Ұрлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді қараудың тактикасы

Мазмұны
Кіріспе.
3-8
І-ТАРАУ. Ұрлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді қарауға дайындық
1.1. Ұрлық қылмыстарының ерекшелілігі. 9-15
1.2. Тергеу әрекеттеріне дайындалу және оларды жүргізу. 16-30
1.3. Қарау үрдісінде қолданылатын ғылыми-техникалық құралдарды дайындау. 31-38
ІІ-ТАРАУ. Ұрлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді қараудың тактикасы.
2.1. Ұрлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді жалпы шолып
2.2. Ұрлықтар жөніндегі қылмыстар бойынша оқиға болған жерді егжей-тегжейлі
2.3. Оқиға болған жерді қарау нәтижелерін тіркеу. 55-61
Қорытынды.
62-64
Қолданылған әдебиеттер тізімі.
65-69
Кіріспе
Бөтен адамның мүлкін жасырын ұрлау (ұрлық, ҚР ҚК 175-бап
Соңғы жылдардың практика материалдарын жинап, қорыту адамдардың топ болып
Қылмыстық топтардың конспиративтік дәрежесінің жоғарылығы, ұрланғандарды өткізудің жолға қойылған
Қылмыскерлер мен қылмыстық топтардың көбісі ұрлық объектісін таңдауда ол
Бөтен адамның мүлкін ұрлаудағы зор үлес салмақ және бір
Қылмыстың өсу қарқыны мен ауқымы оны әлеуметтік реформаларды іске
Жасалған қылмыстардың қатыгездігі күшеюде және олардың салдары да артуда,
Бұған едәуір дәрежеде капиталдың, қаржы және материалдық ресурстардың пайда
Азаматтардың көпшілік бөлігінің мемлекеттік мүлікті жекешелендіру үрдісінен тыс қалуынан
Тұрғындардың өмір сүру деңгейінің төмендеуі, жұмыссыздық, жалақының уақытылы төленбеуі,
Қылмыстық тактиканың дамуының алғашқы кезеңінде кеңестік криминалистика «оқиға болған
Кеңестік криминалистикада «оқиға болған жерді қарауң ұғымының пайда болуы
Көптеген қылмыстық істер бойынша оқиға болған жерді қарау алғашқы
Оқиға болған жерді қарау жеңіл деп шаруа ойлау қателік
Қылмысты ашудағы жұмыс деңгейін бағалай отыра, тергеушінің кәсіпқойлығы, осы
Тергеудің бастапқы кезеңінде қылмысты ашу жұмысын жақсартудың едәуір резерві
Осы дипломдық жұмыста криминалистика жөніндегі оқулықтармен қосатергеулік іс әрекеттерді
Қолданылған әдебиеттер арасынан А.А. Левидің жалпы редакциясымен жазылған «Оқиға
О.Я. Баевтің «Тергеу іс - әрекеттерінің тактикасың (1995ж )
Ұрлықтармен байланысты қылмыстар жөніндегі оқиға болған жерді қарау –
Және тілек ретінде айтар болсам оқиға болған жерді қарауда
Осы жұмыстың мақсаты осы саладағы өте маңызды мәселелерді қойып,
І-ТАРАУ. Ұрлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді қарауға дайындық
Ұрлық қылмыстарының ерекшелігі.
«Үй – жайға енуң сияқты біліктілік белгісінің және
Басқа мемлекеттердің заңнамасының дамуының оң тәжірбиесін пайдалана отыра
ҚР ҚК 175 – бабының бірінші тармағында ұрлық былай
Заң ұрлықты «жасырын ұрлауң деп анықтайды. Ұрлықтың қымқырудың басқа
«Ұрлауң етістігі «жасырынң, «тығымң қимылдау дегенді білдіреді.
Жасырын ұрлық мүлік тиесілі меншік иесінің келісімінсіз, одан тасалау
Жай пәтер тонау немесе өндірістік ғимаратқа, кеңсеге, қоймаға заңға
Ұрлық бөтен адамдардың көзінше де жасала береді, өйткені олар
Ұрлықты ашық түрде жасалатын тонаудан жекелеп алған дұрыс. Егер
Ұрлық зорлықсыз жасалған қылмысқа жатады. Сондықтан оның әрекетін бақылау
Енді қымқыраудың (хищение) не екенін қарастырайық. Қымқыраудың астары ҚР
Алу дегеніміз меншік иесінің немесе басқа заңды иесінің
Бөтен мүлікті өз кәдесіне жарату дегеніміз кінәлінің заңсыз алған
Қымқыраудың ең маңызды екі белгісін қарастырайық – бұл заңға
Бөтен мүлікті алудың заңсыздығы мен өз пайдасына жаратуы, кінәлінің
Мүлікті қымқырған адам оны иемденсе де, пайдаланса да өз
Бөтен мүлікті алудың қайтарымсыздығын егерде кінәлі оны тегін иеленсе
Бөтен мүлікті алудың қайтарымсыздығы меншік иесіне немесе мүліктік зиянның
Әрі қарай ұрлық ұғымына кіретін «бөтен мүлікң сөз тіркесін
Қымқыруды жүзеге асырғанда бөтен мүлікті иемдену оны меншік иесінен
Қымқыруды анықтаудағы басты түсініктердің бірі мүлік анықтамасы. Меншікке қатысты
Электр немесе жылу энергиялары (заттық белгісінің жоқтығынан) қымқыру заты
ҚР ҚК 175-бабы ұрлықтың үш түрін қарастырады: қарапайым (негізгі
Ұрлықты сараптау көп жағдайда ұрлықтың бір түрін екінші түрінен
Ұрлықтың өлшемі – қылмыстың қоғамдық қаупінің дәрежесін анықтайтан негізгі
Ірі өлшемдер – ұрлықты аса ауырлататын үш жағдайдың біреуі.
