МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 4
1 КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ АҒЫМДАРЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарының түсінігі мен
1.2 Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқарудың ұйымдық
2 «Қазақавтожол» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ
2.1 «Қазақавтожол» Республикалық Мемлекеттік Кәсіпорынның қаржылық қызметінің негізгі көрсеткіштерін
2.2 «Қазақавтожол» Республикалық Мемлекеттік Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық
3 КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ АҒЫМДАРЫН БАСҚАРУ ЖҰМЫСТАРЫН
3.1 Кәсіпорынның қаржылық айналымдарын жетілдіру жолдары 40
3.2 Кәсіпорынның қаржылық ағымдарын басқаруды жетілдіру жолдары 45
ҚОРЫТЫНДЫ 49
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 52
ҚОСЫМША 54
КІРІСПЕ
Кәсіпорынның қаржылық айналымдарының басқару механизмін жетілдірудің негізгі факторы болып,
Қазақстан Республикасының Президенті 2007 ж. халыққа арналған «Біздің ішкі
Дипломдық жұмысты жазу мақсаты - бұл кәсіпорынның қаржылық айналымдары
Осы басты мақсатқа жету үшін келесідей өзекті мәселелерді жүргізу:
1. Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарының экономикалық сипаттамасын
2. «Қазақавтожол» РМК қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарының экономикалық
3. Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқару жұмыстарын
Дипломдық жұмыстың зерттеу пәні-бұл қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын
Дипломдық жұмыстың зерттеу обьектісі-бұл «Қазақавтожол» Республикалық мемлекеттік кәсіпорын қарастырылады.
Дипломдық жұмысты жазу барысында ақпараттық құқықтық актілер, оқулықтар, мерзімді
Кез келген кәсіпорын өзінің харекеті барысында қаржылық ресурстардың қажеттілігін
Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқарудың талдауы
Бірінші бөлімде кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқарудың
Екінші бөлімде қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқару аспектілеріне
Үшінші бөлімде кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқаруды
1 КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ АҒЫМДАРЫНЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫ
1.1 Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарының түсінігі мен
Қаржылық айналымдар кәсіпорын мүлігінің құрамды бөлігінің бірі болып табылады.
Инфляция, төлемсіздік пен басқа шекті жағдаяттар кәсіпорынды айналым қаражаттарына
Өндірістік айналым қорлары өзімен бірге өндіріс үшін қажетті шикізат
Айналыс қорлары өзімен бірге дайын өнім, ақшалай қаражаттар мен
Өндірістік айналым қорлары мен айналыс қорлары қаражаттардың үздіксіз қозғалуын
Бір айналымды бітіріп, айналым қаражаттары жаңа деңгейге түседі. Айналым
Айналым қаржыларының талдауын жасаған кезде айналым қаржыларының айналыс жылдамдығына
Айналым қаржылары қаржылық категориялардың ішінде негізгі біреуі болып, өндірістік
Айналым қаржыларының түсінігі өндірістік пен айналыс қорларының айналысын қаражатпен
Сонымен айналым қаржылары өзімен бірге қажетті мөлшердегі өндірістік пен
Айналым қаржыларының ұйымдастырылуы олардың тиімділігін жоғарлату жалпы комлексті проблемаларының
- айналым қаржыларының құрамы мен құрылымын анықтау;
- кәсіпорында айналым қаржыларының сұранысын анықтау;
- айналым қаржыларының құрылу көздерін анықтау;
- айналым қаржыларын бақылау мен қозғалысын анықтау;
- айналым қаржыларының тиімділігі мен пайдалану қауіпсіздігінің жауапкершілігі. /3,
Айналым қаржыларының құрамына өндірістік қорлар мен айналыс қорларының айналысын
Айналым қаржыларының элементтері болып: шикізат, негізгі материалдар мен сатып
Жоспарлау, есеп пен талдау тәжірибесінде айналым қаржылары келесідей белгілер
өндіріс процесі барысында функционалды рөлі бойынша - айналым өндіріс
бақылау, жоспарлау мен басқару тәжірибесі бойынша – нормаланатын және
айналым капиталының құрылу көздері бойынша – меншік айналым капиталы
өтімділігі бойынша (ақшалай қаражатқа өту жылдамдығы бойынша) – абсолютті
капиталды салымдарының тәуекелділік дәрежесі бойынша – минималды дәрежелі тәуекелділігі
есеп стандарттары мен кәсіпорынның балансында көрсетілуі бойынша – запастағы
материалды мүліктік пайдалануы бойынша – еңбек заттары, дайын өнім
Айналым қаражаттар құрылымының негізінде айналым қаражаттар жалпы сома элементтерінің
Айналым қаражаттарының құрамы мен құрылымы экономиканың түрлі салалары мен
Өндірістік кәсіпорындар үшін сипатты белгісі болып, айналым қаражаттарының негізгі
Айналым қаражаттарын ұйымдастырудың негізгі қағидаты нормаландыру болады. Осы қағидатты
Айналым қаржыларын дұрыс ұйымдастырудың негізгі қағидаты оларды тек қажетті
Айналым қаражаттарының ұйымдастырудың маңызды қағидаты болып, олардың сақталуы, оңтайлы
Ал қаржылық ағым дегеніміз – депозиттік (ағымды) шоттар және
Қаржылық ағымның құрылуының басты факторы болып, кәсіпорынның сатып алушыға
Қорытындысында ақшаның бар болуы мен болмауы кәсіпорынның даму бағыты
Сатудан түскен табыс – сатылған өнімге деген қосылған шығындар
Ақшалай қаражаттардың ағымы бұл көрсеткіштерге тәуелді болады. Ол өзімен
«Кәсіпорынның ақшалай ағымы» түсінігі өте ауқымды, өзінің ішінде шаруашылық
1. шаруашылық процеске қызмет ету масштабы бойынша;
2. шаруашылық харекет түрлері бойынша;
3. ақшалай қаражаттардың қозғалу бағыты бойынша;
4. көлемді есептеу әдісі бойынша;
5. игілік деңгейі бойынша;
6. уақытты бағалау әдісі бойынша;
7. қарастырылатын мерзімнің құрылу үздіксіздігі бойынша;
8. уақыт аралығының біртекті құрылымы бойынша /2, 382 б./.
Ақшалай қаражаттардың қолма – қолды мен қолма – қолсыз
Оң ағымдар өзімен бірге кәсіпорынның ақша қаражаттарының түсуін көрсетсе,
Жоғарыда айтылып өткендей, кәсіпорынның барлық ақшалай ағымдары негізгі үш
Операциялық харекетінен түсетін ағымдар өнімді сатудан (қызмет көрсету, жұмыс)
Инвестициялық харекетінен түсетін ақшалай ағыстар өзімен бірге негізгі қорлардан
Қаржылық ағыстар – бұл жаңа акциялар мен облигацияларды орналастырудан
Кәсіпорының ақшалай ағымдарының барлық түрлерімен топталасуы есеп беру ақпаратының
Ақшалай қаражаттардың баланстық қалдықта белгілі бір мерзім ішінде ұлғаю
Сәйкесінше, ақшалай қаражаттар қалдығының өзгеруін кәсіпорынның активтер мен пассивтерді
а) айналымнан тыс активтердің әр бір элементі бойынша ұлғаю
ә) запастарды бақылау, соның ішінде қажетті запастардың негізгі құнын
б) дебиторлық қарызды бақылау, яғни сатып алушылар мен басқа
в) меншік капиталының қажетті мөлшері мен оның қарыз қаржыландыру
г) кәсіпорын үшін тиімді жеткізушілермен есеп міндеттерін қамтамасыз ету;
д) ұзақ мерзімді мен қысқа мерзімді қарыздар мен несиелерді
Осы мәселелердің барлығы төлеу қабілеттілігін, кәсіпорынның несие төлеу қабілеттілігін
Ақшалай ағымның құрылымын басқа факторлар тобының негізінде бағалау мүмкіндігі
1 кесте.
Ақшалай ағымның құрылуы
№ Ақшалай қаражаттардың түсімі Ақшалай қаражаттардың жұмсалуы
1 Тауар, өнім , қызмет көрсетуден түскен пайда. Сатып
2 Мүлікті сатудан түскен пайда. Еңбекті төлеу.
3 Қабылданған аванстар. Бірегей қоғамдық қорға аударымдар.
4 Бюджеттік және басқа бағытты қаржыландыру. Есеп сомалар мен
5 Өтеусіз қабылдау. Құрылыста бөлшекпен қатысу.
6 Несиелер мен қарыздар. Машиналар, құрылыстар мен құрылғыларға төлеу.
7 Қаржылық түсімдердің дивиденттері мен пайыздары. Қаржылық аударымдар.
8 Басқа түсімдер. Бағалы қағаздар бойынша пайыздар мен дивиденттерді
9
Бюджетпен есептесу.
10
Қарыздар мен несиелер бойынша негізгі қарыз сомасын төлеу.
11
Басқа да қажетті төлемдер мен аударымдар.
