МАЗМҰНЫ
Кіріспе -------------------------------------------------------- 5
Шағын және орта кәсіпорындар және оларды ақпараттық қамтамасыз
Шағын және орта кәсіпорын қызметінің экономикалық сипаттамасы------------------
Ақпарат- кәсіпорын басшысының тұжы-рымдамалық ресурсы ретінде----------------
Ақпараттық қызметтерді
ұйымдастыру ------------------------------------ 11
Ақпараттық жүйені талдау және жобалау мәселелері
2.1. Жүйені талдау және жобалау құралы -----
2.2. Кәсіпорындарда ақпаратпен қамтамасыз ету
құралдарының блок-схемасы ------------------ 19
Шағын және орта кәсіпорындардың дамуын ақпараттық қамтамасыз ету
3.1. Ақпараттық жүйені енгізу және пайдалану
құралдары ----------------------------------------- 28
3.2. Ақпараттық қамтамасыз ету мәселелерін
шешу жолдары------------------------------------ 31
Қорытынды ------------------------------------------------ 33
Пайдаланылған әдебиеттер --------------------------- 34
Кіріспе
Экономикалық өзгерістер процесі бүкіл басқару қызметін реформалаудан басталады.
“Қоғамды ақпараттандыру ” дәуіріне қадам басқан кезде
Қазіргі жетекші ұйымның бөлімдерімен (оның ішкі
Курстық жұмыстың мазмұны шағын және орта кәсіпорындардың дамуын
1.Шағын және орта кәсіпорындар және оларды ақпараттық қамтамасыз
1.1.
экономикалық сипаттамасы
Қазіргі жағдайда капитализмге ауысу жолында қоғамдық
меншікті жекешелендіру арқылы ірі кәсіпорындарды таратып, ұсақ, шағын
Халық шаруашылығы барлық салаларында шағын кәсіпорындардың болуы дүниежүзілік
Шағын фирмалардың ірі фирмалармен салыстырғанда экономикалық тиімділігі жергілікті
Шағын және орта дәрежелі деңгейдегі бизнес экономиканы жетілдіруге
Шағын кәсіпорындардың дамуы нарықты тауар және қызметтермен толықтырады,
Шағын және орта кәсіпорындардың ел экономикасында рөлі аса
2000 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша республикадағы 372
Шағын және орта бизнес өкілдері 2000 жылдың
Қазақстан Республикасының Президентінің 2001 жылғы 7 мамырдағы Жарлығымен
Бағдарламаның міндеттері оның мақсатымен айқындалған және олар мыналар:
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
қоғамдық бірлестіктердің шағын және орта кәсіпкерлікті қолдау мен
шағын және орта кәсіпкерліктің өндірістік саласын басымдылықты дамыту;
шағын және орта кәсіпкерлікті ақпараттық қамтамасыз ету
Шағын және орта кәсіпорындардың ең басты маңыздылығы –
Сонымен жоғарыда баяндалғандай экономиканың жаңа жағдайындағы рынокқа
1.2. Ақпарат –кәсіпорын басшысының тұжырымдамалық ресурсы
Ақпарат дегеніміз – қайта өңделген мәліметтер
Ежелгі дәуір саудагерлерінің айтуынша: “Біреуге
Ақпараттық менеджменттің ісімен алғаш айналысқан кезде мәліметтерге сүйенді.
Ақпаратты өндіретін ресурстар арқылы ақпаратты басқаруға болады
Фирманың ақпараттық ресурстарына компьютер, программалық жабдықтау, ақпараттық
Фирма менеджерлері бәсекелестік басымдыққа жету үшін ақпаратты қолданғанда
Ақпараттық ресурстарды басқаруға жауапкершілік ақпараттық қызметпен айналысатын компьютер
Фирма – жеке тұлғалар мен ұйымдар тәрізді элементтерден
Фирманың ақпараттық ресурстарына- программамен қамтамасыз ету
Фирманың менеджерлері ақпаратты стратегиялық ресурстарды мойындаған кезде,
1.3. Ақпараттық қызметтерді ұйымдастыру
КАЖ –ні ең алғаш қолдана бастаған фирмалар, бұл
Маман – информатиктер.
