ЕҢБЕК ӘРЕКЕТІНІҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Мазмұны:
І. Кіріспе.........................................................................................................1—5
ІІ. Негізгі бөлім.
2.1. Еңбек психологиясы және еңбек әрекеті.........................................6
2.2. Еңбек әрекетінің писхологиялық ерекшелігі..................................12 —
ІІІ. Қорытынды......................................................................................16 — 18
ІV. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі..........................................................19
Кіріспе
Әркім-ақ аспанның көгілдір, ағаш жапырақтарының жасыл
Кейде психикалық процестер неғұрлым күрделеніп, ұзақ
Әрбір адамның өзіне тән кейбір ерекшеліктері,
Ықылас, қабілет, темперамент, мінез — бұл
Психикалық процестер, жағдайлар, қасиеттер өзгереді, бір
Адамның психикасын, оның психикалық іс-әрекетінің заңдылықтарын
Адамның жан дүниесінің ойдағыдай қалыптасуы —
Соңғысының ауқымы кең, ал, әрекет іс-әрекетке
Іс-әрекеттің негізгі түрі: ойын, оқу, еңбек.
Еңбек — адам тіршілігінің арқауы, өмір
Ғылым мен техниканың дамуы, адамның ой-санасының
Еңбектің қандай түрі болса да құрметті
Еңбек әрекетінің адам жанына қалайшы әсер
Еңбек психологиясының басты міндеттерінің бірі —
Еңбек психологиясы аталмыш мәселелерді осы ғылымның
Еңбек психологиясы сондай-ақ тиісті мамандыққа қажетті
Еңбек психологиясының салалары да сан алуан.
Еңбек дағдыларына машықтану дегеніміз тек жеке
Еңбек дағдыларына үйрену түрлі қимыл-қозғалыстарды автоматтауды
Адамның қандай іске болсын дағдылануы бірден
1) дағдылануда көзбен бақылаудың маңызы біртіндеп
2) алғашқыда еңбек операцияларының жекелеген бөліктерін
3) келесі кезеңде кісі жұмыстың жеке
4) төртінші кезеңде оқушы жеке операцияларды
5) бесінші кезеңде бұрынғы кемшілік-қателіктер толық
Әрине, бұл кезеңдердің сипаты еңбек процесінің
Бұл жерде ұстаздың шеберлік методикасы, әдісқойлығы
2.1. Еңбек психологиясы және еңбек әрекеті
Еңбек психологиясы — адамның іс-әрекет түрлерінің
Еңбек психологиясының мақсаты — әр түрлі
Эргономика, негізінен, «адам — машина —
Авиациялық психология ұшқыштарды оқыту мен ұшу
Ғарышкерлік психология — адамның салмақсыздық пен
Еңбек психологиясында арнайы зерттелуге тиісті күрделі
Адам өмір сүру үшін тек өзін
«Еңбек дегеніміз, — деп жазды Маркс,
Мақсаты материалдық немесе рухани (соңғысына, мысалы,
Еңбек үстінде жеке адамның сапасы психикалық
Еңбек адам жұмыс істейтін объективті жағдайларға
Еңбектің, әсіресе, табысты едбектің шат-шадыман зейнеті
Станокта, стол басы, қырларда,
Жұмыс істеу — шалқар шаттық бұл
Жұмыс істе, терлеп-тепшіп, құр қалма,
Жұмыс істе, санаспай да, бұлданбай,
Жер бетінің бар бақыты — еңбекте!
Орынды қойылған мақсатқа орай ойластырылған қолдан
Космос корабльдерінің бас конструкторы С.П.Королев та
Еңбек әрекеті — қоғамдық дамудың алғы
Еңбек әрекетінің арқасында адамның санасы дамыды.
Күрделі өндіріс түрлерінің шығуына сәйкес қоғам
Осы орайда, К.Маркстің адам табиғатқа әсер
И.А.Сеченев қолдың түрлі қызмет атқаруына баса
Қол еңбек әрекеті нәтижесінде қалыптасып, түрлі
Қолмен істелетін сан қилы еңбек әрекеті
Тарихи даму процесінде екі шешуші фактор
Мектеп жасына дейінгі балалардың негізгі әрекеті
Төменгі класс оқушылары қозғалысты талап ететін
Ойын қасиеттерінің бірі — адамның еңбек
Көп ойындарға бір адам емес, бірнеше
Мұның бәрі ерікті тәрбиелеуге жәрдемдеседі, тәртіпке
Ойында көп нәрсе қиял арқылы құрылады.
Мектепке келген кезде, балалар дене күші
Төменгі кластарда бала еңбек іс-әрекетіне даярланады.
