МАЗМҰНЫ
Кіріспе ................................................................................................................
І. Түркістан аймағының тарихи-мәдени ескерткіштері ................................
ІІ.Отырар өңіріндегі тарихи орындар .............................................................
ІІІ. Қаратаудың ортағасырлық керуен жолдары............................................
ІҮ. Сервистік қызметтің дамуы және қалыптасуы.............................................
Ү. Қонақ үй шаруашылығының маңызы және туристерді
орналастыру ерекшеліктері..............................................................................
ҮІ. Қонақ үй кәсіпорыны басқару обьектісі ретінде......................................
ҮІІ. Шымкент қаласының рекреациялық ресурстары және қала тұрғындарының
Қосымша ...........................................................................................................
Қорытынды .......................................................................................................
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі....................................................................
Кіріспе
Сервис инфрақұрылымы - бұл мемлекеттік және жекеменшік шаруашылық
1.Сервис инфрақұрылымы тұтас жүйе, осының негізінде оны ұйымдастыру
2.Сервис инфрақұрылымының жеке жүйесі - тұтынушының тауарлар нарығының
3.Сервис инфрақұрылымының жеке элементтерінің жүйесі.
Курстың мақсаты нарықтық қатынастарға негізделген экономикалық жүйеге көшу
ҚР-дағы сервис инфрақұрылымының перспективалық дамуының бағыттарын анықтау. Әртүрлі
Осы пәннің мақсаты Cервис инфрақұрылымының даму заңдылықтары мен
N Даму заңдылықтары ерекшеліктері
1. Жүйеленуі Сервис инфрақұрылымы тұтас жүйе болып табылады,
2. Тұтынушы қажеттілігі Сервис инфрақұрылымының жеке жүйелері. Мысалы:
3. Жеке элемент Сервис инфрақұрылымының жеке элементтерінің жүйесі.
Сервистік қызметтің эмприкалық зерттеу әдістерінің жүргізілуі (2-кесте)
N эмпирикалық зерттеу әдістері
1. - бақылау, өзін-өзі бақылау, әңгімесесу, сұхбат, сауалнама,
2. - іс-әрекеттік бағыт, ішкі (психикалық) және сыртқы
Сонымен қоса, сервис инфрақұрылымының мәнін, мақсаттарын атқаратын қызметтерін;
Оңтүстік өңірі тарихи шежіреге бай, қилы замандардың талай
І. Түркістан аймағының тарихи-мәдени ескерткіштері
Оңтүстік Қазақстан облысының Түркістан аймағы (бұл жерде Түркістан
Тас ғасырынан тұрақтары Қаратау шатқалдарында, тау алды беткейлерінде
Түркістан аймағында 100-ге жуық ежелгі, орта ғасырлық бекіністе,
Қола, ерте темір және ортағасырлық тасқа салынған суреттер
Ортағасырлық қалалардың төңірегінде каналдар, арықтар, егістік алқаптары сақталан,
Түркістан қаласы мен оның аймағында орналасқан тарихи-мәдени ескерткіштер
Түркістанның туристік бағыттары
Түркістан қаласы мен Түркістан аймағының тарихи-мәдени ескерткіштерге бай
Тарихи-өлкетанушылық туризм. Туризмнің бұл саласының негізгі мақсаты сыртқы,
Тарихи-өлкетанушылық туризмді келесі бағыттар бойынша ұйымдастыруға болады:
Түркістан рухани астана
Түркістанның алтын сақинасы
Қаратау ескерткіштері
Транзиттік бағыт
Түркістанның киелі орындары
Оңтүстіктің алтын шеңбері
Түркістанның киелі орындары
2,1 Түркістан Рухани Астана бағыты туристер мен өлкетанушыларды
- ежелгі Күлтөбе қаласы
- ортағасырлық Түркістан қаласы
- Қожа Ахмет Ясауи кешені
- Есімхан кесенесі
- Рабия Сұлтан бегім кесенесі
- Қылует жер асты мешіт музейі
- Ортағасырлық монша
- Құмшықата жер асты мешіті
- Түркістан тарихи музейі
- Әль-Қожа ата кесенесі
- Гауһар ана кесенесі
- Түркістан қаласындағы тарихи орындар мен ғимараттар
- Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық Қазақ -Түрік университеті
- Ғылым орталығы, Археология музейі
Ежелгі Күлтөбе қаласы (I мың жыл, ортасы-XIVғ.) кейінгі
Ортағасырлық Түркістан қаласы (XV-XIXғғ) Түркістан қаласының оңтүстік-шығыс бөлігінде
Қожа Ахмет Ясауи кесенесі (XII-XIVғғ) Қожа Ахмет Ясауи
Кесененің көлемі 60х50 м, биіктігі 38 м. Ахмет
Қожа Ахмет Ясауи кесенесі ЮНЕСКО-ның мұралары тізіміне енген
Есімхан кесенесі (XVIIғ) Есімхан кесенесі жобасында төртбұрышты құрылыс.
Рабия Сұлтан бегім кесенесі (XVғ) Рабия Сұлтан бегім
Қылует жер асты мешіт (XII - XIX ғғ)
Құрылыстың ең көне бөлігі - ғархана (XIIғ) бөлмесі
Ортағасырлық монша (XVIғ) Ортағасырлық шығыс моншасы Ахмет Ясауи
Құмшықата жер асты мешіті (ХІІғ) Ахмет Ясауи
Түркітан тарихи музейі. Музей 2000 ж. ашылған. Музей
Тас, қола және ерте темір ескерткіштері
Түркі кезеңіндегі Түркістан оазисі
Шауғар қаласы
Ясы қаласы
Қожа Ахмет Ясауи – «Түркістан пірі»
Ескі Түркістан қаласы
Түркістан - Қазақ ханлығының астанасы
Түркістан –түркі дүниесінің рухани орталығы
Әл-Қожа ата кесенесі (XIIғ) Алғашқы құрылысы ХІІ ғ.
Гаухар ана зираты (XIIғ) Түркістан қаласынан оңтүстік-шығыста 1
А. Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті. 1991ж. Түркістан
1993 ж. Қазақстан мен Туркия президенттерінің шешімімен ол
Ғылым орталығы,Археология музейі. Ғылым орталығы Халықаралық қазақ-түрік университеті
Археология музейі университеттің бас ғимаратында орналасқан, экспозициялық алаңы
Тас ғасыры
Қола ғасыры
Ерте темір ғасыры
Орта ғасырлар
2,2 Түркістанның Алтын Сақинасы бағытының ұзындығы 200-210км,
Шоқтас тұрағы Түркістаннан 25 км солтүстік-шығыста, Кентау-Ащысай жолының
Ерте темір ғасырының Әшір обалары қорымы Хантағы ауылынан
Ерте темір ғасырының Хантағы обалар қорымы Хантағы
Хантағы төрткүлі (VIII-XIIғғ.) Хантағы ауылының солтүстік шетінде орналасқан.
Ортағасырлық Ішкент (VII-XVIIІғғ.) қаласы Қарнақ ауылында орналасқан, жазба
Ортағасырлық Сауран қаласы (XIII-XVIIIғғ) Түркістаннан 40км солтүстік-бастыста Оңтүстік
Қазіргі күнде ортағасырлық Сауранның орны солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай
Сауранның төңірегіде кең алқапты алып жатқан қала аймағы,
2005 жылдан бастап ортағасырлық Сауран қаласында республикалық «Мәдени
Ерте ортағасырлық Сидақата қаласы (I-VIIIғғ) Түркістаннан 18 км
Қаланы сырттай қоршап жатқан жатқан 10-70 м келетін
Ортағасырлық Қарашық қаласы (VI-XIV ғғ.) Түркістанан 8 км
2001-2003 жж. А.Ясауи атындағы ХҚТУ Тұран археолгиялық экспедициясы
2.3. Қаратау ескерткіштері бағытының мақсаты туристер мен өлкетанушыларға
3.1. Біресек бағытының ұзындығы 100 км. Осы бағытпен
Ерте темір ғасырының Алмалысай обалар қорымы Біресек ауылынан
Алмалысай елді мекені (VI-IХғғ.) Біресек аулынан 9
Алмалысай елді мекені Түркістаннан шығып Қаратау арқылы Созаққа
Ерте темір ғасырының Біресек обалар қорымы Біресек ауылынан
Есекбел бекінісі (VI-IХғғ,) Біресек ауылының солтүстік шығысынан 11
Жыңғылшық тасқа салынған суреттері (Қола, ерте темір ғасыр)
3,2 Байылдыр бағытының ұзындығы 130км. Осы бағытпен жүрген
Ортағасырлық Аша қаласы (VI-XIIғғ) Аша ауылынан 1,3 км
Аша бекінісі (XV-XVIғғ) Аша ауылынан 1 км оңтүстік-батыста,
Ерте темір ғасырының Бозбұтақ обалар қорымы Аша ауылынан
Ерте темір ғасырының Балағайып обалар қорымы Аша
Тас қамал (XV-XVIғғ) Аша ауылынан 2 км солтүстікте
3,3 Қызылата бағытының ұзындығы 140км. Осы бағытпен жүрген
Қырыққыз қамалы (XV-XVIғғ) Кентау қаласынан 16,9 км солтүстікте,
Балақорған қамалы (XV-XVI ғғ) Кентау қаласынан 17 км
Қырықсыз бен Балақорған қамалдары Түркістаннан шығып, Қаратаудың теріскей
Ерте темір ғасырының Қырықсыз және Балақорған обалары қорымдары
3,4 Өгізтау бағытының ұзындығы 140 км. Осы бағытпен
Өгізтау қаласы (XV-XVI ғғ) Серт ауылынан 16,9
Өгізтау қорымы (XV-XVI ғғ) Ортағасырлық Өгізтау қаласының солтүстік
Өгізтау тас бекінісі (XV-XVI ғғ) Серт ауылынан
Өгізтау елді мекені (VI-VIIIғғ) Қысқаша өзенінің оң
Ерте темір ғасырының Өгізтау обалар қорымы Серт ауылынан
Ерте темір ғасырының Өтегенбұлақ обалар қорымының Серт ауылынан
Ерте темір ғасырының Доланабұлақ обалар қорымы Серт ауылынан
Транзиттік бағыт
Түркістан қаласы арқылы автокөлікпен өтетін туристерге арналған бұл
2,5. ТҮРКІСТАННЫҢ КИЕЛІ ОРЫНДАРЫ
Бұл бағыттың мақсаты Түркістанға зиярат етуге келген сыртқы
Арыстан баб кесенесі
Гаухар ана бейіті
Қожа Ахмет Ясауи кесенесі
Әл-Қожа ата кесенесі
Қарнақ медресесі
Үкәшата бейіті мен құдығы
Жылаған ата бұлағы
2,6 ОҢТҮСТІКТІҢ АЛТЫН ШЕҢБЕРІ БАҒЫТЫ
Бұл бағытының мақсаты - Түркістан қаласына келген туристерге
Ортағасырлық Түркістан қаласы
Ортағасырлық Алтын төбе қаласы
Арыстан баб кесенесі
Ортағасырлық Отрар қаласы
Отрар музейі
Бөріжар обала қорымы
Қажымұқан өзені
Ортағасырлық Шымкен қаласы
Ортағасырлық Сайрам қаласы
Ибрагим ата кесенесі
Абділ Азиз баб кесенесі
Қарашаш ана кесенесі
Ортағасырлық Қобалбұлақ қаласы
Ортағасырлық Төрткүлтөбе қаласы
Ортағасырлық Керейт қаласы
Қара үңгір тұрағы
Ортағасырлық Домалақ төбе қаласы
Домалақ ана кесенесі
Ортағасырлық Баба ата қаласы
Ортағасырлық Шолаққорған
Ортағасырлық Созақ қаласы
Қарабура кесенесі
Ортағасырлық Ақсүмбе қаласы
Сауысқандық тасқа салынған суреттері
Ортағасырлық Морттық елді мекені
Ортағасырлық Сығанақ қаласы
Ортағасырлық Ордакент қаласы
Ортағасырлық Сауран қаласы
Ортағасырлық Қарашық қаласы
Ортағасырлық Түркістан қаласы. XV-XIX ғғ. Түркістан қаласының оңтүстік-шығыс
Алтынтөбе. І-ХІ ғғ. Оңтүстік Қазақстан облысы Отырар аудандағы
Арыстанбаб кесенесі. ХХ ғ басы Кесене ХІІ ғ
Арыстан баб кесенесі көп функциональдық құрылыс болып табылады.
Отырар қаласы І-XVIII ғғ Талапты ауылының солтүстік шетінде,
Археологиялық қазба кезінде ашылған қаланың орталық мешітінің орнында
Отырар музейі. Музей Отырар ауданының орталығы Шәуілдір ауылында
Қараспантөбе қаласы. VIII-XIIғғ. Қараспантөбе қаласы Қараспан ауылынан 1км
Бөріжар қорымы І-VIII ғғ Қорым Мамаевка ауылының
Қажымұқан музейі. Музей Ордабасы ауданының орталығы Темірлан ауылында
Шымкент қаласы. VII-XIXғғ Ортағасырлық Шымкент қаласы Шымкент қаласының
Сайрам қаласы (Испиджаб) VI-XVIIIғғ. Ортағасырлық Сайрам қаласы Сайрам
Ибрагимата кесенесі. XVIІ-XX ғғ басы. Күйдірілген қыштан
Әбділ-Азизбаб кесенесі XIX ғ ортасы Кесене
Қарашаш ана кесенесі XVIII ғ Кесене Сайрам ауылының
Қобалбұлақ қаласы VIII-XIІ ғғ. Қызылту ауылының жанында, ақсу
Төрткүл қаласы VIII-XII ғғ Шарапкент ауылының батыс
Керейт қаласы. VІ-Xғғ. Мақталы ауылының шығыс бөлігінде орналасқан.
Қараүңгір тұрағы. Б.д.д 5-4 мың жылдық. Қараүңгір ауылынан
Домалақ төбе қаласы VIII-XV ғғ Балабөген өзенінің оң
Домалақ ана кесенесі. XX ғ басы. Ақбастау ауылынан
Баба ата қаласы. VI-XV ғғ. Баба ата ауылының
Баба ата кесенесі. XIX ғ соңы. Ортағасырлық Баба
Шолаққорған қаласы XIII-XVI ғғ. Шолаққорған ауылының шығыс бөлігінде
Созақ қаласы. X-XVIII ғғ. Созақ ауылының жерінде орналасқан.
Қарабура кесенесі. Шолаққорған ауылында орналасқан.
Ақсүмбе қаласы. X-XV ғғ. Ақсүмбе ауылының оңтүстік бөлігінде
Ақсүмбе мұнарасы. XIII-XIVғғ. Кесектен салынған мұнара ортағасырлық Ақсүмбе
Сауысқандық тасқа салынған суреттер. Қола ерте темір ғасыры.
Мортық елді мекені. XII-XIVғғ. Қызылорда облысы Шиелі ауданындағы
Сығанақ қаласы. XII-XVII ғғ. Қызылорда облысы Жаңақорған ауданыдағы
Ордакент қаласы.VIII-XII ғғ. Қызылорда облысы Жаңақорған ауданының орталығы
Ортағасырлық Сауран қаласы. XIII-XVIIIғғ. Түркістан қаласынан 45 км
Ортағасырлық Қарашық қаласы.VIII-XIV ғғ. Түркістаннан 8 км солтүсікте,
2001-2003 жылдары аралығында Қ.А.Ясауи атындағы ХҚТУ -дың Тұран
2,7. ЭКОТУРИЗМ
Туризмнің бұл саласының негізгі мақсаты-туристерді Түркістан аймағы мен
Бессазға саяхат
Хантағы шатқалына саяхат
Біресек шатқалына саяхат
Байылдыр шатқалына саяхат
Қызылата шатқалына саяхат
Сырдария бойымен
Сонымен қатар Қаратау шыңдары мен шатқалдарында альпинистік туризмді
2,8 Этнотуризм
Туризмнің бұл саласын дамытуға Түркістан аймағында үлкен мүмкіндіктер
шеберлер ауылы (ұсташылық, зергерлік, тоқымашылық және т.б)
аңшылар ауылы
Түркістан қаласы үшін этнотуризмнің орнын ерекше ескере отырып,
II. ОТЫРАР ӨҢІРІНДЕГІ ТАРИХИ ОРЫНДАР
БАЗАРБАЙТӨБЕ МЕКЕНЖҰРТЫ, 1-8 ғғ. (археол).Қоғам ауылының оңтүстік-батысында, 4км
Бесінші төбе мекен жұрты, 1-6 ғғ. (археолог). Қоғам
Қазылған бөлмеде төменгі қабатқа жататын екі еден анықталды:
№ 1 бөлменің көлемі енді 5,5х4,6 м. Аумағының
ЖАМАНТӨБЕ МЕКЕН ЖҰРТЫ. 8-10 ғғ. Отырар төбенің шығысында
Қаламтөбе мекенжұрты 1-5 ғғ. Қоғам ауылының оңтүстік шығысында,
Қамбартөбе мекен жұрты, 6-8 ғғ 2 км жерде
Жоспарда дөңгелене келген төбе. Созыңқы жағының ұзындығы 60м,
Құйрықтөбе қала жұрты, б.д бірінші ғасырлар-15 ғ. Қоғам
1951ж.Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы (А.Н.Бернштам) 1981 ж. Оңтүстік
1981ж. басталған қазба жұмыстары қала жұртының барлық бөліктерінде
Төменгі гаризонттың конструкциялары цитаделдің сарай құрылысына қатысты болды.
Салтанат залын еден деңгейінде тазалау кезінде және бөлмелерді
Салтанат залын тазалау кезінде отқа күйген ағаш жабынының
Шахристанды қазу барысында қызықты нәтижелерге өол жетті. Қала
7ғ.І жартысы – 9ғ. ІІ жартысында қала орамдардан
Тұрғын жайлары мен қатар, қаланың қоғамыдық құрылыстары да
Қазба нәтижесінде анықталғандай, қала монғол шапқыншылығынан кейін де
Қала жұртын қазу барысында керамиканың, металл, сүйек, шыны,
Табылған айрықша заттар арасында цитадельдің салтанат залына көрік
Тікбұрышты, көлемі 125х30 см келетін ағаш тақта да
Оң жақтағы арқада тағы екі фигуралар бейнесі бар,
Қазба материалдары ҚР БҒМ Ә. X. Марғұлан атындағы
ҚҰЙРЫҚТӨБЕ ҚАЛАЖҰРТЫНЫҢ МАЗАРАТЫ, 10—12 ғғ. (археол.). Қоғам ауылының
Қазба материалдары ҚР БҒМ Ә. X. Марғұлан атыидагы
ҚҰЙРЫҚТӨБЕ ҚАЛАЖҰРТЫНЫҢ МАЗАРАТЫ, 13—15 ғғ. (археол.). Құйрықтөбе
МЫҢШҰҢҚЫР МЕКЕНЖҰРТЫ, 13 ғ.екінші жартысы—14 ғ. бірінші жартысы.
Құмырашылар мекенінің қалдықтары көлемі 90x70 м келетін дөңестік
Үйдің оңтүстік-батыс қабырғасына сыртынан жапсарлас екі құмдан орналастырылған.
Екінші үй 1990—1991 жж. қазбалар барысында аршылды. Бұл
Бір күйдіруден өтіп сыр жағуға дайындалып қойған ыдыстардың
Қазба барысында, құмыра күйдіретін әртүрлі үлгідегі пештер, құмдандар,
Қолөнершілер мекені көмбе мен жеке-дара теңгелер негізінде
Өнімді пеште күйдіруге арналған құралдар ішінде үшаяқты 5
Құмырашылардың құрал-саймандары: төсшелер, қалыптар табылды. Құмырашылар мекені ыдыс-аяқтың
Мыңшұңқырдағы құмырашылар мекені осы уақытқа дейін Отырарда қазылған
0ТЫРАР ҚАЛАЖҰРТЫ, б.д. бірінші ғғ.— 18 ғ. (тарихи,
А. К. Кларе мен А. А. Черкасов 1904
Отырар мен оазис ескерткіштерін зерттеуде, сонымен қатар, қазылған
Егерде бұрындары консервацияға көңіл аз бөлініп келсе, бұл
Консервацияның негізгі нысандары Отырардағы XIV г. аяғы —
шеберханалары, XVI - VIII ғғ. орамы, қала қамалының
Бұл жоба мен бұрынғы зерттеулер, 2004 жылы басталған
Оның басты мақсаты оазисті археологиялық тұрғыдан зерттеу, сонымен
Жоғарыда аталған жобалар аясында Отырардың XIV
Оазис ескерткіштерін насихаттауға бағытталған жұмыс атқарылды, Осы маұсатта
2002 — 2007 жж. электронды тахеометрмен қала жұртын
Фортификациялық құрылымдарды. XI — XVII ғғ. тұрғын жайларын
Төбе атақты ортағасырлық Отырар қаласының жұрты. Ол барлық
Төбе келбеті Қазақстан мен Орта Азияның ортағасырлық ескерткіштерінің
Қалаға үш қақпа аркылы кірген. Екеуі бір-біріне қарама-қарсы
Солтүстік-шығыс қақпа қабырғаның ішке тартылған тұсында орналасқан. Бұл
Үшінші, батыс қақпа қалажұртының топографиясында байқала бермейді, оның
Орталық, бас көше, қаланы кесіп өтіп, оңтүстік және
Цитадель мен шахристан тұрған төбеге бекіністі рабад территориясы
Қабырғаның шығыс бөлігі жақсы сақталған. Ішкі жағынан оған
Жалдың оңтүстік бөлігі нашар сақталған. Мұнда қалажұртының территориясы
Батыс тұсында сыртқы қабырға бұзылмаған десе де болады.
Рабад құрылыстарының қалдықтары түрлі сипаттағы төбелер болып қалған.
Пайда болу мен құлдырауы арасындағы ескерткіштің өмірінің кезеңдерін
Бұл шурфтың құндылығы оның мәдени қабаттардың бәрін кесіп
Қазба барысында тоғыз негізгі хронологиялық қабаттар анықталды. Стратиграфиялық
Отырар орнындағы елді мекен б.д. бірінші ғасырларында, алғаш
Отырар қалажұртының ерте кезең қабаттарынан ең көп зерттелгені
Құмдар мен құмшалар құм мен әк қоспалары бар
Тағаралар қолдан жасалған, қамырында құм қоспасы бар және
Асханалық ыдыстардан қолдан жасалған табалар және көзе түріндегі
Көзе тәрізді ыдыстар қолмен жасалған: кейбірі дресва мен
Асүйлік ыдыс саптыаяқтар мен құмыралардан тұрады.
Табылған саптыаяқтар ішінде қолмен жасалғаны да, шарықта жасалғаны
Құмыралар керамика ішінде басым. Олардың басым бөлігі қолмен
Кездескен ыдыстың басым бөлігінде өрнек
Құмыраның иығы жайдақ, біртіндеп ұзын (һ-б см), бірақ
Иығында, ыдыстың сынған тұсында шүмектің тесігі байқалады, тесіктің
Шүмекке қарсы бетте құрық тәрізді түтка тігінен қапсырылған.
