МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
МҰХТАР ӘУЕЗОВ ЖӘНЕ ӘЛЕМ ӘДЕБИЕТІ
Әуезов нәр алған тамырлар және олардың жазушы
шығармашылығындағы орны
М.Әуезов және Шығыс
М.Әуезов және Орта Азия әдебиеті
М.Әуезов және орыс әдебиеті
М.Әуезов және Батыс әдебиеті
МҰХТАР ӘУЕЗОВ ӘЛЕМДІК ТҰЛҒА
Суреткердің «Қорғансыздың күні» әңгімесі — әлемдік,
өмірлік туынды
«Көксерек» —жазушының ұлттық проза өнерін әлемдік
деңгейге көтерген үздік туындысы
2.3 М.Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясы — әлем әдебиетінің
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
КІРІСПЕ
Тақырыптың өзектілігі. Ұлтымыздың заңғар жазушысы, қазақ әдебиеті мен мәдениетінің
Ұлы жазушы, ғалым, қоғам қайраткері М.Әуезовтің көркем мұрасы –
Егерде, ұлылықтың өзін сол адам өмір сүрген қоғамның даму
Кешегі кеңестік идеологияның тұсында үнемі қазақ әдебиетін басқа ұлттар
М.Әуезовтің өмірі мен шығармашылығы бүгінгі таңда Әуезовтану ғылымының нысанына
Бүгінгі таңда дарқан дарын, ғұлама ғалым, тарлан суреткерлер арасындағы
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері. Диплом жұмысының негізгі мақсаты –
Мұхтар Әуезов сусындаған арналарды айқындап, ол нәр алған
тамырларды саралау;
Жазушының шығармашылық әлеміне Шығыс әдебиетінің
тигізген әсерін айшықтау;
Мұхтар Әуезовтің Орта Азия халықтарының әдебиетіне
тигізген әсерін талдау;
Жазушының танымына орыс әдебиеті классиктерінің әсерін
көрсету;
Мұхтар Әуезов шығармашылығына Еуропаның ой-пікірлерінің,
тарихи танымының, қоғамдық құрылымдарының, көркемдік әлемінің ықпалын айқындау;
Қазақ әдебиетін дүниежүзілік деңгейде дамытудағы Мұхтар Әуезовтің
атқарған жетекшілік қызметін анықтау;
- М.Әуезовтің әлемдік туындыларын саралау.
Зерттеудің нысаны. М.Әуезовтің «Қорғансыздың күні» әңгімесі, «Көксерек» повесі,
Зерттеудің дереккөздері. Аталған мәселелердің шешімін табу үшін көптеген ғалымдардың,
Жұмыстың ғылыми жаңашылдығы. Абай өз заманының «жұмбақ жаны» болғандығы
Мұхтар Әуезовті Бальзакпен, Толстоймен, Гетемен, Достоевскиймен, Тургеневпен, Шолоховпен салыстыру
Зерттеудің әдістері. Жұмысты орындау мақсатына қарай, баяндау, саралау, талдау
Жұмыстың теориялық және практикалық маңызы. Диплом жұмысының
барысында алынған нәтижелер мен тұжырымдардың, қорытындылардың теориялық және практикалық
Жұмыстың құрылымы. Бітіру жұмысы кіріспеден, негізгі бөлімнен, қорытындыдан және
МҰХТАР ӘУЕЗОВ ЖӘНЕ ӘЛЕМ ӘДЕБИЕТІ
1.1 Әуезов нәр алған тамырлар және олардың жазушы шығармашылығындағы
Мұхтар Омарханұлы Әуезов – әлемдік тұлға. Мұхтар Әуезовті
Мұхтар Әуезов жастайынан-ақ қазақ халық ауыз әдебиеті үлгілерін, туған
Дүние мәдениетінің тарихына туған халқының ой-сана, рухани қабілет, парасатын
Сол сияқты Мұхтар Әуезовтің танымы да сол ұлттың тамырынан
Бірінші тамыр: «Мұхтардың балалық шағы қазақ даласында кездесіп көрмеген
