МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ........................................................................................................5
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ.....8
Коммерциялық банктердің құрылымы және заңдық ұйымдасуы..............8
Коммерциялық банктердің дәстүрлі және дәстүрлі емес қызмет көрсетулері......................................................................................................11
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКСЫНДАҒЫ КОММЕРЦИЯЛЫҚ
БАНКТЕРДІҢ ҚЫЗМЕТ КӨРСЕТУЛЕРІН ТАЛДАУ..........................
2.1 Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банк» қызмет
2.2 Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банк» қаржылық жағдайын
2.3 Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банкінің» банктік
3 ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАНКТІК САЛАНЫ ДАМЫТУ БОЙЫНША ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕМЕН САЛЫСТЫРУ...............................
ҚОРЫТЫНДЫ............................................................................................
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТЕР ТІЗІМІ.........................
ҚОСЫМШАЛАР.........................................................................................
КІРІСПЕ
Банктер-нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі, олардың қызметінің дамуы-нарықтық
Несие жүйесінің негізгі буыны-банктер болғандықтан, масштабы мен маңызы жөнінен
Ұзақ уақыт бойы банктер мемлекеттік ұйым болып табылады және
Банктер нарықтық құрылымдар жүйесінің орталық бөлімшелерінің бірі, олардың қызметінің
Банктер арқылы эканомиканың әр түрлі салаларынан капиталдың көбеюі жүзеге
Осыдан келе дипломдық жұмыстың тақырыбы мәселелі және жан-жақты болып
Дипломдық жұмыстың мақсаты болып, коммерциялық банктердің қызметтерін дамыту жөніндегі
Осы мақсаттарға жету үшін келесі мәселелер қойылды:
Біріншіден, коммерциялық банктердің заңдық, құрылымдық ұйымдасуы, екіншіден, коммерциялық банктердің
Дипломдық жұмыстың әдістемелік негізі болып, Қазақстан Республикасының заңдылық және
1 КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ
АСПЕКТІЛЕРІ
1.1Коммерциялық банктердің құрылымы және заңдық ұйымдасуы
Банктердің пайда болуы мен шығу тарихы, басқа да халықаралық
Алғашқы кездерден бастап банктердің пайда болуымен қызмет етуі, өзінің
Банк деген ұғым не, ол қалай пайда болды деген
Тарихта банктердің ең қарапайым қызметі, мысалы тұқым сатып алуға
Капиталистік банктердің алғашқы ізашарлары Флоренция мен Венецияда 1587ж. айырбас
рылды. Бұл банк ісінің анайы түрі еді. Бұл кезде
К.Маркс банктердің пайда болуы туралы былай деген: «Кәсіпкерлік
тің ерекше саласы пайда болды, себебі ол ерекше сала
Эмиссиялық банк-ол айналысқа ақша белгілерін эмиссиялауға, шығаруға құқысы бар,
Мемлекеттегі басқа банктердің барлығының да ақша белгілерін шығаруға құқы
Екінші деңгейлі банктер-клиенттерге қызмет түрлерін үнемі ұлғайтып тұратын әмбебап
Инвестициялық және инновациялық банктердің екі түрі де ұзақ уақытқа
Ипотекалық банктер-жерді және жылжымайтын мүліктерді кепілдікке алып, ұзақ мерзімге
Алғашқы банктер XVIII ғасырдың екінші жартысында мемлекеттік (қазыналық) банк
1917жылы қазаң төнкерісінен кейін банк ісін ұиымдастыруды мемлекет монополиялы
90-шы жылдың басында банктердің саны 200-ден асты, әрине бұл
ҚР екінші деңгейдегі банктері ҚР Ұлттық банктің берген лицензиясы
Лицензияның өзіндік стандартты формасы бар және онда коммерция
лық банктердің айналысатын қызмет түрі жазылады. Қазақстанда берілетін лицензияның
Банктік операцияларды жүзеге асыруға алатын лицензиядан басқа ҚР Ұлттық
Бас валюталық лицензия оларға өз қызметін жүзеге асыру үшін
Кесте 1.
ҚР-дағы коммерциялық банктердің сандық құрамы *
кезеңнің басына
Банк түрлері 01.
01.
96. 01.
01.
97. 01.
01
98. 01.
01.
99. 01.
01.
20. 01.
01.
01. 01.
01.
02. 01.
01.
03. 01.
01.
04. 01.
01.
05.
Екінші деңгейлі
Банктердің барлығы:
соның ішінде: 130 101 82 71 55 47 44
Мемлекеттік 4 4 6 1 1 1 2 2
Мем-аралық 1 1 1 1 1 1 1 -
Шетел капиталының қатысуымен 8 9 22 23 22 16
Еншілес банктер 5 5 7 11 12 12 11
* Сандық мәліметтер ҚР Ұлттық банктің № 1 2000-2005
Сонымен қатар, Қазақстандық коммерциялық банктерге бағалы металдармен операцияларды жүзеге
1) Банк ашуға Ұлттық банктен рұқсат алу
2) Әділет Министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өту
3) Банк операцияларын жүргізуге Ұлттық банктен лицензия алу
Аталған заңға сәйкес банкті заңды және жеке тұлға ашуға
Лицензия алу үшін мемелекеттік тіркеуден өткен күннен бастап, бір
Біріншіден, ұйымдастырушылық-техникалық шараларды орындау, оның ішінде Ұлттық банктің нормативтік
Лицензия алуға берген өтінішпен бірге жоғарыда аталған талаптарды орындағандығын
Қазіргі уақытта Қазақстанда жаңа эканомиканың институционалдық, құқықтық және нормативтік
Бұл мәселе бір жағынан, ТМД елдерінің арасында Қазақстан көлеңкелі
Қазіргі уақытта Қазақстан халқының банктік жүйеге сенімі артуда, мұндай
Қаржылық нарықта екінші деңгейлі банктерден басқа республиканың Ұлттық банкісі
Банктік жүйенің даму жылдары кезінде мемлекеттік банктердің саны көбейе
Екінші деңгейлі банктердің тиімді қызмет етуі тек қана оларға
Қазіргі Қазақстандық нарықтық банк жүйесінде әр түрлі меншік формасындағы
Мемлекеттік банк-үкімет қаулысымен құрылған екінші деңгейлі банк, оның жарғылқ
Шетелдің қатысуымен құрылған банк - акциясының 50%-нің астамы төмендегі
Банк емес несие-қаржы мекемелері-Ұлттық банк лицензиясы негізінде кейбір банктік
Ал банк емес несие мекемелерінің банктерден өзгешелігі олар тек
Қазақстан Республикасының Конституциясына және заңдарына сәйкес банк емес несие
Егер банк мемлекеттік банк болмаса және банкпен мемлекет өзара
Ұлттық Банк рұқсатымен банктер Қазақстан Республикасының аумағында және одан
Банк филиалы-бұл бас банктің берген құқықтары негізінде банктік операцияларды
Банк өкілділігі-депозит тартудан басқа белгілі бір банктік операция
ларды орындайтын және өз атынан банктің тапсырмасымен жұмыс жасайтын
Еншілес банк- жарғылық қордың 50%-нен астамы бас банкіге тиесілі,
Банк құрушы заңды немесе жеке тұлға Ұлттық Банкке банк
1. жаңадан құрылған банктің құрылтай құжаттары, құрылтай шарты, жарғысы,
2. құрылтайшылар туралы мағлұматтар (Ұлттық Банктердің белгіленген тізімі бойынша),
3.егер құрылтайшылардың біреуі немесе одан көбі Қазақстан Республикасының резиденті
Ұлттық Банк-банк ашуға рұқсат беру үшін қажетті басқа да
Банк құрылтайшылар шарты негізінде құрылып, өзінің жарғысына сай қызмет
1.құрылтайшылар туралы мәліметтер, оның ішінде олардың әрқайсысының толық фирмалық
2. акцияның мөлшері, санаты және көрсетілген құны туралы мәліметтер.
