Кіріспе
I.Бөлім. Жарғылық капитал аудитінің мәні, мазмұны, жүргізу әдістері
1.1. Аудиттің мәні, мазмұны
1.2. Аудитті жүргізу әдістері, жетілдіру мәселелері бойынша Қазақстандық
II. Негізгі бөлім
«Каризма» ЖШС-нің нарықтағы ролі мен орны
2.1. «Каризма» ЖШС-нің экономикалық ұйымдастырылу жағдайы
2.2. «Каризма» ЖШС-нің бухгалтерлік есебінің ұйымдастырылуы
III. Бөлім
Жарғылық капитал аудитінің есебі
3.1. Жарғылық капитал есебінің аудиті
3.2. Резервтік, қосымша төленген және төленбеген капиталдың есебінің
3.3. Бөлінбеген табыстың аудиті
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
« Аудит дегеніміз – дербес, тәуелсіз аудит мамандарының
Аудиттің мазмұнын анықтамалар арқылы қарастырғаннан кейін оның негізгі
1. аудитор-кәсіпкер, табыс табу үшін кәсіпорындарға қызмет көрсету.
2. Шаруашылық субъектісі-кәсіпорын, оған аудитор қорытындысы керек
Ол кезінде басылымға шығуына кепілдік береді.
3. мемлеке, кәсіпорындардың жақсы жұмыс жүргізіп табысты болғанын
Осы үшбұрыштың өзара байланысын қарастыратын болсақ, аудит “осы
Екіншіден, «аудит жұмысы» үлкен мемлекеттік қызмет
Бөлім.Жарғылық капитал аудиттің мәні, мазмұны, жүргізу әдістері және
Жарғылық капитал аудитінің мәні және мазмұны
Аудит Қазақстан Республикасы заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық
Аудиторлық қызметтің мәні қаржылық есеп беруді, төлем-есептеу құжаттамасын
Қаржылық есеп беру аудитінің мақсаты - аудиторға
Нарықтық қатынастар жағдайында көптеген кәсіпорындар, банктер, сақтандыру компаниялары,
Жеке және ұжымдық меншік иелері – акционерлер, жарнашылар,
Аудиттің маңызы тиісті жақтардың мүдделеріне қол жеткізуде болып
Экономикалық субъектілердің(фирмалар, акционерлік қоғамдар);
Салық қызметі тұлғасындағы мемлектеттің;
Қаржылық есеп берді әр түрлі пайдаланушылардың;
Аудиторлардың меншік иесі мен мемлекеттің мүдделерін қорғау, сонымен
Ішкі пайдаланушыларға(кәсіпорынның өзінің акционерлеріне, директорлар кеңесіне, қызметкерлеріне) басқару
Қаржылық есеп беруді пайдаланушылар
Ішкі пайдаланушылар
Әкімшілік
Менеджерлер
Меншік иелері
Бөлімше басшылары
персонал Тікелей қаржылық мүдделері бар пайдаланушылар:
Инвесторлар
Банктер
Жабдықтаушылар
Сатып алушылар мен клиенттер Жанама қаржылық мүдделері бар
Мемлекеттік органдар
Қоғам
Аудитке деген қажеттілік меншік құқығы мен кәсіпорынды басқару
Меншік иелену құқығына негізгі өзгерістер енгізу процессі, егер
Аудитке кәсіпорын қызметін жан-жақты тексеру енеді. Сондықтан ол
Тексеруді жүзеге асыра отырып тәуелсіз аудиторлар екі негізгі
Қаржылық есеп берудің толықтығы мен дұрыстығын дәлелдеулерге арналған
Қаржылық есеп беру мәліметтерін есептің жалпы қабылданған стандарттарына
Аудиторлық қызметтің негізгі міндеті экономикалық субъектінің қаржы-шаруашылық қызметін
Сапалы тексеруді қамтамасыз ету үшін аудиторлық фирмаларға бухгалтерлік,
Аудиторлық фирмалардың маңызды міндеттерінің бірі өз қызметімен қатар
Сонымен қатар аудиторлық қызмет көрсетуді кеңейту саласында маркетингтік
1.2.Жарғылық капитал аудитін жүргізу әдістері, жетілдіру мәселелері бойынша
Көптеген авторлар «шаруашылық-табыстылық көрсеткіштері» деген сөз құрамын қою
Америкалық профессор Джек Робертсон өзінің монографиясынды “Аудит –
Белгілі, АҚШ-тың аудит теорияасын және аудит жұмысының даму
Осындай ойын одан әрі жалғастыра отырып профессор “кәсіпкерлік
АҚШ-тың аудит мамандары Э:А. Аренс және Дж. К.
