ЖОСПАР
Кіріспе 3
І-тарау. Инновациялық қызметтің нарық экономикасындағы орны 5
1.1. Кәсіпорындағы инновациялық қызмет, оның мәні, маңызы және
1.2. Ғылыми – техникалық прогрестің экономикалық және әлеуметтік
IІ-тарау. «Уркер косметикс» кәсіпорынының инновациялық қызметін талдау 13
2.1 Кәсіпорынның технико–экономикалық көрсеткіштері 13
2.2 Кәсіпорынның инновациялық қызметі 17
ІІІ-тарау. Кәсіпорында инновациялық қызметті дамыту жолдары 22
3.1 Кәсіпорынның инновациялық қызметін дамытудағы шетелдік озық тәжірибелерді
3.2 Кәсіпорынның инновациялық қызметін дамытудағы нақты ұсыныстар 25
Қорытынды 28
Қолданылған әдебиеттер тізімі 30
Кіріспе
Біздің еліміздің болашағы - оның интеллектуалды қоры,
2003 жыл индустиялық – инновациялық стратегиямызды іске асырудың
Жазылып отырған курстық жұмыстың басты мақсаты инновацияларды және
Бұл курстық жұмыста көптеген әдебиеттер қолданылған. Ол дегеніміз
«Қазақстан - 2030» стратегиясының ең тұтқалы
Қазақстанда бұл үшін барлық алғы шарттар бар. Бұл
Сонымен бірге, бірқатар бөгеуші факторлар да бар. Атап
Экономикалық қарым – қатынастардың жалпы жүйесінде инновациялық қызметке
І-тарау. Инновациялық қызметтің нарық экономикасындағы орны
1.1. Кәсіпорындағы инновациялық қызмет, оның мәні, маңызы және
Кәсіпорынның инновациялық қызметі - бұл жаңа
Инновацияның екі тұрпаты ажыратылады:
өнімділік;
үдерістік;
Жаңа өнімді өндіріске енгізу инновацияның түбегейлі өнімділігі ретінде
Процестік инновация - бұл жаңалықты енгізу немесе
Жаңалық дәрежедегі инновация негізінде жаңа, яғни өткен, отандық
Инновацияның өмірлік кезеңі өзара байланысты процестердің және жаңалықтарды
Кәсіпорынның инновациялық қызметін әзірлеуде, енгізуде, жаңалықтарды пайдалануда қосылатындары:
жаңалық идеяны әзірлеу, зертханалық ғылыми жұмыстар, өнімнің жаңа
өнімнің жаңа түрлерін дайындау үшін шикізаттар мен материалдың
жаңа өнімді дайындауда технологиялық процесті әзірлеу;
қажетті өнімдерді дайындау үшін жобалау, жасау, сынақтан өткізу
жаңалықтарды іс жүзіне асыруға бағытталған ұйымдастырушылық -
қажетті ақпараттық ресустарды және инновацияны ақпаратпен қамтамасыз етуді
қажетті ғылыми – зерттеу және конструкторлық жұмыстарды жүргізу
инновацияны жетілдіруді ұйымдастыру және маркетингтік зерттеулерді жүргізу.
Жаңалықтардың енуін, талдануын, құрылуын қамтамасыз ететін басқарушылық, технологиялық
Кәсіпорын инновациялық қызметте үлкен нәтижелілікке жету үшін белгілі
Инновациялық қызметтің мотивтері болып сыртқы және ішкі факторлар
шаруашылықтың жаңа талаптарына кәсіпорынның бейімделуі;
салық, несие – ақша және қаржы саясатындағы өзгерістер;
сату нарығын жетілдіру мен динамикалау;
бәсекелестерді активизациялау;
конъютуралық тербелістер;
құрылымдық салалық өзгерістер;
жаңа арзан ресурстардың пайда болуы, өндіріс факторлар нарығының
Инновациялық қызметтің ішкі мотифтеріне келесілер жатады:
сатудың көлемін ұлғайтуға ұмтылу;
нарық бөлігінің кеңеюі, жаңа нарықтарға көшу;
фирма бәсекелестігін жақсарту;
кәсіпорынның экономикалық қауіпсіздігі және қаржылық тұрақтылығы;
ұзақ уақыт кезеңінде пайданы өсіру.