Ақшалай қаражаттардың түскен мен төленген сомалары арасындағы айырмашылық ақшалай
Кәсіпорынның қаржылық қорытындылар талдау қорытындысы кәсіпорынның қаржылық жағдайының жалпы
Бухгалтерлік баланс пен ақшалай қаражаттардың қозғалу есебі бойынша ақшалай
Пайда мен шығыс туралы есеп – бұл түсім мен
Баланстық есеп – бұл кәсіпорынның есеп беру мерзімінің соңына
Ақшалай қаражаттардың қозғалу есебі – бұл кәсіпорын харекетімен байланысты
Ақшалай қаражаттардың қозғалуы есебінің негізгі міндеті болып, кәсіпорынның есеп
фирма келешекте өсу мақсатында негізгі және айналым активтерді сатып
кәсіпорынның қажетті өсуіне қамтамасыз ететін ішкі қаржыландыру көздерінен қосымша
жаңа өнім өндіру немесе қарызды өтеу мақсатында қажетті бос
кәсіпорын бағалы қағаздар эмисиясын жасаған ба, иә болса, онда
Ақшаның қозғалу есебінің негізгі мақсаты ақшалай ағымның көлемін анықтау
Компанияның ішкі міндеттер қаржыландыруды бақылау, кәсіпорынның қаржылық ресурстарының инвестициялық
Ақшалай қаражаттардың қозғалыс есебін құрастыру үшін келесідей ақпарат қажет:
кәсіпорынның бастапқы және соңғы мерзімге баланс;
мерзім ішінде түсім туралы есеп;
активтерді сату, жеткізушілермен есеп пен пайдаланушылардан түскен түсім туралы
Ақшалай қаражаттардың қозғалу есебі – бұл ақшалай қаражаттардың ағымы
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық көрсеткіші ретінде запастар мен шығындарды құрайтын
Кәсіпорынның тиімді жұмысы мен өндірістің барлық факторларын пайдалануы оның
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау кезінде табыстылықпен байланысты келесідей басқа
1.2 Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқарудың ұйымдық
Кәсіпорынның қаржылық ағымдары мен қаржылық айналымдарын басқарудағы көптеген ұйымдық
«Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 1998
1. Жергілікті атқарушы органдар Қазақстан Республикасының атқарушы органдарының біріңғай
2. Жергілікті атқарушы органдардың қарауына мыналар жатады:
аумақта дамыту жоспарларын, экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларын, жергілікті бюджетті
коммуналдық меншікті басқару;
жергілікті атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындау және қызметтен босату,
жергілікті мемлекеттік басқару мүддесіне сай Республика заңдарымен жергілікті атқарушы
3. Жергілікті атқарушы органды Республика Президенті мен үкіметтің өкілі
... 6. Жергілікті атқарушы органдардың құзыры, ұйымдастырылуы және олардың
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексінің 6 бөлімдегі 102,103,104 баптары бойынша
Қазақстан Республикасының Азаматтық Кодексі бойынша мемлекеттік кәсіпорындарға:
шаруашылықты жүргізу құқығына негізделген;
оралымды басқару құқығына негізделген (қазыналық кәсіпорын) кәсіпорындар жатады.
Мемлекеттік кәсіпорынның мүлкі бөлінбейді және оны салымдар (үлестер, жарналар)
Мемлекеттік кәсіпорындардың фирмалық атауында мүлкін меншіктеуші көрсетілуге тиіс.
Мемлекеттік кәсіпорын үәкілеттік мемлекеттік органның шешімі бойынша құрылады, таратылады
Мемлекеттік кәсіпорынның органы уәкілдік берілген орган тағайындайтын және оған
Мемлекеттік кәсіпорынның құқылық ережесі Кодексте және өзге де заң
103 бап бойынша, шаруашылық жүргізу құқығына негізделген кәсіпорын:
Құрылтайшы бекітетін шаруашылық жүргізу құқығына негізделген кәсіпорынның жарғысы оның
Шаруашылық жүргізу құқығына негізделген кәсіпорын өз міндеттемелері бойынша өзіне
Шаруашылық жүргізу құқығына негізделген кәсіпорын мемлекеттің міндеттемелері бойынша жауапты
Осы Кодексте өзге де заң актілерінде көзделген реттерді қоспағанда,
104 бап негізінде Қазыналық кәсіпорындар:
Жедел басқару құқығымен мүлкіне ие болған кәсіпорын қазыналық кәсіпорын
Қазыналық кәсіпорын Қазақстан Республикасы Үкіметінің немесе жергілікті атқарушы органдарының
Құрылтайшы бекіткен қазыналық кәсіпорынның жарғысы оның құрылтай құжаты болып
Жедел басқару құқығына негізделген кәсіпорынның фирмалық атауында кәсіпорынның қазыналық
Қазыналық кәсіпорынның шаруашылық қызметі жарғыда көрсетілген оның мақсаттарымен және
Қазақстан Республикасы немесе әкімшілік – аумақтық бөлініс қазыналық кәсіпорынның
Бірақ «Қазақавтожол» РМК 2000 жылға дейін ғана Қазыналық мемлекеттік
Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделген нақты Заң күші бар облыстық
3 бабы бойынша, жергілікті мемлекеттік басқаруды экономикалық және қаржылық
1. мемлкеттік бюджет;
2. заңды коммуналды тұлғаға бекітілген мүлік;
3. Қазақстан Республикасының заңымен сәйкес басқа да меншік мүлік
4 бабында маслихаттар (яғни республикалық мемлекеттік кәсіпорындар) Қазақстан Республикасының
2 «Қазақавтожол» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ МЕМЛЕКЕТТІК КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ
2.1 «Қазақавтожол» Республикалық Мемлекеттік Кәсіпорынның қаржылық қызметінің негізгі көрсеткіштерін
Қазақстан соңғы онжылдықта халықаралық интеграциялық процестердің белсенді қатысушысы болды.
Автомобиль жолдары мен жол сервисі саласының сапалылығы алдында, қазіргі
Осы мақсаттарға жету үшін 2006 – 2012 ж. арналған
Бұл Бағдарлама келешекте автомобиль саласының экономикалық және техникалық реформалау
Жүзеге асыру көлемінде автомобиль жолдарының жүк көтергіш учаскелерінің техникалық
2001 – 2005 ж.ж. автомобиль жолдары саласын дамыту мемлекеттік
Автомобиль жолдарын дамыту Бағдарламасына сай оларды пайдалану, ағымдағы жөндеу
Кәсіпорынның жарғылық капиталы 3 226 207 423 (үш миллиард
Кәсіпорын 322 620 742 (үш жүз жиырма екі миллион
Кәсіпорынның негізгі міндеті:
«Қазақавтожол» РМК мемлекеттің тұрақты да, жоғары тиімді құрылысшы ретінде
Сондықтан 09.12.1998 ж. № 1266 Қазақстан Республикасының Үкіметімен «Қазақавтожол»
1999 ж. республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын қадағалау мақсатында
12.02.2000 ж. № 227 Қазақстан Республикасының «Жол құрылысының қайта
14.10.2000 ж. № 1527 Қазақстан Республикасының Үкіметімен «Жол саласы
2000 ж. өндірістік жол учаскелері жол пайдалану учаскесі атуына
23.06.2004 ж. № 692 Қазақстан Республикасының Үкіметімен «Қазақавтожол» РМК
01.07.2005 ж. № 683 Қазақстан Республикасының Үкіметі «Қазақстан Республикасының
01.01.2006 ж. жағдайына «Қазақавтожол» РМК құрамында 14 облыстық филиалдары
Жол пайдаланушы учаскесі мен пунктімен жүзеге асырылатын облыстық филиалдар
-қосымша тапсырыс портфелін қалау,
-жол пайдаланушы учаскесіне жұмыс шектеуліктерін жеткізу,
-жасалған жұмыс көлемі мен сапасын бақылау,
-жұмыстың алу-берулерін ұйымдастыру,
-жол пайдаланушы учаскесін материалды ресурстармен қамтамасыз ету.
Түрлі өндірістік пен жедел бақылаушы шешімдерді қабылдау толығымен филиалдарға
Жол пайдаланушы учаскесі мен пункті тек өндірістік процесте қатысады.
Филиалдарды басқару аппараты мен Ұсынушысымен жұмысшылардың штаттық кестесі 01.01.2006
Орталық аппарат жалпы ұйымдастырудың, методикалық, филиалдарға байланысты бақылау функцияларын
-нарық талдауы, кәсіпорынның негізгі даму жайттары, стратегиялық жоспарлау;
-филиалдар ресурстарымен байланысты жоболары мен бағдарламаларын қаржылық пен материалдық
-кәсіпорынның, филиалдар жүйесінің функциялау методикалары мен жалпы қағидаттарының дамуы
-кәсіпорынның бірегей инвестициялық, есеп, техникалық, кадрлық саясаттар қағидаттарының құрылуы,
-ішкі аудит, талдау, филиалдар харекетін бақылау;
-шикізат, материал, техниканың орталықтандырылған сатып алынуы;
-жоболарды бақылау мен ұйымдастыру.
Кәсіпорын харекетінің негізгі бағыттарымен мен кәсіпорынның орталық аппаратының құрамында
Кәсіпорынның мақсаттары:
Қазақстан Республикасының жалпы пайдаланатын автомобиль жолдарының ағымдық жөндеу мен
жасанды құрылғылары, автомобиль жолдарын пайдалану мен орталық жөндеу жұмыстарын
жалпы пайдалануларын автомобиль жолдарында көлік құралдарының үздіксіз қозғалуын қамтамасыз
Негізгі мақсаты: республикалық маңызы бар автомобиль жолдарының жүйесін көгаландыру,
Өндірістің технологиялық жұмыстары: орталық жөндеудің қызметі – тозудың бөлшекпен
А) жер мен су бөлімдері бойынша:
су кетуші ойыстарының тазартылуы, жаңа ойыстарды қазу, қазылған мен
қар бар жерде немесе кеппеген жерге қосымша жер себу,
сепкіш, кескіш жұмыстарын даярлау мен жолаушы жерлерін жоспарлау;
Б) жол кешектері бойынша:
асфальт-бетон салынған жерлеріндегі тозуын қалпына келтіру мен кейбір учаскелерде
белгілі бір бетонды жерлерді тегістеу немесе алмастыру;
жол бетін жақсарту мақсатында материалды қоспаларын пайдалану;
көпір жолдарындағы белгілі бір жерлерінің бетін алмастыру;
жол жүру жерлерін цемент, шлакпен, гравиймен салу арқылы жақсарту;
қауіпті жерлерде вираждарды орналастыру.
