Есептемелік түсініктеме хат
Түсініктеме хат парағының саны _____________
Сызу саны _________________________________
Аннотация
Дипломдық жобада Тараз қ. «ӘулиеатаТрансПасс» ЖШС жағдайында қозғалтқышты
Автомобильдердің дайындық коэффициентін арттыру үшін бұл жұмыстарды жетілдіру қажет.
Аннотация
В данном проекте рассмотрены вопросы совершенствования организация работ моторного
Дипломный проект содержит пояснительную записку ___ стр и
Annotation
In the given project the questions of perfection organization
The degree project contains an explanatory slip ___ стр
МАЗМҰНЫ
Кіріспе 7
1. ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ «ӘУЛИЕАТАТРАНСПАСС» ЖШС-нің ӨНДІРІСТІК ЖҰМЫСЫН ТАЛДАУ
1.1. Автокөлік кәсіпорынының пайда болуы және өніп қалыптасуы
1.2. Автобус паркінің жалпы сипаттамасы 9
1.3. Автобус паркінің өндірістік – техникалық базасы 16
1.4.Техника-экономикалық көрсеткіштерінің талдауы 19
1.5. Дипломдық жобаның мақсаты мен тапсырмасы бойынша талдау қорытындысы
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ 21
2.1. Техникалық қызмет және жөндеу жұмыстарының мерзімділігін жұмыс жағдайына
2.2. Автокөліктерге арналған ТҚ жұмыстарының еңбек сиымдылығын бір қалыпқа
2.3. Автокөліктерге ТҚ және жөндеудің саның анықтау
2.4. Автокөліктерге жүргізілетін ТҚ бойынша жұмыс көлемін анықтау
2.5. ТҚ және АЖ жұмыстарын жүргізетін орындардың режимдері
2.6. Жұмысшылардың санын есептеу 27
2.7. Автокөліктерге ТҚ жұмыстарын жүргізетін пост сандарын анықтау
2.8. Өндірістік аудан мөлшері 28
2.8.1. ТҚ және АЖ постарын табу 28
2.8.2. Участок ауданын табу 29
2.8.3. Қосымша қоймалар ауданың табу 30
2.9. Жалпы құрылыстық талаптар 30
3. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ 33
3.1. Операция кезегін тағайындау. 33
3.2. Операциялардың режимдерін есептеу. 33
3.2.1.Токарлық операция 33
3.2.2.Ажарлау операциясы. 35
3.3. Технологиялық процестердi техникалық нормалау. 37
3.3.1.Токарлық операцианы техникалық нормалау. 37
3.3.2. Бұрғылау операциясын техникалық нормалау. 38
3.4. Бөлшекті жасаудың техникалық - экономикалық негіздеу. 39
4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ 42
4.1. Бастапқы мәліметтер 42
4.2. Қозғалтқыш бөлімінің негізгі құралдарының құны 43
4.3. Қосымша күрделі шығындарды есептеу 43
4.4. Пайдалану шығындарын анықтау 45
4.5. Қозғалтқыш бөлімін реконструкциялау кезінде жылдық тиімділігін анықтау
4.6. Техника-экономикалық көрсеткіштер 46
5. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ 48
5.1. Еңбектің қорғаудың құқықтық негіздері 48
5.2. Кәсіпорынның тіршілік қауіпсіздігі 49
5.3. Кәсіпорынының техникалық қауіпсіздігі 50
5.4. Кәсіпорынның өрт қауіпсіздігі 51
ҚОРЫТЫНДЫ 53
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..........................................................................54 КІРІСПЕ
Тынымсыз Тараздың дамылсыз қозғалған көліктері көбейген сайын, жүргізушілердін жұмысы
Автомобиль көлігі қалалардағы, сондай-ақ ауылдық жерлердегі тұрғындар үшін де
Техникалық пайдалану автомобиль көлігі жүйесінің бірыңғай түрі болып есептелінеді.
Дегенмен автобус паркінің техникалық күйін жақсарту өте баяу жүргізілуде.
1. ТАРАЗ ҚАЛАСЫНЫҢ «ӘУЛИЕАТАТРАНСПАСС» ЖШС-нің ӨНДІРІСТІК ЖҰМЫСЫН ТАЛДАУ
1.1. Автокөлік кәсіпорынының пайда болуы және өніп қалыптасуы
Облыс орталығындағы ең көне және ең үлкен автопарк -
1961 жылы қаңтар айында облыстық сауда басқармасы автокөлік шаруашылық
Осы жылдың аяғында жылжымалы құрам саны 50-бензовозбен және 60
Цех жұмыстары: вульканизаторлық, токарлық және т.б. цех жұмыстары 1977
№1 автокомбинаты 1981 жылы екіге бөлінеді. Барлық жүк машиналары
1.2. Автобус паркінің жалпы сипаттамасы
ЖШС «ӘулиеАтаТрансПасс» паркі Бурульск көшесінде қаланың солтүстік-батыс бөлігінде орналасқан
Жалпы барлық маршрут қашықтықтығы 353,5 км. Қаланың ішкі және
Қазір он бағыт бойынша 200 автобус, 10 шағын автобус
Жүргізушілердің үздігіне сый ақы тағайындайды. Көліктеріне күрделі жөндеу қажет
Жұмысты ұйымдастыру орынбасары Олег Колесников, бас есепші Тамара Ащепкина,
Бұл жерде жүргізушілердің 70 пайызы жастар. Еңбектері әлі де
бермек.
Басқару структурасы
Желіде әртүрлі маркалы автобустар қызмет етеді. Әрбір маршрутта екі
ЖШС «ӘулиеАтаТрансПасс» паркінің басқару структурасы 1.1-суретте көрсетілгендей кәсіпорынды Президент
ЖШС «ӘулиеАтаТрансПасс» паркінің баспланы
1) қабылдау бөлімі; 2) жеке транспорт тұрақтамасы; 3) қозғалтқышты
1.2-сурет
1.1-кесте
Паркінің қызмет етіп жатқан автобус маршруттарының мінездемесі
Маршрут № 4 15 18 25 26 27 29
Маршрут ұзақтығы, км 6,2 14,2 7,5 10,5 11,2 24,7
Қозғалыс басталу уақыты, сағ/мин 600 620 604 608 604
Қозғалыс аяқталу уақыты, сағ/мин 2325 2256 2325 2300 2325
Қозғалыс кезіндегі интервал, мин 15 26 15 18 10
Қала сыртындағы маршруттар
№7 Тараз – Уч курган
№8, №9 Тараз – Табак совхоз
№10 Тараз - Гродикова
№11 Тараз – 6-й совхоз
Автобазада 123 әр түрлі маркалы автобустар бар. Парктің үлкен
Талдау көрсеткіші бойынша жылдан-жылға автобустар саны көбеюде. Қазіргі уақытта
1.2-кесте
ЖШС «ӘулиеАтаТрансПасс» паркінің жылжымалы құрам тізімі
Көлік маркасы Шығарылған жылы Саны, дана
ПАЗ 32054-07 2007 3
ПАЗ 32054 2007 13
ПАЗ 32054 2006 2
ПАЗ 3205 1998 1
ПАЗ 3205 1999 12
ПАЗ 3205 2000 5
ПАЗ 3205 2001 4
ПАЗ 3205 2002 4
ПАЗ 3205 2006 7
ПАЗ 32053 2003 1
ПАЗ 4234 2006 2
ПАЗ 4234 2007 8
ПАЗ 4234 2008 5
FAWCa 6602 2005 3
FAWCa 6602 2006 3
FAWCa 6602 2007 27
FAWCa 6602 2008 5
FAWCa 6801 2005 1
ГАЗ 322132-220 2005 3
ГАЗ 322132-224 2003 1
ГАЗ 322132-224 2005 5
ГАЗ 322131 95 2005 1
Mersedes – Bens 1990 1
SCANIA 1987 1
ВАЗ 2106 2005 5
Барлығы
123
УРАЛ 375 ЕЭ 1980 1
ЗиЛ 431810 1989 1
ЗиЛ 131 1985 1
ЗиЛ ММЗ 4502 1982 1
ГАЗ 3129 1994 1
УАЗ 452 1980 1
ГАЗ 31105-120 2005 1
Митсубиси-Монтеро спорт 2000 1
УАЗ 31512 1992 1
Renault АЕ 420 (прицеп рефрижиратор) 1994 1
Toyota land cruiser 100 VX 2007 1
Барлығы
11
ТҚ-1, ТҚ-2 және де жөндеу-қызмет жасау жұмыстарын орындау мерзімі
1.3-кесте
Автобустардың техникалық міңездемелері
№ Автобус маркасы Қозғалтқыш Ұзындығы, мм Отыру/тұру орны Классы
ПАЗ 32054-07 бензинді 6925 21/38 кіші
ПАЗ 32054 бензинді 7000 24/42 кіші
ПАЗ 3205 бензинді 7000 24/35 кіші
ПАЗ 32053 бензинді 7000 25/41 кіші
ПАЗ 4234 дизельді 8165 30/50 орта
FAWCa 6602 дизельді 5995 18/28 кіші
FAWCa 6801 дизельді 8030 26/49 орта
ГАЗ 322132-220 бензинді 5500 13 өте кіші
ГАЗ 322132-224 бензинді 5500 13 өте кіші
ГАЗ 322131 95 бензинді 5500 15 өте кіші
Mersedes – Bens дизельді 12000 44/77 үлкен
SCANIA дизельді 11700 44/77 үлкен
1.4-кесте
Жеңіл автомобильдердің техникалық міңездемелері
№ Автомобиль маркасы Қозғалтқыш көлемі, л Толық тиілген автомобильдің
ВАЗ 2106 1,564 1035
ГАЗ 31029 2,445 1390
ГАЗ 31105-120 2,3 1400
Тойота Лендкрузер 100 4,164 2425
УАЗ 452 2,445 1700
УАЗ 31512 2,445 1700
Митсубиси-Монтеро 3,500 2060
1.5-кесте
Жүк автомобильдердің техникалық міңездемелері
№ Жүк автомобильдердің маркасы Қозғалтқыш түрі Тиегіш бөлімі Жүк
1 УРАЛ 375 ЕЭ Бензинді Бортовой 8
2 ЗиЛ 431810 Бензинді/Газ Бортовой 6
3 ЗиЛ 131 Бензинді Бортовой 6
4 ЗиЛ ММЗ 4502 Бензинді Бортовой 6
5 Рено АЕ 420 (прицеп рефрижератор) Дизельді Бортовой 10
1.3-суретте автобус паркінің структуралық құрылымы көрсетілген.
