МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ..................... 3
1 БӨЛІМ. ДЕРЕКТЕР ҚОРЫМЕН ЖҰМЫС.............. 5
1.1 Деректер қорының негізгі түсініктері.................. 5
Қарапайым деректер қорының құрылымы...... 5
Деректер қорының қауіпсіздігі........................ 6
1.2 Деректер қорын қалыптастыру........ 7
Деректер қорымен жұмыс жасау режимі....... 7
Деректер қоры объектілері........... 7
Деректер қорын жобалау.............. 12
Деректер схемасын жасау............ 13
2 БӨЛІМ. «АВТОБЕКЕТ» ДЕРЕКТЕР ҚОРЫ....................... 16
2.1 Кестелер құрылымы.......................... 16
2.2 Сұраныстар..................... 18
2.3 Формаларды құру........... 20
2.3.1 Ең алдымен «Автобекет» негізгі формасын құрайық 20
2.3.2 «Бас форма» формасын құрайық......... 26
3 Іске қосу.......... 28
ҚОРЫТЫНДЫ.............. 29
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР............... 30
Кіріспе
Соңғы компьютерлік технологиялардың пайда болуы көптеген жұмыстардың орындалуына едәуір
Деректер қоры, деректер қорын басқару жүйесі (ДҚЖБ), электрондық кесте
Соңғы уақытта ДҚЖБ туралы әдебиеттер көптеп шығып жатыр, бірақ
Курстық жұмыстың мақсаты деректер қорын жобалау теориясы туралы методикалық
Деректер қоры теориясымен танысу;
Автобекет жайлы мәліметтер жинау қамтитын жұмыстарын зерттеу (Жол жүру
Micrоsoft Access-те кестелер, сұраныстар, формалар, есеп шоттар арқылы ақпараттық
Курстық жұмыс екі тараудан тұрады:
Бірінші тарауында – деректер қоры және оның мүмкіндіктері, ақпараттық
Екінші тарауда – «Автобекет» ақпараттық жүйесінің зерттеу аймағы және
1 бөлім. Деректер қорымен жұмыс
1.1 Деректер қорының негізгі түсініктері.
Деректер қоры және деректер қорын басқару жүйесі.
Деректер қоры дегеніміз – мәліметтерді сақтауға арналған ұйымдасқан құрылым.
Бұл деректер қорының құрылымына информациямен қатар, оларды ұйымдастыруға, қолдануға
Деректер қоры деректер басқару жүйесімен (ДҚБЖ) тығыз байланысты. Бұл
Алдымен мынаны түсініп алайық, егер қорда ещқандай деректер болмаса,
Деректер қорыда әртүрлі объектілер болуы мүмкін, бірақ қандай деректер
Біз білеміз, екі өлшемді таблицаның құрлымын бағаналар мен жолдар
Егер жазбалар таблицада жоқ болса, онда оның құрлымы тек
Базалық таблицаның өрістер құрлымын өзгертсек, онда біз деректер қорының
Деректер қорының қауіпсіздігі.
Деректер қоры бұл ерекше құрылымдар, оның ішіндегі сақталатын мәліметтері
Деректер қорының құрлымының өзгерту, жаңа таблица немесе басқа да
Бұл операциялар туралы ДҚБЖ қолданушыға ескертеді. Бұл былайша
Екінші жағынан, қордың құрлымына сәйкес
Егер мәліметтер таблицасымен жұмыс жасау барысында, біз мәліметтер құрамында
1.2 Деректер қорын қалыптастыру.
Деректер қорымен жұмыс жасау режимі
Әдетте деректер қорымен екі категориялы орындаушылар жұмыс жасайды.
Бірінші тобы – жобалаушылар, яғни, деректер қорын жасаушылар. Олардың
Деректер қорымен жұмыс жасайтын екінші категориялы орындаушылар – қолданушылар.
Деректер қоры объектілері.
Деректер қоры көптеген объектілермен жұмыс жасайды. Олардың негізгілері:
Таблицалар – деректер қорының негізгі объктісі. Біріншіден оларда деректер
Сұраныстар – таблицадан мәліметтерді қолданушыға ыңғайлы түрде таңдайтын объект.
Төмендегі суретте: Бір кестенің (базалық кестеден) негізінде жасадған екі
Базалық кесте
Нәтижелі кесте-1
Нәтижелі кесте-2
Формалар – мәліметтерді шығару құралдары. Форма экранға сұраныстар жасаған
Қолдануға дайын формалар.
Есеп құжаттары өзінің қасиеттері жағынан есеп құжаттары көбіне формаға
Қарапайы есеп құжатының үлгісі.
