«Отбасында, мектепте, қоғамдық орындарда үлкендер мен бала арасындағы
Сара Алпысқызы
Мазмұны:
Кіріспе.......................................................................................................................3
1 тарау. «Өзін-өзі тану» пәні: қазіргі жағдайы мен
«Өзін-өзі тану» бағдарламасының рухани – адамгершілік тәрбие жүиесіндегі
«Өзін-өзі тану» мен өзін-өзі тәрбиелеудің психологиялық мәні....................................................................................................................12
1 тарау бойынша қорытынды...............................................................................15
тарау «Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың ерекшеліктері.................................16
«Өзін-өзі тану» пәнінің басқа пәндерден ерекшелігі...................................17
«Өзін-өзі тану» пәнінің мақсаты мен міндеті, принциптері...................... 20
«Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың әдіс-тәсілдері, формалары........................................................................................................21
Зертеу нәтижелері мен оларға талдау жасау..............................................24
«Мейірілімдік – асыл қасиет» үлгі сабақ жоспары ...................................27
Қорытынды......................................................................................................29
Әдебиеттер тізімі.............................................................................................30
Ұсыныстар....................................................................................................... 31
Кіріспе
Қазіргі кезде өскелең ұрапақты тәрбиелеу алға қойып отырған
Осы мақсатты жүзеге асыруда «Бөбек» қорының президенті Сара
«Өзiн – өзi тану» - бұл өзiнiң
Өзiн-өзi танудың ғылыми тұрғыдан қарастырғанда, психологияда
- өзiн-өзi тану – психологиялық кемелдi
- өзiн-өзi тану - тұлғаның психикалық
- өзiн-өзi тану - тұлғаның
1 тарау «Өзін-өзі тану» пәні: қазіргі жағдайы мен
Қазіргі қоғамдық санада болып жатқан өзгерістер мен жаңартулар
«Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңында білім беру жүйесінің
Ақпараттандыру ғасыры деп танылып отырған бүгінгі замандағы қоғамдық
Осы ретте рухани – адамгершілік құндылықтардың ұрпық дамуының
Осындай ойлар мен тәжірбиеден туындаған «Өзін-өзі тану» жобасының
Жеке тұлғаның үйлесімді дамуына мүмкіндік беретін осы жоба
«Өзін-өзі тану» пәнінің Қазақстан Республикасы білім берудің мемлекеттік
Бұл талаптар мектепке дейінгі және жалпы орта білім
«Өзін-өзі тану»пәні мәні жағына оқушылардың қабылдау, түйсіну, білім,
«Өзін-өзі тану» сабағы- адамның қиялына қанат бітіретін ,
«Өзін-өзі тану» пәнін оқыту өздігінен жүзеге аспайды. Осындай
Негізгі тәжірибелік алаң ретінде «Самопознание» гимназиясын атауға болады.1997
1.1. «Өзін-өзі тану» бағдарламасының рухани-адамгершілік тәрбие жүйесіндегі маңыздылығы.
Адамның әлеммен өзара қатынасы, бір жағынан,
Адамның адамгершілік-рухани дамуын мақсат тұтқан «Өзін-өзі тану» курсы
Білім беру жүйесін қоғамдық қажеттіліктерге сай өзгертуге деген
«Өзін-өзі тану» курсын құрастырудың әдіснамалық негізіне: адамгершілік –рухани
Тұлғаның адамгершілік-рухани қалыптасуы білім берудің маңызды құрамдас бөлігі
Руханилық, бұл – адам және адамзаттың шабытты-сезімдік жағы,
Адамгершіліктік – адамның жалпы дамуының, оның үйлесімділігі мен
«Өзін-өзі тану» курсының мақсаты – өзін-өзі тану мотивтерін
Жастардык адамгершілік-рухани даму мәселесін шеше отырып,
«Өзін-өзі тану» курсы білім беру үрдісін: білім берудің
«Өзін-өзі тану» курсының мазмұнын анықтаудың әдіснамалық негізінде: дүниетанымдық
Философиялық парадигманы өзгерту міндетті түрде психология және педогогика
«Өзін-өзі тану» курсы «Адам – Ғарыш – Әлем»
Курсты іске асырудың маңызды ұстанымында психология ғылымы тұр.
1.2. Өзін-өзі тану мен өзін-өзі тәрбиелеудің психологиялық мәні.