Автобус паркінің структуралық құрылымы
1.3-сурет
Соңғы бес жыл бойы автомобильдердің өзгерісі
1.4-сурет
Парк бойынша мұнда ең көп FAWCa 6602 маркалы 38
Автобус паркінің соңғы бес жол бойы автомобильдердің динамикалық өзгерісі
1.3. Автобус паркінің өндірістік – техникалық базасы
Біздің кәсіпорын жұмысын тәулік бойы үздіксіз атқарады; түңгі сменада
Автокөлік кәсіпорынының техника – эксплуатациялық көрсеткіштері 1.2 кестеде келтірілген.
Ағымды жөндеу және диагностика ғимараттары,
ТҚ ғимараттары, күнделікті қызмет ғимараттары, темір ұсталығы, кузовтарды
Автобустарды жұмыс істемей тұрғанда қоятын кілтін арнайы аудандар орналасқан.
Ағымды жөндеу өткізетін аймақ, арнайы 36х60 метр ауданы 2160
Ол көп шығын шығармай, сапалы және тез уақытта автобустардың
Автобус паркінің территориясында өндірістік ғимараттардың орналасуы 1.2
Күнделікті қызмет, оның ішінде, автобустар адам таситын
Автобустардың саны азайған соң ТҚ және
Олар моральді да физикалық жағынан тозып көбісі
ТҚ аймағында технологиялық шұңқырлардың құрал –
Кәсіпорын территориясында төмен келтірілген ғимараттар орналасқан:
1. Тексеріп - өткізу пункті (КПП) -
2. Диспетчерский – мұнда жол қағазын толтырып әрбір
3. Кузов өңдеу шеберлігі - буға автобустардың
4. Темір ұсталығы - бұл теде көбінесе ресор
5. Техникалық қызмет көрсету комплексі бұл жерде ТҚ
6. Админстрациялық ғимарат - бұл жерде Ұйымдастыру және басқару
7. Ағымды өндеу аймағы, және диагностика өткізу істапсасы
8,9 Автобустардың қоймасы - мұнда арнайы ашық алаңдар
10. Жанар май және майлау материалдар қоймасы, оны автобустарға
11. Ағаш ұсталығы – бұл жерде – автобус ішіндегі
12. Қосалқы бөлшектер қоймасы.
13. Газбен жұмыс істейтін автобустарға жөндеу өткізетін шеберлігі.
14. Обой өңдейтін шеберлік.
15. Автобустардың пневматикасын жөндейтін шеберлік
16. Арнайы моторларды жуатын жер.
17. Жекеменшік автокөлік қойып қоятын жер.
18. Автобустарды жуып- тазалау ғимараты.
19. Газондар.
Өндіріс корпусы
1) мотор участогі; 2) бақылау шұңқыры; 3) токарлау; 4)
1.6-сурет
1.4.Техника-экономикалық көрсеткіштерінің талдауы
Пайдаланылған парк автобустарының негізгі техника экономикалық көрсеткіштері 1.4-кестеде көрсетілген.
Соңғы 4-жылда автобустар саны қысқаруда. Осыдан қалалық жолаушыларға қызмет
1.4-кестеде көрсетілгендей басқа да көрсеткіштер жылдан жылға төмендеуде. Автобус
1.4-кесте
Автобус паркінің техника-экономикалық көрсеткіштері
№ Көрсеткіштер Өлшем бірлігі 2005 2006 2007 2008
1 Автобустар саны Дана 58 72 124 134
2 Жолаушылар саны Млн 29600 34700 46800 65200
3 Жалпы жүрілетін жол
2687,2 3153,3 6390,5 8290,6
4 КИП
0,75 0,84 0,92 0,90
5 КТГ
0,82 0,88 0,95 0,96
6 Шығындар мың.тг 783 1335 4893 5256
7 Пайда мың.тг 824 963 4866 5683
1.5. Дипломдық жобаның мақсаты мен тапсырмасы бойынша талдау қорытындысы
Біздің жүргізген талдау нәтижесінде Тараз қаласы ЖШС «ӘулиеАтаТрансПасс» паркінің
1. Кәсіпорында жылжымалы құрамға ТҚ және жөндеуде жоспарлы ескерту
2. Автобустарға ТҚ және өткізу алдын-ала жоспарлау жұмысы жүргізілмеген.
3. Өндіріс участіктері, соның ішінде қозғалтқыштарды жөндеу бөлмесі қажетті
4. Автобустарға ТҚ-1, ТҚ-2 және ағымды жөндеу технологиялық процесі
5. Кәсіпорында автобустарды ТҚ-1, ТҚ-2 және ағымды жөндеуді ұйымдастырудың
Осы дипломдық жобада жоғары көрсетілген кемшіліктерді түзету мен автобустарға
Қойылған мақсаттарға жету үшін келесі тапсырмаларды шешу қажет.
1. Автобустарды ТҚ және жөндеуден өткізуге алдын-ала келер жылға
2. Күнделікті күтім, ТҚ-1, ТҚ-2 және ағымды жөндеу аймақтарына
3. Қозғалтқыштарды жөндеу өндірістік бөлмесіне жаңарту жұмыстарын жүргізу.
4. Жұмысшы слесарлардың жұмысын жеңілдететін және өнімділікті ұлғайтуды қамтамасыз
5. Технологиялық картаны дайындау.
6. Өңделген технико-экономикалық бағдарға түсініктеме жүргізу.
7. Қоршаған ортаны қорғау еңбек және азаматтық қорғаныс шараларын
2. НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Техникалық қызмет және жөндеу жұмыстарының мерзімділігін жұмыс жағдайына
Тараз қаласының климаты ыстық құрғақ болып келеді, орташа айлық
«ӘулиеатаТранспасс» ЖШС-ы Тараз қаласының солтүстік-шығыс бөлігінде орналасқан. Бұл ұжым
Пайдалану шарттарының категориясы жол төсемі, түрімен, жергілікті рельфпен және
Пайдалану процесінде кәсіпорынның жылжымалы тізбегі жолдың ІV категориясы бойынша
Жылжымалы құрамға жүргізілетін ТҚ және жөндеу жұмыстарының қажеттілігін есептеуге
Жылжымалы құрамға жүргізілетін ТҚ және жөндеу жұмыстарының нормативтік түзетуі
Сондықтан жылжымалы құрамдарға жүргізілетін ТҚ және жөндеу жұмыстарын жариялаушы
автокөліктерді пайдалану жағдайы коэффициенті-k1;
жылжымалы құрам модификациясы және оның жұмысын ұйымдастыру коэффициенті-k2;
табиғи-климаттық жағдайы коэффициенті-k3;
бастапқы пайдаланудан бергі жүрген жолын ескеретін коэффициенті-k4;
автокөлік кәсіпорынының өлшемі және жылжымалы құрамның технологиялық сиымдылығы коэффициенті-k5.