В) жасанды құрылымдарда:
42 м дейін жететін жол серіктері мен көпірлерді толық
көпір үстінде қиын емес жөндеу жұмыстарын жасау;
көпір элементтерін сырлау жұмыстары.
Г) жол жүру қауіпсіздігін ұйымдастыру:
жолаушы, жаяу жол жерлерін орналастыру мен жөндеу;
қорғаныс жерлерін, жол белгілеулерін орналастыру;
автомобиль тұрақтарын, демалыс жерлерін қамтамасыз ету.
Аралық жөндеу жұмыстары: аралық жөндеу қызметі – жол жүру
Автомобиль жолдарын аралық жөндеу жұмыстары келесідей:
А) жер бөлімдері бойынша:
жер, су, резервтерінің бөлшек жөндеу жұмыстары;
бөлшек , ойыстарды себу, қазу жұмыстары;
белгілі бір учаскелерде ойыстарды жоспарлау.
Б) жол кешектері бойынша:
цементтелген, бетон беттеріндегі ойыстарды себу, жөндеу;
барлық тегістеу түрлерде ойыстарды себу;
жолдарды кальциймен, дегетпен, битуммен және басқа да материалдармен қамтамасыз
жол жағаларын, құрылыстарды сырлау.
В) жасанды құрылымдар бойынша:
құрылымдар элементтерінің кейбір бүлдірулерін жөндеу;
тас тегістерін жөндеу;
бүлдірілген жерлерді, қосымша қабырғаларды жөндеу.
Г) жол жүру қауіпсіздігін ұйымдастыру:
керекті белгілеулерді орналастыру, кейбір белгілеулерді сырлау, жөндеу, қалпына келтіру;
көру ортасын ашу үшін кейбір ағаштарды, бұтақтарды кесу.
Жолдарды пайдалану: жол құрылғылары мен жолдарды лезде қалпына келтіру.
Қысқы мерзімдік жұмыстарға:
қардан қорғау құрылғыларын дайындау;
қардан қорғау құрылғыларын жөндеу, орналастыру;
тайғанақпен күресу;
автобус аялдамаларын, демалыс орындарын қардан және мұздан тазарту.
Жолдарды көгаландырудың мақсаты: қар басылымдардан мен тас басылымдарынан қорғауды
«Қазақавтожол» РМК-да өз күшімен істеген жұмыстан кіріс көлемі ұлғаюда.
Нақты бәсеке ортасы негізделіп, 2001 ж. бастап жол саласын
Республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын орта жөндеу жұмыстары «Қазақавтожол»
Соңғы жылдары техникалық қамтумен үлкен тәжірибесі бар көптеген құрылыс
Жол қызметі нарығында ең негізгі фактор болып, қызмет көрсетудің
Сонымен қатар «Қазақавтожол» РМК компаниясының орындайтын факторларының ішіне қызмет
Көптеген жылдар бойы кәсіпорын көптеген халықаралық сайыстар мен жәрмеңкелерде
Кәсіпорынның харекет күші заңды түрде негізделген және лицензиясы бар.
құрылыс жұмыстарына арналған жобалар (сметалық құжаттар, құрылысты ұйымдастыру жобалары
құрылыс жөндеу жұмыстар (жер жұмыстары, қосымша және негізгі құрылғылар
құрылыс монтаждау жұмыстарын мен құрылыс материалдар өндірісін, бұйымдар мен
Кәсіпорын өз күшімен жалпы көлемінен 5,8 млрд тг немесе
2007 ж. 8,4 млрд тг сомасына жұмыс көлемін орындау,
«Қазақавтожол» РМК облыстық филиалдарда материалдар құнын арзандату үшін келесідей
асфальт, бетон зауыттарында асфальт пен бетон өндірісі;
бөлшек құрылғыларда фракциялық қиыршық тас өндірісі;
тас, қиыршық тас карьерлерде құрылыс тасты, қиыршық тас гравийлік,
мұзға қарсы материалды даярлау мақсатында құм мен техникалық тұзды
қарды тоқтататын құрылғыларды даярлау;
көпір мен жол серіктерінде қол ұстағыш құрылғыларын даярлау;
жол белгілеулер өндіріс цехта жол белгілеулерін, панно,сигнал бағандарын, километрлік
Жоспарлы жылы өз күшімен асфальт, бетонның 63,8 мың тонна,
Қосымша көлемдерінен алынған қосымша нормаланбаған шығындар (189,3 млн тг),мемлекет
2006 ж. Қазақстан Республикасының көлік пен коммуникация Министрлігімен қабылданған
24.01.2005 ж. Астана қаласының қоғам әлеуметтік қорғау мен еңбек
Кәсіпорынның жұмысшылар денсаулығын сақтау мақсатында, әр жылда бір рет,
«Қазақавтожол» РМК жұмысшыларына бір реттік материалды көмек келесі жағдайларда
Жұмыс беруші мен жұмысшы арасындағы қарым-қатынас Қазақстан Республикасының «Еңбекті
Жұмыс беруші барлық жұмысшыларын төтенше жағдайлардан өз қаражат есебінен
22.05.1995 ж. № 4-7/16/1 «Еңбектің зиянды жағдайында жұмыс істейтін
Өндірістің зиянды мен қауіпті факторларын,төтенше жағдайларды мен өндірісте денсаулыққа
Кәсіпорын кесірінен душар жағдайға ұшыраған әр бір төтенше жағдай,
Жыл сайынғы еңбекті қорғау мен техникалық қауіпсіздікпен қамтамасыз ету
Қазіргі кезде 100 км жолдарға негізгі қаражаттардың орташа қамтамасыз
Көпфункционалды техника мен жаңа түскен қарды жедел түрде 2-3
Осыларға қарап, 2007 ж. кәсіпорын алдында машиналар мен механизмдер
Автомобиль жолдарының күтуі, жөнделуі мен салуды қаржылыландырудың ерекше көзі
1994 ж. бастап Қазақстанда жолдар құрылысын қаржыландыру бірнеше есе
1.01.2001 ж. бастап автомобиль жолдарының жергілікті маңызы бар жүйесінен
Автомобиль жолдарының бүлдірусіз ұсталынуы 1993 ж. бастап 83,42 %-дан
2006 ж. күздік қорытындысына сай 7273 км, яғни автомобиль
«Қазақавтожол» РМК Жол салу филиалдың негізгі қаражаттар мешігінен бөлінетін,
Айналымнан тыс активтердің ортдан көп шамасын (59,4%) жол салу
Сонымен қатар айналымнан тыс активтер құрамына «Қазақавтожол» РМК негізгі
01.01.2006 ж. қарай негізгі құралдардың алғашқы құны 6993 млн
«Аралық жөндеу, ұстау мен көгаландыруға арналған мемлекеттік сатып алуларды
Кәсіпорында техниканы жөндеу механизаторлар күші мен жөндеу жұмысшыларын шақыру
9 ай ішінде машиналар мен құралдарды аралық жөндеге кеткен
Өндірістік және Комплексті бүтін бағдарламаларын орындау үшін 2007 ж.
2006 ж. көмірдің негізгі жеткізушісі «ТФК Дельта» ЖШС, «Астана
2007 ж. көмірдің негізгі жеткізушісі: «ТФК Дельта» ЖШС ,
1.12.2006 ж. қарай кәсіпорынның несие портфелі келесі қарыздарды қамтиды:
-»Казинвестбанк» АҚ 70 млн тг 12 % жылдық мөлшерлеме
-»Казинвестбанк» АҚ 30 млн тг 12 % жылдық мөлшерлеме
-»Казинвестбанк» АҚ 30 млн тг 12 % жылдық мөлшерлеме
1.10.2005 ж. айналым капиталы 102 млн тг-геұлғайып, 1386 млн
1.01.2006 ж. қарай аяқталмаған өндіріс көлемі 10,7 млн тг
2 кесте.
2003-2006 ж.ж. қаржылық көрсеткіштердің талдауы
(мың теңге)
Көрсеткіштер Бірлік өлш/р 2002 ж. 2003 ж. 2004 ж.
Пайда Мың тг 67317 19139 3238 3548
Аралық харекетінің рентабельдігі % 1,0 0,2 -0,3 0,1
Негізгі харекетінің рентабельдігі % 10,2 9,2 9,6 10,7
Меншік құнының деңгейі % 90,8 90,4 90,7 92,8
АХР бөлшегі % 5,9 6,9 8,8 9,3
Орталық аппарат % 1,0 1,0 1,3 1,2
Сыйлық ретінде шығындар % 1,6 0,9 0,3 0,3
Активтер құрылу көздері меншік капиталдың өсімін мен жарғылық капиталдың
01.10.2006 ж. қарай міндеттемелер 913 млн тг құрады. Солардың
2006 ж. 11 ай ішінде пайыздар бойынша төлемдер 12720
Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз 332 млн тг құрады, бұл
01.10.2006 ж. қарай кәсіпорынның меншік капиталы 5214 млн тг
Негізгі қаржылық көрсеткіштердің сызықты талдауы аралық харекеті рентабельдігінің 0,4
Кірістер: 2006 ж. ішінде республикалық және жергілікті маңызы бар
5461 млн тг көліменде жасалған жұмыстардан, басқа да пайдалар
Табыс салығының 2,3 млн тг шығыстарын ескерген жағдайда, таза
2002 ж. таза табыстың сұрыптау нормативі өндірістің дамуына толық
2007 ж. кәсіпорынның жұмысшыларына әлеуметтік көмектесу программасы негізінде, спонсорлық
3 кесте.
Шығыстар
(%)
№ Шығыстар бабы 2007 ж. 2008 ж. 2009 ж.