Банктің жарғысында шаруашылық серіктестері туралы заңда қарастырылған мәліметтерден басқа
1. банктің толық және қысқартылған фирмалық атауы;
2.банктің ұйымдастыру-құқықтық формасы мен меншік формасы туралы белгілер;
3.банктің қорларын құру және пайдалану қағидалары;
4.банктердің басқару мекемелерінің қаулы қабылдау тәртібі, оған қоса акционерлердің
Біріккен, шетел және еншілес банкті ашу үшін рұқсатты жоғарыда
1.Заңды статусты куәләндыратын құжат және алғашқы екі жылда бекітілген
2. Республика территориясында шетел банкі немесе еншілес банкіні құру
Қазақстан территориясында біріккен банкке шетел құрылтайшыларының келуі туралы бақылау
Егерде, құрылтайшы заңды тұлға болатын болса, онда қосымша осы
Банкті ашу туралы шешімді беру банк өтімділігі ретінде жүзеге
Елдегі банктік жүйеде іске асырылып жатқан интеграциялық процесстері баға
Банк қызметі Қазақстан Республикасының Конститутциясымен, Қазақстан Республикасының жасалған халықаралық
реттеледі. Сонымен қатар Қазақстан Республикасының Президентінің жарғылықтары және құқықтық
Мемлекеттік банктер сонымен қатар мемлекеттік кәсіпорын үлгісінде құрылуы мүмкін.
Банктің ашық акционерлік қоғам болып қайта құрылуына банктік операцияларды
Банктің акционерлері, оның құрылтайшылары болып табылатындар банк ашық акционерлік
Банктің ашылуына рұқсат немесе рұқсат етілмеу банктік құқықтар негізінде
Банкті құру туралы құрылтайшылық келісім шарт қолданыстағы заңдарда қарастырылған
Бірінші, әрқайсысының толық атауы және мекен жайын көрсете отырып,
Екінші, акциялардың саны, категориялары және номиналды құны журналы мәліметтер.
Банк жарғысы қолданыстағы заңдарда қарастырылған мәліметтерден басқа, міндетті түрде
1.банктің толық және қысқартылған атауы;
2.банк қорының түрлері және қолданылу тәртібі туралы мәліметтер;
3. банк басқармасының шешім қабылдау тәртібі, сонымен қатар сұрақтар
Банк атауы жарғыда көрсетілген атаумен сәйкес келуі тиіс. Банк
Банкінің жарғылық капиталы (мемлекеттік банктен басқа) құрылтай
шылар салымы немесе акцияларды сату жолымен қалыптастырылады. Банк акционерлері
Банктік жарғылық капиталына құрылтайшылардың меншікті капитал шегінде ақша енгізілуіне
Банктің меншікті капиталы- міндеттемелер сомасы алынып банк активтерінің құны,
Банктің құрылтайшылары және акционерлері ретінде заңды және жеке тұлғалар
дауыс құқығы бар акциялардың жиырма бес процентіне тікелей немесе
01.01.05 жылы Қазақстанда 35 банк жұмыс істейді Сонымен бірге
теңгеге дейін, банктердің жиынтық активтері-6.2%-дан 2.26 трлн. теңгеге дейін,
1.2 Коммерциялық банктердің дәстүрлі және дәстүрлі емес қызмет көрсетулері
Банктік қызмет-бұл табыс табу және нарықта өндіру мақсатынан маркетинг-ізденістер
дық өнім. Банктік қызметтер- жеке персонификациялы күрделі формалары бар
Сондықтан, банктік қызметтер сферасы қызмет көрсетудің жоғары тәуекелді сферасы
Банк қызметін-банктің клиент мүддесі үшін белгілі бір іс-әрекеттерді орындауын
Банктік қызметтік тағы да бір ерекшелігі-есептеу обьектілерінің көпшіге емес,
Екінші денгейлі банктердің желісі ақша нарығының қалыптасуына ықпал етеді,
Банктің клиентпен орнататын қатынастарынан анықтау үшін «банктік өнім», «банктік
Банктің қызмет көрсетулері
Сурет 1.
Қазіргі кезде негізгі дәстүрлі қызметтерге бұрынғыша салымдар тарту мен
Қазіргі кезде әмбебап банктер банк қызметтерінің және қаржылық қызметтердің
1.ақылы негізде депозиттерді тарату;
клиенттер мен банк-корреспонденттердің шоттарын жүргізу және оларға кассалық қызмет
қайтарымдылық, мерзімдік және төлемділік шарттарымен заңды және жеке тұлғаларға
заңда көрсетілген тәртіппен өз бағалы қағаздарын шығару (чектерді, вексельдерді,
төлем құжаттарын сатып алу, сату және сақтандыру, олармен басқа
ақшалай нысанда орындауды қарастыратын үшінші тұлғалар үшін кепілдеме және
тауар тасымалын талап ету құқын, сатып алу және қызмет
инкассациялық (факторинг) тәуекелін өз мойнына алу;
банктік операциялар бойынша брокерлік қызметтерді көрсету,
клиенттердің тәуекелі бойынша олардың агенттері ретінде әрекет ету;
клиенттер үшін құжаттар мен бағалылықтарды сақтандыру бойынша қызметтер (сейфтік
клиенттердің тапсырмалары бойынша сенімдік операцияларды
(қаражаттарды қарау және орналастыру, бағалы қағаздарды басқару);
банктік қызметпен байланысты кеңес беру қызметін көрсету.
Ұлттық Банкінің арнайы лицензиялары бар болса, бантер басқа да
ды аударуға байланысты қызметтер көрсету ( инкасация ).
Осы операцияларды топтай отырып, олармен атқарылатын негізгі қызметтерді былай
уақытша бос ақша қаражаттарды жинақтау (депозиттік
операциялар);
экономиканы және халықты несиелендіру (активтік операциялар);
қолма-қолсыс есеп айырысуларды ұйымдастыру және жүргізу;
инвестициялық қызмет;
клиенттерге басқа да қаржылық қызметтер көрсету.