Түзету коэффициенттерінің нормативтік нәтижелерін кейбір коэффициенттерді көбейте отырып табамыз
Кестеде ВАЗ, ПАЗ және FAWCa базалық автокөліктеріне арналған
kто=k1∙k3, (2.1)
kкр=k1∙k2∙k3, (2.2)
ТҚ және жөндеу жұмыстарының мерзімділігін нәтижелі коэффициентерді ескере отырып
L1=Lн1∙kто, (2.3)
L2=Lн2∙kто, (2.4)
Lкр=Lнкр∙kкр. (2.5)
мұндағы Lн1, Lн2, Lнкр - ТҚ және жөндеу жұмыстарын
жүргізудің нормативтік мәндері, км.
ТҚ және Ж жұмыстарының жинақталған мәндерін жоғарыдағы формулармен есептеп
L1=5000∙0,63=3150 км,
L2=20000∙0,63=12600 км,
Lкр=160000∙0,63=100800 км.
Есептеу нәтижелері арқылы ГАЗ, ПАЗ және FAWCa автокөліктеріне арналған
2.2. Автокөліктерге арналған ТҚ жұмыстарының еңбек сиымдылығын бір қалыпқа
Жылжымалы құрамға арналған еңбек сиымдылығының нормативтік мәндерін /3/-қосымша бойынша
ТҚ және Ж жұмыстарының нормативтік еңбек сиымдылығының мәндері 2.4-кестеде
Кестедегі мәндерді ескере отырып автокөлікткрге жүргізілетін ТҚ және Ж
ВАЗ-2106 автокөлігінің еңбек сиымдылығын мына формулармен анықтаймыз [2]:
tто1= tнто1∙kтр(то), (2.6)
tто2= tнто2∙kтр(то), (2.7)
tтр= tнтр∙kт(тр), (2.8)
сонда
tто1=2,3∙1,3=2,99 адам-сағат,
tто2=9,2∙1,3=12,0 адам-сағат,
tтр=2,8∙1,4=3,9 адам-сағат.
Осы жолмен басқада жылжымалы құрамдарға есептеу жүргізіп
Автокөлітердің жылдық жалпы жүрген жолы төмендегі формуламен анықталады:
Lг0=Аи∙1сс∙(т∙Dр.г. (2.9.)
где: Аи –бір маркалы автокөліктердің жалпы саны, дана;
1сс – орташа тәуліктік жүрген жолы, км;
(т – техникалық дайындық коэффициенті;
Dр.г. –бір жылдың ішінде автокөліктің жұмыс күндері. Dр.г. =366
2.3. Автокөліктерге ТҚ және жөндеудің саның анықтау
ТҚ және жөндеу жұмыстарының жылдық жоспарын жасау үшін ТҚ
Nгкр = Lго / Lкр (2.10)
Nг2 = Lго / L2 – Nкр (2.11)
N г1 = L г0 / L1 - Nкр
Nгео =L г0 / lсс (2.13)
Мысалы, ВАЗ-2106 топ автокөліктерге:
Nгкр = 77592 /100800=1 рет
Nг2 = 77592 / 12600 – 1=5 рет
N г1 = 77592 / 3150-1-5=19 рет
Nгео =77592 / 53=1464 рет
Басқа да жылжымалы құрамға есептеулер жүргізіп 2.5-кестеге енгіземіз.
ТҚ түріне қарай тәуліктік өндірістік жоспар анықталынады:
N сi = N гi / Дгр (2.14)
мұндағы N гi – i-түріне қарай техникалық қызметтің
жоспар; (2.5-кестеден)
Дгр – жыл бойы ТҚ кезенінде жұмыстың ұзақтығы, күндер;
Сонымен:
N с1 = 19 / 255 = 0,07
N с2 = 5 / 255 = 0,02шт
N сео = 1464 / 255 = 5,7 шт
2.4. Автокөліктерге жүргізілетін ТҚ бойынша жұмыс көлемін анықтау
ТҚ бойынша автоколік кәсіпорында жылдық жұмыс көлемдері адам-сағатпен есептеледі
ТҚ жұмысиарының еңбек сиымдылықтары мына формулармен табылады [2]:
tео= tнео∙k2∙k5, адам-сағат, (2.15)
tто1= tнто1∙k2∙k5, адам-сағат, (2.16)
tто2= tнто2∙k2∙k5, адам-сағат, (2.17)
tтр= tнтр∙k1∙k2∙k3∙k4∙k5, адам-сағат, (2.18)
мұндағы tнео, tнто1, tнто2, tнтр - ТҚ-тің нормативтін еңбек
k1 - автокөліктерді пайдалану коэффициенті;
k2 - жылжымалы құрамның модификациясын ескеретін коэффициенті;
k3 - табиғи-климаттық жағдайын ескеретін коэффициенті;
k4 - пайдаланудан бері жүрген жолын ескеретін коэффициенті;
k5 - АКК-дағы жөнделетін автокөліктердің және қызмет көрсету тәуелділігіне
tео=0,3∙1,0∙1,3=0,39 адам-сағат,
tто1=2,3∙1,0∙1,3=2,99 адам-сағат,
tто2=9,2∙1,0∙1,3=12,0 адам-сағат,
tтр=2,8∙1,4∙1,0∙1,1∙0,7∙1,3=3,9 адам-сағат.
Автокөліктердің КҚ жұмыстарындағы еңбек сиымдылықтары мына формулармен табылады [3]
Тео=Nео∙tео, адам-сағат, (2.19)
Тео=1464∙0,39=571 адам-сағат,
Тто1=Nто1∙tто1, адам-сағат, (2.20)
Тто1=19∙2,99=57 адам-сағат,
Тто2=Nто2∙tто2, адам-сағат, (2.21)
Тто2=5∙12=60 адам-сағат,
Ттр=(Lг/1000)∙tтр, адам-сағат, (2.22)
Ттр=(77592/1000)∙3,9=303 адам-сағат.
ТҚ және АЖ жұмыстарынан басқа автопаркте көмекші жұмыстар орындалады.
ТҚ және АЖ жұмыстарының жылдық көлемінің ішіндегі 20-30% көмекші
Твс=(0,2–0,3) ∙ (Тео + Т1 + Т2 + Ттр),
сонда
Твс=0,3∙118844=35653 адам-сағат
Әрқайсысына жұмыстар көлемінен тәуелді жұмысшылар саны, қажетті мамандықтар мен
ТҚ, АЖ және көмекші жұмыстардың жылдық жұмыс көлемі анықтаған
ТҚ мен АЖ жұмыстарының кейбір бөліктері ТҚ пен жөндеу
Күнделікті қызметтің жуу-тазалау жұмыстары және ТҚ-1 жұмыстары арнайы зоналарда
Бұлар әсіресе қоректену жүйесі, электротехникалық, шина жинау жұмыстары. Олар
ТҚ, АЖ және көмекші жұмыстардың көлемі түріне қарай бөлістіру
Автобустардың конструкциялық ерекшеліктерін ескере отырып, технологиялық біріктірілген топ құралған.
2.5. ТҚ және АЖ жұмыстарын жүргізетін орындардың режимдері
ТҚ және АЖ жұмыстарын жүргізетін орындардың режимдері автокөліктердің жұмыс
ТҚ және АЖ жұмыстарының номиналдық уақыт қорын мына формуламен
Фн.р=(dк –dпв)∙tсм., сағат (2.25)
мұндағы tсм - ауысым ұзақтығы, tсм
dпв-демалыс және мейрам күндері, күн
Фн.р=(365-110)∙8=2048 сағат
Жұмыс периоды мезгіліндегі жоспарлы жұмыс сағаты бойынша жабдықтардың жұмыс
Фо=∙(dк –dпв)∙tсм∙kсмkо (2.26)
мұндағы tсм- ауысымдылық коэффициенті;
kо- ТҚ және АЖ орындарындағы жабдықтардың тұрып қалу
коэффициенті, kт=0,92–0,96.
Фо=∙(365-110)∙8∙1,0∙0,94=1925,1 сағ.
Жұмысшының анық немесе нақты жұмыс қоры Қж.а.у. белгілі бір
Фдр=[ dк –( dв + dпв+ dо.)]∙tсм∙kп, сағат,.
мұндағы dк - жылдық күнтізбе, dк =365
dв - демалыс күндері, dв =52 күн;
dпв - мейрам күндері, dпв =8 күн;
dо - еңбек демалыс күндері,
қалыпты жұмыс жағдайы үшін dо =18 күн, зиянды жұмыс
kп - жұмысшының жұмысқа шығу коэффициенті, kп=0,93.