Ірі көлем деп қылмыс жасалған сәтте ҚР заңнамасымен белгіленген
Сот-тергеу практикасы көрсеткендей білікті ұрлықтар ең кең таралғанға жатады.
Ауырлатпайтын мән-жайы бар ұрлықтарға бір тұлғамен ірі емес көлемде
Ұрлықтар мемлекеттік, ұжымдық, жеке меншіктегі құқықтағы азаматтар мен ұйымдардың
Көбінесе жасалған ұрлық туралы хабарлар азаматтарда немесе дүкен директоры,
Ұрлықты тергеу мақсаты оқиға болған жерді тиянақты зерттеу, іс
Ұрлық болған жерге шығу жасалған қылмыс туралы хабар алынғаннан
Оқиға болған жерге келген бетте ол жерден тез арада
Оқиға болған жер туралы жалпы түсінік алынғаннан кейін және
Азық түлік дүкендерінде ұрлық болғанда шокалад кәмпиттері, сыр, май,
Бөгеттерден өту кезінде қылмыскерлер кейде байқамай қолдарын зақымдап алады
Ұрлық жасағанда қылмыскерлер көбінесе киім ауыстырады және оқиға болған
Ұрлық жасағанда көбінесе әртүрлі көлік құралдары қолданылады. Сондықтан қарау
Оқиға болған жерді қарау хаттамасында үй-жайға ену жолдары, ахуал,
Тергеу әрекеттеріне дайындалу және оларды жүргізу.
Оқиға болған жерді қарауға дайындалу оқиға болған жерге жеткенше
1.Хабарлаушыдан (орган бойынша кезекшіден, әкімшілік өкілінен жапа шегушіден
2.Оқиға болған жерде жәбірленушілерге тез арада көмек көрсету қажеттілігін
Анықтау органына оқиға болған жердің күзетін қамтамасыз етуді және
3. Жедел-тергеу тобын құру шаралары қабылданады. Жағдайды ескере отыра
Жедел-тергеу тобын қысқа мерзімде құру үшін оқиға болған жерді
4.Дайындық кезеңінің осы сәтінде сырт куәгерлер шақырылады, оқиға
болған жерге келгенде оларды шақыру мүмкіндігі бола бермейді, (мысалы,
5. Аппаратура, құрал-жабдық, қосымша құралдар және басқа материалдар және
Техника-криминалистік құралдар әртүрлі. Пайдалану мақсатына орай төмендегідей бөлінеді:
а) іздеу мақсатында қолданылатын заттар;
б) обьектілерді тіркеу мен алу құралдары;
в) обьектілерді зерттеу құралдары;
г) техника- криминалистік із жасау заттары;
Оқиға болған жерді қарау кезінде әртүрлі техника- криминалистік құралдар
Осы мақсатта жарық түсіргіші бар криминалистік арнайы үлкейткіш, алюминий,
Микрообьектілерді табу үшін үлкен ұлғайтқышы бар, ультрафиолетті жарық түсіргіші
Осы топқа металл объектілерін (уық және дәрімен ату қарулары;
Іздеу мақсатында жұмсақ жиһаздар мен сусымалы, созылмалы заттары бар
Практикада іздеу құралдарымен қоса криминалистік маңызы бар объектілерді тіркеу
Құралдардың осы тобының ішінен дактилоскопиялық (мөлдір және қара) жабысқақ
Өндіріс барысында жабысқақ үлбірдегі микробөлшектерді (қалталардан, сөмкеден) микро шаңсорғыштың
Осы топ құралдарына жабысқақ материалдар да жатады: гипс, силиконды
Объектілерді тіркеу мақсатында фото, кино, бейне жазылымдар қолданылады. Фотография
Магниттік дыбыс жазу аппараты оқиға болған жерді куәгерлерімен сөйлескенде,
Оқиға болған жерді қарау кезінде табылған объектілерді зерттеу алдын
Объектілерді алдын-ала зерттеу кезінде техникалық криминалистикалық құралға келесілер пайдаланылады:
Алдын ала зертеуді нәтижелі жүргізу үшін бірнеше ғылыми әдістемелер
а) қол іздерін алдын ала зерттеу әдістемесі;
б) аяқ іздерін алдын ала зерттеу әдістемесі;
в) бұзу қаруларының іздерін алдын ала зерттеу әдістемесі;
г) көлік құралдары іздерін алдын ала зерттеу әдістемесі;
д) қан іздерін алдын-ала зерттеу әдістемесі;
ж) бойды, жасты, алақанның ерекшеліктерін жобамен анықтайтын;
з) оқиға болған жерде болған адамдардың саны, олардың жынысы,
и) қолданылған құралдың түрі мен тегін, оның жұмыстық бөлігін,
к) автокөлік құралының түрін, маркісін, моделін, ондағы бар ақауларды,
л) уақыт өте келе қанның түсі қою қызылдан, қою
Аталған әдістемелерді қолдану арқылы алынған ақпарат «суымаған ізбенң қылмыстық
Техника-криминалистік із жасаушы заттар техникалық криминалистикалық құралдардың 4-тобына жатады.
