Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
MS Access
Менюге шолу
Саймандар тақтасын баптау
Бос деректер қорын құру
MS Access бағдарламасында кестелер құру
Форма шебері мен конструкторы
Шебердің көмегімен сұраныстар құру
Макростар
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
MS Access.
MS Access ең кең таралған деректер қорын
MS Access ақпаратты көрсету және сақтау үшін пайдаланылатын
Кесте деректер қорының негізі болып табылады. MS Access-те
Формалар- форма терезесінде кестелерді енгізу мен көру үшін
Есеп берулер деректер қорында бар ақпаратты бейнелеу үшін
Сұраныс деректер қорынан ақпаратты алады, әрі мұнда деректер
Деректерге қатынау беті MS Access немесе Microsoft SQL
Макростар жиі орындалатын операцияларды автоматтандыруға арналған. Әрбір макрос
Біз MS Access 2000-мен жұмысты бастаймыз. Егер Windows
1. Access-ті іске қосуды бастау үшін
Access-ті баптау аяқталған соң, қатты дискідегі С:\Windows\Start-menu\Programs
1-сурет. MS Access-ті басты меню арқылы іске қосу.
Запуск (Start) батырмасын басыңыз және MS Access шақыратын
Екі рет басу арқылы іске қосу.
Егер MS Access-ті бастау менюінен қолдану арқылы іске
2-сурет. Жұмыс столында MS Access.exe үшін жарлық құрылуы
Сіз қандай тәсілді қолдансаңыз да, экранда Microsoft Access
3-сурет. MS Access шақыру терезесі
4-сурет. MS Access басты терезесі
Басты терезе
4-суретте деректер қоры ашылған кездегі MS Access
MS Access қосымшасы бір уақытта тек бір ғана
Тақырып басты терезесінің жоғарғы жағында орналасқан және үш
Меню жолы ағымдағы терезе менюін құрайды. Windows-те жұмыс
MS Access-те саймандар тақтасы көптеген әртүрлі батырмалар жиынынан
Қалып-күй жолы басты менюдің төменгі жағында орналасқан. Жолдың
Деректер қорының терезесі (4-сурет) оның жоғарғы жағында орналасқан
Объектілерді басқару тақтасы (кестелер, сұраныстар, пішіндер, т.б.) айқын
Объектілер бөлімінің жоғарғы жағында Открыть, Конструктор және Создать
«Есеп берулер» категориясынан таңдағанда Открыть батырмасының аты Просмотр
Конструктор батырмасы таңдалынған объектіні толықтыру үшін, ал Создать
Менюге шолу
MS Access-пен өзара әрекет ағымдағы менюден командаларды таңдау
Windows-те жұмыс істейтін басқа бағдарламаларға ұқсас MS Access
Егер менюден алдында пайдаланбаған команда таңдалынса, ол орнатылған
Меню командаларын таңдау
Меню жолынан командаларды таңдау үшін келесі тәсілдердің бірін
Ең қарапайым тәсілі тышқанды қолдану арқылы жүргізіледі. Командаларды
Егер перне тақтаны пайдаланғыңыз келсе, алдымен меңзерді жол
Сәулелі нұсқағышты жылжыту үшін ← және → пернелерін
Командаларды таңдаудың альтернативті тәсілі – пернетақта көмегімен Alt+
5-суретте Сервис командасын таңдау нәтижесі көрсетілген. Бапталған менюдің
Жандандырылған меню командаларының келесі деңгейдегі жандандырылған менюі бар
Жандандырылған менюден опцияларды таңдау прецедурасы меню командаларын таңдаумен
5-суретте Сервис жандандырылған меню
Командаларды таңдаудан бас тарту
Экранға шыққан жандандырылған менюдің опцияларын таңдаудан бас тарту
Ecs пернесін басып, алдыңғы деңгейдегі менюге шығасыз. Бұл
F10 пернесін басыңыз, нәтижесінде барлық екпінді жандандырылған менюлер
Алдыңғы деңгейдегі жандандырылған менюлердің бірінен кез-келген опцияларды тышқанмен
Меню жолынан команданы тышқанмен басыңыз. Бұдан барлық екпінді
Тышқанмен жұмыс аймағының кез-келген бос жерін басыңыз.
Файл менюі
Бұл менюдің Создать және Открыть командалары жаңа
Менюдің төменгі жағынан өзіңіз жұмыс істеген деректер қорларының
Access бағдарламасының Файл мәзірінің ішіндегі бұйрықтар тізімі:
Құру командасы ДҚ файлын бос күйінде немесе
Ашу командасы ДҚ файлынашуға мүмкіндік береді.ДҚ-ын ашу терезесінің,
Сыртқы берілгендер командасында екі ішкі команда Импорт;
Жабу командасы ДҚ-мен жұмысты тоқтатады. Бұл команда қазіргі
Сақтау командасы ДҚ файлын сақтайды. Ол Access-тегі
Сақтау/экспорт командасы Access кестелеріндегі деректерді Excel-дің жұмыс кітабы
HTML форматында сақтау командасы гипертекстік құжаттарды құру
Беттер параметрлері командасы беттің параметрлерін орнату және принтерді
Баспаға басу командасы деректерді қағазға басумен қатар принтердің
Жіберу командасы Access обьектісін электрондық почта арқылы
ДҚ қасиеттері командасы Қасиеттер терезесін ашады. Мұнда бірнеше
Түзету менюі
Деректер қорының терезесінде Правка менюі Windows-те жұмыс істеген
Жарлық жасау командасы ДҚ-ның кесте, сұраныс, форма сияқты
Жою командасы белгіленген обьектіні жояды, ал Атын өзгерту
1. Word құжатындағы текст мазмұнын алмасу буферіне жіберу.
2. Кестеде обьект кірістіретін текстік типті өріс ұяшығын
3. Түзету мәзірінде Арнайы кірістіру командасын беру.