Уақытша бос ақша қаражаттарды жинақтау-екінші деңгейлі банктер
дің алғашқы дәстүрлі-базалық қызметі. Бұл банктің пассиві меншікті капиталы
дың, мекемелердің және халықтың уақытша бос ақша қаражаттарын депо
зит түрінде жинақтайды. Осы жағдайда оларды тиімді басқарады, олар
дың қауіпсіздігін қамтамасыз етеді және пайдалық негізде қарзды қарыз
ден, банктерге тартылатын депозиттер басқа кәсіпорындардың материал
дық обьектілерінде орналастырған активтеріне қарағанда қондырғы ғимараты ыңғайлы, өтімді
Осылайша екінші деңгейлі банктердің дәстүрлі-базалық қызметтерін
ің бірі-жеке және заңды тұлғалардың уақытша бос ақша қаражаттарын
Екінші денгейлі банктердің екінші дәстүрлі-базалық қызметі экономи
каны және халықты несиелендіру. Бұл қызмет банктік қызмет көрсету
шінің екіншісіне төлемділік, мерзімділік және қайтарымдылық шарттарын
да белгілі ақша қаражаттары сомасын ұсынуы бойынша қатынастар. Банктің
Екінші денгейлі банктің несиелік операцияларын әртүрлі белгілері бойынша жіктеуге
жоғары); қамтамасыз ету түрлері бойынша-қамтамасыз етілмеген (қарыз алушыға сенімге
на байланысты-негізгі капиталды арттыруға, айналым капиталын қаржы
ландыруға, тұтынушыылқ мақсаттарға арналған қарыздар.
Несиелік операциялар басқа да белгілері бойынша жіктеле алады: қарыз
тары бойынша және басқалар. Мысалы, қарыз алушының түрлері бойын
ша қарыздар былай жіктеледі: сауда өнеркәсібіне, жылжымайтын мүлік кепілдігіне,
Несиенің пайдалану сипаты бойынша оны өндірістік және тұтынушы
лық, қолма-қол және қолма-қолсыз деп бөлуге болады. Мұндай жіктелу
Екінші денгейлі банктердің келесі қзметі-қолма-қолсыз есеп айырысу
ды ұйымдастыру және жүргізу. Ол банктердің клиенттерге көрсеткен қыз
меттеріне немесе банктің комиссиондық операцияларына байланысты.
Қома-қолсыз есеп айырысу-есеп айырысу формасы мен әдістерінің, оларды жүргізу
Қазақстан Республикасында есеп айырысу жүйесінің негізгі ұйымдас
тырушысы Ұлттық Банк болып табылады.
Ол мынандай қызметтерді орындайды:
қолма-қолсыз және қолма-қол ақша айналым ауқымдарына, қолма-
қолсыз және қолма-қол ақша эмиссияның мөлшеріне бақылау жүргізеді;
2) барлық екінші деңгейлі банктер үшін біртұтас әдістемелік негізде
3) есеп айырысудың, есеп берудің, есепке алу мен жүргізудің
Қолма-қолсыз жолмен есеп айырысу жүйесінің ұйымдастырылуы бір
тұтас негізгі қағидалар және келесідей операциялар арқылы жасалған: қаражаттарды
да тікелей есеп айырысуды, б) Ұлттық Банктің ЕКО-да ашылған
денттік шоттар жүйесі арқылы банкаралық есеп айырысуы.
Екінші деңгейлі банк өздерінің ведомствалық мекемелер арасындағы есеп айырысу
рысу жүйесі банктер мен клиенттеріне белгілі бір есеп айырысу
сын жүзеге асыруды таңдауға мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде елімізде есеп айырысу жүйесіг қайта ұйымдастыру негіз
гі екі бағыт бойынша жүргізіледі: біріншіден, жеке және заңды
ңа формаларын енгізу. екіншіден, банкаралық есеп айырысу жүйесін қайта
Халықаралық тәжірибеде қолданылатын есеп айырысу формалары
ның (операциялардың) негізгі үш тобын айтуға болады: чек және
Екінші деңгейлі банктердің төртінші дәстүрлі-базалық қызметі- инвес
тициялық қызмет. Жалпы инвестиция дегеніміз-халық шаруашылығына мемлекет ішінде және
сәйкес, инвестиция деп, кәсіпкерлік іс-әрекет және басқа да пайда
ды айтады. Инвестициялық қызметтің қатысушылары-жеке және заңды тұлғалар, мемелекет,
Қарыздар салыстырмалы қысқа мерзімде қайтарымдылық шартымен қолданылады, ал инвестиция
Екінші деңгейлі банктердің инвестициялық қызметінің мақсаты- қаражаттардың сақталуын қамтамасыз
ген қаржылы құжаттар, оларда көрсетілген құқықты жүзеге асыру үшін
Екінші деңгейлі банктердің басқа да қаржылық қызметтері бар:
Лизингтік операциялар-ұзақ мерзімді пайдаланылатын заттарды
(ғимарат, машина, ұшақ, автомобиль, компьютерлерді) жалға беруді айтады. Лизингтің
а) оперативті немесе жедел лизинг анағұрлым қысқа мерзімге беріледі
б) қаржылық лизинг анағұрлым ұзақ мерзімге беріледі. Ол құрал-жабдықтардың
в) қалдық құн бойынша лизинг пайдалануда болған құрал-жабдықтарды жалға
Факторингтік операциялар – клиентпен төленбеген қарыздық талаптар
бойынша төлемді талап ету құқығын басқаға беру. Оның мәні
Трастылық операциялар – Екінші денгейлі банктер өздеріне сенімді
тұлғаның қызметтерін қабылдап, өздерінің жеке және корпоративті клиенттері үшін
Кеңес беру қызметі - Екінші денгейлі банктер өздерінің
банктік мекеменің ерекшеліктеріне байланысты, экономика және қаржы, инвестициялау, несиелеу,
Ақпараттық қызмет көрсету – қазіргі кездегі телекомуникациялар,
компьютерлік байланыстарды игере отырып, банктер жеткілікті түрде Екінші денгейлі
Банктердің экономикадағы рөлін олардың атқаратын операциялары анықтайды. Екінші денгейлі
топтарға бөлінеді: пассив (қаражат тарту), актив (қаражаттарды орналастыру), комиссиялық-делдалдық
ша комиссиялық ақылы) және сенімді операциялар.
Екінші деңгейлі банктердің пассив операциялары - өз қарауына әр
Пассив операцияларына мыналар жатады:
салым қабылдау (депозиттер);
клиенттерге шоттар (оның ішінде корреспонден-банктерге) ашу және
оларды жүргізу;
өзінің бағалы қағаздарын шығару (облигация, вексель, депозиттік
және жинақ сертификаттар);
банкаралық несие алу, оның ішінде орталықтанған несие
ресурстарынан;
репо операциялар;
еуровалюталық несие алу.
Банктік капиталы өз қаражаты, тартылған қаражат және эмиссиялан
ған қаражаттардан құрылады. Банктің өз қаражатына акцилнерлік және резерв
Жарғылық капиталдың сомасы заңмен шектелмейді, дегенмен банктің тұрақтылығын қамтамасыз
қаражаты есебінен, сондай-ақ өз қаражаты (резерв қорынан), акционерлердің дивиденттері
Банктің резерв капиталы ағымдағы пайдадан бөлінген сомадан құрылады. Ол
Бөлінбеген пайда шоты деген-ол арадағы транзит шоты. Онда акционерлер
Екінші деңгейлі банктердің өзгешелігі-олардың өзгенің қаражатымен қызмет жасауы. Банк
Екінші денгейлі банк кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халықтың және басқа
Ағымдағы пассивтер есептесу, ағымдағы және корреспонденттік шоттардағы қалдықтардан құрылады.