Беттер – Microsoft Access ДҚБЖ –нің соңғы версияларында
Мәліметтерді көрсететін өріс Көруді басқарудың панелі
Макростар мен модульдер. Бұл объектілердің категорияалары деректер қорын басқару
Макростар құру терезесі
Деректер қорын жобалау
Жобалау кезінде жіберілген бұрыс шешулер мен қажеттіліктер
Техникалық тапсырмаларды жасау. Деректер қорын жобалағанда тапсырманы
Сондықтан қолданушы мен жұмыс жасау үшін келесідей іс әрекет
Қолданушыға оның жұмысына ұқсайтын жұмыстар көрсетіп, ондағы спецификалық
Егер ұқсас жұмыс болмаса тапсырушының мәселелері мен қажетін
Техникалық тапсырманы дайындауға келесілерді құрады:
Тапсырушы қолданатын мәліметтердің тізімін жасау керек.
Тапсырушының өз ұжымын басқаруға арналған қажетті мәліметтердің тізімін, яғни
Бұл арада тек қана бас тапсырушының мекемесімен шектелмей, сол
Деректер схемасын жасау.
Енді тасырушының қолданатын немесе беретін мәліметтерін сұраптап болғаннан соң,
Жұмысты ең негізгі өрістердің тізімін құрудан бастаймыз. Онда тіпті
әр өріске жазылатын мәліметің типіне сәйкес, сол өріске
Деректер қорының қанша бөлімдері болса, сонша таблицаларды белгілеп
Әрбір таблицада негізгі кілт өрісі таңдап алынады, мұндай мәліметтер
Клиент таблицасын қарастырайық, мұндағы клиент коды өрісі болады. Бұл
Таблица аралық байланыстың схемасы.
Тапсырыс таблицасындағы кілт өрісі – тапсырыс коды болады. Онда
Деректер схемасын жасап болғаннан кейін, техникалық тапсырманың «қағаздық» кезеңі
Деректер қорын алдын ала жобалау осы кезеңде аяқталады және
2 бөлім. «Автобекет» деректер қоры
Автобекет деректер қоры автокөліктердің түрлері, жол ақысы, жол жүру
2.1 Кестелер құрылымы.
Мәліметтерді алу үшін деректер қорында 14 кесте құрылды, олар:
Бұл объектілердің жалпы түрі төменде көрсетілген, Автобекет деректер қорынын
«Жүргізуші» кестесі:
«График» кестесі:
«Кесте» кестесі:
Кестеде толтыру кезінде қолданатын әртүрлі кеете аттары жазылған, бұл
Сондағы біздің деректер қорымыз мынандай схемада сақталынады:
Автобекет деректер қоры
2.2 Сұраныстар.
Мәліметтерді сұрыптау үшін Сұраныстар құрамыз:
Автобекет – негізгі кестеден мәліметтерді шығу жылы бойынша сұрыптау
Ол үшін Запросы (Сұраныстар) терезесін ашып, конструктордың көмегімен сұраныс
Конструктор терезесі
Нәтижелі кестенің өрістерінде:
«Жүргізуші» бағанасының «Условие отбора» (Таңдау шарты) жолында сұранысты текстін
Сонда сұранысты шақырған кезде мынандай диалогтық терезе пайда болады:
Диалогтық терезе
Алаңға жүргізушінің аты-жөнін енгізіп, ОК батырмасын бассақ, сұраныстың шарты
Автобекет – негізгі кестеден мәліметтерді атауы бойынша жоғарыда
Запросы (Сұраныстар) терезесі
2.3 Формаларды құру.
2.3.1. Ең алдымен «Автобекет» негізгі формасын құрайық!
Ол үшін «Формы» (Формалар) парағын ашып, ондағы форма жасау
«Формалар» терезесі
«Создание форм» (Формаларды құру) терезесі ашылады.
Формалар құру терезесінің 1-ші парағы
Осы терезедегі «Таблицы и запросы» (Кестелер мен сұраныстар) –
Таңдағаннан кейін «Доступные поля» (Бар бағаналар) алаңына график кестесіндегі
Сонда біз, Автобекет кестесінің барлық бағаналары бойынша форма құруға
Форма құрушының 2-ші терезесі ашылады:
Формалар құру терезесінің 2-ші парағы
Бұл терезеде Форманың мәліметтерді көрсету схема қандай болатынын таңдауға
Таңдағаннан кейін форма жасаудың 3-ші қадамына өтейік, ол үшін
Форма құрушының 3-ші терезесі ашылады:
Формалар құру терезесінің 3-ші парағы
Бұл терезе Форманың стилін таңдаймыз. Біз «Стандартный» (Стандартты) стилін
Таңдағаннан кейін форма жасаудың 4-ші қадамына өтейік, ол үшін
Форма құрушының 4-ші терезесі ашылады:
Формалар құру терезесінің 4-ші парағы
«Задайте имя формы» (Форманың атын беріңіз) алаңына форманың атын
«Готово» (Дайын) батырмасын басамыз.
