ЖОСПАРЫ
КІРІСПЕ........................................................................................................3
І ҚАЗАҚСТАН XXI ғ. ҚАРСАҢЫНДА. ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ БОЛЖАУЫ ЖӘНЕ
1.1 Қазақстандағы экономика, әлеуметтік, саясат және интеграция.......5
1.2 Қазақстандағы шағын бизнес, кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірбиесі..............................................................................................................10
ІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ПРОБЛЕМАЛАРЫ, МӘСЕЛЕЛЕРІ, ҰСЫНЫСТАР МЕН
2.1 Өндірістік инфрақұрылымды дамытудағы мемлекеттің реттеушілік ролі..........................................................................................................................15
2.2 Қазақстанның аймақтарын дамыту және мемлекеттік реттеу............20
ҚОРЫТЫНДЫ..........................................................................................25
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР..........................................................27
КІРІСПЕ
Соңғы жылдардағы оқиғалар экономиканы нарықтық қатынастар негізінде түбегейлі
Өткен жылдардың қорытыңдылары оптимистік тұжырымдар жасау үшін негіз
Экономикалық реформа қоғамдық жарасымдылық, өткен кездің оң жетістіктері
Қазақстан Республикасының Президеиті жүргізіп жатқан экономикалық реформалар бағыты
Бірақ Қазақстаңдағы экономикалық реформалардың жайына жасалған талдау және
Әлеуметтік экономикалық міндеттерді жыртықты жaмay әдісімен шешуден бас
Ел экономикасы XXI ғасыр шебінде түр. Мәселе XXI
Шағын және орта бизнес экономиканы тұрақтандырудың аса маңызды
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында
Экономиканы түпкілікті реформалауға бағыт ұстап, біз қысқа мерзімнің
Егер осыдан он жыл бұрын жан басына шаққандағы
Мен 2010 жылы жан басына шаққанда жалпы ішкі
Біз еліміздің жалпы ішкі өнімін 2000 жылмен салыстырғанда
Бүгін экономикалық өсудің негізгі көзі елдің шикізат әлеуетін
І ҚАЗАҚСТАН XXI ҒАСЫР ҚАРСАҢЫНДА. ӘЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ БОЛЖАУ ЖӘНЕ
1.1 Қазақстандағы экономикасы, әлеуметтік,
саясат және интеграция
Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына жолдауында
Экономиканы түпкілікті реформалауға бағыт ұстап, біз қысқа мерзімнің
Егер осыдан он жыл бұрын жан басына шаққандағы
Мен 2010 жылы жан басына шаққанда жалпы ішкі
Біз еліміздің жалпы ішкі өнімін 2000 жылмен салыстырғанда
Бүгін экономикалық өсудің негізгі көзі елдің шикізат әлеуетін
Экономикаға 30 миллиард АҚІІІ долларындай тікелей шетел инвестициясы
Қазақстан ТМД елдерінің ішінде бірінші болып, тқрақты әлеуметтік-экономикалық
Бүгінгі күні Ұлттық қорда 5,3 миллиард доллар жинақталып
Біз ашық сыртқы сауда саясатын дәйекті жүргізіп келеміз.
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында негізінен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының ауқымымен
Қазақстан тауар айналымының құрылымында 2004 жылы Еуропалық одаққа
Осылайша біз өзіміздің әлемдік экономиканың бөлінбес бөлігіне айналып,
3. Қазақстанның жеделдетілген экономикалық және әлеуметтік прогресі
Қазақстан өз азаматтары үшін өмір сүрудің жоғары стандарттарын
3.1 Инновациялық экономика құру және шикізаттық емес секторды
Біз экономиканы диверсификациялауға бағытталған Индустриялық-инновациялық стратегияны іске
Біз бәсекеге қабілетті экономиканың үлгісін таңдай отырып, бәсекелестікке
Биылғы жылдың ортасына қарай біздің қолымызда нарықтың туризм,
Біз өзімізді жаңа технологиялар мен жаңа экономика әлеміне
2004 жылы 204 инвестициялық жоба іске асырылса, соның
Біздің стратегиялық міндетіміз — бәсекеге қабілетті елдердің қатарынан
Қаржы секторын одан әрі дамыту үшін қазір құнды
Банктердің қызметі ашықтықтың айтулы өнегесі болуға тиіс. Ең
Жапония, Германия, Бельгия, Италия сияқты елдерде шағын және
Сондықтан да біздің шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың
Әрбір іскер қазақстандық осы ортаға кірігіп, инновациялық экономикадағы
Қазақстандықтардың бастамашылығына кең өріс ашу үшін жағдай жасалды,
Мен өңірлерді экономикада өршіл болуға шақырамын.
