Мазмұны
Кіріспе ...............................3
1. Америка Құрама Штаттарына жалпы шолу......................4
1.1 АҚШ-ң физикалық-географиялық және экономикалық-
географиялық жағдайы.......................4
1.2 АҚШ-ң халқы.....................8
1.3 АҚШ-ң шаруашылығы............................11
2. Канадаға жалпы шолу...................16
2.1 Канаданың физикалық-географиялық және
экономикалық-географиялық жағдайы...................16
2.2 Канаданың халқы мен ұлттық құрамы..............18
2.3 Канаданың шаруашылығы мен сыртқы байланыстары...........20
Қорытынды.....................24
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі......................25
Кіріспе
Тақырыптың бірінші бөлімінде Америка Құрама Штаттарының
Жұмысының мақсаты – Солтүстік Америка елдерінің өркендеп, даму үстіндегі
АҚШ пен Канада жалпы алғанда колайлы деп бағаланатын экономикалық-географиялық
•АҚШ кұрамына енетін Аляска және Гавай штаттары елдің басқа
Елдің шығысында Атлант, батысында Тынық мұхит сулары ұласып жатыр;
АҚШ өндірісін алуан түрлі шикізатпен және арзан еңбек ресурстарымен
АҚШ-тың көршілес орналасқан Канадамен және Мексикамен кұрлықтық шекаралары шартты
Канада — дүние жүзінде жер көлемі жөнінен Ресейден кейін
топаралындағы (архилелаг) аралдарды қамтыса, оңтүстігі мен солтүстік-
батысында Америка Кұрама Штаттарымен шектеседі. Астанасы — Оттава
қаласы.
Канада - жоғары дәрежеде дамыған индустриялы-аграрлы ел. Шаруашылық құрылымында
Америка Құрама Штаттарына жалпы шолу
1.1 АҚШ-ң физикалық-географиялық және экономикалық-географиялық жағдайы
Жерінің ауданы — 9 млн 363 мың км2
Халқы — 290 млн адам (2005 ж.)
Астанасы — Вашингтон
Мемлекеттік кұрылымы — федерациялық республика
Мемлекет басшысы — президент
Заң шырарушы органы — конгресс
Мемлекеттік тілі — ағылшын тілі
Ұлттық валютасы — америка доллары
Әкімшілік-аумақтық бірлігі — штаттар және федералдық округ
АҚШ-тың экономикалық-географиялық жағдайы. Мемлекет тарихы
Америка Құрама Штаттары (АҚШ)—дүниежүзіндегі аса ірі мемлекеттердің бірі. Ол
Экономикалық-географиялық жағдайы. АҚШ аумағының негізгі бөлігі Солтүстік Америка материгінде
•АҚШ кұрамына енетін Аляска және Гавай штаттары елдің басқа
Елдің шығысында Атлант, батысында Тынық мұхит сулары ұласып жатыр;
АҚШ өндірісін алуан түрлі шикізатпен және арзан еңбек ресурстарымен
АҚШ-тың көршілес орналасқан Канадамен және Мексикамен кұрлықтық шекаралары шартты
Мемлекет тарихы. XVI ғасырда Солтүстік Америкаға еуропалықтар қоныс аудара
Үндістерді табиғат жағдайлары қолайсыз ішкергі аудандарға ығыстырып тастаған еуропалық
Атлант мұхиты жағалауындағы 13 штатты ғана қамтыған бұл мемлекеттің
Ел тәуелсіздігін алған соң бекітілген АҚШ-тың мемлекеттік байрағында кезектесіп
Кейінгі ғасырларда ел аумағы кеңейіп, оның кұрамына жаңа жерлер
Геосаяси жағдайы. АҚШ-тың геосаяси жағдайы, ұстанған саяси бағыты, ең
Осы ғасырда халықаралық аренада пайда болған орасан зор жаңа
Кеңестер Одағының ыдырауы, Еуропа мен Азиядағы социалистік елдердің даму
Табиғат жағдайлары мен ресурстары
АҚШ аумағының жер бедеріне айқын ажыратылатын бірнеше ірі орографиялық
Алып жатқан аумағының үлкендігіне байланысты АҚШ жерінің климат жағдайлары
АҚШ жеріне табиғат апаттары да тән. АҚШ-тың батысындағы таулы
АҚШ арқылы Солтүстік Америкадағы ең ірі өзен — Миссисипи
АҚШ жерінде, негізінен, құнарлы қара және коңыр топырақ, ал
Жалпы алғанда, АҚШ-тың биік таулы аймақтары мен шөлдері, Аляска
Табиғат жағдайларының алуан түрлілігімен сипатталатын АҚШ жері табиғи ресурстарға
Жан-жақты жүргізілген барлау жұмыстарының нәтижесінде 30-дан астам штаттың аумағында
АҚШ энергетикалық ресурстарға да бай. АҚШ өзендерінде су энергиясының
Алуан түрлі климат жағдайларымен сипатталатын АҚШ жері агроклиматтық ресурстарға
1.2 АҚШ-ң халқы.
