ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Қ. И. Сәтбаев атындағы Қазақ Ұлттық Техникалық Университеті
«Газ-мұнай құбырлары мен газ-мұнай қоймаларын жобалау, салу және
“ГИДРАВЛИКАЛЫҚ МАШИНАЛАР ЖӘНЕ КОМПРЕССОРЛАР”
пәні бойынша
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
ТАҚЫРЫБЫ: Осьтік нығайтудың
ОРЫНДАҒАН: ПГН-03-1к тобының
студенті Асқаров А. Н.
ҚАБЫЛДАҒАН: Имансакипова Н. Б.
Алматы 2006
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ .............................................................................................................. 3
Негізгі бөлім:
Ортадан тепкіш сорап ............................................................................. 4
Негізгі жұмыс мүшелері ........................................................................ 4
Есеп:
Ортадан тепкіш сораптың негізгі көрсеткіштерін есептеу ................
Арнайы тақырып:
Осьтiк нығыздауларды теңестiру жолдары …………………...…… 12
ҚОРЫТЫНДЫ ................................................................................................ 15
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі .................................................................. 16
КІРІСПЕ
Сорап дегеніміз – сұйықтықты жылжытуға және оған энергия
Қысым көтеру дәрежесі
Сұйық ағынының гидравликалық энергиясын механикалық энергияға айналдыратын машиналарды
Қалақшалы Арынды
Көлемдік
Ортадан Құйынды
тепкіш
Сораптың жұмысын сипаттайтын негізгі параметрлер – бұл беріліс,
Беріліс дегеніміз – белгілі бір уақыт аралығында өтетін
Q=[м3/кг] (көлемдік)
М=ρQ [кг/сағ] (салмақтық)
Поршеньді және роторлы сораптарды пайдаланғанда қысым үлкен болады,
Осьті сораптарда беріліс үлкен, қысым төмен болады. Энергия
Lп=P/ρ (Р=Р2-Р1)
Н=P/ρg[м] (арын)
Қуат пен ПӘК:
Сораптың жұмыс мүшелері (қалақша немесе поршень) энергияны көбейтуге
Сораптың энергиясын үнемді пайдалануын ПӘК көрсетеді:
Сораптың ПӘК-і мынадай факторларға байланысты:
-құралымына;
-көлеміне;
-түріне;
-сұйықтық түріне;
-жұмыс істеу тәртібіне.
Ортадан тепкіш сораптар
Ортадан тепкіш сораптар мен осьті сораптардың ұқсастығы құрылымдығына
Сұйықтықтың жылжуы мен тоқтатылуы қалақшалы сораптарда бір немесе
1 сурет. Ортадан тепкіш сораптың сұлбасы:
1-жұмыс дөңгелегі; 2-отвод; 3-подвод; 4-қалақша.
Негізгі жұмыс мүшелері
1)-Жұмыс дөңгелегі – бір немесе екі диск арқылы
Ортадан тепкiш дөңгелектiң қалақшаларының бетi цилиндрлi болып келедi,
Осьтiк сораптың жұмыс дөңгелегiнiң цилиндрлiк төлкесiнде бұрама пiшiндi
Ауыр заттарды (құм, топырақ, т.б.) және канализация суын
2 сурет. Қалақшалы сораптың жұмыс дөңгелектері.
2)-Отвод – сұйықтықтың жұмыс дөңгелегінен алып кету жабдығына
-Сұйықтықтың неғұрлым аз гидравликалық шығындар мен жылдамдығын азайту
-Жұмыс дөңгелегі – су ағынының пульсациясыз болуы.
-Ағынды шығу потрубкасына немесе сораптың келесі сатысына жіберу
Бiр каналды спиральдi отвод (3-а сурет) дөңгелектi айнала
Ағынның осьтiк симметриясы бұзылған жағдайда бiлiктi майыстырып, мойынтiректерге
3 сурет. Отводтар, аудару каналдары және подводтар.
3)-Бағыттаушы аппарат - Көп сатылы сораптарда қолданылатын бағыттаушы
4)-Аудару каналдары - Көпсатылы сораптардың аудару каналдары алдыңғы
5)-Подвод – сұйықтықтың жұмыс дөңгелегіне кірер кездегі неғұрлым
Сорапты пайдалану
Мұнай-газ ісінде сораптарды пайдалану аймақтары:
1)-Сұйық көмірсутектерді жер қабатына айдау үшін;
2)-Ұңғыдан сұйықтықты сорып алу үшін;
3)-Мұнай өнімдерін, сұйылтылған газды тасымалдау үшін;
4)-Коммуналды және басқа да қосымша өндірістерді су жүйесімен
5)-Сұйықтықтыі циркуляциясын ұстап тұру үшін (тау жыныстарын бұзып
6)-Қоспалар дайындаған кезде (цементтеу).