Құмыраға ұқсас тікелей аналогиялар табылмады. Бірақ ыдыстың кей
Мойыннан жал және ойық арқылы бөлінген, ірі, ұзын
Осыған ұқсас, ұзын мойны бедерленген және шүмегі бар,
Тұтқалардағы зооморфтық жапсырмалар, жануардың сызылған бейнесі сияқты безендіру
Отырардың 7 — 8 ғғ. қабаттарындағы қазба, оның
9—11 ғғ. кезеңі Қазақстанның оңтүстігіндегі қалалық өмірдің өрлеу
Көп жылғы қазба барысында Отырар территориясында (қала жұртының
Отырар мәдениетінің гүлдену толқындарының бірі қарахандықтар дәуіріне— 11
9— 11 ғғ. кезеңі Қазақстанның оңтүстігіндегі қалалық өмірдің
Көп жылғы қазба барысында Отырар территориясында (қала жұртының
Отырар мәдениетінің гүлдену толқындарының бірі қарахандықтар дәуіріне— 11
1987 жылы Отырардың 11 —12 ғғ. деңгейі 3-қазбаның
1989 жылы жоғарыда сипатталған қазба орны қайта тазаланды.
2005 жылы қазбаның бір бөлігі тазаланып, консервацияланды және
9—12 ғғ. қала құрылысында монша сияқты қоғамдық орындар
Отырардағы стратиграфиялық шурфта 9—12ғғ. қабаттары материалдарға бай. Сырлы
Қаланың гүлденуі моңғол шапқыншылығынан үзіліп қалды. Шыңғысхан
Қала құрылымы, қала орамдары, қоғамдық ғимараттар сипаты мен
Монша, тікбұрышты, жосынында аша фигурасы анық байқалатын құрылыс.
Екінші кезең моншаның кеңеюімен сипатталады. Оңтүстік-шығыс қабырға 2
Моншаның 10 бөлмесі, олардың ішінде шешінетін орын (лүнгіхана),
Алғашқыда отырар моншасында екі ыстық бөлме болған: бірі-
Моншаны сумен қамтамасыз ету су құбырлары арқылы су
Су құбыры суық және ыстық суға арналған цистерналар
Моншаның қабырғалары шаршы қыштан соғылған (24x24x5 см), еденге
Моншаның сақталуы қанағаттанарлықтай. Оған екі нәрсе себеп болған.
13 ғ екінші жартысында— 14 ғ. бірінші жартысында
Бөлмелердің ішкі көрінісін сипаттауға мүмкіндік беретін мәліметтер, Отырардың
Тұрғын жайлардың екінші түріне, қиылысқан остерде орналасқан 4
Үшінші түріне 2 немесе одан да көп секциялардан
Көрсетілген хронологиялық кезеңдегі үйлердің жобасына ертеде (11 ғ.)
Бөлмелердің интерьерінде айтарлықтай өзгерістер байқалады. Г — немесе
Тарихи деректер бойынша, моңғолдар қаланы басып алғаннан кейін
Қабырғаның сыртқы беті 400 м бойына тазаланды. Ол
Қалаларда бекінген шағатайлықтар олардың қорғанысын қамтамасыз ете бастады.
Отырардағы қазба 13—15 ғғ. құмырашылық қолөнердің қала орталығында
Төменгі құрылыс қабаты деңгейімен 6 шеберхана аршылды. Олардың
Керамика күйдіруге арналған ошақ екі қабатты, ол бөлменің
Шеберхананың тұрғын бөлігі — бқл анфиладтық жосында салынған
Шеберханаларға тән ерекшеліктерді атасақ, олардың 6-да құмыра ошағы
Бірінші қабаттың құрылыстары, жел суырып, жаңбыр шайынғандықтан, нашар
төбесінде жүргізілді. Мұнда, қала
Екі өндірістік бөлмені (олар одан көп да болды)
13 ғ.— 14 ғ. бірінші жартысындағы керамика, алдағы
Асханалық керамика жасауда көзелердің дәстүрлі формалары сақталды. Оларда
Мойны қысқа екі тұтқалы, бүйірі томпақ құтылар табылды.
Қалыпта жасалған аса көркем керамика тобы айрықша байқалады.
Шамдар 2 түрлі- биік тұғырдағы тостаған мен дәстүрлі
Керамиканы әрлеуде ангобпен көмкеру мен түсті сырды бірге
14 ғ. екінші жартысы—15 ғ. бірінші жартысындағы керамика
Керамикалық өндірістегі жаңалықтармен қатар. 13—15 ғғ. керамикасымен моңғол
Сырдария бойының дәстүрлі образы — қой бейнеленген керамика
Ортасында ошағы бар қыш күйдіретін шеберхана зерттелді, оның
Қазба кезінде табылған теңгелердің көнесі 13 ғ. 2-ші
Қола айналардың көптеп табылуына қарағанда, Отырар бұйымдардың осы
14—15 ғасырлардағы Отырар туралы айтқанда, археологтар анықтаған, жұма
Мешіт орталық төбенің оңтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Мешіт салынатын
Кірістің осінде екі зал болған. Төбежабын тіреулері толық
Михраб орнатылған қабырғада биік табалдырықты есік бар. Ол
Тіреулер, ойпатты таспа тәсілімен толтырған пахсаға 15 —
Негізгі конструкииялар — қабырғалар, тіреулер, портал пилондары сапалы
Мешіттің архитектуралық безендіруі қызықты. Олар жайында мешітті жапқан
Отырардың жұма мешіті, Орта Азия ортағасырлық архитектурасында жақсы
Мешіттің фасадтық қабырғасымен кешеннің солтүстік құрылысының арасындағы ауланың
Мешіт ауласының едені, сақталып қалған бөліктер мен ганч
Кешеннің солтүстігіндегі құрылыс архитектуралық пассаж түрінде. Ол екі
Дәліздің солтүстігінде орналасқан бөлмелер айван-бөлмелерге қарама-қарсы орналасқан. Бұл
Оңтүстік остің айвандары мен солтүстік тамбур-айвандарының негізгі қабырғалары
Алғашқыда солтүстік-шығыс қабырға жанындағы құрылысты цитадель сарайының бір
Мешіттің бірден Темір өлгеннен соңғы кезеңде қирау себептері
Мешіт қирандылары жақсы сақталған. Бұған екі жағдай: құрылыс
Мешіт ауласының территориясындағы қазба барысында теңгелер көмбесі табылды.
Отырар қазбасының материалдары 16— 18 ғғ. қала өмірі
16 ғ. шахристанның бос аумақтарында қайта құрылыс салына
Отырарда 17 ғасыр мешіті, алдында ауқымды алаңы бар,
Отырар өмірінің 2 кезеңіне сәйкес келетін 2 негізгі
Архитектураны сараптау, кейінгі орта ғасырдағы Отырар тұрғын жайлары
III. ҚАРАТАУДЫҢ ОРТАҒАСЫРЛЫҚ КЕРУЕН ЖОЛДАРЫ
Оңтүстік, оңтүстік-шығысында Арыс, Теріс өзендерінен басталып солтүстік-батысында Жалғызағаштың
Қаратаудың оңтүстік, оңтүстік-шығыс сілемдері арқылы өткен Түрік жолы
Түрік жолының Қаратау сілемдері арқылы өткен бөлігіне бағыты
Түрік жолының Испиджабтан шығып шығысқа жүрген Хан өткел
Енді Түрік жолынан басталып Сырдария өзені мен Қаратауды
Испиджабтан жүрген бір керуен жолы батысқа Арсубаникет қалаынан
Көсегенің көкжоны жолы. Оңтүстік – шығыстан солтүстік –батысқа
Ұлы жол. Есіктас тауынан басталған Ұлы жол Қартаудың
Бір аңызда Дари патша Сырдан өтіп сақ даласына
«Ақтабан шұбырынды,алқа көл сұлама » заманынанқалған келесі зарлы
Қаратаудың басынан көш келеді,
Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді.
Туған жерден айырылған жаман екен,
Мөлтілдеп екі көзден жас келеді.
Мүмкін, бұл жерде Көсегінің көкжонымен үдере көшіп келе
Ежелгі Тараз қаласы Түрік жолындағы аса ірі саяси,
Кевакеттегі екі елді мекенді А.Н. Бернштам Тараздан батыста
К.М. Байпаков алғашында Талас өзенінің төменгі ағысында, Тараздан
Ә.Х.Марғұлан Таластан (Тараздан) шыққан шыққан керуен жолы Оққұм,
Кенжек – сеңір (Кенджак Сангир) туралы Махмұт
Әл Мукаддаси тізімдерінде Сырдария өзенінің орта ағысындағы Шауғар,
Бурух және Яганкет қалалары Жазба деректерде былай суреттелген:
Кинкет (Кинчат) қаласы туралы 1253 ж. Қаратаудың теріскей
Г.Рубруктың Қазақстан арқылы жүрген жолы Е.И. Агеева, Г.И.
Қаратаудың теріскейі мен күнгейіндегі, Сырдария өзенінің орта ағысындағы
(Сабран), Ясы- Түркістан (Осон) және Отырар, сосын Сырдарияның
(Хендахор), Ақсүмбе асуы арқылы Сығанақ (Сенгах- Сугнах), Сауран
Тараздан шығып солтүстік батысқа қарай Қаратаудың теріскейіндегі тауалды
Шолаққорғаннан солтүстік-батысқа жүрген керуен жолы ортағасырлық Созақ (Хузак
Тараз қаласына шығып Шолаққорғанға жеткенде, Қаратаудың теріскейі арқылы
Сонымен, біз оңтүстік-шығысында Түрік жолынан шығып солтүстік
Уванас және Жетіқоңыр. Сырдарияның орта ағысындағы қалалардан шығып,
Осы жолдардың қосарлана жүрген Ясы (Түркістан), Созақ қалалары
Созақтан солтүстік батысқа жүрген Уванас және Жетіқоңыр жолдары
Сарысу керуен жолының Нәнсай тармағы. Сырдария өзенінің оң
Біздің пікірімізше, Ертіс өзенінің төменгі ағысына, Қарқаралы даласынан
Енді Түрік жолынан, Сырдария өзенін жағалап жүрген керуен
Қошқарата жолы.Түрік жолының Күйік бағытынан Адырапантөбе төрткүлдерінде бөлініп
Шаян жолы. Испиджабтан солтүстікке жүрген Шаян жолы ортағасырлық
Шылбыр ( Рандысай) жолы. Ортағасырлық Иқан қаласынан шығысқа
Арыстанды ( Арыстанды-Қарабас) жолы. К.М.Байпақов пен А. Нұржановтың
Тұрлан асуы жолы Қаратаудың күнгей бетіндегі Иқансу өзенінің
Біресек жолы.Ортағасырлық Құсата қаласында Ұлы жолдан солтүстікке қарай
Байылдыр жолы. Ортағасырлық Құстата қаласында Ұлы жолдан шыққан
Бәжі асуы жолы. Сырдария өзенінің оң жағасы арқылы
Ран сауы. Сырдария өзенінің оң жағасы арқылы өткен
Айғыржол тауы жолы. Ұлы жолдан Жиделі өзенінінің шатқалдан
Жайылма жолы.Ортағасырылық Ордакент қаласынана солтүстікке жүрген жол, Жиделі
Күрдеп асуы жолы. Ортағасырлық Сығанақ қаласынан шығысқа жүрген
Ақсүмбе жолы. Ортағасырлық Сығанақ қаласынан солтүстік-шығысқа жүрген Киіккөнек
Дарбаза жолы. Сырдарияның оң жағасы арқыл жүрген керуен
Сонымен, ерте ортағасырдан бастап Оңтүстік Қазақстан арқылы өткен
ІҮ. Сервистік қызметтің қалыптасуы мен дамуы.
1.1 Сервистік қызметтің табиғаты мен сипаты.
Сервис-бұл халыққа қызмет көрсету немесе оларға қызмет ұсыну.
Тұтынушыларға тұрмыстық қызмет көрсетудің деңгейі, экономикалық әдебиеттерде
Тұтынушыларға қызмет көрсетудің жоғары деңгейі, төмендегідей ұйымдастырушылық міндеттердің
тұтынушыларға қызмет көрсетуде жоғары мәдениеттілікке жету;
тапсырыстарды орындаудың жылдамдылығы;
қызмет көрсету мен өндірісте прогрессивті формаларды пайдалану;
қызметтің кең ассортиментін ұсыну;
қызметті орындауда жоғары сапалықты қамтамасыз ету;
құрылымдылық бөлімшелерді тиімді орналастыру;
кәсіпорынның жұмыс режимін оңтайландыру;
Осы жағдайлар мен олардың жиынтығы сервис саласындағы кәсіпорынның
1. сезілетін және сезілмейтін белгілердің болуы және олардың
2. қызметтердің сатылып алынуы және өндірілуі уақыттарының сәйкестілігі;
3. қызмет көрсету үдерісінде, тұтынушы қызметтің өндірілуін көреді
4. тауарға қарағанда қызметтердің біртектілігі және стандартталу деңгейінің
5. қызметті тұтынушылар қызметтің нәтижесінің белгісіздігінен жоғары тәуекел
6. көптеген тұрмыстық қызметтерге сұраныс көбінде маусымдық сипатта
7. тауар ретінде қызметті сақтауға болмайды;
8. өндірісте және тұтынуда қызмет дербестік сипатта болады;
9. қызметтердің материалсыздығы;
10. қызметердің әртүрлілігі;
11. тұтыну фазасынан кейін қызмет жойылады.
Шетелдік және отандық экономикалық әдебиеттерде, бәсекелестік жағдайда, кәсіпорының
Әлемдік және отандық тәжірибеде жүйелілік амал, шектеулі қолданылады
Бұл біздің жағдайымызда, сервис сферасында жұмыс істейтін кәсіпорынның
Нарықтық экономика жағдайында, кешенді амал, бәсекені күрделі әлеуметтік-эконономикалық
Орындаушы- тұтынушыларға қызмет көрсететін кәсіпорын, мекеме немесе кәсіпкер.
Тұтынушы- өзіндік қажеті үшін қызметке тапсырыс беретін немесе
Функциялық белгілеріне қарап қызмет 2 түрге бөлінеді: материялдық
Халыққа қызмет көрсету сферасы-халыққа қызмет көрсететін мекемелердің, өнеркәсіптің,
Қосымша қызмет - қызмет көрсетуді тұтынушы мен тікелей
Қызмет түлерін мынадай талаптарға бөлуге болады: керекті ресурстармен
Қызмет көрсету саласы халық шаруашылығының бір бөлігі болып
Қызмет көрсету сферасының экономикалық әдебиеттегі түсінігі: тұрмыстық қызмет,
Қызмет көрсету сферасы басқа экономикалық салалардан ерекшеленеді: материалды
а) ақылы б) ақысыз
Өндіріс немесе қызмет көрсету ежелден бері халық
Қызмет көрсетудің ерекшеліктері мыналар:
1) Сезбеушілік, яғни олардың материялдық емес сипаты, басқа
2) Қызмет көрсетуді сақтауға болмайды, яғни қызмет көрсетуді
3) Қызмет көрсету-бұл қызмет көрсетілместен бұрын оның сапалы
4) Өз сапасы бойынша өзгергіштік, олар қаншалықты көбінесе
Қызмет көрсетудің тауардан негізгі және принципті айырмашылығы мынада
Қоғамдық күшпен өндірістің дамуы шаруашылық қызметке сұранысты өсірді.
Ресейдің мемелекеттік статистикалық мәлімет бойынша, 2002 жылы Ресей
Көптеген корпорациялар мемлекеттік статистикалық өнім өндірістік жерде көрінбейтін
Рыноктың экономикада қызмет көрсету саласы- сату және сатып
- Ұттық кірістің барлығы (ҰКБ) – тауар қызмет
- Ұттық кіріс-бұл ұлттық кірістің барлығынан амортизациялық құнды
- Барлық қоғамдық өнім (БҚӨ) немесе өзін ақтаушы
Мемлекеттің экономиканың дамудың ең басты көрсеткіші барлық ішкі
а) қызмет көрсетудің жоғары табыстылығымен, ереже бойынша, оларды
б) салыстырмалы түрде жоғары емес материялының көмегімен яғни
в) орындалған қызмет көрсету үшін жедел мерзімде төлемақы
ҒТТ-тің қызмет көрсету сферасына тигізетін әсері. Қызмет көрсету
Жаңа технология ұйымның жұмыс істеуін,яғни тұтынушыларға қызмет көрсетудің
Қазіргі банктерде кредиттің автоматты түрде құйылуы және ақша
Өнімнің сипатына байланысты қызмет көрсетудегі қажеттіліктерге мыналар кіруі
-тасымалдау және қабаттау
-орнату мен қайта өңдеу
-жанғышпен толтыру
-техникалық қызмет көрсету және жөндеу
-тазалау және сыртқы түрін қалпына келтіру
-экологиялық бара-бар пайдалану
Мұндай қызмет көрсетулер қосымша табыс әкеліп қана
Қызмет нарығының спецификасы. Қызмет сферасының табиғаты материалды
Сонымен бөлгенде:
-Жоғары динамизм
-территориялық сегментация және локальды мінез
-қысқа уақыт циклында жоғары жылдамдықпен капиталдың айналуы.
-кіші және орта кәсіпорын басымдылығы,сонымен қатар олардың сезімталдығы
-өндіруші мен тұтынушының жеке байланысы қызмет көрсету
-индивидуалды және стандартты емес қызмет көрсету және технологиясы
-бір және сол саладғы тауардың жоғары дифференциясы
-қызмет көрсету кезінде көптеген жағдайларда нәтиженің белгісіздігі
-тұтынушы мен орындаушының ассиметриялы ақпараттың болуы
Дегенмен қызмет көрсету нарығы тауармен ұқсастығы болғанымен ерекшеліктері
Нарықтық қызмет көрсету ерекшеліктерін қарастырайық:
Біріншіден:
Қызмет көрсету нарығы тауар нарығына ұқсап моникулляцияға берілмейді.Сервистің
Екіншіден:
Қызмет көрсету нарығы тауар нарығынан коньютурасымен және болжам
Үшіншіден:
Қызмет көрсету нарығының тауар нарығынан айырмашылығы
Төртіншіден:
Қызмет көрсету нарығының транспортанбауы әр клиентпен жеке офисте
Бесіншіден:
Қызмет көрсету саласы өзінің динамизмі. Бұл қызмет сферасында
Сервис сферасының ерекшелігі. Сервистік қызметті адамдық облыстың өзара
Басқа жағынан , сервис сферасы қоғамдық өмірдің сапасы
Сервистің негізгі функциялары мыналар болып табылады:
А) жеке талғамдары мен сұраныстарына сәйкес материалдық және
Б) оларды тұтыну процесіне қызмет көрсету;
В) бос уақытты көбейтуге мүмкіндік туғызу және
Г) тұрмыс, демалыс және бос уақыт үшін жағдай
Қоғамдық өндіріс құрамына байланысты қызмет көрсету сферасына
Халыққа көрсетілген қызмет көрсету функционалды белгілеу бойынша материалдық
Сервис мемлекеттің әлеуметтік тапсырысы және қоғамдық әлеуметтік тапсырысы
Әлемдік қоғамда сервис институтының ролі мен маңыздылығы жылдам
Халықаралық клссификация бөлімі 3 секторды бөлуді қабылдады.
А) Біріншісі немесе алғашқысы (ауыл шаруашылығы, балық шаруашылығы,аңшылық,орманшылық).
Б)екіншісі(қайта өңдеуші,тамақ және жеңіл өнеркәсіп,сонымен қатар құрылыс индустриясы,су,электр,газ
В)үшіншісі(қызмет көрсету сферасы- экономикалық қызмет)мұнда жұмыскерлер адамдар мен
Экономиканың үшінші секторы бір жағынан маңызды тарихқа ие,
Қазіргі заманғы экономикадағы өзекті тенденцияның бірі ұсынылған қызмет
АҚШ-та 90-жылдардың ортасында дәстүрлі қызметпен 1,5 млн адам,
1.2 Сервистік қызмет адам қажеттілігін қанағаттандырудың формасы ретінде.
Іс-әрекет – бұл адамның ішкі және сыртқы белсенділігі.
Қажеттіліктер мұқтаждау немесе жетіспеушілік ретінде организмінің өмір тіршілігін
Қажеттілікті бұл анықтауда негізгі сәт, қажеттілктер – белсенділікті
Мұқтаждық классификация. Мұқтаждықты келесідей үлкен топтарға бөлуге болады.
Биологиялық мұқтаждық – бұл организмніңөмірлік мұқтаждықтары, адам денесінің
Материалдық мұқтаждық.
Материалдық мұқтаждық деп біз, әлеуметтік, рухани және биологиялық
Тамақ
Мекен-жай
Киім
Айтып кеткен жөн материалдық мұқтаждық шекарасыз емес. Олар
Әлеуметтік мұқтаждық.
Биологиялық және материалдық мұқтаждықтар сияқты әлеуметтік мұқтаждықтар өзін
1. 3. Сервистік қызмет көрсету сапасы
Кез келген мемлекетте сервистік қызмет көрсету жағдайын бағалаған
Оны кез келген тауардан бір жағынан автомобильден, киім
Сервистік өнімнің сапасын куәландыру объективті өлшем жасау, бағасын
Сонымен катар, кез келген қызмет түрінің бірнеше өндірістік
Сервистік қызметтің эталондық сапасы негізінде мемілекеттік стандарттар мен
Сан алуан қызмет көрсетудің негізгі қасиеттеріне мыналар жатады:
Қызмет көрсетуді жүзеге асыратын материялдар мен құралдар және
Қызмет көрсету барысында техникалық циклдың өтуі және оның
Тұтынушының ақпараттық қамсыздандырылуы;
Тұтынушыға қызмет көрсетудің уақыт кезеңі;
Сервис қызметі нәтижесінің қолдаудың ұзақтығы мен беріктігі;
Қызмет көрсететін жердің гигиеналық және санитарлық жағдайы;
Қызмет көрсету үрдісіндегі экологиялық мінездемесі;
Қызмет көрсету және тұтынушының қауіпсіздігіне байланысты мінездемелер;
Қызметкелердің сандық құрамы, кәсіптік біліктілігіне мінездеме
Қызмет көрсетудің эстетикалық сапасы - қызмет көрсету комфорттығы,
Қоғамдық тамақтандыру орындарында, мейрамханаларда жоғары санатты кафелерде қызмет
Тағамдар мен сусындардың ассортиментінің сан алуандығы
Қызмет көрсетушілердің кәсіптік дәрежесінің жоғарылығы
Қызмет көрсету залының жайлылығымен қауіпсіздігі
Қызмет көрсету этикасы
Интерьердің эстетикалық, музикалық бағдарламасының болуы т.б
Мейрамханаға барушының уақыт көрсеткіші асхана мен дәмханаға барушыларға
Бірқатар қызмет көрсету салаларында, яғни әлеуметтік мәдени қабілеттілікті
Мәселен: спектакль мен концерт өткізу барысында көрермен сахнада
Сервистің өндірістік технологиялық қасиеттеріне байланысты қызмет көрсетудің төлемі
Тұтынушы қызмет көрсетудің басты сарапшысы болып табылады.
Қызмет көрсетуді бағалау әр түрлі себептерге байланысты объективті
Тұтынушы қызмет көрсетуді фактылық өлшем тұрғысында салыстырып, оған
бұлар қызмет көрсету сапасын бұрмалауы мүмкін.
Сонымен тұтынушының берген бағасы қате деп есептеуге болмайды.