4. Арнайы кірістіру терезесінде TEXT параметрін таңдап, Ok
Осы қадамдар орындалғаннан кейін буфердегі обьект кесте өрісінде
1. Обьектіні таңдап алмасу буферіне жіберу.
2. Кестеде обьект кірістірілетін OLE типті ұяшығын белгілеу.
3. Түзету мәзірінде Арнайы кірістіру командасын беру
4. Егер обьект құжаты Word құжаты болса, онда
5. Егер обьекте сурет болса, онда Picture параметрін
Бұл алгаритмдерде Арнайы кірістіру терезесіндегі Кірістіру және Байланыстыру
Буферден қосу - кестеге жаңа жазбалар қосу командасы.
Іздеу командасы арқылы Өрісте іздеу терезесі ашылады. Осы
Ауыстыру командасы арқылы Өрісте ауыстыру терезесі пайда болады.
Өту командасы кесте бойымен жылжу үшін ыңғайлы. Бұл
Түр менюі
Таблица және список командалары деректер қорының терезесінде объектілерді
Объекты база данных командасы объектілерді басқару тақтасы сияқты,
Упорядочить значки командасы объектілерді реттеудің (аты, түрі, т.б.
Панели инструментов командасы менюді және саймандар тақтасын баптау
Кірістіру менюі
Деректер қорының терезесіндегі Кірістіру менюі жаңа объектілерді
Сервис менюі
Microsoft Office қосымшасымен жұмыс істесеңіз, Сервис менюінде
6-сурет. MS Access параметрлерін баптау
Жоғарыда көрініс мәзірі көрсетілген. Бұл мәзірдің ДҚ обьектілері
Мысалы, біздің жағдайда өріс берілгендері жазылған құжат үзінді
Ms Excel-дегі анализ командасы. Access ДҚ мен Excel
MS Word-тағы публикация командасы. Сервис-OFFICE-пен байланыс – MS
Берілгендер схемасы командасы кестелер арасындағы байланыстарды көру және
Терезе менюі Windows қосымшалары үшін стандартты болып табылады
Анықтама - әртүрлі анықтамалық ақпарат алуға арналған жүйелік
Саймандар менюі
Жұмыстың әрбір режиміне өзінің саймандар тақтасы сәйкес. Пішіндерді,
Саймандар тақтасының батырмалары келесі қызметтерді атқарады:
Батырмалар Аты Атқаратын қызметі
Создать
Открыть
Сохранить
Печать
Предварительный просмотр Құжатты алдын ала көру терезесін ашады
Орфография Орфографияны тексереді
Вырезать
Копировать Буферге ерекшеленген мәтіннің немесе ерекшеленген
Вставить
Отменить Соңғы іс-әрекетті болдырмайды.
Формать по образцу
Связи с Office Microsoft Office-нің басқа қосымша-ларымен байланысты
Анализ
Программа
Новый объект
Свойства Таңдалынған объектінің қасиеттер терезе-сін
Схема данных
Помощник Көмекшіні шақырады.
7-сурет. «Деректер қоры» саймандар тақтасы
MS Access-тің басқа да объектілері сияқты, өз қалауыңыз
Саймандар тақтасы экранның жоғарғы жағында үнсіздік бойынша
Саймандар тақтасын баптау
Сіз «Деректер қоры» саймандар тақтасымен таныстыңыз және экранға
MS Access 2000 саймандар тақтасы менюдегі сияқты автоматты
Егер тақтада қолданылмаған батырма басылса, ол саймандар тақтасына
8-сурет. Батырмалардың толық жиынын шақыру.
Саймандар тақтасын баптау үшін Настройка менюінен Вид/Панели инструментов
9-сурет. Саймандар тақтасын баптау
Саймандар тақтасында батырмаларды орналастыру үшін алдымен категорияны, сосын
Саймандар тақтасынан батырманы алып тастау үшін, тышқанның нұсқауышын
Егер кірістірілген тақтаны бастапқы қалпына келтіргіңіз келсе, «Настройка»
Өз тақтаңызды құру үшін «Саймандар тақтасы» жапсырмасында Создать
Пайдаланушының саймандар тақтасын жою үшін «Саймандар тақтасы» жапсырмасында
Параметрлерді баптау
MS Access-те сансыз көп әртүрлі баптау параметрлері бар.
10-сурет. «Параметрлер» диалогты терезесі
Параметрлерді баптауды жеңілдету үшін олар атқаратын қызметтеріне қарай
Жапсырма Сипаттама
Түр Экранда қалып-күй жолы, жүйелік және жасырын объектілер,
Жалпы Деректер қорын сұрыптау реті, баспаға жіберу өрісінің
Түзету және іздеу Іздеу және ауыстыру параметрлерін баптауды,
HTML Гиперсілтеме, HTML шаблонын бейнелейтін параметрлерді және ASP
Пернетақта Өріске кіруге көшу кезінде Enter және бағыттауыш
Кестелер режимі Қаріп, тор және бағандар ені параметрлерін
Кестелер және сұраныстар Кестелер және сұраныстар конструкторларын баптайды.
Пішімдер және есеп берулер Объектілерді ерекшелендіру параметрлерінен, пішім
Басқалар Ашу режимін және үнсіздік бойынша оқшаулауды, DDE
операцияларын, қателердің алдын алуды және т.б. береді.
