Жоспар :
Кіріспе
І Бөлім.
1.1 Қоғамдық өндіріс. Қоғамдық өндірістің негізгі принциптері.
1.2 Қоғамдық өнім және оның құрылымы.
1.3 Қоғамдық өнімді тарату, айырбастау және тұтыну.
1.4 Қоғамдық өнімді жаңғырту.
1.5 Қоғамдық өнімді өткізу.
ІІ Бөлім.
2.1 Өндіріс және оның негізгі формалары.
2.2 Қоғамдық өндірістің негізгі факторлары.
ІІІ Бөлім.
3.1 Қазіргі таңдағы экономикадағы адамның рөлі.
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Тұтынудың басталуы үшін өндіріс пен ұсыныс құрылуы керек.
Алдымен, біз өндіріс негізінің теорияларын зерттеуіміз және фирмалардың
Біздің пікіріміз бойынша, ферма, зауыт, әуе компаниясы және
І Бөлім.
1.1 Қоғамдық өндіріс. Қоғамдық өндірістің негізгі принциптері.
Экономика мынадай жағдай жасалған жерде өз белсенділігін арттырады,
Өндіріс – адамдардың ойластырылған іс-әрекеті, әрқашан олардың қажеттіліктерін
Адамның қажеттілігін қанағаттанбаушылық немесе мұқтаждық жағдайымен анықтауға болады.
Игілік қажеттіліктерді қанағаттандырудың әдіс-тәсілі болады. А. Маршалл игілікті
Өндіріс факторлары (еңбек, капитал, жер, кәсіпкерлік). Капитал
Әлеуметтік байлық өндірістің нәтижесі ретінде пайда болады. Классикалық
1.2 Қоғамдық өнім және оның құрылымы.
Жеке капиталдардың жиынтығы олардың қиылысуы мен байланысында қоғамдық
Қоғамдық процесс нәтижесінде әлеуметтік өнім өндіріледі. Осы өнім
Бағасына байланысты әлеуметтік өнім 3 бөлікке бөлінеді:
1.3 Әлеуметтік өнімді өндіру, тарату, айырбастау және тұтыну.
Қоғамдық өндіріс нәтижесінде қоғамдық өнім өндіріледі. Өзінің қозғалысында
Айырбас қоғамның байлығының артуына өз әсерін тигізеді. Бірақ,
Тарату экономика ғылымының категориясы ретінде тек қана қоғамдық
Экономика тек айырбас пайда болғанда ғана құрылады, ал
1.4 Қоғамдық өнімді жаңғырту.
Әлеуметтік өнімді жаңғыртудың негізгі заңдылықтарын анықтау үшін, процестердің
Барлық кәсіпорындар белгілі бір уақытта бастап жыл аяғында
Қарапайым және кеңейтілген өндірісті қарастырайық. Қарапайым өндіріс –
1.5 Қоғамдық өнімді өткізу.
Жаңғырту процесі тұрақты түрде жүруі үшін, әлеуметтік өнім
Шикізат, қосымша материалдар, машиналар, құралдар және т.с.с. өндірілетін
Қарапайым, әрі кеңейтілген жаңғырытылудағы әлеусеттік өнімді өткізу процесін
Осыдан екі шарт пайда болады:
1-ші бөлімшенің жылдық өнімінің құны екі бөлімшенің де
2-ші бөлімшенің жылдық өнімінің құны екі бөлімшенің табысының
Қоғамдық капиталды қарапайым жаңғыртуда әлеуметтік өнімді өткізу шарттары
Кеңейтілген жаңғыртылуда әлеуметтік өнімді өткізудің негізгі шарты мынадай:
Негізгі шарттан екінші шарт та пайда болады: 1-ші
Кеңейтілген жаңғыртудың үшінші шарты мынадай: қоғамның ұлттық табысы
ІІ Бөлім.
2.1 Өндіріс және оның негізгі формалары.
Адамға өмір сүру үшін материалды шарттар мен игіліктердің
Игіліктердің екінші тобының біріншісінен айырмашылығы мынада: қажетті мөлшерде
Өндіріс деген адамның қоғамның дамуына қажетті материалды
Өндірістің екі түрін, яғни материалды және материалсыз етіп
Өндіріс процесі бір уақытта тұтыну процесін де қарастырады.