Салым (депозит)-ол белгілі бір шартпен иесінің банкке сақтауға салған
Ақша қаражаттарын салымға тарту депозиттік операциялар деп аталады. Банктер
Салымдар әр түрлі белгілерге байланысты жіктеледі. Салушысына қарай депозиттер
Талаппен алынатын салымдарда есептесу, ағымдағы және бюджеттік шоттарда басқа
Мерзімді салымдар-ол салыну мерзімі және проценттік өсім төлеу мөлшері
ақша қаражаты. Сондықтан банктер салымшылардың қаражатын ұзақ уақыт пайдалануға
Мерзімдік салымның бір түрі-депозиттік сертификат. Бірінші рет ондай куәлікті
атаулы куәлік (сертификат) беріледі. Депозиттік сертификат – ол белгілі
Жеке тұлғаларға банктегі салымдарын алу үшін жинақ сертификатын (кітапша)
Сонымен депозиттер-Екінші денгейлі банктер ресурстарының маңызды көзі. Банктегі оның
конъюнктураға қарай әрдайым өзгеріп тұрады. Дегенмен банк ресурстарын құрудың
тік шот ашады. Банкаралық несие тарту тікелей сөйлесу арқылы,
Екінші деңгейлі банктердің пассив операцияларына олардың орталық
танған несие ресурстарынан несие алуы жатады. Орталық банк Екінші
Екінші денгейлі банктердің қаражат тартуының келесі бір әдісі-кері сатып
мен) жасалады. Егер фирма қолма-қол ақшаның ірі сомасын өте
Соңғы жылдары Екінші денгейлі банктердің пассив операцияларының бірі еуровалюталық
несие-ол шетел банктерінен еуровалютамен алынатын несие. Әлемдік қарыз капиталы
Банктің жинақтаған ресурстарын табыс табу және өтімділігін қамтамасыз ету
Актив операциялары негізінен төрт топқа бөлінеді:
несие-есептеу операциясы, оның нәтижесінде банктің несиелік
портфелі қалыптасады;
инвестициялық операциясы, ол инвестициялық портфельдің негізін
құрайды;
кассалық және есептесу операциялары- банктің клиенттерге
көрсететін қызметтерінің бірі;
басқа операциялар.
Несие-есептеу операциялары-ол банктің несие ресурстарын орналастыру қзметіндегі несие беру
Екінші денгейлі банктердің клиенттеріне беретін қарызын біраз белгілерге байланысты
борышқордың типіне байланысты-кәсіпорынға, үкіметке және
жергілікті үкімет органдарына, халыққа, басқа банктерге берілетін қарыз;
пайдаланатын мерзіміне байланысты- қысқа мерзімді (1 жылға
дейін), орта мерзімді (1 жылдан 5 жылға дейін), ұзақ
жоғары);
қызмет ету ортасына байланысты - өндіріс аясына берілген қарыз
және айналыс аясына берілген қарыз;
борышқордың қай салаға тиістілігне қарай - өнеркәсіпке, саудаға,
ауыл шаруашылығына, транспортқа берілетін қарыз;
қамтамасыз етілуі бойынша- кепілді, қорғаулы, қауіпсіз және
қамтамасыз етілмеген (бланктік);
өтеу тәсіліне қарай-бір уақытта және бөлік-бөлікпен өтелетін қарыз.
Несиені банктер несиелеудің мына негізгі принциптері (қағидалары) сақталғанда ғана
Көптеген мемлекеттерде қарыз белгілі бір несиелік шектеумен (лимит) несие
Ал кейбір мемлекеттердің (Ұлибритания, Канада) банктері несиені шектеуді овердрафт
Берілетін несиенің көлемі көптеген мемлекеттерде несие линиясының мөлшерін (лимит)
Банктік несиелеуді ұйымдастырудың келесі бір түрі-несиелік шот арқылы несие
тарының (синдикат) көлемді сома беретін синдикаттық несие формасы қолданылады.
дық несие де кең дамуда. Ол синдикаттық несиеден екі
Банктердің несие беру операциялары тобына факторинг және лизинг операциялары
Қарыз беру мәселесін шешуде банк жеткізушінің несие қабілеттілігін талдап,
Лизинг операциясы деген жалдаушы кәсіпорындарың ұзақ мерзімге машиналарды, жабдықтарды,
сатып алуына болады. Банк лизинг операциясын жүргізу арқылы клиенттің
тыру, клиенттің тапсыруы бойынша бағалы қағаздарды сатып алу және
Сонымен, екінші деңгейлі банктердің активінің бұрыннан қалыптасып, және кәзірге
дағы). Бұл операциялар банк балансының 80%-ын құрайды. Бұдан басқа
мен, сондай-ақ дердалдық операциялар жүргізеді. Олар бір-бірімен тығыз байланысты,
Екінші деңгейлі бактердің актив және пассив операцияларының арасындағы байланыс
барлық ресурстардың бір түріне ғана бағыттамау;
орта және ұзақ мерзімді несиелерді шектеу;
күнделік төлемдер үшін банкті белгілі бір ақша қаражаттарының
мөлшері қалып отыратындықтан салымдар үшін қысқа мерзімді салымдардың көп
Қорыта келе, пассивтің нәтижесі банк ресурстарының нәтижесі, ал актив
2 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҚЫЗМЕТ
КӨРСЕТУЛЕРІНІҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ
2.1 Жезқазған аймақтық филиал ААҚ «Халық Банк» филиалының
қызмет көрсетулерін талдау.
Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Жинақ Банк» 1973 жылдың 16
Жинақтық Банктер Ассоциациясының мүшесі;
Қазақстан Республикасының Банктер ассоциациясының мүшесі;
Жинақтық Банктердің Әлемдік институтының мүшесі;
S.W.I.F.T халықаралық төлемдер жүйесінің мүшесі;
Заңды тұлғалардың депозиттік салымдарын Кепілдеу Қорының мүшесі.
2005 жыл бойынша Жезқазған аймақтық ААҚ “Халық банк”
аудандық филиалдар 3, оның ішінде қалаларда 3;
құрылымдық бөлімшелер (есеп айырысу ксасалары) 35, оның ішінде қалаларда
Шығындарды азайту мақсатымен барлық аудандық филиалдар құрылымдық бөлімшеге ауысты.
тар және басқа да сұрақтар бойынша салық органдарына есеп
галтер айналысады.
Жезқазған аймақтық филиалға негізгі құралдарды есептеу, шығыс және кірістерді
Бұл филиалға. біріншіден, құрылымдық бөлімшелердің қызметтерін бақылауға мүмкінідік бреді,
ААҚ Жезқазғандық аймақтық филиалында тұрғындарға қызметтердің келесі түрлері көрсетіледі:
Жеке тұлғаларға көрсетілетін қызметтер:
Ұлттық және шетел валютасында банктік шоттар ашу;
Клиенттердің банктік шоттары бойынша қызмет көрсету;
Депозиттер қабылдау;
Ақша аударымдары;
Несиелендіру;
Пластикалық карточкалар шығару;
Бағалы қағаздармен операциялар;
Валюта шығаруға анықтама беру;
Коммуналдық төлемдер қабылдау.