1 2 3 4 5
Өзіндік құн, соның ішінде 100 100 100
1 Тура шығыстар: 83,3 84,8 83,9
Негізгі өндірістік жұмысшыларының еңбекақысы 15,5 17,4 18,8
Негізгі материалдар: 45,9 50,5 46,8
Құрылыс материалдары 23,5 29,3 26,4
ГСМ 14,9 15,0 14,7
Бөлшектер 7,5 6,2 5,6
Мердігердің қызметі 8,3 6,6 8,9
Амортизация 9,5 7,3 6,7
Тауарларды сату 3,6 2,7 2,4
Машиналар мен бұйымдардың аралық жөндеу 0,4 0,4 0,4
2 Қосымша шығыстар: 16,7 15,2 16,1
Сызықты жұмысшылардың еңбекақысы 3,6 3,1 3,4
Өндірістің қосымша жұмысшы/ң еңбекақысы 6,3 5,5 6,0
3 кесте жалғасы
1 2 3 4 5
Электр қуаты 0,6 0,4 0,4
Жылу 0,6 0,6 0,6
Коммуналды қызметтер 0,05 0,04 0,04
Байланыс қызметі 0,2 0,2 0,2
Іс-сапар шығындары 0,5 0,4 0,4
Салықтар: 0,8 0,6 0,5
Жер 0,0 0,0 0,0
Мүлік 0,2 0,2 0,2
Көлік 0,2 0,2 0,2
Қоршаған ортаны қорғау 0,3 0,2 0,2
Басқалар 0,01 0,01 0,01
Басқа шығыстар 0,2 0,2 0,2
2.2 «Қазақавтожол» Республикалық Мемлекеттік Кәсіпорынның қаржылық айналымдары мен қаржылық
Қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдары кәсіпорынның модельді активтеріне жатады.
Таза айналым капиталы ағымдағы активтердің және міндеттемелердің арасындағы айырма.
Айналым қаржыларының көлемі өндірістік процестің қажеттіліктерімен ғана анықталмайды, сонымен
Ол өндірістік қызметті жүргізуге қажетті ағымдағы активтердің минимумы ретінде
идеалды модель – идеалдық деген термин латын тілінен ұмтылатын
агрессивті модель бойынша ұзақ мерзімді пассивтер ағымдағы емес активтердің
консервативтік модель ағымдағы активтердің ауысымды бөлігі ұзақ мерзімді пассивтермен
компромисті модель - өте нақты модель болып саналады, яғни
Қаржылық айналымдары мен қаржылық ағымдарын басқару – қаржы менеджментінде
Есепті мерзім ішінде «Қазақавтожол» РМК белгілелері бойынша республикалық маңызы
4 кесте.
Негізгі өндірістік көрсеткіштер
(мың теңге)
Жұмыс түрі өлшеу бірлігі 2002 ж. нақты 2003 ж.
Бизнес-жоспар нақты %
1 2 3 4 5 6 7
I. Негізгі құрылыс
Республикалық жүйе Мың тг 6416913 5278614 5346594 101 83
Қайта құру « 3248176 1836548 1905185 104 59
Құрылыс « 386927 445680 443243 99
Толық жөндеу « 93594
Рташа жөндеу « 703081 762959 778837 102 111
Пайдалану « 1985135 2233427 2219329 99 112
Жергілікті жүйе « 486934 346438 775559 224 159
Бағыттар « 52549
70062
133
Барлығы « 6956395 5625052 6192215 110 89
II. Қосымша өндіріс
1. АБЗ
Асфальтті бетон к/з Тонна 114823 76204 77001 101 67
Асфальтті бетон м/з Тонна 100426 90499 91215 101 91
Суық асфальтті бетон Тонна
193311 19331 100
Қара қиыршық тас М3 16208 20868 30421 146 188
2. Бұзғыш, сепкіш құрылғылар
4 кесте жалғасы
1 2 3 4 5 6 7
5-20фракцияла қиыршық тас М3
4088 4693 115
20-40 фракциялы қиыршық тас М3
15500 18586 120
40-70 фракциялы қиыршық тас М3 30890 32025 32025 100
Сепкіш М3
6305 7464 118
3. Тасты қиыршықты карьерлер
ПГС М3 5131 17273 17773 103 346
Табиғи қиыршық тас М3 14000 38803 38803 100 277
ПГМ М3
827 827 100
Ең көп жол апатын ұлғайтқан мекендерн Қарағанды облысы 42,5
«2001-2003 жылдарға арналған республикалық маңызы бар жолдар үстіндегі қауәпсіз
2003 жылға қарай шаралар жоспарында жол үстіндегі белгілеулер мен
2003 жылға қарай «Бірегей бағдарлама» негізінде келесі шаралар тізімін:
5 кесте.
Еңбек ақы мен еңбек
(теңге)
Көрсеткіштер өлшеу бірлігі 2002 ж. нақты 2003 ж.
жоспар нақты %
1 2 3 4 5 6 7
Өз күшімен жасалған жұмыс көлемі Тг 3105622 4059469 4241300
5 кесте жалғасы
1 2 3 4 5 6 7
Асты өндіріс Тонна
Асфальтті бетон М3 215249 186034 187547 100,8 87,1
Қара қиыршық тас М3 16208 20868 30421 145,8 187,7
Қиыршық тас М3 30890 51613 55304 107,2 179
Сепкіш М3
6305 7464 118,4
ПГС М3 5131 17273 1773 102,9 346,3
Табиғи қиыршық тас М3 14000 38803 38803 100 277,1
ПГМ М3
827 827 100
Еңбек төлеу жалпы қоры Тг 722062 874091 913571 104,5
Жұмысшыларға Тг 538481 631766 695085 110,0 129,1
Қызметкерлерге Тг 183581 242325 218486 90,2 119,0
Жасалған жұмысқа еңбекке төлеу
қоры, барлығы: Тг 722062 936203 913571 97,6 126,5
Орташа е/а төлеу қоры, барлығы: Тг 712804 874091 898969
Жұмысшылар Тг 523143 631766 684845 108,4 128,7
Қызметкерлер Тг 180661 242325 214124 88,4 128,7
Жыл бойындағы орташа е/а Адам 3589 3900 3828
Жұмысшылар Адам 3030 3335 3295 98,8 108,7
Қызметкерлер Адам 559 565 533 94,2 95,3
1 жұмысшығы шаққадағы е/а Тг 16551 18677 19573 104,8
Жұмысшылар Тг 14635 15786 17320 109,7 118,3
Қызметкерлер Тг 26932 35741 33509 93,8 124,4
1 жұмысшыға шаққандағы шығым Тг 865 1041 1108 106,5
«Қазақавтожол» РМК 2003 жылға қарай еңбек ақының қоры 874091
Жұмысшылардың кету көлемі 2% төмендеп, 2003 жылға 3828 адам
Айлық орташа еңбек ақы жоспарымен 19573 теңге немесе 104,8
Өткен жылғы 1 адамға шаққандағы шығым көлемі 28,1 %
6 кесте.
Кәсіпорын балансы
(мың теңге)
01.01.02 01.01.03 01.01.04 01.01.05 01.01.06
Актив Мың тг 289311 2941161 5406749 4781389 5624696
% -86.5 4.0 83.3 -11,6 17,6
Айн.тыс активтер Мың тг 1573595 1619809 4062574 3904191 4594849
% -92,1 2,9 150,8 -3,9 17,7
6 кесте жалғасы
Айн. капиталы Мың тг 1255716 1321352 1344175 877198 1029847
% 25,2 5,2 1,7 -34,7 17,4
Солардың ішінде
ТМҚ Мың тг 350787 510790 733537 582558 745820
Деб. Қарыз Мың тг 779004 759011 591192 257015 260773
Ақша Мың тг 125925 51551 19446 37625 23254
Пассив Мың тг 289311 2941161 5406749 4781389 5624696
% -86,5 4,0 83,8 -11,6 18
Міндеттемелер Мың тг 1700187 1770244 1577001 800352 730218
% 215,0 4,1 -10,9 -49,2 -9
Солардың ішінде
Несиелер Мың тг 761492 687254 537084 138087 140000
Кред. Қарыз Мың тг 938695 1082990 1039917 662265 590218
Меншік акпитал Мың тг 1129124 1170917 3829748 3981037 4894478
% -94,5 3,7 227,1 4,0 22,9
01.01.2004 жылғы кәсіпорын балансында келесідей өзгерістер анықталды айналымнан тыс
Меншік капиталының Жарғылық қордың 2002 жылы 500000 мың теңгеден
01.01.2004 ж. мен 01.01.2003 ж. салыстырғанда айналым капиталы 1,7
2003 жылғы айналымнан тыс активтер 2002 жылмен салыстырғанда 150,8
01.01.2003 жылғы салыстырғанда кәсіпорынның міндеттерімелері 10,9 % немесе 193243
Айналымнан тыс активтердің көзі болып, меншікті капитал мен бактің
Активтердің құрылымдық талдауы айналымнан тыс активтер бөлшегінің ұлғаюы мен
Пассивтегі міндеттемелер активтегі айналым капиталын 4,3 % есе көп
01.01.2004 ж. қарағанда айналымнан тыс активтер құрамында активтердің меншік
Айналымнан тыс активтердің талдауы бойынша негізгі құралдар 2002 ж.