Қылмыскер бекітілген осы заттармен жанасқанда олар іске қосылып, қылмыскерде
Ресей Федерациясының бас прокоратурасының тергеу басқармасында отандық «баламалары жоқң
Кең тараған және жиі қолданылатын техникалық криминалистік құралды тергеу
Чемоданның төбесінде тістеуік, қайшы, пышақ сияқты құралдармен қоса штангенциркуль,
Чемоданның алдыңғы бөлігінде үш полиэтиленді ыдыс, екі сұйықтық жинайтын
Чемодан сонымен қоса планшет, компас, сызғыш транспортирі бар қозғалмалы
Тергеу чемоданында сонымен қоса медициналық аптечка бар.
Фотожинақ жеке фотосомкеде болады. Онда фотоаппарат, фото жарық түсіргіш,
6. Оқиға туралы хабарды алған сәтте тез арада алдында
7. Оқиға болған жерге бару туралы тергеу бөлімінің бастығына,
8. Оқиға болған жерді қайта қарауға немесе қосымша қарауға
Оқиға болған жерді қараудың оң нәтижелілігі көбінесе тергеушінің оны
Арам пиғылды қылмыстардың ішінде кең тарағаны ұрлықтар. Ұрлық жөніндегі
а) ұрлық жасалған жердің алдындағы жер мен үй аумағы
б) бұзу орны мен жабық немесе қоршаған жерге ену
в) қандай да бір заттың ұрланған жерінің аумағы.
Ұрлық болған жердің маңындағы заттар мен іздер басқаларға қарағанда
Кең мағынада алсақ, ондай іздерге келесілер жатады: қылмыскердің аяғының
Бұзу жерлерін және ғимаратқа ену жерлерін зерттегенде маман-криминалистердің көмегіне
Белгілі бір заттар ұрланған жер аумағын қарағанда келесілерді анықтап
Қарау кезінде ұрланған заттардың белгілері, номерлері анықталса аудандық, қалалық
Егер ұрлық заңды тұлға иеленетін жерде жасалса онда қараудан
Оқиға болған жерді қарауға қатысу үшін материалды жауапты адам
Жеке тұлғаға тиесілі ұрлық болған жерді қарағанда (пәтер, бақ
Қарауға қатысушы ұйым жұмыскерлері мен жәбірленушілердің өтініштері оқиға болған
Ұрлық істер бойынша оқиға болған жерді бұзу іздері көп
Жанында орналасқан бірнеше іздерді фотоға түсіру торапты түсіру ережесімен,
Ұрлық туралы істер бойынша оқиға болған жерге қарау жүргізгенде
Оқиға болған жерді қарау кезінде ұрлықты қайталаудың келесі белгілері
а) бұзу іштен жасалған (егер қылмыскер ол жерге алдын
б) кірудің сол әдісінде болуы тиіс іздердің болмауы (мысалы
в) бұзудың ішкі әрекеттермен жеңілдетілгенін куәләйтін іздердің болуы;
г) ұрланған заттардың бар тесіктен алып шығудың мүмкін еместігі;
д) қылмыс оқиғасының сипатына сай келмейтін ғимарат ішіндегі асыра
Тонау мен қарақшылық жөніндегі істер бойынша оқиға болған жерді
Мүмкіндік болса, қарауға дейін жәбірленушіден жауап алынады. Одан қылмыстың
Шабуылдың мән-жайын біле келе қылмыскерлерге қатысты оқиға болған жерде
Егер жапа шегушінің жағдайы мүмкіндік берсе оны қарауға тартқан
Жапа шегушінің берген түсініктемесін бағалағанда әртүрлі факторлардың әсерінен оның
Оқиға болған жерде барлық жұмысты қажетті жедел ақпаратпен қамтамасыз
Тонау мен қарақшылық (зорлауда) жөніндегі істер бойынша оқиға болған
жасалған қылмыс жағдайын анықтау;
қылмыс қаруын табу;
қылмыскердің іздерін табу және оның жеке басын айқындайтын жағдайларды
қарау кезінде қылмыскердің жеке басы туралы болжамдарды ұсынып, тексеру
Осы тапсырмаларды орындау үшін келесілер іздеуге, табуға, зерттеуге, тіркеуге
а) қылмыскердің оқиға болған жерге келгенде және кеткенде қалдырған
б) іздері қылмыскердің денесінде және киімінде қалуы мүмкін заттар
в) оқиға болған жерде қылмыскермен қалдырылған заттар мен олардың
г) жапа шегушінің оқиға болған жерде қалған іздері
Қарау хаттамасы мен қосымшаларда тонаушылық немесе қарақшылық шабуылмен байланысты
Ұрлықты, тонау мен қарақшылықты тергеудің нәтижелілігі соған сай жедел-іздестіру
1.3. Қарау үрдісінде қолданылатын ғылыми- техникалық құралдарды дайындау.
