар-ау,балалар, қолды бірге қосайық,
Оңға, солға иіліп, тік-тік болып тұрайық.
Оң қолында 5 саусақ, сол қолында 5 саусақ.
Алақанды қосқанда, болады біөзде 10 саусақ.
Не екенін тап: ойын басында әр ойыншыға бір-бірден
Сергіту сәттері:
Тік ұста бойынды
Жоғары соз қолынды
Соз қолынды тағы да
Жеткіз жираф мойнына
Қарлығашқа ұқсайық
Қос қанат қағайық
Қарығашқа ұқсайық
Ұшып-ұшып алайық.
Сергіту сәтінен кейін балалармен қоштасу.
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жұмысымды жазу барысында мен өз көздеген мақсатыма
Баланың мектепке келуі – бала өміріндегі негізгі кезеңнің
Мектепке дейінгі ойын әрекеті бұдан былай талаптар мен
Бастауыш мектеп жаста бала психологиясында өзгерістер болады. Яғни
«Бала өміріндегі жаңа әлеуметтік өзгерістер, баланың ішкі жан
Баланың ішкі тілегі үлкен мәнге ие. Жаңа талаптарды
Ересектер көбінесе «болады», «болмайды», «дұрыс емес» деген ескертулерді
Мектептегі алғашқы күннен бастап бала жаны күйзеліске ұшырауы
Пайдаланған әдебиеттер
1.Каменская В.Г.
Психологическая защита и мотивация. СПб.,1999
2. Никольская А.А.
Возрастная и педагогическая психология.Феникс:2001.
3.Каменская Е.Н.
Психология развития и возрастная психология. Ф:2006.
4.Немов Р.С.
Психология М.2003
5.Әмірова М.
Бастауыш мектеп жасындағы . №10 1999ж.
6.БлейхерВ.М. , Бурлачук Л.Ф.
Психологическая диагностика ителлекта и личности К.: 1978г.
7. Байжанов Б.
Оқушының психикалық даму ерекшеліктері (бастауыш сынып
8.Бурменская Г.В., Карабанова О.А., Лидерс. А.Г.
Возрастно- психологгическое консультирования.Проблемы психического развитие детей.М.: Тзд-во
9. Буре Р.С.
Готовим детей к школе : Кн. для Восптателя
10. Богуш А.М.
Речевая подготовка детей к школе .Киев 1984ж. 85-96
11. Бастауыш мектеп оқушыларының мативациясының қалыптасуы // Қаз.мект.
12.Бастауыш мектеп оқушыларының мативациясының бейімделуі .
Г.Елубаев // Баст.мект.№8 2003ж. 7-9беттер.
13. Воспитание и обучение детей младшего дошкольного возраста
14. Венгер Л.А. , Мухина В.С.
Психология : М.: Просвещение. 1988 20-35 беттер.
15. Возрастная и педагогическая психология Сост. И.В.
16. Гуткина Н.И.
Психологичесакя готовность в школе М.: Просвещение
17.Ермолаев О.О и др .
Внимание школьников ( Д.Д. Ермолав., Т.М.Маротин., Т.А.Мешкова)
М.: Знание 1987 ж. 76-79беттер.
18. Ешеева И.
Мектепалды даярлықтың психологиялық негіздер мен мативациясы
// Қаз. Мект. 2000 №2 9-11беттер.
19 . Еденбаева З.
Қазіргі жүйедегі мектеп к3ш3 мектеп жасынағы
20. Венгер Л.А.
Психологическая готовность реденка к школе //
Жұбандықова А.
Мектепалды балаларын оқытуда тәрбиеші – педагогқа қойылатын 21Забрамная
Ваш ребенок учится во вспомогательной школе М.: 1993г.
талаптар. №6 2003ж.
22. Зайцева И.А., Кукушин В.С., Ларин Г.Г., Румега.,
Коррекционная пед-ка / Под.Ред. В.С. Кукушина .Изд-е
23. Запорожц А.В.
Интеллетуальная подгоготовка детей к школе //
24. Забрамная С.Д.
Психолого- педагогическая диагносимка умственного развития детей М.: Просвещения
25. Исмаилова Ж.
Бастауыш мектеп жастағы балалардың оқу – танымдық
26 КравцовГ.Г. Кравцова Е.Е:
Шестилетний ребенок . Психологическая готовность к школе –
27 Критецкий В.А .
Психология обучения и воспитание школяников .Кн. для
28. . Кравцова Е.Е: Развитие произвльного общения
29. Кравцова Е.Е:
Психологические прблемы готовнсти детей к обучение в школе,-
30.Карум А.Я.