Өткен жылмен салыстырғанда дебиторлық қарыз төмендеу тенденциясын иеленіп, 167,8
Мерзімі өткен дебиторлық қарызда әлі күнге дейін қазыналық кәсіпорын
2003 ж. қарай міндеттемелердің жалпы сомасы 162,5 млн.теңгеге төмендеп,
01.01.2004 ж. қарағанда кредиторлық қарыз срмасы 1070641 мың.теңгені, соның
2003 ж. 34,4 мың.теңгені құрайтын Жол қорының кредиторлық қарызы
Несиелерге келетін болсақ, келесілер: «Қазақстан Халық Банкі» ААҚ несиесі
2003 ж. қарағанда «Қазақавтожол» РМК жалпы табысы 6575,2 млн.теңге
Негізгі емес харекетінен түскен пайда 149 млн.теңге құрады, негізгі
Жоспарланған 419,5 млн.теңге ішінен жалпы әкімшілік – шаруашылық шығыстар
Жоспарланған 129,3 млн.теңге ішінен пайыздар бойынша 101,2 млн.теңге, 2004
2003 ж. қарай қаржылық қорытындысы: жоспарланған 59,8 млн.теңгеден пайда
2004ж. қарай 21.10.04ж. шаруашылық – қаржылық харекетінің жоспары негізінде
Солардың ішінде келісім шарттар негізінде 2232,2 млн.теңге құрайтын қосымша
2004 ж. Қарай кәсіпорынмен жасалған жұмыс көлемі 5662 млн.тг
Кәсіпорын қызметін арзандату мақсатында 80 мың тонна асфальтті бетон,
«Қазақавтожол» РМК облыстық филиалдар ақпараты бойынша есепті мерзім ішінде
Республикалық жүйесі бойынша жол апты болған ең көп кездесетін
Бұнда да жол апатын ескертетін жол белгілеулері мен жол
«Қазақавтожол» РМК шаруашылық – қаржылық харекетінің жоспарымен 2004 ж.
2004 ж. жұмысшылар саны жоспармен 3622 адам ішінен 3591
01.01.2005 ж. 01.01.2004 ж. баланстарын салыстыра келе жарғылық қор
Меншік капитал есеп мерзімінің соңына қарай 01.01.2004 жылмен салыстырғанда
Осымен бірге № КГИП-3-1/3340 28 маусым 2004 ж. мемлекеттік
01.01.2005ж. мен 01.01.2004ж. салыстыра келе айналам капиталы 36% немесе
01.01.2005 ж. қарай айналымнан тыс активтер жалпы 01.01.2004 ж.
01.01.2005 ж. жыл басына салыстырғанда кәсіпорын міндеттемелері 50,3 %
Айналымнан тыс активтердің құрылу көзі меншікті капитал, айналым капиталдың
01.01.2004 ж. талдауы бойынша айналымнан тыс активтер құрылымдық тенленциясының
2004 ж. салыстырғанда міндеттемелер пассивте айналым капиталымен активте жабылса,
Негізігі өндірістік қорлардың талдауы бойынша 01.01.2004 ж. салыстырғанда негізгі
Айналым капитал құрылымында ұдайы көлемін материалдық – тауарлық запастар
2004 жылының соңына қарай дебиторлық қарыз 725,2 млн.тг. құрады.
Дебиторлық қарыздың негізгі бөлшегі кәсіпорынның өндірістік харекетінің келісім шарттарын
Мерзімі өткен қарыздар жайлы ескерту хаттары жіберіліп, 3,1 млн.тг.
Есептік мерзімінің соңына қарай кәсіпорын міндеттемелері 783,5 млн.тг. құрап,
Ссудалық қарыздың азаюы 01.07.2004 ж. «Казкоммерцбанк» ААҚ № 01/20
192,7 млн.тг. ағымдағы міндеттемелері «Казахдорстрой» РМКаударылды. 01.01.2005 ж, қарай
Кәсіпорынмен «Қазақстан Халық Банкі» ААҚ алынған несиесі жол құрылыс
«Казкоммерцбанк» ААҚ кәсіпорын: 275 мың АҚШ доллары қаражатын 14
993288 Ақш доллар сомасын 13 % жылдық мөлшерлемесімен «Қазақавтожол»
«Қазақавтожол» РМК 2004 ж. қарай жалпы табыстың 5217,6 млн.тг.
материалдарды сатудан түскен түсім – 422,7 млн.тг.,
көлдік қызметі мен механизмдер бойынша қызметтен түскен түсім –
бас мердігердің қызметінен – 24,1 млн.тг.,
коммуналды қызмет көрсету, байланыс қызметі, қорғау қызметінен – 9,7
жалға беруден түскен түсім – 10,6 млн.тг.,
басқа да табыстар – 3,5 млн.тг.
3 КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ АЙНАЛЫМДАРЫ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ АҒЫМДАРЫН БАСҚАРУ ЖҰМЫСТАРЫН
3.1 Кәсіпорынның қаржылық айналымдарын жетілдіру жолдары
Қаржылық айналым қаражаттарын басқару кәсіпорынның жоспарлы қажеттіліктер механизмімен тікелей
Қаржылық айналымдар көлемін төмендету өзімен бірге тұрақсыз қаржылық жағдайды,
Кәсіпорынның қаржылық айналымдарын қаржыландыру көздерімен қажет етуі айналым қаражаттарының
Есептеу негізі ретінде бұнда «таза айналым капиталы» (меншік айналым
Мәселелер мен міндеттерді зерттеуді шығару жұмыстары барысында қаржылық айналымдарды
- қазіргі кездің қате көзқарасы бойынша қаржылық айналымдардың құрылуы,
- дебиторлық қарызды басқарудағы қажетті көңіл бөлмеуі;
- қаржылық операциялық қажеттіліктердің жоғары болуы.
Бұл бағыттар бойынша практикалық жұмыстың барысында келесідей ұсыныстар енгізілді:
жүйелік көрсеткіштердің көмегімен кәсіпорынның қаржылық айналымдарын басқару методикасы әзірленген.
банктің қысқа мерзімді несиесін ынталандырудың қажетсіздігі.
өндіріс жұмысының жетілдіру шаралары, яғни запастардың қозғалу оптимизациясы қаражаттардың
«Қазақавтожол» РМК (кейін Кәсіпорын) дамыту мақсатында 2007 ж. арналған
2007 ж. бюджетімен республикалық маңызы бар автомобиль жолдарын аралық
«Қазақавтожол» РМК облыстық филиалдарымен жасалатын негізгі харекеті мемлекеттік тапсырыстарды
Осылайша 2007 ж. қарай 6,2 млрд тг сомасын құрайтын
7 кесте.
2007 ж. жасалынатын өндірістік жоспарлар
(мың теңге)
№ Жұмыс түрлері 2007ж. барлығы Квартал бойынша 2008 ж.
I кв II кв III кв IY кв
Республикалық жүйе
1 Пайдалану 4943552 1205864 1301098 1454536 982054 7 млн
Күту 2857154 1158834 463182 463182 772556 2 млн
Аралық жөндеу 1805272 42965 747744 908413 106150 3 млн
Көгаландыру 280526 4064 90173 82941 103348 490000 560000
2 Орта жөндеу 940000
376000 564000
1008000 1018080
Жергілікті жүйе
3 Пайдалану 250000 36850 51300 103750 58100 275000
Күту 92500 36500 10400 5850 39750 101750 106838
Аралық жөндеу 157300 350 40750 97900 18300 173030 181682
Көгаландыру 200
150
50 220 231
Басқа 91448
34974 35200 21274 93362 93277
Барлығы 6225000 1242714 1763372 2157486 1061428 8375362 9400107
2007 ж. «Қазақавтожол» РМК жұмыс көлемін 6225 млн тг
Қосымша жұмыс көлемін жасау қажеттілігі, республикалық маңызы бар автомобиль
Мемлекеттік тапсырысты жасау жұмыстарының рентабельдігін анықтау үшін жаңа көрсеткіштер
2007 ж. мемлекеттік тапсырыстың ҚҚС – сіз 4336 млн
8 кесте.
Шығындар мен жұмыс көлемі
(мың теңге)
№ Жөндеу түрі Шығындар, млн тг Барлығы
Еңбек ақы Маш.пайд. ГСМ Матер/р қосымша Норма/н Жұм.тас/у
1 Аралық жөндеу 217,4 122,8 37,1 710 376,7 83,1
2 Күту 354,2 619,1 625,6 148 614,8 136,4
3 Көгалан/ру 61,9 14,8 10,1 32 107,5 13,1 5,8
9 кесте.
Осы есептеулерден кейін келесі шығындар көлемі
(мың теңге)
№ Жөндеу түрі Шығындар, % Барлығы
Еңбек ақы Маш.пайд. ГСМ Матер/р қосымша Норма/н Жұм.тас/у
1 Аралық жөндеу 13,7 7,8 2,3 44,8 23,8 5,2
2 Күту 14,1 24,7 25,0 5,9 24,5 5,4
3 Көгалан/ру 25,1 6,0 4,1 13,4 43,7 5,3 2,4
2007 ж. қосымша шығындар 1461 млн тг құрайтын болады,
Кәсіпорынның шығысында көрсетілетін, 129 млн тг сомасы қосымша мен
2007 ж. сәуір айында кәсіпорын алдында «Казинвестбанк» АҚ 100
Кәсіпорынның шығынсыз жұмысын қамтамасыз ету үшін, 1,3 млрд тг
10 кесте.
Шығындар көлемі
(%)
№ Жөндеу түрі Шығындар, % Барлығы
Еңбек ақы Маш.пайд. ГСМ Матер/р қосымша Норма/н Жұм.тас/у
1 Қос. көлемдер 14,4 12,5 6,4 38,1 21,2 5,4
11 кесте
Шығындар көлемі
(млн. теңге)
№ Жөндеу түрі Шығындар, млн тг Барлығы
Еңбек ақы Маш.пайд. ГСМ Матер/р қосымша Норма/н Жұм.тас/у
1 Қос. көлемдер 102,4 88,6 45,5 271,0 151,2 38,1
Барлығы 735,8 845,3 718,3 1162,8 1250,3 270,7 65,0 5048,2
2007 ж. қарай өндіріс өнімінің жоспарымен 5461 млн тг
Орта жөндеу жұмыстары сапалы түрде орындалу мақсатында, сайыс негізінде
2007-2009 ж. қоғамдық жұмысшыларға көмектесу мақсатында таза табыстан 15%
Қоршаған ортаны қорғау, еңбекті қорғау мен техникалық қауіпсіздік: қоршаған
2007 ж. 5 млн тг сомасы көмінде материалды емес
2007 ж. машиналар мен құралдарды,ғимараттар мен құрылғыларды аралық жөндеуге
01.10.2006 ж. қарай тауарлы материалдық құнының қалдық сомасы 735,9
12 кесте.