Өзін-өзі тану және өзін-өзі тәрбиелеу – жеке адамның
Өзін-өзі тану және өзін-өзі тәрбиелеу күрделі құбылыс ретінде
Философтар негізінен қоғамның және жеке адамның дамуындағы өзін-өзі
Сатр «адам өзін кім деп есептесе сол болады»,
Осындай позицияны християндық филосовтар да осынады, олар өзін-өзі
Кезінде теоретикалық өзін-өзі тәрбиелеуді тек жеке адамның маңызды
Басқаша айтақанда өзін-өзі тәрбиелеу жеке адамның оңаша өздігінен
Шынында өзін-өзі тәрбиелеуді әлеуметпен байланыстырады және белгілі әлеуметтік
Өмір сүру үшін адам еңбек етуі керек, еңбек
Адам тек сыртқы әлеуметтік жағдайларға бейімделіп қана қоймайды
Сонымен, өзін-өзі тәрбиелеу, тәрбие сияқты жеке адамды қалыптасырудағы
Яғни, өзін-өзі тәрбиелеудегі қажеттілік сыртқы жағдайлармен және тәрбиелеумен
Өзін-өзі тәрбиелеу динамикалық үрдіс. Көп зерттеулер бойынша оқушының
Өзін-өзі тәрбиелеу адамның дамуының және іс-әрекетінің әртүрлі
Көптеген психологтар өзін-өзі тәрбиелеу жоспарын белгілегенде негізгі мақсат
Өзін-өзі тәрбиелеуді А.С. Макаренко табиғи дамуының нәтижесі деп
А. С. Макаренконың түсінуі бойынша өзін-өзі тәрбиелеу оңаша
Адам И. П. Павлов айтуынша өзін-өзі реттеуі бойыша
Өзін-өзі реттеу – ол барлық тірі жандарға тән
Өзін-өзі реттеу түрлі деңгейде және көп тәсілдермен іске
Адамда өзін-өзі тәрбиелеу және өзін-өзі реттеу үрдістері сәйкес
Баланың өсуімен және дамуымен шешуші рөлді сөз сигналдық
Өзін-өзі тәрбиелеуміндетті түрде өзін білуде, өткенді талдауды өзіндей
Адамның барлық әрекеттері және істеген істері, сөздерде айтылған
Яғни, адамның жеке басының дамуның белгілі сатысында өзін-өзі
Адам саналы жан ретінде, үнемі өзінің іс-әрекетін мотивтеп
Мотив- бұл сапалы талап. Адамды іс-әрекетке әсер ету
тарау бойынша қорытынды
«Өзін-өзі тану» сабағы- адамның қиялына қанат бітіретін ,
2 тарау «Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың ерекшеліктері
Өзін-өзі тану бойынша жеке тұлғаға бағдарланған білім беру
балаға құндылық тұрғысынан қарауды, қажеттіліктері, қызығушылықтарымен мүмкіндіктері.
Дамыта оқыту мен әдістері әртүрлігін пәннің маңыздылығын адамгершілік
Оқушының тұлғалық, рухани өсуінің ішкі динамикасына көңіл болуді;
Мектеп, отбасы, қауымдастық өзара бірлесіп тығыз байланыс әрекет
Білім мектеп сүйіспеншілік, әділдік және өзара түсіністік атмосферасын
Өзін-өзі тануды интеравтивтік әдістеме негізінде білім беру процесіне
2.1. «Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың ерекшеліктері.
- Бұл пәннің басқа пәндерден өзіндік ерекшелігі, әдіс-тәсілдері,
«Өзін-өзі тану» адамгершілік-рухани білім бағдарламасы: мүмкіншіліктері, тәжірибесі және
Бүгін Қазақстанда өз істерімен және ойларымен өз елін
Жасөспірімдерге ежелгі халық дәстүрін оны құрметтеуді, жас тәрбиеленушілерге
Біздің мақсатымыз – жауапты және ерікті, әлемді тұтастай
Өзін-өзі тану уақыттың талабы бойынша құрылған білім беру
Дөңгелек үстел жұмысына: Қарағанды облысының балалардың құқықтарын қорғау
Дөңгелек үстелдің негізгі мақсаттары: өзін-өзі тану сабағында оқушылардың
Айтылған баяндамалар мен пікірлерге сүйене отырып, Қарағанды облысындағы
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
·
2.2. «Өзін-өзі тану» пәнінің мақсаты мен міндеті принциптері.