Халқы АҚШ халқының жалпы саны (290 млн адам) жағынан
Нәсілдік, ұлттық құрамы. АҚШ — көп ұлтты ел. Ресми
Халықтың діни құрамы да өте күрделі. Америкалықтардың діни бағдарының
Орналасуы. Ел аумағында халық біркелкі қоныстанбаған. АҚШ халықтың орташа
АҚШ халқының 3/4-і қалада тұрады, елде жалпы саны 9
Америкалықтар көбінесе өз үйінде тұрғанды қалайтындықтан, жеке үйлер орналасқан
АҚШ-тағы ірі мегалополистер
Рет саны Мегалопо-лис аты Құрамындағы агломерация саны
1 Босваш 40 45 100
2 Чипиттс 35 35 160
3 Сан-Сан 15 18 100
Барлығы 90 98 360 2500
АҚШ-та ауыл халқы негізінен, бір-бірінен оқшау орналасқан фермаларда тұрады.
Ғылымы және мәдениеті. АҚШ ғалымдарының дүние жүзіндегі ғылым мен
XX ғасырда америкалық өмір салты мен мәдениеті басқа елдер
Америкалықтар 200 жылдан астам тарихы бар АҚШ мемлекетінің мүддесін
Америкалықтар спортты өте жақсы көреді. Әсіресе ұлттық спорт түрлері
1.3 АҚШ-ң шаруашылығы
АҚШ шаруашылығы жедел дамуда, оның үлесіне жалпы дүние жүзінде
АҚШ экономикасының даму деңгейінің негізгі көрсеткішінің бірі — еңбек
Қазіргі АҚШ экономикасына өндіріс пен қаржының күшті шоғырлануы тән.
Өнеркәсібі. Өнеркәсіп — АҚШ шаруашылығының жетекші саласы: елдегі өнеркәсіп
Ел өнеркәсібінде өндірістік және аумақтық шоғырлану қалыптасқан. АҚШ өнеркәсібі
АҚШ өнеркәсібінің өзекті салалары — металлургия, машина жасау және
Елдің дүниежүзілік нарықтағы өзіндік сипаты мен орнын айқындайтын дәстүрлі
Екінші дүниежүзілік соғыстан соң, АҚШ-та жаңа ғылымды көп кажет
Батыстағы Лос-Анджелес қаласы ғарыштық техника жасау және электроника саласының
Мексика шығанағындағы мұнай-газ алабы аумағында, осы шикізат түрлерін өңдеуге
Тоқыма өнеркәсібі шоғырланған басты аудан АҚШ-тың байырғы штаттары орналасқан
АҚШ аумағында өнеркәсіпті қалалар шоғырланған ірілі-ұсақты өнеркәсіпті аудандар бар.
Солтүстік өнеркәсіпті белдеу.
Оңтүстік-Шығыс өнеркәсіпті белдеу.
Галф (Мексика шығанағы жағалауы).
Калифорния.