Осының бәрі екі жакты қатынастың сапа дәрежесіне жәрдемдесу
Егер көрсеткіштердің 25-30% жұмыс көрсетудің толық қанағаттануын
Жалпы айтқанда адамның қауіпсіздігі бұл ортада сфераның уақыты
Қауіпсіздіктің келесі аспектілері бар:
Экологиялық
Ақпараттық
Құқықтық
Меншіктік
Психологиялық
Адам өміріне байланысты
Белгіленген қауіпсіздіктің түрлері әртүрлі жолмен баяндалады.
Бірақ көрсетілген әртүрлі қауіпсіздіктің сапа фиксациясы болады.
Сапа затты өлшеу, құжатпен танысу т.б арқылы өтеді.
Басқа бағытта қарағанда қызмет көрсету сапаның бағалану көбісі
Мұндай қызмет көрсетудің негативтік жағдайы бірден көрінбей, біраз
Кәсіпорын мен оның клиенттеріне аса қауіп туғызатын жағдайларға
Техникалык құрал жабдықтардың таза жаңа үнемі іске дайын
Табиғи ландшафтық және физикалық жағдайлары қызмет көрсету
Кызмет көрсетуге кедергі жасайтын адал емес адамдардың, криминалдық
Қызметкердің біліктілігінің төмендігі;
Форс мажорлық жағдай;
Қызмет көрсету саласындағы бюрократиямен, сарапшылармен жоғары деңгейдегі және
Сонғы жылдары қызмет көрсетудің ақпараттық қауіпсіздік мәселесі, яғни
Осының бәрі қызмет көрсетудің сапасы мен қауіпсіздігін қадағалайтын
1947 жылы халықаралық өкіметтік емес ұйым ИСО (Internaion/standart
Халықаралық стандарттың басты мақсаты біріңғай әлем мойындаған
Бұл жердегі бір ерекшелік қызмет көрсетуші мен қызметті
Фирмаларда тұтынушылардың мүддесі мен қажеттілігіне ерекше көңіл бөліп
«Тұтынушылардың заңын қорғау» федералдық заңның баптарына тұтынушыға сатушы
Туризм саласында жұмыс істейтін фирмалар, сервистік мекмелер, кәсіпкерлік
Қауіпсіздік және сапа ақпаратының критери таратушы субъектіге байланысты
Туризм туралы ақпаратты бағалаудың әр қилы болуы сан
Кез келген қызмет сигменті сияқты туризмде де өндіруші
Сапаны басқарудың отандық тәжірибесін жинақтай келе осы бағытта
Ол сапасыз тауар мен қызметтерді реттей алмайды.
Нәтижесінде Қазақстанның нарығында, сонғы он жыл ішінде көп
Қызмет көрсетудің мәдениеті. Қызмет көрсктудің мәдениеті ұғымына
Қызмет көрсетудің мәдениеті туралы сөз еткенде, бұл ұғымды
Ең алдымен еңбек мәдениетіне сервистің техникалық және технологиялық
Кез келген сервистік кәсіпкерлері мен менеджерлері қазіргі талапқа
Сервис менеджменті ыңғайлы сапалы, мәдениетті қызмет көрсету ең
Сондықтан дамыған елдерде қызмет көрсету мәдени талаптарының біріңғай
Менеджменттің стратегиясы былай құрылады:
Қызметкерлеріне қызмет көрсету мәдениетін бұйрық арқылы емес оларды
Әлеуметтік мұқтаждық бітпес әртүрлі формдарды пайда болады. Әлеуметтік
біреу үшін мұқтаждық;
өзі үшін мұқтаждық;
біреумен бірге мұқтаждық.
Ең құрметті адам – бұл әлеуметтік мұқтаждықтар байлығына
1.4 Туризм саласында сервистік қызмет көрсетудің орны мен
Қазіргі әлемдік шаруашылыққа қоғамдық және жеке қажеттіліктердің өсуімен,
Туристік рынок бірегей қызмет рыногының компоненттерінің біреуі ретінде
Туристік қызмет аясындағы экономикалық әрекеттер, туристік қызметтің ұсынылуы
Туристік қызметтің табиғаты, өзінің техника-ұйымдастырушылық және экономикалық сипаттамасы
пәндік нысан туристік қызметке тән сипат емес және
қызметтердің барлық түріне сезілмейтіндігі, ұсталынбайтындағы мен бейматериалдық сипаттамалары
- «Ыдырату» қабілеті бар, негізінен «таза қызмет» (адамға
бағытталған) басымдылық ететін туристік қызметтің ерекшелігі болып
сипаттамалардың түрленуінің анағүрлым кең спектірі көрінеді. Мәселен,
туристік өнім түрліше берілетін артықшылықтар негізінде таңдалып, жеке,
жаппай, жанұялық туризм, рекреациондық, іскерлік, коммуникациялық және
т.б; автотуризм, теңіздік, круиздік туризм, жаяу туризмі, «шаруа
ауласындағы», «екінші пәтердегі», «таймшерлер» және т.б секілді
сипаттамалар бойынша саралануы мүмкін. Дж. Б. Кларк «Байлықты
атты еңбегінде австриялық мектептің шектелген пайдалылық теориясын
қарастыра отырып, «пайдалылықтың шектелген үстелуінің» бастапқы
түсінігіне айтарлықтай түзетулер енгізді. Мәселен, маржиналистерде
осындай үстелулер игілікке қосымша бірлік қосуымен байланысты болды.
Кларктің көзқарасы бойынша тұтынудың шектелген үстелуі мен таңдап
алынуы жеке субъектілердің қандай да бір игіліктің сапасына
берумен байланысты. Сондықтан да, ол игілікті пайдалылық жиынтығы
ретінде қарастыра келе, тұтыну қасиетін «ыдыратуға» тырысады.
- туристік кызметтің сақтау, жинақтау қабілетінің болмауы, оның
ерекшелігі болып табылады. Ол туристік қызметтің кеңістік пен
бойынша өзгеретін сұранысқа бейімделуінде туындайтын қиыншылықтарда
байқалады: туристік маусымның соңында әуежай, қонақ үй және
қызметтерді басқа өңірге ауыстыруға болмайды.
Қызметтердің сақталмауы қызмет өндірісінің ерекше нысанын «тұтыну өндірісінің»
Біз бұған дейін өндірісі мен бөлінуі тұтынушыдан бөлек
Осыған орай, қызметті сатушы болып табылатын қонақ үй,
Туристік қызметтің болуы және оның қалыптасуы мен тұтынуының
Қызмет өндірісінің (сатылуы) алдын-ала төленуін (алдын-ала төленетін туристік
- тұтынушы туристік қызметтің сатушысына байланысты болады. Осы
Туристік қызметті тұтынушы (сатып алушы) қандай да бір
Туристік қызмет аясының ерекшеліктерінің және бір түрі -
Баршамызға мәлім, меншік құқығы дегеніміз - тұлғаның зат
Кейбір туристік қызметтердің материалдық құндылыққа қатынасы болғандықтан, абсолютті
Ендігіде, туристік қызметтің тұтыну барысындағы ерекшелігін, тұтынушы туристік
Туристердің қажеттіліктерін қанағаттандыруда көлік, қонақжайлық және тамақтандыру қызметтері
Міндетті қызметті тұтыну туристік әсер жайлы ой, курорттық
туристің тұрақты отырықтанған елінде әрекет ететін және баға
туристің уақытша қоныстанған елде әрекет ететін түрлі бағалар
әлемдік рынокта әрекет ететін және халықаралық деңгейде еңбектің
Әрбір елде туристік тұтынуының ерекше құрылымы қалыптасады. Мәселен,
Туристік тұтыну процесі уақытша қоныстанған елдің немесе әлемдік
Туристің уақытша болған елден қызметтер мен тауарларды сатып
Туристік қызмет көрсету құнының арасындағы айырмашылықтар, табыс деңгейі
Туристік қызмет саласында болгар маманы С. Обрешковтың жүргізген
Туристік қызметке деген баға деңгейінің айырмашылығы қоғамдық ұлттық
Туристердің тұтынуы тегін және ақшаға сатып алынатын игіліктерді
Туристік саяхат мотивіне байланысты қалыптасқан қажеттіліктер, өз кезегінде
біріншіден, адам еңбегінің өніміне жатпайтын тұтыну
екіншіден, бұрын жұмсалған және қазіргі кезде тауарлы нысанды
үшіншіден, турист тегін колданып жүрген дене және затталған
төртіншіден, тауар немесе ақылы қызмет ретінде көрінетін тұтыну
Сәйкесінше, туристік қажеттіліктің қанағаттандырылуы бір жағынан, ақылы қызметтер
Ақысыз болып көрінетін туристік қызметтер туристік қызметтер индустриясында
Турист тұтыну процесінде саяхаттау фактісімен. байланысты да, үйінен
Уақыт бойынша туристік тұтынуға сипаттама бере отырып, оның
Уақыт аспектісіндегі туристік тұтыну, туристік ұйымдардың туристік кірісі
Туристік тұтынуы процесі уақытпен шектелетіндігін айта кеткеніміз жөн.
Туристің қолдағы бар қаржысын шығындау қабілеті уақытпен шектеледі
Тауарларды тұтыну кезінде тауарлардың ұсынысымен, баға деңгейімен, кеден
Туристік тұтыну әрі кешенді, әрі ерекшеленген болып келеді.
Тұрғылықты жердегі және туристік саяхаттау кезіндегі тұтыну құрылымының
Туристің тұтынуының кешенді сипаттамасы саяхаттау кезінде белгілі бір
Туристік қызметтер аясы іскерлік кездесулерді, тапшы және сирек
Туристік қызмет аясындағы айырбас процесін ерекшелендіретін мезет -ішкі
Мазмұны жағынан туристік қызметтердің өтімділігі сұраным мен ұсыным,
Қызметтердің тұтынушылармен бағаланатын қасиеттері көп болған сайын, олардың
Бүгінгі таңда туристік қызмет өтімділігі құшағының жайылуы ақпараттық
Мұндағы айта кететін негізгі ойымыз дифференциалданған игіліктерді қандай
Рыноктағы ынтымақтастық пен бәсеке жағдайында жұмыс істейтін қызмет
2 Қонақ үйдің тұрғындарына сервистік қызмет көрсету
2.1 Қонақ үй индустриясы және сервисі
Қонақжайлылық индустриясы: негізгі түсінігі және құрама элементтері
Қонақжай индустриясына қандай да бір анықтама беру қиынға
Қонақжай индустриясы фирмадағы және ұйымдағы қызметкерлердің бірігіп, олардың
Орналастыру әдістерінің секторы. Туристерді орналастыру құралы кез-келген обьект,
Ұжымдық туристерді орналастыру әдістерінің құрамына қонақ үйлер және
Ұжымдық орналастыру әдісінің жайғасатыны әртүрлі және әр категориядан
Үш жұлдызды номер категориясы:
Екі орындық — 657 номер: балкон, телефон, түрлі
Бір орындық — 115 номер: балкон, телефон, түрлі-түсті
Люкс (1-2 адам) — 17 номер: 2 комнатада
Төрт жұлдызды номер категориясы:
Екі орындық (9,10,11,12,13 этаждар) — 65 номер: балкон,
Бір орындық (9,10,11,12,13 этаждар) — 51 номер: балкон,
Жартылай люкс (9,10,11,12,13 этаждар) — 20 номер: бір
Люкс (9,10,11,12,13 этаждар) — 29 номер: екі бөлме
Бизнес-люкс — 8 номер: екі бөлмеде бұрыштама балкон,
Маманданған мекеме туристерге қызмет көрсетумен айналысады. Оларда нақты
Барлық ұжымдық орналасу тәсілдерінің демалыстарына үйлер ұсынылады. Оларға
Жеке орналасу әдісі үй шаруашылық секторына қатысты, пәтерде
Тамақтану және сусындар секторы
Соңғы уақытта бұл сектор қарқынды даму үстінде, себебі
- белгілі бір қызмет түріне қатысты;
- формалық қатысуда негізгі қызмет;
- кулинарлық азық-түліктерді өндірудегі рөлі.
Дайындау және өнімді өткізу кәсіпорын тамақтандыруының негізгі қызметі
Кәсіпорын басқаруындағы байланыс, біріккен және кәсіпорында өздігінше жұмыс
Кәсіпорын тамақтандыру группаланып, мына жағдайларға тәуелді болады: қызмет
Сауда қызмет жасау секторы. Қонақжайлылық индустриядағы саудалық қызмет
Кәсіпорындардың өндірісін туарларын өткізу әр сауда нүктелеріне жіберіп
Көтерме сауда кәсіпорындары ереже бойынша қонақ үй кәсіпорын
Транспорт секторы. Трнаспорттық қызмет көрсету секторы туристерге және
Қонақ үй тұрғындарына, туристерге траснпорттың барлық түріне билеттерді
Көңіл көтеру, бос уақыт және спорт секторы.
Мәдениетке: мұражай, библиотека, көрмелер, клубтар және т.б.
Физикалық мәдениет және спортқа: бассейндер, спорттық залдар, ойын
Қона үй кәсіпорындары жоғарыда айтылған жағдайларды қамтитын кәсіпорындармен
Қонақ үй қызметі, ерекшелігі және құрама элементтері
Нарықта тауардың қатары, капиталдар, жұмыс күші нарық қызметімен
Материалдық қызмет — бұл тұтынушылардың матыриалды-тұрмыстық сұраныстарын қамтамасыз
Әлеуметтік-мәдени қызмет — тұтынушының жан-дүниесі, интеллектуальдық тілектерін қанағаттандыратын
Қызметтер және қонақ үй қызметтері принципиалды түрде тауарлардан
Қонақ үй қызметтерінің ерекшелігі қонақтарға технологиялық қызмет көрсетумен
- қонақтарды қона үй алдында күтіп алу;
- тіркеу, құжаттарды безендіру және қонақтарды орналастыру;
- номерде қызмет көрсету;
- тамақтануда қызмет көрсету;
- мәдени сұрақтарды, спорттық, денсаулық және фитнес қызметтерін
- шығарып салуын безендіру, жолға шығарып салу.
Қызметтерге мінездеме беру.
Қызметтер дайын, біткен формада болмайды, ол тұтынушымен атқарушы
Қонақ үй қызметі — бұл қонақ үй персоналдары
Қонақ үй қызметтерінің ерекшеленетіні, оны оңай түрде оқып,
Адам қызметті пайдаланғанда сауатты менеджмент персоналдардың рөлі зор.
- қонақ үй кадрларының құрамымен ұйым жұмысы;
- жеке тұтынушыларға қызмет;
Қызметтің өзгеруі мамандандырылған түрде өсу стандарты және қызмет
Қызмет көрсету стандарты — клиенттерге жоғары сапалы түрде
Маркетингтегі қонақ үй бизнесі маркетингтің негізгі зерттеулері период
Қонақ үй қызметі комплексті түрде әртүрлі қызметтерден тұрады,
Қонақжай индустриясындағы сервистік қызметті сапалы басқару
Нарықта дәрежесін жоғарылату және бәсекелестерінен озу үшін қонақ
Маркетологтардың айтуы бойынша сапалы қызметті басқару өнімді еңбекті
- кәсіпорындарда сапа жайында нақты түсінікті қалыптастыру;
- персоналды басқаруда сапа түсінігімен бағалығын түсіндіру;
- сапа байланысы арасы және корпоротивтік мәдениетті түсіндіру.
Бұл құрылымдар сапаны басқару процесінде табылмас элемент болып
Қазіргі кезде сапаны басқару рөлі басқару жүйесінде даму
Барлық әлемде қазіргі кезде кең түрде халықаралық стандарт
Қазіргі қызметтерде көптеген туризм индустриясындағы кәсіпорындар және қонақ
1) Әртүрлі қызмет атқаратын барлық қызметкерлер. Бір міндетті
2) Әр супервайзерлер қызметтердің орындалуына жауап беруші, бір
3) Әр қызметкерлерден бірдей уақытта жұмыстың орындалуын талап
4) Қызметшілердің барлығы тапсырмаларының орындалуына байланысты бір процесті
5) Қызметшілер әрдайым жұмыстарын стандартқа сай орындайды.
6) Жұмысты орындауда сапа дәрежесі қандай жағдайда жақсы
Ұжымның еңбек өміріндегі стандарттың өсу рөлінде корпоративтік оқыту
1) Жүйелік жұмыстың персонал арқылы түрлері инструтаж және
2) Ұжымды тәрбиелеу, компанияның этикалық бағалығымен философиясымен, компанияның
3) Практикалық оқуларды жұмыс орнында кең түрде енгізу
Джурана мен Деллинганың сапа теориясы бойынша 85 %-тен
1) Бір нәрсеге шығыстарды болдырмау әрқашан төмен бағамдағы
2) жоғарғы сапа жұмысы шыңына жетеді, егер негізгі
TQM тәжірибесіндегі принцип қатарында техникалық қимылдарды көрсетеді. Сапа
- сандық параметрде материалдарды, қазандықтарды және құрал-жабдықтарды қолдану;
- гигиеналық характеристикалар;
- уақытша характеристикалар (күту уақыты және қызмет көрсету,
- ұйымдастырылған характеристикалар (қызметшілер штаты, ұйымдастырылған бақылау сапасының
- персоналдың кіші құрылымдық характеристикалар (компетентность, шеберлік дәреесі,
- комплексті характеристика (қызметті жеткізудегі эстетика, жиі контактілер,
Сапа жүйесінде негізгі мәселе іс-әрекет болып, проблеманың туындауынан
Сапаны басқару бизнес-процеске әкеліп, ол екі негізгі принципті
Сапаны басқару жүйесінің маңызды кезі ішкі корпоративтік сапа
- функционалдық міндеттемелердің детальды талдауларын өткізу;
- қызметшілерге жұмысты дұрыс істеуге бағдар беру;
- әдеттерді оқу, табысты іске керек болуы;
- жұмыс орнына сәйкес ішкі ережелерді өткізу.
Келесі баспалдақ жоғарғы Ritz Carlton жетекшілігі «Золотых стандартов»
- қонақтарға жайлылық қалыптастыру және мейірімділікті арттыру;
- еркіндік және жайлылық атмосферасын қалыптастыру;
- телефон эткасын оқыту және осы ережені тәжірибе
- қонақтарды отельден шығарып салу.
Әрбір қонақ үйде стандарттар енгізіліп сапа группалары орнатылған.
Бірінші группа — проблеманы шешу.
Екінші группа — стратегиялық жоспарлау.
Үшінші группа — стандарттарды енгізу.
Қонақ үйдегі қосымша қызмет түрлеріне қойылатын талаптар. Қонақүй
Бұл белгілер мекеменің өкілетті басшысымен және басқада қызметкерлердің
номерлер қорын басқару қызметі;
әкімшілік қызмет
Тамақтандыру қызметі;
Коммерциялық қызмет
Инженерлі-техникалық қызмет
Қосмыша қызмет түрі
Осы аталған қызмет түрлеріне тоқталайық.
Бұл қызмет түріне жататындар: брондалған номер мекемесі, келген
Бұл қызмет түрінің құрамы: директор, номерлерді басқару менеджері,
Сервистік қызметтер: швецар, дәліздік қызмет, гардероб қызметі, авто
Әкімшілік қызмет.
Әкімшілік қызметкерлері қонақүй комплексінің басқару қызметі, мекеменің ақша,
Бұл қызмет түрінің құрамы: секретариат, қаржы қызметкерлері, кадрлық
Тамақтандыру қызметі.
Қоғамдық тамақтандыру мекемелерінде, сондай-ақ қонақүйде, қонақтарға қызмет көрсету
Коммерциялық қызмет – бұл саладағы қызметкерлердің міндеті ол
Бұл қызмет түрінің құрамы; коммерциялық директор, маркетинг қызметкері.
Инженерлі-техникалық қызмет – бұл саладағы қызметкерлер міндеті, ол
Қосымша қызмет көрсету түріне қонақүй мекемесінің қосымша қызмет
Тазалау орындары және қойма орындарының қызметі де кіреді.
Қазіргі кезде бүкіл әлемдегі туризм бизнесінде қонақүй сервисінің
Қызметкерлерді қонақүй сферсында жұмыс істеу кезінде оларға қойылатын
Біз жоғарыда қонақүй бизнесінде адам факторы ерекше орын
Біз қонақүйлердің жұмысын бақылаған кезде «рум - сервис»
Қазіргі таңдағы қонақүйлерде туристің қонуына ыңғайлы жағдай жасалуы
Қонақүй ғимараты көп функциональды етіп салынуы және күрделі
Қонақүй ғимаратының құрылымы мен құрылысы ірі инвестицияны қажет
Қонақүй өзінің архитектуралық шешімі бойынша әр түрлі болып
Жоспарлы шешімді ұзақ іздеу: кеңістіктің композициялық құрылымына, іс-әрекет
Турист қонатын жай орыннан ерекшеленеді, туристерге қызмет көрсетуіне
Қонақүй ғимаратының негізгі көзқарас белгілері мынадай:
Ғимарат немесе комплекс қоршаған ортаға сай орналасуы және
Табиғат климаттарын, ауа температурасын, ауа дымқылдығын, жауын-шашын мөлшерін,
Ғимараттың архитектуралық, құрылымдық жоспарлы шешімі шектен тыс қымбат
Ғимаратты жобалау барысында белгілі рольді жарнама жинақтары атқарады:
Ғимарат жоспары ұйымдастырылған рациональды қызмет көрсетуді, тұрушылардың ыңғайын,
Ғимарат экзотикалық, техникалық санитарлы-гигиеналық нормаға сай келуі тиіс.
Ғимарат құрылысының экономикалық процесс жағдайын қажетті түрде қадағалау.
Қонақүй жоспары құжат негізінде нормативті белгіленген сипатта іске
Қонақүй орнын пайдаланушыға, оның санын, өткізу қабілеттілігі келген
Қонақүй ғимараты әр түрлі белгілермен ерекшеленеді: конструкция-құрылым жағынан,
Құрылым түріне тәуелді мыналар: ғимарат материалы, және құрылыс
Қонақүйдің орналасу классификациясы: қала орталығында, қала сыртында, жол
Халықаралық практикада қонақүйдің ыңғайлы деңгейі 1 жұлдызды қонақүйден
Қонақүй интерерьері эстетикалық, көркемдік жағынан әсем, нақты орналасуы
Қонақүй құрылысы кезінде кем дегенде 200-ге жуық материал
Ғимарат мезгіл эксплутациясына қажетті түрде дайын болу керек
Қонақ үйлер қазіргі уақытта қала құрылысының, белгілі бір
Қазіргі қонақ үй жобасы мен құрылысында, тәжірибеге енген
тұрғын үй мен қоғамдық бөлімдер бір ғимаратта орналасқан.
Тұрғын үй саласымен қоғамдық бөлім әр бөлек ғимараттарда
Тұрғын үй ғимараттары мен қоғамдық ғимараттар бөлек ғимараттарда
Қазіргі қонақ үйлердің орналасуы әртүрлі. Қонақ үйдің тұрғын
Ірі және кіші отелдердің жобасында, олардың силуетін жасау
Соңғы уақытта, қонақ үй құрылысының жобалауында жаңа серпіл
Әлемдегі сәулеттілігі, өмір сүру жағдайының ыңғайлылығы жағынан ең
Ең жайлы номерлер( Призидент және Роял класындағы
Отель территориясында көптеген мейрамханалар орналасқан. Солардың
Сонымен қатар қонақ үй маңында әртүрлі
Қонақ үйлердің тұрмыстық және қызмет бөлімдері.