2007 ж. арналған кәсіпорын бюджеті
(мың тг)
I Кірістер Барлығы Кварталдар бойынша:
I II III IY
1 Мемл. заказ 4336449 1057775 1141314 1275908 861451
2 Қосымша жұмыстар көлемі 1124077 32325 405504 616623 69626
3 Нег.харекеттен пайда 180000 20000 55000 78000 27000
4 Нег.емес харекеттен пайда 17000 3000 5500 5500 3000
Кірістер барлығы 5657526 1113100 1607318 1976031 961078
өз күшімен жұмыстар көлемі 5048 1090100 1381905 1645163 931078
II Шығыстар
1 өзіндік құн: 4947255 944494 1441524 1764864 796374
Еңбекті төлеу қоры 1251614 276707 320919 401374 252614
2 Мерзім шығыстары 685639 165264 158740 200417 161218
әкімш/к шаруаш/қ шығыстар 673879 162324 155800 197477 158278
Еңбекті төлеу қоры 479925 110756 110752 147664 110753
Несиелер бойынша % 11760 2940 2940 2940 2940
3 Нег.емес харекеттен шығыстар 17000 3000 5500 5500 3000
4 Шығыстардың барлығы 5649894 1112758 1605764 1970781 960592
5 Жоспарлы пайда 7632 342 11554 5250 486
13 кесте.
Бюджетке аударылатын салықтар, міндеттемелер мен басқа да төлемдер перспективасы
(мың тг)
№ Салықтар,міндеттемелер мен басқа төлемдер өлшем бірлігі Жоспар
2007 ж. 2008 ж. 2009 ж.
1 Зейнетақы қоры Мың тг 178980 240250 288246
13 кесте жалғасы
2 әлеуметтік салық
277574 373139 447767
3 Корпоративті салық
2290 2382 2542
4 Меншікті табыс салығы
112757 151329 181595
5 ҚҚС
368126 474850 442057
6 Жер салығы
1282 1282 1282
7 Мүлік салығы
14309 1489915518
8 Көлік құралдар салығы
10954 11495 15518
9 Қоршаған ортаны ластау төлемдері
13308 14075 14347
10 Басқалар
502 556 576
Барлығы
980582 1284211 1405991
3.2 Кәсіпорынның қаржылық ағымдарын басқаруды жетілдіру жолдары
Ақшалай қаражаттардың жетіспеушіліктің негізгі көздері ішкі және сыртқы көздер
Сыртқы көздерге:
- салық заңдылығының өзгеруі;
- құндылықтың өсуі мен қарыз қаражаттарының қысқа мінездемесі;
- инфляция.
Ішкі көздерге:
Қаржыларды басқару жүйесіндегі жетіспеушіліктер:
- әлсіз қаржылық жоспарлау;
- басқару есебінің болмауы;
- қарыздарды басқарудың жоғалуы;
- кадрлардың төмен сапалылығы.
Кәсіпорынның есептік мерзім аяғына ақшалай қаражаттарының жетіспеушілікке әкелу қорытындысында:
еңбек ақыны төлеу мерзімсіздігі (қызметкерлердің сонымен қатар еңбек ету
жеткізушілер мен бюджет алдындағы қарыздардың өсуі;
алынған несиелер алдында мерзімі өткен қараздардың көбеюі;
қаржылық цикл үздіксіздігінің өсуі;
кәсіпорынның төлемқабілеттілігі деңгейінде активтер өтімділігінің төмендеуі;
меншік капитал мен активтерді пайдалану рентабельдігінің төмендеуі.
Бірақ сонда да ақшалай қаражаттардың өсіміне келесідей шешімдерді жатқызуға
қарыз капиталын ынталандыру;
ағымдық (қысқа мерзімдік) міндеттемелердің ұлғаюы;
айналымнан тыс активтердің азаюы, мысалы сату немесе тез амортизация
дебиторлық қарыздың төмендеуі;
кредиторлық қарыздың ұлғаюы, мысалы материалдарды мерзімін ұзарту жолымен сатып
Ақшалай қаражаттардың көзін ынталандару үшін келесідей сыртқы қаржыландыру көздерінің
- сауда несиелері;
- банк несиелері;
- бағалы қағаздар мен вексельдер;
- факторинг;
- қысқа мерзімді жалға беру.
Қаржылық көздерін таңдау альтернативасында негіз болып осы көздердің ынталандырушы
Қысқа мерзім ішінде кәсіпорын айналымқаражаттарын ұлғайту жолдарының келесідей түрде
баға жеңілдіктерінің сатылған өнім үшін өсуі
жоғары нарықта сұранысы жоғары болатын өнімнің құнын бөлшекпен төлеу
сатып алушыларға тауар несиесінің мерзімін қысқарту мүмкіндігі
дебиторлық қарыздың мерзімі өту инкассациясы
дебиторлық қарызды қайта қаржыландыру қазіргі заманның нысандарын пайдалану –
өнімді сатып алушылар төлем құжаттарын инкассациясын тездету
Қысқа мерзім ішінде ақшалай қаражаттарды төлемін баяулату үшін келесідей
меншік төлем қаражаттарының инкассациялануының флоут қолданылуы
тауарлық несиенің мерзімін кәсіпорын үшін жеткізушілермен сәйкестелуі
ұзақ мерзімді активтердің олардың жалға беруден түскен аударылу қажеттілігі
қаржылық несиелер портфелін қысқы мерзімдіден ұзақ мерзімдіге көшірумен байланыстырып
«Қазақавтожол» РМК қаржылық ағымдарының ұзақ мерзімде ұлғаю көлемі келесідей
меншік капиталын ұлғайту мақсатында стратегиялық қаражаттарды ынталандыру жұмыстары
ұзақ мерзімді қаржылық несиелерді ынталандыру
негізгі қаражаттардың қолданбайтын бөлігін сатудан
Қаржылық айналымдар теріс көлемінің төмендеуі ұзақ мерзім ішінде келесідей
инвестициялық бағдарламалардың нақты құрылу мен көлемінің азаюы
қаржылық инвестицияланудан бас тарту
кәсіпорынның үнемі шығындар сомасының азаюы
айналымнан тыс активтердің өндіру операциялық көлемінің ұлғаюы
инвестициялық проекттерді жасау мен оларды жүзеге асыруын тез мерзімде
кәсіпорынның операциялық харекетінің диверсификациясының өмірге келуі
қаржылық инвестициялар портфелінің активті түрде жасалуы
ұзақ мерзімді несиелердің мерзімнен бұрын жабылуы
Кәсіпорынның тұрақты жұмыс істеу мен табыстың ұлғаю мақсатында өндірістің
Кәсіпорынға келесідей шаралар ұсынылады:
меншік айналым қаражаттарын ұлғайту мақсатында меншік капиталын ұлғайту саясатын
баланстың өтімділігі мен төлеу қабілеттілігін жандандыру саясатын жүргізу
Қаржылық жағдайын жақсарту мақсатында кәсіпорынға:
дебиторлық пен кредиторлық қарыздардың ара қатынастарын талдау. Дебиторлық қарыздың
мерзімі өткен қарыздар есебін басқару, аванстық төлемдер саясатын жетілдіру
қажетсіз дебиторлық пен кредиторлық қарыздарын лезде табу, солардың ішіне:
меншік айналым капиталын ұлғайту.
Негізгі қаражаттардың тиімділігін арттыру мақсатында қор қайтарымдылығының көлемін жоғарлатуын
Кәсіпорынның төлем қабілеттілігі мен өтімділігін жақсарту мақсатында келесідей шаралар
- баланстың абсолютті өтімділігін жоғарлату, өйткені абсолютті өтімділік лезде
- аралық өтімділіктің деңгейін ұлғайту. Меншік қаражаттарының көмегімен запастап
ҚОРЫТЫНДЫ
Сонымен қаржылық айналымның мен қаржылық ағымдарының құрылудың басты факторы
Оң ағымдар кәсіпорынға ақшаның түсімін көрсетсе, теріс ағымдар керісінше
Қаржылық айналымдар өзімен бірге ақшалай нысандағы жоспарлы қолданылатын және
Қаржылық айналымдардың үздіксіз қозғалысы өндіріс пен айналыстың кедергісіз жұмысын
Қаржылық айналымдар қаржылық категорияларының ішінде ең негізгісі бола отырып,
Нарықтық экономикаға өтумен байланысты кәсіпорындардың көбінде қаржылық айналымдардың жағдайы
Белгілі мерзім ішінде ақшалай қаражаттар қалдығының азаюы немесе ұлғаю
Сондықтан ақшалай қаражаттары қалдығының өзгеруі кәсіпорынның активтер мен пассивтердің
Компанияның қаржылық бақылаудың ішкі міндеттері негізінде қаржылық ресурстарының кәсіпорын
Кәсіпорының ақшалай ағымдарының барлық түрлерімен топталасуы есеп беру ақпаратының
Кәсіпорынның қаржылық қорытындылар талдау қорытындысы кәсіпорынның қаржылық жағдайының жалпы
Кәсіпорынның тиімді жұмысы мен өндірістің барлық факторларын пайдалануы оның
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау кезінде табыстылықпен байланысты келесідей басқа
Кәсіпорынның шаруашылық харекеті барысында ағымдағы активтердің біраз бөлігі қатысады.