ТҚ-1, ТҚ-2 және АЖ кезінде шашып-жинау, агрегаттық слесарлық, механикалық,
қалыпты жұмыс жағдайы үшін
Фдр=[365–(102+8+18)]∙8∙0,93=1770,7 сағ.
зиянды жұмыс жағдайы үшін
Фдр=[365–(102+8+24)]∙8∙0,93=1718,6 сағ.
Осы есептелген жұмысшылардың жылдық уақыт қорын пайдалана отыры келесі
2.6. Жұмысшылардың санын есептеу
Негізінен жұмысшылардың саны ТҚ зонасына және автопарктің көлеміне тікелей
Қажетті жұмысшылардың саны келесі теңдіктен анықталады [3]:
Рі=Тг і/(Фдр∙kп.н.), (2.28)
мұндағы Тгі - ТҚ бойынша жұмыс көлемі, адам-сағат;
kп.н -жұмыстың артық орындалуын көрсететін коэффициенті, kп.н =1,1.
1. ТҚ-1 жұмыстарымен айналасатын жұмысшылар саны:
Рто1=9277/(1770,7∙1,1)=4,76≈4 адам.
2. ТҚ-2 жұмыстарымен айналасатын жұмысшылар саны:
Рто2=10189/(1770,7∙1,1)=5,23≈5 адам.
3. АЖ-гі шашып-жинау жұмыстарымен айналасатын жұмысшылар саны:
Ртр=23947/(1770,7∙1,1)=12,29≈12 адам.
4. Пісіру, қаңылтыр өңдеу, арматура бөліміндегі жұмысшылар саны:
Рпісіру=5759/(1770,7∙1,1)=2,95≈3 адам.
5. Бояу бөліміндегі жұмысшы саны:
Рбояу=6669/(1770,7∙1,1)=3,4≈3 адам.
6. Агрегаттық бөлімдегі жұмысшылар саны болады:
Рагр.=10913/(1770,7∙1,1)=5,6≈6 адам.
7. Слесарлы-механикалық бөлімінде:
Рсл.=7578/(1770,7∙1,1)=3,8≈3 адам.
8. Электротехникалық-аккумуляторлық бөлімдегі жұмысшылар саны:
Рэ.а.=7275/(1770,7∙1,1)=3,7≈3 адам.
9. Қоректендіру жүйесіндегі жұмысшылар саны:
Рқор.=3031/(1718,6∙1,1)=1,6≈1 адам.
10. Шиномонтаж - вулканизациядағы бөлімдегі жұмысшылар саны:
Ршин.=1819/(1718,6∙1,1)=0,9≈1 адам.
11. Темір, мыс өндеу бөліміндегі жұмысшылар саны:
Ртем.=5153/(1718,6∙1,1)=2,7≈2 адам.
Жұмысшылардың мамандықтары бойынша штаттық кестесін тағайындаймыз.
2.7. Автокөліктерге ТҚ жұмыстарын жүргізетін пост сандарын анықтау
ТҚ пен жөндеу жұмыстарын бөлек универсалды постарда атқарған ыңғайлы,
Постардың санын анықтау мекеменің жылдық бағдарламасына, еңбек сиымдылығына байланысты,
жалпы тереңдетілген диагностика постын, бөлшектеу-жинау, реттеу, пісіру қаңылтырлау, ағаш
КҚ, ТҚ-1 және ТҚ-2 жұмыстарына қажетті пост сандарын келесі
Хі=Тгі∙φ/(Фп∙Рп∙ηп), (2.29)
мұндағы Тгі - қызмет көрсету түрлері бойынша жылдық
φ - посттақ бірқалыпты жүктелуін ескеретін коэффициенті;
Фп - жұмысшының анық жылдық уақыт қоры;
Фп =Дгр ∙tсм=305∙8=2440 сағат
Рп - бір постта жұмыс істейтін жұмысшылар санағы, адам;
ηп - посттағы жұмыс уақытаның пайдалануын көрсететін
коэффициенті, ηп =0,87-0,98.
Автокөліктерге КҚ жұмыстарын жүргізетін пост санын анықтау:
Хео=(38751 ∙1,2)/( 2440∙1,0∙0,98)=1,02≈1 пост.
Бұл жердегі посттық бірқалыпсыз жүктелуін ескеретін коэффициенті жылжымалы құрам
ТҚ-1 постының санын анықтау:
Хто-1=(9277∙1,2)/( 2440∙3,0∙0,98)=1,16≈1 пост.
ТҚ-2 постының санын анықтау:
Хто-2=(10189∙1,2)/( 2440∙4,0∙0,98)=1,02≈1 пост.
АЖ-дегі шашып-жинау посттар санын табамыз:
Хаж=(60627∙1,2)/( 2440∙11,0∙0,98)=1,29≈1 пост.
Пісіру, қаңылтыр өндеу, арматура жөндеуге керекті пост саны:
Хп.қ.а.=(5759∙1,2)/( 2440∙6,0∙0,98)=1,44≈1 пост.
АЖ-дегі бояу-обойлау керекті пост саны:
Хб.о.=(6669∙1,2)/( 2440∙2,0∙0,98)=1,11≈1 пост.
2.8. Өндірістік аудан мөлшері
2.8.1. ТҚ және АЖ постарын табу
ТҚ және АЖ посттарының ауданы келесі формуламен табылады [3]:
Fп=fа∙Хп∙Кп, м2 (2.30)
мұндағы fа - автокөліктің алатын ауданы, м2;
Хп - қолданатын пост саны;
Кп - паркке кіріп-шығу бағытын ескеретін коэффициенті. жабдықтар бір
КҚ постының ауданы:
Fео=22,98∙1∙4=91,92≈92 м2.
ТҚ-1 постының ауданы:
Fто-1=(22,98+7,75)∙1∙6=184,4≈184 м2.
ТҚ-2 постының ауданы:
Fто-2=(22,98+4,86)∙1∙6=167≈167 м2.
АЖ-дегі реттеу, шашып-жинау постының ауданы:
Fтр=(22,98+6,7)∙1∙4=145,5≈145 м2.
АЖ-дегі пісіру, қаңылтырлау, арматура өңдеугі, бояу-обойлау посттарының аудандарын есептейміз.
Жалпы аудан табу формуласы:
Fп= Fео +Fто-1+Fто-2+Fтр, (2.31)
Fп=92+184+167+145=588 м2.
2.8.2. Участок ауданын табу
Өндірістік участок аудандарын, жабдықтың ауданы мен орналасу тығыздығына байланыты
Fп=fа∙Кп, м2 (2.32)
Егер участок ішіне автомобиль кіретін болса, онда автомобильдің де
Участок ауданы адам санына байланысты таңдап алынады.
Аграгаттық жөндеу участогінің ауданы:
Fагр.=54 м2.
Слесарлы-механикалық жөндеу участогінің ауданы:
Fслес.=54 м2.
Электротехника және аккумулятор жөндеу участогінің ауданы:
Fэл.=18 м2.
Қоректендіру жүйесін жөндеу участогі ауданы:
Fқор.=15 м2.
Шинді-монтаждау және вулканизация участогі ауданы:
Fшин.=18 м2.
Темір, мыс участогі ауданы:
Fт.=15 м2.
2.8.3. Қосымша қоймалар ауданың табу
Құрал-сайман қоймаларының ауданың табу [3]:
Fқой.=10-6∙αтор∙Au∙fу.д.∙Кп.с.∙Кт.с.∙Кв.∙Ку.э., м2 (2.33)
мұндағы αтор - бір автокөліктің орташа жүрісі;
Au - автокөліктің тізімдін саны, дана;
fу.д. - 1 мың км жүретін жолға тиісті аудан,
Кп.с. - автокөлік түрін ескеретін коэффициенті;
Кт.с.- технологиялық жақын топты ескеретін коэффициенті;
Кв. - қойма биіктігін ескеретін коэффициенті;
Ку.э. - пайдалану жағдайын категориясын ескеретін коэффициенті.
Fқой=10-6∙450∙55∙1763∙1∙1,40∙1∙1,1=35,5 м2,
Fқойма=12 м2.
Жұмыс киім ауыстыратын бөлме ауданы:
Fж=0,6∙Рм, м2, (2.34)
Fж=0,6∙28=16,8≈18 м2.
Қол жуатын бөлме ауданы:
Fқол=0,6∙Рм, м2,
Fқол=0,6∙28=16,8≈18 м2.
Душ бөлмесінің ауданы:
Fдуш=0,5∙Рм, м2,
Fдуш=0,5∙28=14 м2.