Қонақ үйдің тұрмыстық бөлімінің орналасуына қарай бірнеше түрлері
Қапал тәрізді, жабық жүйе: ХIХ ғасырдың шағын қала
Геометриялық жүйе – жабық жүйенің нашар жақтары, қонақ
Конструктивті модуль. Тұрмыстық бөлімді жобалағанда басты маңыздылық конструктивті
Бір тұрмыстық номерге тең конструктивті схема. Мұндай
Екі номерге тең конструктивті схема. Мұндай құрылыста номерлердің
Конструктивті схеманың бұл түрі, конструкция құрылысына қарамастан,
Тұрғын номерлердің құрылыстық құрамы.
Номерлердің құрамы қонақ үйдің түріне байланысты болады. Мысалы
Қонақ үйдің барлық түрінде номерлердің әртүрлері болуы керек.
Номердің саласы, оның сәулеттік – жобалауына, алаңына, санитарлы
Қазіргі таңда номерлердің алаңы төмендегідей бөлінеді, - бір
8м2 – 1 немесе 2 жұлдызды қонақ үйлер
10м2 – 3 жұлдызды қонақ үй үшін.
12(16) м2 - 4 жұлдызды қонақ үй үшін.
14(18)м2 - 5 жұлдызды қонақ үй үшін.
16(25)м2 - 5 жұлдызды қонақ үй үшін.
-Бір бөлмелі екі орындық номерлер
- 12м2 - 2 жұлдызды қонақ үй үшін.
- 14м2 - 3 жұлдызды қонақ үй үшін.
- 14(20)м2 - 4 жұлдызды қонақ үй үшін.
Көп қонақ қабылдайтын номерлерде есептелген алаңнан бөлек, әр
Туристік және курорттық қонақ үйлерде жанұясымен саяхаттайтындардың
Тұрғын бөлме-бір бөлмелік номердің тұрмыстық бөлмесі көп
Номердің кіре беріс жері негізінен шағын болады, бірақ
Санузел. Жуынатын, тазалық орны және әжетхана.
Тазалық орны жобалау тәсіліне қарай әр қилы болып
2.2 ҚАБЫЛДАУДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ТЕХНОЛОГИЯСЫ ЖӘНЕ ҚОНАҚТАРДЫ ОРНАЛАСТЫРУ ҚЫЗМЕТІ
Қызмет көрсетудегі операциялық процесс және қабылдау қызметі және
- қонақ үйге алдын-ала тапсырыс беру (брондау);
- қабылдау, қонақтарды тіркеу;
- қонақтарға тамақты жеткізу қызметі (номерді тазалау);
- қонақтарға қосымша жеткізу қызметтері;
- соңғы есептеу және саясатты безендіру.
Қызмет көрсету процесінің операциясы
Процесс Персонал Құжаттар Төлемақы
Қонақ үйге алдын-ала тапсырыс беру Бөлім меңгерушісін брондау
Кездесу Граждық қызмет тасушы - Шайлық
Тіркеу Қабылдау қызметінің администраторы, кассир, Сауалнама, орын ауыстыруға
Негізгі және қосымша қызметтерді жеткізу Қабылдау қызметі, тамақтану
Соңғы есептеулер және саясатты безендіру Администратор, кассир Шот
Орындағы алдын-ала тапсырыс беру, орналасуға тіркеу, тұрғаны және
Қабылдау қызметінің функциясы және орналастыру. Қабылдау қызметі және
Қабылдау қызметі функцияларының негізгілері: қонақ үйдегі брондау, туристерді
Көп қонақ үйлерде қабылдау қызметі жұмысшылары 24 сағаттан
Кассир. Өз уақытындағы төлемдерді, қызметтен түскен төлемдерді т.б.
Паспорт саласының қызметшілері құжаттарды тексеріп, регистрацияда дұрыс орналасуын
Қонақ үйдегі номерлерге және жергілікті жерде брондау тәртібі.
Брондау — қонақ үйдегі номерлерге және жергілікті жерге
Қонақ үй жағдайы мезгілге (сезонға), жергілікті ауданның жұмыс
Екі жақты брондау — бұл қонақ үйде бір
Қонақ үй үшін, қонақтар үшін желательно номерді алдын-ала
Қазіргі уақытта көптеген туристік фирмалар келісімді белгілі бір
Келісімде қонақ үй мен туристік фирманың арасында белгіленеді:
- туристерді орналастыру жөніндегі арыз қандай срокты қамтиды;
- қашан және қандай мақсатпен төлемақылар жүргізіледі;
- қонақ үйде орынды немесе номерді брондау әдістерінің
- жазбаша;
- ауызша;
- компьютерлік.
Әр брондауға арыз және тапсырысқа аннуляциялар тіркелуі қажет.
Номерді брондауға арыз тастаған ұйымның міндетті түрде реквизиттері
Кез-келген жағдайда арыз келесі жағдайларда болу керек:
- күн және номер категориясы;
- қонақ үйде тұру уақыты;
- келетін қонақтың фамилиясы;
- төлем формасы (қолма-қол немесе қолма-қол емес шот,
Телефонда брондау қызметін пайдаланғанда клиентпен қарым-қатынас жасағанда өте
Трубканы қонақ үй жайында ақпаратты жақсы меңгерген қызметші
Компьютерде брондау жүйесі қонақ үй және клиент үшін
- корпоративтік сеть брондау отельдерді біріктіреді;
- басқа сеть брондаулар тәуелсіз қонақ үйлерді біріктіреді.
Басқа қалада да, мемлекетте де сеть арқылы брондау
Компьютер көмегімен брондаудың екі варианты бар: отельдің жеке
Автоматты түрде тапсырыс өңделіп, алдын-ала төлем алуға жіберіледі,
Интернет клиенттерге уақытын үнемдеуге көмектеседі, яғни үйден шықпай-ақ
Брондау бөлімі номердің бос-бос емес екенін керек уақытында
Брондау, арнайы ескертудің қатаң болуы, отельге клиенттерді жіберу,
Брондауға кепілдеме — бұл қонақ үйдің арнайы бекітілмесін
Тіркеу тәртібі және қонақтарды орналастыру
Операциялық процестің келесі бөлімі — жайғастыру-кездесулерден, тіркеулерден, кілтті
1) Аэропортта немесе вокзалда күтіп алу (алыс жер);
2) Қонақ үй алдында немесе вестибюлде (қонақ үй
Алыс жерден қонақтарды қарсы алу келген қонақтарды қонақ
Көп қонақ үйлердің ережесі бойынша, администратор отырмай, мінбеде
Алдын-ала тапсырыс берген клиенттің брондау жөніндегі өтініші белгілі
Егер орналасуға рұқсат берілсе, қонақ атқарушы мен тұтынушы
Санкт-Петербург қонақ үйінде анкета екі данада толтырылады. Бір
Күнін анкетада қате толтыру номердің сатылмай тұрып қалуына
Карточканы толтырған қонақ, қонақ үймен келісім жүргізе отырып,
Қызметке және тұрғанына қонақ төлем төлегеннен соң, оған
Құжатты безендіріп болғаннан соң қонаққа номер беріліп, багажын
Туристік топты тіркеу ерекшеліктері
Алдын-ала берілген тапсырыс номерге орналасуға дайындықты администратор қызметін
Туристік топты орналастырар алдын топтың жетекшісі администраторға туристік
Администратор әрбір қонаққа визиттік карта жазады. Туристік фирмалар
Уақыттары келген туристер тұрып жатқан номерлерін босатып, жүктері
Шетел туристерін тіркеу ерекшеліктері
Әр ел кірерде виза талап етеді. Виза —
Рұқсаттама құжатта енемесе жеке құжатта (мысалы, туристік топ
- бір реттік және көп реттік (одноразовые и
- жеке және топтық;
- студенттік;
- кіру, шығу, транзитті және т.б.
Келуші адамдар басқа елге келгенде үш күннің ішінде
Дипломатиялық визада баж салығы төленбейді. Әр күні қонақ
Құжаттама номерлік фондты қолдану үшін міндеттеме беру
Құжаттан басқа, администратор қонаққа ішкі заттарды қолдануда құжат
Кейбір жағдайларда номерлерге қосымша кроваттар немесе раскладушкалар қойылады.
Бірақ көп қонақ үйлерде мұндай қызмет түрлері көрсетіле
Тұрғындармен есептесу түрлері
Қонақ үйлерде есептесудің екі түрі қолданылады. Қолма-қол және
Кредиттік карта — пластиктік карта немесе пластина клиенттердің
Қолма-қолсыз есеп айырысуда жолдық және атаулы чектар қолданылады.
1. Орында кредит картасымен есеп айырысу;
2. Орында чектар;
3. Орында қолма-қол ақшалар.
Шетелдердегі отельдерде қолма-қол ақшаны пайдалану өте сирек кездеседі.
Қабылдау және орналастыру қызметіндегі автоматтандырылған өңдеу
Қонақ үйде жоғарғы деңгейде қызметпен қамтамасыз ету жаңа
Халықарарлық компьютерлік интернет желісі күннен күнге өте жоғары
Интернет жүйесі арқылы брондау үйді брондау, авиабилеттерді және
WEB — қатарлары немесе арнайы серверлердің құрылуы электронды
Компьютерлер қонақ үйдің ақпараттық-есептеу орталықтарында кең түрде қолданылады.
Кез-келген қонақ үй өздерінің қызметтерін, документтерін стандартты операцияның
- номерді және орынды брондау;
- клиенттерді тіркеу;
- қонақ карточкасын енгізу;
- есептерді жүргізу;
- қаржылық есептерді құру.
Осы функциялардың барлығын автоматтандырған режимде жүргізсе қонақтарға қызмет
Электронды құлып жүйесін пайдалану
Жоғарғы класты қонақ үйлер орналастыру орындарында электронды құлып
Портье қызметі келесі арнайы айналымдарды көрсетеді: мини-терминал, яғни
Электронды кілттер әртүрлі жұмыс режимдерінде қолданылуы мүмкін: клиент,
2.3 Қонақ үйде фондты ұйымдастыру және қызмет көрсету
Қонақ үйлердің орналасу түрлері
Қонақ үйде орналастыру төрт топқа бөлінеді: тұрғын, администраторлық,
Тұрғын — барлық категориялардағы номерлер.
Администраторлық — вестибюль, орналастыру орындарымен коммуникация, администраторлық кабинет.
Қызмет көрсетуші — қоғамдық орындар және қоғамдық пайдалану
Қосалқы жұмыстар — иелік және қойма орындар (кір
Қонақ үйдің негізгі ауданын тұрғын комнаталары-номерлерді құрайды, сонымен
Көпбөлмелі номер (апартамент) — әдетте 3 комнатадан тұрады:
Люкс номер — 2 комнатадан тұрады: жатын бөлме
Дубль номер — жұптас номер, бір есіктен екінші
Стандартты номер — қонақ үй категориясына лайықты бір
Тұрғын топтың қосымша: вестибюль, каридорлар, этаждық холлдар және
Горизонтальды байланыс бір этаждағы орналасуларды біріктіреді (коридорлар, галерия,
Вертикальды коммуникацияға: сатылар, лифтілер, сатылар (лестница) негізгі және
Администратор орындарына: директор кабинеті, бухгалтерия, кадр бөлімі кіреді.
Қызмет көрсету орындарына тамақтану пункты кіреді: ресторан, буфеттер,
Көршілес кәсіптерге: байланыс бөлімі, банк бөлімі, халықаралық телефон,
Тазалық сақтау жұмыстарын ұйымдастыру
Қонақ үй — бұл үздіксіз режимде қызмет ететін,
Жылдам әрі жоғарғы салада тазалық сақтаудың санитарлы-эпидемологиялық нормалар
- жоғарғы классификациялық профессионалды персоналдарды дайындау;
- толық инвентарлы, қаз қалпында сай тазалық материалдары;
- қаз қалпында сай тазалау машинасы және механизм
Қонақ үйде тазалықты жүргізудің ең маңыздысы уақыттарды дұрыс
- этаж персоналдары қонақтың көзіне азырақ түсу керек;
- тазалау инвентары және тазалау құралдарын көпшілік орындарда
- мусор тасушылар, тазалаушылар қонақ үйде тазалау кезінде
- қонақ үйге қатысты территорияны тазалау;
- орталық кіру ауданын және вестибюльді және вестибюльге
- жалпы қолданыстағы орындарды тазалау: сатылар (лестниц), каридорлар,
Жұмысшылардың бірін-бірі орын алмасуы тек жетекшінің келісімімен іске
2.4 Қонақтарды тамақтану жүйесін ұйымдастыру және қызмет көрсету
Қонақ үй шаруашылығындағы бұл қызмет өзінің функционалды қызметін
Тамақтандыру қызметінің обьектілері мыналар болып есептеледі: асхананы, ресторан,
Бұл бөлімшенің жұмысында маңызды қателер болуы мүмкін. Жалпы
Ресторандық сервис – бұл мәдени – экономикалық процесстер
қонақ аз уақыт болады, бірақ көп эмоциялар алады;
дәстүрдің тиімділігі;
тамақты әсер алу арқылы сауығу түрі ретінде безендірудің
тамқты дайындау шеберлігінде жаңа дүниені ашу;
қарым – қатынастың бүлікшілсіз және шын көңілден орналасқан
Аталған факторлардың тәжірибелік мағынасы (мәні) қайталанбас шығармашылық әлемін
Көптеген ресторандардың ресторандардың ұлттық асхананың сол немесе басқа
Ұлттық асхананың тағамдарын зеріттей отыры, олардың өнертапқыштылығы мен
Орыс асханасының ассортиметінде жеміс – жмдек шырындар, квас,
Ресторандық сервис, осындай принциптерді қолдана отырып, келушінің туристердің
(балансталған) теғңгерілген тағамды ұсыну;
туристерді қосымша ресторандық қызмет көрсетулерді пайдалануға тарту (жаңа
банкеттік іс – шараларды ұйымдастыру бойынша қонақжайлылықтың төтенше
Алға қойылған мақсаттарды шешу иілгіш тиімді бағаның құрылуына
Ресторандық өндірістегі сервистік құрылымдар – бұл жұмыс істейтінлер
тағамды дайындау мен б езендірудегі өнертапқыштық;
қызмет көрсету технологияларын жетілдіру;
келушілердің сақтығы мен күмәнін жеңу;
сенімді қамтамасыз ету (қауіпсіздік кепілі);
тамақтануды ұйымдастыру мен оның орындарын таңдауын қамтамасыз ету;
мерекелік атмосферасын сақтап қалу.
Туристік индустрия жүйесіне қосылған ресторандар өз сервисін кең
Мұндай ұйымдық мәдени кәсіби іс - әрекеттің
Мысалы, таңғы ас кезінде көптеген ресторандар өзерінің шеберлігін
Ресторандық бизнестің қызмет көрсету персоналы ресторан залдарындағы, барлардағы
Ресторандық сервис қызметкелері өзқызмет өрісінің өзіншелігін қамтамасыз етуі
Жарнама ретінде, ресторандық сервисті ұйымдастырушылар ұсынылған өнімнің сипатымен
Ресторандық сервисте дамытудың тағы бір маңызды құралы мүмкіндік
ресторандық сервис дамуындағы тұрақтылықты анықтайтын көптеген тұтынушыларға
қызмет көрсетуге арнайы ұйымдастыру шараларының тиімділігі;
келушілердің әр түрлі категорияларына қызмет көрсету формаларын үлгілеуге
жеке тапсырыстарды дамыту.
Мүмкіндік – бұл жаңартылған сұраныс пен талғам қажеттіліктерін
Мүмкіндікте климаттың, маусымдық – аймақтық жағдаайларды ескеріп бағдарлау
Ресторандық өндіріс қызметіндегі қалыптасқан балмаланған тағам мәдени –
витаминді микроорганизмдер мен тиімділігі аз зат-тар арағы балансқа
тамақтану тәртібін сақтау;
организмнің қозғалыс сипатын ескеру және оның ерекшеліктері, адамның
Баламаланған тағамның болмауы организмдегі қышқылдық реакцияны көбейтеді, ал
Ресторандық сервистегі қате-бұл адам потенциялы индексін төмендету. Тамақтану
2.5 Қонақ үйлердің дәрежесіне байланысты қойылатын талаптар
Қонақ үйлерді категориясына қарай жүйелеу талаптар комплексіне негізделген:
материалды – техникалық қамтамасыздандыру;
көрсетілетін қызметтің сапасына;
қызмет көрсету деңгейіне қарай.
Категориялар «*» жұлдыз белгісімен белгіленеді. Жұлдыздың саны көрсетілетін
Бес жұлдызды қонақ үйлерге қойылатын жалпы талаптар.
өзіндік архитектуралық шешіммен тұрғызылған, жеке жобамен тұрғызылған ғимараты;
қонақ үйге барар толық көріктендірілген жолдардың, сондай-
қызмет көрсету алаңы бар жеңіл автокөліктерге арналған күзету
интерьері көркем жабдықталған және жоғары сапалы жиһазбен қамтылуы
Ғимараттардың коммунальды жабдықталуы:
су жүйесі және канализация;
ыстық сумен қамту (тәулік бойы);
орталық жылыту жүйесі;
жыл бойы барлық бөлмелердің ауасын желдету;
дыбысты оқшаулауды жоғарылату.
Қоғамдық орындарда (қабылдау аймағында, демлу және күту бөлмелерінде,
вестибюльдің кеңдігі (70 кв метрден кем болмауы керек.);
аудиовизуальды орнату (телевизор, видиомагнитафон немесе кинопроектр);
электрондық ақпараттық маңдайша;
декоративті көгалдандыру;
көркемдік композициялар;
жоғары сапалы жиһазбен жабдықталған демалу алаңы.
Қабат санына байланысты жеделсаты саны:
персонал және жүкке арналған жеделсатының бөлек болуы;
кез – келген қабаттан тәулік бойы 30 сек
Ақпараттық қызметтер:
байланыстар бөлімі;
бизнес – орталық (1 – 2 сөйлесу бөлмелері),
телефакс, телекс, компьютерлік теру – интернет, электрондық пошта
халықаралық телефон жүйесіне автоматты түрде тікелей шығу;
барлық нөмірлерде ішкі және сыртқы телефон байланыстарының болуы;
халықаралық телефакс;
газет, журнал және басқа да полиграфиялық өнім
бөлмеден қонақ үй қызметкерлерін кез – келген уақытта
қызмет көрсету бюросы;
Қоғамдық тамақтандыру:
ресторандар (ұлттық және еуропалық асханасымен), гриль – бар,
Терасса немесе жазғы сатулар үшінгі алаңшалар.
Нөмірлік қордың сипаттамасы:
Барлық нөмірлер бір – және екіорынды;
Көп орынды нөмірлерде 10% орынның болуы;
Басқару пульті бар теледидар, мұздатқыш, мини – сейф,
Санузелдің толық болуы;
Нөмірлерде міндетті түрде болуы керек:
қауіпсіздік және өрт дабылының болуы;
жарнама папкасы (буклеттер, жабыстырғыштар, анықтамалар және т.б. қонақ
бір күндік жуынуға арналған заттардың болуы – сабын,
түкті халат;
гигиеналық заттар, орамалдар;
әжетхана қағазы;
ванна бөлмесінде шаш кептіргіштің болуы;
ванна бөлмесінде телефонның болуы;
жазу құралдарының болуы (конверт, пошта қағазы, қалам және
Сауда және тұрмыстық қызмет көрсету:
жақсартылған сапамен әйелдер және ерлер залы бар шаштараз,
сақтау бөлмесі; құнды заттарды қабылдау және сақтау;жүкті сақтау;
парфюмерия, табак, сувенир сататын және басқа да заттар
Келесідей қызмет түрлері көрсетілуі керек:
киім үтіктеу және жөндеу;
аяқ киім тазалау және жөндеу;
клиенттің көрсеткен уақытында ақпараттық дабыл білдіру;
12 сағат ішінде химиялық тазалау және жедел жуу;
Таңғы ас, түскі ас және кешкі асты нөмірге
автокөлік шақырту;
жеңіл автокөліктерді жалға алу, жуу және басқа да
транспорттық билеттерді сатуды ұйымдастыру;
театрға, киноға және т.б. жерлерге билетке тапсырыс жасату;
қонақ үй вестибюлінде және ресторанда гүл сатуға
ресторандарда орынға тапсырыс жасау;
экскурсия ұйымдастыру;
жасанды жолмен күнге күю;
Квалификациялы персоналы бар, 12 сағаттан кем емес жұмыс
Банктік қызметтер: жинақбанк және шет ел валюталарын айырбастайтын
Медициалық қызметтер тәулік бойы жұмыс жасауы керек, дәріхана
Мәдени – спорттық қызмет көрсету:
мәдени және конференция өткізуге арналған киноконцерттік залдардың болуы;
казино – клуб;
кегельбан;
бильярд клубы;
спорт залы, барымен сауна;
массаж кабинеттері;
жүзу бассейндері;
жасақталған жағажай;
спорттық алаңшалар;
теннис корты (жазғы).
Қонақ үй кәсіпорындарын категорияларға бөлу қызметтің түрлі жиыны
3 Достық қонақ үй кәсіпорындарында сервистік қызметті жетілдіруді
Қонақ үй дегеніміз қызмет ету саласы. Яғни сапалы
Кез келген қонақ үй қанша қабаттан, комплекстен құралса
Меңгеруші сонымен қатар ұйымдастыру және тәрбиелеу жұмыстарын жүргізеді.
«Достық» қонақүйінің административтік құрылымы. Өзімнің іс-тәжірибе барысында сол
Жұмыс уақыт ұзақтығы тәулігіне 8-12 сағат, аптасына 6
Мекеменің сервисін көтеру және қызметін жақсарту, кемшіліктерді есептеу
Қосымша А
Кесте-1. Орналастыру мекемелерінің классификациясы
Туристер мен саяхаттаушыларды орналастыру мекемелері
Қосымша Б
Кесте-2. Туристерді орналастыру құралдарының классификациясының стандарттары
Категориялар Разрядтар Топтар
1.Туристерді орналастырудың топтық құралы 1.1 Қонақ үйлер және
1.1.2Аналогиялық құрылымдар
1.2 Мамандандырылған құрылымдар 1.2.1Сауықтыру құрылымдары
1.2.2 Еңбек және демалыс лагерлері
1.2.3 Қоғамдық транспорт құралдары
1.2.4 Конгресс-орталықтар
1.3 Басқа топтық құрылымдар 1.3.1 Демалуға арналған орындар
1.3.2 Кемпингке арналған алаңдар
1.3.3Басқа топтық құрылымдар
2.Туристерді орналастырудың индивидуальді құралдары 2.1 Индивидуальді орналастыру құралдары
2.1.2 Жанұялық үйлерде арендаға берілетін бөлмелер
2.1.3 Жеке адамдарға немесе агентстволарда арендаға берілетін үйлер
2.1.4 Туысқандарын немесе таныстарын ақысыз орналастыру
2.1.5 Индивидуальді негіздегі басқа да орналастыру орындары
Қосымша В
Кесте-3. Туристік қонақ үй комплексінің құрылымы
Қосымша Г
Кесте-4. Қызмет көрсету операциялары мен қабылдау қызметінің функциялары
Қызмет түрлері Құжаттары Ақысын төлеу
1 2 3 4
Алдын-ала қонақ үйден орын дайындау Менеджерлік брондау бөлімі
Кездесу Шабарман, автотұрақ, швейцар
Тіркеу Қабылдау қызметін ұйымдастырушы, кассир, портье Сұрақтама, жайғасуға
Негізгі және қосымша қызмет көрсету түрлері Қабылдау, тамақтандыру,
Киім жуу, жөндеу түрлері мен спорттық қызмет түрлері
Қайтатын уақытында қызмет түрлеріне ақшасын төлеу Әкімшілік,
Қосымша Д
Ресторан залында қонақтарға қызмет көрсету.