Өнім
Өндіріс Тұтыну
Тұтыну -өндіру Тұтыну -өндіру Тұтыну -өндіру Тұтыну -өндіру
Басы Процесс Нәтиже Басы Процесс Нәтиже
Арнайы дайындалып қойылған ресурстар [А] Жүзеге асырылмаған мақсат
[В] Ресурстарды тиімді түрде пайдалану А-[А]
Әзір өнімдердің бөлшектерін дайындау [В]–В
Шығындалған ресурстар [А]
Дайын өнім (жалғыз тікелей мақсаторындалды)
В
Тұтыну материалы ретіндегі дайын өнім
В
В Қамтамасыз етілмеген тұтыну [А]
Өнімді тұтыну В-[В]
Тұтынуды қамтамасыз ету
[А]-А
Тұтынылған өнім [В]
Қамтамасыз етілген тұтыну
А
Барлық кезеңдердің мақсаты - тұтыну Барлық кезеңдердің
1-кесте
Осылай, өндіріс – бұл процесс. Барлық процестер секілді,
Өндіріс процесінде қалдықты ресурстар шығындалады және А
Осы жерде маңызды ескертуді атап кету керек. Өндіріс
Осы барлық кезеңдердің негізгі мақсаты – тұтыну. Шынымен
Бірақ, өндірістің тікелей мақсатынын шеңберін шектеу қажет –
Өндірістік өнімді тұтыну оның өндіру секілді процесс болып
Тұтыну процесінің басында біз бір жағынан дайын өнімді
Тұтыну процесінің ең басында осы екі бөлшек өзара
Қоғамдық өндірісті тұтыну мен өндірістің бірлігінің нәтижесі ретінде
Зерттеулер бойынша, өндірістің ең басында өндіріске арналған ресурстар
Осыдан ғаламдық экологиялық мәселе туындайды: табиғат экономикалық емес
Жоғарыда аталып кеткендей, адамның өндіргіш күштері -
Өндіргіш күштердің өзінің ішкі құрылымы бар. Оның
Уақыттың осы аралығында құрылып болған өндіргіш күштерді «өндірістің
Өндіріс процесі барысында экономикалық немесе өндірстік қатынастар құрылады.
Экономиканың тұрақты дамуы үшін өндіріс пен тұтыну арнайы
Экономикалық қатынастарды өндірістік қатынастар деп те атай береді.
Осыдан, өндірісті зерттеу үшін, оның өндіргіш күштерге әсерін
Қандай да болсын өндірістің өзінің ерекше формалары болады.
Индустрилануға дейінгі өндіріс, мұнда ауыл шаруашылығы мен қолмен
Индустрилады өндіріс, мұнда ірі механизацияланған өндіріс басым болады;
Постиндустриалды өндіріс, қызмет көрсету, ғылым, білім беру, ақпараттану
К. Маркстің құрылымдық жолы алғашқы қауымдық, құлиеленушілік, феодалды,
Құрылымдық классификация негізіне оның мақсаттары мен мазмұыны зерттеуге
Постиндустриялды өндірістің мақсаты экономикалық өсімді, жұмыс бастылықты, бағаның
2.2 Қоғамдық өндірістің негізгі факторлары.
Өндіріс – материалды игіліктерді құрастыру процесі. Өнімді өндіруде
Аталып кеткендей, өндіріс – табиғаттың нәрселерін тікелей тұтыну
Бізге игіліктерді өндіруде қандай факторлар қатысады деген сұраққа
Факторларды ерекшелеп, оларды бөлек топтарға бөлуде түрлі
Маркстік теория фактор ретінде еңбек күшін, еңбек
Жеке фактор ретінде әрқашан еңбек күші, яғни адамның
Заттық факторға өндірістің барлық тәсілдерінің жиынтығы жатқызылады.
Жеке және заттық факторлар өзара байланыстың күрделі жүйесін
Өндірісті ұйымдастыру өндірістің барлық факторларының бірігуін және оларды
Маржиналистік теория дәстүрлі түрде өндіріс факторларын төрт тобын
Жер қарапайым фактор ретінде қарастырылады. Ол адамның іс-әрекеті
Капитал өндіріс факторы тауар мен қызмет көрсетуде
Еңбек материалды игіліктер мен қызмет түрлерін көрсетуге арналған
Кәспкерлік іс-әрекет – өндірістің ерекше факторы. Ол өндірісті
Кәсіпкерлік мүмкіндік – адамдық капиталдың аса ерекше түрі,
Сонда өндіріс факторларының классификациясының жолдарының айырмашылығы неде?