Маман- информатиктер термині КАЖ –нің жұмысына толық
Мәліметтер базасының администраторы
Програмист
Жүйе аналитигі
Оператор
Пайдаланушы
Желі маманы
КАЖ
1- сурет . Дәстүрлі коммуникациялық желі.
-
жаңартуда пайдаланушымен бірге жұмыс істейді. Жүйе
-
аналитігімен бірге жұмыс істейді. Ол пайдаланушыға
- Мәліметтер базасы -
-
істейді. Есептеу ресурстарымен байланыстыра желі
-
-
Басқарудағы ақпараттық тұжырымдаманың көздері. Соңғы 10
Алдында қарастырылған тақырыптар барлық ақпараттық көздерін
( АКБ) –пайдаланушылырдың қажеттіліктері үшін ақпарат
Ақпарат көздерінің стратегиялық жоспары өндіріс өнімінің
АКБ – ақпараты орындайтын ресурстың және ақпараттың
қосады және атқарушы комитеттің мүшелері кілті
Фирма орындаушылары. Жоғары деңгейдегі басқарушы фирманы белгілі бір
Функционалдық сферасы. Ақпараттық қызмет функционалды сферада негізгі
Ақпарат көздері. Ақпараттық көздердің стратегиялық жоспарында барлық
Пайдаланушылар. Негізгі ақпарат- ақпарат көздері және пайдаланушылар арасында
Ақпараттық көздерді басқару моделі көрсетілгендей, жүйе деңгейі
Функционалды орта фирманың субжүйесін және олардың
Фирманың стратегиялық жоспары
Апарат көздерінің стратегиялық жоспары
2 -сурет. Ақпараттық көздерді басқару моделі.
II.Ақпараттық жүйені талдау және жобалау мәселелері
2.1.Жүйелерді талдау және жобалау құралдары
. Объектілі жүйені басқаруды талдау жобалау
Петри желісі- жүйені зерттеу құралы. Бұл желінің
Берілген көзқараста жобаланатын жүйе Петри желі түріндегі тұрақты
Берілген екі Петри желілерін қолдану көзқарастары жобалау процесінде
3-сурет. Петри желілерінің жүйелерді талдау мен модельдеу үшін
Петри желілері төрт элементтерден тұрады: Р
Петри желісі құрылымы құрылымы оның позицияларымен,
Р жиынының қуаты n саны,
Рj позициясы фj өтуінің кіріс позициясы болады,
Кіріс және шығыс функциялары позициялардың комплексті алмасуларында
Фj- ге өту р1 позициясының кірісі,
Жүйенің сандық және сапалық қасиеттерін талдау
1) алынған модельдердің көрінісі және нақтылығы, сондай-ақ
2) жүйенің құрылымдық элементтерінің және олардың
3) жүйенің құрылымның қиындығын сапалық параметр әдісімен
4) СП моделіне жылдам өзгертулердің болуының мүмкіндігі;
5) СП-дағы зерттелетін сандық және сапалық талдау
6) барлық сатылардағы бақылау жасаулардың
7) жобалау фазасында нәтежелерді салыстыру және
8) жүйе құрылымын модельдік талдау және салыстыру
9) Петри желі модельдерінде маман еместердің жұмыс
Жүйе құрылымын басқарудың талдау және таңдау кезінде
СП моделін құру үшін белгілі құрал жабдықтарды және
Қажет жағдайда Петри желісі көмегімен жүйе құрылымының
2.2 Кәсіпорындарда ақпаратпен қамтамасыз ету құралдарының
блок –схемасы
Құжаттау құралының ең негізі блок-схемалар болып табылады.
Блок-схеманың екі түрінде блоктар қолданылады, олар халықаралық масштабта
Файлды жабдық
Магниттік лента
Магниттік диск
Магниттік дискета
Автономдық емес жинақтаушының кез келген типі
(магниттік лента, диск немесе дискета)
Автономдық қоржинаушы
Экрандық дисплей
Басылып шыққан құжат
Қолмен өңдеу
Өндеу
Компьтерлік өңдеу
4-сурет. Жүйелік блок-схемаларының стандартты блоктары.