Банктік шот-банк және тұтынушы арасында депозит және келесілер
мен байланысты операцияларды орындауды келісім-шарт енгізінде бейне
леу тәсілі:
а) тұтынушыларға тмесілі ақшаларды банктің қолдануы және барлығын қамтамасыз
б) тұтынушы пайдасына ақшаларды алу;
в) тұтынушының көрсеткен талабы бойынша аударымдар жасау.
Төлемдер мен аударымдар: Төлем-қолма-қол немесе ақша аударымы жолын пайдалану,
Ақша аударымы- төлемді немесе басқа мақсаттарды іске асыруымен байланысты
Ақша төлемдері және аударымдары іске асыру әдістері:
Қолма-қол ақшаны аудару;
Төлемдік тапсырытсы көрсету
Банктік шотты тікелей дебеттеу;
Төлемдік карточкаларды пайдалану;
Төлем талап тапсырысты көрсету;
Инкассалық нұсқауларды көрсету;
Қазақстан Республикасының заңдық актілерімен қабылданған басқа
жағдайлар.
Келесі қызметтің түрі депозитерді қабылдау.
Депозиттер-белгілі бір ереже бойынша халықтың, кәсіпорындардың, ұйымдардың ақшалай қаражаттары.
Талап ету депозиттері-клиент тарапынан хабар етусіз талап ету қаражаттары.
Мерзімді депозиттер- банктің белгілеген уақытында ғана алынатын депозиттер.
Сонымен банктің өзіне тартқан депозиттері бойынша сандық көрсеткіштерді төмендегі
Кесте 2
Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ “Халық Банк” халықтан салымдарды тарту
Салымдар түрлері 01.01.2002
жыл 01.01.03
жыл 01.01.2004
жыл
Талап ету депозиті 209600 456400 471400
Мерзімді 58087 78988 106503
Валюталық 132095 160578 179012
Барлығы 399782 695966 756915
* Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банктің» бух.балансы 2003-2004ж.
Кесте 2. бойынша талдау беретін болсақ, барлық депозиттер арасын
да ең үлкен үлес салмағы 2004 жылдың аяғына барлық
нан талап ету депозиті-58,4% және валюталық-26,3% құрайды, яғни 2004
Банк келесі қызмет банктің ұсынатын несиелері.
Несиелер: Несиелер-қайтарылу мерзімі жағдайында қарыз алушы
ға берілетін ақшалай немесе тауарлық формадағы қарыз, қарыз алушының
Несие-бұл қайтару негізінде несие беруші мен несие алушыға ақшалай
Несиелік келісім-шартта несиелік қарым-қатынастардың субъектілері- несие беруші және қарыз
ну үшін қажет ететін несиелік қатынастардың бір жағы. Банктік
Бұл көбінесе тартылған қаражаттар негізінде жұмыс істеумен байла
нысты, яғни шаруашылық органдар, халық және мемлекетке қатысы бойын
ша банктегі шоттарда жатқан қаражаттар иесі ретінде қарыз алушы
Халық банкте пайдалану мерзімі бойынша несиенің келеаі түрлерін ұсынады:
орынның айналым капиталын қалыптастыру мақсатында беріледі, орташа мерзімді, бес
Қамтамасыз ету бойынша несиелер: кепілдірілген сәйкес, қамтамасыз етуге, кепілдікке
сыз етілген, теке қана қарыз алушыға жеке сенім негізінде
Мақсаты бойынша несиелер: банктермен ақшалай формада ұсыныла
ды, коммерциялық заңды және жеке тұлғаларға тауарлы түрде қарыз
деттемелері бойынша беріледі, халықаралық-сатып алушылардың сатушы
лардан тауарларды алу үшін формасы түрінде беріледі.
Клиенттерге ұсынылған несиелердің көлемі мен үлесін келесі үшінші кесте
Кесте 3.
Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банктің» несиелендіруі.
Несие түрлері 2002
жыл Үлесі,% 2003
жыл Үлесі,
% 2004
жыл Үлесі,%
Өнеркәсіп 2860 24,6 32675 32,3 - -
Сауда 5108 44,0 35397 35,0 - -
Микронесие - - 6271 6,2 1000 9,1
Ауыл шаруашылығы - - 2024 2,0 - -
Халық 3640 31,4 19640 19,4 - -
Мемлекетік өндіріс
5207 5,1 10015 90,9
Барлығы 11608 100,0 101214 100,0 11015 100,0
* Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банктің» бук.балансы 2002-2004ж
Сонымен кесте3. бойынша 2002 және 2003 жылдарды салыстырғанда, ең
лық түрлеріне сұраныс болмаған, бірақта несиенің көлемі сәйкесінше төмен
Банкте қазіргі кезде қарқынды даму қызметінің түрі клиенттерге пластика
лық карточкалар ұсыну.
Пластикалық карточкалар шығару: ААҚ “Халық Банк” заңды және жеке
/MASTERCARD жүйелерінің халықаралық пластикалық карточкала
рын ұсынады.
Қазіргі уақытта Халық банктің пластикалық карточкаларымен 1500-ден астам ұйымдар
Банк үшін негізгі құралдарды тартудың басты қайнар көзі болып,
Сонымен, “Халық банктің” қызмет көрсетуіне баға беретін болсақ, келесі
Кесте 4.
Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ “Халық Банктің “қызмет көрсетуінің негізгі
Қызметтер түрлері 2002
жыл 2003
жыл 2004
жыл
Жоспар Нақты Жоспар Нақты Жоспар Нақты
Салымдарды тарту 400000 399782 650000 695966 750000 756915
Несие беру --------- 11608 --------- 101214 --------- 11015
Бағалы қағаз
дардармен операциялар 200 201 300 298 400 431
Валюта айырбастау 500000 431528 530000 512365 570000 585213
Басқа да операциялар 400 439 500 581 600 672
Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банктің» бук.балансы 2003-2004ж
Кесте 4. бойынша 2003 жылдың басына салымдар қалдығы 695996
Жоғарыда келтірілген мәліметер бойынша аймақтық деңгейде клиент
терге көрсетілетін қызметтердің түрлері мен көлемі бойынша келесі белгілі
Халықтан депозиттерді тарту (мың тенге) 2004жылы.
Сурет 2.
Келтірілген сурет бойынша келесідей талдау беріледі. Депозиттер көлемі бойынша
Сонымен қатар, тұрғындарға көрсетілетін қызметтерді жүзеге асыруға кеткен жалпы
лар 11тенге, 8теңге және 6тенге. Көрсеткіштердің төмендеуі шығындар сома
сы мен орындалған операциялардың көлеміне байланысты. Шығындардың өзі барлық
Жүргізілетін операциялардың тенгесіне шығындардың өзгеруіне мүмкін әсер ететін факторларға
1. жүргізілетін операциялар көлемінің өзгеруі;
2. операциялар көлемінің өзгеруі;
3. ауыспалы шығындар деңгейінің өзгеруі;
4. тұрақты шығындар сомасының өзгеруі;
5. пайдаланылған ресурстар көлемінің өзгеруі;
6. бағаның орта деңгейінің өзгеруі;
Жалпы банк қызметінің қаржылық нәтижесін талдау ең алдымен түскен
Табыс-бұл түсімдер мен өткізілген өнімнің толық өзіндік құн арасындағы
2004 жылы Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банкте» бюджеттің
кіріс бөлімі бойынша: 58743 мың тенге
мың тенге. шығыс бөлімі бойынша: 144816 мың тенге
қаржылық нәтиже (алынған табыс): 88473 мың тенге.
