Кіріспе.............................................................................................................3
I Банктің теориялық негіздері.
1.1.Банктің пайда болу тарихы....................................................................................4
1.2.Банктің мәні,түрлері...............................................................................................5
1.3.Банктің нарықтық экономикадағы ролі................................................................7
II Қазақстан Республикасындағы банк ісі.
2.1.Қазақстанда банк жүйесінің деңгейі және оның
2.2.Екі деңгейлі банк жүйесінің атқаратын операциялары....................................12
III Қазақстан Республикасындағы банк ісін жетілдіру мәселелері.
3.1. Банктік жүйеде реформа жүргізудің қажеттілігі...........................................29
3.2. 2006ж. Қазақстанның банктік жүйесін
Қорытынды...................................................................................................................36
Пайдаланылған әдебиеттер........................................................................................37
Кіріспе
Банктердің керемет мүмкіндігі мен оларды басқа қаржылық институттардан
I Банктің теориялық негіздері.
1.1. Банктің пайда болу тарихы
Несие жүйесінің негізгі буыны – банктер. Себебі масштабы
Банк деген ұғым не, ол
Капиталистік банктердің алғашқы ізашарлары Флореннция мен Венецияда 1587
Ал капиталистік банктер, керісінше ұдайы өндірістің , өнеркәсіп
К. Маркс банктердің пайда болуы туралы былай деген:
Сонымен қатар банктер "несие ісінің екінші жағы -
1.2. Банктің мәні, түрлері,атқаратын қызметтері
Банк ісі – қарыз капиталын жинақтаумен және оны
Осы айтылған жағдайларды қорыта келе банктің атқаратын қызметтерін
Уақытша бос ақша қаражатын тарту, жинақтау және оны
Кәсіпорындарға, мемлекетке, жеке адамдарға несие беру, бағалы
Ақша айналымын реттеу.Банк - әр түрлі шаруашылық субъектілерінің
Айналымға несие құралдарын шығару. Банк клиентін тек жинаған
Экономикалық және қаржылық кеңес беру.
Орындайтын айрықша қызметтеріне байланысты банктер: эмиссиялық және эмиссиялық
Эмиссиялық банк
Мемлекеттегі басқа банктердің барлығының да ақша белгілерін
Инвестициялық және инновациялық банктердің екі түрі де
Ипотекалық банктер - жерді және жылжымайтын
Коммерциялық банк – кәсіпорындар мен ұйымдарға,
1.3. Банктің нарықтық экономикадағы ролі
Банктік жүйе – нарықтық экономиканың ең маңызды және
Банктердің және тауарлы-ақшалай қарым-қатынастардың дамуы тарихи тұрғыдан
Қаржылық делдалдар осылай қоғамға ақша капиталын салааралық, ауданаралық
Банктер нарықтық экономикада басты қаржылық делдалдар болып
Осы жаңа міндеттемелер мен талаптарды жасау үрдісі
Қаржылық-несиелік институттардың қаржылық делдалдар ретіндегі ролі.
Қаржылық институттар: банктер, сақтандыру компаниялары, зейнетақылық қорлар, инвестициялық
Депозит түрінде және басқа жол-
Мен берілетін ақша қаражаттары
Тікелей инвестициялар жолымен
акциялар, облигациялар және
басқа да қаржы құралдарын сатып
алу арқылы ұсынылатын ақша
қаражаттары
Әртүрлі көздерден ақша кпиталын жинау арқылы банктер
Экономиканы басқару процесінде банктер негізінен басқарудың экономикалық қатынастарын