К.Ш. Дюсембаев аудит мазмұны туралы мынадай анықтама береді:
Бөлім. «Каризма» ЖШС-нің нарықтағы ролі мен орны
«Каризма» ЖШС-нің экономикалық ұйымдастырылу жағдайы.
«Каризма» ЖШС заңды тұлға болады және ҚР заңдарының
бойынша шағын кәсіпкерлік субъектісі болып саналады.
Серіктестік қатысушылар құрамының өзгеруіне байланысты қайта тіркеледі.
Серіктестіктің атауы:
Мемлекеттік тілде – «Каризма» ЖШС
Орыс тілінде – Товарищество с органиченной ответственностью «Каризма».
1.2. серіктестіктің тұрған жері: 090000, Батыс Қазақстан облысы,
1.3. Қызмет ету мерзімі шектелмеген.
Серіктестік қызметінің негізгі мақсаттары және пәні
Серіктестік қызметінің негізгі мақсаты табыс табу болады.
Серіктестік қызметінің пәні болады:
Коммерциялық қызметі;
Делдалдық қызмет;
Дүкендерді және әртүрлі нысандағы сауда орындарын ашумен сауда-саттық
Көтерме, бөлшек және комиссиялық сауда;
Жабдықтау-сатып өткізу қызметі;
Халық тұтынатын тауарларды өндіру және сату;
Азық-түлік тауарларды өндіру және сату;
Сыртқы экономикалық қызмет;
Құрылыс өндіріс ұйымдастыру;
Басқа да Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған қызмет
Серіктестік Қазақстан Республикасының заңдарымен тыйым салынбаған кез келген
Тізімі заң актілерімен белгіленген кейбір қызмет түрлерімен серіктестік
Серіктестік есірткі заттарының, психотроптық заттардың және преурсорлардың айналымымен
Серіктестіктің таза табысын бөлу
3.1. серіктестіктің бір жылдық нәтижелерінен алынған таза табыс
3.2. серіктестікті болуы мүмкін шығындар резервтік қор арқылы,
3.3. серіктестік қай –бір қатысушысын таза табысты бөлуде
Серіктестіктің қызметін тоқтату.
4.1. серіктестіктің қызметін тоқтату, оны тарату немесе қайта
4.2. серіктестік өзінің қызметін келесі негіздемелер бойынша тоқтатады:
1) егер жарғылық капиталды кемуі нәтижесінде оның мөлшері
2) банкрот болып қалса;
3) серіктестіктің құрылуы кезінде заңдарды өңделе алынбайтын бұзушылықтар
4) иісті рұқсатсыз немесе заң актілерімен тыйым салынған
4.3. серіктестікті қайта құру заңдармен көзделген тәртіп
4.4. тарату өткізілді, серіктестік өз қызметін тоқтатты деп
Құрылтайшылар құрамы
Серіктестіктің құрылтайшылары болады:
Агыбаева Нурзия Жумадиловна – серіктестік мүлігіндегі үлесі 20%
Тұратын жері: 090000, ҚР,БҚО, Орал қаласы, Әлия Молдағұлова
Агыбаев Айбек Жумадилович – серіктестік мүлігіндегі үлесі 25%
Тұратын жері: 090000, ҚР, БҚО, Орал қаласы, Әлия
Демирал Озгур – серіктестіктің мүлкіндегі үлесі 25% құрайды.
Шетел азаматының қоныстану ықтиярхаты № 023127524 27.05.2009ж. ҚР
Дограичи Чалгар – серіктестік мүлігіндегі үлесі 20 %құрайды.
Төлқұжат TR-T № 353909 06.03.2007 ж. Стамбул қаласының
Джанибеков Валерий Аскарович – серіктестік мүлігіндегі үлесі 10%
Тұратын жері:09000, ҚР,БҚО,Орал қаласы, Есенжанов көшесі, 122 үй.
2.1. «Каризма» ЖШС-нің бухгалтерлік сесбінің ұйымдастырылуы
1-кесте. Кәсіпорынның көлемі.
көресткіштері 2008ж 2009ж Өсу қарқыны
1.негізгі құрал 12518740 234200751 1871
2.Материалдық емес активтер 33435 52451 157
Жұмысшылар саны 41 37 90
Таза табыс 3431566 7069331 206
1-ші кестеде «Каризма» ЖШС-нің кәсіпорын көлемінің көрсетікштері берілген.
Материалдық емес активтер 2008 жылы 33435 болған. Ал
Жұмысшылар саны 2008 жылы 41 жұмысшы болған. Ал
Таза табыстың көлемі 2007 жылы 3431566 болған. Ал
Бұл кестеден «Каризма» ЖШС-нің қызметінің алға басып келе
2-кесте.