2.9. Жалпы құрылыстық талаптар
АЖТК-ны жоспарлау жылжымалы тізбекті ТБ мен АЖ және сақтауға
Жоспарлық шешімнің өңдеп шығару күрделігі оны таңдауға көптеген себепкерлердің
- кәсіпорынның міндеті, шамасы мен құрылымы;
- жылжымалы тізбектің саны, түрі мен сипаты;
- климаттық жағдайлар;
- өндірістік бағдарлама мен технологиялық процесті ұйымдастыру.
Себепкерлердің көптүрлілігіне қарамастан, өңдеп шығару және жоспарлық шешімдердің жағдайлары
- аймақтар мен аумақшалардың технологиялық процеспен сәйкес өзара орналасуын;
- орындарда автобустардың қарқынды қозғалысының болмауынан;
- үймереттерді елеусіз қайта конструкциялауынсыз технологиялық процестерді өзгерту және
Бас жоспарлар СНиП ІІ-89-80 «Өндірістік кәсіпорындардың Бас жоспарларына», СНиП
Бас жоспарды тұрғызу көбінесе, ғимараттардың көлемдік-жоспарлық шешімдерімен анықталады, сондықтан
Кәсіпорындағы негізгі ғимараттар мен үймереттердің жиынтығына тәуелді аумақша құрылысы
Өндірістік және қосымша ғимараттардың өзара орналасуы айтарлықтай мәнге ие
Ғимараттар мен үймереттерді табиғи жарықтандырудың ең қолайлы жағдайларын қамтамасыз
Автобустардың кәсіпорын аймағы бойынша қозғалысын қарама-қарсы ағындар мен қиылыстардың
Ғимараттың көлемдік-жоспарлық шешімі деп жоспарлық шешімнің ғимарат конструкциясымен өзара
Бағаналар торы көлденең және бойлық бағыттардағы қатарлардың осьтері арасындағы
АЖТК-ның бір қабатты өндірістік ғимараттары негізінен бағаналар торы 18
Қазіргі уақыттағы көпқабатты ғимараттар үшін 6х6 м, 6х9 м,
Аспалы қондырғылар болмаған жағдайда өндірістік ғимараттардың биіктігін ең биік
1. Өндірістік жұмысшылардың саны анықталды.
2. ТҚ-1, ТҚ-2, АЖ жұмыстарының көлемі тиісті жұмыс орындарына
3. Өндірістік орындардағы жабдықтардың саны өндірістік аудандар, көмекші аудандар
4. Кәсіпорында автомобильдің техникалық қызметі мен жөндеу жұмыстарының ұйымдастыру
3. ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Орындалатын технологиялық процесс, бөлшектің сапасын және еңбек өнімділігін жоғарлатып
Бөлшектің жалпы сипаттамасы.
Бөлшектің аты шток. Бөлшекке әсер ететін күштердің шамасы
Дайын даманы таңдау – бөлшектің геометриялық өлшемдеріне жасау технологиясына
3.1. Операция кезегін тағайындау.
Операция кезегін тағайындағанда, өнделген беттін сапасын төмендетпейтін, өндеуге ыңғайлы
Токарлық;
Ажарлау;
3.2. Операциялардың режимдерін есептеу.
3.2.1.Токарлық операция
Кесу терендігі төмендегідей анықталынады [12]:
t=(D-d)/2, мм (3.1)
мұндағы D - өңдеуден дейінгі дайындаманың диаметрі, мм;
d - өңдеуден кейінгі дайындаманың диаметрі, мм.
t=(32-30)/2=1 мм
Енді бойлық беріліс анықтаймыз:
S=t/(5…10), мм/айн (3.2)
S=1/5=0,2 мм/айн
Жону кезіндегі теориялық кесу жылдамдығы төмендегі формуладан анықталынады [12]:
, м/мин
мұндағы СV - өңделетін материалдың физика – механикалық қасиеттеріне
Т - құралдың тұрақтылық кезеңі, Т=30…60 мин;
KV – кесу жағдайын ескеретін коэффициент:
KV=Kmv*Knv Kuv =1,06*0,8*1,15=0,98
m,x,y – дәреже көрсеткіштері.
м/мин
Шпиндельдің теориялық айналу жиілігі төмендегі формуладан анықталынады [12]:
, айн/мин
мұндағы D - өңделетін беттін диаметрі, мм.
=1020 айн/мин
Станоктың құжаты бойынша nст = 1050 қабылдаймыз.
Енді кесу кезіндегі нақты кесу жылдамдығын төмендегі формуладан анықтаймыз
, м/мин
мұндағы nст –станоктың нақты айналым жиілігі.
=150 м/мин
Енді осы өңдеу түріне байланысты кесу күшін төмендегі формуладан
Pz=9,81*Cp*tx*Sy*Vn*Kp, Н (3.6)
мұндағы Cp – материалдық физика – механикалық қасиеттеріне байланысты
t – кесу тереңдігі, мм;
S – бойлық берлісі, мм/айн;
V – нақты кесу жылдамдығы, м/мин;
Kp – жалпы түзету коэффициенті;
x,y,n – дәреже көрсеткіштер.
Pz=9,81*204*11*0,20,75*1500*1,09=652 Н
Енді кесуге қажетті қуат мөлшерін төмендегі формуладан анықтаймыз:
(3.7)
мұндағы Vg – нақты кесу жылдамдығы, л/мин.
=1,1
Жетектегі қуат жеткіліктігін тексеруі төмендегі формуламен анықталынады [12]:
Nшп ( Nрез; Nшп=Nст*(, кВт
мұндағы Nст – станоктын қуаты, кВт [12];
( - станок жетегінің пайдалы әсер коэффициенті, (=0,75…0,85.
Nшп=10*0,8=8 кВт( Nрез=1,1 кВт
Негізгі технологиялық уақытты төмендегідей анықтаймыз [12]:
(3.9)
мұндағы l- өңделетін беттін ұзындығы, мм;
l1 – құралдың кіру және шығу ұзындығы, мм;
l2 - құралдың өту ұзындығы, l2=1…3 мм;
S – бойлық берліс, мм/айн;
nст- станоктың айналым жиілігі, айн/мин;
i – жүріп өту саны.
=0,43
3.2.3.Ажарлау операциясы.
Ø30 мм Ø30(0-0.013) мм-ге дейін 175 мм-ге ажарлау.
Ажарлау кезіндегі кесу тереңдігі төмендегідей анықталынады
t=(D-d)/2,мм
мұндағы D - өңдеуден дейінгі дайындаманың диаметрі, D=30,02мм;
d - өңдеуден кейінгі дайындаманың диаметрі, d=30.
t=(30,02-30)/2=0,01 мм
Ажарлау кезіңдегі бойлық беріліс төмендегі формуладан анықталынады [12]:
S=(0,3…0,7)*B, мм/айн
мұндағы В – ажарлау ені, мм В=4 мм
S=0,5*32=16 мм/айн
Ажарлау кезіндегі дайындаманың щенберлі жылдамдығы төмендегі формуладан анықталынады [12]:
, м/мин
мұндағы СV - өңделетін материалдың физика
Т – ажарлау басшаның тұрақтылық кезеңі, Т= 3…30 мин;
r,q,x,y – дәреже көрсеткіштері, r=0,5; x=0,5; y=0,55; q=0.
, м/мин
Дайындаманың айналу жиілігі төмендегі формуладан анықталынады:
, мин-1
мұндағы D – дайындаманың диаметрі, D=84,2 мм.
мин-1
Станоктың құжаты бойынша nст=1500 мин-1 деп қабылдаймыз.
Ажарлау басшаның щенберлік жылдамдылығы төмендегі формуладан анықтаймыз [12]:
(3.22)
мұндағы Dк – ажарлау басшаның диаметрі, Dк =40мм;
nк – станоктың құжаты бойынша басшаның айналым жиілігі, nк=800
м/сек
Ал кесу күшін төмендегі формуладан анықтаймыз [12]:
, Н
мұндағы Cp – материалдық физика – механикалық қасиеттеріне байланысты
r,x,y – дәреже көрсеткіштер, x=0,5; y=0,55; r=0,5
Н
Ажарлау басшаны айналдыруға қажетті қуат мөлшерін төмендегі формуладан
, кВт
мұндағы Vк – ажарлау басшаның щенберлік жылдамдығы, л/мин.
кВт
Дайындаманы айналдыруға қажетті қуат мөлшерін төмендегі формуладан анықтаймыз
, кВт
мұндағы Vg – дайындаманың щенберлі жылдамдығы, л/мин.
кВт
Ажарлау кезіндегі негізгі технологиялық уақытты төмендегідей анықтаймыз [12]:
, мин
мұндағы L- столдың жүру жолы, L=175 мм;
h – бір бетке қалдырылған әдіп, h=15 мм;
S – бойлық берліс, S=16 мм/айн;
t – көлденен берліс, t= 0,025 мм/айн;
К – өңделу тазалығын ескеретін коэффициент, К=1,25.