II. Қазақстан Республикасындағы банк ісі.
2.1.Қазақстан Республикасындағы банк жүйесінің деңгейі және
Кеңес үкіметі тұсында Қазақстан одақтас
Ресейдің банк жүйесі батыс елдердің банк жүйесіне қарағанда
мемлекеттік банк (1860ж. Құрылған);
қоғамдық қалалық (252 банк) және жер банктері;
көп буынды жеке банктер: акционерлік банктер (49 филиалдары
Бұлардан басқа банктік операциялардың көпшілігін жүргізіп, сонымен қатар
1917 ж. Қазан төңкерісінен кейін банк ісін
1924 ж. Акционерлік қоғам үлгісіндегі Сыртқы сауда банкі
1927 ж. КСРО Орталық атқару комитеті мен Халық
1930-1932 жж. жүргізілген несие реформасы елдегі банк жүйесінің
Несие реформасын жүргізу үшін елде біраз алғы шаралар
Біріншіден, бұл кезде экономика салаларында біраз жетістіктерге
Екіншіден, халық шаруашылығын тікелей мемлекеттік жоспарлы басқару жүзеге
Үшіншіден, шаруашылықтың негізгі буыны - өнеркәсіп мекемесі
Төртіншіден, коммерциялық вексельді айналымнан шығарып, оның орнына
2.2.Қазақстан Республикасында екі деңгейлі банк
жүйесін атқаратын операциялары
Қазақстан Республикасының қазіргі банк жүйесінің құрылуы
Банк - өзінің жарғысы бар, толық шаруашылық есеп
Мемлекеттік банк осы заң бойынша қызмет атқарып,
Кәсіпорындардың, ұйымдардың, кооперативтер мен азаматтардың несие-есеп жұмыстарын жүргізу
Коммерциялық банктер өздерінің акционерлер жиналысында қабылданған Жарғысы
Сөйтіп тәуелсіз ҚазақстанРеспубликасының банк жүйесінің қалыптасуы мен даму
Бірінші кезең, 1917 ж. Мен 1930 ж. Аралығы
Екінші кезең, 1930 ж. Мен 1987 ж аралығы
Үшінші кезең, 1988-1991 жж. аралығы – елде мемлекетік
Төртінші кезең, 1991 жылдан қазіргі уақытқа дейін –
Қазірігі уақытта экономикасы нарықтыұқ типпен дамыған мемлекеттердің
Банктерді эмиссиялық және іскерлік (коммерциялық) деп бөлу
Кәсіпорындардың, ұйымдардың, кооперативтер мен азаматтардың несие-есеп жұмыстарын жүргізу
1-кесте
Қазақстанда банк жүйесінің қалыптасу және даму кезеңдері
1930 жылға дейінгі банк жүйесі 1930-1987 жж. (Одақтық
Ресей мемлекеттік банкі және көптеген несие-банк
2КСРО мемлекеттік Құрылыс банкі
3 КСРО Сыртқы сауда банкі. 1 Банк
КСРО Агроөнеркәсіп банкі.
КСРО Тұрғын үй-әлеуметтік банкі.
КСРО Жинақ банкі.
КСРО Сыртқы-эконом банкі.
2.Жаңадан кооперативтік және коммерциялық банктердің құрыла бастауы 1.
Қазақстан Республикасының Орталық банкі
Ұлттық банк – заңды тұлға, дербес
Қазақстан Ұлттық банкі Қазақстан Республикасы заңдарының негізінде өзінің
Ұлттық банктің негізгі міндеті – ұлттық валютаның
ақша айналымы, несие, банктік есеп айырысу мен валюталық
ақша, несие және банк жүйелерінің тұрақты қызметін
несие берушілер мен салымшылардың, сондай-ақ шетел валютасын сатып
Ұлттық банктің міндеті оның атқаратын қызметтері арқылы
Біріншіден, Қазақстан Республикасында мемлекеттік ақша-несие саясатын жүргізу, яғни
Ұлттық банк бағалы қағаздарын шығарады, сонымен қатар
Екіншіден, Қазақстан Республикасында қолданылатын банкнота және монетаны
Ұлттық банктің қолма-қол ақша қаражатын
Үшіншіден, банктердің банкісі қызметін атқару. Ол үшін Ұлттық
Төртіншіден, үкіметтің және мемлекеттік органдардың банкі және агенті
Бесіншіден, банктердің ісін бақылау және қадағалау қызметі. Ол
Банктердегі бухгалтерлік есеп айырысудың, бухгалтерлік, банктік
Алтыншыдан, валюталық реттеу және валюталық бақылау
Резиденттер үшін шетел валютасын және шетел
Ұлттық валютаның шетел валютасымен салыстырып, курсын реттейді. Халықаралық
Жетіншіден, елдің алтын валюта қорларын басқару қызметі.
