Жоспар
Кіріспе 2
І. Нарықтық экономикаға өту кезіндегі еңбек
1.1. Еңбек рыногының құрылымы 3
1.2. Еңбек рыногының қалыптасуына әсер ететін
1.3. Жалақының қалыптасуы 6
ІІ. Еңбек рыногындағы модельдер 7
2.1 Еңбек рыногындағы сұраныс және ұсыныс
Қорытынды 10
Қолданылған әдебиеттер тізімі 12
Кіріспе
Еңбек — адамдардың өмірі мен талаптарын
Біздің елімізде «Еңбек туралы» заң бекітіліп,
Елбасымыздың әрбір сөзінде, «Қазақстан-2030» стратегиясында да
Еңбек дегеніміз шығармашылық процесс, яғни еңбек
Еңбекті түсіну үшін оның обьективті және
Сонымен қатар нарықты экономика еңбек рыногы
Нарық жалдау қатынастарын да қарастырады, одан
І. Нарықтық экономикаға өту кезіндегі еңбек
Қазақстан Республикасы нарықтық экономикаға көшу кезінде,
Еңбек рыногы, әлеуметтік еңбек қатынастарының жүйесі,
1.1. Еңбек рыногының құрылымы
Еңбек рыногында жұмыс күші бір жағынан
Еңбек рыногы пайда болуы және іске
- еңбек рыногының субъектілері /жалданған еңбеккер
- субъектілер қабылдаған экономикалық бағдарламалар, шешімдер
- рынок механизмі /жұмыс күшіне деген
- жұмыссыздық және оған байланысты әлеуметтік
- рынок инфрақұрылымы.
Еңбек рыногының жоғарыда аталған аталған бөліктері
Қазақстанда еңбек рыногы бөліктері көзге көрінгенмен,
Еңбек рыногының екі түрін көрсетуге болады:
- біріншісі жұмыс күшінің территория жүзінде
- екіншісі еңбеккерлердің фирма ішінде жылжуына
Рыноктың даму дәрежесіне қарай, талдау мақсаты
- бірінші сектор. Бұл секторда еңбеккерлер
- екінші секторда адамдар жартылай жұмыспен
- үшінші сектор жұмыссыздарды біріктіреді.
Мемлекеттің еңбек рыногына ықпал жасау дәрежесіне
- мемлекеттің жұмыспен қамту жөніндегі қызмет
1.2. Еңбек рыногының қалыптасуына әсер ететін
Бұл сауалды қарастыру үшін еңбек рыногына
Экономикалық нарықтық дүниежүзілік деңгейге көтерілуі;
Демографиялық жарылыс;
Ақпараттық технологиялар.
Бұл факторлардың барлығы да белгілі, бірақ
Экономикалық нарықтық дүниежүзілік деңгейге көтерілуі.
Ақша массасының, ақпарат, технологиялар, тауарлар мен
Халықаралық бәсекелестік, басқа жетістіктердің ішінде ең
2) Демографиялық жарылыс
Осы жарылыстың себебі болып екі феномен
3) Ақпараттық технологиялар
Ақпараттық және коммуникациялық технологиялар келешекте ең
1.3. Жалақының қалыптасуы
Жалақы – еңбек құнының ақшалай көрінісі.
Тарифтік, ол жұмыс беруші мен кәсіподақ
Мерзімнен тыс, түнгі сағаттар, мейрам және
Сондай-ақ жалақыны түріне байланысты екіге бөлеміз:
Номиналды жалақы
Нақты жалақы
Номиналды жалақы - ақшаға шығарылып берілетін
Нақты жалақы - жұмысшының күнелтуіне қажетті
Қызметкердің жалақысы сала және қызметкерлер
Қазақстандағы жағдайды талдасақ, салалар бойынша орташа
1-кесте. Қазақстандағы сала бойынша орташа номиналды
1993ж. 1995ж. 1998ж. 2000ж. 2001ж.
Бүкіл экономикада. 127,5 4786 9683 14374
Өнеркәсіп 170,5 7792 13465 20647 23812
Ауыл шаруашылығы (аңшылық, орман шаруашылығымен қоса)
Құрылыс 170,4 7850 12375 21017 26805
Қаржы қызметі 288,1 10967 19324 36140
2001 жылы қаржы қызметінде орташа жалақы
Жалақының айырмашылық себебі келесінде жатыр:
Қызметкерлер біртекті емес: олардың білімі, шеберлігі,
Сұраныс пен ұсынысқа байланысты.
Техника және технологиялық дәрежесі (өнеркәсіптік).
Экономикалық жағдай.
2002 жылдың тамызында бір қызметкердің орташа
ІІ. Еңбек рыногындағы модельдер
2.1 Еңбек рыногындағы сұраныс және ұсыныс
Еңбек рыногында, халықаралық еңбекті ұйымдастырудың сарапшылары
Еңбек рыногында мұндай мүдделердің ұйымдастыру түрі
Еңбек рыногын реттеуді басқару механизмі дегеніміз
Еңбек рыногының әр елдегі өзгешеліктерін, өзіне
1. Дербес түрде, тек еңбек нарқына
2. Дамудың экономикалық және әлеуметтік факторларының
Ашық еңбек рыногы - бұл барлық
Еңбек рыногындағы сұраныс және ұсыныс
1-сурет.
Жұмысшылар саны.
Жабық еңбек рыногы - (жабық жұмыссыздар)
Ресми жабық еңбек рыногы -
- жұмыс беруші
- еңбек ақы ставкасын
- халықты жұмыспен қамту
- жұмыссыздарға әлеуметтік көмек
- бәсекелестікті қамтамасыз ету.
Еңбек нарқы конъюктурасы - бұл еңбек
Үш түрлі конъюнктура:
- еңбек күші жетіспеушілігі;
- еңбек күші артық;
- еңбек күшіне тепе
Еңбек рыногын экономикалық талдау негізінде жұмыс
Еңбек рыногының субъектісі — бұл жалдамалы
Бәсекелестік - бұл еңбек рыногындағы жұмыс
2-сурет
Еңбек рыногы - қатынастар жүйесі.
Еңбек рыногының инфрақұрылымы - жұмысқа баулудың
Қорытынды
Нарықты экономикаға өту кезіндегі еңбек рыногының
Еңбек рыногына өту кезіндегі қиын жағдайлар
Оның есесіне жұмыскерге белгілі бір жұмыс
Ал мен қарастырып отырған бірінші бөлімде
Еңбек рыногына барынша қабілетті және іскер
Бұдан тиімді түрдегі жұмыспен қамту жолы
Еңбек рыногының ҚР-да қалыптасуының ерекшеліктері бұл
Жоғарыда айтылғандарға мән беріп қарасақ осы
Талқыланып отырған есепті жұмыссыздардың материалдық
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Еңбек рыногы экономикасы: оқу құралы –
Еңбек экономикасы: Атырау, 1999 ж. 173
Нарықты экономиканың негіздері: оқу методикалық құралы
Нарықтық экономика әліппесі – Алматы: Қазақстан.
Экономикалық теория негіздері: оқулық. – Алматы,
«Еңбек рыногы және жұмыспен қамту». Ақиқат.
«Еңбек рыногы және елді еңбекпен қамту».
Қазақстан және оның аймақтары. 2002 ж.
Қазақстан және оның аймақтары. 2003 ж.
Үкімет жаршысы. 2002. № 7.
Алматы ақшамы. 2001 ж. 27 наурыз.
Егемен Қазақстан. 2000 ж. 22 шілде.
1