Ендігі жерде жаңа идеологияға сәйкес заңнаманы сапалық жағынан
Қысқасы, сөзден іске көшетін, мемлекеттік кәсіпорындар мен мегахолдингтердің,
Бұл ретте бірқатар стратегиялық маңызды мемлекеттік компаниялар акцияларының
Келесі бір мәселе туралы. Даму банкі мен Инвестициялық
Экономиканың барлық субъектілерінің түгелдей дерлік тұрақсыз болып, беріктігі
Дегенмен ХХІ-ғасырдың қарсаңындағы әлеуметтік-экономикалық дамудың негізгі бағыт-бағдарлары бой
Мысалы: Қазақстанның жақын жылдарға арналған әлеуметтік-экономикалық дамуының болжамы.
Саяси жағдай. Қазақстан мемлекеттік тәуелсіздікке ие болғаннан кейін
Бұл ретте әр түрлі әлеуметтік және кәсіпқой топ
Мұндай процестердің негізі көпшілік әлеуметтік тұрғындар тобының мүддесін
Біздегідей ауқымды, кең, терең өзгерістерді жүзеге асыру әрине
Айта кету керек, экономикасы дамыған қай елді алсақ
Міне осындай ахуалдың болуы және оның кей кездерде
Реформаларды жүргізу бағытын ұстана отырып, жоғарыдағы қайшылықтар мәмлеге,
Экономикасы дамыған елдердің іс тәжірибесі көрсеткендей, тек осы
Республикамыздағы қоғамдың саяси ахуалдың әзірше (относительно) тұрақтануы тоқмейілдікке
Интеграциялық процестер. 1993 жылдың ортасында Н. Ә. Назарбаев
ЕАО қалыптасуының басты принщштерінің бірі — оған болашақ
Қазақстан Республикасының президентінің идеясы мақсат-мүдделік принципінің негізіне құрылған
Сонымен қатар осы идея әлемдік тәжірибеден алынды. Мысалы
Интеграциялық процестердің даму нәтижесі Еуропалық бірлестікті дүниеге келтірді.
Ереже мен әрекеттер одақты тұғызатын шарт-келісім және оларды
2.2 Қазақстандағы шағын бизнес, кәсіпкерлікті
дамытудың шетелдік тәжірбиесі
Экономиканы құрылымдық жағынан қайта құрудың жолы — негізінен
Аймақтың деңгейде шағын кәсіпкерлік жөніндегі саясат аймақтың әлеуметтік-экономикалық
— аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының концепциясы мен
— шағын кәсіпкерлікті дамытудың аймақтық бағдарламасын әзірлеу;
— аймақта шағын кәсіпкерлікті басқару мен реттеудің ұйымдық
— шағын кәсіпкерліктің өзін-өзі ұйымдастыру жүйесін жасау;
— жергілікті әкімшіліктің шағын кәсіпкерлікке басқарушы ықпалының нысандары
— шағын кәсіпорындарды дамытудың бизнес-жоспарлары мен бағдарламаларын қалыптастыру
Аймақта кәсіпкерлікті басқарудың негізгі принциптері мыналарды көздейді:
— кәсіпкерліктің түрлеріне қарамастан оны дамыту үшін қажетті
— шаруашылық жүргізуші субъектілердің ауқаттылығын қамтамасыз ету;
— олардың қызметін ең алдымен экономикалық және қаржы
— жергілікті органдардың шаруашылық
— қала тіршілігінің ерекше маңызды міндеттерінің шешілуін қамтамасыз
— Қалаға қызмет көрсететін бірқатар кәсіпорындардың негізгі
— кәсіпкерлік саласында азаматтар құқықтарының бұзылуына, табиғи
— кәсіпкерлік қызмет түрлерінің дамуын құрылымдық
— аумақтық ресурстардың және ең алдымен жер ресурстарының
— шағын бизнес кәсіпорындарын
Ірі аймақтағы шағын кәсіпкерлік жөнінде аумақтық саясатты нақтылай
Бұл құрылымда бірнеше лауазым деңгейін бөліп көрсетуте болады.