Оқиға болған жерге келген бетте төмендегілер ұйғарылады:
1. Оқиға болған жерге келу уақытын тіркеу және жәбірленушіге
Жапа шегушіні емханаға жеткізу қажеттілігі туса, сыза отыра немесе
2. Оқиға болған жердің күзетіле ме екенін тексеру. Қажет
3. Егер олар оқиға болған жерге жеткенше шақырылмаса сырт
4. Жапа шегушімен (егер оның шамасы келсе) қылмыс салдарын
Ахуалды қалпына келтіру сол жерлердегі көрсетулерді тексеру үрдістерінде немесе
5. Осы жерде оларға іс жайы бойынша белгілі түсініктемелеріне
Жедел топ мүшелерінің бірімен осы адамдарды сұрауды тез арада
Қайткен күнде де осы тұлғалардан айқындауыш мәліметтер (аты- жөні,
Оқиға болған жерде қылмыс жасаған адамның өзі болуы мүмкін
Сол адамды сезікті ретінде тез арада тергеу қажет, егер
Егер дәл сол сәтте оны ұстауға негіз болмаса ,
6. Жәбірленушіден, анықтау органы қызметкерлерінен, қылмыс ізін тапқан адамдардан
Осы кезеңде болжаулар жасау материалдық іздерді табу мен тіркеу
Мысалы, блиц- сұрау үрдісінде және оқиға болған жерді жалпы
7. Блиц- сұрау кезінде алынған ақпараттар негізінде анықтау органы
Жедел-іздестіру іс-әрекеттері келесі сипатта жүргізілуі мүмкін: қарауға дейін және
а) мүмкіндігінше қызметтік-іздеу итін пайдалану арқылы қылмыскердің “ізін суытпай”
б) жасырынған қылмыскердің қозғалу маршрутының торапты пунктеріне бақылау орнату
в) қылмыскердең қозғалу, пайда болуы ықтимал жерлерге аңдыс қою
г) белгілі бір жер учаскесін қоршау (мысалы, тұрғын кварталын,
д) табиғи шекаралармен шектелген учаскелерге алдын-ала бөлінген оқиға болған
е) тексеріліп жатқан тұлғалар туралы мәліметтерді келтіру, қылмыс жасады
ж) сәйкес обьектілерді криминалистік, жедел- іздеушілік, жедел- анықтау есептері
з) ұрланған мүлікті өткізуі мүмкін жерлерді тексеру (базарлар)
8. Кәсіпорын мен ұйымның ғимараты мен аумағында қарау жүргізбес
Әкімшілік өкілі оқиға болған жерді қарау кезінде оның жұмысына
9. Топ мүшелері арасындағы міндеттерді бөлу, оларға және тыс
Сонымен қоса қарау басталарда оның жағдайын жақсарту мен қауіпсіздігін
Қараудың өзін жүргізудің күттірмес қажеттілігі туып тұрса да алдын-ала
Үй-жайға, ғимаратқа бұзып-кірген іздерді қарап әдеттегенде мамандардың көмегіне сүйеніп,
бұзып сындыру қандай (нендей) құралмен жасалған;
бұл қашан болған (жасалған);
қылмыскерлердің, кәнігілік- тәжірибесі қандай;
жабылып (бекітіліп) қойылған жердің ерекшелігін құрылысын білген бе?
қылмыскерлер неше адам болған;
олардың киімдерінде, аяқ киім, денелерінде, сондай-ақ
бұзған құралдарының, бөлек-салық, бірлі-жарым іздері бар ма? (мысалы ағаш,
Мұндай нәрселердің із-белгілері байқалған сәтте оларды қолма-қол түсіріп алып
Жердегі бөгет қоршаулықтың, бүлініп-жазылуының, бүлініп-сындыдырылуын жай көріп, хаттамалап қана
Кез-келген тұрақ жерге, үй-жайға бұзып кіру деген ол жердегі
Үйлерді және басқа тұрақ жерлерді кебінесе құлып салып яки
Құлып салғанда, олардың мынадай түрлерін барып ескерген жөн:
1. ілмелі құлыптар;
2. аспалы құлыптар;
3. ойық құлыптар;
4. бастырма қүлыптар;
Бұлардың қай-қайсысының да бұзу тәсілдері бар. Аламда олардың қандай
Құлыптың кілт салмасы яки кілттемесі, доғасы яғни ілмесі жұлынып,
Үйден үй-жайдан ұрлық жасалғанда, міндетті түрде есік терезелердің бұзылуы
Есік бүзудың мынадай түрлері кездеседі:
Есіктің қақпағын яки топсасын бұзып суырып алу.
Есіктің жақтауларын аралап немесе итеріп яки тартып
суырып алу.
Есіктің кілттемес ілгегін бұзып алу.
Есік бұзылған ретте есікті бұзған құрал-сайман, есіктің материалы,
Терезелер, әдетте іш жағынан сұқпа тиекпен яки ілгектеліп жабылады.
а) форточканың тиегін ашып, содан соң барып сұқпа терікті
б) терезенің тынысын итеріп босатып алу немесе шыныны кесу.
Есік, терезе шынылары итеріліп жіберіледі немесе суырылып алынады яки
Мұндайда:
а) нендей тәсілмен, қандай құрал яки аспаппен бұзылғаны;
б) бұзу кезінде ілгек механизмнің ұсталу қалпы қалай болды?
в) бұзуға кететін уақыт мөлшері;
г) бұзуға қаншалықты күш
аларлық па?