мин
3.3. Технологиялық процестердi техникалық нормалау.
Жасау жұмыстарымен салыстыру әдiсiмен, тәжiрибе статистикалық әдiспен, элементтеп нормалау,
Техникалық уақыт нормасы төмендегi формуладан анықталынады:
Тн=Tо+TВ+Tд+Tп.з./n, мин
мұндағы Tо-негiзгi техникалық уақыттар сомасы, мин;
TВ – көмекшi уақыт, мин;
Tд – қосымша уақыт, мин;
Tп.з – дайындап - қортындылау уақыты, Tп.з=7 мин;
n – партиядағы бөлшек саны, n=1 дана.
3.3.1.Токарлық операцианы техникалық нормалау.
Негiзгi технологиялық уақыт, әр ауысулардың негiзгi уақыттарының жиынтығы болып
То=T0.2а+T0.3а+T0.4а+T0.5а, мин
мұндағы T0.2а, T0.3а,…,T0.5а – екiншi, үшiншi және оныншы ауысулардың
Көмекшi уақыт төмендегi формуламен анықталынады:
ТВ=ТВ/+ТВ//, мин
мұндағы ТВ/ - қайта жүрiстердi ескеретiн уақыт, ТВ/
ТВ// - бөлшектi орнатып алуға-кететiн уақыт, ТВ// =0,8 мин.
Қосымша уақыт төмендегi формуламен анықталынады:
Тg=Топ*К/100, мин
мұндағы Топ – Оперативтік уақыт, мин;
К - қосымша уақыттың Оперативтік уақытқа қатынасы, токарлық өндеу
Оперативтiк уақыт төмендегi формуламен анықталынады:
Топ=9,8мин
Оперативтік уақыт және қосымша уақыт қосындысы дана уақытын береді:
Тшт=Топ+Тg, мин
Сонымен технологиялық уақыт нормасы болады:
3.3.2. Бұрғылау операциясын техникалық нормалау.
Негiзгi технологиялық уақыт, әр ауысулардың негiзгi уақыттарының жиынтығы болып
То=T0.2а+ T0.3а, мин
мұндағы T0.2а, T0.3а – екiншi, үшiншi ауысулардың негiзгi уақыттары,
Көмекшi уақыт төмендегi формуламен анықталынады:
ТВ=ТВ/+ТВ//, мин
мұндағы ТВ/ - қайта жүрiстердi ескеретiн уақыт, ТВ/
ТВ// - бөлшектi орнатып алуға-кететiн уақыт, ТВ// =0,8 мин.
Қосымша уақыт төмендегi формуламен анықталынады:
Тg=Топ*К/100, мин
мұндағы Топ – Оперативтік уақыт, мин;
К - қосымша уақыттың Оперативтік уақытқа қатынасы, токарлық өндеу
Оперативтiк уақыт төмендегi формуламен анықталынады: Топ=То+ТВ,
Сонымен қосымша уақыт болады:
Тg= 2,5*8 /100, мин=0,24
Оперативтік уақыт және қосымша уақыт қосындысы дана уақытын береді:
Тшт=Топ+Тg, мин
Тшт= 25,8+0,24=26,8
Сонымен технологиялық уақыт нормасы болады:
3.4. Бөлшекті жасаудың техникалық - экономикалық негіздеу.
Бөшекті жасаудың өзіндік құны мына формуламен анықталынады [13]:
Сиз=Cзр+ Cм+ Cнр+ Cа+ Cэн, тг
мұндағы Cзр- жұмысшылардың еңбек ақысы, тг;
Cм- материалға кеткен шығын,тг;
Cнр- үстеме шығындар, тг;
Cа- амортизациялық бөліністер, тг;
Cэн- электр энергиясына кеткен шығын, тг.
Жұмысшылардың негізгі еңбек ақысы төмендегі формуладан анықталынады [13]:
Сзр=Сосн+ Cдоп+Cсоц, тг
мұндағы Сосн- негізгі еңбек ақы, тг;
Cдоп- қосымша еңбек ақы, тг;
Cсоц- әлеуметтік сақтандыру шығындары, тг.
Жұмысшылардың негізгі еңбек ақысы төмендегі формуладан анықталынады [12]:
Сосн= TН* Cr*Kt, тг
мұндағы TН – бөлшекті жасауға қажетті уақыт, сағ;
Cr – жұмысшылардың сағаттық ставкасы, тг/сағ
Kt – негізгі жалақыға қосымша төлемдерді ескеретін коэффициент,
Қосымша еңбек ақы төмендегі формуладан анықталынады [13]:
Cдоп=(5…12)*Cосн/100, тг
Элеуметтік сақтандыруға кететін шығын [13]:
Ссоц=32*(Сосн+ Cдоп)/100, тг
Материалға кеткен шығын төмендегі формуладан анықталынады
Ссм=Qм*Cм, тг
мұндағы Qм – дайындаманың массасы, кг;
Cм – 1 кг материалдың құны, тг/кг.
Дайындаманың массасы төмендегі формуладан анықталынады
Qм = (*R2*h*(, кг
мұндағы R –дайындаманың радиусы, см;
h – дайындаманың биіктігі, см;
( - материалдың тығыздығы, (=7,82 г/см3.
Материалдың меншікті құны төмендегі формуладан анықталынады:
Sм = C/1000, тг/кг
мұндағы С – бір тонна материалдың құны, тг.
Үстеме шығындар төмендегі формуладан анықталынады [13]:
Снр=Сзр*Rоп/100, тг
мұндағы Rоп – жалпы өндірістін шығындар пайызы, Rоп=20%.
Амортизациялық бөліністер шығындары төмендегі формуладан анықталынады [13]:
тг/жыл
мұндағы С – станоктардың орташа баланстық құны, тг;
Hа – амортизациалық бөліністер нормасы, %;
Nгод – бөлшектің жылдық бағдарламасы, дана;
( - станоктардың жүктелу коэффициенті, (=0,75.
Амортизациалық бөліністер нормасы [13]:
Hа =(1/Tсл)*100, %
мұндағы Tсл – cтаноктың жұмыс істеу уақыты, Tсл =15
Hа =(1/15)*100=7 %
Электр тоғына кеткен шығын төмендегідей анықталады [13]:
Сэл=Тн*Nэ*Цэ*(э, тг
мұндағы Тн – бөлшекті жасауға қажетті уақыт, сағ;
Nэ – станоктардың орташа қуаты, кВт;
Цэ – 1 кВт тоқтың құны, тг;
(э – станоктың жүктелуін ескеретін коэффициент, (э=0,75.
Станоктардың қуаты төмендегідей анықталынады:
, кВт
мұндағы Nток,Nфр,Nшл – токарлық, фрезерлеу және ажарлау станогінің
қуаттары, кВт.
4. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
Кез-келген ұйымдастыру техникалық немесе жобалық шешімдер кәсіпорынның жұмыс көрсеткіштерін
Дипломдық жобада түрлі ұйымдастыру, технологиялық және құрастыру шаралары әзірленеді.
Жалпы біздің жобадағы мекемесінің автокөліктерге ағымды жөндеу жұмыстарын ұйымдастыру
4.1. Бастапқы мәліметтер
Жобалық шешуде техника-экономикалық тиімділігін негіздеу үшін бастапқы мәліметтер 7.1-кестеде
Дипломдық жобада берілген тапсырманы шешу процесінде қозғалтқыш бөліміннің ауданың
4.1-кесте
ТЭТ есептеу үшін бастапқы мәліметтер
№ п/п Негізгі көрсеткіштер Өлшем бірлік Көрсеткіш- тің мәні
1 Бөлімнің ауданы: реконструкцияға дейін
реконструкциядан кейін м2 36
54
2 Жұмысшылардың саны: реконструкцияға дейін
реконструкциядан кейін адам 4
6
3 Қозғалтқыш бөлімінің еңбек сиымдылығы адам.сағ 6833
4 Орташа сағаттық тарифтік ставкасы, 4-разрядтағы жұмысшыға тг 150
5 1м2 бөлімнің құны мың тг 22
6 1кВт электроэнергиясының құны тг 9
7 Қосымша орнатылған жабдықтардың қуаты кВт 12
8 Реконструкциялау пайызы % 7
4.2. Қозғалтқыш бөлімінің негізгі құралдарының құны
Қозғалтқыш бөлімінің негізгі құралдардың құны шамамен анықталынады
, мың тг (4.1)
мұнда: Сот, Соб, Спи – бөлімнің, жабдықтардың және құрал
құны.
Бөлімнің баланстық құны [15].
, мың тг (4.2)
мұнда: См –1м2 ғимараттың құны, (4.1-кесте);
F – объем здания, м3.