Ресторанда қызмет көрсету және дайындық бойынша барлық жұмыстардың
Адамзат цивилизациясының тарихи түрлі себептермен жиналу дәстүрі болмаса,
Банкет менеджері қонақтардан өзіне құрметті шақыру керек және
Банкет-қабылдаулар қызмет көрсету формасына байланысты бірнеше түрлерге бөлінеді:
Үстел басында даяшылармен толық қызмет көрсету банкеті.
Мұндай банкеттер әдетте қонақтарды отырғызу протокалына сәйкес болатын
Банкет мәзірінде салыстырмалы түрде азғантай суық дәмтатымдар, бір
Мұндай банкеттерде қызмет көрсетудің міндетті шарты болып –
Жоғары дәрежелі банкеттерде қызмет көрсетуде даяшылар саны үлкеюі
Банкет болатын күні менеджер персоналды жинатып банкеттің кімнің
Банкетті ұйымдастыруда аперитив ұсыну да қарастырылады. Ол қонақтар
Банкет басталғанда даяшылар өз секторларында қонақтарға отыруға жәрдемдесіп,
Банкетте қызмет көрсету кезінде әрбір даяшы келесі ережелерді
Кез келген тағам не сусын басқа даяшылармен бір
Барлық дәмтатымдар, тағамдар, горнирлермен сусындар және т.б. қонақтарға
Тамақты беру кезінде қонақ сөйлесіп жатса немесе тыңдап
Қонақты қалауымен тағамды өзі салып алады, бірақ өтініш
Даяшы тағамды алдын ала шашықпен жауып алақанында ұстайды.
Бірінші кезекте қадірлі қонақтарды кейіннен протокол ----- қызмет
Дипломаттық этикет бойынша темекіні банкет соңында кофені беру
Салатниктер немесе соусниктерді ұсыну алдында кіші поднос немесе
Егер қонақ ұсынылған тағамнан бас тартса, онда осы
Ұолмен жеуге болатын кейбір тағамдарды ұсынарда қонақтың оң
Отырғандарға қызмет көрсетуде тағамды ұсыну тек сол жақтан
Қолданылған тарелкалар және құралдарды алмастыруда қонақтың оң жағынан
Барлық сусындар әдетте оң қолмен оң жақтан этикеткасы
Сусындар ассортиментін ұсынуда сол жақтан 2 – 3
Кезектегі тарелка мен құралды ауыстыру немесе жинауды барлық
Үстелде даяшылармен жарым – жартылай қызмет көрсету банкеті.
Мұндай банкеттерді әдетте жолдастық немесе жанұялық сипатта болған
Қонақтар әдетте еркінше орналасады, бірақ құрметті қонақтарды ортада
Барлық суық дәмтатым ассортименттері мейрамның басталуына 30 минут
Осындай банкетте әрбір қонаққа кез келген дәмтатымды кез
Банкет-фуршет.
Соңғы кездері қонақтар тұрып жеп, ішетін қабылдау-банкеттер кең
Мұндай банкеттер көптеген артықшылықтарға ие:
Банкет залында көптеген адамдарға қызмет көрсетуге болады.
Әрбір қатысушы банкет барысында кез келген жерге және
Қонақтарға ұнатқан дәмтатымдар мен сусындарды алып дәм тата
Шақырылған қонақтар банкеттен кез келген мезгілде кете алады.
Шығындар кәдімгі банкеттерге қарағанда айтарлықтай аз болады.
Банкет-фуршетті ұйымдастыру үшін арнайы фуршет үстелдер қолданылады. Кәдімгі
Фуршетті үстелдер сервировкасын рюмкалар мен бокалдар топтарын орналастырумен
Банкет-фуршетке тұрып жейтіндіктен дәмтатым үшін азық-түлікті пышақты қолданбас
Тағамды бокалдар мен рюмкаларға тығыз орналастырудан аулақ болуы
Түрлі тілектер айтылғанда қонақтар назарын іліктірмес үшін барлық
Банкет-коктейль.
Банкет-фуршеттің бір түрі банкет-коктейль болып табылады. Бұл банкет
Залда банкетті үстелдер тұрмайды, тек ыңғайлы жерлерде бірен-саран
Азықтың мөлшері адам аузына оңай сиып кететін сэндвич,
Банкет үстінде түрлі ішімдіктер беріледі: ликер, коньяк, шарап,
Дәмтатымдарды домалақ немесе сопақ табақтар қолданылады. Алдын ала
Соңғы жылдары банкеттерде қызмет көрсетудің аралас нұсқасын ұсынады.
Банкет-шай әдетте әйелдер немесе тар шеңбер туыстарына ұйымдастырылады.
Егер ресторанда банкет-шай ұйымдастырылып жатса, онда қонақ бөлмеде
Сервис түрлері.
Қызмет көрсетіліп отырған қонақтардың контингентіне, тамақтану кәсіпорнының жабдықталуы
Француздық сервис – бұл сервис түрі жоғары комфорт
Ағылшындық сервис(жалғасқан үстелмен қызмет көрсету) - қызмет көрсету
Американдық сервис – тағам асханада тарелка үстінде дайындалып
Немістік сервис – тағам үлкен табаққа салынып, қонаққа
Орыс сервис – тағам сервистік табақ тасылады. Барлық
Ү. Қонақүй шаруашылығына сипаттама
1.1 Қонақ үй шаруашылығының тарихи дамуы
Ең алғаш рет қонақ үй өнеркәсібі түсінігі антика
Еуропалық даму антикалық негізде құрылған. Жерорта теңізі
Антика дәуіріне маңызды естеліктерді гректер мен римдіктер
Ең алғаш рет қонақ үй өнеркәсібі туралы ескі
Кейбіреулері «қонақжайлық» сөзі ескі француз сөзі «ospis» -
«Қонақжайлық» түсінігі адамзат өркениеті сияқты ескі түсінік.
Қонақ үйлер әдетте бір елмен басқа елдерге баратын
Орта ғасырларда Еуропада тұрақты аулалар монастырлар кезінде соғыла
Уақыт өте келе тегін қонақжайлылықтан кіріс табуға есептелінген
Қонақ үй жұмысы үлкен табыс әкелетін маңызды салаға
XIX ғасырдағы өндірістердің дамуы қонақжайлығы, туризмнің дамуымен
Теңіз жағалауларында, минералды су көздері маңында табиғаты керемет
Экономиканың бұл облысында компаниялар, акционерлік қоғамдар, корпорациялар және
Лондонда қонақ үй синдикаты, Францияда «Қонақ үй қожайын
1906 жылы «Халықаралық қонақ үй иелерінің одағы» құрылып,
Еуропаның ең ірі қалаларында қонақ үйлерді
Қонақ үй шаруашылығының тез қарқынмен дамуы XX ғасырда
Қазіргі «Қонақжай индустриясы» дегеніміз отельдер, мейрамханалар, барлар, курорттар,
XVIII – XIX ғасырда өнеркәсіп орындары мен сауда
Октябрь ревалюциясынан кейін, Кеңес үкіметінің декретімен, барлық
1960 жылдарға таяу Кеңес Одағының 1364 қаласында,
Алдағы уақытта елдегі қонақ үй базасының материалдық және
Қалалардың дамуы және жаңа қалалардың пайда болуы
өнеркәсіптің өсуі
ғылымның және мәдениеттің өсуі
өнердің өсуі
адамдардың материалдық жағдайының өсуі және т.с.с.
Бұл факторлар ішкі туризмнің дамуына іс – сапарға
Өкінішке орай еліміздегі 1990 жылдардағы экономикалық және саяси
Барлығы ресейде қонақ үйлердің 60% - ы қалалық
Мемлекеттердің экономикалық дамуы үшін туризмнің рөлі өте жоғары.
Көп елдерде халықтың табысы туристік қызмет саласына жұмсалады.
Туристік қызмет, оның ішіндегі қонақүй қызметі әлеуметтік-мәдени қызмет
Орналастыру – туризмнің ең негізгі элементі. Қонақүй өндірісі-қонақжайлылық
Республиканың көрікті, көрсетуге болатын маңызды объектілері мемлекеттің оңтүстігінде
Алдағы уақытта қонақ үй бизнесінің дамуы туризмнің
Ендігі кезекте Қазақстанның қонақ үйлеріне тоқтала кетсек. Оңтүстік
Қонақ үй
Ал люкс нөмір 1400 долларға
«Достық» отелі шетел азаматтарына өте қызықты. "Интерлюкс отелі,
«Анкара» - қонақ үйі. Алматы қаласының орталығы, Президент
«Медеу» қонақ үйі өзінің клиенттеріне қиындықсыз келісімге отыруына
«Премъер-Алатау» қонақ үйі – Алматы қаласында 1974 жылы
Барлық саяхаттар туристерді орналастырумен басталады. Өйткені қонақ үйлер
Қарағанды облысында 30-ға жуық қонақ үй бар. Ең
«Люкс» отель әрбір жеке клиентке көңіл бөледі. Отельде
Жезқазғанда 4 қонақ үй халықаралық класта қызмет көрсетеді.
"Бизнес-центр" - "3" жүлдызды қонақ үй. Швед фирмасы
"Металлург" - қонақ үйі. Бүл қонақ үй 1969
1.2 Қонақ үй шаруашылығы облысындағы басты түсініктер мен
Қонақ үй индустриясы экономикалық қызмет түрі секілді өзіне
Орналастыру түсінігінің астында адамдардың уақытша тұруға арналған кез
ГОСТ КР 50645 – 94 «Туристік экскурсиялық
Басқа да нормативті құжаттарда – «ҚР – дағы
Қонақ үйлер келесідей белгілермен сипатталады:
берілген нақты саннан асатын номірлерден тұрады, біртұтас басшылыққа
түрлі қонақ үй қызметтерін ұсынады;
елдің стандарттарына ие, көрсетілетін қызмет түріне байланысты
Қонақ үй кәсіп орындарын сыйымдылығына, тұру орнының
Нөмір – қонақ үй категориясына сәйкес, талаптарға сай,
Жатын орын – бір адам тұтынуға арналған, жатақ
Халықаралық іс – тәжірибеде Бүкіл Әлемдік Туристік ұйым
Осыған сәйкес барлық орналастыру құралдары ұжымдық және жеке
Ұжымдық орналастыру құралдары қонақ үй типтес және мамандандырылған
ГОСТ ҚР 51185 – 98 «Туристік қызметтер. Орналастыру
қонақ үйлер;
мотельдер;
тұруға арналған клубтар;
пансионаттар;
жиһаздалған бөлмелер;
жатақханалар;
Мамандандырылған орналастыру құралдарына – орналастыру қызметін ғана
санаториялар;
профилакториялар;
демалыс үйлері;
туристік тұрақтар;
туристік, спорттық базалар, демалыс базалары;
аңшылар үйі;
конгресс - орталықтар;
кемпингтер;
ботельдер;
флотелдер;
ротельдер;
Жеке орналастыру құралдарына келесілер жатады: пәтерлерден бөлмелер; үйлер;
Сонымен орналастыру құралдарының кейбір атауларына анықтамалар бере кетсек:
Мотель – автотуристерге қызмет көрсетуге арналған қонақ
Ботель – судағы кішігірім қонақ үй.
Флотель – «судағы курорт» деп аталатын ірі қонақ
Ротель – қозғалмалы вагон – қонақ үй.
Кемпинг – демалыс немесе қала сыртында орналасқан, автотуристерге
Санаторий – табиғи ландшафтты аймақта орналасқан, емдік
Флайтель – Аэроқонақ үй немесе «ұшатын қонақ үй».
Пансионат – қарапайым стандартарға және шектеулі қызмет спекторына
Отель – гарни – клиенттерге тек қана шектеулі
Сонымен қатар қонақ үйде қолданылатын қонақ үй нөмірлеріне
double twin – бұл екі жатағы бар нөмір.
king size – жанұялық жұптарға арналған үлкен жатағы
extra bed – екі орынды нөмірде қосымша жатақ.
triple – екі жатағы және диваны бар
single – бір орындық нөмір. Кейде жалғыз келген
junior suite – екі орынды жақсартылып жасалынған нөмір.
de luxe – дәл осындай бөлме, бірақ аса
suite – жоғары сапалы жиһазбен жабдықталған жатын және
business – жұмысқа арналған факспен және компьтермен жабдықталған
family studio – үлкен жанұяға арналған екі
president – қонақ үйдегі ең қымбат нөмірлердің бірі,
penthouse – онақ үйдегі ең жоғарғы қабатта орналасқан
фронтдеск – туристер тіркеуден өтетін орын.
all inclusive – орналастыру және тамақтануға берілетін тариф.
1.3 Қонақ үй типтес орналастыру құралдарын жүйелеу және
Қонақ үй – қызмет көрсетуге және өндіріске арналған
Қонақ үйді қонақ үй индустриясының кәсіпорны ретінде келесі
нөмірлердің санымен (минималды санының болуы немесе болмауы);
көрсетілетін қонақ үйлік қызметтердің түрлері;
елде қабылданған стандарттарға сәйкес көрсетілетін қызметтердің түріне
байланысты класқа және категорияға бөлу.
Қонақ үйлер сыйымдылығына, бөлме саны және орынның санына
Қонақ үйлердің екі басты топқа бөлінеді: үнемі тұруға
Ұжымдық орналастыру құралдары. Ұжымдық орналастыру құралдары түсінігінің астында
Ұжымдық орнластыру құралы орналасқан ғимарат, қажетінше таза
Персонал, өз кезегінде қонақтарды қабылдауда немесе қызмет көрсетуде
Нөмір немесе орынға келген турист виза және құжаттарын
Ұжымдық орналастыру құралдарының жұмыс уақыты – тәулік бойы.
Бос орындар болған жағдайда келушінің тілек талабы бойынша
Ұжымдық орналастыру орнында тұру құны жергілікті жердің сағаты
Ұжымдық орналастыру орнында тұрақтаған туристерге жеке заттарының
Тұрғындардың сақтауға бермеген құнды заттар мен ақшасы үшін
Барлық ұмытылып кеткен заттар, қонақ үй әкімшілігіне акт
Сондай- ақ тіркеу орнында және ресторанда тілек –
Қонақ үйдегі барлық тұрғындар, бірдей талптарға ие және
Қонақ үйде бекітілген тұру ережелерін;
санитарлық және өрт қауіпсіздігін қатаң түрде сақтау;
нөмірді босатқанда есікті жауып, кілтті өткізу;
басқа тұрғындардың мазасын алмау және шуламау;
заңарға сәйкес қонақ үй мүлкіне зақым келтіргенде құнын
Ұжымдық орналастыру орнында кез – келген демалушы
Ұжымдық орналастыру орнындағы қоғамдық орындағы және бөлмедегі тазалықты
Қонақ үй кәсіпорындарын орналасуына, көрсетілетін қызметтің деңгейіне және
орналастырған орнына қарай қонақ үйдің келесідей түрлерін ерекшелеп
қала орталығында орналасқан қонақ үйлер;
жол бойындағы, ережеге сай ашық автотұрақтарымен бірге аз
қала шетінде және әуежайларда орналасқан қонақ үйлер;
Жүзбелі отельдер – бұл қонақ үй етіп жасалынған,
деңгейіне, ассортиментіне және қызмет құнына қарай қонақ
минимум қызмет көрсететін арзан қонақ үйлер немесе шектеулі
«люкс» қонақ үйлері – фешенебельді декормен көркемделген, жоғары
Бүкіл Әлемдік Туристік ұйымның қазіргі заманғы қонақ үй
100 – 400 нөмірлік «люкс» қонақ үилер қала
Жоғарғы класты қонақа үйлер 400 – ден 2000
Орта деңгейлі қонақ үйлер тұтушылардың кең ауқымына бағытталған,
Апарт – отель, әдетте 100 – 400 –
Мотель – авто көлікпен саяхаттап жүрген туристерге арналған
Бунгало – туристерді орналастыруға арналған, жеңіл материалдан тұрғызылған
Акватель – стационарлы кеме.
Курортты қонақ үйлер 100 – ден 500 –
Таймшер – 50 – ден 250-ге дейін нөмір
Таймшерді сату ауқымы Еуропада 1991 жылы 3,74 млрд
2002 жылы сату ауқымы 30 млрд долларға тең
Транзиттік қонақ үйлер – қысқа уақытқа тұрақтау жағдайымен
Іскерлік мақсаттағы қонақ үйлер іс – сапарларда
Көгалдандырылған территориясыз қаладағы әкімшілік, қоғамдық және басқа да
Нөмірлік қорында бір орындық нөмірдің болуы.
Нөмірде міндетті түрде жұмыс орнын жадбықтаулы болуы
Нөмірлерді сыртқы шудан оқшаулау.
Келіссөздер, жиналыстар және семинарлар, т.б. өткізетін орындардың
Бизнес – орталық.
Қаржылық қамтамасыз ету қызметі болуы керек.
Демалуға арналған қонақ үйлерге қойылатын талаптар:
Қаланың шетінде, көгалдындаралған массивтерде орналасуы тиіс.
Міндетті түрде көгалданған территориясы, спортпен шұғылданатын және демалыс
Нөмірлік қорда екі орынды нөмірлердің боуы керек.
Ойын – сауық және көңіл көтеру үшін алаңдар,
Сонымен қатар әр бір қонақ үй өзіндік ерекшеліктергше
Курортты қонақ үйлер емдік-медициналық, сауықтыруға арналған жабдықтар мен
Стационарлы қонақ үйлер көбіне отбасымен демалуға арналады, сондықтан
Туристтік-экскурсилық қонақ үйлер өздеріндеэкскурсоводы, топты басқаратын, спорт нұсқаушылары,
Арнайы қонақ үйлердің ішінде ерекше орынды мына қонақ
кемпинг – демалыс немесе қала сыртында орналасқан, автотуристерге
ротель – екі - немесе бір орынды нөмір
ботель – судағы кішігірім қонақ үй.
флотель – «судағы курорт» деп аталатын ірі қонақ
Флотелдер 1990 жылдары жойқын даму алды, круиздік
Қазақстанда мұндай туризм түрін дамытуға көптеген жағдайлар мен
Бүгінгі таңда мұндай туризмнің түрін таңдаудың бірнеше әдістері
қымбат теңіз курорттарында демалу мүмкіндігінің жоқтығы;
ауылдық жердегі адамдардың қаражат көзінің жоқтығы;
табиғатқа жақындық, таза ауада, орманда және көлдердің жағалауында
экологиялық таза және табиғи өнімдерді пайдалану мүмкіндігі;
жергілікті жердің мәдениетімен, дәстүрімен және салтымен танысуға мүмкіндіктің
Финляндияда, Солтүстік Карелияда, көлдер көп жерде екі және
Коттеджде су және ыстық су, кішігірім асхана,
Туризмнің бұл бағыты жақсы ұйымдастырылған индустрияны қажет етеді.
1.4 Қонақ үй шаруашылығында компьютерлік бағдарламалаудың дамуы және
Сандық техника қазіргі заманғы адамның өміріне
Сандық технологияның даму және пайда
1982 жылдың өзінде – ақ келесідей анық теңестірулер
Қазіргі заманғы компьютер үш бөліктен
жүйелі блоктан;
компьютерге мәлімет енгізуге көмектесетін, клавиатурадан;
монитор (немесе экран) – мәтіндік және графиктік
Компьютерлер портативті және үстелдік нұсқада шығарылады
Дегенмен барлық бөліктерден компьютердің жүйелі
компьютердің жұмысын қадағалайтын, электрондық схемалар (микропроцессор, оперативтік есте
компьютердің электрондық схемаларын токпен қамтамасыз ететін
Жұмсақ магниттік дисктерге арналған дисководтар, жұмсақ магниттік
қатты магниттік дискке арналған құрылғылар (винчестер).
Компьютердің жүйелі блогына анықтамаларды
принтер – мәтіндік және графикалық ақпараттарды басып
тышқан – компьютерге ақпаратты енгізуді жеңілдететін құрылғы.
модем – телефон байланысы арқылы өзге компьютерлермен ақпарат
факс – модем - әдетте телефон аппараттарымен
графопостроитель (плоттер) – қағаздарға сызбаларды енгізуге арналған құрылғы.
сканер – компьютерде мәтіндік және графикалық ақпаратты оқуға
компакт – дисктерді оқуға арналған құрылғы – арнайы
сонымен қатар басқада құрылғылар.
Тұтынушылардың мүмкіндіктері және қажеттіліктерінен компьютер қажетінше автономды
Қонақ үй шаруашылығында компьютерлік бағдарламалаудың дамуы және түрлері.
Ең алғаш рет отандық компьютерлерді қонақ үй
1983 жылдың желтоқсанынан бастап Сочи
Сандық технологияның және бағдарламалық қамтамасыз ету
FIDELIO FRONT OFFICE – қонақтарды қабылдау және
FIDELIO FRONT OFFICE – бағдарламалық комплексі
FIDELIO FRONT OFFICE комплексінің әдістеріне
жеке. корпоративті, топтық тапсырыстармен жұмыс эасауға мүмкіндік
тарифтерді басқару әдісі - бұл әдіс
орналастыру және қабылдау модулі - қонақтарды
клиенттермен есеп айырысуды енгізу модулі – қонақтардың,
номерлік фондтарды басқару модулі (шаруашылық бөлімнің модулі) –
бас инжинердің модулі – қонақ үй номерлерінің жөндеу
көңіл көтеруді басқару модулі – қонақтар үшін қонақ
есеп тапсыру модулі – 500 – ге жуық
дебиторлармен жұмыс жасау модулі – тапсырыс берушілердің/ контрагенттердің
үнемі тұратын қонақтың модулі – клиенттер үшін
турагенттіктермен жұмыс жасау модулі – туристік фирмалар үшін
FIDELIO FRONT OFFICE - комплексі қонақ үйде
FIDELIO FRONT OFFICE – тің артықшылықтарына келесілерді жатқызуға
Ережеге сай, FIDELIO FRONT OFFICE жүйесін есептік
«Эдельвейс» бағдарламалық комплексін « Рексофт » Петербург компаниясы
«Эдельвейстің» маңызды басты қызметтерінің қатарына: түрлі критерилар бойынша
Комплекс қонақ үйдің аралас жүйелерімен байланыста болады: кәсіпорынның
Рессейдегі осы бағдарламаны қолданушылар – «Пулковская», «Юность», «Гранд
Мәскеулік «Интурсофт» компаниясы компьютерлік технология нарығында
Қонақ үй және ресторан бизнесіндегі қызмет көрсету
Қонақ үйдің шексіз тарифтері саны
RESTAURANT – 2000 жүйесі сату нүктелерінің
Stock – 2000 жүйесі тауарлардың қоймадағы
Бухгалтерлік есебінің жүйесімен автоматтанырылған интерфейс Hotel –
АТС қосылған автомттандырылған интерфейс нөмерлердің барлық
Hotel – 2000 жүйесі қонақ үй орнатқан
Комплекстің ең маңызды жетістіктерінің бірі – жойылған
Қолданушылар: «Академическая», «Союз», «Шереметьево - 2», «Береста Палас
Қонақ үй жүйесінің толық спекторы
«ЛоджингТач ЛИБИКА» жүйесінің қызметі қонақтарға қызмет көрсету
Қонақ үйдің басқару құрылғысы, әрине, есеп берудің
Жұмыста тарифтерді басқару өте ыңғайлы, ол қонақ үйдің
«ЛоджингТач СЕРЕБРО» қонақ үй шынжырларын басқаруға арналған
«ЛоджингТач» тобының келесі бір жүйесі – Hodges ESP2000
Тенденциялардың тұрақтылығы және халықаралық қонақ үй индустриясының
OPTIMS жүйесінің көмегімен қонақ үйдің қызметкерлері маңызды
«ЛоджингТач ЛИБИКА» қонақ үйде қолданылатын көптеген
Санаторилер мен курорттық комплекстерге арналған бағдарламалар. Alean Tour
Бұл жүйенің негізі – Alean Hotel, Alean Doktor,
Тарату модулі қонақтарға көрсетілетін қызметтер бойынша ақпараттың
Тамақтандыру модулі ресторан, кафе, асхананы басқарумен және күндік
Емдеу модулі медициналық қызметтің рационалды енгізілуін жоспарлайды және
Нөмерлік фондты қосатын брондау модулі, Alean INTERNET Tour
Көп қолданыстағы «Санаторий» комплекс жүйесі
Комплекс есепті алғашқы құжаттар негізінде жүргізеді. Біркездері енгізілген
Оперативті басқару бөліміне жолдамалар және қызметтер, тіркеу,медстатистика, калькуляция
Тіркеу модулі жолдамамен, курсовкамен, іскерлік куәлікпен келген туристерді
Басқарудың әкімшілік бөлімі келушілердің графиктерін құрды
Кез – келген модуль немесе бөлім автономды түрде
Қонақ үй типтес кәсіпорындарға арналған бағдарламамен жұмыс. Б&Т:
Бағдарламаның мүмкіндіктері:
Бағдарлама администратордың жұмысын автоматтандыруды қамтамасыз етеді, номерді резервацилағанда,
Бірнеше корпустар бойынша есеп жүргізуге мүмкіндік бар.