Параметрлерді баптаған соң, ОК немесе Применить батырмаларын басасыз.
MS Access-тен шығу
Жұмыстың ағымдағы сеансы аяқталған соң сізге MS Access-те
Файл │ Выход командасын таңдаңыз.
MS Access басты терезесі жүйелік менюінің Закрыть командасын
MS Access басты терезесі жүйелік менюінің батырмасына барып,
Ашылған терезелердің бірінде сақталмаған ақпарат бар болса, MS
Деректер қорын құру
MS Access реляциялық деректер қорын басқару жүйесі болып
MS Access-те деректер қорын құрудың екі тәсілі бар.
Бос деректер қорын құру
MS Access-ті іске қосқанда (11-сурет) диалог терезесі ашылады,
11-сурет. MS Access іске қосылғанда ашылатын
Егер бұл диалогты терезесі жабылған соң қор құрғыңыз
1. Файл │ Создать командасын таңдаңыз немесе
батырмасын басыңыз. Экранда «Создание» диалог терезесі (12-сурет) ашылады,
«Жалпы» - жаңа бос деректер қорын құрады.
«Деректер қоры» - қажетті объектілерден тұратын деректер қорының
12-сурет. «Құрылу» диалог терезесі
2. Жаңа бос деректер қорын құру үшін жалпы
3. Ашылған бума тізімінен құрылған деректер қорын сақтағаныңыз
Жаңа деректер қоры үнсіздік бойынша «Менің құжаттарым» бумасында
Элемент
Қызметі
Журнал Құрылған файлдардың соңғылары жайлы ақпаратпен қамтамасыз етеді
Жұмыс столы Қайта құрылғалы жатқан деректер қорының пиктограммасын
Таңдалынған Интернетке деректер қорын жариялауға қолданылады.
Құрылатын деректер қорының атын енгізген соң, осы диалогты
13-сурет. Жаңа деректер қорының терезесі
Бұл терезеде деректер қорына кіретін барлық объектілерді құру
Шебердің көмегімен деректер қорын құру
Шебердің көмегімен деректер қорын құру үшін мына әрекеттерді
Файл │ Создать командасын орындаңыз.
Ашылған «Құрылу» диалог терезесінде «Деректер қоры» таңбашасын таңдаңыз.
14-сурет. «Деректер қорының» жапсырмасы
Тізімнен сізге барынша сәйкес келетін деректер қоры үлгісін
«Жаңа деректер қоры файлы» диалог терезесінде ашылған. Бума
Келесі диалог терезесінде шебер өзі құрған деректер қоры
Отмена – шебердің жұмысын тоқтатады.
Назад – шебер жұмысының алдыңғы қадамына қайта келеді.
Далее – шебер жұмысының келесі қадамына барады.
Готово – орнатылған параметрлерімен деректер қорына шеберді жібереді.
Жұмысты жалғастыру үшін Далее батырмасын басыңыз.
Ашылған диалог терезесі (15-сурет) екі тізімнен тұрады.
Олардың бірі – деректер қорының кестелер тізімі, ал
15-сурет. Деректер қоры кестесінің өрістері тізімін таңдау
16-сурет. Экранда безендіру түрін таңдау
8. Келесі диалог терезесінде (16-сурет) ұсынылған үлгілерден
17-сурет. Есеп берулердің түрін айқындауға арналған диалог терезесі.
Шебер жұмысының келесі қадамында есеп берулер құрылатын деректер
Бұдан соң ашылған шебердің деректер қорын құру диалог
18-сурет. Барлық есеп берулер орналасатын деректер қорының тақырыбы
18-сурет.Жаңа деректер қорына атау беру.
Егер суретті қолданғыңыз келсе, онда Ия жалаушасын орнатыңыз.
Соңғы диалог терезесінде Готово батырмасын басып, орнатылған параметрлерімен
19-сурет.Шебер көмегімен деректер қорын құру үшін қажетті барлық
Готово батырмасын басқан соң, өзіңіз берген өрістермен шебер
20-сурет. Жаңа негізгі батырмалы форма.
Егер ұсынылған деректер қорының нұсқасы қанағаттандырмаса, онда бос
MS Access бағдарламасында кестелер құру.
Кестелер деректер қорының негізі болып табылады, нақты соларда
Кестелерге орналасатын кестені немесе деректі тиянақты жоспарлау талап
Access-те «кесте» термині нені білдіреді ?
Кесте – бұл деректеріңізді сақтайтын объекті. Кестені құруда
21-сурет. Кесте режимінде кестені көру.
Кестелер құрылымы
Кестелер құрылымын құрар алдында деректер қорын құру нәтижесінде
Егер біркестелік деректер қорын құрсаңыз, онда кестенің құрылымын
Көпкестелі деректер қорын жобалау мәселелері келесі тарауда қарастырылады.
Кестенің құрылымын құру процесін мысал ретінде қарастырайық. Қайсы
Қазір қойылған есепті шешу үшін Телефонды – мекен
Кестенің құрылымын айқындағаннан кейін, MS Access-те оны құруға
Өзіңіз құрған деректер қорының терезесін ашып, «Кестелер» категориясын
Деректер қорының терезесінде Создать батырмасын басыңыз.