д) бұзу барысында бұзу құралында қалған қоршау сынығы, ағаш
Көп жағдайларда бұзу үй қолданысындағы яки өндірісте пайдаланылатын аспаптармен
Табылған, жатқан орындарына қарай бұзу құралдары мен аспаптардың мынадай
құлып, ілгектерде яки басқадай ілгек құрылымдарында қалған іздер;
қоршауларда, есік-терезе, қабырға,
Жабық жерлерді бұзып кіргенде ондағы шкаф, жәшік, сейф, қабырғанда,
ІІ ТАРАУ. Ұрлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді қараудың
2.1. Ұлық қылмыстары бойынша оқиға болған жерді жалпы шолып
Жалпы қарау кезеңінің басында оқиға болған жерді қарауды жүргізуші
Оқиға болған жерді шолудың мақсаттары:
1. Оқиға болған жердің шекарасын анықтау. Шекаралар қол сұғылған
Мысалы зорлап өлтірілген мәйіттің қаланың көпқабатты үйіндегі пәтерден табылуы
Оқиға болған жерді қарау кезінде алынған мәліметтерге сай оның
Әдетте оқиға болған жердің шекарасы полициямен немесе жіппен қоршалады.
2. Қараудың қайнар көзін яғни қылмыс ізін ашу үшін
Мысалы тоналған пәтерді қарау кезінде (есігі бұзылған) ең басты
Қарау қайнар нүктеден басталмауы да мүмкін, егер:
а) шалғайдағы іздердің тез жойылып кету қаупі болса, яғни
б) қайнар нүкте дәл анықталмаса;
3. Қайнар нүктені таңдау оқиға болған жерді қараудың әдістерін
Келесі әдістер кең тараған: орталықтан шалғайға (эксентрлық) яғни оқиға
Бірінші келтірілген мысалда қайнар нүктені анықтау үшін оқиға болған
Көрсетілген әдістерден басқа сызықты әдісі де кең қолданылады. Сызықты
Орманда атылған мылтық жарысының іздері бар екі ер адамның
Мақсатты түрдегі оқиға болған жерді қараудың бірінші кезекте ату
Соңғы кезде криминалистік маңызы аз ақпарат көзі ретінде мүрделердің
Қарау басталмас бұрын қылмыскердің оқиға болған жерге жету барымында
Мысалы, Қарағанды облысының Саран қаласының шетінде полицияның мотопатрульді сақшылары
Оқиға болған жерде шығу іздерін табудың құндылығы іздеу ақпараттарының
Жалпы қарау кезеңінде тергеушіде қылмыс жасаудың әдісі туралы алғашқы
Жалпы қарау кезеңінде тергеушінің жұмысымен қатар жедел қызметкерлер оқиға
Анықтау органдарының жедел қызметкерлері куәгерлерді табу мақсатында аула аралаудан
Оқиға болған жермен жалпы танысу кезінде шағын және орта
Жалпы қарау кезінде, кейінгі кезеңдерде де бірінші кезекте тез
Оқиға болған жерді қарау дегенде негізге алынатын ереже: ол
Оқиға болған жерді қарау тек күш жұмсауды ғана емес,
Қарау тактикасы жалпыдан жекеге көшу принципіне құрылады. Әуелде айтқанымызды,
Қандай да бір осы сияқты жағдайды болдырмас үшін оқиға
Статистикалық
Динамикалық
Оқиға орнын
Бұл стадияларды дәлме-дәл сақтау оқиға орнын қарауда толық және
Статистикалық стадияда оқиға болған жердегі ешбір нәрсе зат, із
Оқиға болған жерді қараудың динамикалық стадиясы (кезеңі). Бұл кезең
орындары жазылып, өлшеніш фотоға түсіріліп алынғаннан кейін, олардың сол
2.2. Ұрлықта қылмыстары бойынша оқиға болған жерді бөлшектеп қарау
Бөлшектеп қарау дегеніміз оқиға болған жердегі жағдайды толықтай және
Инспектор Тихонов ағайынды Вайнерлердің «Визит к Минотавруң романында оқиға
«Мен қазір, тез арада және мәңгілікке бар, бірақ өзгеріп
Динамикалық қараудың әдісі оқиға болған жерді белсенді қарауды талап
Жалпы ережеге сай статистикалық әдіс динамикалық әдіске дейін қолданылады.