Нөмірлерді класстарға бөліп көрсетуге, менеджер брондау жасағанда ,
Компьютер экранында әрбір қабаттың жоспары көрсетіліп тұрады.
«Корпус жоспарын» кез – келген күнге ашуға болады.
Құжаттарды автоматты түрде енгізу: Брондау → Тіркеу
Есеп берудің ыңғайлы жүйесі, сонымен қатар номерлердің толылығы
Клиенттермен есеп айырысудағы тексеру мүмкіндігі.
Клиенттердің талаптары бойынша жүйедегі кең мүмкіндіктер.
Жұмыстың желілік жүйеде жұмыс істеу мүмкіндігі. Мысалыға,
Талаптар: Бағдарламаны «1С: Кәсіпорын 7.7» Оперативті есебі үшін
«Қонақ үй + Пансионат» конфигурациясы – Бағдарлама
Бұл бағдарлама портьенің, орналастыру басшыларының, кассирлердің, қабат
Сервистік мүмкіндіктер. Әрбір жұмыс орнының типі
АТС – пен берілгендерді автоматты түрде жасақтау модулінің
АТС – тен берілгендерді оқу бағдарламасы. Нарықтағы ішкі
Тарификаторлар. Тарификаторлармен бірге база ұсынылады, яғни Қазақстан қалаларының
Телефон қоңырауларын енгізу процедурасы. Ақпараттық берілгендер базасына
Ұсынылатын компоненттер телефон қоңырауларын тіркеуге мүмкіндік жасайды.
Бағдарлама кез – келген кассалық аппаратпен жұмыс істей
Егер қонақ үй бақылау – кассалық машинаға ие
Қонақ үй және ресторан бизнесіндегі жаңа компьютерлік бағдарламалар
Бағдарлама есептердің барлық түрін құрады, ҚР территориясында
Бағдарлама бүкіл берілген адресстерді қолдануға және
«1 С Кәсіпорын» бағдарламалық жүйесінде күнделікті берілгендерді енгізу
Бағдарламада порьтенің «күмәнді» істерін бақылап отыруға мүмкіндік қарастырылған.
«Фамилияны өзгерту» егер бағдарламада тіркелген қонақтың фамилиясын өзгерткенде
«Қонақтарды орналастыру» егер портье соңғы сандады өзгерткен кезде
«Тарифтерді өзгерту» егер қонақтың тұру тарифінің
«Келу уақытын жылжыту» егер қонақтың келу уақытының және
«Шығу күнінің уақытын жылжыту» егер қонақтың шығу уақытының
«Орналастыру түрінің өзгеруі» қонақтың орналастыруының соңғы саны өзгертілгенде
«Өзге күні бойынша орналастыру» егер ұйымдастыру күнімен
«Қонақты өзгерту» тіркеледі, егер портье соңғы саны бойынша
«Жою» қонақтардың тұру туралы мәліметтерін соңғы саны бойынша
10.«Қызметті жою» қонақ орналастырылған тарифтерге кіретін бағдарламаның жойылуы.
Бағдарлама нөмерлерде орын немесе нөмер брондауға, орналасуға
HTML конфигурациясы бар тапсырыс формасы бар бетті
кез – келген провайдердің интернет – қызметі электрондық
қонақ үйден тікелей электрондық пошта жіберу және қабылдау
Жаңа қонақты тіркеу кезінде бағдарлама, бұл қонақтың «қара
Бағдарламада нөмерлердің жағдайын бақылау енгізілген. Ол нөмерлерді тазалауға,
Бағдарламада тиісті нөмерлерді таңдау қызметі қарстырылған, ол қызмет
Бағдарлама сонымен қатар, тұру кезіндеқонақтарды басқа орынға орналастыру,
Кассирдің жұмыс орны қонақ үйдің қосалқы қызметкерлері
Бағдарлама қонақтарға көрсетілетін қызметтерді шоттар арсында немесе жеке
Қонақ үйлердің көпшілігі келісімді түрде заңды
RESTAURANT – 2000 жүйесі барлар мен ресторандардың
Қонақ үйдің қаржылық қызметі TGA – 2000 жүйесі
Барлық жүйелер жергілікті бухгалтерлік есеп жүйелерімен әмбебап интерфейске
Көптеген қонақ үй кәсіпорындары казіргі уақытта «Фиделио»
«Фиделио» авторлары компьютерлік қонақ үй жүйесін жасап
Үлкен қонақ үйлер үшін персоналды жаңа жүйеге
Қонақ үйдің портьесі келген қонақтарды алғаш қарсы алады,
«Фиделио» жүйесі персоналдың жұмысының тиімділігінің проблемасын шешеді.Келесідей
Экрандардың дизайны оқу үшін өте қолайлы және
Жүйеде жаттығу үшін модуль бар. ол тірідей жүйені
Жаттығу модулі қысқа уақыт аралығында тиімді қол
Сонымен қатар, жүені құрушылар эргонимикалық талаптарға жауап бере
жүйенің модулдігі;
жүйенің параметрлерінің оңай икемділігі;
есептер мәзірінің тиімді жүйесі және есептердің генераторы;
түнгі аудиттордың процедуралрының конфигурациясы және қонақ үйдің өткен
Қауіпсіздіктің жоғарғы деңгейі;
HSS компаниясымен жүргізілген зерттеулер бойынша, Ресей және Батыс
толы номерге орналастыру;
бөлме жиналмаған;
тапсырыс жасалған тізім жоғалған;
Осы шағымдардың барлығын «Фиделио» жүйесі
Қонақ үйді функциолауда номерлердің классификациясы маңызды орынға ие.
«Фиделио» жүйесі номердің 12 категориясын қолдануға мүмкіндік
«Фиделио» жүйесі номер мен оның сипатының арасын
«Фиделио» жүйесі тарифтерді басқарудың екі түрін ұсынады.
Егер алдын ала жасалған тапсырыста номердің категориясы көрсетілсе,
Тіркеу кезінде экранда уақыт және брондалған күні, тапсырысты
Жүйе қызметкерді есімін атауды және төлем ақыны
«Фиделио» жүйесі қонақтардың шығуы туралы ақпаратты да
Кассир кетуші туристің бөлмесінің номерін енгізу арқылы
«Фиделио» номерлік фондың жағдайын бақылау үшін толығымен
«Фиделио» жүйесі қажетті есептердің көшірмесінің арқасында көптеген
Ресторанды, телефонды және кез – келген қосымша қызметтер
Қонақтың шотының дизайны және формасы қонақ үй тапсырысымен
Қонақтар тізімі экранда өзге қызметтен басқа, келесі
кетушілер
тұру уақытын создырғандар
келушілер
хабарлама қалдырылған қонақтар
бір бөлмені бөліп тұрушы қонақтар;
Телефон операторы қонақтың қайда орналасқандығын жылдам анықтауға, немесе
«Фиделио» бағдарламасының мүмкіндіктері. «Фиделио» операциялар туралы
Осы функцияның көмегімен қызметтер немесе қонақ үй қалай
Ол сонымен қатар, персоналдың өз міндеттерін қалай орындағанын
«Фиделио» жүйесі автоматты түрде қонақтардың есебіне қатесіз сумманы
Нөмерлердің статусы үнемі жаңарып отырғандықтн қонақтардың шығындары, олардың
Ол барлық қонақ үйдегі қаржылық ағымды бақылап қажетті
Сонымен қатар, интерфейстің көмегімен ресторандар және барлардың жұмыстары
2 Орналастыру құралдарының халықаралық классификациясы
2.1 Халықаралық қонақ үйлер тізбектері
Туристтерді орналастыру құралдары ретінде түнеу үшін орын болатын
орналастыру объектінің орнының жалпы саны;
орналастыру объектісінде басшылық пен қызмет көрсету персоналы бар;
орналастыру объектісін басқару коммерциялық негізде құралады.
ДТҰ-ның рекомендациясына сәйкес барлық туристтерді орналастыру құралдары 2
Ұжымдық орналастыру құралдары құрамына қонақ үйлер және аналогиялық
Қонақ үйлердің негізгі белгілеріне ең бастысы тұруы үшін
Қонақ үйлерге аналогиялық мекемелер тобы нөмірлер қорына ие,
Мамандандырылған мекемелер. Оларда нөмірлер емес, баспана, ұжымдық жатын
Мамандандырылған қонақ үйлерге:
Кемпинг – қала сыртындағы жерлерде орналасатын, жазғы үйшіктермен,
Ротель – бір, екі орынды нөмірлерімен вагондарын ұсынатын
Ботель – сәйкесінше жабдықталған кемені ұсынатын жүзгіш қонақ
Арнаулы орындардың жоғарлауы мен сегмент нарықтарының кеңеюінен круиз
Қонақ үй нөмірлерін келесідей классификациялап бөліп қарастыруға болады:
орын санына байланысты. Бірорынды, екі орынды, үшорынды және
бөлме санына байланысты. Бір бөлмелі, екі бөлмелі, үш
тағайындалуына байланысты. Нөмірлерді әдетте бизнес – класты,
Бизнес – класс нөмірлері іс – сапармен немесе
Эконом класс нөмірлері – қонақтардың кең ауқымын орналастыруға
Апартамент – нөмірлер – екі-, үш-, төртбөлмелі нөмірлер,
Люкс – апартаменттер - тұру алаңы 45
Ерекше назарды жаңадан дамып келе жатқан мамандандырылған туризм
Басқа да ұжымдық орналастыру құралдарына ең бастысы демалыс
Басқа орналастыру құралдарына кемпинг үшін аумақтағы объектілер, кіші
Үнемі тұруға арналған қонақ үйлер біздің елімізде жоқ.
Транзитті қонақ үйлер қысқа мерзімге тоқталып кететін барлық
Іскерлік мақсаттағы қонақ үйлер белгілі бір іс сапармен
Демалыс үшін арналған әрбір қонақ үй өзіне ғана
Курортты қонақ үйлер емдік-медициналық, сауықтыруға арналған жабдықтар мен
Стационарлы қонақ үйлер көбіне отбасымен демалуға арналады, сондықтан
Туристтік-экскурсилық қонақ үйлер өздеріндеэкскурсоводы, топты басқаратын, спорт нұсқаушылары,
Индивидуалды орнастыру құралдары ақшаға, жалға, тегін беріледі. Бұған
Турист жанұялық үйде жалға алушы құқығында орналаса алады,
Қызметтің деңгейі, ассортименті және бағасы бойынша қонақ үй
арзан отельдер немесе сервисі шектеулі отельдер минимум қызметті
«люкс» отельдер фешенеблді декормен және эксклюзивті жиһазбен жабдықталып,
Қонақ үйлік бизнес, қонақ үйлік кәсіпорындар нақтылы сегментіне
«Люкс» отель орта есппен 100-ден 400-ке дейін нөмірлерге
Жоғары класстағы қонақ үйлер 400-ден 2000-ға дейін нөмірлері
Орташа деңгейдегі қонақ үйлер түрлі пішінде және түрлі
Апарт-отель 100-ден 400-ге дейін нөмірлері бар, оның өз-өзіне
Эконом клсатағы қонақ үйлер сыйымдылығы 10-нан 150-ге дейін,
Мотель немесе туристтер үшін үй 150-ден 400-ге дейін
Курорттық қонақ үй әдетте 100-ден 150-ге дейін нөмірлері
Кондаминимум типіндегі қонақ үй. Оның сыйымдылығы 50-ден 500
Жеке не іс сапар мақсатында саяхаттайтын адамдар бірдей
Түрлі елдерде қонақ үйді классификациялағанда қазіргі уақытта 30
Францияда, Австрияда, Венгрияда, Египетте, Қытайда, Ресейде және халықаралық
Грецияда қолданатын «әріптік» жүйесі;
Ұлыбританияға сипатты «тәж» не «кілттер» жүйесі;
разрядтар жүйесі.
Дүние жүзінде тәжірибе көрсеткендей, көптеген қонақ үй түрлілігін,
Ең көп таралған қонақ үй классификациясы француздық ұлттық
Австрия – туристтерді қабылдау бойынша дүние жүзі лидерлерінің
Египетте де жұлдыздар жүйесін қолданады, алайда еуропалық жүйемен
Ағылшындықтар оригиналды жүйені қолданады. Отельдерді 5 категория
АҚШ-та үкімет бекіткен белгілі бір классификация жүйесі жоқ.
Грецияда қонақ үйлердің маңдайшаларында жұлдыз белгісі көрінгенмен, мұнда
Грецияда жоғары категориялы қонақ үйлерге «de luxe» жүйесі
Ағылшын қонақ үйлерін жүйелеу барынша қиын. Ережеге сай,
Дегенмен Британ турагенттігі ассоциациясы British Travel Authority (BTA)
бюджеттік қонақ үйлер (1 жұлдызды) қала орталығында орналасқан
туристік кластағы қонақ үйлер (2 жұлдызды) барлар және
орта класты қонақ үйлер (3 жұлдызды) қызмет көрсету
бірінші класты қонақ үйлер (4 жұлдызды) тұрудың өте
жоғары жүйелі қонақ үй (5 жұлдызды) тұру және
Италиялық қонақ үйлердің классификациялануы өте шиеленіскен, «жұлдыз»
Италиян қонақ үйлерінің айрықша ерекшеліктеріне олардың кішігірім өлшемдерін
Испанияда сондай – ақ категориялар бойынша
қонақ үйлер – 1- ден 5 жұлдызды бес
үй типтес қонақ үйлер, бунгало, апартаменттер және т.б.
тұрақтану орындары – 1 –ден 3 – ке
пансиондар – үш категориялы.
Сонымен қатар, Испанияда туристерді қабылдайтын мемлекеттік минисрліктің
Сонымен, әр бір ел үшін қонақ үйлерді классификациялаудың
Қонақ үйлер орналасқан аймағына байланысты да әр түрлі
1) кішігірім (100 – 150 орынды);
2) орташа (100 – ден 300 – 400
3) үлкен (300-ден 600 – 1000 – ға
4) алып (1000 – нан көп).
Қонақ үйлерді сыйымдылығы бойынша классификациялау бір типті о
Сонымен қатар қонақ үйлер орналасу жеріне, атқаратын қызметіне,
Қонақ үйлерді жұмыс істеу уақытының ұзақтығына байланысты классификациялауға
жыл бойы жұмыс істейтін;
екі маусым жұмыс істейтін;
бір маусымдық.
Тамақтанумен қамтамасыз ететін қонақ үйлерді:
толық пансион ұсынатын қонақ үйлер (орналастыру + үш
тек қана орналастыру мен бір мезгілдік тамақтану ұсынатын
Қонақтардың келу ұзақтығына байланысты классификациялау:
клиенттердің ұзақ мерзімге қалуы үшін;
қысқа мерзімді.
Қонақ үйлерді нөмір бағасының деңгейіне қарай классификациялау:
бюджеттік;
эконом класты;
орташа;
бірінші классты;
апартаменттер;
фешенебельді.
Дамыған елдерде өмір деңгейінің өсуі және түрлі саланың
Қонақ үй индустриясына маңызды инвестициялар қонақ үй базасын
Қонақ үй индустриясының дамуындағы маңызды орынды қонақ үйлер
Қонақ үй тізбектері туристерге қызмет көрсету және
1950 жылдан бастап қонақ үйді басқаруда әлемдік
Бірінші тәсіл – Ритца үлгісі, швейцарлық кәсіпкер Цезар
Екінші тәсіл – американ кәсіпкері Кеманси Уильсонның есімімен
стилдің біркелкілігі (архитектура, интерьер);
түсінігінің және сыртқы ақпараттың біркелкілігі;
кең және функционалды холл;
клиенттерді тіркеу жылдамдығы;
үнемі келетін қонақтар үшін нөмірлердің болуы;
«швед үстелі» таңғы ас;
конференц залдардың болуы;
тарифтердің икемді жүйесі;
біріңғай басқару, маркетинг және коммуникация қызметі;
Екінші үлгі бойынша тұрғызылған, қонақ үй тізбектерінің бақылауында
Үшінші үлгі – «тәуелсіз» қонақ үй тізбектері (мысалыға
Қонақ үйлер – тізбектердің мүшелері – өнімнің өтуіне
Екінші үлгінің үшінші үлгімен байланысы болуы да мүмкін.
Қосымша А-да қонақ үй индустриясындағы қонақ
Франчайзинг- қонақүй иесінің басқа қонақүй шынжырларының иесімен
Әр қонақүй компанияларының потенциялды әріптестермен, серіктестерді бағалауда өзіндік
Франшиза алушы іс-тәжірибеден өткен бизнесті жүргізу әдісін таңдайды.
1979ж АҚШ-та онға жуық ірі компаниялардың 299 қонақүйлерді
Қонақ үй иелері басқарушы компанияға басқару қызметі үшін,
Кесте–2. Туристтерді орналастыру құралдарының стандартты классификациясы
3-кесте. Орналастыру құралдарын арналуы бойынша классификациялау
2.2 Қонақ үйлердің дәрежесіне байланысты қойылатын талаптар
Қонақ үйлерді категориясына қарай жүйелеу талаптар комплексіне негізделген:
материалды – техникалық қамтамасыздандыру;
көрсетілетін қызметтің сапасына;
қызмет көрсету деңгейіне қарай.
Категориялар «*» жұлдыз белгісімен белгіленеді. Жұлдыздың саны көрсетілетін
Бес жұлдызды қонақ үйлерге қойылатын жалпы талаптар.
өзіндік архитектуралық шешіммен тұрғызылған, жеке жобамен тұрғызылған ғимараты;
қонақ үйге барар толық көріктендірілген жолдардың, сондай-
қызмет көрсету алаңы бар жеңіл автокөліктерге арналған күзету
интерьері көркем жабдықталған және жоғары сапалы жиһазбен қамтылуы
Ғимараттардың коммунальды жабдықталуы:
су жүйесі және канализация;
ыстық сумен қамту (тәулік бойы);
орталық жылыту жүйесі;
жыл бойы барлық бөлмелердің ауасын желдету;
дыбысты оқшаулауды жоғарылату.
Қоғамдық орындарда (қабылдау аймағында, демлу және күту бөлмелерінде,
вестибюльдің кеңдігі (70 кв метрден кем болмауы керек.);
аудиовизуальды орнату (телевизор, видиомагнитафон немесе кинопроектр);
электрондық ақпараттық маңдайша;
декоративті көгалдандыру;
көркемдік композициялар;
жоғары сапалы жиһазбен жабдықталған демалу алаңы.
Қабат санына байланысты жеделсаты саны:
персонал және жүкке арналған жеделсатының бөлек болуы;
кез – келген қабаттан тәулік бойы 30 сек
Ақпараттық қызметтер:
байланыстар бөлімі;
бизнес – орталық (1 – 2 сөйлесу бөлмелері),
телефакс, телекс, компьютерлік теру – интернет, электрондық пошта
халықаралық телефон жүйесіне автоматты түрде тікелей шығу;
барлық нөмірлерде ішкі және сыртқы телефон байланыстарының болуы;
халықаралық телефакс;
газет, журнал және басқа да полиграфиялық өнім
бөлмеден қонақ үй қызметкерлерін кез – келген уақытта
қызмет көрсету бюросы;
Қоғамдық тамақтандыру:
ресторандар (ұлттық және еуропалық асханасымен), гриль – бар,
Терасса немесе жазғы сатулар үшінгі алаңшалар.
Нөмірлік қордың сипаттамасы:
Барлық нөмірлер бір – және екіорынды;
Көп орынды нөмірлерде 10% орынның болуы;
Басқару пульті бар теледидар, мұздатқыш, мини – сейф,
Санузелдің толық болуы;
Нөмірлерде міндетті түрде болуы керек:
қауіпсіздік және өрт дабылының болуы;
жарнама папкасы (буклеттер, жабыстырғыштар, анықтамалар және т.б. қонақ
бір күндік жуынуға арналған заттардың болуы – сабын,
түкті халат;
гигиеналық заттар, орамалдар;
әжетхана қағазы;
ванна бөлмесінде шаш кептіргіштің болуы;
ванна бөлмесінде телефонның болуы;
жазу құралдарының болуы (конверт, пошта қағазы, қалам және
Сауда және тұрмыстық қызмет көрсету:
жақсартылған сапамен әйелдер және ерлер залы бар шаштараз,
сақтау бөлмесі; құнды заттарды қабылдау және сақтау;жүкті сақтау;
парфюмерия, табак, сувенир сататын және басқа да заттар
Келесідей қызмет түрлері көрсетілуі керек:
киім үтіктеу және жөндеу;
аяқ киім тазалау және жөндеу;
клиенттің көрсеткен уақытында ақпараттық дабыл білдіру;
12 сағат ішінде химиялық тазалау және жедел жуу;
Таңғы ас, түскі ас және кешкі асты нөмірге
автокөлік шақырту;
жеңіл автокөліктерді жалға алу, жуу және басқа да
транспорттық билеттерді сатуды ұйымдастыру;
театрға, киноға және т.б. жерлерге билетке тапсырыс жасату;
қонақ үй вестибюлінде және ресторанда гүл сатуға
ресторандарда орынға тапсырыс жасау;
экскурсия ұйымдастыру;
жасанды жолмен күнге күю;
Квалификациялы персоналы бар, 12 сағаттан кем емес жұмыс
Банктік қызметтер: жинақбанк және шет ел валюталарын айырбастайтын
Медициалық қызметтер тәулік бойы жұмыс жасауы керек, дәріхана
Мәдени – спорттық қызмет көрсету:
мәдени және конференция өткізуге арналған киноконцерттік залдардың болуы;
казино – клуб;
кегельбан;
бильярд клубы;
спорт залы, барымен сауна;
массаж кабинеттері;
жүзу бассейндері;
жасақталған жағажай;
спорттық алаңшалар;
теннис корты (жазғы).