Ал екінші тамыр: ол — Еуропаның ой-пікірлерінің, тарихи танымының,
Үшінші тамыр: ол, тағы да Абай ауылдарында, Мұхаңның өскен
М.Әуезов — өзіне дейінгі және өз тұсындағы ілгерішіл әдебиеттің
Осындай тамырлардан нәр алу М. Әуезовтің әлемдік әдебиеттің төрінен
М.Әуезов және Шығыс әдебиеті
Әлемдік әдебиет алыптарының Шығысқа соқпай кеткені кемде-кем шығар. Гете
Зерттеуіміздің негізгі нысаны Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің әлем
әдебиетімен байланысы және ондағы жазушының алатын орны жайында болғандықтан,
Әуезовті алғаш Шығыс әдебиеті әлемімен таныстырған Абай ілімі, Абай
Дарынды әдебиетші Абай өмірі мен дүниетанымын, жалпы болмысын
зерделеу барысында оның өлеңдеріндегі Шығыстың, соның ішіндегі араб әдеби
Мұхтар Әуезовтің өзінің де көптеген шығармаларында арабтық сарындар мен
М.Әуезовтің өз шығармалары да 60-жылдардан бастап араб тіліне аударыла
Мұхтар Омарханұлы Әуезов өз өмірінің соңғы он жылдығында Азия
Жазушының әлем әдебиетімен байланысы және оның алатын орны жайында
Қаламгер Абай әлемінің бар жұмбағы Шығысқа байланысты екенін тілге
М.Әуезов қазақ зиялыларының ішінде алғашқылардың бірі болып Шығыс әлемін
М.Әуезов 1957 жылы Ташкентте өткен Азия, Африка жазушыларының конференциясында
Қаламгер Шығыс әдебиетінің қазақ тіліне тәржімалануына ерекше көңіл бөлген.
Орта ғасырларда тамаша шайырларды берген парсы әдебиеті талантты жазушының
М.Әуезов Абайдың алғашқы өлеңінде аттарын атап, шабыт шақырған шайырлардың
1.3 М. Әуезов және Орта Азия әдебиеті
Әлем әдебиеті мен мәдениетінің өсіп, өркендеуіне, кемелденуіне ерекше үлес
Расында да, Мұхтар Әуезовтің өмірі мен шығармашылық жолында Орталық
Соңдай-ақ Мұхтар Әуезов 1923 жылы өзінің «Бәйбіше — Тоқал»
Міне, бұл болашақ жазушы, кемел ғалымның аса кішіпейілділігі мен
Мұхтар Әуезов 1923 жылы Ленинград университетінің тарих-филология факультетіне өтіп,
Болашақ суреткер Ленинград университетін бітірісімен-ақ, 1928 жыл Ташкентке қайта
Міне, бұл жылдары Мұхтар Әуезов Ташкент қаласындағы белгілі ғалым
Сөйтіп, 20-30-жылдарда-ақ Орта Азия әдебиеті мен мәдениетіне ерекше мән
Расында да, Мұхтар Әуезов Ташкентте аспирантурада оқып жүрген кездерінде
Міне, бұлар болашақ ғалымның Шығыс классиктерінің шығармаларына айрықша мән
Әрине, әрбір халық қаламгерлері шығармаларының ерекшеліктерін дөп басып, ұлы
Реті келгенде ескерте кетерлік жәйт, суреткердің «Қаракөз» атты драмалық
Мұхтар Әуезов Ташкенттегі Орта Азия университетінің аспирантурасында оқып жүрген
Кемел суреткердің Орта Азия әдебиетіне ерекше ден қойып, туысқан
Мұхаң ылғи да туған әдебиетінің таңдаулы туындыларынан нәр ала
Реті келгенде, ерекше ескерте кетерлік жәйт, Мұхтар Әуезов 1922-1923,
Мұхтар Әуезов 20 – 30-жылдары туысқан өзбек халқы ортасында
Абай нәр алған бұлақтардың қайнар көзін ашу процесінде, оның