Алдарымызға дайын «Автобекет» формасы шығады. Егер керегімізше сурет қойғымыз
«Автобекет» деректер қорын құру барысында,қолданылған формалар.
Дизайн жағы енді сөзсіз де түсінікті, біз тек ең
Элементтер тақтасынан Кнопканы форма бетіне қойғаннан кейін автоматты түрде
Батырмалар құрушының 1-қадамы
1-ші батырмамыз «Кесте» командасын орындау керек. Сондықтан жоғарыдағы суреттегі
«Действия» (Әрекеттер) тізімін «Выполнить запрос» (Сұранысты орындау) әрекетін таңдаймыз.
Батырмалар құрушының 2-ші қадамына өтейік, ол үшін «Далее» (Ары
Батырмалар құрушының 2-ші терезесі ашылады:
Батырмалар құрушының 2-қадамы
Бұл терезеде Батырмамыздың жұмысында қай сұранысты пайдаланатынымызды көрсетеміз. Ол
Батырмалар құрушының 3-ші қадамына өтейік, ол үшін «Далее» (Ары
Батырмалар құрушының 3-ші терезесі ашылады:
Батырмалар құрушының 3-қадамы
Бұл терезеде батырманың үстіне не қою керек екендігін айқындайды.
Батырмалар құрушының 4-ші қадамына өтейік, ол үшін «Далее» (Ары
Батырмалар құрушының 4-ші терезесі ашылады:
Батырмалар құрушының 4-қадамы
Бұл терезеде батырманың программа ішіндегі атын береміз. Біз оны
«Готово» (Дайын) батырмасын басамыз.
2.3.2 «Бас форма» формасын құрайық.
«График», «Жүргізуші», «Кестесі», «Маршрут», және «Жүргізуші тұралы мәлімет»
Батырмалар құрушының 1-қадамы
Батырмалар құрушының 2-қадамы
Батырмалар құрушының 3-қадамы
« Ок » тетігін басқан соң, «Закрыть», тетігін басамыз.
Байланыстырудың бір амалы, оларға ортақ, яғни формадан фордаға ауысуға
Ол мынадай түрде болсын:
Бас форма» формасы
Батырмаларының жұмысы – қолдануға дайын тұрған формаларды ашу.
3 Іске қосу.
Біздің «Автобекет» деректер қорымыз дайын.
Оны енді тек іске қосу қалды.
Ол үшін Microsoft Access бас менюінің
«Сервис => Параметры запуска»
командасын орындаймыз.
«Параметры запуска» (Іске қосу параметрлері) терезесі ашылады:
«Параметры запуска» іске қосу параметрлері терезесі
Бұл терезенің «Вывод формы/страницы» тізімінен ең бірінші болып қай
Тізімнен «Бас форма» жазбасын таңдап алып, ОК батырмасын басамыз.
Дайын болған программамызды көру үшін Microsoft Access программасын жауып,
Қорытынды
Осы курстық жұмыста сіздер деректер қоры, деректер қорын басқару
Деректер қорының қалай құрылуы және ұйымдастырылуы жайлы негізгі түсініктемелері
Деректер басқару жүйесі (ДҚЖБ) жаңа қордың құрылымын құруға оны
Micrоsoft Access 2003 программасын деректер қорының негізін объектілерінің жасалуы,
Практикалық жұмыстың ішінде «Автобекет» деректер қорын басқару жүйесінің шығу
Жалпы деректер қорымен жұмыс істеу өте тиімді, әрі ыңғайлы.
Пайдаланылған әдебиеттер
М.Қ.Байжұманов «Информатика» 2004ж.
А.Д.Хомоненко «База данных» 2000г.
Ю.Бекаревич «Самоучитель Microsoft Access 2003»
А.Д.Хомоненко «База данных» 2004г.
Могилев «Информатика» 2004г.
И.Харитонов «Самоучитель Access 2000»
В.Михеева «Microsoft Access 2000» 2000г.
А.И.Салтыков, Г.Л.Семашко «Программирование для всех» 1986г.
Стивен Копустейк: «Access: шаг за шагом» 1998г.
Джон Вейскас: «Эффективная работа Microsoft Access»
С.В.Симанович: «Информатика. Базовый курс», Питер 2004г.
С.В.Симанович: «Информатика для юристов и экономистов», Питер 2004ж.
А.Гончаров «Microsoft Access -97 в примерах» Санкт-Петербург 1998г.
Скот, Баркер, «Использование Microsoft Access -97» Санкт-Петербург 1997г.
Т.А.Купрова «Создание, программирование баз данных с средствами СУБД», Москва,
2