Қонақ үй кәсіпорындарын категорияларға бөлу қызметтің түрлі жиыны
2.3 Кішігірім қонақ үй іс-әрекетін ұйымдастыру және оның
Қонақ үй шынжырлары демалудың немесе қызметтің жоғарғы
Соңғы жылдары маркетингтік зерттеу бойынша кішігірім
Тәжірибе бойынша қонақ үйді төрт категорияға бөлеміз. Кішігірім
Кішігірім қонақ үйлер әр клиентке тез үйренеді. Клиенттің
Барлық қонақ үйлер сияқты кішігірім қонақ үйлерде кластарға
1. «Люкс» отельдері; персоналдың көп болуымен және клиентке
Мысалы, мұндай қонақүйге Алматыдағы «Кумбель» қонақүй комплексін
2. Жоғары кластағы отельдер. Қала төңірегінде орналасқан, білікті
3. Орта кластағы отельдер. Қала маңында орналасады. Ұсынуға
4. Экономикалық кластағы қонақүй Қалаға жақын жерде
Кішігірім қонақүйлердің ыңғайлылығы мен тартымдылығына қойылатын талаптар:
1) Қоршаған ортаға ыңғыйластырып, жергілікті жердің немесе табиғи
2) Ғимарат конструкциясы табиғи-климаттық факторларды ескеріп құрылуы тиіс,
3) Қонақүй ғимараты эстетикалық, экологиялық, техникалық, санитарлы-гигиеналық
4) Қолдану режимі, жыл бойы немесе маусымдығына байланысты
5) Қонақүй интерьері ыңғайлы және эстетикалық көріністе
6) Қонақүй құрылысын жасауда мүгедек адамдардың қажеттіліктерін
7) Қонақүй қызметі автоматтандырылған жүйемен жабдықталуы тиіс.
8) Клиенттердің қауіпсіздігі әртүрлі жолдармен қамтамас етілуі тиіс.
3 Туристерді орналастыру ерекшеліктері
3.1 Операциялық қызмет көрсету үдерісі, қабылдау және орналастыру
Барлық категориялы қонақ үйлерде қонақтарға қызмет көрсетуді келесідей
қонақ үйде алдын ала орынға тапсырыс беру (брондау);
қонақтарды қабылдау және орналастыру, тіркеу;
тамақтану және тұру қызметтерін ұсыну (нөмірді жинау);
тұрғындарға қосымша қызметтер көрсету;
шығуда есеп беру және шығуды ұйымдастыру;
Қонақ үйде алдын ала бөлмеге тапсырыс жасау, келген
Қонақ үй тұрғындарына қонақ үй персоналы (нөмірде және
Қонақ үй басшылығы мен тұрғындар арасындағы
« Қонақ үйдегі ішкі тәртіп пен қолдану» ережелерінде
Орналастыру және тіркеу қызметінің функциясы. Қонақ үйге
Қабылдау бөлімінің негізгі функциясына : нөмірді брондау, туристерді
Іс – сапармен, жиналысқа, конференцияға келген азаматтар анкетаның
Қонақ үйдегі қалу уақыты қонақ үй әкімшілігімен
Қонақ үйде орын алу үшін
Қонақ үй ережелеріне сәйкес қонақ үй әкімшілігі
Сонымен қатар ақылы тұрмыстық қызмет
Нөмер түрлері мен деңгейіне
Сондай –ақ қонақ үйлерде қымбат
Туристер ең алғаш қонақ үйге
Қонақ үйдің тіркеу бөліміне қойылатын негізгі талаптар, шет
Қонақ үйлердің көпшілігінде қабылдау бөлімі 24 сағат,
Қабылдау және тіркеу бөлімі қонақ үйдің толылығын қамтамасыз
Портье тұрып жатқан қонақтардың және қонақ үйдің
Механизацияланған есептің операторы немесе кассир барлық көрсетілген қызметер
Швейцарлар, ережеге сай, қонақ үйдің кіре берісінде тұрады
Жүк тасушылар «беллбой», қонақтарды және олардың жүктерін нөмірге
Консьерждер қонақтарға маңызды қызметтердің түрлерін көрсетеді. Оларды әдетте
театрларға билет алу;
қалалық мейманханалардан үстелге тапсырыс жасау;
әуе және автобусь билеттерін, темір жол билеттерін жеткізу
дәрігерге қабылдауға жаздыртуға, шаштараздан, сұлулық салонынан орын брондау;
дүкендер, мұражайлардың жұмысы, ескерткіштер туралы ақпарат алу;
жедел жағдайларда көмекке келу (мысалыға, дәрігер шақыртуға);
қонақтардың жеке тапсырмаларын орындау (виза жасау, гулге тапсырыс
Қонақүй құрылымын ұйымдастырғанда кәсіпорын иерархиясындағы деңгей саны үлкен
─ Номерлік қорды басқару (кір жуу, тазалау,
─ Әкімшілік қызмет (секретариат, қаржы қызметі, кадрлық
─ Қоғамдық тамақтандыру бөлімі (асхана, ресторан, банкет қызметі,
─ Инжинерлі техникалық қызмет(бас инжинер, ағымдық жөндеу қызметшілері,
Енді, осы айтылған қызметшілердің атқаратын функцияларын анықтап, қонақүйге
Қабылдау бөлімінің функциясына-брондау, тіркеу, номерлерді бөлу, клиенттерге ақпараттық
Қонақтарды қабылдау және орналастыру қызметінің агенті (кезекші администратор)-құжаттарды
Қоғамдық тамақтандыру бөлімі ресторанда, кафеде, барда қонаққа
Кадрлық бөлім қызметі-ұйымның кадрларын құру (жоспарлау, жіктеу және
3.2 Қонақ үйде нөмірді және орынды брондау
Брондау – қонақ үйде алдын – ала нөмірге
Топтық іс шаралар өту уақытында қонақ үй
Қонақ үйдің толылығы маусымға, берілген ауданның белсенділігіне, экономикалық
Екі еселенген брондау – бұл қонақ үйде
Қонақ үй үшін де қонақ үшінде алдын ала
Үнемі клиенттер әкелетін туристік фирмалар үшін, қонақ үй
Қонақ үй мен туристік фирма арасындағы келісімде көрсетілген:
Қонақ үйде нөмірді немесе орынды брондаудың бірнеше тәсілі
Пошта немесе факс көмегі арқылы клиент қонақ
Мұндай өтінішті қонақ үйде брондау бөлімінде жасауға болады.
Әрбір брондауға немесе тапсырысты жою тіркелуі қажет.
Егер брондау жөніндегі менеджер тапсырысты дәл уақытында ауыстырмаса,
Ұйымның өтінішінде, нөмірді брондаушы, міндетті түрде осы фирманың
Кез – келген жағдайда өтініш келесідей мағлұмттардан тұруы
Нөмірлердің категориясы және саны;
Қонақ үйде қалу ұзақтығы;
Келушілердің аты – жөні;
Төлем формасы (төлем жасайтын ұйымның реквизиттері).
Өтінішті тіркейді немесе қарслықты түрде жауап береді.
Брондауды телефон арқылы жасағанда, клиенттермен сөйлескенде сыпайы болу
Дәл осындай бланктар брондау бөлімінің компьютерінде де болады.
Брондаудың компьютерлік түрі қонақ үй және клиенттер үшін
Желі арқылы брондау жасағанда тапсырыс басқа қалада
Қонақ үйден орынға бронды компьютерлік желі арқылы жасауды
Демалуды жоспарлауда, көрме, фестивальдарға барарда турист жақсы қонақ
Сондықтан, қонақүйге әлемдік бронау жүйесінің құрамында болып қоймай,
Компьютердің көмегімен брондаудың тағы екі нұсқасы бар: қонақ
Берілген брондау жүйесі келесідей әдіспен жүреді.
Клиент Интернет - брондаудың WEB – сайтына кіреді
Ары қарай ол қонақ үйді таңдайды. Бос орын
Жүйе автоматты түрде тапсырысты қарастырады және алдын ала
Клиенттен қажетті төлемнің барлығы алынғаннан кейін клиент агенттен
Соңғы брондауды растайтын құжаттың көшірмесі қонақ үйде қалады.
Егер қонақ үйдің жеке беті болса, онда қонақ
Клиент Интернет – брондау жүйесінің сайтына кіреді
Ары қарай ол бос орын бар екеніне көзі
Жүйе автоматты түрде тапсырысты қарастырады және алдын ала
Интернет үйде отырып – ақ, делдалдың көмегінсіз
3.3 Қонақтарды тіркеу және орналастыру реттілігі. Туристік топты
Қонақ үйге келгенде орындалатын қызметтердің келесі
Күтіп алудың екі түрі болуы мүмкін:
әуежайда немесе вокзалдарда;
Вестибюлде немесе қонақ үйге кіре берісте;
Әуежайда немесе вокзалдарда күтіп алу қонақтармен қонақ үйге
Кішігірім қонақ үйлерде ең алдымен қонақ тіркеу және
Көптеген қонақ үйлер үшін әкімшіліктегі кезекші адам қонақты
Тіркеу процессі әр қонақ үйде қызмет көрсетуі мен
Тіркеуден өтетін қонақтардың екі типін көрсетуге болады.
Алдын ала тапсырыс жасаған қонақтың берілгендері жасаған броннан
Брондау жасалмаған қонақтарды тіркеу ұзағырақ болады, кейде 5
Сонымен қатар, қонақтармен нөмірдің құны, орналастыру уақыты, төлем
«ҚР-ның қонақ үй қызметін көрсету ережелері» заңына
Егер тіркеуге рұхсат берілсе, қонақ Тұтынушы мен Өндіруші
Ресейдегі қонақ үйлерде анкета екі данада толтырылады. Бір
Қазақстанның көптеген қонақ үйлерінде тіркеу құжаты бір дана
Анкетаны толтырғанда өте мұқият болған жөн, себебі клиенттің
Қонақ картаны толтыра отырып, көрсететін қызметтер үшін, тұру
Қонақ анкетаны толтырып болған соң, әкімшілік оның анкетадағы
Төлем жасағаннан кейін қонақ есеп – құжаттың
Кезекші администратор қонақтың картасын толтырады – яғни қонақ
Көптеген қонақ үйлер өздерінің қонақ карталарын жарнама
Қонақ тіркеуден өтіп болғаннан кейін жүктасушы немесе «Белбой»
Тіркеу кезінде қонақ үйге келуші қонақтардың жүктері вестибюлде
Алдын ала орынға тапсырыс жасау орналасуға арналған бөлмелерді
Топтық туристерді қонақ үйге орналастырғанда, топтың басшысы әкімшілікке
Әкімшілік берілген топтың брондаған бөлмелерінің нөмірін жариялайды. Топтық
Әрбір қонаққа әкімшілік қонақ картасын жазып береді. Тұру
Көптеген туристік фирмаларда көп жағдайда туристерге туристік жолдамамен
Туристер көп жағдайда нөмірге тағы қосымша 1 тәулікке
Қосымша А
Халықаралық қонақ үй тізбегінің негізгі ондығы
Бас холдингтің атауы (бөлімнің)
Штаб – пәтер орналасқан
мемлекет
Нөмірлер саны
«Hospitaliti Franchise System Blanstone Part.»
«Holiday Inn World wide»
«Best Western Internationali»
«Accor»
«Choice Hotel International»
«ITT Sheraton Corp.»
«Promus Corp.»
«Hilton Hotel Corp.»
«Carlson Hospilaty World wide»
США
Англия
США
Франция
США
«
«
«
«
«
«
490 000
386323
295305
279145
271812
251425
130528
105930
101000
91177
Қосымша Б
Нөмірді брондауға арналған өтініш – хат
«Тезтур» туристік фирмасы
Алматы, Абай көш.,56
Счет № 00000002
Өтініш
Біздің фирмамыздың қызметкерлері Аліпов Д.Р пен Арманова
Төлем ақыны 12-А келісіміне сәйкес төлеуге кепілдік береміз.
Директор
Бас бухгалтер
25.12.2008ж.
ҮІ. Қонақ үй кәсіпорны басқару обьектісі ретінде
1.1 Қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындардың эволюциясы
Қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындар эволюциясын қарастыра отырып, тарихи жоспарға
көне;
жаңа кезең;
қазіргі кезең.
Тарихшылардың көпшілігі көне кезеңдегі қоғамның дамуында алғашқы қонақ
Көне Грецияда біздің эрамызға дейіңгі І-ші мың жылдықта
Керуен сарай жүйенің кең тармақтануы Рим империясының аймақтарында
Рим мемлекетіндегі қатаң таптық құрылым қонақжайлық кәсіпорын қызметіне
Таверна мен керуен сарайларда төмеңгі сословиялы азаматтарға арналған
Қонақжайлық кәсіпорындардың пайда болуына өте үлкен роль көрсеткен,
Қонақжайлық кәсіпорындардың дамуына орта ғасырдағы діндік дәстүрлер үлкен
Осындай үйлердің бірі, Ронсельваль шаткқалында монастырлер өз қақпаларының
Саяхатшылардың тегін қызметін алуының кең тарауы жеке кәсіпорындарының
ХІІ-ХІІІ ғасырларда керуен сарайлар – алғашқы қонақ үйлер
ХІІІ ғасырда қонақ үй сарайлары Витебскте, Гродно, Брест,
Орта ғасыр кезеңінде қонақжайлық кәсіпорындар қызметінің үдейуі, алғашқы
Қонақжайлық кәсіпорындарының дамуына ерекше рольды АҚШ атқарды. Тарихшылардың
Американдық континентіне келген Еуропалық көшкіндер өздерімен қонақ сарайлардың
Сәулетшілердің көзқарасымен қарағанда, американдық қонақ үйлер еуропалықтарға ұқсас
Ең алғашқы АҚШ-тағы қонақ үй Нью-Йорк Бродвейіндегі 70
ХІХ- ғасырдың аяғында бұд жерде қонақ үйлер екі
1898 жылы Лондонда «Савай» отелі ашылды. Оның басқарушысы
Шетелде ХІХ-ХХ ғасырларды қонқжайлық индустриясы қажетті саланың біріне
Ресейде 1910 жылы қонақ үй сарайлары мен номерлі
Соңғы он жылдықта дамыған қонақжайлық индустриясындағы кәсіпорындар тенденциясын
Қонақ үй ұсынысының мамандандырылуының тереңдеуі;
Халықаралық қонақ үй шынжырларының пайда болуы;
Кіші кәсіпорын жүйелерінің дамуы;
Жаңа компьютерлік технологияның қонақжайлық индустриясына енуі.
Соңғы уақытта дәстүрлі толық сервисті отельдермен қатар,
Қонақжайлық кәсіпорындарының мамандануының тереңденуі
халықырылық шынжырлардың қажетті тенденцияларымен өзара байланыста, олар жоғары
Шынжырлар туралы айтқанда, әдетте коллективті бизнесті жүзеге асыратын
Қонақ үй шынжыры түсінігінің астында мыналар жатыр, бұл
Қазіргі кездегі «Өнім шығару стандарты» деп есептелінетіннің көбісі
Қонақ үйлер анық бір қонақ үй шынжырына толық
АҚШ-та үкіметпен арнайы бекітілген қонақ үйлік классификация жоқ.
90-шы жылдардың ортасында әлемдік қонақ үй қорының 30%
Қонақ үй классификацияларына өзіне меншікті әдіс-тәсілді қонақ үйлік
Әрбір маркада тек комфорт деңгейі ғана емес, жүктелген
Мысалы, ірі европалық Accor ( Франция ) қонақ
Sofitel
Novotel
Mercury, бұл өз қатарында баға және комфорт деңгейі
Relais Inn – қолайлы бағадағы сапалы қызмет көрсетуді,
Hotel Mercury – жоғарырақ деңгейдегі қызметтер, жеке қызмет
Grant Hotel – қонақ үйдің жақсы жерде орналасуы,
Ірі американдық Holiday Inn қонақ үйлік шынжыр, маркаларды
Holiday Inn hotels resorts – ормандарда немесе тауларда,
көл жағалауларында, өнекәсіптік зоналар мен қаладан тыс жерлерде
Holiday Inn Garden Court hotels – іскер адамдар
кластағы қонақ үйлер. Көбінесе ірі сауда бизнес-орталықтарды және
Holiday Inn Express hotels – пәтерлі типтік (апарт-оельдер)
қонақ үйлер;
Holiday Inn Select Hotels – барлық қызмет түрлері
үшін арналған отельдер;
Holiday Inn Hotels Suits – отельде ұзақ уақыт
қалайтын бизнесмендер үшін арналған отельдер;
Le Meridien Hotels resorts – курорттарда және ірі
орналасқан Deluxe класындағы отельдер.
Post house – ортабюджеттік қонақ үйлер. Стандартты қызмет
жинағын ұсынады. Демалу және жұмыс үшін, конференциялар мен
Халықаралық қонақ үй ассоциациясы қонақ үй шынжырларын үш
біріншісі, сансыз көп кәсіпорындармен иелік ететін – қонақ
екіншісі, тәіелсізді емес кәсіпорындар шынжырлары, олар жалпы брондау
үшіншісі, шынжырлар, олар басқару қызметін ұсынады.
Шынжырлар табысының себептері туралы көзқарастар көп болды. Бірақ,
Қонақ үй шынжарларына кіретін әр қонақ үй типтерінің
Қонақ үй бірлестіктері мен қонақ үй шынжырларының пайда
90-шы жылдардың басынан бастап құрылыста, реконструкцияда және де
Қонақ үй шынжырларынан басқа әлемдік туристік нарықта мамандандырылған
табиғи және қоршаған ортаның жағымдылығы;
ғимараттың жайлылығы мен қонақ үй интерьерінің пішінінің ерекшелілігі;
заманның талабына сай жауап беретін қонақжайлық пен керемет
Еуропада қонақ үй шынжырларының және жеке қонақ үй
Қонақ үй шынжырларының санды өсуі, олардың қосылуы мен
Тәжірибеде көрсеткендей кіші қонақ үйлер көбінесе – ол
Соңғы он жылдықта қонақжайлық индустриясына жаңа компьтерлік
Қолданушылардың түрлі қажеттілігін икеміне келтіріп, қолданбалы бағдарлама пакетін
Берілген бағдарлама келесі блоктардан тұрады:
автоматталған жұмыс орны «Портье»;
«Мейрамхана» жүйе асты;
«Қойма» жүйе асты;
«Техникалық қызмет көрсету» жүйе асты;
«Бухгалтерлік есеп» жүйе асты;
«Портье» автоматталған жұмыс орнының келесі қызмет түрлері:
номерлік қордық толу болжамы;
резервлеуден алған мәліметтерді енгізі;
демалушы және туристердің жоспармен келушілердің орынын брондау;
қонақтың келуін ресмилеу;
туристер мен демалушыларды тіркеу;
көшіру;
бөлек топқа және демалушылар туралы мәлімет беру;
тұрғындармен есеп айырысу;
төлеуді және кетуді бақылау;
демалушы мен ұйымдасқан топ туристердің кетуін есепке алу;
қонақ үйде тұратындарды есепке алу және анықтама беру;
қонақ үй жұмысы туралы және оның негізгі бөлімдерінің
смен бойынша персоналдардың жұмысын бақылау журналын жасау.
«Мейрамхана» жүйе астының келесі іс-әрекеттерінің автоматизациялануы:
туристердің және демалушылардың тамақтануының ұйымдастыру кестесін жасау;
тапсырыстың мәзірін жасау;
өнім шығаруды басқару;
қызмет көрсетуді басқару;
жеке тапсырысты есептеу;
еспетесу операцияларын және т.б. жүргізу.
«Техникалық қызмет көрсету» жүйе асты келесілерді қолданадыі:
номерлік қордық ағымды жағдайын қолдану;
номерлерді реконструкциялау және жөндеуді жоспарлау;
инжинерлі жүйесін және коммуникациясының (энерго-су, газо-, жылу беру,
техникалық қызмет және хабарлама жүйе мен коммуникация жөндеуінің
қонақ үйдегі санитарлы-гигиеналық нормаларын бақылау мен қамтамасыз ету
Тоқтаусыз жұмыс істеу үшін қонақ үй және мейрамханаларға
«Бухгалтерлік есеп» бағдарламасы бухгалтерлік бөлімнің барлық іс-әрекеттерін жүзеге
Қонақ үй кәсіпорындарында бір қатар қолданбалы бағдарлама қолданылуы
Қонақ үй қызметінде Интернет глобальды торлардың интегралдауы, халықаралық
"AMADEUS" басқа жүйелерге қарағанда, ең атақты компьютерлік брондау
Ресей Федерациясында 1995 жылдың желтоқсан айынан бастап «Ключ»
Ресей нарығында, сонымен қатар «Туринтел» фирмасы өңдеген брондау
Қонақ үй қызметін брондау бөлімі глобальды компьютерлік Интернет
1.2 Қонақ үй кәсіпорындарының жіктелінуі
Қонақ үй кәсіпорындары түрлі критериялары бойынша жіктелінеді. Олардың
Ыңғайлылық сатысы;
Номерлік қордың сиымдылығы;
Функционалды қызмет;
Орналасуы,
Жұмыс ұзақтылығы;
Тамақтану мен қамтамасыздандыру;
Келудің ұзақтылығы;
Баға сатысы.
Қонақ үйлердің орналасуы мынандай болуы мүмкін:
қалада орналасқан (орталықта, шет маңайында). Орталықтағы қонақ
теңіз жағалауындағы орналасқан. Бұл жағдайда қажеттісі болып
тауда орналасқан. Қонақ үйлер таулы көркем жерде орналасқан.
Қонақ үйдің жұмысының ұзақтылығы келесіге бөлінеді:
жыл бойы жұмыс істеушілер;
екі мезгілде жұмыс істеушілер;
бір мезгіл.
Тамақтандырумен қамтамасыз ету келесілерге бөлінеді:
толық пансионмен камтамасыз ететін қонақ үйлер (орналастыру +
орналастыру мен тек таңғы тамақты ұсынатын қонақ үйлер.
Қонақ үйлер қонақтақтардың келулерінің ұзақтылығымен бөлінеді:
ұзақ мерзімге келетін клиенттерге;
қысқа мерзімге келетін клиенттер.
Баға сатысына қарай қонақ үйлер бөлінеді:
бюджетті (25-35 АҚШ $);
экономді (35-55 АҚШ $);
орта (55-95 АҚШ $);
бірінші класты (95-195 АҚШ $);
апартаменттер (65-125 АҚШ $);
фешенебельді (125-425 АҚШ $);
Қонақ үй кәсіпорындарын ерекше қозғалыс құралдарына (көлік) жеке
Қонақ үй кәсіпорындарының комфорт сатысына қарай классификациясы
номерлі қордың жағдайы: номердің көлемі (м2 ), бір
жиһаздың, құрал-жабдықтардың, санитарлы-гигиеналық заттардың жағдайы;
ғимараттың, жолдың, қонақ үй территориялардың жағдайлары;
техникалық жабдықтау мен информациялық қамтамасыздандыру, соның ішінде сымтетік,
бір қатар қосымша қызметтерді ұсыну мүмкіншілігі.