Мұхтар Әуезов Шығыстың жыр дүлдүлдері — Фирдауси,
Мұхаң 1944 жылы Ташкентте өткізілген Орта Азия халықтары достығының
Ал 1945 жылы күзде Өзбекстанның 25 жылдық торқалы тойы
Шыңдығыңда да, Мұхтар Омарханұлы Әуезов Орта Азия халықтарының ауыз
Бұл ретте танымал таланттың Шыңғыс Айтматовтың тырнақ алды туыңдысы
Мұхтар Әуезов Орталық Азия жазушыларының талай-талай жиындары мен конференцияларында,
1952 жылы Алматыда Орта Азия мен Қазақстан орта мектептеріңде
Расында да Мұхаң туысқан халықтар әдебиетінің жан сырына терең
1957 жылы Мұхаң белгілі тілші, профессор Сәрсен Аманжоловпен бірге
Ал 1958 жылы Мұхтар Омарханұлы Әуезов Ташкентте өткізілген Азия
Міне, осындай туысқан халықтар әдебиетін жанындай сүйіп, оның ірі
Сонда өзбек ақын-жазушыларының бүгінгі таңдағы қол жеткен табыстары мен
Міне, бұл Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің Орта Азия әдебиетінің өткені
Дарқан дарын зерттеулеріндегі, мақалаларындағы бір ерекшелік, сонылық, ғұлама суреткер
Міне, бұл ғүлама ғалымның туысқан ұлт қаламгерлерінің таңдаулы туыңдыларын
1960 жылы 17 қазаңда Мұхтар Әуезов Ташкентке келіп, Өзбекстан
Міне, осындай Орта Азия әдебиеттерінің де ең жақын досы,
Қазіргі күнде қырғыз халқы тарлан таланттың «Абай жолы» эпопеясынан
Міне, мұндай Орта Азия қаламгерлерімен халықтарының Мұхаңа деген ыстық
Әрине бұл, заманымыздың заңғар жазушысы Мұхтар Әуезовті ерекше қадір
Расында да, Мұхаң 1959 жылы Москвада болып өткен өзбек
Әрине, Мұхаңның жас өзбек прозаигін үлкен жиында қолдап, талантын
Бүгінгі таңда Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің әрбір шығармалары Орта Азия
Тәжік әдебиетінің белгілі зерттеушісі, профессор А. М. Сайфуллаев: «Сөз
Расында да Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясы қазақ
Қазіргі күнде Мұхтар Әуезовтің драмалық, прозалық шығармалары әлем халықтары
Сондай-ақ, 1960, 1971 жылдары Өзбекстанда қазақ әдебиеті мен көркемөнерпаздарының
Бүгінгі таңда Мұхтар Омарханұлы Әуезовтің шығармалары қырғыз, тәжік, түрікмен,
Міне, мұның барлығы туысқан өзбек, қырғыз, түрікмен, қарақалпақ және
Сөйтіп, әдебиет майданына 1917 жылы 20 жасында келген Мұхтар
Үнемі ерінбей іздену, тынбай оқып, үйрену нәтижесінде өзі де
Сондықтан да Мұхтар Әуезовтің дүниеден өткеніне қанша жыл болса
М.Әуезов және орыс әдебиеті
Ұлы жазушы Мұхтар Әуезов алғашқы туындысынан бастап, соңғы шығармасына
Бұлардан беріректе М.Горький, А.Толстой, М.Шолохов, яғни қазақ жазушының өз
М.Әуезов пен классикалық орыс әдебиеті өкілдері арасындағы тақырыптық жалғастық,
«Евгений Онегиндегі» Онегин мен Татьяна арасындағы сырға, олардың соңғы
Жар табылмас сен секілді,
Мен де сендей сорлы зар.
Қол-аяғым берік бекілді,
Енді ненің орны бар? –
деп, іштен тынады.
Осы мотив Л.Толстойға, А.П.Чеховке, Ф.Достоевскийге, И.Тургеневке де ой салған.