Бірінші деңгей — өкілді билік органдары, бұл деңгейде
Екінші деңгей — үкімет пен облыстық, қалалық және
Үшінші деңгей — әкімшілікке кірмеген құрылымдар, олар инфрақұрылымдық
Төртінші деңгейді тікелей шағын бизнес саласының кәсіпорындары құрайды.
Бағдарламалы-мақсатты әдістерді пайдалану кезінде уақытша құрылымдар қолданылып жүрген
Осы позициялар тұрғысынан шағын және орташа бизнеске қолдау
Шағын кәсіпкерлікке қолдау көрсетудің кешенді бағдарламасын әзірлеу негізіне:
1. бағдарламаны әзірлеу мен жүзеге асырудың арнаулы механизмін
2. бағдарламаиы басқаруды барынша мүмкін ету, оның икемділігін
3. бағдарламаны басқарудың ұйымдық құрылымының жасалуы мен жұмыс
4. бағдарламалы-мақсатты басқару органдарының өкілеттіктерін экономикалық
Бағдарлама әзірлеудің бастапқы негізі — оның мақсаттарын негіздеу
Бағдарламалы-мақсатты басқару методологиясына сәйкес келесі кезең кең ауқымды
Әлеуметтік сала:
— жеке тұрғын үйлер салу, тұрғын
— құрылыс материалдарын, конструкциялар
— Жер учаскелерін коттедждік құрылыс үшін әзірлеу мен
— азық-түлік және өнеркәсіп тауарларымен сауданы, соның ішінде
— төмен бағамен тамақтануды қамтамасыз ететін кәсіпорыпдарға басым
— тікелей тұтынушыларға қызмет көрсете отырып халыққа тұрмыстың
— тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықты жаңғырту, оны
— өнеркәсіп және құрылыс қоқысының жиналуын және кешенді
— халыққа көлікпен қызмет көрсетудің жаңа түрлері;
— дене мәдениетінің, әсіресе қалалық ықшам аудандар деңгейінде,
— әлеуметтік қамсыздандыру мүмкіндіктерін, соның ішінде мемлекеттік құралдар
— халыққа білім берудің жаңа түрлерін, тәуелсіз жоғары
— мәдени-ағарту мекемелерін коммерциялау деңгейін төмендету, мәдени бағдарламаларға
Күрделі құрылыс:
— құрылыс материалдарын, бұйымдарын және конструкцияларын жасап шығару;
— түрлі объектілерді қайта жаңарту мен жаңғырту;
— жобалау-конструкторлық, консультациялық қызметтер көрсету,
— қаланың ескі бөлігін күрделі жөндеу жөніндегі жобалау
— котедждер құрылысының жобаларын әзірлеу мен енгізу.
