Жоспар
Кiрiспе.
Негiзгi бөлiм:
а) Мемлекеттiң механизмi оның анықтамасы және
ә) Мемлекеттiк аппарат және орган анықтамасы
б) Қазақстан Республикасының Үкiметi (министрлiктер).
Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер
Кiрiспе
а) Мемлекеттiң механизмi оның анықтамасы және
Механизм — дегенiмiз бiрнеше бөлiмдердiң жиынтығы
Мемлекеттiң сан қилы қызметiн атқаратын механизмi
Әр мемлекеттiң механизмi оның тарихи, әлеуметтiк,
Мемлекет механизмiнiң өзiне тән белгiлерi:
реттелген мемлекеттiк органдар;
оларды бiрлiгiн қамтамасыз ететiн алдына қойған
оның негiзгi элементi болып мемлекеттiк органдар
ол ұйымдық және материалдық күш жүйесi,
Екiншi заңдылығы—бiрiнiң қызметiн бiрi қайталамайтын органдардың
Демократиялық құқықтық, әлеуметтiк мемлекет ғасырлар сынағынан
Мұндай мемлекеттердiң механизмi мынадай органдардан тұрады:
МЕМЛЕКЕТ ҚҰРЫЛЫСЫ МЕХАНИЗМI.
Мемлекеттi басқару формасының екi түрi бар:
а) Монархия
ә) Республика
Монархия–деген бiр адамның билiгi, билiк атадан
адамның қолында болады.
Монархияның үш түрi бар:
1) Шексiз абсолюттiк монархия
2) Шектеушi конституциялық монархия
3) Дуалистiк монархия
Республика–деген мемлекеттiң ең жоғарғы органдарының сайлануы
Республиканың түрлерi:
1) Президенттiк
2) Парламенттiк
3) Аралас
4) Аристакратиялық Республика
5) Демократиялық Республика
Қазақстан Республикасының мемлекет басшысы Президент—ол барлық
Заң шығару органы: негiзi Парламент оның
Заң атқару органдары.
Мемлекеттiң ең негiзгi мықты органы—себебi олардың
Сондықтан осы заң атқару билiгiнiң өкiлеттiлiгiн
Сот органдары.
Соттың негiзгi мақсаты бұзылған құқықты қалпына
Бақылау-қадағалау органдары.
Бақылау-қадағалау оргадарының негiзгiсi прокуратура.
Прокуратура—барлық субъектiлердiң заңдарды орындыуын бақылайды.
Сотта мемлекеттiң мүддесiн қорғайды және құқық
Конституциялық Кеңес атқаратын орган.
Қазiр Қазақстан Республикасында ғана бар. Конституциялық
Конституциялық кеңес жетi адамнан тұрады, олардың
Егер Үкiмет, президент басқа да министрлiктер,
Әскери күштер.
Бұл мемлекеттiң ерекше органы. Бұл мемлекеттiк
Мемлекеттi қорғау органы.
Құқықты қорғау органдары.
Олардың негiзгi мақсаты, мiндетi адамдардың:
құқықтары мен бостандықтарын қорғау
қоғамдық тәртiптi нығайту
қылмыспен күресу
бұзылған құқықтарды қалпана келтiру.
Монарх Президент Мемлекет басшысы Мемлекет механизмiнiҢ
Мәжiлiс Сенат Парламент Заң шығару органы
Жергiлiктi органдар Ведомстар Комитеттер Министр Үкiмет
Жергiлiктi соттар Жоғарғы соттар Сот органы
Прокуратура Конституциялық кеңес Бақылау қадағалау органы
Флот Авиация Армия Әскери
Сот Прокуратура Полиция Милиция Құқықтық органдар
ә) Мемлекеттiк аппарат және орган анықтамасы
Мемлекеттiк аппарат–қоғамды басқару үшiн арнаулы құрылған
Оның нышандары: мемлекет қоғамды басқаратын және
Мемлекеттiк аппараттың ерекше iшкi құрылысы бар:
Қазiргi мемлекеттiк аппараттың қызметi мынадай принциптер
Ол үшiн оның қызметi демократиялық, Конституциялық,
Мемлекеттiк қызметтердiң принциптерi: заңдылық; мемлекеттiк билiктiң
Билiк бөлiну принциптерi. Қазақстанның бiртұтас мемлекеттiк
Мемлекет аппараты өз қызметiн ашық және
Мемлекет аппаратының iшкi құрылысы – қатаң
Мемлекеттiк аппарат – алдында тұрған ерекше
Мемлекеттiк аппарат қызметкерлерiнiң негiзгi мiндеттерi: ҚР
Мемлекеттiк орган анықтамасы мен түсiнiгi.
Мемлекеттiк органдар бiнеше топқа бөлiнедi, олар
1.Мемлекеттiк билiк органдары: Парламент, Президент және
2.Мемлекеттiк атқару органдары: Үкiмет, министрлiктер, ведомстволар,
өкiлеттi органдар;
атқару органдар;
сот немесе құқық қорғау органдары.