Көрсетілген қосымша бағалауы қонақ үй жүйесін жіктелуінде қолданады.
Қазіргі уақытта комфорт сатысын отыздан астам квалификацияланады, оның
еуропалық немесе «жұлдыздар» жүйесі, Француз жүйесімен жіктеледі, оның
әріптер жүйесі (А,В,С,Д) Грецияда қолданады;
«Тәжі» жүйесі Ұлыбританияда қолданады;
разрядтар жүйесі (люкс, ең жоғары А, ең жоғары
Әр түрлі елде комфорт жіктелу критериясы ретінде әр
Еуропалық қонақ үй нарығында стандаттандырылған бірегей хабарлама жүйесі
Стандартталған хабарлама жүйесінің мақсаты еуропаға туристердің сапарын
Қонақ үй кәсіпорындарының комфортын жіктеу негізінде халыаралық тәжірибеде
Бұндай бақылауды мемлекеттік ұйымдар өткізеді. Қонақ үй комфортының
Германияда бұндай процессті қонақ үй шаруашылығының Бірлестігі (DEHOGA)
Әлем тәжірибесінде мынандай жағдайлар да болған, бір
бюджеттік қонақ үйлер – қаланың орталығында орналасқан және
туристік класс қонақ үйлері – құрылымында міндетті түрде
орта класс қонақ үйлері – қызмет денгейі
бірінші класс қонақ үйлері – комфорттың өте жоғары
жоғары категориялы қонақ үйлер – қызмет көрсету және
Жіктеу жүйесінің ең көп таралғаны, ол ұлттық Француз
Бірде бір кәсіпорын категорияны ала алмайды, егер ол
А – бөлме саны;
В – жалпы бөлме;
С – отель жабдықтары;
D – бөлме комфорты;
Е – қызмет көрсету;
F – қозғалысы шектеулі адамдарға және мүгедектерге мүмкіншілігі.
Неміс жіктелу жүйесіне сүйенсе, қонақ үй кәсіпорны бес
туристік класс – *;
стандартты класс –**;
комфортты класс – ***;
бірінші класс – ****;
люкс – *****.
Неміс жіктелу ерекшелігі, ол пансион, қонақ үй сарайы,
Қонақ үйді жүйелендіруді АҚШ-та өкіметпен ресми бекітілмейді. Комфорт
Қонақ үй жіктелінуіне қонақ үй шынжырлары өз тәсілін
Ресей Федерациясында 1994 жылы «Қонақ үйлерді жіктеу крийтериялары
Номерлік қордың сиымдылығы деп клиенттерге бір келкі уақытта
Берілген нақтылы проблеманы шешу үшін БӘҰ (ВТО) әр
Сыйымдылығы бойынша қонақ үйлер жіктелуін қөп елдер келесідей
кіші – 150 орынға дейіңгіні (100 номерден артық
орта- 150-400 (300 номерге дейін);
ірі – 400 орыннан артық (300 номерден артық).
Функционалды бағытына қарай қонақ үй кәсіпорындарды екі топқа
1-шісі Транзитті қонақ үйлер;
2-шісі Мақсатталған қонақ үйлер;
Транзитті қонақ үйлер қысқа мерзімге тоқтайтын туристерге қызмет
Алғашқы мотельдер АҚШ-та пайда болған бұл мемлекеттің ұлттық
Қонақ үй құрылысының маңызды жері - мотель деп
Ең алдымен туристтерге арналған мотельдер қызықтырады. Бұл
Алғашқы мотельді калифорниялық сәулетші Артур Хайнеман 1925 жылы
Мақсатталған қонақ үйлер келесілерге бөлінеді:
Командировкаға және іс сапармен келген адамдарға қызмет ететін
Демалысқа арналған қонақ үйлер (курорттік, туристік). «Іскерлік бағыттағы
Қазіргі уақытта бұл концепция қонақ үйлер қызметінің нарығында
іскерлік жол сапарға шығу 50% -дан астам;
демалыс және емдеу мақсатындағы сапар 40 %;
басқа мақсаттағы сапар (жұмыс іздеу, достарды іздеу және
Курорттық қонақ үйлер концепциясы демалуға және денсаулығын түзетуге
Мұндай типті қонақ үйдің функциялары ғимаратқа ерекше із
Мамандардың айтуы бойынша кәсіпорындар – курорттық қонақ үйлер,
Курорттық қонақ үйлер құрамында міндетті түрде емделу профилактикалық
«Туристік қонақ үйлер» концепциясының мәні келесілер:
туристік қоанқ үй тәртіп бойынша, туристік маршруттарда орналасады
туристік қонақ үйде ұсынылатын қызметтер комплексі маршрут бағдарламасымен
қызметті ұйымдастыру үшін туристік қонақ үй құрамында тур
Шетелдік тәжірибеде туристік қонақ үйлер тобында спортпен айналысуға
Қонақ үйіндегі егілген жасыл желек және спорт ғимараттары.
Ғимарат төңірегінде егілген жас ағаштардың декоративті маңызы зор,
Қонақ үйдің көбісі қонақтар үшін спортпен айналысу мүмкіндігін
Қонақ үй номерлері келесідей жіктеледі:
орын саны;
бөлме саны;
белгілеуіне қарай.
Орын саны бойынша бір орынды, екі орынды, үш
т.б.номерлерге бөлінеді.
Қонақ үйдегі, мотельдегі бір орынды номерлер келушіге жоғары
категориялы орналасуды ұсынады.
Екі орынды номер екі бірдей келушілерге арналған. Екі
Бөлме саны бойынша бір бөлмелі, екі бөлмелі, үш
Номерлердің белгілеуне қарағанда бизнесс-класс, эконом-класс, номер-апартамент болып бөлінеді.
Бизнес класс номерелеріне іскерлік сапармен командировкаға келген адамдарды
Эконом-класс номерлері – көп контингентті клиенттерді орналастыруға арналған.
Апартамент-номерлер – 2,3,4 бөлмелі болады, ұзақ мерзімге орналасатын
Сонымен қатар, 45 м² бар 3,4 бөлмелі категориялы
1.3 Қонақ үйдің негізгі қызметтері және
Қонақтарға қызмет көрсетудідің технологиялық циклдің жүзеге асыруына қонақ
брондау;
қызмет көрсету;
қабылдау және есептесу бөлмесі;
номерлер қорының эксплуатациялау қызметі.
Бұл қонақ үй қызметінің негізгі минимальды қызметтер түрі.
Түрлі типті және түрлі сиымдылығы бар қонақ үй
Қонақпен қатынасуына байланысты қонақ үй қызметі екі сатыда
сырт пішіні тартымды және таза (сәйкес прическа, маникюр,
жүріс-тұрыс манерасы;
этика мен қарым-қатынас психологиясының білімі;
коммуникабельді;
шет тілінің білімі;
адам жасына шектеу қою (мысалыға, қабылдау портьсіне 30
Қонақ үй менеджменті саласындағы мамандар арасында персоналдардың қатынас
«Мұздатылған» - персонал қонақтардың сұранысына жай көңіл бөледі,
«Гастрофабрика» - персоналы, қонақтың ойына құлақ салмай,
«Достық хаос» - маңызды ештеңе жасамайды, бірақ сыпайы,
Жоғары сапада қызмет ұсынатын персонал.
Брондау қызметінің міндеттері келесідей:
қабылдау мәлімдемесі және оларды өңдеу;
қажетті құжаттарды құрастыру: күнделікті кесте құру (апта, ай,
Мәлімдеуді қабылдау сымтетік, факс, телекс, пошта, хат немесе
Әр мәлімдеме келесі хабарламаны қамту керек:
келушілердің күні мен уақыты;
кетудің күні мен уақыты;
қонақтар саны;
номер категориясы (люкс, апартамент, эконом-класс, бизнес-класс);
номер қызметі (ванна, душ, теледидар, мұздатқыш, сейф, мини-бар
тамақтандыру қызметі (тек теңғы ас, жартылау пансион, толық
баға (бағаны көрсеткенде, қонақ неге төлегенін анықтап көрсету
есептесушісінің аты жөні (немесе фирманық аты);
төлем түрі (қолма-қол ақшасыз есеп);
ерекше жағдай (мейрамханада столды алдын-ала брондау, трансферт, номерде
Брондау қызметіндегі қызметкердің мәлімдемені өңдегеннен кейін қонаққа растау
Мәлімдемені растау – ол арнайы хабарламандыру, қонақтың қонақ
Қонақ үй кәсіпорыны мәлімдемені кепілді растау үшін көп
Брондау жасаған қонақтардың келмеуінен шеккен зиянын төмендету үшін,
Қонақтың келмеуі қосалқы шығын болып есептеліп баға саясаты
Есептің айып төлеуін қонақ үй көрсетеді (номерге кеткен
Брондаған кезде алдын ала төлеу немесе кредиттік
«Қос брондау» -ды қонақ үй қолданады, басқаша айтқанда
Брондалған орынды үстінен қайта брондау жүйесі ұқыпты ойластырылып,
Кейбір менеджерлердің ойынша, тапсырыс орындай алмай қалғанша, ең
Факттің дәлелдеуі бойынша, кепілдемесіз брондаған қонақтар шамамен
Брондалған орынды үстінен қайта брондау саясаты қонақтың
Кейбір қонақ үйлер қонақтың брондаған орнын өзіне беруден
Қонақ үй шынжырларының кең дамуы, орталықтандырылған брондау жүйесі
Қонақтардың көзқарасы бойынша, қызмет көрсету қажетті орын алады.
Менеджер адамгершілік тұрғысынан қарағанда өте ақылды, жоғарғы мәдениетті,
Менеджердің қызметі басқару қызметіне жатады. Ол үнемі қонақүй
басқару шешімін дайындау, қабылдау оны жүзеге асыру, бұл
хабарламалық қызметі бар. Дұрыс шешім қабылдау үшін менеджер
бүкіл қонақүй қызметкерлерінің жұмысқа деген ынтасын дұрыс жолға
Менеджер барлық уақытта адамдармен бірге болуы керек. Ол
Оған швейцалар, коридоршылар, жүк тасушылар, лифтерлар, консьерждер, таратушылар,
Қонақ үй туралы клиенттің алғашқы әсерінің қажеттілігіне байланысты,
Нөмірге қонақтарды шығарып салып, багаждарын жеткізушілер коридоршылар. Шығарып
Номерге келген кезде коридоршы қонаққа орналасуына көмек көрсетуі
Консьерждер қонақтарға көп қажетті қызметтер көрсетеді. Оларды весибюльдегі
театрға билеттерді тауып, жеткізушілер;
қалалық мейрамханаларда столға тапсырыс беру;
авиа-, темір жол, автобус билеттеріне тапсырыс беріп жеткізу,
жергілікті назар аударарлық жерлер, мұражай жұмысы, дүкендер,
экстренді жағдайда көмек көрсету (мысалы, дәрігерді, юристі, нотариусті
клиенттердің аса жеке сұранысын орындау (визаны дайындау, сатып
Қабылдау қызметін отельдің «жүрегі» немесе «жүйке орталығы» деп
Қабылдау қызметінің қажетті функциясына қонақты қарсы алғанда және
қабылдау қызметі қонақ үйдің кіре берісіне жақын орналасу
Егерде қонақ үйдің вестибюлінің көлемі үлкен болса, интерьері
портье тіреуі керек емес заттардан, қағаздардан таза болу
қабылдау қызметкерлерінің сырт киімдері мінсіз және жүріс тұрысы
сәйкес болу керек. Қонақтармен тек тұрып сәлемдесу керек.
Алдын – ала орынға сұраныс берумен, тұтынушыны орналастыру
Администратордың басты міндеті, тіркеу журналын тексере отырып сұраныс
Портье қызметі – бөлме кілттерін қонақтардың қолдарына тіркеу,
Есептеу операторы уақытылы есеп айырысуды бақылай отырып, бухгалтерлік
Қонақтарды тіркеуге алу жұмысы барлық қонақ үйлерде бірдей.
Өзге клиенттерді тіркеу кезінде менеджер қонақтармен нөмірдің құны,
Жалпы қонақүй туралы ережелер бойынша орындаушы (қонақүй) тұтынушымен
Анкетаны толтырғанда өте мұқият толтырған дұрыс. Себебі қонақүй
Қонақүй администраторы бұдан кейін визит картасын (қонақ картасын)
Кейбір қонақ үйлерде келушілер үшін, іскер адамдарға арнап
Қонақ үй әр түрлі инженерлік жабдықтармен қамтамасыз етілуі
Қонақ үйлік және туристік бизнестің негізгі кәсіпорындарына келесілер
Қонақүй туристік кәсіпорындарының барлығын негізгі іс - әрекетін
Жұмыс істейтін персоналдар саны бойынша, бұл қызмет қонақ
Номерлік эксплуатациялау қызметін менеджер басқарады, оған этаж бойынша
Жинаушының негізгі қызметі номерлерді жинау. Номерлерді жинау 3
Кейбір қонақ үйлерде супервайзерлер қызметі жұмыс істейді, олар
Жоғары категориялы қонақ үйде, екінше күннің жартысынан бастап
2 Қонақ үй кәсіпорындарын басқарудағы ұйымдастыруды жетілдіру
2.1 Қонақ үй кәсіпорындарындағы ұйымдастыру құрылымы
Қонақ үйлер мен мейрамханалар бөлімшелер және жеке қызметкерлер
Басқарудың ұйымдастырушылық құрылымы ретінде біз басқарушы және басқарылатын
Басқарудың ұйымдастырушылық құрылымы, ұйымның жеке жүйелерінің өзара байланысынан
Қонақ үйді басқару құрылымында келесі элементтер ерекшеленеді: буындар
Басқару буындарына құрылымдық бөлімшелер, сонымен бірге сәйкес басқару
Басқару буынының жасалуы негізінде бөлімнің басқарудың нақты функцияларын
Басқару деңгейі ретінде қонақүйді басқару жүйесінде нақты бір
Қонақ үй индустриясының басқарушылық тәжірибесінде ұйымдастырушылық құрылымдардың келесі
сызықтық;
функционалдық;
сызықтық-функционалды.
Басқарудың сызықтық ұйымдастырушылық құрылымы
Қонақ үйдегі сызықтық байланыстар сызықтық менеджерден, яғни қонақүй
Сызықтық басқаруда әр буынның және әр қол астындағы
Басқарудың сызықтық құрылымында әр жетекші толық билікке ие,
Басқарудың сызықтық ұйымдастырушылық құрылымының а р т ы
бұйрықтардың бірліктілігі және анықтылығы;
атқарушылардың іс-әрекетінің үйлесімдігі;
басқарудың қарапайымдылығы (байланыстың бір каналы);
анық көрсетілген жауапкершілік;
шешімдерді қабылдаудағы оперативтілік;
жетекшінің өз бөлімшесінің қызметінің соңғы нәтижелеріне жеке жауапкершілігі.
Басқарудың сызықтық ұйымдастырушылық құрылымының к е м ш
Басқарудың барлық функцияларының тиімді жетекшілігін қамтамасыз ететін жан-жақты
шешімдерді жоспарлау және дайындау бойынша буындардың болмауы;
ақпараттарды шамадан тыс болуы, яғни қол астындағылармен, жоғарыда
басқарушы төбеде биліктің шоғырлануы.
Басқарудың функционалды ұйымдастырушылық формасы.
Функционалды басқару басқарудың сызықтық жүйесінде шешімдерді қабылдауға керек
Мұндағы басты идея жеке функциялардың орындалуы мамандарға жүктелуінде.
Функционалды басқару сызықтықпен қатар жүзеге асады және бұл
Басқарудың барлық функцияларын орындауға міндетті жан жақты менеджерлердің
Функционалды құрылымның а р т ы
нақты функциялардың жүзеге асуына жауап беретін мамандардың жоғары
сызықтық менеджерлердің кейбір арнайы сұрақтарды шешуден босатылуы;
құбылыстар мен процесстердің бір үлгіге салынуы, қалыптасу және
басқарушылық функцияларды орындауда қосарланушылықты және жанаспалықты жою;
жан жақты білімді мамандардың қажеттілігінің төмендеуі.
Функционалды құрылымның к е м ш
«өзінің» бөлімшелерінің мақсаттарын және талаптарын жүзеге асырудағы шамадан
түрлі функционалды қызметер арасында әрдайым өзара байланыста болудағы
шамадан тыс орталықтандыру тенденциясының пайда болуы;
шешімдерді қабылдау процедураларының ұзақтығы;
өзгерістерге баяу көңіл бөлетін қатып қалған ұйымдастырушылық форма.
Сызықтық, сонымен бірге функционалды құрылымдардың кешіліктері сызықтық-функционалды құрылымда
Қонақ үйді басқарудың сызықтық-функционалды (штабтық) құрылымы.
Мұндай басқару құрылымында биліктің барлығын анықталған бір ұжымды
Бұл жағдайда бөлімшелердің функционалды құрылымдары бас сызықтық жетекшінің
Сонымен, сызықтық-функционалды құрылым өзіне сызықтық жетекшілері бар арнайы
Сызықтық-функционалды құрылымның а р т ы қ
жұмысшылардың мамандануымен байланысты шешімдер мен жоспарлардың жақсы дайындығы;
бас сызықтық менеджердің мәселелерді жете талдауынан босатылуы;
кеңесшілер мен эксперттерді тарту мүмкіндігі.
Сызықтық-функционалды құрылымның к е м ш і
өндірістік бөлімдер арасында горизантальді деңгейдегі өзара байланыстың және
анық жауапкершіліктің болмауы, өйткені шешімді дайындаушы оның жүзеге
вертикаль бойынша шамадан тыс дамыған байланыстар жүйесі, яғни
Қаралған ұйымдастырушылық құрылымдар базалық болып табылады және нақты
Қонақ үй кәсіпорнының ұйымдастырушылық құрылымы оның тағайындалуымен, номерлік
Әрбір қонақүй кәсіпорны құрылымды өзінің мақсаттары мен талаптарына
Кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымы оның квалификациясының және мүмкіндіктерінің өсуін
Қонақ үйді басқарудың типтік пирамидалық құрылымы Қосымша В
Қонақ үйдің барлық жетекшілері басқарушылық функцияны орындағанымен, бізолар
Қонақ үй кәсіпорнын басқарудың жоғарғы деңгей қонақүй қожасынан
Қонақ үй кәсіпорнының стратегиялық мақсатының мысалы ретінде оның
Стратегиялық мақсат ретінде қонақ үй қожасының қонақүй комплексінің
Мұндай шешімдер мен мақсаттар кәсіпорынның көлеміне және оның
Ірі қонақ үй кәсіпорындарының басқарушылық құрылымы бас директорге
Мысал ретінде, техникалық директор инженерлік-эксплуатациялық бөлімді басқарады. Түрлі
Барлық басқару деңгейлерінің жетекшілері, сонымен бірге, орындаушылық функциясын
Жалпы уақыттың мұндай үлестірілуі үш деңгейдің де менеджерлері
Басқару деңгейінің көтерілуімен мамандық бойынша тапсырмалардың үлес салмағы
Ұйымның көлеміне және түріне байланысты, оның салалық және
2.2 Қонақ үй кәсіпорындарындағы басқару формалары
Халықырылақ тәжірибедегі кең тараған қонақ уй кәсіпорндарын басқару
келісім шартпен басқару;
франчайзинг келісімі арқылы басқару;
аренда.
Қонақ үй кәсіпорындарында мазмұнымен, қызметімен, құрылымымен және орталықтандырылған
1970 жылдардың басынан кең тараған қонақ үй кәсіпорындардағы
Келісім шартпен басқару дегеніміз, ол кәсіпорындар типтеріне сәйкес
Осы уақытқа дейін қонақ үй менеджменті саласындағы
90-шы жылдардың басында қонақ үйлерді басқару бойынша ірі
Басқару келісімінің мазмұнына жеті негізгі кезеңдер кіреді:
Компания басқарушысына (оператор) кәсіпорынды басқаруға құқық
беру. Сөйтіп, компания иесі басқару процессіне араласуға құқықтан
Түрлі операциядан кеткен шығынды, сонымен қатар, өзінің құқықты
иелігінен шыққан барлық қаржы және оперативті тәуекелді компания
Операторды қандай да бір іс әрекетінің жауапкершілігінен босату
немесе қорғау, ал арам ниетпен немесе дөрекі абайсыздықтан
Қонақ үй кәсіпорнын басқару мерзімі, әдетте бес,
жылға келісім бекітіледі.
Таза табыстың немесе жалпы табыстың мөлшерінен басқарушылық
ақы анықталады. Әдетте ол жалпы табыстан 2-4,5 %
Келісімді жаңарту жағдайы. Көбінесе осындай жағдайларда шешім
қабылдау құқығын басқарушы компанияға беріледі.
Келісімді тоқтату шарты. Компания басқарушысына немесе иесіне
артықшылық беретін келісімді тоқтату кемінде төрт варианты бар:
егерде екі жақтың бірі келісім шартты бұзу туралы
егерде екі жақтың бірі банкрот болып жарияланса немесе
егерде екі жақтың бірі кәсіпорынның іс әрекет құқығының
келісім шарт екі жақтың келісімімен тоқататылса [14].
Басқару компаниясы кәсіпорын мүлкіне ешқандай құқығы жоқ. Бірақ
Келісім шартпен басқарудың әлсіз және күшті жағы бар.
Кәсіпорын иесінің келісім шартпен басқарудағы артықшылығы мынада:
Келісім шарт жүйесіндегі компания басқарушысы немесе менеджер әдетте
Компания басқарушысы немесе менеджердің ерігін таңдау;
Басқарушыға тәуелді болмай, кәсіпорын инвестициясын жүзеге асыру
Максимальды табыстан басқарушыға ақыны шегеру.
Кәсіпорын иесінің келісім шартпен басқарудағы кемшілігі мынада:
Бақылаудың тез орындаушылығының жоқтығы;
Максимальды тәүекел және басқарушының ақысын төлеу қажеттілігі.
Басқару процессіне араласуға құқығының жоқтығы;
Келісім шарттың мерзімінен бұрын тоқтатудың қиыншылық туғызуы.
Компания басқарушысына (менеджер) келісім шарт жүйесінің артықшылығы:
Әсер ету саласының кеңейуі;
Минимальды шығыннан кірістің көбейуі;
Компания иесіне толығымен ақы төлеу мәжбүрлігінің жоқтығы.
Кәсіпорын басқарушысына (менеджер) келісім шартпен басқарудағы кемшілігі мынада:
Басқару ақысының самасының крксін шектеу;
Компания иесінің қаржы жағдайына бағынды болу;
Келісім шарттың (келісім шарттың қайта басталуы) бітуіне байланысты
Қонақ үй кәсіпорындарының басқару формалары басқа түрлерден де
Қазіргі замаңғы құқық теориясымен қатар, «франчайзинг» терминімен «франшизинг»,
Франчайзинг анықтамасын халықаралық франчайзинг ұйымдарының ассоцияциясы береді. Ол
Бұл термин француздардан тараса да, франчайзинг келісім шарты
Хуард Джонсон 1927 жылы франчайзинг келісім шартына отырып,
Әр франчайзинг келісім шартында франчайзер франчайзиға өз фирмалық
Франчайзер мен франчайзидің құқықтық ара-қатынасы келісім шартқа қол
Жарна – көрсетілген қызмет пен ұсынылған қызмет үшін