«Жаңа кесте» диалог терезесі ашылады, оның оң жағында
Кестелер режимі – кестелер режимінде жаңа кестені құруға
Конструктор – кестелер конструкторында жаңа кесте құруға мүмкіндік
Кесте шебері – шебер көмегімен жаңа кесте құруға
Кестелер импорты – сыртқы файлдан ағымдағы деректер қорына
Кестелермен байланыс – сыртқы файлдардан байланысқан кестелермен кестелер
Осы диалог терезесінде кестеңізді құруға сәйкес нұсқаны таңдап,
Таңдалған құралдың көмегімен кесте құрылымын құрыңыз.
Кестені оның ішіндегі ақпаратпен байланыстыру үшін әрбір кестеге
Біз кестені құрудың негізгі қадамдарын қысқаша қарастырдық, ал
Конструктор терезесінде кестенің құрылуы құрылатын кестенің параметрлерін айқындаудың
22-сурет. Кесте конструкторының терезесі.
Диалог терезесінің жоғарғы жағында құрылатын кестенің мынадай атрибуттары:
Өріс атауы
Өріс атауы Өріс аты бағанында енгізіледі. Өріске атауын
Өріс атауы 64 символға дейін болуы мүмкін, бірақ
Өріс атауы әріп, нүкте (.), леп белгісі (!),
Өріс атауы бос орыннан басталмауы тиіс.
Бір кестедегі екі өріс бір атаумен аталмайды.
Өріс атауы кестелер деректеріне сілтеме жасау үшін қолданылады.
Мәтіндік
Сандық
Ақшалай
Санауыш
Мерзім/уақыттар
Логикалық
МЕМО өрісі
ОLЕ объектісінің өрісі
Гиперсілтеме
Ауыстырулар шебері
Әрбір деректер типі конструктор терезесінің «Өріс қасиеттері» бөлімінде
Қасиеттері Қызметі
Өріс мөлшері Берілген өріске енгізу үшін символдардың барынша
Жаңа мәндер Жаңа жазбаларды қосу кезенде санауыштың мәнін
Өріс пішімі Берілген өріс мәнінің шығару пішімін береді.
Ондық таңбалы сан Сандарды бейнеленгенде қолданылатын ондық таңбалы
Енгізу қалқасы Өріске деректерді енгізуді жеңілдететін енгізу қалқасын
Қолтаңба Өрістің қолтаңбасы ретінде шығарылатын мәтінді анықтайды.
Үнсіздік бойынша мән Жаңа жазбаны құруда өріске автоматты
Мәтінге қойылатын шарт Өріске енгізілетін деректердің талабын айқындайды.
Қатені хабарлау Егер енгізілген деректер Мәннің шарты (Условие
Міндетті өріс Өріс мәнді міндетті түрде енгізу қажеттілігін
Бос жолдар Бос ароктардың (“”) берілген өрісінде енгізу
Индекстелген өріс Бір өріс бойынша индексті айқындайды.
Юникодтың сығылуы Юникод кодтауы (МЕМО өрісі, гиперсілтемелер және
1. Мәтіндік тип
Үнсіздік бойынша өріс атын енгізгенде, MS Access оған
Төменде осындай өрістің түрлі жазбалары енгізілген деректер мысалдары
Музыкалық орталық
ОКБ «ЦИКЛОН»
123-34-78 (үйдікі)
2. Сандық тип
Мәтіндік өріспен танысқанда, мүмкін символдар ретінде өрістің бұл
Сандық типтің деректерін енгізгенде деректерді автоматты түрде тексеру
Тек сандық өрістермен ғана математикалық операциялардың орындалуы мүмкін.
Өріс өлшемі (Размер поля) қасиеті мәнін қолданып, сандық
Мәні Сипаттамасы Таңбалар саны Өлшемі
Байт 0-ден 255-ке дейінгі сандар (бөлшек бөліктерден басқа)
1 байт
Бүтін -32768-ден 32767-ке дейін (бөлшек бөліктерден басқа)
2 байт
Ұзын бүтін (Үнсіздік бойынша мәнін қалдыру). -2147483648-ден 2147483647-ке
4 байт
Дара жылжымалы нүкте (4 байт) Теріс шамалар үшін
Екі еселенген жыл-жымалы нүкте
(8 байт) 1.79769313486232+10308 санынан – 4.94063645841247+10-324-дейін және 4.94065645841247+10’’324-ден
Репликация коды Бірегей ауқымды идентификация (GUID) Анықталмаған 16
Нақты -1038 -1-ден 1038 -1-ге дейінгі сандар (.adp)
-1028 -1-ден 1028 -1-ге дейінгі сандар (.mdb) 28
3. Ақшалай тип
Ақша өрісі сандық өріске ұқсас. Сандық өрістен айырмашылығы
4. Санауыш тип
Санауыш типінің өрісі мәндері түзетілмейтін, алайда кестеге әрбір
5. Мерзім / уақыт типі
Деректер арнайы пішімде келтірілген өрістердің датасы мен уақытын
1. MS Access даталарды бірінші пішімде енгізуге және
2. MS Access-ке деректерді енгізгенде деректердің пішімін тексереді
Берілген типтің өрісінде 100 жылдың 1 қаңтарынан 9999
6. Логикалық тип
Логикалық өрістер екі мәннің бірін ғана қабылдайтын деректерді
7. Кез-келген ұзындықтың мәтіндік өрістері типі
Кез-келген ұзындықтың мәтіндік өрістері (МЕМО өрісі) қарапайым мәтіндік
8. OLE объектісінің типі
MS Access кестелерде бейнелерді және басқа екі еселенген
9. Гиперсілтеме типі
Бұл типтің өрісі әріптер мен сандардан құралып, гиперсілтеме
Гиперсілтеме өрісінің бөлігі Сипаттама
Мәтін Өрісте немесе басқару элементінде шығатын мәтін
Адрес Файлға (UNC жолының пішімінде) немесе бетке (URL
Қосымша адрес Файлдың немесе беттің ішінде ығысу
10. Ауыстыру шеберінің деректер типі
Бұл типті таңдау тұрақты мәндер немесе басқа кестедегі
Шебердің көмегімен кесте құру
MS Access өзіңізге қажетті прототип ретінде қолдана алатын
Кесте құруға арналған шеберді құру үшін, «Жаңа кесте»
Алдымен Кесте үлгілері тізімінен өзіңіз құрғалы жатқан кестеге
23-сурет. Таңдалған кесте үшін кестелер мен өрістерді
Өрістерді таңдау үшін Өріс үлгілері тізімінің оң
Батырма Қызметі
Өріс үлгілері тізімінде ерекшеленген өріс құрылмақшы кестенің өрістер
Өріс үлгілері тізіміндегі барлық өрістер құрылмақшы кестенің өрістер
Құрылмақшы кестенің өрістер тізімінен Жаңа кестенің өрісі тізімінде
Жаңа кестенің өрісі тізіміндегі барлақ элементтер жойылады.