Рухани-адамгершілік білім беру еліміздің ертеңгі болашағы, яғни қазіргі
Оқушының бойына ізгі қасиеттерді дамыту, өмірге, қоршаған ортаға,
Балалардың қоғамдағы әлеуметтік мәдени орта мен үйлесімді байланысын
Балаларды мәдениетті адамдарға тән нормалармен таныстырып, үлкен мен
Лқушының адамгершілік құндылықтар туралы түсніктерін кеңейтіп, жаңа ұғымдармен
Жеке тұлға ретінде әр оқушының жеке ой –
Табиғат пен қоғам байлықтарына жанаршылықпен, жауапкешілікпен қарайтын белсенді
Оқушының азаматтық, патриоттық, мәдени қасиеттерін арттыра күш салып,
Осы міндеттерді мұғалім оқушылардың адамгершілік біліктері мен дағдылаын
2.3. «Өзін-өзі тану» пәнін оқытудың әдіс-тәсілдері формалалары.
«Өзін-өзі тану» пәні ерекшелігімен сипаталады. Ол мазмұндық әдістемелік
«Өзін-өзі тануды» оқыту процесінде бір қатар әдістемелік тәсілдер
Шаттық шеңбері - сабақтың бас кезінде қолданылдатын
Тыныштық сәті – релаксацияның әдістемелік тәсілі. Толық тыныштықта
Өзіммен-өзім – бұл тәсіл баланың өзін және өзінің
Оқу – оқушылардың білімін және адамгершілік Қасиеттер мен
Сабақтың дәйексөзі – оқушылардың танымдық белсенділігін арттыруға, оқу
Мұғалімнің әңгімелеуі, оқушының әңгімелеуі – оқушылардың әңгіме, ертегі,
Әңгімелесу – бұл балалардың тақырып мазмұнын түсінуіне мүмкіндік
Ойын, жаттығу – балаларды танымдық қызығушылықтарын жандандыружәне меңгерген
Шығармашылық жұмыс – өзін-өзі тану сабағының маңызды бөлігі.
Жағдаяттар кезінде ойлану – балалардың нақты өмірлік жағдаяттарды
Бейнематериалдар көру – оқу ақпараттарын жеткілікті көрнекілік нысанда
Ән шырқайық, достар! – сабақта қосылып ән айтуды
Сергіту сәті – шаршағанды ұмыттыруға, жолығуды болдырмауға, денеге
Қорытындылау – мұғалімнің өзі немесе балалармен бірлесіп сабақтың
Жүректен – жүрекке шеңбері – әдетте, оқу
Үй тапсырмасы - баланың сабақ тақырыбына және
2.4. зертеу нәтижелерімен оларға талдау жасау.
Пәні: Өзін-өзі тану
Сыныбы: 8 «ә»
Пән мұғалімі:
Тақырыбы: «Жаным толған жақсылық»
Біреуге жақсылық етсең, ол жақсылығыңды міндет етпе. Ыбырай
Мақсаты: Балалардың «жақсылық», қоршаған ортаға деген махаббат құндылықтары
Міндеттері:
-
-
-
Көрнекі құралдар: үнтаспа, дәптер, оқулық, «тамшы» үлгісінде қиылған
Шаттық шеңбері: Мұғалім балалармен бірге шеңбер құрып тұрады,
- Балалар, өткен сабақта адамның жақсы қасиетінің бірі
- Жарайсыңдар балалар, мен сендердің мейірімді істерінді есітіп,
Оқулықпен жұмыс. Әңгімелеу «Жан ана» мәтіні
Жақсылық жасау туралы балаларда түсінік қалыптастыру үшін әңгімелеу
•
•
Балалардың жауаптары:
Дәйексөз
Оқушылардың әңгіме мазмұны бойынша ойлары дәйексөзбен түйінделеді.
Мұғалім тақтаға Ыбырай Алтынсариннің «Біреуге жақсылық етсең, ол
- Адамға жақсылық жасағанда риясыз жасау керек. Өйткені
Шығармашылық жұмыс
Айтылган ой «Жақсылық тамшысы» атты шығармашылық жұмыс арқылы
- Балалар, әрқайсысыңның тамшыдай жасаған жақсылықтарыңды қосқанда үлкен
Ойын «Ептілік пен жақсылық». Оқушыларды жақсылық жасауға дағдыландыру
Үй тапсырмасы
Дәптерде берілген «Жақсылық бастауынан» тараған тармақтарға мына сұрақтардың
1.
2.
3.
Жүректен-жүрекке. Балалар шеңберге тұрып, ата-анасына, туыстарына, достарына, жақындарына
-
-
-
-
Өнерлі балаларға талмас қанат тілеймін. Үнтаспаға қосылып бәрі
Өмірдің мағынасы – ол адамның санасындағы субьективті ең
«Өзін-өзі» тану қазіргі таңда ғылыми жаңа бағыт
Тұлғаның өзін-өзі тануының негізгі құрамдас бөліктерін эксперименттік түрде
1. Тұлғаның мотивациялық аумағы: мінез-құлықтың және іс-әрекеттің мотивтері,
2. Белсенділік аумағы: интерналдылық, инициативтілік, өзіне-өзі сенімділік, өзін-өзі
3. Тұлғаның құндылықтық-мағыналық аумағы: құндылықтық бағдарлар, өмірдің мағынасы
«Мейірімділік – асыл қасиет» үлгі сабақ жоспары.