- реконструкцияға дейін F=36 м2.
- реконструкциядан кейін F=54 м2.
сонда
Сот=22*36=792 мың тг;
С/от=22*54=1188 мың тг.
Бөлімнің жабдықталуына байланысты жабдықтардың бағасы [15].
, мың тг (4.3)
мұнда: Р – жабдықтардың құндық пайызы, яғни ол Р=10-30%
Соб=792*0,1=79,2 мың тг;
С/об=1188*0,1=118,8 мың тг.
Құрал саймандардың құны [15].
, мың тг
мұнда: Р – құрал саймандардың құндық пайызы, яғни ол
Қабылдаймыз Р=8%.
Спи=792*0,08=63,36 мың тг;
С/пи=1188*0,08=95,04 мың тг.
Сонымен қозғалтқыш бөлімінің негізгі құралдардың бағасы болады:
Сос=792+79,2+63,36=934,56 мың тг;
С/ос=1188+118,8+95,04=1401,8 мың тг.
4.3. Қосымша күрделі шығындарды есептеу
Қосыша күрделі шығындарға құрам-жабдықтар алу, оларды орнату, ескі құрал-жабдықтарды
Қосымша күрделі шығындардың көлемін мына формуламен анықтаймыз [15]:
∆К= С/от + С/рот+С/об+С/мр+С/тд, тг.
мұнда С/от – бөлімге қосымша құрылыстың бағасы, тг,
С/рот – бөлімді реконструкциялау құны, тг.;
С/об – қосымша алынатын құрал-жабдықтың құны, тг.;
С/мр – монтаждық жұмыстың құны, тг.;
С/тд – техникалық құжаттар құны, тг.;
Бөлімді реконструкциялау құны
, мың тг
мұнда: Q – реконструкциялау пайызы, ол ұсынып отырған жобалау
құрылыс монтаждау жұмысына байланысты.
=65,41 мың тг
Қосымша алынатын құрал-жабдықтың құны
, мың тг (4.7)
мұнда: Р – қосымша алынатын құрал-жабдықтардың пайызы, ол
Қабылдаймыз Р=25%.
Соб=0,25*(0+934,56)=233,64 мың тг
Монтаждық жұмыстың құны
, мың тг
мұнда: Р –монтаждық жұмыстың пайызы. Ол жабдықтарды монтаждау күрделігіне
Қабылдаймыз Р=10%.
Смр=0,1*934,56=93,45 мың тг
Техникалық құжаттар құны
, мың тг (4.9)
мұнда: Р – техникалық құжаттар құнының пайызы, ол Р=7-10%
Қабылдаймыз Р=7%.
Стд=0,07*(0+65,41)= 4,57 мың тг
Сонымен күрделі шығындар болады:
∆К= 65,41+233,64+93,45+4,57=397,07 мың тг
Реконструкциядан кейінгі қозғалтқыш бөлімінің негізгі құралдардың құны болады:
, мың тг
=1401,8 +397,07=1798,9 мың тг
Сонда қозғалтқыш бөліміне кететін жалпы қосымша күрделі шығындар болады:
∆Ккд=1798,9-934,56=864,34 мың тг
4.4. Пайдалану шығындарын анықтау
Қосымша пайдалану шығындары
, мың тг (4.11)
мұнда: Зп – жұмысшылардың еңбек ақысы, мың тг;
Сээ – қосымша жабдықтардың пайдаланылатын электроэнергияның бағасы, мың тг;
Пот – бөлімшені тұрғызуға бөлінген амортизациялық пайыз;
πоб – жабдықтарға бөлінген амортизациялық пайыз.
Пот=4%, πоб=8% деп қабылдаймыз.
Спр – басқада шығындар, мың тг.
Қосымша қабылданған жұмысшылардың еңбек ақысы
, мың тг (4.12)
мұнда: Счтс – Орташа сағаттық тарифтік ставкасы,
Фнр – жұмысшының номиналды қоры, оны штаттық кестеде есептелінген
Рдоп – қабылданған қосымша жұмысшыны саны Р=2 адам;
К – пайыздық норманы асып кеткенді ескеретін коэффициент К=1,1...1,15.
К=1,1 қабылдаймыз.
Зп=0,15*1840*2*1,1=607,2 мың тг
Электроэнергияға кететін шығындар
, мың тг (4.13)
мұнда: Wc – қосымша орнатылған жабдықтардың қуаты, Wc=12 кВт;
Фоб – жабдықтың жұмыс уақытының жылдық қоры Фоб=2077кВт;
Кс – қолдану коэффициенті, Кс=0,4-0,7. Кс=0,5 қабылдаймыз;
Sс –1кВт*ч электроэнергияның бағасы, Sс=9 тг.
Сээ=12*2077*0,5*9=112,158 мың тг
Бөлімшені және жабдықтарды амортизациялау шығыны
, мың тг (4.14)
мұнда: Пот, πоб – бөлімшені тұрғызуға және қосымша жабдықтарға
САО=0*4/100+934,56*8/100=74,76 мың тг
Басқада шығындар
, мың тг (4.15)
мұнда: Р – басқада шығындардың пайызы, 5% деп қабылдаймыз
Спр=0,05*(607,2+112,158 +74,76 )=39,7 мың тг
Сонымен қосымша пайдалану шығындар болады:
Кэр=607,2+112,158+ 74,76+39,7=833,818 мың тг
4.5. Қозғалтқыш бөлімін реконструкциялау кезінде жылдық тиімділігін анықтау
Қозғалтқыш бөлімін реконструкциялау кезінде жалпы жылдық тиімділігін анықталынады
(4.16)
мұнда: T’, T’’ – қозғалтқыш бөліміне реконструкциялауға дейінге
Kt=1,08 – реконструкциялауға дейінгі жөндеу үшін;
Kt=1,4 – реконструкциялауға кейінгі жөндеу үшін;
К – қосымша төлеуді ескеретін коэффициент, К=1,03;
Ni – жылына жөндеу саны.
ЭГ=(239*1,4-224*1,08)*150*1,03*26=372,29 мың тг
4.6. Техника-экономикалық көрсеткіштер
Жалпы қосымша күрделі шығындардың экономикалық тиімділігі
, тг/тг (4.17)
= 372,29/864,34 =0,43 тг/тг
Өндіріске бөлімді реконструкция жобасын еңгізгеннен жылдық экономикалық тиімділігі анықталынады
, мың тг (4.18)
мұнда: Еэк – күрделі салымдардың тиімді нормалы коэффициенті Е=0,15.
ЭГЭ=372,29 - 864,34*0,15=242,64
Өндірістік рентабельділік деңгейі келесі формула бойынша анықталынады:
(4.19)
R=242,64/(864,34+1798,9)*100%=21%
Қосымша күрделі қордың қайтарылу мерзімі:
, жыл
QГ=397,07/242,64=1,63 жыл
Дипломдық жобаның негізгі техникалық-экономикалық көрсеткіштерін 4.2-кестеде келтіреміз.
4.2-кесте
Техника-экономикалық көрсеткіштері
№
р/н Көрсеткіш аталуы Өлшем бірлігі Белгі-ленуі Көрсеткіш мәні
Берілгені Жобадағы
1 Автокөлік саны дана N 134 134
2 Автокөліктердің жалпы жылдық жүрісі мың км L 5437,45
3 Қозғалтқыш бөліміндегі негізгі құралдардың құны мың тг. Сос
4 Күрделі салым мың тг. ΔК
397,07
5 Жылдық экономикалық тиімділігі мың тг. ЭГЭ - 242,64
6 Қозғалтқыш бөлімінің рентабелділігі % R - 21%
7 Күрделі салымның өтелу мерзімі жыл QГ - 1,63
5. ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
5.1. Еңбектің қорғаудың құқықтық негіздері
Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңының 24-бабында азаматтардың жұмыс таңдау
Еңбек - бұл адам өмірінің материалдық, рухани құндылықтарын қанағаттандыруды
Еңбекті қорғау - бұл техникалық емдеу, сауықтыру, гигиеналық және
Еңбек тәртібін бұзғаны үшін, яғни қызметкерлердің кінәсінен оған жүктелген
96-бап. Тәртіптік жазаның қолданылу мерзімі.
Тәртіптік жазаның қолданылу мерзімі оны қолданған күннен бастап алты
Қызметкерге тәртіптік жаза қолданған жұмыс беруші оны өз бастамасымен,
Шаруашылықтағы еңбек дауларын құқықтық жолмен шешудің баптарын айта кетсек.
97-бап. Еңбек дауларын қарау тәртібі.
Еңбек даулары тараптардың келесімі бойынша немесе сот тәртібімен қаралады.