Кәсіпорынның материалдық емес активтерінің көлемі мен
құрылымы.
көрсеткіште 2008ж 2009ж Өсу қарқыны
Жер 7594950 7594950 100
Ғимарат 205235075 205235075 100
транспорт 4445217 7585217 170
2-ші кестеде Кәсіпорынның материалдық емес активтерінің көлемі мен
Жер және ғимараттың өсу қарқыны 100 пайыздық көрсеткішті
3-кесте.
Кәсіпорындағы жұмысшылардың саны, құрамы
көрсеткіштер 2008ж 2009ж Өсу қарқыны
әкімшілік жұмысшылар 14 11 78
мамандар 28 35 125
басшылар 11 18 163
Кәсіпорынның жұмысшылар санына анализ жасасақ, 2008ж әкімшілік жұмысшылар
5-кесте.
Кәсіпорынның қаржылық нәтижесі
көрсетікштер 2008ж 2009ж Өсу қарқыны
қызмет көрсетуден түскен кіріс 189536602 250255556 132
қызмет көрсетуге кеткен шығыс 34929482 40142446 115
әкімшілік шығында 19172777 59165467 308
қаржылық шығындар 55578 2213312 3982
басқа да шығындар 3963389 623484 16
салық төлегенге дейінгі табыс 5820148 12571570 216
таза табыс 4371148 9571570 218
4-ші кестеден қорытынды шығаратын болсақ. Қызмет көрсетуден түскен
Қызмет көрсетуге кеткен шығынның өсу қарқыны 15 пайызға
Әкімшілік шығындардың өсу қарқыны 3 есеге артқан. Қаржылық
III.Бөлім. Жарғылық капитал аудитінің есебі
3.1. Жарғылық капитал есебінің аудиті
Меншіктік капиталдың негізгі элементі болып табылатын жарғылық капитал
Шаруашылық жүргізуші шаруашылықтың жарғылық капиталының орындайтын негізгі қызметін
Жарғылық капиталдың бұл аталған қызметтері әр түрлі ұйымдық-құқықтық
Жоғарыда аталған жарғылық капиталдың үш қызметі толығымен тек
Жарғылық капитал мүліктік негіз бола тұра құрылтайшыларының қатысу
Толық жауапкершіліктегі серіктестіктерде жарғылық капитал бар болғаны мүліктік
Мүліктерді біріктіру арқылы кәсіпкерлік қызметпен айналысу өндірістік кооперативтерге
Демек, өндірістік кооперативтің жарғылық капиталы бірлесіп кәсіпкерлік қызмет
Өндірістік кооперативтерде де, шаруашылық серіктестіктерде де мүшелері өз
Алынған табысты пайшылардың арасында тек мүліктік жарнасы ғана
Мемлекеттік шаруашылықтардың жарғылық капиталы – бұл кәсіпкерлік қызметті
Біз жоғарыда қысқаша шаруашылық жүргізуші шаруашылықтардағы олардың ұйымдық-құқықтық
Баланстың көрсеткіштерінің Бас кітаптағы, есеп регистрларындағы және машинажазбалардағы
Жарғылық капиталдың синтетикалық және аналитикалық есебінің дұрыс ұйымдастырылып
Жарғылық капиталдың шаруашылықтың ұйымдық-құқықтық нысанына сәйкес дұрыс қалыптасқандығын
Шаруашылықты мемлекеттік тіркеуден өткізген кезде және тіркелгеннен кейін
Шаруашылықты мемлекеттік тіркеуден өткізгенде және тіркелгеннен кейін жарғылық
Құрылтайшыларының жарналарының дер кезінде бағаланып, толық кіріске алынғандығын
Шаруашылықтың қабылдаған жарғысында қаралған жарғылық капиталдың құрамының өзгеруінің
Шаруашылықтың жарғылық капиталына салынған мүлікті және басқа мүліктік
Күшіндегі заңдарда үкіметтің қаулы, қарарларында қаралған баптарымен және
Бағдарламада қаралған басты-басты мәселелер тексеру барысында арнайы тестер
Келтірілген бағдарламадан туындайтыны жарғылық капиталдың есебінің аудитінің бірінші
Жарғылық капиталдың аудитінің келесі кезеңі оның қалыптасуының дұрыстығын
Аудиттің бұл іс-әрекетін жүзеге асыру үшін аудитор шаруашылықтың
Жарғылық капиталдың қалыптасу тәртібі заң актілерімен және құрылтайшыларының
Мемлекеттік емес коммерциялық құрылымдардың жарғылық капиталы құрылтайшыларының қосқан
Қазақстан Республикасының Президентінің Заң күші бар 1995 жылы
Егер серіктестіктерге қатысушылар мүліктерін тұтынуға берген жағдайда қосқан
Шаруашылық жүргізуші шаруашылықтағы құрылтайшыларының үлестерін ақшалай өлшемде бағалау