2004 жыл бойынша бюджет көрсеткіштерінің фактикалық орындалуы:
кіріс бөлімі: 62348 мың тенге.
шығыс бөлімі: 22369
Осы берілгендер бойынша келесі бесінші кестені ұсынып отырмын.
Кесте 5.
2004 жыл бойынша бюджеттің кіріс бөлігі
Бап атауы Бюджет Нақты Ауытқу
Проценттік кірістер 4736 3582 -1154
Проценттік емес кірістер 53436 59472 6036
Дилингтік кірістер 9738 19410 9672
Комиссиялық кірістер 40836 36847 -3989
Қайтабағалау бойынша кірістер 2247 3188 941
Басқа проценттік емес кірістер 1480 2739 1259
* Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банктің» бук.балансы 2004ж
Сонымен проценттік кірістер бойынша жоспарық көрсеткіштердің орындалмауы, барлық бағдарламалар
Проценттік емес кіріс бойынша жоспарлық көрсеткіштердің жоғарла
уы, дилингтік операциялар бойынша кірістердің көбеюімен байланысты.
Комиссиялық кірістер бойынша орындалмауы жоспарланған бюджет
ке қарсы қайта орындалуы клиентпен өтелген несиелер бойынша негізгі
Келесі банк бюджетіндегі шығыс бөлігіне талдау алтыншы кесте арқылы
Кесте 6. бойынша проценттік шығындар көрсеткішінің жоспарлық азаюы, жеке
Кесте 6.
Бюджеттің шығыс бөлігі (мың тенге).
Бап атауы Бюджет Нақты Ауытқу
Проценттік шығындар 23482 29758 6276
Проценттік емес шығындар 123648 203102 79454
Дилингтік операциялар 791 387 -404
Комиссиялық кірістер 586 338 -248
Персоналға шығындар 67953 63007 -4946
Оның ішінде еңбекті төлеу 51042 51296 -884
Жалпы шаруашылық және административтік шығындар 28735 22384 -6351
Оның ішінде:
Капиталда жөндеу жұмыстары 2501 357 -2144
Ағымдағы жөндеу жұмыстары 321 460 139
Қайта бағалаудан шығындар 20931 110753 89822
Басқа да шығындар 19 1031 1012
* Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банктің» бук.балансы 2004ж
Табыс сомасының көбеюінің негізгі резервтері келесілер:
1) жүргізілетін операциялар көлемінің өсуі;
2) бағаның жоғарлауы;
3) жүргізілетін операциялар өзіндік құнының төмендеуі;
4) көрсетілетін қызметтердің қызметтерінің сомасын жоғарлату;
5) қызметердің жаңа түрлерін енгізі үшін жаңа бағдарламаны іздестіру.
2.2 Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ “Халық Банкінің” қаржылық
Жалпы банктің қаржылық жағдайы ретінде оның өз қызметін қаржыландыру
Банктің уақытында төлемдерін төлеу, кеңейтілген негізде өз қызметін қаржыландыруы
Банктің қаржылық жағдайына объективтік баға беру-өте қиын мәселе, оны
лер жатады: капитал жеткілігінің көрсеткіштері, активтер сапасы, өтімділік, пайдалылық,
тер арасында тығыз тікелей байланыс бар.
Капитал жеткілілігі түсінігі өз құрамына келесі сапаларды енгізеді: сенімділік,
Активтер сапасының басты белгісі болып, табыстылық және өтімділік саналады.
Коммерциялық банк активтерінің сапасының негізгі көрсеткіштері:
меншікті капитал = бөлінбеген табыс + жарғылық капитал +
өтімді активтердің сомасы = кассалық шоттардағы сома + Ұлттық
операциялық қызметтен кірістер = банкаралық несиелер мен қарыздар бойынша
банк және клиенттерге көрсетілетін қызметтер бойынша комиссиялар + шетел
Кесте 7.
Жыл аяғына банктің қаржылық жағдайының көрсеткіштері.
Көрсеткіштер атауы 01.01.02 01.01.03 01.01.04
Меншікті капитал 762515 761797 1400001
Активтердің баланстық құны 26708712 29853805 37487731
Меншікті қаражаттар 2274282 3211191 3344781
Банкте орналасқан депозиттер мен несиелер 19010156 25046815 32211229
Ұсынылған несиелер 7898793 14355112 16034745
Операциялық қызметен кірістер 6278643 6610138 6393072
Таза табыс 677739 779525 243862
Активтер табысы 2,54 2,61 0,65
Капитал табысы 29,80 24,28 7,29
Өтімді активтер сомасы 20793837 11523965 15303494
Жоғарыдағы кесте бойынша капитал жеткілілігі түсінігінен тыс несиелік және
дыру, төлем қаражаттарының жетіспеушілік жағдайында оған қойылатын
міндеттемелерді төлеу үшін өз активтерін ақшалай және төлем құралдарына
Жалпы банктің тұтынушыларын 2 топқа бөлуге болады:
1) заңды тұлғалар
кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғалар
Банк тұтынушылары 1- топ бойынша.
Сурет 3.
Бірінші топтың тұтынушыларын келесідей жолмен қарастыруға болады:
Екінші топтың тұтынушылары келесідей жолмен топтастыруға болады:
Жалпы банк ішіндегі кіріс бөлімінің қайнар көзі халықтың салымдары
Банк тұтынушылары 2- топ бойынша.
Сурет 4.
2.3 Жезқазған аймақтық филиалы ААҚ «Халық Банкінің» банктік
қызметтерінің даму стратегиясы
Банктік істің даму шегі бойынша стратегиялық жоспарлау жетістіктер
дің негізгі факторларынын бірі болып табылады.
Кейде стратегиялық жоспарлау жылдық бюджеттің құрастырылуы және мақсат емес,
Коммерциялық банк несиелік ұйымды дамыту стартегиясы сапасында өзінің мәселерін
Банктік стратегия сипаттамасы және мақсаттары:
Біріншіден, банк ілімі ретінде банктің негізгі стратегиясын анықтау қажет,
іскерлік айналымның императивті факторлары, яғни зандылық және макроэкономикалық орта
іскерлік айнламның дикпозитивті факторлары, яғни сыртқы және банктің ішкі
Екіншіден, даму стратегиясы және жоспарлау қызметтері үздіксіз, себебі бизнестің
ортасын ескеру қажет, ал бұл өз кезегінде қызметтердің альтернативті
Үшіншіден банк дамуының стратегиясын қалыптастыруда қажетті функцияоналды-қажетті құжаттау (жоспар,
Төртішіден банктің даму стартегиясын басқаруды өңдеуде бірлік прин
ципті қажет етеді.