Солтүстік өнеркәсіпті белдеу елдің алғаш игерілген бөлігінде — Атлант
Ауыл шаруашылығы. АҚШ экономикасында агроөнеркәсіп кешенінің манызы зор. Осы
Ауыл шаруашылығында жеке фермалардың үлесі жоғары, олар елде өндірілетін
Ұлы жазыктардан шығысқа қарай орналасқан Орталық жазықтың неғұрлым жұмсақ
Мексика шығанағы жағалауындағы ежелден мақта әсіруге маманданған оңтүстік штаттар
Елдегі мал шаруашылығының негізгі бағыттары — сүтті және етті
Аляска балық аулау, аң терісі кәсіпшілігімен және орман шаруашылығымен
Жалпы алғанда, АҚШ-тың ауыл шаруашылығы аудандың мамандану сипатымен, механикаландыру
Қаржы-қаражат жүйесі. АҚШ-тың әлемдегі аса қуатты ел ретінде танылуы
Көлік. Барлық аса күшті дамыған ірі елдердегі сияқты, АҚШ-та
Құрлық жолдарыныц негізгі күретамырлары елдің батысы мен шығысын (Тынық
АҚШ-та су жолыныц да маңызы зор. Елдегі негізгі өзен
2. Канадаға жалпы шолу
2.1 Канаданың физикалық-географиялық және экономикалық-географиялық жағдайы
Жерінің ауданы — 9 млн 970 мың км2
Халқы — 32,2 млн адам (2004 ж.)
Астанасы — Оттава
Мемлекеттік кұрылымы — Британ Бірлестігі құрамындағы
парламенттік конфедерация
• Мемлекет басшысы — Ұлыбритания королеы
Үкімет басшысы — премьер-министр
Заң шығарушы орғаны — екі палаталы парламент
Мемлекеттік тілі — ағылшын және француз тілдері
Ұлттық валютасы — канада доллары
Әкімшілік-аумақтық бірлігі — провинциялар және аумақтар
1. Мемлекеттің қалыптасуы мен құрылымы. Халқы.
Табиғат жағдайлары мен ресурстары.
Канада — дүние жүзінде жер көлемі жөнінен Ресейден кейін
алатын, жоғары дамыған ел. Елдің солтүстік бөлігі Канада Арктикалық
топаралындағы (архилелаг) аралдарды қамтыса, оңтүстігі мен солтүстік-
батысында Америка Кұрама Штаттарымен шектеседі. Астанасы — Оттава
қаласы.
Мемлекеттің қалыптасу тарихы. X ғасырда қазіргі Канаданың аумағына енетін
XVIII ғасырда едәуір күшті Англия Канаданың басым бөлігін басып
1857 жылы Ұлыбритания королевасы Викторияның шешімімен Оттава қаласы британ
Табиғат жағдайлары мен ресурстары. Орасан зор Канада жерінін табиғат
Канаданың Британ Колумбиясы деп аталатын провинциясы орналасқан қиыр батысы
Канаданың қоңыржай белдеуде орналасқан оңтүстік- шығыс бөлігінде табиғат жағдайлары
Ньюфаундленд аралы маңында Атлант мүхитындагы аса ірі жылы ағыс
Елдің Ұлы көлдерден Сеңгір тауларға дейін созылған оңтүстік-батыс бөлігін
Сонымен Канаданың бай табиғи қорлары шаруашылықтың сан алуан салаларын
2.2 Канаданың халқы мен ұлттық құрамы
Халқы. Канада халқының саны 32,2 млн адамды құрайды. Халықтың
Елдің байырғы халықтары — эскимостар мен үндістер. Эскимостар қиыр
Канада атауы үндістер тілінде "қоныс", "қауымдастық" дегенді білдіреді. Шындығында
Канадада немістер, италиялықтар, голландықтар, поляктар, еврейлер, норвегтер, шведтер мен
Діни нанымы бойынша халықтың басым көпіпілігін христиан дініндегілер (католиктер
2003 жылы Канадада туу коэффициенті 11°/00> ал өлім коэффициенті
Канада халкының басым көпшілігі шағын қалаларда тұрады, урбандалу деңгейі
Монреаль қаласы 1642 жылы Әулие Лаврентий өзенінің сол жақ
Батыстағы Фрейзер өзенінің сағасында тұрған Ванкувер қаласы жан-жағынан таулармен
Басқа елдерден келгендер аумағы орасан зор Канада жерінің мамыра-жай
Халықты әлеуметтік қамсыздандыру дәрежесінің өте жоғары деңгейде болуы, білім
2.3 Канаданың шаруашылығы мен сыртқы байланыстары
Канада - жоғары дәрежеде дамыған индустриялы-аграрлы ел. Шаруашылық құрылымында
Өнеркәсібі. Канада әлемдік нарыққа ағаш өнімдері және қағаз шығаратын
Өңдеуші өнеркәсіптің басты салалары — машина жасау, ағаш өңдеу,
Ағаш өңдеу және целлюлоза-қағаз өнеркәсібінің дамуына жергілікті орман қоры
Канада өнеркәсібінің отын-этргетика саласы жергілікті шикізатка (су энергиясы, мұнай
Басты өнеркәсіп орталықтары елдің оңтүстігінде орналасқан. Мұндағы ірі қалаларда
Елдің оңтүстік-батысындағы Ванкувер маңындағы өнеркәсіпті қалаларда жергілікті шикізатты өңдеуге
Ауыл шаруашылығы. Канаданың далалы аймағында жоғары тауарлы ауыл шаруашылыры
Канада жерінің 10%-ы ауыл шаруашылығына жарамды деп есептеледі. Канада
Көлік географиясы. Елде көлік жүйесі күшті дамыран. Мысалы, тас
Тас жолдар да, негізінен, оңтүстік аудандарда орналасқан. Әсіресе далалы
Канада экономикасы үшін су көлігінің де маңызы орасан зор.