Халықты жұмыспен қамту:
— ірі кәсіпорындар жұмысшыларының санын қысқарту үшін жаңа
— жұмыссыздық, жұмыспен қамту проблемаларын, нақты аумақтардың әлеуметтік
— кадрларды, әсересе жұмыстан шығын қалған жастарды оқыту,
Табиғатты ұтымды пайдалану және табиғат қорғау:
— экологиялық бағдарламаларды әзірлеу мен жүзеге асыруға қатысу,
— экологиялық таза өндірістік-технологиялық жабдық, суды тазарту, сүзу
— аумақтық экологиялық кәсіпорындар мен экологиялық таза аймақтар
— табиғат қорғау шараларын жүзеге асыру, табиғат қорғау
Сыртқы экономикалық қызмет:
— сыртқы экономикалық қызметке, әсіресе аймақ пен қала
— қала проблемаларын өзара тиімді негізде шешу үшін
— бөлінген валютаны қала қажетіне пайдалану;
— жобаларға алдын-ала сараптама жасау және жаңа өндірістік
Халықтың тауарлар мен қызмет жөніндегі қажеттерін қанағаттандыру:
— түпкі тауарлар өндіру, жұмыс істеу, қызмет көрсету;
— тұтыну тауарлары мен қызмет рыногын ұлғайту, қала
— қызмет көрсетудің және халықтың әлеуметтік қажеттерін қанағаттандырудың
Кәсіпкерлерді шикізатпен және тауармен қамтамасыз ету:
— аумақаралық сауда мен аумақ ішіндегі сауданы және
— қала тапсырыстары бойынша жұмыс істейтін шағын және
— тауармен және шикізатпен қамтамасыз ету, ресурспен жабдықтау,
Инновациялық және ақпараттың қызмет:
— ақпараттық, коммерциялық, технологиялық және салааралық байланыстарды, соның
— жоғары технологиялы өнімдер, ноу-хау, патенттер саласындағы деректер
— инновациялық қамсыздандыру — несиелер, субсидиялар, бағдарламалар,
— ақпаратпен қамтамасыз ету, ақпараттық-коммерциялық орталықтар ұйымдастыру;
— өндірісті мамандандырудың, шоғырландырудың және коперациялаудың прогресті түрлерін
— жоғарғы мемлекеттік билік және басқару органдарына инновацияларды
ІІ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ПРОБЛЕМАЛАРЫ, МӘСЕЛЕЛЕРІ, ҰСЫНЫСТАР МЕН
2.1 Өндірістік инфрақұрылымды дамытудағы мемлекеттің
реттеушілік ролі
Қоғамдық өндіріс екі үлкен сферадан тұрады. Оның біріншісіне
Экономиканың дербес сферасы болып, инфрақұрылым, материалдық-заттық өндірістен қоғамдық
Біз бұл тақырыпта өндірістік инфрақұрылымның негізгі саласының бірі
Республика көлік кешенін мемлекеттік реттеу жүк тасымалдау шығынының
Қазақстан Республикасының көлік кешенінің дамуын мемлекеттік реттеудің негізін
Осы заңға сәйкес көлік кәсіпорындарының қызметін мемлекеттік реттеу
Қазіргі кезде Республиканың көлік кешенін басқару Қазақстан Республикасының
- көлік саласында Қазақстан Республикасының
- көлік саласында мемлекетаралық және халықаралық қатынастарды жүзеге
- меншік түрлеріне қарамай, барлық көлік түрлерінің жұмысын
- көліктің барлық түрлерінің дамуының тұжырымдамасы (концепциясы) мен
- республика халқы мен экономикасының тасымалдауға және онымен
- көлік қызметін тұтынушылардың құқын сақтауды бақылау;
- Республиканың тасымалдауға деген мемлекеттік қажеттіліктеріне болжау жүргізу;
- Қазақстан Республикасының көлік кешенінің жұмысын
Көлік кешені туралы толық мәлімет алу және бір
Көлік жуйесі — тасымалдау жұмыстарын атқаруда бірімен-бірі тығыз
Қазіргі кезде көлік дегеніміз — халық шаруашылығының күрделі
Көлік торабы - республиканың не жеке аумақтың қалалары
Жалпы пайдалану (магистральды) көлігі - қолданылып жүрген заңдар
Оған темір жол көлігі, теңіз жолдары көлігі, өзен
Жалпы пайдалану көлігі мемлекеттің көлік жүйесінің негізін қалайды.