Обучения шестилетних детей школе : Из опыта работы
31. Коломинский Я.Л., Панько Е.А.
Учителю о психологии детей шестилетлетнего возраста : Кн.для
32. Люблинская А.А
Мұғалім бастауыш мектеп оқушының психологиясы жөнінде . //
33 . Мендалиев Б.
Балалардың қозғалмалы ойындарды қажет етуі // Баст.мект.№12 2004ж.25-27б.
34. Мухина В.С.
Мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы Оқу
35. Мухина В.С.
Возрастная психология : феномнология развитие детства ,
Учебник для студ. Вузов 9-е изд. Стереотип –
36. Мухина В.С.
Алты жастағылар мектепте . Бастауыш сынып мұғаліміне
37 Методы изучения и диогностика психического развития
38.М.М.Мұқанов
Бақылау және ойлау .Алматы 1959ж.
39.Матюхина М.В.
Мотивация ученика младших школьников М.: 1984г. 58-74б.
40. М.М.Мұқанов
Оқушылардың зейінін тәрбиелеу . Алматы 1960ж.
41. Менчинская н.А.
Проблемы учении и умственного развития школьника М.:
42. Мухина В.С.
Детская психология Сб.: 1992г. 254-325л.
43. М.Мұқанов .
Жас және педагогикалық психология . Алматы ,
44. Немов Р.С.
Психология І том 2000 Владос. 68-85б.
45. Непамиящая И.И.
Становления личности ребенка 6-7 лет М.: Пед-ка 1992ж.
46. Лешли Дж.
Как работать с маленькими М.: 1991ж.
47. Обучения , воспитания и развитие детей шестилетного
48. Особенности психического развитие детей 6-7 летного возраста
49.Овчарова Р.В.
Практическая психология в начальной школе. М.: 1996г.
50Островская О., Тетерская Н.
Чтобы подготовка ребенка к школе // Дошк.восп.
51. Петровский А.В.
Педагогикалық және жас ерекшелік психологиясы .Оқу құралы .
52. Психические проблемы готовности детей к обучению в
53. Психическое развитие малдших школьников Под.ред. В.В.Давыдыва М.:
Психолого- педагогические проблемы обучение и воспитание детей шестилетного
54. Практикум по возрастной и педагогической психологии: Учеб.
55. Перре-Клермон,Анн-Нелли
Роль социальных взоимодействий в развтия иттеллекта детей. М.:
56. Психическое развитие оспиттанников детского дома /Под.ред. И.Д.Дубрыниной,
57Петроченка Г.П.
Развитие младших школьников. Минск. 1986г.
58. Развитие познавательных способностей в процессе дошкольньного воспитания/
59. Развития социальных эмоций у детей дошкольного возраста
60. Романова Е.С.
Психодиагностика : Учебное пособие СП-б: Питер 2005ж. 160-164б.
61. Рогов Е.Н.
Настольная книга практического психолого: Учеб.пособие82-х книгах Кн.1 Систем
62. Развитие общения дошкольников со сверстниками /Под.ред. А.Г.Рузской
63. Развитие познавательных способностей в процессе дошкольного воспитание
64. СизановА.Н.
Психологические игры :Какие мы на работе и дома
65. Салдатова Е.Л. , Лаврова Н.
Психология развитие и возрастная психология .Ростовна Дону .
66. Сариева С.
Мектепке даярлық тобы. // Отбасы және балабақша
67Самюукина Н.В.
Игры , упражнение и обучение шестилеток . М.:
68. Татенко Н.А.
Психолгические особенности готовности к школе детей шестилетнего возраста
69. Титаренко Т.М.
Такие разные дети - К.: Рад.шк. 1980ж.
70. Ульянкова У.В.
Шестилетнии дети задержкой психического развитие М.: Пед-ка 1990г.
71. Ульянкова У.В.
К проблеме дифференцированной подготовке детей к школе //
72 Ульянкова У.В.
Иследование психологической готовности шестилетних детей к школе
73. Фейзулдаева С.
Балалардың психологиялық ерекшеліктері // Баст.мект. №12 2004 23-25б.
74. ФридманЛ.М., Кулагин И.Ю.
Психолгичесческий справочник учителя. М.: 1993г.
75. ФридманЛ.М.
Изучение процесса личностного развития ученика М.:
76. Овчарова Р.В.Практическая психология в начальной школе. М.:
77. Шабалина З.П. Первый год самый трудный (Особенности
78.Г.Г.аракелова. Учителям и родителям о психологии младших школьноков.
1
1