МАЗМҰНЫ
Кіріспе......................................................................................................................3
І. Қылмыс субъектісінің түсінігі және белгілері..............................................4
Есі дұрыстық және есі дұрыс еместіктің
Есі дұрыстық – қылмыстық жауаптылықтың негізгі
Жасқа толу .....................................................................................................9
ІІ. Қылмыстың арнаулы субъектісі.................................................................11
ІІІ.Мас күйінде жасалған қылмыстар үшін жауаптылық
Қорытынды..........................................................................................................14
Қолданылған әдебиеттер тізімі........................................................................18
Кіріспе
Қылмыс жасаған кезде қылмыстық заңда көзделген
Қылмыс субъектісінің белгілері жайлы Қазақстан Республикасының
Қылмыс субъектісі – ол қылмыс жасаған
ҚК-тің 14-бабының екінші бөлігінде қылмыстық заңның
Тек жеке адам ғана қылмыс субъектісі
Қылмыс субъектісі ретінде тек жеке тұлғаларды
І. Қылмыс субъектісінің түсінігі және белгілері
Қылмыс субъектісі – қылмыс құрамының бір
Қылмыстың субъектісі болып қоғамға қауіпті іс-әрекет
Сондай-ақ заңды тұлғалар – мекеме, ұйым,
Қайсы бір кәсіпорын, мекеме, ұйымда еңбек
Қылмыс субъектісінің қажетті белгілерінің бірі –
Есі дұрыстық – қылмыстық заңда көзделген
Есі дұрыстық – адамды қылмыстық жауапқа
Қылмыстық заңның нормалары, әр кезде де,
Қылмыс субъектісінің есі дұрыстығымен қатар
Өз іс-әрекетін дұрыс бағалау, жасаған әрекетінің
Адамның есінің дұрыстығы және қылмыстық заңда
Қылмыскердің қосымша белгілерін, соның ішінде жеке
“Қылмыс субъектісі” және “қылмыскердің жеке басы”
Қылмыскердің жеке басына қатысты барлық қасиеттердің
Қылмыскердің жеке басының ерекшеліктері жаза тағайындағанда,
Есі дұрыстық және есі дұрыс еместіктің
Жеке адамға, қоғамға немесе мемлекетке зиян
Жоғарыда аталып кеткендей, есі дұрыстық дегеніміз
1.Осы Кодексте көзделген қоғамдық қауіпті әрекетті
2.Есі дұрыс емес деп танылған адамға
Есі дұрыс еместіктің ұғымын ашып көрсеткенде
Медициналық (биологиялық) белгі бойынша қоғамға қауіпті
Сондықтан медициналық белгі міндетті түрде заңдылық
1.Созылмалы психикалық ауру. Бұл ауруға жазылмайтын
2.Психикасының уақытша бұзылуы. Бұған жататындар: алкогольдік
3.Кемақылдық. Бұл адамның ақыл-ой қабілетінің төмендеуінен
4.Психикасының өзге де дертке ұшырауы.
Бұл сырқаттағы күйге жататындар психикалық аурулардың
Психикалық аурудың, тіптен созылмалы психикалық аурудың
Заңдық (психологиялық) белгі адамның өзінің істеген
Интеллектуалдық кезеңнің мазмұнына адамның өзінің істеген
1.2.Жасқа толу
Адамды қылмыстық жауапқа тартудың ең негізгі
ҚК-тің 14-бабының бірінші бөлігінде “есі дұрыс,
ҚК-тың 15-бабының бірінші бөлігінде жасқа толған
Заңда анық көрсетілген кейбір қылмыстар үшін
ҚК-тің 15-бабының екінші бөлігіне сәйкес қылмыс
Қылмыстардың бұл көрсетілген тізімі толық болып
Қылмыстық заң қылмыстық жауапқа 16 жастан,
Кәмелетке толмағандар жөніндегі істерді қарағанда соттар
Кәмелетке толмағанның психикалық жағынан артта
Қылмыстық кодекстің 15-бабының үшінші бөлігіне сәйкес
Қылмыстық заң қылмыс субъектісінің жасы кәмелетке
ІІ. Қылмыстың арнаулы субъектісі
Есі дұрыстық және заңда белгіленген жасқа
Қылмыстың арнауы субъектісі дегеніміз субъектінің жалпы
Қылмыстық кодекстің Ерекше бөлімінің нормаларында арнаулы
Жалпы Ереже бойнша Қазақстан Республикасы Қылмыстық
1.Мемлекеттік құқылық жағдайы бойынша: ҚР