Туристік объектілері. Канадаға жыл сайын жан-жақтан келетін туристердің тамашалайтын
Канадада 2 мыңнан аса мұражай мен тарихи саябақтар бар.
Сыртқы байланыстары. Канада — БҰҰ-ға, ОБСЕ-ге, НАТО-ға, Америка мемлекеттері
Сыртқы саудасының жалпы көлемі жөнінен Канада дүние жүзінде алтыншы
НАФТА кұрамындағы Канада мен АҚШ арасындағы экономикалық байланыстардың дүние
Қазіргі кезде Канада мен Қазақстан арасындағы жан-жакты өзара байланыстар
Қорытынды
Бүгінгі таңда Солтүстік Америка елдері – экономикасы жоғары қарқынмен
Қазіргі кезде біздің еліміз бен Солтүстік Америка елдері арасында
НАФТА кұрамындағы Канада мен АҚШ арасындағы экономикалық байланыстардың дүние
Қазіргі кезде Канада мен Қазақстан арасындағы жан-жакты өзара байланыстар
Осы тұрғыдан алғанда, елдердің даму алғышарттарына талдау жасау географ
АҚШ пен Канада - аса ірі елдер, Қазақстанның сауда
Солтүстік Америка елдері мен Қазақстан арасындағы экономикалық, әлеуметтік және
Халықаралық байланыстардың ең қуаттысы - әлеуметтік және мәдени байланыстар.
Пайдаланылған әдебиеттер
Социально-экономическая география зарубеж. мира. Под ред. Вольского В.В. М.,
Алаев Э.Б. Социалная-экономическая география: Понятийно-терминолог. словарь М., 1983.
Анучин В.А Страноведение: состаяние и задачи.М., 1984.
Сиротенко Н.Г. Менделеев В.А. , Малая энциклопедия стран, М.
Семивенний В.Н. Введение в экономическую географию. Ленинград 1986
«Экономическая география Регионалистика» Москва-2005 г. Козьева И.А.
Регионоведение: Учебник для вузов, Москва: Банки и биржи, ЮНИТИ,
WWW. Informatics. ru.
Қазақ ұлттық энсиклопедиясы, 5-том.
Атлас мира: Страны мира В картах и цифрах-М: АСТ-ПРЕСС,
Географический атлас мира. Рига: «Яня сета»; М: Росмэн 2000
«Географическая картина мира». Ярославль: Верхняя Волга, 1998 г.
«География современный мир» Москва. Форум-инфра-М: 2006 г.
«Экономическая география России» Москва. 2000 г. Морозова Т.Г.
«Ведение в экономическую географию» Москва 2001 г. Скопин А.Ю.
Дипломатия жаршысы // журнал 2010 1 (7)
Дипломатия жаршысы // журнал 2010 1 (5)
Дипломатия жаршысы // журнал 2010 1 (4)
Бейсенова Ә.С. Каймулдинова К.Д. Абилмажинова С.А.География. Дүние жүзіне аймақтық
3