Жалпы пайдалануға жатпайтын көлік - тек қана өз
Қазақстанда осы көлік түрлерінің барлығы да қызмет көрсетеді.
Батыстан шығысқа қарай 3000 километрге, солтүстікген оңтүстікке 1700
- жүк тасымалдау қашықтығының ұзындығы;
- негізінен өндірілетін өнім түрлері — көмір, темір
Көліктің әр түрінің тасымалдауға тиісті жүктің түріне және
Республиканың ыңғайлы геостратегиялық жағдайы көлік кешенін дамытудың маңызды
Нарық қатынастарына өту жағдайында республика көлік кешенінің экономиканың
2000 жылы 1990 жылмен салыстырғанда жүк жөнелту —
Кестедегі көрсеткіштерден байқайтынымыз, жүк тасымадауда автомобиль көлігінің сызбағалық
Соңғы он жылда көліктің барлық түрлері бойынша жолаушы
Оның негізгі себептері ретінде, жоғарыда айтылған дағдарысқа байланысты
Қазақстанның жалпы пайдаланудағы көлік торабын 14061,8 км темір
Республика темір жол магистральдарының тығыздығы 1000 шаршы метрге
Электрлендірілген жалпы пайдаланудағы темір жолдардың үлесі Қазақстаңда 26
Жалпы пайдаланудағы автомобиль жолдарының ұзындығы қатты қапталған (асфальтталған)
Республика көлік кешенін қозғалыс составтарымен, керекті жабдықтармен қамтамасыз
Көлік кешенінің қазіргі кездегі дамуы жуық арада төмендегі
- халықаралық, соның ішінде транзиттік тасымалдарды қамтамасыз ету
- халықаралық тасымалды, контейнерлік жүктерді өндеуге қабілетті теңіз
- темір жол және автомобиль көлігінің жол шаруашылығының
- қозғалыс составтарының жергілікті өндірісі болмауы, жөндеу базасының
Жоғарыда айтылған жағдайларға байланысты, республика көлік кешенінің дамуын
Сол себепті, енді көлік кешенін жекешелендіру мәселеріне тоқталайық.
Барлық көлік түрлерінің арасында темір жол көлігі —
Жапонияда да, 1980 жылдардың ортасында, темір жолдар тұтас
Италияда, 1990 жылдарға дейін, темір жол тұтастай мемлекет
Сонымен, әр елде темір жолға меншік мәселесі әр
Енді Қазақстанға тоқталайық. Біздің пікірімізше, Қазақстанда магистральды темір
Еуропалық одақтың Қазақстан үшін ТАСИС бағдарламасын жасаушылар да
- жекешелендіруге қажетті капитал кез келген қазақстандық консорциум
- Қазақстанда темір жолдар табиғи монополия болып табылады.