Қолынан келген еңбекпен айналысу балаларда қуаныш
Оқудың алғашқы жылдарында еқбек жеке бастың
Балалардың еқбек тәрбиесіне класс коллективі де
Балаларды жасынан еңбек етуге үйрету ғана
Еңбек өзінен-өзі жоғары моральдық қасиеттерді тәрбиелемейтіндігін
Балаларда қоғамдық пайдалы еңбекке деген сүйіспеншілікті
2.2. Еңбек әрекетінің психологиялық ерекшелігі
Тірі организм сыртқы ортаның құбылмалы өзгерістеріне
Адамдарда байқалатын мұқтаждықты тіршіліктің әлеуметтік және
Адамның мәдени және тарихи дамуы, аталған
Еңбек адам организмін қалыптастыруда жетекші роль
Еңбек — адамның өз мұқтаждығын қанағаттандыру
Еңбектену іс-әрекеттің организмге өтетін әсерін еңбек
Адамның қимыл-әрекеті өте күрделі. Ол іс
Бұлшық еттердің жұмысы едәуір энергия шығынын
Қазіргі өндіріс жағдайларында адамның еңбек іс-әрекеті
Еңбектенудің қолайлы жағдайларын таңдап алу және
Еңбекті жағдайға байланысты дене және ой
Ғылыми-техникалық дамудың салдарынан ой еңбегімен шұғылданатын
Қазіргі көптеген кәсіптер жылдам қарқынды, әртүрлі
Бүгінгі өндірістерде ой еңбегінің мынадай топтары
Ой еңбегінің ерекшелігі сол, мұнда ми
Ой жұмысы кезінде мидың көптеген аймақтарында
Н.П.Бехтереваның еңбектері әрбір психикалық әсерленіс жүзеге
Психикалық әрекеттер жүзеге асу үшін мидың
Адамның эмоциялық күйі тек тітіркендіргіштерден ғана
Мақсатты эмоция арқылы шешу, оның парасатты
Сонымен, жұмыс кезінде жүйке мен сезімнің
Вегетативтік жүйенің өзгерістері жалпы жұмыскерлікті өсіреді.
Ал енді қойылған міндет күрделі болып,
Соңғы жылдары адам ой еңбегі физиологиясы
Ми қыртысының көптеген аймақтарынан бір мерзімде
Еңбек физиологиясында адамның әрекеттік күйін және
Ой жұмысы әсерінен психикалық әрекет кезеңдік
Ой еңбегінде зорланушылықты толық сипаттайтын оның
Алайда вегетативтік әсерленістің көрінісі ой еңбегінің
Сондықтан ақыл-ой еңбегі физиологиясын зерттегенде, П.К.Анохиннің
Қорытынды
Адам жан дүниесінің ойдағыдай қалыптасуы —
Іс-әрекеттің негізгі түрі: ойын, оқу, еңбек.
Еңбек — адам тіршілігінің арқауы, өмір
Ғылым мен техниканың дамуы, адамның ой-санасының
Еңбектің қандай түрі болса да құрметті
Еңбек әрекетінің адам жанына қалайша әсер
Еңбек психологиясының басты міндеттерінің бірі —
Еңбек психологиясы аталмыш мәселелерді осы ғылымның
Еңбек психологиясының салалары сан алуан. Солардың
Кәсіби бағдардың (профориентация) мынадай түрлері бар:
"Кәсіби консультация" — түрлі мамандықтың өзіндік
Мұндай консультацияны арнаулы мекемелер, сондай-ақ мектептегі
"Кәсіби жарамдылық" дегеніміз адамның еңбектің белгілі
"Кәсіби іріктеуде" жас өскіннің белгілі мамандыққа
"Кәсіби адаптация", бұл — жұмысқа жаңа
Еңбек психологиясының өзіне тән зерттеу әдістері
Жалпы іс-әрекеттің (қызметтің) қандай түрін алсақ
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Т.Тәжібаев. «Жалпы психолгия». Алматы 2005.
Қ.Жарықбаев. «Психология негіздері». Алматы 2005.
А.Темірбеков. «Психология» Университтер, пединститут студенттеріне арналған.
В.Шабельников. «Психика функциялық жүйе». Алматы 1998.
Сәбит Бап-баба. «Жантану негіздері». Алматы 2007.
Ә.Алдамұратов. «Жалпы психология». Алматы 1996.
Қ.Сейтқалиев. «Жалпы психология» оқу құралы. Алматы
Ф.Н.Гоноболин. «Психология». Алматы 1977.
Қ.Жарықбаев. «Қазақ психологияcының тарихы». Алматы 1990.
М.Б.Голизо. «Атлас по психологии». Москва 1986.
Ж.Аймауытұлы. «Психология» Алматы 1993.
Ждан. «История психологии».
Ярошевский. «История психологии».
А.Н.Леонтьев. «Деятельност. Сознание». Алма-Ата, Москва 1975.
А.Н.Монтьев. «Общая понятие о деятельности». Москва
5