Пәні: Өзін-өзі тану
Сыныбы:
Пән мұғалімі:
Тақырыбы: «Мейірімділік – асыл қасиет»
Мейірімділікті анадан үйрен. Халық даналығы.
Мақсаты: Балалардың «мейірімділік», «қайырымдылық» құндылықтары туралы түсініктерін
Міндеттері: мейірімділіктің адам өміріндегі маңыздылығын түіндіру;
- өзара сыйластық қарым-қатынастарын дамыту;
- мейірбандылыққа тәрбиелеу.
Көрнекі құралдар: үнтаспа, дәптер, оқулық, жүрекшенің үлгісі.
Шаттық шеңбері: Мұғалім балаларга шеңбер құрып тұруды ұсынады:
- Балалар, ортаға шеңбер құрып тұра
Күлімдеп күн бүгін (қолдарын көтереді.)
Қарады маған да. (қолдарын кеуделеріне қояды.)
Күлімдеп күн бүгін, (қасындагы балаға қарайды)
Қарады саған да
Шуақпен төгіп нұр.
Мұғалім оқушыларды жаңа сабақтың тақырыбымен таныстырады:
— Біз бүгінгі сабақта адамның жақсы қасиеттерінің бірі
Тыныштық сәті (Үнтаспадан арнайы әуен естіледі) Балаларға мейірімділік
Оқулықпен жұмыс. Әңгімелеу «Сары тауық пен балапандар»
Мейірімділік қасиеттің мәнін түсіндіру мақсатында әңгімелеу жұмысы ұйымдастырылады.
Оқушылардың мейірімділік туралы пікірлері әңгіме мазмұны бойынша берілген
• Сары тауық өз балапандарын қандай
• Сары тауық өз аналық мейірімін қалай
• «Күн ашылып, ана жүрегіндей жадырады» дегенді
• Ал сендер мейірімділікті,
• Сендер біреуге мейірімділік танытқан
Балалардың жауаптары тыңдалады.
Дәйексөз
Әңгіме мазмұны бойынша туған ойлар дәйексөзбен түйінделеді.
Мұғалім тақтаға «Мейірімділікті анадан үйрен» деген халық даналығын
Оқушылар дәйексөзді дәптерлеріне жазып алады.
Ойын:
Балаларды мейірімді болуға дағдыландыру үшін «Мейірімді жүрек» атты
Үй тапсырмасы
Бірінші тапсырма: Дәптерде берілген жүрекшенің ішіндегі бос жолдарға
Екінші тапсырма: Әңгімені оқып, мәтін мазмұнында берілген адами
Жүректен-жүрекке
Сабақ соңында балалар адамдарға, айналасына мейірімді екендіктерін
-
-
-
-
-
-
-
Қорытынды
Қорыта айтқанда, өзін-өзі тану – бұл өзін тану
Өзін-өзі тану өзіндік сана құрылым компонент ретінде әрекет
Әдебиеттер тізімі:
1. С.А. Назарбаева Адам әлемі және әлемдегі
2. Зейгарник Б.В. Теории личности в зарубежной психологии./
3. Немов. Р.С. Практическая психология. / Р.С. Немов.
4. Кондратьева С.В. Межличностные понимание и его роль
5. Десен Л.Н. Некоторые социально-психические особенности школьников юнешеского
6. Маралов В.Г. Основы самопознания и саморазвития. /
7. Майерс Д. Социальная психология / Д. Майерс.
8. Джакупов С.М. Экспериментальные исследовния этнических предубеждений //
9. Бодалев А.А. О смысле жизни человека, его
10. Столин В.В. Познание себя и отношение к
11. Орлов Ю.М. Самопознания и самовоспитание характера /
12. Психология. Учебник. / Под редакцией А.А.Крылова. -М:
13. Крогус Н.В. Взаимообусловленность познания людьми друг друга
14. Кондратьева С.В, Галузо П.Р. Влияние понимания своих
15. Лоренц К. Агрессия: так называемое зло /
16. журнал «Жасstar», №4 (18), октябрь-декабрь 2008
17. Абульханова К.А. Психология и самосознания личности /
Ұсыныстар.
4