- қазіргі кезде жолаушы тасымалдауда көптеген әлеуметтік жеңілдіктер
- темір жолдардың қаржыландыруында әлі күнге дейін мектептер,
Магистральдық линиялардан басқа мыңдаған километр кіре беріс жолдары,
Сонымен бірге, темір жол көлігінде жүк арту, жүк
Нарықтық экономикаға өтпелі кезеңде темір жол көлігін реформалаудың
2.2 Қазақстанның аймақтарын дамыту және мемлекеттік реттеу
Мемлекеттік әлеуметтік-экономикалық саясаттың аймақтық аспектісі бүгінгі күні ғылыми
1995 жылдың ақпан айының басында "1995 жылға Қазақстан
1996 жылы 9 қаңтарда Үкімет қаулысымен "Қазақстан Республикасы
Берілген тұжырымдаманың "бастапқы алғышарттарында" "аймақтардың әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі
Аталғанды аймақтық саясатқа қолданатын болсак, ол қалалық және
Біріншіден, мемлекеттің аймақтық саясаттын қалыптастыруда түрлі аудандар халқының
Жоғарыда айтқанды ескере отырып, басқадай факторларды есепке алмасақ
Екіншіден, аймақтық саясатты қалыптастырудың маңызды негіздердің бірі елдің
Өндіргіш күштердің сапалы есімі мәселесін қарастырғанда ғылыми-техникалық әлуеті
Осындай жағдайларда қазіргі мемлекеттің аймақтық саясаты, тиісті қалалар
Аймақтық дамуды стратегиялық жоспарлаудың әдістемесі мен мәселелері Қазақстан
Қарастырылып отырған құралдарға алдымен ғылыми негізделген қағидалар жүйесі
Ең алдымен кешендеу қағидасының рөлін айрықша атап көрсету
- тиісті мерзімдерге жасалған республикалық (облыстық) жоспардың көрсеткіштеріне
- жергілікті табиғи-экономикалық, материалды-техникалық және интеллектуалдық ресурстардың параметрлерін
- жеке меншік негізде жұмыс істейтін кәсіпорындардың әлеуметтік-шаруашылық
- мемлекеттік, салалық және аймақтық мүдделердің үйлесуімен қамтамасыз
Аймақтық жоспарлаудың келесі маңызды қағидасының мәнісі мақсаттық бағытталумен
ҚОРЫТЫНДЫ
Нарықты экономика мен оның салаларының дамуын мемлекеттік реттеудің
І.Әлемге әйгілі экономист-ғалымдардың адамзат тарихында таза нарықтык экономиканың
2.Шаруашылық жүргізудің моделін, әдістері мен экономикалық механизмдерін таңдау
З.Мемлекеттің заң шығару және атқару қызметі мына бағыттарға
4.Макроэкономикалық және оның салалық-аймақтық секторларының дамуын стратегиялық жоспарлауға
Экономиканы мемлекеттік реттеу мен оны стратегиялық жоспарлау мәселелері
Өтпелі кезең қиып да ұзақ та болуы мүмкін.
— нарықтық қатынастарға бейімделген экономиканың барлық деңгейлерінде оны
— ұсынылып отырған жаңа экономикалық саяси концепциясы отандық
— Ұлы Жібек жолы XXI ғасыр қарсаңында жаңа
ПАЙДАЛАНҒАН Әдебиеттер ТІЗІМІ:
1. Ашимбаев Т.А. Государственное регулирование перехода к рыночным
2. Валовой Д. Кремлевский тупик и Назарбаев -
3. Владимирова Л.П. Прогнозирование и татрование в условиях
4. В. Клаус. Десять заповедей чешасой реформы: //
5. Казахстанская правда, 1997. 25 декабря.
6. Деловая неделя. 1997. №12,
7. Государственное регулирование экономики / Под общ. ред.
8. Государственное регулирование рыночной экономики / Под.ред. Петрова
9. Джкевич А.К. К осмыслению опыта экономического развития
10. Елемесов P., Жатканбаев Е. Государство и рынок:
11. Есиркепов Г.А. Приватизация государственной собственности в Республике
12. АльПари. 1997. №10.
13. Вопросы экономики. 1990. №5.
14. Заявление Кабинета Митстров Республики Казахстан об эконо-мической
15. Ихданов Ж.О., Сансызбаева Г.Н., СахановаАН. Пмново-финансовые механизмы
16.Казахстан 1991 — 2001 годы: Информационно-аналитичесский сборник. Агентства
17.Калиев Г. Аграрная реформа в Казахстане: история, современностъ,
18. Кейнс Дж. Общая теория занятости, процента
19. Класс Эклунд. Эффектная экономика — шведская модель:
20. Кошанов А.К. и др. Формирование государственного предприни-мателъства
21. Ливщиц А. Государство в рыночной экономике (краткий
22. Лю Гогуанъ. Регулирование китайской экономики и судьба
2