Осындай сарындар М.Әуезовтің «Абай жолы» эпопеясында да кездеседі. Абай
Сондай-ақ бұл кездесу жараланып келе жатқан Андрей мен Наташаның
Толстой мен Әуезов арасындағы мұндай үндестік Лермонтов кейіпкерлерімен де
«Евгений Онегиңдегі» көтерілетін мәселенің бірі — жұбайлық қарым-қатынас дедік.
М.Әуезов Тоғжан мен Абай линиясына қосымша тағы да
Дәстүр және оның жалғасу заңдылықтары бір әдебиет тарихы көлемінде
Мұхтар Әуезов Шығыс және Еуропа әдебиетін жетік білумен қатар
1.5 М. Әуезов және Батыс әдебиеті
Мұхтар Әуезов бала жасынан батыс әдебиетінің көрнекті өкілдері
Мұхтарды өнер санатына алып келген ұлттық идея еді. Сананы
Әдебиет сыншысы М.Қаратаев М.Әуезов кейіпкерлерінің Шекспир, Гете, Роллан кейіпкерлерімен
Әуезовтің Батыс әдебиетімен байланысын қарастырғанда, байыбына барып та, бармай
Әрине, Мұхтар Әуезов ол кезде Джек Лондонның шығармаларымен таныс
2 М.ӘУЕЗОВ - ӘЛЕМДІК ТҰЛҒА
2.1 Суреткердің «Қорғансыздың күні» әңгімесі – әлемдік, өмірлік туынды
Алғашқы, көркем прозасы «Қорғансыздың күні» де жазушының әлемдік биігін
Сондықтан Ақан болыстың шапанының шалғайы «ат көтінде жалпылдап» жүрген
Әр суреткер өз уақытына қызмет етеді. Мәселе Абай көтерген
Құрбандық – тым қымбат. Адам құны - қай
Кеңестік кезеңнің қасіретін образдық тұрғыда Булгаковтай бейнелеген жазушы («Собачье
Бұл көркем әңгімеден көріп отырғанымыздай, Абайдың сыншыл- шыншыл, көкжиегі
Үш әйелі тізбегі тегін алынып отырған жоқ. Үш ұрпақ
Ә дегеннен ауыр сурет көреміз. Жазушы асу бермес қатерлі
Кемпірдің Ақанға қарата айтып отырған сөзі — әдеби өңдеусіз
Әрине, нақты өмір тұрпайы. Алайда ақиқаттан қалай көз жазасың?!
Тұрмысы тоз-тоз кемпір адам ретінде руханият төрінде отыр. Тәні
Кемпірдің әлсіз үміті — Ғазиза. Әлсіз шырақ үзілгелі тұр.
концепциясы тұрғысынан келсек, бұл фабула не айтады? Артқы түйенің
Данышпан мың, жүз жылды болжайды. Қазақ халқының басына төнген
... Жалғыз-ақ ұяң, жұмсақ қарайтын қара көздерінде және ылғи
Жазушының ең нысаналы мақсаты – жауыздық пен зұлымдықты әшкерелеу,
«Қорғансыздың күніндегі» рухани қарсылық – адамгершіліктің күресінің символы тәрізді.
2.2 «Көксерек» – жазушының ұлттық проза өнерін әлемдік деңгейге
«Көксерек» - жас Мұхтар Әуезовтің ұлттық проза өнерін әлемдік
«... Әуезов «Көксеректі» «Абайдан» әлдеқайда бұрын жазды, сондықтан
алғашқы махаббатындай ұнататын" — [24, 203 б.], дейді А.Пантиелев.
«Көксеректе» бұл тәсіл тереңдейді. Өзінің апогейіне көтеріледі. Түлік ізденісі
Заманамыздың заңғар жазушысы М.О.Әуезов айшықты туындысы – «Көксерек» арқылы
Бұл шығармада автор позициясы шеберлікпен ғана емес, эстетикалық өре
М.Әуезовтің «Көксерек» повесіндегі адам және қоғам мәселесін сөз ете
Әлеуметтік шындықты жазу — ол заманның рухани тынысын жеткізу.