2.Демографиялық белгілері бойынша
Кінәлінің жынысына қарай еркек (120,121-бап),
3.Отбасылық туыстық қатынастары бойынша:
Ата-аналар (ҚК 136-бап), жұбайлар (140-бап), қамқоршы
4.Әскери міндетке қатысы жөніндегі міндеті: міндетті
5.Қызмет жағдайы жөніндегі адамдар (307,
6.Арнаулы мемлекеттік жүйелерде лауазымдық жағдайына байланысты
7.Кәсіби міндетіне қарай: дәрігер (144-бап), медицина
8.Атқарған қызметінің немесе жұмысының мәніне қарай
9.Азаматтық мемлекет алдындағы борышының мәніне
10.Адамның жәбірленуші жөніндегі ерекше жағдайларына байланысты
11.Адамның бұрынғы істеген қоғамға жат әрекетін
ІІІ.Мас күйінде жасалған қылмыстар үшін жауаптылық
Профессор Е.Қайыржанов: “Әуелі маскүнемдіктің қоғамдық өмір
1958 жылғы шыққан заңға дейінгі заңда
Көрнекті психиатр-ғалымдар маскүнемдік адамның екі жағдайын
Әрине, мас күйінде жасаған іс-әрекетіне кінәлінің
Физиологиялық (жабайы маскүнемдік)- уақытша жүйке
Елесті ауру (белая горячка), көз алдына
Физиологиялық мас болудан патологиялық мас болуды
Қылмыстық заңда көзделген қылмысты патологиялық мас
Қорытынды
Сонымен, Қылмыстық құқық бойынша қылмыс субъектілері
Жауаптылыққа қабілеті – айыптаудың есінің дұрыстығы.
Жасқа толу қылмыс субъектісінің бір белгісі.
Егерде адам өзінің қылмыстық іс-әрекетін табиғат,
Қылмыскердің қосымша белгілерін, соның ішінде жеке
Қылмыстың арнаулы субъектісі деп субъектінің жалпы
Қолданылып жүрген қылмыстық заңда қылмыстың арнаулы
ҚК-тің 18-бабында айтылған мас болудың мағынасына
ҚК-нің 18-бабында “алкогольді ішімдікті, есірткі заттарды
Физиологиялық мастыққа күнделікті кездесетін мастық жатады.
Патологиялық мастыққа алкоголь ішімдігін, есірткі немесе
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1.Қазақстан Республикасының Конституциясы. 1995 ж. 30
2.Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. 1997 ж.
3.ҚР-ның қылмыстық кодексіне түсінік.
4.Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім.
5.Әбілезов Е.Т. Қазақстан Респуликасының Қылмыстық құқығы.
6.Бапанов Т.Ә. Әбілезов Е.Т. Қазақстан Республикасының
7.Құлжақбаева Р.Б. Қылмыстың құрамы. Қарағанды. “Болашақ
8.Молдыбаев С.С. Рахметов С.П. Субъект преступления
9.Наумов В.Н. Қылмыстық құқық. Астана. 2001
10.Орымбаев Специальный субъект преступления. Алма-ата. 1972.
11. Сарыбаев «Қылмыстық құқық»
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім.
Дагель П.С. Учение о личности преступника
Әбілезов Е.Т., ҚР Қылмыстық құқық.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім.
Алауханов Е.Д., ҚР-ның қылмыстық құқығы. Жалпы
Ағыбаев А.Н. ҚР-ның Қылмыстық құқығы. Жалпы
Әбілезов Е.Т. ҚР Қылмыстық құқығы.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық. Жалпы бөлім.
Е.Қайыржанов. Маскүнемдік – қылмыс көзі. –
Судебная психиатрия. М. 1978. с.242.
А.М.Лазарев. субъект преступления. –М., 1981. –
Р.Б.Құлжақаева. Қылмыстың құрамы. Қарағанды 2000. 42-б.
18
Есі дұрыс еместіктің белгілері (ҚК-тің
заңдылық
медициналық
интеллектуалдық
еріктілік
Созылмалы психикалық ауруы, психикасының уақытша бұзылуы,
Адамның өзінің іс-әрекетінің шын мәніндегі сипаты
Адамның өзінің іс-әрекетіне ие бола алмауы
Заңдылық белгі орын алуы үшін осы
Есі дұрыс емес деп тану үшін
Қылмыстың субъектісі болып қоғамға қауіпті іс-әрекет
Қылмыс субъектісі болып танылады.
(ҚК 14 бабы)
Есі дұрыстық – қоғамға қауіпті
Қылмыс жасаған кезде 16 жасқа толған
Жеке адам.
Заңды тұлғалар – мекеме, ұйым, кәсіпорын,
Арнайы субъект
Жалпы субъектінің белгілерімен қатар жекеленген қылмыстық
(лауазымды адам, әскери қызметшілер)