Бесіншіден, банктің даму стратегиямын басқару және өңдеудің жауап
кершілік деңгейін бөлі, ол банктегі қабылданатын шешімге байланысты болуы
Банк стратегиясын қалыптастыру жүйесі келесілер болып табылады:
қалыптастырудың сыртқы жағдайын талдау, мақсаттар мен міндеттерді талдау, ішкі
Банктің даму стратегиясының мақсаттары мен сипатын одан әрі көрсету
Жоспарлау-кім және қашан істейтініні алдын-ала қабылданған шешім, яғни банкті
Жоспар-болашақтағы жағдайлар кез-келген түрінде іс-әрекеттердің кезектілігі, сондықтан топтастыру келесідей
тәртіптер бағдарламалар.
Негізгі стратегия-негізгі мақсаттарға жетуге ресурстарды және қызмет
терді бөлу бағдарламасының жоспары.
Банктің қызметтерінің курсы-шешім қабылдау кезінде іс-әрекеттерді және ойлауды көмегімен
ды көрсетін жоспар. қызметтер курсы банктегі деңгей көлеміне сәйкес
Банк саясаты-банк критерилері деңгейіне сапалық негіз алған шешім қабылдау
Банктің даму стратегиясы-берілген ресустарды пайдалану, бөлу, алу іске асырылатын
Жоспар тиімділігі мақсаттарды іске асыруы енгізетін салымдардың мөлшерімен анықталады.
Процедуралар-болашақ қызметтердегі әдістерді анықтаудағы жоспар
лау. Процедурадағы негізгі-талап етілетін қызметтердің жүйелік кезектілігі тәржіліктер- басқа
Бюджет - сандық сипата нәтижесінде күтілетін жоспар.
Тәртіп-құжаттардың жағдайлары, формалар, іс-әрекеттер кезектілігін жал
пы сипаттайтын жоспар болып табылады, сонымен қатар банк қызметкер
леріне технологиялық процестерді орныдауға жәрдемдеседі.
Нұсқау-функционалды-технологиялық құжат ретінде, реттеші ұйымдық технологиялық қаржылық бөлімшелер қызметтерінің
Банктің дамуының кез-келген стратегиясы (одан әрі-бизнес стратегия) кешенді және
Банктің жүйелік стратегиясын басқару және өңдеуді жоспарлау немесе банктің
ты банктің қалыптасуы. Мысалы ретінде маңызды стратегиялар жиынты
ғын кертіруге болады. Сондықтан банктің бизнес-стратегиясы шегінде сәйкес ішкі
ғандықтан олардың ойларымен де санасу қажет. Осы жұмыстағы бөлімдердегі
тіліктерін анықтау және оларды қанағаттандыруды қалыптастыру.
3 ҚАЗАҚСТАНДЫҚ БАНКТІК САЛАНЫ ДАМЫТУ
БОЙЫНША ШЕТЕЛДІК ТӘЖІРИБЕ
СССР тарағаннан кейін бұрынғы бірлестіктің елдерінің келесімі бойынша
да өзін жақсы жағынан көрсету қажет болды. Банктік сектордың
лық процестер Қазақстандағы халықаралық рейтинг тағайындау кезеңінен басталады.
Банктік сектордағы интеграциялық процестерді екі көзқарас негізінде қарастыруға болады:
2003 жылдың басына банктердің жиынтық активтеріндегі шетелдік банктермен қатынасы
нің құрамына енеді.
Шетелдегі отандық банк секторы өте аз мөлшерді құрайды. Қазіргі
Отандық банктердің халықаралық нарықтарға бірінші рет шығуы 1997 жылы
Халықаралық нарықта, негізінен, тек қана үш ірі отандық банктер
Туран Алем банкі 100 миллион АҚШ доллары сомасына 3
Нақты айтқанда соңғы екі - үш жылда сыртқы нарыққа
нің жоғарлауына әсер етеді. Отандық банктер үшін сыртқы ортаға
Сонымен, республикалық қаржылық нарықтағы ресурстардың орташа құнын талдау игерудің
Дамыған елдерде банктердегі маржаның орташа көрсеткіші 3-6% құрайды. Жүргізілген
Банктер осы нарықтардағы өздерінің өмір сүру үздіксіздігіне байланысты мәселелерді
Республикадағы банктік сападағы жүргізіліп жатқан интеграциялық процестерді толығымен талдау
елдегі банктік нарық көлемі дамыған елдермен салыстырғанда көп емес,
бірақ ол сапалы құрылымды және өсу динамикасы байқалуда;
басқа елдердің қаржылық нарықтарындағы отандық банктердің
белгіленген жағдайы халықаралық іскерлік қоғамымен қабылдануы;
отандық банктердің дүниежүзілік қаржылық нарықтарға енуі
жалғастырылуда, интеграция жағдайы жақсаруда;
ұзақ мерзімді, орта мерзімді ресурстарды көп бөлігін игеру есебінен
банктердің баланстарының құрылымының сапасы жақсаруда;
банктердің менеджментінде өзгерістер бар, немесе банктердің дамуына
инвестор белгілі талаптар қоюда;
банктік бизнестің ішкі процестерінің қалыптасуында белгілі өзара
байланыстар тәжірбиеесін қалыптастырады. Мысалы, банктер қарыз алушылардың төлемқабілеттілігін банктің
Осы аталған барлық факторлар дүниежүзілік банктер тарапынан күшеюін көрсетеді.
Трансакционды (төлемдік) депозиттер.
Банк депозитін жүргізу бойынша қызметтердің ертеден қолданылып келе жатқан
Пайыздар төлемін қарастыратын талап етілуге дейінгі салымдар.
70 жылдары жаңа Англияда чектік және жинақтаушы шоттардың қосындысы
Пайыз әкелетін трансакционды шоттардың екі түрі 1982 жылы
ММDAS күнге, аптаға немесе айға ашылатын қысқа
Супер НАУ-шоттары ММDAS енгізілген уақытты енгізілді, бірақ оларды азаматтар
Банктер ондаған жылдар бойы трансакционды депозиттердің бір
Жинақтаушы кітаптармен депозиттер кіші сомалардан бастала отырып, үй
Жеке тұлғалар табысы аз кәсіпорындар және үкіметтік ұйымдар
70 жылдардың аяғынан өзгермелі пайыздық ставканы жинақтаушы депозиттері кеңінен
Ақша нарығының депозиттік сертификаттары 1971 жылы федералды бақылау ведомоствосы
дық ставка АҚШ үкіметінің құнды қағаздарының нарықтық
Банк депозитінің портфелі кез-келген уақытта депозит бойынша қызметтерге
Соңғы жылдары тұрғындар «Олжа» депозиттерге сұраныс білдірді. 3.2.1
АҚШ банктерінің жиынтық депозиттерін маңызды бөлігін құрайтын депозиттердің
Шетелдік депозиттердің саны әсіресе 60-шы, 70-ші жылдары өсті,
Мысаы, ірі астаналық банктер мәліметтерді өңдеуді есептеудің компьютерленуін, инвестициялар
Басқа банктердің депозиті бар банктер оларды өзінің балансында
Жоғарғы табысты клиенттерді тартуға бағытталған бағаның қалыптасуы.