Ағымдағы пассивтердегі қысқа мерзімді несиелер ресурстарды қолданумен, яғни операциялық
Ақшалай қаражаттар, қысқа мерзімді қаржылық салымдар, қысқа мерзімді несиелер
Аналым капиталын пайдалану тиімділігі келесідей көрсеткіштер қатарын есептеу жолымен
Айналым капиталын қолдану тиімділігін жоғарлатуы біріншіден, оның айналу жылдамдығында
Экономикалық субьектінің қаржылық жағдайының көзқарасының бірі болып – харекетінің
Экономикалық субьектінің қаржылық тұрақтылығы негізінде оның запастарының қамтылу мен
Талдау жасау мақсатында запастар мен қарыздарды жабу көп деңгейлі
Қаржылық харекеті қорытындысында айналым қаражаттарының қосымша аударымдарын тарту немесе
Қарыз қаражаты есебінен айналым қаражатын ұлғайта отырып, кәсіпорынға ағымдағы
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасының Президентінің халыққа жолдауы: «Біздің ішкі және сыртқы
Ефимова О.В. «Финансовый анализ»- М.: Бух. учет, 1996 –208
Моляков Д.С. «Финансы предприятий отраслей народного хозяйства»: Учеб. пособ.-
«Финансы предприятий»: Учеб. пособ. /Под ред. Бородиной - М.:
Бланк И.А. «Финансовый менеджмент»: Учебный курс. – Киев: Ника-Центр,
Бригхем Ю., Гапенски Л. «Финансовый менеджмент»: полный курс: в
Крейнина М.Н. «Финансовый менеджмент»: учебное пособие. – М.: Издательство
Рубинштейн Т.Б. «Планирование и расчеты денежных средств фирм и
«Экономика предприятия»: учебник для вузов./ пер. с нем. под
«Қазақстан Республикасының Конституциясы», 1998 ж. 30 тамыз.
«Қазақстан Республикасының Азматтық Кодексі», 2007 ж. 12 қаңтар.
«Жергілікті мемлекеттік басқару туралы» Заң, 2001 ж. 23 қаңтар.
«Қазақстан Республикасының банктер және банктік қызметі туралы» заң, 1995
Егемен Қазақстан, 2006 ж. 8 ақпан.
Павлова А.Н. «Управление денежных оборотов», М-1998 ж.
Халық, 2005 ж. 23 маусым, 9 бет.
Мир финансов, 2006 ж., № 2, 11-13 бет.
«Қазақстан Республикасының Акционерлік Қоғамы туралы» заң, 1998 ж.
19. Крейнина М.Н. «Бухгалтерский баланс как база для принятия
Купчина Л.А. «Анализ финансовой деятельности с помощью коэффициентов». //
Макарьева В.И. «Отличие бухгалтерской отчетности 2000 года от бухгалтерской
Матвеева В.М., Шутенко В.В. «Финансовый анализ позволяет предупредить несостоятельность».
Михеев В. «Методические вопросы управления ликвидностью фирмы». // Проблемы
Палий В. «Международные стандарты отчетности – условие прозрачного управления
Савушкин М. «Анализ финансового состояния фирмы». // Маркетинг. 2000.
Фащевский В.Н. «Об анализе платежеспособности и ликвидности предприятия». //
Ховрат П. «Сбалансированная система показателей как средство управления предприятием».
Стоянова «Финансовый менеджмент» – М.1995 г.
Шеремет, Сайфуллин Р.С. «Финансы предприятий» – М. 1997г.
Қосымша А
2003 ж. кәсіпорын балансы
(мың теңге)
Активтер Есепті мерзімінің басы Есепті мерзімінің соңы
1. Ұзақ мерзімді активтер
Материалды активтер (101-106), соның ішінде:
1265 1697
Гудвилл (105) 0 0
Материалды емес активтердің амортизациясы (111-116) 450 958
Материалдық емес активтердің баланстық (қалдық) сомасы, соның ішінде: 815
Гудвилл 0 0
Негізгі қорлар, соның ішінде: 2640284 6099328
Жер (121) 0 0
Ғимараттар (122) 588658 798517
Машиналар мен құрылғылар (123) 1491494 3247121
Транспорттық қорлар (124) 524738 2001184
Басқа да қорлар (125) 35394 52506
Негізгі қорлардың амортизациясы (131-134) 1136305 2128119
Негізгі қорлардың баланстық (қалдық) сомасы, соның ішінде: 1503979 3971209
Жер 0 0
Ғимараттар 530300 704440
Машиналар мен құрылғылар 759214 2104332
Транспорттық қорлар 195652 1127672
Басқа да қорлар 18813 34765
Аяқталмаған өндіріс (126) 113295 88906
Инвестициялар, солардың ішінде: 1720 1720
Еншілес мекемелердің инвестициялары (141) 0 0
Туынды мекемелердің инвестициялары (142) 0 0
Заңды тұлғалармен ортақ бақыланатын инвестициялары (143) 1720 1720
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялары (401-403) 0 0
Басқа инвестициялар (144) 0 0
Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыз, соның ішінде: 350585 301721
Алынатын шоттар (301, 303) 0 0
Алынатын вексельдер (302) 0 0
Еншілес ұйымдар мен ішкі топтар арасындағы қарыз (321) 350585
Қызметкерлер мен басқа да тұлғалардың қарыздары (333) 0 0
Басқа да дебиторлық қарыз (322, 323, 332, 334) 0
Келешек мерзім шығыстары (341-343) 0 0
Ұзақ мерзімді активтер қорытындысы 1970394 436429
2. Ағымды активтер
Тауарлы материалдық запастар, солардың ішінде: 510790 73353
Материалдар (201-208) 471170 52662
Аяқталмаған өндіріс (211-214) 34919 19393
Тауарлар (221-223) 4701 1297
Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз, солардың ішінде: 408426 28947
Аванстық төлемдер (351, 352) 106374 9193
Келешек мерзім шығыстары (341-343) 362 5
Алынатын шоттар (301,303) 210348 1481
Алынатын вексельдер (302) 0 0
Еншілес ұйымдар мен ішкі топтар арасындағы қарыз (321) 0
Қызметкерлер мен басқа да тұлғалардың қарыздары (333) 2639 50
Басқа да дебиторлық қарыз (322,323,331,332,334) 88703 43681
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар (401-403) 0 0
Ақшалар (411,421-424,431,432,441,451,452) 51551 19446
Ағымды активтер қорытындысы 970767 1042454
Баланс 2941161 5406749
Меншікті капитал мен міндеттемелер
1. Меншікті капитал
Жарғылық қор (501-503,511,521) 562596 3179467
Қосымша төленген капитал (531) 495438 471599
Қайта бағалау сомасы (қосымша төленбеген капитал), соның ішінде: 12454
Негізгі қорлар (541) 12454 12454
Инвестициялар (532) 0 0
Қайта бағалаудың басқа сомалары (543) 0 0
Резервтік капитал (551,552) 0 5997
Бөлінбеген пайда (жабылмаған шығыс) (561,562), соның ішінде: 100429 160231
Есепті жылдың (561) 55485 67317
Меншікті капиталдың қорытындысы 1170917 3829748
4. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Несиелер, солардың ішінде: 488429 374002
Қанағаттанған ұзақ мерзімді несиелер (601-603) 488429 374002
Қанағаттанбаған ұзақ мерзімді несиелер (601-603) 0 0
Негізгі және еншілес ұйымдардың бір біріне берген несиелері
Ұзартылған несиелер (632) 0 0
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің қорытындысы 488429 374002
5. Ағымдағы міндеттемелер
Қысқа мерзімді несиелер мен овердрафтар (601-603) 198825 163082
Ұзақ мерзімді несиелердің ағымды бөлімі (601-603)
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыз, соның ішінде: 1082990 1039917
Төлеуге шоттар мен вексельдер (671,603) 862156 684406
Алынған аванстар (661,662) 711 138397
Салықтар бойынша қарыздар (631,633,634)
84049 76932
Төлеуге қажетті дивиденттер (621,622)
0 0
Негізігі және еншілес ұйымдар аралық қарыздар (321) 0 0
Қызметкерлерге қарыз (682) 2938 1959
Басқа да қарыз (632,642,643,651-655,687) 73485 55477
Төлеуге қажетті шығындар (681,683,684,685,686) 59651 82746
Келешек мерзім шығындары (611) 0 0
Төтеше жағдай бойынша төлемдер (686) 0 0
Ағымдағы міндеттемелердің қорытындысы 1281815 1202999
Баланс 2941161 5406749
Қосымша Ә
2004 ж. кәсіпорын балансы
(мың теңге)
Активтер Есепті мерзімінің басы Есепті мерзімінің соңы
1. Ұзақ мерзімді активтер
Материалды активтер (101-106), соның ішінде: 1,697 1,776
Гудвилл (105) 0 0
Материалды емес активтердің амортизациясы (111-116) 958 986
Материалдық емес активтердің баланстық (қалдық) сомасы, соның ішінде: 739
Гудвилл 0 0
Негізгі қорлар, соның ішінде: 6188234 5531582
Жер (121) 0 0
Ғимараттар (122) 798517 196099
Машиналар мен құрылғылар (123) 3247121 3111849
Транспорттық қорлар (124) 2001184 217398
Басқа да қорлар (125) 52506 54388
Аяқталмаған өндіріс (126) 88906 5185
Негізгі қорлардың амортизациясы (131-134) 2128119 2114222