«Қазақ даласын жайлаған, қазақ халқын қынадай қырған қанды қасірет
Кез келген көркем шығарманың өзі автордың айтпақ ойына негізделеді.
Қазақ прозасында осындай шеберлік сипат ерекшеліктерін танытатын шығармалар қатарында
«Көксерек» «Қарадырдың Қарағанды сайы елсіз» — деп басталады [24,
Біз бұл үзіндіні тегін келтіріп отырған жоқпыз. Біріншіден, автордың
Бір ғана елеусіздеу «Қарадыр» сөзін алайықшы. Осы «Қарадыр» сөзі
Бұл туындыға әр қырынан келіп, табиғатқа араша түскен ой
«Қазақ халқының түпкі тегі — көк бөрі» деген ұғымның
Шығарманың алғашқы беттері кішкене бала Құрмаштың даланың көкжал қасқырының
М.Әуезов түз тағысы арланды аңқау да аңғал Құрмаштың асырап
Отаршыл саясаттың тонын айналдырып киіп, қалың елге аш қасқырдай
«- Кәпір, қырыс, тағы емес пе! Кеудесін бермейді, жасымайды!
- Ұры, асырасаң да, мал болмайды. Тұқымы жау емес
- Енді бұны өлтіріп, терісін алу керек; осы кәпір
Суреткер шеберлігін осы «кәпір» сөзінен танып, осы бір ауыз
Шығармадағы Құрмаштың трагедиялык өлімі - үзілген үміттің, жоғалған ұлттың
Қалған топтың жалғыз даусыз басшысы Көксерек болды [24, 32
Аңшылардың бірнеше күн аңдып жүріп, Көксеректі соғып алуын суреттеуі
Қаламгердің өзіндік қолтаңбасын танытып, оқырман жүрегіне жол табуы бәрінен
Шағын повесть мұңды бір әннің тереңнен толғаған қайырмасындай. Ширақ
«Көксерек» повесінің осындай өзіндік ерекшеліктерін профессор Б.Майтановтың: «Бізге мұндай
Қазақтың тұнжыр аспанына Абай жаққан өнер жұлдызы - мәңгі.
Жыртқыштық - тура ұғым. Хас жыртқыштың жан сезімі (адамға
«Көксерек» Мұхаңның ғана емес, әлемдік әдебиетте ерекше орыны бар
2.3 М. Әуезовтің «Абай жолы» роман-эпопеясы - әлем
Мұхтар Әуезов – ұлттық әдебиетіміздің көкжиегін кеңейтіп, әлемдік деңгейге
Сөйтіп, қазақ әдебиетін дүниежүзілік аренаға көтеріп, әлемдік әдеби процеске
Ғұлама жазушының қаламынан туған «Абай жолы» роман-эпопеясы - әлем
«Абай жолы» Мұхтардың ескі сүрлеумен жүре алмайтын, жаңашыл жазушы
Абай өміріне қатысты жазба деректердің жетімсіздігі де жазушыға қиындық
Төрт томдық романиың әр кітабының құрылымы мен стилінің бірін-бірі
«Абай жолы» эпопеясының табысы М.Әуезовтің жазушылық тәжірибесінің дүниежүзілік мән
Дүние жүзі оқырмандарын қазақ халқы өмірімен бірінші болып таныстырып,
Халық өміріне терең бойлаған ұлы эпопея халқымыздың тұрмыс-салтын, тіршілігін,
Сыншы Е.В. Лизунова Л.Толстойдың
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта айтқанда, М.О.Әуезов - әлемдік тұлға. Кемеңгер жазушының шығармаларының
Әлемдік әдебиетте өзіндік орны мен колтаңбасы бар М. Әуезовтің
Ұлы суреткер М. Әуезовтің шығармашылығы - қазақ халқының әлем
Ол әдебиетті ұлттық үлгімен, кеңестік дәуірдің идеологиялық тежеулерімен шектеліп
Мұхтар Әуезовтің артында қалған бай әдеби-ғылыми мұрасы — әдебиетшінің,
Әр дәуірдің әдебиетінде өзінің өмірлік тәжірибесінің молдығымен, ұланғайыр білімімен,
XIX ғасырдағы орыс әдебиетінде сондай
XX ғасыр басында осындай қызметті А.М.Горький атқарды. Осы дәуірдегі
Қазақ әдебиеті дамуының жаңа дәуірінде, әсіресе, оның профессионалды үлкен
Мұхтар Әуезов өзінің жазу үлгісімен де, шындықты бейнелеу, типтендіру
Мұхтар Әуезов өткен өмір жолының өзі де күрделі еді.
