Жоспар:
Кіріспе.....................................................................................................................2
І бөлім
1.1 Монополиялар: түрлері, түсінігі, ерекшеліктері..........................................4
1.2. Монополиялық биліктің көрсеткіштері.......................................................12
ІІ бөлім
2.1. Монополиялық бағаны қалыптастыру ережелері.......................................14
2.2. Монополялық биліктің әлеуметтік шығындары.........................................17
2.3. Мемлекет тарапынан монополияны реттеу.................................................19
2.4. Монополиялық бәсеке нарығының ерекшеліктері......................................21
ІІІ бөлім
3.1. Қазақстанда монополиялар және монополияларға қарсы саясат..............26
Қорытынды............................................................................................................30
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі........................................................................32
Кіріспе
Монополия (грек. monos — жалғыз және poleo —
Жұмыстың өзектілігі. Қазіргі таңда монополиялық державалар өз мемлекетінде
Жұмыстың мақсаты
Бұл курстық жұмыстың мақсаты монополияның заңдарын тереңірек зерттеп,
І бөлім.
1.1. Монополиялар: түрлері, түсінігі, ерекшеліктері
Нарық құрылымының ерекшеліктерін сипаттайтын ең басты көрсеткіштердің бірі,
Бәсекелесу деген сөздің өзі экономикалық пайданы бөлу және
Негізінен монополияның ерекшеліктеріне келетін болсақ, монополияның төрт ерекшелігі
өнімнің ерекше болуы;
тосқауылдың көп болуы;
ірі жалғыз фирма;
толық деректер.
Берілген тауарды өндіретін тек бір ғана жеке фирма
Егер нарықта жеке өндірушінің монополиялық билігі орнықта, онда
ірі өндірістің басымдылығы;
легалді тосқауылдар (шикізат қорын, жерді ғылым мен техниканың
бәсекелесуді әділетсіз жүргізу.
Ірі өндірушілердің ұсақ өндірушілермен салыстырғанда өте көп артықшалықтары
Монополиялық өндірісте ірі фирмалардың жұмыс істеуі тиімді, себебі
Монополияны тек қана экономикалық шектеулер емес, сонымен қатар
Легальді тосқауылдың тағы бір түрі жеке өндірушіге мемлекет
Бәсекені әділетсіз түрде жүргізудің негізгі түрі — демпинг.
Нарықты монополиялаудың негізгі себептеріне байланысты монополияның төмендегідей
1) Жабық монополия. Ол бәсекелестіктен заңды шектеулер көмегімен
2) Табиғи монополия. Белгілі бір көлемдегі өнімді бір
3) Ашық монополия. Берілген тауарды өндіретін тек қана
Монополистің жалпы өнім көлемін белгілеуі төмендегідей көрсетіледі:
Монополистің өнім шығарушы ретінде бәсекелес фирма сияқты өндіріс
Монополист тауар бірлігінің бәріне бір ғана баға белгілейтін
Монополист өндірушінің пайдасы төмендегідей формуламен анықталады:
П=TR-TC=p(Q)xQ-TC(Q) (1)
Енді пайданы барынша көбейту шартын анықтаймыз:
немесе MR=MC (2)
Бұдан монополистің пайдасы өндірістің шекті шығындары (MC) шекті
Өндірушінің жалпы түсімі TR=P(Q)xQ формуласы бойынша анықталатынын біле
Сұраныстың бағалық икемділігі былай анықталтыны белгілі:
Жалпы жағдайда сұраныстың икемділік коэффициенті Е