Переименовать поле батырмасын қолданып, қажет кезінде Жаңа кестенің
Құрылатын кестенің өрістер тізімін қалыптастырып алып, Далее батырмасын
Кестені құрудың келесі қадамында кестенің атын бересіз және
Енді кесте үшін бастапқы кілтті автоматты түрде таңдап,
Сіз MS Access-ке кестені құруға арналған барлық қажетті
Кестенің құрылымын өзгерту – шебер жұмысты аяқтаған соң,
Деректерді тікелей кестеге енгізу – шебер жұмысты аяқтаған
Деректерді кестеге шебер құрған пішім көмегімен енгізу –
Керекті режимді орнатып, Готово батырмасын басыңыз. Бұл қадаммен
Access бағдарламасының әр түрлі форматтағы басқа файл
Деректерді DBASE, FOXPRO сияқты ДҚ–нан мейлінше оңай орындалады.
Деректерді импорттау арнайы Шебер арқылы орындалады. Оның жұмысы
ДҚ–ның Access – те қолдау табатын бірнеше форматтары
Жаңа кесте сұхбаттық терезесінде кестелермен байланыс тәсілін белгілеп,
Пайда болған Байланыс терезесінде байланыс жасайтын файл және
Жабу батырмасын басып, байланыс процедурасын аяқтау керек.
Осы қадамдардан кейін ағымдық қатынаста байланысқан ДҚ жайында
MS Access бағдарламасында кесте құрылымын құру.
Біз MS Access-те деректер типін және кестенің жеке
Өткен тарауды меңгеруде өзіңіз құрған деректер қорын ашыңыз.
Кестенің конструкторы терезесінде Өріс аты бағанында Тегі дегенді
Деректер типі бағанына көшіңіз. Бағанда Мәтіндік мәні пайда
Сипаттама бағанына көшіп, Сипаттама бағанына түсіндірме мәтінді
Осыған ұқсас түрде кестенің барлық өрістері сипаттамаларын енгізіңіз.
Кестенің құрылымын енгізіп болған соң, оны Файл /
MS Access сізге бастапқы кілт құруды ұсынады. Келесі
Бастапқы кілт
Бастапқы кілт жазбаны бірмәнді ұқсататын ақпараттан тұрады. Кестеңізде
Осы мәселенің жақсырақ шешімі кестедегі әрбір жазбаға сәйкес
Егер MS Access қолданатын стандартты тәсіл қанағаттандырмай, бастапқы
Кесте құрылымының модификациясы
Егер бір де бір қате жібермей, кесте құрылымын
Алайда құрылымды берерде қате жіберіп қоюыңыз мүмкін. MS
Өріс атауын және │ немесе оның типін өзгерту.
Қалып қойған өрісті қою.
Қате енгізілген өрісті жою.
Кестедегі өрістердің жол тәртібін өзгерту.
Деректер қорына кіретін кестенің құрылымын модификациялау үшін деректер
Өріс атауын және │немесе оның типін өзгерту
Айталық, өрістің атын немесе оның типін бергенде қате
Егер өріс типін өзгерту керек болса, Деректер типі
Өрістер жолының тәртібін өзгерту
Айталық, бір өрісті қазіргі тұрған орнынан бірнеше өріске
Өрістер аттарының сол жағында өрісті таңдау аймағы бар.
Енді өрісті таңдау аймағына тағы да басып, тышқанды
Бүкіл жолдарды оны орналастырғыңыз келген өрістің дәл үстінде
Тышқан батырмасын жіберіңіз. Өріс енді жаңа орында болады.
Правка│ Отменить командасының көмегімен орын ауыстырылған өрісті бұрынғы
Кестеден өрістерді жою
Кестенің конструкторына жойғыңыз келген өрісті таңдау аймағында тышқанды
Өзіңіз жойғыңыз келген бірінші өрістің таңдау аймағында тышқанды
Тышқан батырмасын жібермей, Shift пернесін басып ұстап тұрыңыз.
Жойғыңыз келген соңғы өрісте тышқан батырмасын басыңыз. Бұдан
Shift пернесін жіберіңіз.
Ерекшеленген барлық өрістерді жою үшін Delete пернесін
Дәл осылай, қатар орналаспаған өрістерді таңдап, оларды жою
Егер жаңа өріс құруды ұмытып кетсеңіз, Вставка│Строки командасын
ДҚБЖ-не қойылатын негізгі талаптардың бірі үлкен көлемді ақпараттың
MS Access-те индекстің еркін санын құруға мүмкіндік бар.