Егер жарғылық капиталға құрылтайшыларының үлесі таза ақшадан құрылса,
Шаруашылық жүргізуші серіктестіктерді қайта тексеруден өткізген кезде, оның
Акционерлік қоғамның жарғылық капиатлы акционерлерінің үлестеріне қарай таратылатын
Аудитор акционерлік қоғамның жарғылық капиатылының қалыптасу тәртібімен танысып,
Ашық акционерлік қоғамның жарияланған ең төмен жарғылық капиталының
Шаруашылық мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін құрылтайшы бір жылдың
Жарғылық капиталда жарияланған соманы толық төлемейінше қоғамның акциясына
Шаруашылықтың ұйымдық-құқықтық нысанына қарай құрылтайшыларының материалды құндылықтай қосқан
Субъект жарғылық капиталға үлес ретінде жылжымайтын мүліктерді, жабдықтарды,
Аудитор шаруашылықтың капиталына нақты келіп түскен құрылтайшыларының ақша
Жарғылық капиталға заңды құжаттарында белгіленген мөлшерде шаруашылық тіркелгенге
Жарғылық капиталдың құрылтайшыларының құжаттарына және заң актілерінің талабына
Жарғылық капиталға құрылтайшыларының қосқан үлестерінің қандай түрде жасалғандығын;
Мүліктердің жарғылық капиталға үлес ретінде емес, тек ғана
Құрылтайшылардың үлестерін ақшалай бағалау тәртіптерін, бағалаудың қандай жолдармен
Әсіресе, жарғылық капиталдың дұрыс қалыптасуына тікелей байланысты бастапқы
Кейбір жағдайларда интеллектуалды меншікті құрылтайшыларының бәрімен келісіп
Бұндай жағдайда заң актілеріндегі материалдық емес активтерге қойылатын
Құнды қағаздардың құны нарықтық сұраныстағы олардың құнынан немесе
Жоғарыда аталған меншік нысандарында шетелдік қатысушылармен бірігіп ашылған
Бұндай жағдайда біріккен шаруашылықты Қазақстан Республикасының Үкіметі аяқталмаған
Біріккен субъектілердің жарғылық капиталына қазақстандық құрылтайшыларының қосқан үлестері
Акционерлік қоғамдардың жарғылық капиталының қалыптасу ерекшелігі аудитордың акциялардың
Акционерлік қоғамның акционерлерінің арнайы тізімдемеде тіркелетіні белгілі.
Аналитикалық есеп айырысу жарғылық капиталға қарыз сомасы, оның
Тізімдемедегі акционерлердің мәліметтерімен 5110 «төленбеген капитал» шоты бойынша
Аудитор жарғылық капиталға жарияланған жарнасын, көрсететін құжаттарына сілтеме
Бір құрылтайшының жарғылық капиталға жарнасының ең жоғарғы үлесі
Жарғылық капиталдың аудитінің маңызды іс-әрекеті жарғылық капиталға енгізілген
Жарғылық капиталдың ерекшелігі – шаруашылықтың басқа мүліктік көздеріне
Акционерлік қоғамға акционерлерінің жалпы жиналысының шешімі бойынша жарғылық
Жарғылық капиталды ұлғайту туралы шешім акционерлердің жалпы жиналысында
Күшіндегі заң актілерінің сәйкес акционерлік қоғам акционерлерінің жалпы
Жарғылық капиталға тексеру жүргізудің сапасын арттыру үшін аудитордың
Өйткені жарғылық капиталға жарна ретінде мерзімі өтіп кеткен
Аудитті аяқтаудың іс-әрекеттері жарғылық капиталдың есебінде күшіндегі заң
3.2. Резервтік, қосымша төленген және төленбеген капиталдың
Резервтік капитал күшіндегі заң актілерінің баптарына сәйкес және
Резервтік капиталды құру міндетті және ерікті сипатта болуы
Егер құрылтайшыларының құжаттарында резервтік қор құру қаралмаса, онда
Акционерлік қоғам және басқа да ұйымдық құқықтық нысанда
Тұтынушыларға құрылған резервтік қор және оның көлемі туралы
Резервтік капиталды құру тәртіптерінің сақталғандығын;
Резервтік капиталдың жарғылық капиталмен салыстырғанда мөлшерінің сақталғандығын;
Резервтік капиталдың есебінен жабылған шығындардың заңдылығын;
Резервтік капиталдың есебінен төленген дивидендтердің және
Резервтік капиталдың баланстағы көрсеткішінің Бас кітаптағы,есеп регисторларындағы, машинажазбалардағы