Республика Президентi мемлекеттiк аппаратта ерекше орын
Өкiлеттi органдар. Жоғарғы өкiлеттi органдарды халық
Сенат облыстардан, республикалық маңызы бар қаладан
Мәжiлiс Республиканың әкiмшiлiк аумақтық бөлiнiсi ескерiле
Депутаттардың бiр жартысы екi жылға, ал
Парламенттiң әр палатасының бөлек отырысында шешетiн
Атқару билiк. Атқару билiк өкiметтiң
Орталық салалық атқару билiк министрлiктердiң, ведомстволардың
Мемлекеттiк комитет тиiстi мемлекеттiк басқару салаларында
Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдары.
Бұлар мемлекеттiң тиiстi аумағындағы iстiң жай-күйiне
Олардың функциялары:
халықтың жергiлiктi iстерге қатысуын қамтамасыз ету;
жергiлiктi жерлердi мемлекеттiк меншiктi, бюджеттiң құрылуын,
жергiлiктi салықтар мен жиналымдарды белгiлеу;
жасалған жоспарлар, экономикалық және әлеуметтiк бағдарламалар
халықтың әлеуметтiк мәдени, коммуналдық-тұрмыстық және өзге
Жергiлiктi мемлекеттiк басқару органдар жергiлiктi өкiлеттi
Бұл органдардың ұйым және қызмет бабы
Қазақстан Республикасының егемендiгi мен аумақты тұтастығын
Сонымен, мемлекеттiк аппарат өкiлеттi, атқару және
Мемлекеттi талдау оның механизм позициясы жағынан
Мемлект механизмнiң бiрiншi элементi болып мемлекеттiк
Мемлекеттiк орган—мемлекеттiк аппараттың өкiмет билiгiне өкiлеттiгi
Мемлекеттiк органдардың белгiлерi:
1) Мемлекеттiк органның билiктiк өкiлеттiлiгi бар;
2) Мемлекеттiк орган мемлекеттiк қызметкерлерден тұрады,
3) Мемлекеттiк орган экономикалық және
4) Әр мемлекеттiк орган тек
5) Керек жағдайда күш қолдану
6) Мемлекеттiк органның немесе лауазым
7) Көзделген бағыттар мен
8) Өзiнiң құзырын үш
Нормативтiк актi қабылдау жолы арқылы (жалпы
Құқық қолдану жолы арқылы (жеке түрдегi
Нақты шараларды ұйымдастыру жолы арқылы;
9) Өзiнiң iсiн белгiлi
Мемлекеттiк органның түрлерi.
Жеке дара органдар және алқалы органдар:
1) Жеке дара органға—президент, соттар, министрлiктер,
2) Алқалық органға—парламент, Үкiмет, жоғарғы сот,
Адвакатура—мемлекеттiк орган болып табылмайды. Ол қоғамдық
Орталық және жергiлiктi органдар:
1) Орталық органға: Президент, Парламент жатады.
2) Жергiлiк органға: маслихат, әкiмдер т.б.
Жалпы құдiретi бар орган және арнайы
1) Жалпы құдiретi бар органға: Президент,
2) Арнайы құдiретi бар органға: министрлiктер
Мемлекеттiк органдардың жiктелуi:
1. Мемлекеттiк органдарды қалыптастыратын субъектiлерiне байланысты:
— өкiлдiлiгi бар мемлекеттiк органдар (Президент,
мемлекеттiк органдардың өздерiнiң құратын органдары
(Үкiмет, министрлiктер).
2. Мемлекеттiк органдар құрылымына байланысты:
1) жай;
2) күрделi болып келедi. Жай органдардың
3. Аумақтық қызмет аясына байланысты:
федералдық;
республикалық;
жергiлiктi.
4. Өкiлеттiктерiнiң сипатына байланысты:
жалпылама құзыреттi органдар (Қазақстан Республикасының Үкiметi);
арнайы құзыреттi органдар (Бас прокуратурасы)
5. Құзырларының iске асуы ретiне байланысты:
алқалығы жататындары (Үкiмет);
дара басшылыққа жататындары (Президент).
6. Ұйымдық-құқық қызметтерi түрiне байланысты:
билiктерi толық болатындары:
билiктерi шектеулi болатындары.
Принциптерi.
Құбылыстың, заттың жұмыс жасауының, ең басты
Мемлекеттiң механизмiнiң принципi дегенiмiз—бұл механизм жұмыс
Мемлекеттiң механизмiнiң принципi екiге бөлiнедi:
1. Жалпылық
2. Арнайы
1) Заңдылық—бар адамдар, мемлекеттiк органдар, ұйымдар
2) Халықтың билiгiн қамтамасыз ету принципi.
Қазақстан Республикасының конституциясы бойынша мемлекет билiгiнiң
3) Гуманизм принцiпi—мемлекеттiк орган заңға сүйенуi
4) Заң алдында барлығы тең принцiпi.