Индекстердің басты ерекшеліктері – индекстерді бастапқы кілтті құру
Қарапайым индексті құру үшін кестенің бір өрісі бойынша
Мән Сипаттама
Жоқ Үнсіздік бойынша берілген мән. Индекс құрылмайды.
Ия (сәйкестікке рұқсат етіледі) Индексте қайталанылатын мәндер болуы
Ия (сәйкестікке рұқсат етілмейді) Қайталанылатын мәндерге индексте рұқсат
Қарапайым индекстің құрылуы төмендегі әрекеттердің орындалуын ұйғарады:
Кестенің конструкторы терезесінде, терезенің жоғарғы жартысында индекс құрылатын
Терезенің төменгі жартысында Индекстелінген өріс қасиеті үшін келесі
Құрамдас индекс құру
Бірнеше өрістерден тұратын индекстерді индекстер терезесінде анықтау қажет.
Конструктор терезесінде құрамды индекс құратын кестені ашыңыз. Ол
Саймандар тақтасында Индекс батырмасын басыңыз.
Сол жолдың Өріс аты бағанында тізімді ашу батырмасын
Келсі жолдың Өріс аты бағанында индекстің келесі өрісінің
Индекс үшін өрістерді таңдап болған соң, диалог терезесінің
ал бұл жолы деректерді таңдаудың қуатты құралы -
Тәжірибе жүзінде берілген кестеден белгілі бір критерийлерді қанағатыратын
күрделі критерийлерді бір не бірнеше кестелерден жазбаларды таңдау
таңдалған жазбалар үшін бейнелеуге тиісті өрістерді көрсетесіз және
Біз бұрын деректер қорына қатысты жалпы жағдайларды қарастырғанбыз.
“Үлгі бойынша сұраныс”дегеніміз не?
Сұранысты қалыптастырғанда берілген кестеде жазбаларды таңдау критерийін көрсетуіңіз
Форма шебері мен конструкторы
Жаңа форма терезесінде форма шеберін таңдап және кесте
Форма шеңбері төмендегідей 4 қадамнан тұратын әрекеттер бар
1-қадам. Форма құруға қажетті өрістерді таңдау.
2-қадам. Форманың үш түрінің бірін таңдау (мысалы үшін
3-қадам. Форма стилін таңдау. Форма стилі деп оның
4-қадам. Жаңа формаға атау беріп және оның дайын
Бағдарламада форма құру барысында кестенің барлық өрістерін экран
Форманы құрастырушы көмегімен құру үшін Форма объектісіне барып,
Шебер режимі көмегімен
Автоформалар
MS Access-те форманың, автоматты түрде құруға болатын стандартты
Таспалық форма кестеге ұқсас, бірақ ондағы берілгендер кестедегідей
Кестелік форма сыртқы түрі бойынша кәдімгі кестеден айырмашылығы
Шебердің көмегімен сұраныстар құру.
Деректер қорында сұранысты құру үшін «Сұраныстар» категориясын жандандырып
32-сурет Сұраныс құрастырушысын не шеберін таңдау.
Бір немесе бірнеше кестелерден өзіңізге керек өрісті таңдай
33-сурет Қарапайым сұрату шеберінің терезесі
Өрістерді таңдаған соң, Далее батырмасын бассаңыз, эранда нақты
34-сурет. Іріктеу нәтижелерін көру
Шеберлердің артықшылығы - минимум біліммен нәтижелерді тез алу
Сұраныстар конструкторының терезесі
Сұраныстар конструкторын шақыру үшін деректер қорының терезесінде «Сұраныстар»
35-сурет. Жаңа сұраныс үшін сұраныстар конструкторының терезесі.
Сұраныстар конструкторының терезесінде сұраныстарды қалыптастыру үшін іріктеу жүргізілетін
Сұраныс менюі сұраныстар конструкторы терезесінде кестелерді қосу және
Төменде Сұраныс менюі пункттерінің қызметі және оларға сәйкес
Меню командасы Батырма Сипаттамасы
Запуск Сұранысты орындайды
Добавить таблицу Сұранысқа жаңа кестені қосады
Удалить таблицу
Сұраныстан бар кестені алып тастайды
Выборку, Перекрестный, Созда-ние таблицы, Обновление, Добавление, Удаление
Запрос SQL
Бірігуге SQL сұранысты, серверге сұранысты немесе басқарушы сұранысты
Параметры
Сұраныстың параметрлерін береді
Түр менюі құрамы жұмыс режимі өзгергенде алмастырылып отырады.
Меню командасы Батырма Сипаттамасы
Конструктор, SQL режимі, кесте режимі Жұмыс
Топтық операциялар Топтық операциялар жолын сұрату
Кесте аты
Кесте аты жолын сұрату бланкісіне қосады
Қасиеттер Сұрату қасиеттерінің терезесін ашады
Бірігудің параметрлері
Кестелер немесе сұраныс-тағы сұраныстар арасындағы бірігуі типін өзгертуге
Саймандар панелі
Бейнелеуді басқарады және саймандар панелін баптауды жүзеге асырады
Сұраныстар конструктор терезесінің жоғарғы жағында сұраныс
Өріс. Бұл жолда кестедегі әрқайсысы өзінің ұяшығында сұранысты
Кесте аты. Бұл жолы берілген өріс қай кестеден
Топтық операция. Деректер тобымен орындалатын операциялар типін анықтайды.