Комиссиондық сату жүйесіне блок-схема жүйесі мысал бола алады.
1-қадам. Пошта ашық және сауда бойынша сұранысы
2-қадам. Сауда бойынша сұранысының мәліметтері жедел құрылғыға
3-қадам. Компьютер жазбаны және магниттік дискіге жазылған
4-қадам. Сортталған сауда бойынша жазбалары бағдарламаға енгізу қызметін
Мәліметтер ағымын өңдеу жоғарыдан –төменге және солдан-оңға жүру
Барлық базалық процесте 3 ортақтық болады.
Мәліметтерді енгізу. Біздің мысалымызда мәліметтерді енгізу сауда бойынша
5- сурет. Мәліметтерді енгізу операциясы.
Сорттау. Сорттау программасы файылдарға жазбаны орнықтырғанда, сіздер файлды
оиоиоио
Магнитті
Файлды енгізу – негізгі файлды мәліметтермен түзету процесі.
Жүйелік блок-схемадан программаның айырмашылығы ол мәліметтерді құжаттайды, тек
Операторлық блоктар:
Дайындық блоктар:
Кіріс және шығыс блоктары:
Операциялар блоктары:
Альтирнативалар аралығындағы (иә - жоқ немесе дұрыс-дұрыс емес)
иә
Y
N
Процестік белгілермен қосымша басы және соңы, инициализация және
Егер блок-схема толық бір парақта орналаспаған болса, онда
біріктіру деп аталатын арнайы блок- схема пайдаланылады. Ол
бейнелейді.
5 -сурет. Жобалау кезіндегі талдау алгоритмінің блок-схемасы және
Ш.Шағын және орта кәсіпорындардың дамуын ақпараттық қамтамасыз ету
3.1. Ақпараттық жүйені енгізу және пайдалану құралдары
Компьютерлік ақпараттар жүйесінің дамуы. Іскер әлемінде
Мәліметтерге бастапқы назар аудару.ХХ ғасырдың бірінші
Акцепті ақпаратқа көшіру. 1964 жылы КАЖ қолдану
Шешім қабылдауды қамтамасыз ететін құралдарға қайта
мен менеджер қабылдауға тиісті шешімдерге көзделген ақпараттық-
КАЖ-нің шешім қабылдауы белгілі бағытта
Қазіргі кездегі коммуникацияға акцепт.Шешім қабылдау КАЖ-нің даму
Кеңістің потенциялдық мүмкіншілігі.Жасанды интелектің – эксперттік жүйесі
6-суретте КАЖ-нің проблемалары мен шешімдерінің өзара байланыс моделі
Проблема
КАЖ
Мәліметтерді өңдеу жүйесі
Басқарудың КАЖ-і
Шешім қабылдаудың КАЖ-і
Офисті автоматтандыру
Эксперттік жүйе
Шешім
Проблеманың
шешімі
6-сурет. КАЖ-нің өзара байланыс моделі.
Соңғы пайдаланушыға бағытталған компьютерлердің дамуы. Қазір компьютерлерді
Жүйені енгізу және пайдалану құралдары. Жүйені енгізу және
3.2.Ақпараттық қамтамасыз ету мәселелерін шешу жолдары.
Әрбір менеджердің проблеманы шешуде өз
Проблеманы сезіну. Проблеманы сезіну, түйсінуіне қарай менеджерлер
Проблемадан қашушы. Бұл менеджер позитивті позицияны
Проблеманы шешуші.Бұл менеджер проблемаларды іздемеді де
Проблеманы іздеуші. Мұндай менеджер проблемаларды шешуден
Ақпарат жинау. Сонымен қатар менеджерлер өздері түсініп
Нұсқаушы стиль. Менеджердің бұл типі өзіне және
Қабылдағыш стиль. Менеджердің бұл типі барлығын көріп, біліп,
Ақпаратты пайдалану. Менеджерлер арасында сонымен қатар проблеманы шешуде
Жүйелік стиль. Менеджерлер проблеманы шешудің алдын ала
Интуитивтік стиль. Менеджер белгілі бір әдісті ұстанбай,
Қорытынды
Кәсіпорын ортасы негізінен сегіз элементтен тұрады Бұл
Шағын және орта кәсіпорындардың алғашқы қадамдарының бірі клиенттермен
Шағын және орта кәсіпорындардың дамуын ақпараттық қамтамасыз етуін
Пайдалану фазасында тексеру және жүйені қолдау үшін ақпарат
Жоғары саналған ақпарат құралдарын тиімді пайдалану үшін басқарушылық
Пайдаланылған әдебиеттер:
Біралиева Н.Б., Байбөлекова Л.А., Балашов Қ.Т.