5) Мемлекет қызметкерлерiнiң құзiретi жоғарғы кәсiби
Арнайы принциптер.
Кейбiр мемлекет органдарына қойылатын талаптар мен
1) Кiнәсiздiк принципi: адамның кiнәсi жоқ
б) Қазақстан Респуб-ның Үкiметi (министрлiктер).
Министрлер Кабинетi (Үкiмет)
Министрлiктер
комитеттер
Қазақстан Республикасының Үкiметi жиырма шақты министрлiктен
Министiрлiк атқарушы өкiметтiң орталық органы болып
Мемлекеттiк басқару iсiн жүзеге асыру үшiн
заңдардың сақталуын, қоғамдық тәртiптi, азаматтардың хұқыларын,
жергiлiктi шаруашылықты, халыққа тұрғын үй, транспорт,
халыққа мемлекет тарапынан мәдени қызмет көрсетудi
ұлтаралық қатынастарды реттеуге көмектесу;
заңға сәйкес салық саясатын жүргiзу;
табиғатты қорғау, табиғи байлықтарды ұтымды пайдалану;
меншiктiң барлық түрлерiн дамытуға мүмкiндiк берiп,
Өзiне жүктелген мiндеттердi қалай атқаратынын жергiлiктi
Жергiлiктi басқарушы орган әкiмшiлiк деп аталады.
Облыстық әкiмдi президент тағайындайды, ал аудандық
Жергiлiктi әкiм: заңдардың орындалуын, қоғамдық тәртiптi
Өзiн-өзi билеу тек әкiмшiлiк аумақта емес,
Барлық мемлекет органдары, лауазым иелерi жастардың
Әдiл сот қызметiн жүзеге асыру –
Демек, сот билiгiн Жоғарғы Кеңес те,
Ерекше айта кететiн жағдай, Конституция сот
Судьялар тәуелсiз болуға тиiс, олар тек
«Сот төрелiгiн iске асыру жөнiндегi соттың
Жаңадан құрылған Конституциялық соттың орны ерекше.
Конституциялық сот Конституцияны қорғау жөнiндегi
Сонымен бiрге Конституциялық сот азаматтардың конституциялық
в) Заңды қорғау органдарының түсiнiгi мен
Заңды қорғау органдары.
Заңды қорғау дегенiмiз бұзылған құқықты орнына
Пайдаланған әдебиеттiң тiзiмi
Қ.Д. Жоламан, А.Қ. Мұхтарова, А.Н. Тәукелев.
Қ. Сапарғалиев, А. Ибраева. (Мемлекет және
Қайрат Сапарғалиев (Қазақстан Республикасының мемлекет және
А. Ибраева, Н. Ибраева. (Теория государства
Қазақстан Республикасының Конституциясы (1998жылғы қазанның 7-сiндегi
А. В. Малько (Теория государства и
В. Н. Хропанюк (Теория государства и
1
БИЛIКТIҢ БӨЛIНIСI БОЙЫНША
Сот органдары
атқарушы-орындаушы органдар
Заң шығару (өкiлдi) мекемелер жүйесi
АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРI БОЙЫНША
Сыртғы ғызметтердi атқарушы органдар
Iшкi ғызметтердi атқарушы органдар
қарулы күштер, барлау, мемлекет- аралық қатынастар
әлеуметтiк экономикалық реттеу
ғаржы-салығ аппараты, байла- ныс органдары менкоммуналдығ
рухани өндiрiс
оғу-ағарту, бiлiм, мәдениет, ақпарат органдары
құқықтық тәртiпiт қауiпсiздiктi қорғау, сақтау
полиция, сот, прокуратура және т.б.
МЕМЛЕКЕТТIҢ МЕХАНИЗIМI (АППАРАТЫ)
Сот
Жоғарғы өкiлдiк, заң шығаратын орган
Прокуратура
Әскер
Мемлекет басшысы
Барлау, қарсы барлау
Жоғарғы атғарушы орган
Абақты
Жергiлiктi атқарушы орган
орталық басқару органдары
МЕМЛЕКЕТТIК ОРГАНДАРДЫҢ ЖIКТЕЛУI
Субъектiлерiне байланысты
Өкiлдiгi бар мемлекеттiк органдар (Президент, Парламент)
мемлекеттiк органдардың өздерi қүратын органдары (Үкiмет,
Өкiлеттiктердiң сипатына байланысты
жалпылама қүзыреттi органдар (Үкiмет)
арнайы қүзыреттi органдар (Бас прокуратура)
Қүзырларының iске асу ретiне байланысты
алғалы (Үкiмет)
дара басшылық (Президент)
Ұйымдық-қүқық қызметтерi түрлерiне байланысты
Қүрлымына байланысты
күрделi
жай
федеративтiк
республикалық
жергiлiктi
Аумақтық қызмет аясына байланысты
билiктерi толық болатындары
билiктерi шектеулi болатындары