Негізгі қорлардың баланстық (қалдық) сомасы, соның ішінде: 4060115 3417360
Жер 0 0
Ғимараттар 704440 146946
Машиналар мен құрылғылар 2104332 2005766
Транспорттық қорлар 1127672 1177988
Басқа да қорлар 34765 34839
Инвестициялар, солардың ішінде: 1720 1000
Еншілес мекемелердің инвестициялары (141) 0 0
Туынды мекемелердің инвестициялары (142) 0 0
Заңды тұлғалармен ортақ бақыланатын инвестициялары (143) 1720 1000
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялары (401-403) 0 0
Басқа инвестициялар (144) 0 0
Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыз, соның ішінде: 301721 485044
Алынатын шоттар (301, 303) 0 0
Алынатын вексельдер (302) 0 0
Еншілес ұйымдар мен ішкі топтар арасындағы қарыз (321) 301721
Қызметкерлер мен басқа да тұлғалардың қарыздары (333)
485044
Басқа да дебиторлық қарыз (322, 323, 332, 334) 0
Келешек мерзім шығыстары (341-343) 0 0
Ұзақ мерзімді активтер қорытындысы 4364295 3904199
2. Ағымды активтер
Тауарлы материалдық запастар, солардың ішінде: 733537 582550
Материалдар (201-208) 526626 530848
Аяқталмаған өндіріс (211-214) 193933 5160
Тауарлар (221-223) 12978 0
Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз, солардың ішінде: 289471 24026
Аванстық төлемдер (351, 352) 91936 61456
Келешек мерзім шығыстары (341-343) 558 1228
Алынатын шоттар (301,303) 148197 114323
Алынатын вексельдер (302) 0 0
Еншілес ұйымдар мен ішкі топтар арасындағы қарыз (321) 0
Қызметкерлер мен басқа да тұлғалардың қарыздары (333) 0 0
Басқа да дебиторлық қарыз (322,323,331,332,334) 0 0
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар (401-403) 0 0
Ақшалар (411,421-424,431,432,441,451,452) 19446 37594
Ағымды активтер қорытындысы 1042454 860353
Баланс 5406749 4764544
Меншікті капитал мен міндеттемелер
1. Меншікті капитал
Жарғылық қор (501-503,511,521) 3179467 3173174
Қосымша төленген капитал (531) 0 0
Қайта бағалау сомасы (қосымша төленбеген капитал), соның ішінде: 0
Негізгі қорлар (541) 12454 12454
Инвестициялар (532) 0 0
Қайта бағалаудың басқа сомалары (543) 471599 695903
Резервтік капитал (551,552) 5997 6358
Бөлінбеген пайда (жабылмаған шығыс) (561,562), соның ішінде: 160231 129175
Есепті жылдың (561) 67317 12010
Меншікті капиталдың қорытындысы 3829748 3981037
4. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Несиелер, солардың ішінде: 374002 0
Қанағаттанған ұзақ мерзімді несиелер (601-603) 0 0
Қанағаттанбаған ұзақ мерзімді несиелер (601-603) 0 0
Негізгі және еншілес ұйымдардың бір біріне берген несиелері
Ұзартылған несиелер (632) 0 0
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің қорытындысы 374002 0
5. Ағымдағы міндеттемелер
Қысқа мерзімді несиелер мен овердрафтар (601-603) 163082 138087
Ұзақ мерзімді несиелердің ағымды бөлімі (601-603) 0 0
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыз, соның ішінде: 822803 437825
Төлеуге шоттар мен вексельдер (671,603) 684406 436460
Алынған аванстар (661,662) 0 0
Салықтар бойынша қарыздар (631,633,634)
138397 1365
Төлеуге қажетті дивиденттер (621,622)
0 0
Негізігі және еншілес ұйымдар аралық қарыздар (321) 140182 131904
Қызметкерлерге қарыз (682) 0 0
Басқа да қарыз (632,642,643,651-655,687) 0 180
Төлеуге қажетті шығындар (681,683,684,685,686) 82746 69948
Келешек мерзім шығындары (611) 57436 61776
Төтеше жағдай бойынша төлемдер (686) 0 0
Ағымдағы міндеттемелердің қорытындысы 1202999 783507
Баланс 5406749 4764544
Қосымша Б
2005 ж. кәсіпорын балансы
(мың теңге)
Активтер Есепті мерзімінің басы Есепті мерзімінің соңы
1. Ұзақ мерзімді активтер
Материалды активтер (101-106), соның ішінде: 1776 1784
Гудвилл (105) 0 0
Материалды емес активтердің амортизациясы (111-116) 986 1330
Материалдық емес активтердің баланстық (қалдық) сомасы, соның ішінде: 790
Гудвилл 0 0
Негізгі қорлар, соның ішінде: 5531582 6553007
Жер (121) 0 0
Ғимараттар (122) 196099 250175
Машиналар мен құрылғылар (123) 3111849 3805009
Транспорттық қорлар (124) 2117398 2425523
Басқа да қорлар (125) 54385 61603
Аяқталмаған өндіріс (126) 51851 10697
Негізгі қорлардың амортизациясы (131-134) 2114222 2400265
Негізгі қорлардың баланстық (қалдық) сомасы, соның ішінде: 3417360 4152742
Жер 0 0
Ғимараттар 146944 197513
Машиналар мен құрылғылар 2005768 2532270
Транспорттық қорлар 1177959 1376224
Басқа да қорлар 34838 36038
Инвестициялар, солардың ішінде: 1000 1000
Еншілес мекемелердің инвестициялары (141) 0 0
Туынды мекемелердің инвестициялары (142) 0 0
Заңды тұлғалармен ортақ бақыланатын инвестициялары (143) 1000 1000
Ұзақ мерзімді қаржылық инвестициялары (401-403) 0 0
Басқа инвестициялар (144) 0 0
Ұзақ мерзімді дебиторлық қарыз, соның ішінде: 485041 440653
Алынатын шоттар (301, 303) 0 0
Алынатын вексельдер (302) 0 0
Еншілес ұйымдар мен ішкі топтар арасындағы қарыз (321) 0
Қызметкерлер мен басқа да тұлғалардың қарыздары (333) 0 0
Басқа да дебиторлық қарыз (322, 323, 332, 334) 485041
Келешек мерзім шығыстары (341-343) 0 0
Ұзақ мерзімді активтер қорытындысы 3904191 4594849
2. Ағымды активтер
Тауарлы материалдық запастар, солардың ішінде: 582558 745820
Материалдар (201-208) 530849 655512
Аяқталмаған өндіріс (211-214) 51619 85928
Тауарлар (221-223) 90 4380
Қысқа мерзімді дебиторлық қарыз, солардың ішінде: 257015 260773
Аванстық төлемдер (351, 352) 63061 49743
Келешек мерзім шығыстары (341-343) 1228 2620
Алынатын шоттар (301,303) 112719 122638
Алынатын вексельдер (302) 0 0
Еншілес ұйымдар мен ішкі топтар арасындағы қарыз (321) 0
Қызметкерлер мен басқа да тұлғалардың қарыздары (333) 80007 85772
Басқа да дебиторлық қарыз (322,323,331,332,334) 0 0
Қысқа мерзімді қаржылық инвестициялар (401-403) 0 0
Ақшалар (411,421-424,431,432,441,451,452) 37625 23254
Ағымды активтер қорытындысы 877198 1029847
Баланс 4781389 5624696
Меншікті капитал мен міндеттемелер
1. Меншікті капитал
Жарғылық қор (501-503,511,521) 3137147 3137147
Қосымша төленген капитал (531) 695903 1631156
Қайта бағалау сомасы (қосымша төленбеген капитал), соның ішінде: 12454
Негізгі қорлар (541) 12454 12454
Инвестициялар (532) 0 0
Қайта бағалаудың басқа сомалары (543)
Резервтік капитал (551,552) 6358 6691
Бөлінбеген пайда (жабылмаған шығыс) (561,562), соның ішінде: 129175 107030
Есепті жылдың (561) 12010 6650
Меншікті капиталдың қорытындысы 3981037 4894478
4. Ұзақ мерзімді міндеттемелер
Несиелер, солардың ішінде:
Қанағаттанған ұзақ мерзімді несиелер (601-603) 0 0
Қанағаттанбаған ұзақ мерзімді несиелер (601-603) 0 0
Негізгі және еншілес ұйымдардың бір біріне берген несиелері
Ұзартылған несиелер (632) 0 0
Ұзақ мерзімді міндеттемелердің қорытындысы 0 0
5. Ағымдағы міндеттемелер
Қысқа мерзімді несиелер мен овердрафтар (601-603) 138087 140000
Ұзақ мерзімді несиелердің ағымды бөлімі (601-603) 0 0
Қысқа мерзімді кредиторлық қарыз, соның ішінде: 437825 435535
Төлеуге шоттар мен вексельдер (671,603) 436460 435165
Алынған аванстар (661,662) 1365 370
Салықтар бойынша қарыздар (631,633,634)
0 0
Төлеуге қажетті дивиденттер (621,622)
0 0
Негізігі және еншілес ұйымдар аралық қарыздар (321) 0 0
Қызметкерлерге қарыз (682) 0 0
Басқа да қарыз (632,642,643,651-655,687) 134634 108238
Төлеуге қажетті шығындар (681,683,684,685,686) 69948 67816
Келешек мерзім шығындары (611) 0 0
Төтеше жағдай бойынша төлемдер (686) 180 2421
Ағымдағы міндеттемелердің қорытындысы 800352 730218
Баланс 4781389 5624696
Қосымша В
Жұмысшылардың шама құрылымы.
негізгі өндірістік жұмысшылар;
қосымша өндіріс жұмысшылары;
сызықты жұмысшылар;
жол пайдаланушы учаскесінің жұмысшылары;
филиалдар бақылаудағы жұмысшылар.
3