Оқиға болған жерді қарау кезінде өзіміздің тұрақты түсініктеріміз бен
Табылған кері жағдайлардың негізінде келесі қорытындыларды жасауға болады: қылмысты
Оқиға болған жерді зерттеудің маңызды әдістерінің бірі өлшеу болып
Оқиға болған жерді қарау кезінде басты міндет заттай айғақтарды
Оқиға болған жерде іс бойынша заттай айғақ бола алатын
Бөлшектеп қарау кезеңінде фотоға түсіру түйінді (оқиға болған жердің
2. Хаттамада температура, иіс, түс, материал, жазулар, ақаулар сияқты
3. Техникалық криминалистік құралдың көмегі арқылы табылған заттар мен
Бірақ, оқиға болған жерде затты әркез ала беру мүмкін
Оқиға болған жерді қарау кезінде қарапайым тәжірибелік іс- әрекеттерді
Оқиға болған жерден алынатын заттарды орау және мөрлеу талабы
Орамада көрсетіледі: заттың аты және алыну орны; қылмыстық істің
Қылмыстық іс қозғалғаннан кейінгі қарау кезінде істердің бірнеше дәрежесі
а) көлікті-жолдық: соғылысу орнын, қағу орнын айқындау, жол- көлік
б) трассологиялық: бұзу іздерін зерттеу;
в) сот- баллистикалық: атылған оқтың бағытын және атқан адамның
г) өрт-техникалық: өрт себептерін, өрттің шыққан көздерін анықтау;
Сонымен қоса сәйкес сараптаманы жүргізу туралы қаулы қабылданады және
Оқиға болған жерді қарау кейде ұзаққа созылуына байланысты демалыс
Оқиға болған жерді қарау біткен соң басқа да тергеулік
Оқиға болған жерді қарау егжей-тегжейлі жүргізу көп күш сарқуды
Оқиға болған жерді қарағанда ондағы айғақтық заттарды зерттеу мен
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу, тергеу жүргізу хаттама осы
Оқиға болған жердің жоспарлары ақтық сызып-схемалау (чертежға түсіру) жұмыс
Оқиға болған жерді қарау, протоколының кіріспе бөлімінде қарыздың нақты
Хаттамада оқиға болған жердегі байқалған, анықталған ең негізгі басты
Қарау хаттамасында үйді, ғимаратты бұзған құрал-сайманның байқалған іздерін жазып
а) із түскен зат, нәрсенің есік, қабырға, еден, басқадай
б) материалы-ағаш, темір, кірпіш, штукатур;
в) іздің кейпі аралау кесік, қысқаша;
г) іздің формасы;
д) көлемі;
е) орны, орналасу кейпі;
ж) іздің ерекшелену сыйпаты;
з) із нендей құрал-сайманның ізі яғни аты, формасы, размері,
и) материалы не, нендей материалдан соғылған, дайындалған;
к) іздің көшірмесі, оттиска, сленкасы.
Оқиға болған жерді қарау протоколының жеке бөлімдерін абзац арқылы
Қазақстан Республикасының қылмысты іс жүргізу кодексінің 203-бабында 1-6, 8-9
Бұлар бөлек оқиға орнын қарауда кей ретте іс мүддесі
Хаттаманың кіріспе баяндауында кейбір уақыттарда алынғаны изъять етілгені туралы
Қарау барысында фотографияға түсіру жүргізілген болса онда протоколда түсірілген
1. Қараудың қай моменттері,
түсірілді.
2. Кинофильмді кім түсірді.
Кинокамераның моделі және объектив маркасы.
Қандай кинопленка пайдаланылды.
Киносъемка қандай жарықта жасалынды.
Киносъемка жасау тәсілі.
Кинопленка неше метрден түсірілді.
Ғылыми-техникалық құралдар қолданылса хаттамада олардың қолданылу жағдайы, қолданылу тәртібі,
Қарау аяқталғанға дейін
Хаттама қолдан жазылуы немесе машинкаға басылуы тиіс. Қолмен жазғаннанда
2.3 Оқиға болған жерді қарау нәтижелерін бекіту.
Қорытынды сатыда қараудың қорытындылары шығарылады. Оның нәтижелерін талдай отыра,
Қараудың нәтижелері хаттамамен толтырылады, оқиға болған жердегі жағдайды
Оқиға болған жерді қарау хаттамасы қарау кезінде немесе ол
Қараудың басталу уақыты ретінде келу уақытын емес, оның нақты
Оқиға болған жерді қарау хаттамасын жасарда келесілерді пайдаланудан бас
Объектінің атауының дұрыстығы тергеушінің, куәлердің күмәнін туғызбаса ғана хаттамаға
Хаттаманың сипаттау бөлімінде айтылғанына қарамастан соңында барлық алынған және
Қарауға қатысушылардың мәлімдемелері мен ескертпелерін өз ауыздарынан естіп жазу
Оқиға болған жерді қарау хаттамасында оған қатысушылардың заңсыз әрекеттері
Барлық қосымшалар хаттамада көрсетілулері керек, әйтпесе, олардың дәлелдемелік мағынасы
Оқиға болған жерді қарау хаттамасына тек қылмыстық іс жүргізу
Жоспарлар келесі талаптарға жауап беру керек: олар түсінікті әрі
Жоспардағы (сызбадағы) заттарды тіркеу үшбұрыш әдісі арқылы яғни екі
Оқиға болған жердің (ғимарат болып табылатын) жоспары мен сызбасы
Жоспарлар мен сызбаларды қарау жүргізген адам мен маманның қойылған
Хаттамаға қосылатын фотосуреттерді қалың қағаз бетіне жапсырады және белгілі
Егер түсірілімдер техникалық себептерге байланысты бүлінсе түсіру жүргізген
Оқиға болған жерді қараудың бейнежазылымы үш сабақтасты бөліктен тұрады:
Кино, бейнефильмдер, дыбыс жазу ленталары қатты қорапқа салынады да
Оқиға болған жерді қарау хаттамасы, криминалистік фото бейнежазу, жоспарлар
Оқиға орнын фиксациялаудағы қарау протоколын толықтыратын аса маңызды тәсілдердің
Сапалы орындалған фотосъемка:
а) қылмыстық процеске қатысушыларға оқиға орнындағы жай-күйге дұрыс бағдар
б) оқиға орнын қарау протоколымен танысуды жеңілдетеді;
в) жауап алу және басқа да тергеу істерінде пайдаланылады;
г) оқиға орнын реконструкциялауға керек болуы мүмкін.