Сұрыптау. Бұл жолда өсуі не кемуі бойынша сұратуға
Экранға шығару. Егер өрісте табылған ақпаратты MSAccess көрсетсін
Таңдап алу (отбор) шарты. Бұл сұрату бланкісінің негізгі
Сұраныс конструкторы бойынша жаңа сұраныс кестесін құруға және
Сұраныс құру барысында жазбаларды іріктеу шартын беретін өрнекті
Өрнекті құрастыру барысында бірнеше қарапайым
- Өрнек барлық уақытта логикалық типте
- Символдық тұрақтылық тырнақшаға алынып жазылады.
- Деректер қорының обьектісі өріс атауын леп
- Математикалық емес бағдарламалауға түсінікті бірнеше операторды да
36-сурет. Сұраныстағы өрнек құрастырушы терезесі
Сондай-ақ өрнек өте дәл анықталып, сұраныс -
Өрнек құрастырушы терезесінде математикалық амалдардан да басқа да
Өрнек құрастырушы терезесін пайдаланып сұраныс құруға мысал қарастырайық.
1. Сервис - деректер схема командасы бойынша разряд
2. Сұраныс жапсырмасын ашып, құру түймесін шерту.
3. Конструктор режимін таңдап, OK батырмасын шерту.
4. Конструктор режиміндегі Сұраныс терезесінің төменгі
5. Төртінші бағанда жаңадан жалақы өрісін ашып, сол
6. Қызметшілердің тиісті жалақысы оның разрядына сәйкес жалақымен
7. Конструктор режимінде ашылған сұраныс терезесін жабу және
Міне, осы алгоритмді әрекеттерді орындай отырып, сұраныс
Айталық, өзіңіздің клиенттеріңізге жаңа қызметтер көрсету жайлы
1. Деректер қорында «Сұраныстар» категориясын жандандырыңыз және Создать
2. «Жаңа сұраныс» терезесінен Конструкторды таңдап, ОК батырмасын
3. Ашылған «Кестелерді қосу» диалог терезесінен Клиенттер кестесін
Нәтижелі кестеде болатын өрістерді таңдау үшін оларды сұрату
1. Кестелерге бөлек өрістерді қосу үшін деректер сызбасында
2. MS Access-те апару және қалдыру (drag-and-drop) механизмі
Жоғарғыда келтірілген тәсілдердің кез-келгенімен сұраныс бланкісіне тегі, аты,
Қайсыбір жағдай да берілген кестенің барлық өрістерін таңдау
Қателесіп, сұраныс бланкісінің артық өрісті қосып қойдыңыз немесе
Сұраныс бланкісінде өрістердің реті олардың нәтежелі кестеде шығатын
1. Тышқан нұсқағышын Өріс атауының дәл үстінде орналасқан
2. Тышқан батырмасын басыңыз және оны осы жағдайда
3. Бағанды тиісті бағытта ауыстырыңыз. Толық тік сызық
4. Толық тік сызық тиісті орында болғанда батырманы
Нәтижелі кестенің жазбаларын сұрыптау реті сұраныс бланкісіндегі өрістерді
Біз қарапайым сұраныс құрылымын аяқтадық, енді оны іске
Құрылған сұранысты кейін де пайдалануға болады. Ол үшін
Нәтижелі кестеде кесте өрістеуінің барлығын немесе бөлігін бейнелеуге
Айталық, кестедегі мәні қойылған шартты қанағаттандырмайтын жазбаны табуыңыз
1. Қала өрісінің Таңдап алу шартты жолында Алматы
2. NOT операторын немесе , сосын Талдықорған мәнін
3. Іріктеуге әртүрлі қалалардан клиенттер қатысатындықтан, енді Қала
4. Сұранысты орындау үшін Запуск батырмасын басыңыз. Экранда
Айқасқан сұраныс – берілген кесте немесе сұраныс негізін
1. Қажетті кестені таңдап, әрі қарай батырмасын шерту.
2. Мәндері кестенің жолдарын құруға пайдаланатын өрісті таңдап,
3. Мәндері бағандарды түзуге пайдаланатын өрісті таңдау. Көрсетілген
4. Қорытынды жасау үшін қолданылатын функцияны таңдау.
5. Сұранысқа атау енгізіп немесе компьютер берген атаумен
Жаңа сұраныс терезесінде Қайталанатын жазбалар тәсілін таңдай отырып,
Қайталанатын жазбаларды іздеуге арналған сұраныс шебері арқылы орындалады.
кестені таңдау;
қайталанатын жазбаларды іздеуге қажетті өрісті таңдау (фамилия өрісі);
сұраныс кестесінде көрсетілген қосымша өрістерді таңдау (баға өрісі);
жаңа сұранысқа атау енгізу не компьютер берген атаумен
Қайталанатын жазбалар шеберін қолдандың екінші нұсқасы да бар.
Есеп беруді құрғанда біз оны тездететін процестердің стандартты
Кестелік есеп беру кестеден деректерді неғұрлым қарапайым әрі
Есеп беруді құрудың қарапайым тәсілі.
MS Access-те қарапайым есеп беруді құру үшін бірнеше
1. Деректер базасының терезесін ашыңыз.
2. Деректер базасының терезесінде «Кестелер» категориясы таңдалғанына көз
3. Есеп беруді құрғыңыз келген кестеге нұсқағышты орнатыңыз.
4. Құрастырушы командасын орындаңыз. Ашылған есеп терезесіне қасында
49-сурет. Құрастырушы көмегімен құрылған есеп терезесі.