Мұндай міндетті Мұхтар Әуезовтің мойнына тарихтың өзі артқан еді.
Жасынан орыстың классикалық әдебиеті дәстүрінде тәрбие алған жазушының алғашқы
Осы жолмен жазушы «Қилы заман» мен «Қараш-қараш оқиғасына» келді.
Мұхтар көп нәрсеге бас болды, тыңнан жол салды. Көне
«Өскен өркен» арқылы Мұхтар қазақ әдебиетіндегі ұнамды кейіпкерлер туралы
Классикалық туындының мәңгі өлмейтіні, әрбір сөзі бүгін де тың
Мұхтар — жаңа дәуірде қайта түлеп, жаңа мәдениет жасаған
Қазақ халық әдебиетінің, әдебиет тарихы деректерінің білгірі есебінде де
Мұхтардан қалған мұра көлемді және жанры жағынан әр алуан.
Осының бәрі Мұхтар Әуезовті дүниежүзілік көлемдегі ірі тұлғалар қатарына
Әуезов есімі қазақ әдебиетімен өмір бойы бірге жасамақ, өйткені
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
Салқынбаев М. М. Әуезов және араб әдебиеті / М.
тұлға ұлағаты (Әуезов оқулары): Жас ғалымдардың І халықаралық ғылыми-теориялық
2. Дәдебаев Ж. Қазіргі қазақ әдебиеті.-Алматы: Қазақ университеті, 2003.-
Жұртбай Т. «Бесігіңді аяла»: Монография-эссе / Т. Жұртбай.- Астана:
Фолиант, 2003.- 504 б.
4. Жұртбай Т. Әлемдік тұлға // Абай.-1997.-№ 2-3.-Б. 91-97.
5.Мүсірепов Ғ. Күнделік / Ғ. Мүсірепов, Құраст.: Қ. Нарымбетов.-
Мұхтар Әуезов туралы естеліктер.-Алматы: Жазушы, 1997.
7.Күмісбаев Ө. Шығыс шайырларымен өз тілінде сырласқан // Абай.-1997.-№
8. Қыдыр Т. Мұхтар Әуезов және Шығыс / Т.
(Әуезов оқулары): Жас ғалымдардың І халықаралық ғылыми-теориялық конференциясының материалдары.-Алматы:
9.Әуезов М. Абайтанудан жарияланбаған материалдар / М. Әуезов.-
Алматы: Ғылым, 1988.-261 б.
10.Әуезов М. Қараш-қараш оқиғасы: араб тілінде/ М. Әуезов.-Москва:
Прогресс, 1966.-152 с.
11.Әуезов М. Жетім: араб тілінде / М. Әуезов.- Москва:
М. Ауэзов в воспоминаниях современников.- Алматы, 1972.-250 с.
Күмісбаев Ө. Абай және Шығыс / Ө. Күмісбаев.-Алматы: Қазақ
университеті, 1995.-157 б.
14. Мырзахметов М. Әуезов және Абай / М. Мырзахметов.-Алматы:
Қазақстан, 1997.-227 б.
15. Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы: 18-т. /
Алматы: Жазушы, 1985.-448 б.
16. Әуезов М. Жиырма томдық шығармалар жинағы: 20-т. /
Алматы: Жазушы, 1985.-496 б.
17. Біздің Мұхтар.- Алматы: Жазушы, 1976.- 380 б.
18. Сейданов Қ. Мұхтар Әуезов және Орта Азия әдебиеті:
19. Мырзахметов М. Мұхтар Әуезов және Абайтану проблемалары.-
Алматы, 1982.-296 б.