Біріншіден, марксизм бойынша, өндіріс факторлары экономикалық категория
Екіншіден, маржиналистер капитал ретінде еңбектің нәрселері мен тәсілдерін
Жалпы алғанда, факторлардың классификациясындағы ерекшеліктердің негізін қоғамдық өндірісті
Көрсетілген өндіріс факторларының классификациясы тұрып қалған емес. Постиндустриялды
Олардың екеуі де қазіргі таңдағы ғылым жетістіктерімен (өзі
Ақпарат білімдердің, жүеге материализацияланған механнизмдер мен машиналар, құрылғылар,
Қазіргі таңдағы өндірісте ерекше мәнге өндірістік экологиялық факторы
Факторлары зерттеуде мынадай қорытындыға келдік: өндіріс тек өндірістік
Факторлардың бірін-бір ауыстыра алатын қасите де бар екендігін
Өзара алмасу өнімнің түрлі тұтынушылық қасиеттеріне байлаынсты. Нәтижесінде
Осылай кәсіпкерлік өндірістің түрлі комбинацияларын өндіріс шығындарын азайту
ІІІ Бөлім.
3.1 Қазіргі таңдағы экономикадағы адамның рөлі.
Қазіргі таңдағы нарықтық экономикада адам түрлі экономикалық функцияларлды
Жеке адам тұлғасы жоғарыда аталан қасиеттердің жиынына ие
Адамның жұмыс жасауға және тұтынушылық мүмкіндігін құрып, оны
Экономикалық адам – нарықтық экономиканың ең негізгі шығармашылық
Еңбек күші – бұл жеке адамның еңбек етуге
Өндірістің жеке факторы болып біріккен еңбектің өндіргіш күші,
Еңбек ресурстары – халықтың жұмысқа жарамды бөлігі, яғни
Адамдық ресурстар – бұл еңбек ресурсы, нарықтық экономикада
Адамдық капитал – инвестициялар нәтижесінде құрастырылған және адамның
Кәсіпкер – нарықтық экономиканың белсенді субъектісі, оның ресурстардың
Қорытынды.
Еңбек процесі әрқашан жеке тұлғалармен әске асырылған еді.
Әлеуметтік өндірістің екі өзара байланысқан жақтары бар: өндірістік
Өндіргіш күштер тек қоғамдық өндіргіш күштер ретінде ғана
Өндірістік қатынастардың жүйесінің негізінде өндіріс нәрселеріне меншік қатынастары
Пайдаланылған әдебиеттер:
«Бизнес тілі» В. А. Чжена редакциясымен авторлар коллективі.
Пол А. Самуэльсон және Вильям Д. Нордхаус «Экономика»
«Саяси экономика» авторлар коллективі
Мәскеу «Политиздат» 1978 жыл.
5. Қазақстан Республикасының Заңы "Жеке кәсіпкерлікті қолдау
Беликамур Ю. Қысқа экономикалық сөздік .- М.: Политиздат,
Бердалиев К.Е. Қазақстан Республикасының экономикасын басқару негіздері. Оқу
Ермаков В.А. Қазіргі таңдағы Қазақстан.- Алматы: Галым, 1998.
Әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары - Шымкент: Есеп, 1998.
Өтпелі экономика бағытында. Абалкин редакциясымен - М.: Финстатиздат,
Лисовик Б.С. Еңбек және нарық.- СПб.: Нева, 1991.
Әкімшіл - әміршіл жүйеден нарықтық экономикаға өту моделі.
Морозов Т.Р., Победина М.П., Поляк Г.Б. Аймақтық экономика:
Назарбаев Н.А. Қазақстан Республикасының дамуының ұзақ мерзімді стратегиясы:
Нурмагамбетов А.М. Еңбек нарығы: перспективалар мен заңды мәселелер.
Сатыбалдин С.С. Азияның айдахарлары мен жолбарыстары: Қазақстандық «барс»
Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық жағдайы: статистикалық жинақ.- Алматы: Казинформцентр,
Хасбулатов Р.И. Әлемдік экономика.- М.: ИНСАН, 1996.
Эрхард Л. «Экономикалық еңбектің» құпиялары .- М.: БЕК,
2