Оқиға болған жерді қараудағы кейбір қайталанбас өзгешеліктер ол жердегі
Фотографияға түсіру оқиға орнындағы мән-жайды фиксациялаудың басқа қай түрінен
Қараудың статистикалық стадиясы кезінде нысаналық яғни ориентирлік фотосъемка жасалып,
Бұдан әрі неғұрлым маңызды деген кейбір заттар яки болмаса
Бұл түйінді снимкалар. Бұл ретте А.В.Дулов көрсеткендей «тергеуші алғашқы
Динамикалық қарау статиясында детальдық съемкалар, яғни оқиға еркенде қылмыскерлерден
Іздердің съемкасын (түйінді снимкаларды) бір қалыпты тіке жарықта түсірген
Әр фотоның сыртында фотодағы суреттің ненің суреті екендігі, қай
Фотосуреттер қанша қажет керек болғанымен де оқиға орнындағы барлық
Фотографиға үсіру яғни фотосъемкалар жасаумеы бірге киносъемкаға түсірудің де
Киносъемканы ең алдымен қандай да бір процесстердің динамикасын агрегаттардың
Оқиға болған жерді қарау процестерін жәые оның нәтижелерін нақтылы
Оқиға болған жерді қарау нәтижелерін нақты анықтап белгілеп алу
Мұндай жоспар-схемаларды жасағанда мынандай талаптар сақталуы керек:
1. Бұл схема-жоспарды оқиға болған жерді қарау протоколын жасаған
2. Оқиға болған жердің жоспары нақтылы шындықты жеткілікті дәл
З. Жоспарды жасағанда жалпы қолданыстағы белгілер ғана пайдалануы керек
4. Протокол жасағанда масштабта барлық объектілер, размерлер бір өңкей
5. Жоспарда пәлендей маңызды емес ұсақ-түйек детальдар беталды артық
Оқиға болған жер жоспары жалпылама да яғни онда оқиғаның
Оқиға болған жерді қарау нәтижелерін фиксациялауда із-таңбалардың отпечатка алу,
Қорытынды
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексі тергеулік іс-әрекеттерді жүргізуді
Қазақстан Республикасының қылмыстық іс жүргізу кодексінде көрсетілген тергеулік іс-әрекеттер
- қылмыстық істің қозғалуымен ғана алдын-ала тергеу сатысында жүргізіледі
- заңмен осыған өкілет берілген лауазымды тұлғалармен (прокурор, тергеуші,
қылмыстық іс жүргізу заңында оны жүргізудің негізделуі мен іс
оларды жүргізгенде тергеу мен соттың қарамағына іс бойынша дәлелдемелер
Қазақстан Республикасы қылмыстық іс жүргізу кодексіндегі тергеулік қарау түрлерінің
Аталып өткендей қылмыстық іс жүргізу кодексінде оқиға болған жерді
Бір жағынан бұндай шартты қабылдау оқиға болған жерді қарау
Куәгер қатыспаған оқиға болған жерді қарауды тіркеу құралдарының ішінде
Қараудың шынайы жүргізілгеніне күмәнданатын адамдарға қылмыстық іс жүргізу кодексіндегі
Куәлерсіз оқиға болған жерді қарауды жүргізгенде мөрлеу әрекеті жиі
Қазақстан Республикасының Конституциясы сот шешімімен немесе заңды белгіленген тәртіппен
Сонымен тұрғын жайға салмақты қажеттіліксіз қарауды жүргізу туралы шешім
Қазіргі жағдайда сапаршылардың тапшы кезінде, қаладан алыс ауылдық жерлерде
Оқиға болған жерді қарауда қылмыстық іс жүргізуді реттеу қандай
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
Нормативтік актілер
1.1. Қазақстан Республикасының Конститутциясы. Алматы, 1995ж.
1.2. Қазақстан Республикасының Қылмыстық істер жүргізу Кодексі. Алматы, «Жеті
1.3 Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы, 1997ж.
Арнайы әдебиеттер
Аверьянов Т.В,. Белкин Р.С. криминалистическое обеспечение деятельности криминальной милиции
Бабаева Э.У. Справочник следователя: Вып.2: Практическая криминалистика: расследование отдельних
Баев О.Я. Расследование отдельных видов преступлений: Учеб. Пособие. –
Баев О.Я. Тактика следственных действий: Учеб. Пособие. –
Баев О.Я. Тактика следственных действий: Учеб. Пособие. –
Беджашев В.И. Справочник следователя: Вып.3: Практическая криминалистика: подготовка и
Белкин Р.С. Криминалистика: Учебник. – М: Юрид. Лит., 1986г.
Белкин Р.С. Криминалистика: проблемы, тенденции, перспективы. От теории к
Белкин Р.С. Сквозь завесу тайны: современная криминалистика. – М:
Белкин Р.С. Криминалистика: Краткая энциклопедия. – М: Большая Российская
Белкин Р.С. Курс криминалистики в 3т. – М: Юристъ,
Белкин Р.С. Репортаж из мастерской следователя: Рассказы о криминалистике.
Белкин Р.С. Профессия – следователь. – М: Юристь, 1998г.
Бородин С.В. Процессуальные акты предварительного расследования: Прим. Образцы. –
Бородин С.В. Процессуальные документы органов предварительного расследования: Прим. Образцы.