Ақпараттық менеджмент негіздері: Оқу құралы – Алматы: Экономика,
2. Бельгибаев А.К., Рахимбаев А.Б.
Менеджмент: Учебное пособие – Алматы: Юридическая
литература,2005.
Есполов Т.И., Сүлейменов Ж.Ж.
Менеджмент: Оқу құралы – Алматы, 2003.
Введение в финансовый менеджмент. – Москва,2004
Бисенғазиев М.Б., Хамитов А.Ш.
Кәсіпкерлік негіздері: Оқулық – Орал: Батыс Қазақстан мемлекеттік
Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә.
Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы- Алматы: Экономика, 2003.
7. Үмбеталиев А.Д., Керімбек Ғ.Е.
Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік: Оқу құралы.- Астана: Фолиант
Сергеев И.В.
Экономика предприятия: Учебник.- Москва: Финансы и статистика,2000.
Аяпова М.М., Арынов Е.М.
Іскер адамның орысша-қазақша экономикалық түсіндірме сөздігі. Алматы, 1993.
Шеремет А.Д., Ионова А.Ф.
Финансы предприятия: менеджмент и анализ. – Москва,2004.
5
Петри
желісі
Жүйе қасиеттері
Фирма ортасы
Уақытша карточка
Модификация
Фирманың атқарушылары
Жүйе
Уақытша карточканың мәліметтерін өңдеу
Уақытша карточканың мәліметтерін енгізу
ЖДБ
Басқа да атқарушылар
Функционалдық сферасы
Ақпараттық қызметтер
Қаржылар
Еңбек ресурстары
Өндіріс
Маркетинг
АЕО
Орталық компьютерлік ресурстар
Төленген компьютерлік ресурстар
Мәліметтер және ақпараттар
Соңғы қолданушылар
Басқа да қолданушылар
Мәліметтер
Клиент фалы
Сату бойынша мәмілелер файлы
Клиент файлы
Сатуға арналған тапсырыстар
файлы
Экранға
шығару
Сату бойынша
есеп
Поштаны
ашу
Комиссиондық сату бойынша есеп
Сатудың жазбасын
Сұрыптау
Сүрыпталған файл
Сауда файлы
Клиенттер тізімі
магниттік дискіге
Ақырғы қорытындыларың басылуы
Мәліметтерді оқу
Жинақтаушы инициализациясы
күнтізбені 250-ге қою
Қорытынды =0
Шығыс жазбалары
Кіріс жазбалары
Квадраттық түбірді есептен шығару
Көбейту
Қосу
N 10
N 10
Соңы
Басы
Оралу
Жинақтаушы инициализациясы
А
Сатып алу файлы
Сатып алу файлы
А
Құрылым сапасына ұсыныс берудің сипаттамасы
Тапсырыс
Сапа критерииін шектеу сипаттамасы
Эксперт-аналитик
Жұйе құрылымының варианты
Петри тармағының сапа параметрлерін өзгерту
Сапаның барлық параметрлерін бүкіл модельдің жалпы
критерийлеріне біріктіру
Варианттың жалпы моделін бейнелену
Мәліметтерді енгізу және есептің басталуы
Сапа критерииін талдау және тексеру
Құрылымның оңтайлы вариантын таңдау
Төлем ведомосінің
ескі файлы
Төлем ведомосінің
жаңа файлы
Төлем ведомосі