20. М. Әуезов. Уақыт және әдебиет.- Алматы: ҚМКӘБ, 1962
21. Әуезов М. Шығармалар. 11-том. Мақалалар, зерттеулер.- Алматы:
Жазушы, 1969 .- 480 б.
22. Әуезов М. Шығармалар. 12-том. Мақалалар, зерттеулер.- Алматы:
Жазушы, 1969 .- 245 б.
23. Әлімқұлов Т. Өмірді сүйген суреткер // Мұхтар
24. Кәрібаева Б. Қазіргі қазақ әдебиетінің көркемдік даму арналары:
зерттеу / Б. Кәрібаева.- Астана: Елорда, 2001.-312 б.
25. Майтанов Б. Ғылыми түсініктер. Көксерек // Әуезов
Шығармаларының елу томдық толық жинағы: 6-том. –Алматы, 2001.-392 б.
26. Балтабаева Г. «Көксерек» повесі және әлеуметтік талдау
Балтабаева // Ұлы тұлға ұлағаты (Әуезов оқулары): Жас ғалымдардың
27. Кәрібаева Б. Әуезов – әлемдік тұлға / Б.
28. Қирабаев С. Әдебиет тағлымы / С. Қирабаев
(Әуезов оқулары): Жас ғалымдардың І халықаралық ғылыми-теориялық конференциясының материалдары.-Алматы:
29. Әуезов М. Шығармаларының елу томдық жинағы: 6-том /
Алматы: Ғылым, 2001.-472 б.
30. Лизунова Е. В. Современный казахский роман.- Алматы: из-во
КазССР, 1964.-349 с.
31. Овчаренко А.Большая литература .-М.:Современник,1988.-155 с.
32. Қаратаев М. Әдебиет және эстетика.- Алматы: Жазушы,
33. Айтматов Ч. Слово об Ауезове/ Ч. Айтматов
34. Әбдезұлы Қ. Әдебиет және өнер / Қ. Әбдезұлы.-Алматы:
университеті, 2002.- 300 б.
35. Әржанқызы М. Ұлы адамның ұлылығы/ М. Әржанқызы //
36. Әуезов әлемі.- Алматы: Жазушы,1997.-352 б.
37. Әуезов және әлем әдебиеті .- Алматы: Қазақ университеті,1999.
38. Әуезов М. Көксерек / М. Әуезов.-Алматы: Жеті жарғы,
39. Әуезов М. Қорғансыздың күні: Әңгімелер мен повестер /
Алматы: Атамұра, 2002.-432 б.
40. Әуезов М. Он екі томдық шығармалыр жинағы /
Жазушы, 1967.
41. Байқадиұлы С. Әлемге әйгілі Әуезов / С.Байқадиұлы //
42. Жұртбаев Т. Әлемдік таныған суреткер / Т. Жұртбаев
43. Жұртбай Т. Әуезов әлемі / Т. Жұртбай //
44. Жұртбай Т. Бесігіңді ая / Т. Жұртбай //
45. Қаратаев М. Ізденіс іздері: Әдеби-сын мақалалар- Алматы:
46. Кунаев Д. Мухтар Ауэзов и русская литература. –
47. Күмісбаев Ө. Мұхтар Әуезов және Шығыс // Қазақ
48. М.Ауэзов в воспоминаниях современников / Сост.: Л. М.
49. М. Әуезов тағлымы: Әдеби-сын мақалалар мен зерттеулер /
50. Майтанов Б. Мұхтар Әуезов – суреткер.-Алматы: Әл-Фараби, 1996.-124
51. Мырзахметұлы М. Түркістанда туған ойлар.-Алматы: Санат, 1998.-368 б.
52. Нұрқатов А. Мұхтар Әуезов.- Алматы: Жазушы, 1965.- 399
53. Ыбыраев Ш., Қорабаев С. Заманымыздың ұлы суреткері
мұрасы – Наследие Мухтара: Ғылыми мақалалар мен зерттеулер /
2