Еңбек дауларын соттарда қарау тәртібі Қазақстан Республикасы-ның заңдарымен белгіленеді.
100-бап. Еңбек дауын қарау тәртібі, шешімінің қабылдануы мен
Келісім комиссиясы арыз берушінің өтінішін ол берілген күннен бастап,
101-бап. Қызметкерлердің еңбек істері бойынша сот шығындарын төлеуден
Қызметкерлер еңбек құқықтық қатынастарынан туындайтын талаптар бойынша сотқа жүгінген
5.2. Кәсіпорынның тіршілік қауіпсіздігі
Ұжымдық-шаруашылық іс шараларды және өндірістік санитария жұмыстарын - бастықтар,
Өндірістік санитарияның негізгі міндетіне қондырғыда мен жұмыс атқарушыны өндірістік
Кәсіпорын бөлімшелерінің жасанды жарықтануы СН и ПП-4-79 стандартына сәйкес
Өндірістік бөлімдердегі жұмыс орнындағы дыбыс деңгейінің жіберілетін мөлшері 60
Кәсіпорынның АЖ аймағына еңбекті және қоршаған ортаны қорғау сұрақтары
1) ауаның жоғарғы ылғалдылығы қолайсыз метеорологиялық жағдайлар тудырады. Бұл
2) жоғарғы температура адам жүйесіндегі маңызды органдардың қалыпты қызметін
3) жоғарғы газдың улануы мен басқа да қауіпті ауруларды
4) автобустарды бөлшектеп шашып-жинау және сынау кезінде бұзылған аспаптар
5) ауаның жоғарғы шаң-тозаңдылығы көптеген ауруларға шалдықтырады. Шаңның пайда
6) шу және діріл орталық нерв жүйесіне әсер етеді,
7) жеткіліксіз жарықтандыру да сондай-ақ жұмысшылардың көңілін шоғырландырудың төмендеуіне
8) жерсіндірілмеген жабдықта жұмыс істеу жұмысшының электр тогымен әртүрлі
9) жұмыс орнында қауіпсіздік техникасының инструкцияларын сақтамау көптеген бақытсыз
Жоғарыда аталған талдаулар негізінде келесідей іс-шараларды өңдеп шығару қажет:
1) АЖ аймағындағы ауа желдету жүйесінің қажетті есептеулерін жүргізу;
2) АЖ аймағының талап етілетін жарықтандырылуын есептеп шығару;
3) жұмысшыларды қауіпті және зиянды заттардың әсерінен қорғаудың іс-шараларын
4) өрт және электр қауіпсіздігінің іс-шараларын дайындап шығару.
5.3. Кәсіпорынының техникалық қауіпсіздігі
Өндірістік процестегі кауіпсіздік шаралары мынандай жолдарымен қамтамассыз етеді: технологиялық
Техникалыққауіпсіздікті қамтамассызету үшін жұмысшыларды кәсіби жолмен таңдау және жұмысшыларды
Автогаражда қолданылатын машиналар, аппараттар және басқа жабдық түрлері өздерінің
Жабдықты (мысалы, дипломдық жобада ұсынылып отырған стенд) пайдалану процесі
Автогаражда жүк көтеретін, автомобильдерді көтеретін домкраттар, консольді крандар жұмысшылардың
Осы жабдықтарды пайдалану кезінде қызмет көрсетуші персонал түрлі себептермен
а) агрегаттарды, бөлшектерді, тораптарды арнайы жуу бөлімшелерде жуып-тазалау кезінде
б) жинап-шашу және слесарлық жұмыстары арнайы жабдықтармен, қондырғылармен, арабашаларымен
Жұмыстың қауіпсіздігінің ең басты шарты құрал-жабдықтардың жарамды болуы мен
Электрлі және пневмо жабдықтарда арнайы білімі бар адамдар жұмыс
5.4. Кәсіпорынның өрт қауіпсіздігі
Автокөлік кәсіпорыны президентінің жарлығымен административті-техникалық персоналдың ішінен барлық цехтардың
Автокөліктер тұратын ғимараттардың ішінде көрінетін жерге ілме қағаздарына жазылған
Қатаң ескертулер: жүретін жолдарды; қосалқы есіктерді және су тасылатын
Автокөліктерді жөндеуге арналған шеберхана ғимараттарында темекі шегуге, жану лампаларын
Техникалық күтім және тұраққа арналған ғимараттарда 50 м2 алаңға
Егер тұрақтағы бір автокөлік қандайда бір себеппенен жанатын болса,
Жанып жатқан жанармайды немесе майды сумен өшіруге болмайды. Себебі,
Шаруашылықтағы ғимараттардың өрт қауіпсіздігін қамтамассыз ететін шараларға - құрылыс
Шаруашылықтағы өрттің шығу себептері көбінесе сақталатын заттардың түріне байланысты.
Жалпы алғанда, мекеменің автогаражында өндірістік процестерге қажетті сұйытылған
Негізінен өрт қауіпсіздігін өзінің көп мөлшерде сақталуына байланысты жанар-жағармай
Өрт бола қалған жағдайда оны өшірудің немесе жалынның таралуын
Аяқ астынан туған өртті сәтті өшіру үшін тез арада
Мекеменің автогаражында өрт сөндіруге арналған құм жәшіктері, құрал-саймандар және
ҚОРЫТЫНДЫ
Дипломдық жоба «ӘулиеАтаТрансПасс» ЖШС-ның қозғалтқышты жөндеу аумағындағы жұмыстарын жасауға
технико-экономикалық негіздеу;
технологиялық есептеу;
өндірісті ұйымдастыру және басқару;
құрылыстық талаптар;
экономикалық бөлім.
еңбек пен қоршаған ортаны қорғау;
Технико-экономикалық негіздеуде «ӘулиеАтаТрансПасс» ЖШС-ның даму тарихы, оның қазіргі уақыттағы
Жобаның технологиялық бөлімінде кәсіпорынның техникалық баптау мен жөндеу бойынша
Үшінші бөлімде «ӘулиеАтаТрансПасс» ЖШС-дағы өндірісті ұйымдастыру мен басқарудың әдістері,
Құрылыстық бөлімде өндірістік ғимараттарға ТҚ мен жөндеу аумақтарына, өндірістік
Дипломдық жобаның экономикалық бөлімінде агрегаттар мен механизмдерден айгөлектерді, тетіктерді
Кәсіпорындағы еңбек пен қоршаған ортаны қорғау мәселелері жобаның алтыншы
.
.
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Напольский Г.М. «Технологическое проектирование автотранспортных предприятий и станций технического
Крамаренко Г.В. «Техническое обслуживание автомобилей». М., Транспорт, 1989 ж.
Положение о технических обслуживании и ремонте
Анисимов А.П. «Организация и планирования автотранспортных предприятий». М., Транспорт,
Васильев М.В. «Оборудование для ТО и ТБ». М., Недра,
Борисова В.М. «Экономика, организация автомобильного транспорта». М., Транспорт, 1987
Архангельский Ю.А. «Охрана труда на предприятий автотранспорта». М., Транспорт,
СНиП ІV-5-82 «Строительные нормы и правила». М., Строииздат, 1982
Крылов Ю.В. «Слесарные и слесарносварочные работы». М., Лениздат, 1978
Анурьев В.Н. «Справочник конструктора машиностроения». М., Машиностроение, 1989 ж.
Свинчиков В.К., Усов А.А. «Станочные гидропроводы». М., Машиностроение, 1979
Мочилевич М.В. «Управление авторемонтным производством». М., Транспорт, 1986 ж.
Колесник Л.А., Шейнин В.А. «Техническое обслуживание и ремонта автомобилей».
Справочник «Охрана труда на автотранспортных предприятий». М., Транспорт, 1976
Салов А.И. Охрана труда на предприятиях автомобильного транспорта: Учебник
Ибылдаев Б.К., Ибраев Д.М. Дипломдық жобада жасалынған шараларды техника-экономикалық
Орысша-қазақша сөздіктер жинағы, І-ІІ том. Алматы, 1987 ж.
4
Нормалау бойынша инженер
Еңбекті қорғау жөніндегі инженер
Бас механик
1.1-сурет
Шеберхана бас меңгерушісі
Аудармашы
Бас бухгалтер орынбасары
Еңбек және жалақы бойынша есептеу
Өндірістік техникалық бөлім бастығы
Директор
Пайдалану жөніндегі бастықтың орынбасары
Жол қауіпсіздігі бөлімінің бастығы
Экономикалық пландау бөлімі бастығы
Бас бухгалтер
Кадрлау бөлімі бастығы
Вице президент
Пайдалану бөлім бастығы
Аға меңгеруші
Аға кассир
Бухгалтер 6-адам
Диспечер
4-адам
Автоколона бастығы