Президенттің немесе үкіметтің тапсырмасы бойынша Ұлттық
Ұлттық банк өз шығындарын өз қаражатымен өтейді. Оның
Ұлттық банктің жарғылық капиталы 20 млрд теңгеден
Резерв капиталы жарғылық капиталы мөлшерінен
Алтын валюта активтерін қайта бағалау шоты
алтыннан;
банкнота, монета түріндегі шетел валютасынан, шетелдердегі және
Ұлттық банкте сақтаулы валюталық құндылықтардан;
шетел үкіметтері немесе халықаралық қаржы мекемелері
шетел валютасындағы жай және аударым вексельден;
өтімділігі және қауіпсіздігі қамтамасыз етілген жағдайдағы шетел валютасындағы
Арнайы провизиялар (резервтер) Ұлттық банктің шығыстары есебінен күмәнді
Ұлттық банктің қаржылық жылдағы таза табысы
Ұлттық банктің басқарушы органы болып
Ұлттық банктің Басқармасының мәжілістері қажетті кезде, бірақ айына
Ұлттық банктің облыстық басқармалары өз қызметін
Банк жүйесінің екінші деңгейлі құрылымы
"Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы"
Ұлттық банктің статистикалық көрсеткіштері бойынша 2000 жылдың
Қазіргі Қазақстанның нарықтық банк жүйесінде әр түрлі
Мемлекеттік банк – үкімет қаулысымен құрылған екінші
Инвестициялық банк – негізінен тікелей және портфельдік инвестиция
Шетелдің қаулысымен құрылған банк – акциясының 50 проценттен
Қазақстан Республикасының резиденті емес;
Қазақстан Республикасының резиденті – заңды тұлға, акциясының
Қазақстан Республикасының резиденттері еместің қаражатын басқаратын сенімді
Мемлекетаралық банк – халықаралық келісім негізінде құрылған
Банк емес несие-қаржы мекемелері – Ұлттық банктің
Коммерциялық банк – кәсіпорындар мен ұйымдарға,
Егер банк мемлекеттік банк болмаса және банк
Банктік заңдарға сәйкес банктер үшін заңды тұлғалардың жарғылық
Банктердің, мемлекеттік емес жинақтаушы зейнетақы қорларының, зейнетақы активтерін
Қаржы нарығының инфрақұрылымдық бөлігі болып табылатын және банк
Бағалы қағаздар нарығында кәсіби қызметті жүзеге асырушы ұйымдардың
Банкроттық рәсімдерінде төлем қабілеті жоқ борышкерлер мүлкі мен
Осы айтылғандай заңды тұлғалардың жарғылық капиталына қатысуға тыйым
Банк операцияларының жекелеген түрлерен жүзеге асыратын банктер мен
Кез келген ақпарат тарату түрлерінде банк қызметінің
өз мүліктерін сатуға;
заем алушының кепілге берген мүліктерін заңдарда белгіленген
қаржы қызметіне байланысты мәселелер жөнінде кеңес беру қызметін
банк қызметіне байланысты мәселелер жөнінде кеңес
банк-қаржы қаржы саласындағы мамандардың біліктілігін көтеру жөніндегі оқуды
Банк жүйесінің екінші деңгейіндегі банктер өз қызметтерін
Ассоцияциялар (одақтар) – коммерциялық ұйымдар емес. Оларды банк
Банктер Қазақстанның кез келген жерінде және оның
Банктер алғашқыда ұсынушы акциясы шығаруға құқы жоқ
Банкті құрушы және акционері Қазақстан Респуликасының резиденттері
Банк құрушы заңды немесе жеке тұлға Ұлттық банкке
жаңадан құрылатын банктің құрылтай құжаттары: құрылтай шарты, жарғысы,
құрылтайшылар туралы мағлұмат (Ұлттық банктің белгіленген
егер құрылтайшылардың біреуі немесе одан көбі Қазақстан Республикасының
Ұлттық банк – банк ашуға рұқсат беру үшін
Банк құрылтайшылар шарты негізінен құрылып, өзінің жарғысына
құрылтайшылар туралы мәліметтер , оның ішінде олардың әрқайсысының
Акцияның мөлшері, санаты (категориясы) және көрсетілген құны
Банктің жарғысында шаруашылық серіктестіктері туралы заңда қарастырылған мәліметтерден
Банктік толық және қысқартылған фирмалық атауы;
Банктің ұйымдастыру-құқықтық формасы мен меншік формасы туралы
Банктің қорларын құру және пайдалану принциптері;
Банктің басқару органдарының қаулы қабылдау тәртібі, оған
Ұлттық банктен басқа банктер өзінің атауына кез келген
Банктің жарғылық қоры оның міндеттемелерін қамтамасыз
III Қазақстан Республикасындағы банк ісін жетілдіру мәселелері.