Есеп беруді құруға шеберді пайдалану
Шебер көмегімен есеп берудің құрылуы арнайы білімді қажет
50-сурет. Есеп берудің керекті кестесін немесе сұранысын таңдау
Есеп берулер шеберін іске қосу үшін «Жаңа есеп
Сонымен, есеп беруді құру шеберін іске қосыңыз. Экранда
51-сурет. Есеп берудің өрістерін таңдау үшін сұхбат терезесі
Кестелер және сұраныстар тізімінің ашылу батырмасын басыңыз және
Шебер көмегімен есеп беруді құрудың екінші қадамында қандай
Батырма
Орындалатын әрекет
Топтау жақтауына өрісті қосады
Топтау жақтауына өрісті жояды
Өрістердің топтау жақтауында ерекшеленген топтау деңгейін жоғарылатады
Өрістердің топтау жақтауында ерекшеленген топтау деңгейін төмендетеді
Деректерді топтауды орнатып болған соң, топтау аралығын өзгертуге
Келесі сұхбат терезесінде есеп берудің жазбаларды сұрыптау ретін
Шебер көмегімен есеп беруді құрудың келесі екі қадамында
Соңғы қадамда есеп берудің атын беріп, есеп берумен
Есеп беруді көру;
Есеп беру құрылымының өзгеруі.
52-сурет. Есеп берудің топтау деңгейін таңдау үшін сұхбат
53-сурет. Есеп берудег жазбаларды сорттау тәртібін таңдау үшін
(3-қадам).
54-сурет. Есеп беру үшін макет түрін таңдау сұхбат
55-сурет. Есеп беруде талап етілетін стилді таңдау сұхбат
56-сурет. Есеке атау беріп, есепті қарау түрін таңдау
Есеп беруді көру және баспаға шығару
MS Access-те экранда құрылған есеп беруді көруге арналған
Негізгі менюдің Файл │Предварительный просмотр командасы
Контекстік менюдің Предварительный просмотр командасы
«Деректер базасы» саймандар панелінің Просмотр батырмасы
Деректер базасының терезесінде есеп беруді көру үшін қажетті
Есеп беруді көруде саймандар панелінің батырмаларын және көру
Есеп беру конструкторы терезесінен немесе деректер базасының терезесінен
Файл │Печать командасын орындаңыз. Баспа параметрлерін беретін «Баспа»
MS Access саймандар панелінде Печать батырмасын басыңыз. Бұл
«Баспа» сұхбат терезесінде басқыңыз келетін бет номерімен көшірме
Басылатын көшірмелер санын беру үшін Көшірме саны санаушының
Баспа бағдарын беру үшін «Баспа» сұхбат терезесінің Свойства
Бет бағдарын өзгерту қосымша нәтижеге әкеліп соғуы мүмкін,
Бет өрістерінің мөлшерін өзгерту үшін «Баспа» сұхбат терезесінің
MS Access-тің есеп объектісі деп ДБ-дағы деректерді қолданушыға
Автоесептер
MS Access-те автоесептерді құру үшін бірнеше әрекеттерді ғана
1. Деректер базасының терезесін ашыңыз.
2. Деректер базасының терезесінде «Кестелер» категориясы таңдалғанына көз
3. Есеп беруді құрғыңыз келген кестеге нұсқағышты орнатыңыз.
4. Вставка │Автоотчет командасын орындаңыз немесе саймандар панелінде
Экранда санаулы уақытта–ақ пайдалануға дайын есеп беру пайда
58-сурет. Автоесептің бағандық түрі.
Есепті автоматты түрде құруға болатын таспалық және бағандық
59-сурет. Автоесептің таспалық түрі.
Есепті көру кезінде экран бетінде оның бір бөлігі
MS Access-те кестелер мен сұраныстардағы берілгендерді ыңғайлы түрде
Формаларды құру тәсілдерінің жеңілдігі, әртүрлілігі және олардың сыртқы
Макростар
Батырмалы форманы пайдаланғанда ең бірінші қарастыратын керекті құрал,
Макрос бұл - жиі орындалатын операцияларды автоматтандыруға арналған.
Қорытынды
Бүгінде, информация өңдеу мен халықаралық деңгейде еңбек түрлерін
Функционалдық дайындау тұжырымдамасынан жеке тұлғаны дамыту тұжырмдамасына ауысу.
Компьютерлік ғылымдар пәндерін инженерлік білім негіздерсіз (жоғары оқу
Компьютер студенттің белсенділігін дамытуға көмектеседі, әсіресе егер оған
ACCESS программасы ол – кез-келген фирма, мекеме, шағын
Компьютер мен студенттің өзара әрекеттесуі қызғылықты процесс, ол
ИКТ-ны практикаға енгізу жолында туындайтын мәселелерге салқы қандылықпен
әдістемелік жабдықтау жағына;
мұғалімдер мен әкімшілік органанын дайындауға;
қолданбалы программалық жабдықтамаларға (энциклопедиялар, меди-ресурстар, модельдеу, әкімшілік-шаруашылық кешенін
Қазір бізде Білім берудегі жаңа технологиялар орталықтары көптеп
Интеллектуалдық ұлттық қорларды дамытудың басыңқы бағыттарына бағытталған
Microsoft Access программасы қазіргі кезде компьютерлік технологиялардың құрал
Microsoft Access программасы жоғарғы оқу орындарындағы студеттер үшін
Microsoft Access программасы көбінесе, баспа қызметерінде, жоба жасау,
Қолданған әдебиеттер тізімі:
I. «Информатика негіздері» Г.Ә.Жапаров.
II. «Информатика» М.Қ. Байжұманов. Л.Қ.Жапсарбаева.
2