Бургхард В. Криминалистический словарь: пер. С нем. – 2-е
Быховский И.Е. Осмотр места происшествия: Справ. следователя. – М:
Васильев А.Н. Криминалистика. – М: Изво Моск. Ун-та, 1980г.
Волынский А.Ф., Филипов А.Г. Криминалистика:- М: Изд-во «Спаркң6 1998г7
Галуза В.Н. Уголовный процесс: - М: Зерцало, 1998г.
Герасимов В.Н. Научно-технические средства в работе следлвателя. – М:
Герасимов В.Н., Драпкин Л.Я. Криминалистика: - М: Высш.шк., 1994г.
Гинзбург А.Я. Осмотры места происшествия. Освидетельствование. Алматы 1998 г.
Гинзбург А.Я. Справочник следователя. Алматы 1998 г. 338 ст.
Гитин В.П. Занимательная криминалистика. – Харьков: Паритет ЛТД, 1995г.
Гордон Э.С., Кравцев С.П. Осмотр места проишествия. – Ижевск,
Гусаков А.Н., Филощенко А.А. Следственная тактика:(в вопросах и ответах),
Гуценко К.Ф. Уголовный процесс: - М: Зерцало, 1997г.
Кожевникова И.Н. Процессуальные документы органов предворительного расследования: - М:
Колдин В.Я., Яблоков Н.П. Криминалистика. – М: Изд-во МГУ,
Коржумбаева Т.М. Проблемы испоьзования специальных знаний при осмотре места
Корухов Ю.Г. Криминалистическая диагностика при расследовании преступлений. – М:
Криминалистическая тактика: /Под. Ред. В.П. Лаврова, Б.М. Нургалиева Караганда
Леви А.А. Осмотр места происшествия: Справ. следователя. – М:
Лупинская П.А. Уголовно-процессуальное право Российский Федерации. – М: Юристь,
Облаков А.Ф., Темирбаев А.Т. Организация и тактика осмотра места
Образцов В.А. Криминалистика. – М: Юристь, 1997г.
Образцов В.А. Выявление и изобличение преступника. – М: Юристь,
Пакирдинов М.А. К вопросу о процесуальной форме осмотра жилого
Пантелеев И.Ф., Селиванов Н.А. Криминалистика. – М: Юрид.лит., 1986г.
Попов В.Н. Осмотр мета происшествия. /Под. Ред. Б.А. Кванова.
Порубов Н.И. Криминалистика. – Минск: Вышэйш. Шк., 1997г.
Рустамов Х.У. Уголовный процесс: - М: Закон и право,
Рыжаков А.П. Следственные действия и иные способы собирания доказательств:
Рыжаков А.П. Предварительное расследование. – М: И.И.Д. «Филинң, 1997г.
Рыжаков А.П. Образцы процессуальных документов. – М: И.И.Д.
Селиванов Н.А. Справочник следователя: Вып.1: Практическая криминалистика: следственные действия.
Селиванов Н.А., Соя-Серко Л.А. Расследование убийств. – М: Издат.
Селиванов Н.А., Снетков В.А. Руководство для следователей. – М:
Сидоров В.Е. Начальный этап расследования: организация, взаимодействие, тактика. –
Степанов В.В. Тактические комбинации при производстве следственных действий. –
Тихиджьян В.С. Справочник следователя. – Ростов н/Д.: Изд-во рост.
Хлюпкин В.А. Справочник для следователя. – Ульяновск: ЮНИОН, 1991г.
Шакенов А.О. Криминалистика 2001г.
Шейфер С.А. Следственные действия. Система и процессуальная форма. –
Яблоков Н.П. Криминалистическая методика расследлвания. – М.: МГУ, 1985г.
Яблоков Н.П. Криминалистика. – М.: Изд-во БЕК, 1995г.
Якупов Р.Х. Уголовный процесс. – М.: зерцало, 1998г.
ІІІ Практикалық материал
3.1 Ақтогай. АІІБ практика жұмысынан
А.Н. Васильев. Осмотр места происшествия
Криминалистика. Учебник для юридических ВУЗов
Ескерту ҚР ҚК 175 бап, 2 тармақ
Гинзбург А.Я. Осмотры места происшествия. Освидетельствование . Алматы
Облаков А.Ф, Темирбаев А.Т Организация и тактика осмотра места
Леви А.А Осмотр места проишествия: справ. следователя. Москва юрид.
Леви А.А Осмотр места проишествия: справ. следователя. Москва юрид.
Бабаева Э.У. Справочник следователя: Вып.2: Практическая криминалистика: расследование отдельних
А.А Левн. Осмотр мета происшествия стр226
И.Д. Найдис. Использование следов орудий взлома и инструментов для
Белкин Р.С. Криминалистика: проблемы, тенденции, перспективы. От теории к
В.И.Попов. Осмотр места происш.
А.В. Дулов Судебная фотография
А.П. Васильев следственная тактика
Коржумбаева Т.М. Проблемы испоьзования специальных знаний при осмотре места
Р.С. Бсакин. След.осмотр. Рук-во для след. Под.ред. Н.В.Жогина.
А.В.Дулов Суд. фотогр. стр. 150
Р. С. Бсакин. Следст.осмотр. Рук-во для сслед. Под.ред..Н.В.Жогина гл22
62