Көптеген банктер әсіресе ірі қалаларда, жоғары табысты клиенттерді тартуға
Жаңа Англиядағы Трейн және Рейли Мерфи и
Бәсеке өсімінің қарқыны сақталатындықтан банктер өздерінің бәсекелестері
Индексті депозиттік сертификаттар келесідей
1987 жылы қаржы нарығындағы инвесторларды дүниежүзілік орталық несиелік
Нарықты индексті нарықтық сертификаттар болашақта жағдайды жақсартуды қамтамсыз
Брокерлік депозиттер
1986 жылы қазанда қор нарығының дүниежүзілік дағдарысы және 1996
Брокерлік салымдар депозит үшін жоғарғы бәсекеге әкеледі және банктер
Қазіргі кезде федералды резервтік жүйе ұйымдары брокерлік депозиттердің қолданылуы
Шетелдік валютадағы депозиттік сертификаттар
80 жылдың аяғында 90-шы жылдардың басында АҚШ-тың жетекші банктері
депозиттік сертификат бойынша алты пайыз мөлшерінде ғана максималды ставканы
Отандық инвестор шетелдік банкке қаражаттарын бағыттай отырып шетелдік валютада
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен дипломдық жұмысты қорта келе келесілеріді айта кетуге болады.
Коммерциялық банктердің тиімді қызмет етуі тек қана оларға ғана
Қазір, тауарлы және қаржылық нарықтың дамуы мен қалыптастырылуында банктік
Республикадағы банктік салада іске асырылып отырған процестерді таңдау арқылы
дамыған елдермен салыстырғанда елдегі банктің нарық сыйымдылығы
көп емес, бұл ол сапалы құрылым мен өсу динамикасына
отандық банктердің дүниежүзілік қаржылық нарықтарға енуінің
жалғасуы;
ұзақ мерзімді, орта мерзімдегі ресурстарды жоғарлы көлемін игеру есебі
мен асырылады, банк балансының құрылымдық сапасы жақсы.
Осы аталған факторлар негізінде елдегі экономиканың қабылданған курсы шегінде
Қазақстанның дүниежүзілік қоғамға үнемі араласуы мемлекет алдында жаңа мақсат,
Жақын жылдағы даму стратегиясы негізінде-банктің активті операциялары, олардың қалыптастыру
Екіншіден, Қазақстандағы экономикалық өсу жалғасуда, осының негізінде жоғарғы тұрақты
Елдер арасында сауда қатынастары, жалпы мәдени құндылықтар мен дәстүрлер
Сонымен дипломдық жұмысты қорыта келесідей тұжырымдама жасауға болады:
1. нарықтық экономикадағы банктердің рөлін арттыру
2. банктердің қызметтерін жетілдіру және
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. «Ұлттық банк туралы» заңы 30.031995 ж. N2155.
2. «Банк және банк қызметтері» туралы заңы, 30.08.1995ж.
3. ҚР-ның (Ашық акционерлік қоғам халықтық банктің
борыштық қарыз есебінің тәртібі( 2000 ж. 20 қаңтар N20.
Алимбаев А.А. Банктік және өнеркәсіптік капиталдың
шоғырлануы: Қазақстанда қазіргі беталыс және түйінді мәселелердің дамуы. -Қарағанды
5Давлетова М.Т. Кредитная деятельность банков в Казахстане: учебное пособие.
6) Жуков Е.Ф., Максимова Л.М., Печникова А.В. и др.
7) Көшенова Б.А. Ақша. Несие. Банктер. Валюта қатынастары: Оқу
Лаврушин О.И., Мамонов И.Д., Валенцева Н.И. и др. Банк
Көшенова Б. Ақша, несие, банктер және валюта қатынастары. Алматы,
Сатыбалдин Б., Өмірбаева О. Ақша, қаржы, банктер. Алматы, 1997.
Долан Э. Дж. и др. Деньги, банковское дело и
Ильясов К.К. Финансово – кредитные проблемы развития экономики Казахстана/
Пресс – релиз 003 от 6 февраля 2003
Райзберг Б.А. Курс экономики: Учебник / Под.ред. – ИНФРА
Сейткасимов Г.С. Деньги, кредит, банки: Учебник / Под.ред. проф.
Сивакова В. Что в России делают банки?// Аргументы и
Стратегическое бизнес – планирование – под.ред. Уткина Э.А., М.:
Уткин Э.А. Стратегический менеджмент – М.: ФЭП, 1996
Чекмаева Е.Н. Межбанковский кредитный рынок и его регулирование (Деньги
Саркисянц А. Проблемы интеграции российских банков в мировую банковскую
Макмутова М., Святов С., Алибекова Ф. Эвалюция банковской системы
Локотова С., Гришанков Д. Хочешь дешевый кредит? Будь паинькой
Иконникова А. Жизнь в кредит: за и против //
Вместе поможем // Мои деньги – 2001 – 5
Томас Берелл, Майкл Хиччинс. Стратегическое планирование // «Банкосвкое дело:
Справочник банкира – М.: Тандем, 1998
Махмутова М. // «Банки Казахстанаң, г5, 2000
Сейткасимов Г.С. Деньги, кредит, банки: Учебник / Под.ред. проф.
“Предприниматель и право” г12 (73), май 1997 г.
Банковское дело (под. Ред. В.И. Колесникова), М.: Финансы и
Қосымша А.
Жезқазған аймақтық филиалында халықтан депозиттерді тартудағы өзіндік құнын есептеу
№ Көрсеткіштер атауы 2002
жыл 2003
жыл 2004
жыл
1 Банк шығындары оның ішінде 172374 165523 159832
2 Администаративтік шаруашылық және операциялық шығындар 76347 72078 70350
3 Еңбекті төлеуге кеткен шығындар 59895 63720 64832
4 Амортизациялық аударымдар 12970 10274 9975
5 Инкассация төлемі 10 9
6 Есептеуіш техниканың техникалық қызмет көрсетуіне кеткен шығындар 1180
7 Есептеуіш орталықтың қызметтерін төлеу
8 Басқа дашығындар 21972 18860 14364
2 Проценттерді төлеу бойынша шағындар 26971 26365 26293
3 Жалпы сандағы салымдар бойынша операциялардың үлес салмағы 19,2
4 Салымдар бойынша жұмысқа жататын шаындар 33096 22677 17070
5 Салымдардың орташамалық қалдығы 628142 658976 66662
Қосымша Б.
Жезқазған аймақтық филиалындағы бір операцияның өзіндік құнын есептеу
Көрсеткіштер атауы 2002
жыл 2003
жыл 2004
жыл
Жалпы операциялар саны
Орындалғаны 16944 21544 28524
Шартты 18484 242337 29990
Шығындар сомасының барлығы(мың тенге) 20332 193899 185324
Бір операцияның өзіндік құны (тенге)
Орындалғаны 12 9 6
Шартты 11 8 6
1 Мекишев А. // Банки Казахстана. 2005, №3
БАНК
Өндіреді
Орындайды
Сатады
САТЫП АЛАДЫ
Қызмет кӨрсетулер
ЖАСАЙДЫ
ТАПСЫРАДЫ
КЕЛІСІМДЕР
ОПЕРАЦИЯЛАР
КЛИЕНТ
ӨНІМДЕР
ТҰТЫНАДЫ
КЛИЕНТІҢ КОНТР АГЕНТТЕРІ
ОРНАТАДЫ