Резервтік капиталды тиімді пайдаланудың резервтерінің құрастыру бойынша ұсыныстар
Резервтік капиталды бухгалтерлік есептің қаржы-шаруашылық қызметінің типтік жоспарында
Демек, аудитор резервтік капиталды тексерген кезде, оның дұрыс
Аудитор ұзақ мерзімді активтерді қайта бағалау операцияларының жоғарыда
5110 «Қосымша төленбеген капитал» бөлімшесінің тиісті шоттарының кредитіндегі
3.3. Бөлінбеген табыстың аудиті
Меншік капиталдың негізін құраушылардың бірі бөлінбеген табыс болып
Аудитордан баланстың осы бабына тексеру жүргізгенде ерекше зейін
Резервтік капиталға бөлу актілеріне және құрылтайшыларының құжаттарына сәйкес,
Қорытындысында, аудитор бөлінбеген табыстың шамасын бағалауы қажет. Осы
Қорытынды
Нарықтық заманында ұйымдар өзінің активтерін пайдалануда, қаржылық-шаруашылық қызметтерді
Кез-келген ұйымның қаржылық есебі өзінде бұл ұйымның қаржылық
Сенімді қаржылық ақпарат қаржы нарығына нәтижелі қызмет етуіне
Бұндай ақпараттың шындылығы тауелсіз аудиторлық тексерумен расталады. Аудиторлық
Аудиттің мазмұны алғашқыда “тыңдаушы” деген мағынада қолданылған.
Аудиттың тарихы ХҮІІІ ғасырда басталады. Сол кездерде Джорж
1773 жыл Эдинбургтің адрестік кітабында 7 аудиторлардың аты-жөні
Бұл кезде профессионалды мамандарды даярлауға арналған факультеттер, колледждер
Қазір Эдинбург қаласында халықаралық бухгалтерлер мен аудиторлар федерация
Біздің аудиторлық тарихымыз 1988 жылы басталды. 1988 жылы
1998 жылы 20 қараша айында «Аудиторлық қызмет туралы»
Аудиторлық қызмет дегеніміз аудиторлар мен аудиторлық ұйымдардың қаржылық
Аудиторлық тексеру ұйымдардың кез-келген меншік нысанында жүргізілуі мүмкін.
Қазақстан Республикасының «Аудиторлық қызмет туралы» заңына сәйкес Аудит:
Міндетті аудит- ұйымдардың қаржылық есептілікті жасау және бухгалтерлік
Міндетті аудит Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен
Аудит міндетті болып табылатын және Қазақстан Республикасының заңнамасына
Қандай ұйымдар міндетті аудиторлық тексеруден өту керек? «Аудиторлық
«Инвестициялық қорлар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, Инвестициялық қордың
«Акционерлік қоғам туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, акционерлік қоғамның
«Азаматтық авиацияны мемлекеттік реттеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңы,
«Сақтандыру қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, сақтандыру (қайтасақтандыру)
«Табиғи монополиялар туралы» Қазақстан Республикасының Заңы, табиғи монополияның
«Банк және банктік қызмет туралы» Қазақстан Республикасының Заңы,
Пайдаланылған әдебиеттер
ҚР «Аудиторлық қызмет туралы» заңы, 20 қараша 1998
Дюсембаев К.Ш, Теория аулита, Алматы, экономика, 1995ж,329с.
ҚР «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодексі, 30 қаңтар
ҚР «Лицензиялау туралы» заңы 17 сәуір 1995ж.,№2200
ҚР-нің қылмыстық кодексі, 16 шілде 1997ж., №167-1.
ҚР-ң азаматтық кодексі 27 желтоқсан 1994ж.,№268-ХIII
Жандаулетов А.У, стандарты аудита на практике, Консаотинговая компания
ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есеп беру
Төлегенов Е.Т., бухгалтерлік ақпарат жүйелері, Алматы, экономика, 2001,
Кеулімжаев К.К., Ажібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А., Жантаева А.А.,
ҚР «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті
ҚР « Еңбек туралы» заңы 10.12.1999ж.№493-1.
« Жеке табыс салығын есептеу мен ұстау және
ҚР « Акционерлік қоғамдар туралы» заңы 17 сәуір
ҚР « Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілікті серіктестіктер