3.1.Банктік жүйеде реформа жүргізудің қажеттілігі
Қазақстан Республикасының экономикасы нарықтық қатынастарға көшу кезеңінде несиені
Қазақстан Республикасының банктік жүйені реформалаудың қажеттілігі, Дүниежүзілік банктің
Бұдан басқа, бұрынғы жүйе мекемелер мен кәсіпорындар арасында
1992 жыл ішінде Қазақстанның экономикасына несиелік салымдардың көбеюі
Ұлттық банкінің несиені қайта қаржыландыру тәжірибесінің
Осылайша мемлекеттік кәсіпорындарды қолдайтын тікелей несиелеу саясатының
Арнайы банктердің өздерінің кәсіпорындарын олардың өтімділігін
Төменгі пайыз мөлшерлемесінің саясаты жинақ ақшаларды банктерге толық
3.2. 2006 ж. Қазақстанның банктік жүйесін
Бағдарлама 2006 жылдың соңына дейін сәтті жүзеге
Ұлттық банктің негізінен классикалық орталық банктерге тән
Экономикалық ынталандыруды дұрыс қолдану мен нормативтік реттеуді жетілдіру
банкаралық несиелік және валюталық нарықтарды дамыту және треңдету
республикалық бюджеттің тапшылығын Ұлттық банктің тарапынан
шаруашылық жүргізуші обьнктілер арасында тылемдердің қауіпсіз, уақтылы және
орта және ұзақ мерзімді инвестициялық жобаларды инфляциялық емес
Бағдарламаның өткірлігіне қарамастан, істің нақты жағдайын ескере
Ең алдымен ақша-несиелік реттеудің құралдары және әдістері дами
Банктердің қайта қаржыландыру механизмдерінде маңызды өзгрістер болды. 2006
2006 ж. Жартысында Ұлттық банктің екінші деңгейлі
2006 ж. Ұлттық банк қайта қаржыландару
Ақша массасының көлемін тиімді мөлшерде ұстау қажеттілігімен туындайтын
2006 ж. Ұлттық банк мемлекеттік бағалы қағаздар
Ұлттық банк жүргізген валюталық бағам саясаты нарықтық
Қазіргі күнде кредит әр адамның өмірінен орын
Жан жақты келіп жатқан көптеген қаржы ағымдарын
Экономикаға жұмсалған ең елеулі қаржы – банктердің кредиттері,
Бұл арақатынастың жеке тұлғаларға кредит беру жағына
Коедиттік жұмсалымдардың салалық құрылымы есепті мерзімде мынадай: ауыл
Кредиттік мекемелердің үшінші деңгейі өңірімізде кеңінен тараған
Өңіріміздегі көптеген кредит нысандарын зерттей отырып, шағын кредиттік
Кредиттеудің бұл нысанын дамытуға 2004 жылғы 6 наурызда
Сонымен, көп салалы кредиттік мекемелер жүйесінің дамуы қаржы
Қорытынды
1995 жылы Қазақстан банктік жүйесін реформлау бағдарламасын
Оның мақсаты мен міндеттері тұтастай алғанда,
Ұлттық банк мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының бүкіл
Банктік жүйені реформалау кезінде эммисиялық, кассалық және
Валюталық реттеуді жүзеге асыру және алтын валюта
Өтімді валюталық нарық құруда жинақталған тәжірибені
Пайдаланған әдебиеттер тізімі.
ҚР ұлттық Банкiнiң заң және нормативтiк актiлерiнiң жинақтары
Қазақстанның ұлттық Банкi 2004 жылғы есебi.
2002 жылдағы Қазақстан Республикасы ұлттық банкiнiң жылдық есебi.
Қазақстан Республикасы ұлттық банкiнiң статистикалық бюллетенi 1996 год
Қазақстан Республикасы ұлттық банкiнiң Жаршысы 2003 г.
Банковское дело. В.И.Колесникова. Л.П.Кроливецкая М.Финансы и
Банковское дело. Справочное пособие лод редакцией Ю.А.Бабичевой М.Экономика
Долан Э.Дж.Кемпбелл К.Д.Д. Банковское дело и денежно-кредитная политика
Егоров А.Е. «Проблемы деятельности коммерческих банков на современном
О.И.Лаврушин . «Банковское дело ң Москва
Банки Казахстана 1-12.Алматы 2005г.
Новейшие банковские технологии.1-12 .Москва 2000г.
Нысанбаев К.Тулембаева Ж. «Банки Казахстана и маркетингң. А.2001г
Каржы каражат .9-10.Алматы 2000г.
Тимоти У.Кох. «Управлени банкомң.-Уфа . Спектр.Часть 5.1993.
Парамонова Т.В. «Принципы регулирования банковской сферың //Деньги и
Усоскин В.М. «Современный коммерческий банк управление и операций
Банковские технологии 2002г.
Банковские технологии 2003г.
РЦБК 11.2003г.
Марченко Г.А. «Развитие банковского сектора в Казахстанең //Деньги
Спицын Банковский маркетинг М.1993г.
«Банки и кредитная политика в условиях переходной экономики
«Основы банковского менеджмента под редакцией О.И.Лаврушина М.,
1
Ақша қаражаттарының жабдықтаушылары: (фирмалар, компаниялар, үкімет, жеке тұлғалар)
Ақша қаражаттарын пайдаланушылар: (фирмалар, компаниялар, үкімет, жеке тұлғалар)
Қысқа мерзімді капиталдардың қаржылық нарығы (ақшалай нарық), ұзақ