Сұйықтықтың салыстырмалы шығыны аз және қысымы жоғары қайталап
Сорапты реттеу
Сораптың берілісін өзгерту үшін – дроссельдеу қажет. Яғни,
Екінші тәсіл – дроссельдеп қайтадан жіберу. Бұл әдіс
Үшінші тәсіл – жетектің жылдамдығын өзгерту. Бұл әдісті
Төртінші тәсіл – жұмыс дөңгелегін егеу.
Бесінші тәсіл – сораптардың сатысын өзгерту.
Алтыншы тәсіл – жұмыс көлемін өзгерту.
Ортадан тепкіш сораптың көрсеткіштерін есептеу
Берілгені:
Судың берілісі Q=180м3/сағ, температурасы Т=293K , артық
Шешімі:
1.Сораптың арыны:
мұндағы
- артық қысымы
- кірер кездегі қысымы
Н= м.
Сораптың айналу жиілігін таңдаймыз, ол n=1430 айн/мин.
2.Жүйріктік коэффициенті:
3.Көлемдік ПӘК:
мұндағы а – кірер және шығар кездегі диаметрлерінің
4.Келтірілген диаметрі:
D1k = 4,25 = 4,25
5.Гдравликалық ПӘК:
Механикалық ПӘК-ті деп аламыз.
6.Жалпы сораптың ПӘК-гі:
7.Біліктегі қуат:
8.Айналу моменті:
М=9600 Н .
9.Біліктің диаметрі:
,
мұндағы - шекті кернеу,
= см.
10.Жұмыс дөңгелегінің ступицасының диаметрі:
мм.
11.Жұмыс дөңгелегіне кірер кездегі диаметрі:
мм.
12.Ступицаның ұзындығы:
мм.
13.Жұмыс дөңгелегіне кірер кездегі шеңберлік жылдамдық:
м/с.
14.Жұмыс дөңгелегіне кірер кездегі жылдамдық:
м/с.
15. с1=c1 деп отырып:
β1
16. i=4, деп отырып кірер кездегі қалақшаның бұрышы
17. Коэффициент μ1=0,9 ала отырып кірер кездегі қалақшаның
м=40мм.
18. екенін ескере отырып, дөңгелектен
19.
м,
.
20. шығар кездегі қалақшаның ені:
мм.
21. Жұмыс дөңгелегінің қалақшаларының саны:
.
Осьтiк нығыздаулардың теңестiру жолдары
Сорап жұмыс iстеген кезде бiр жақты кiретiн жұмыс
Сол күштiң пайда болу сұлбасы 4-а суретте көрсетiлген.
Бiр сатылы сораптарда осьтiк күштердi теңестiру үшiн:
1)-екi жақты жұмыс дөңгелек, ол бiршама радикалды болып
2)-дөңгелектiң артына орнатылған жүктеменi босататын камера, ол жоғары
3)-дөңгелектен кейiнгi қысымды бөлу эпюрасын өзгертетiн артқы дисктегi
Көрсетiлген гидравликалық қондырғылар болмаған жағдайда осьтiк күш үлкен
Көп сатылы сораптарда осьтiк күштi теңестiру үшiн келесiлер
1)-Соңғы саты мен жүктеменi босататын камераның арасындағы бiлiкке
2)-Автоматты түрде гидравликалық табан, ол да соңғы сатыдан
4 сурет. Осьтік күшті теңестіру.
саңылау азайса, онда табандағы шығын азаяды да, камерадағы
Сорапты тоқтатқан кездегi гидротабандағы металдың байланыстан сақтану үшiн
Гидротабанның бiрнеше түрi бар, онда кедергiлейтiн цилиндрлiк саңылау
3)-Жұмыс дөңгелегiнiң қарама-қарсы орналасуы (4-е сурет). 1-сұлбадағы бiлiктiң
ҚОРЫТЫНДЫ
Бұл курстық жұмысты орындау нәтижесінде гидравликалық машиналар және
Арнайы тақырып – осьтік күштерді теңестіру жолдары. Бұл
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Касьянов В. «Гидромашины и компрессоры». Учебник
2. Батырбаев Э.М.; Титов В.Н. «Гидромашины и
Алма-Ата: КазПТИ, 1991.
3. Чичеров Л.Г. Нефтепромысловое машины и механизмы.
М.: Недра, 1983.
4. Лекциядағы материалдар.
Сұйықты және газды айдауға арналған машиналар
Сұйықтық
Компрессорлар
Сораптар