Мазмұны бойынша
Тауарлар
Қызметтер
Техникалық
Ұйымдастырушылық
Экономикалық
Экологиялық
Ақпараттық
Өңдеу мен тарату деңгейі бойынша
Мемлекеттік
Республикалық
Регионалды
Салалық
Корпоративтік
Фирмалық
Жаңалық дәрежесі бойынша
Абсолютті
Салыстырмалы
Шартты
Жеке Өңдеу мен тарату сфераларына байланысты
Өндірістік
Қаржылық
Қызмет көрсету
Сату делдалдық
Білімдік – педогогикалық
Құқықтық
Инновациялық потенциалы бойынша
Радикалды
Шоғырланған
Модивикациялық
Қаражаттандыру көздеріне байланысты
Өз қаржылары
Тікелей бюджеттік
Қаржыландыру
Тартылған қаражат
Заемдық қаражаттар
Инновациялық потенциалы ерекшеліктеріне байланысты
Ұйым ішіндегі
Ұйым аралық
Инновациялық процестің этаптарының ұзақтылығына байланысты
1 – кесте. Инновациялар мен инновациялық процестердің классификациялық
1.2. Ғылыми – техникалық прогрестің экономикалық және әлеуметтік
Нарықтық экономика жағдайында инновациялық қызметтің тиімділігін талдау
Техникалық ұйымдастырушылық деңгейінің экономикалық тиімділігін арттыру көрсеткіштері және
Өндірістің технологиялық деңгейінің ең үлкен дәрежесі технологиялық әдістік
Бірінші кезең – бұл инновациялық шараларды іске асыру
Екінші кезең – бұл қаржыландыру мүмкіншілік көздерін анықтау;
Үшінші кезең – Бұл жаңа техника мен технологияны
Төртінші кезең – бұл экономикалық көрсеткіштерді салыстыру арқылы
Жалпы түрінде ғылыми – техникалық прогресті жеделдету тиімділіктің
Экономикалық нәтижелілік – бұл еңбек өнімділігінің артуы, еңбек
Ресурстық нәтижелілік – бұл кәсіпорында ресурстарды босатып алу:
Техникалық нәтижелілік – бұл жаңа техника мен технологияны
Әлеуметтік нәтижелілік – бұл халықты материалдық және мәдени
Бұл нәтижелерге қол жеткізуге болады, егер де үкімет
Қандай да кәсіпорын болмасын жаңа техника мен технология
Э =Р - З
Мұндағы, Э - айырысу кезеңіде жаңа
Р - айырысу кезеңіндегі жаңалықтардың құндық
З - айырысу кезеңінде жаңа техника
Жаңалықтарды енгізудегі бүкіл кезеңі бойынша әр уақытағы шығындарды
Р = Р a
Мұндағы, Р - t жылындағы құндық
Келесі жылдардың шығындары мен капиталдық енгізілімдердің вариант бойынша
a =(1+Е)
Мұндағы, t – шығындар көрсетілімдердің коэффициенті; Е -
Сонымен, қорыта келе инновация :
Техникалар мен технологиялардың ауысымын қамтамасыз етуге байланысты экономикаға
Ғылыми – техникалық прогрестің жетістігі нәтижесіндегі жаңа техника
Инновациялар ғылымды қажет ететін технология негізінде инвестиция арқылы
Инновацияны қаржылық базасы кәсіпкердің жеке меншігіндегі қаржысынан және
Инновацияға қатысушылардың арасындағы қатыныстардың тиімділігін белгілеу: өндірістік субъектісімен,
Инновациялардың өмірлік циклі дегеніміз жаңалықтарды құрудың стадиялары мен
IІ-тарау. «Уркер косметикс» кәсіпорынының инновациялық қызметін талдау
2.1 Кәсіпорынның технико–экономикалық көрсеткіштері
«Уркер косметикс» парфюмерия – косметикалық фабрикасы қазіргі уақыттағы
Кәсіпорында 4500 адам жұмыс істейді. «Уркер косметикс» Қазақстан
Кәсіпорын 1995 жылдың маусымынан бастап Қазақстан Республикасының барлық
«Уркер косметикс» ПКФ бірдей технологиялық жүйемен қамтылған өндірістік
өндірістік және қосымша корпус;
әкімшілік корпус;
қоймалық шаруашылық;
транспорттық блок;
локальді – тазалағыш құрылыс;
тереңдік бұрғыма;
насостық станция;
жылжыту пештері;
буландыру пештері.
Өндірістік корпуста полимерлік ыдыс, тұрмыстық химия, ваннаға арналған
Қазіргі кезде компания ассортименті 4 өнімдік желіден тұрады:
Су сабын
Тіс пастасы
Кремдер
Тұрмыстық химия
Белсенді жарнама жүргізу мен ассортиментті дамытудың есебінен сату
2002 жылы ассортименттік саясатты жүзеге асырғандықтан ол мұндай
Магия природы су сабынын модернизациялау;
2002 жылдың мамырында жаңа Wear Black су сабынын
Сошеттерде су сабынды шығару 2002 жылы сабынды сату
2001 жылы тұрмыстық химия құрамында 3 ассортименттік тон
Ағартқыштар
Су жуғыш заттар
Тазалаушы ұнтақтар
Ал 2002 жылы ассортимент 5 топқа жетті. Олар:
Ағартқыштар
Су жуғыш заттар
Тазалаушы ұнтақтар
Кір жуғыш ұнтақтар
Ыдыс жууға арналған гель
Өнімдерді өткізудегі 1 айдағы нарықтық потенциалдық сыйымдылығы: су
Кестені қарастырсақ 2 жылдағы мәліметтер арасында біршама айырмашылықтар
Өткізілген өнімнен түскен табыс 2002 жылы 1384460 теңгені
Өткізілген өнімнің өзіндік құны базалық жылы 879620 теңге
Жалпы табыс 2002 жылы 704840 теңге болса,
Кезең шығындарына тоқталатын болсақ бұл есепті жылы шығындар
Негізгі қызметтен түскен пайда. Бұл көрсеткіш бойынша есепті
Таза табыс. Базалық жылмен салыстырғанда есепті жылы таза
Негізгі қордың орташа құны. Бұл көрсеткіштің сомасы 2002
Қор қайтарымдылығы. Базалық жылы бұл көрсеткіш 1,75 болса,
Қор сыйымдылығы. 2002 жылы бұл көрсеткіш 2,3 болса,
Қызметкерлердің тізімдік саны. Базалық жылы қызметкерлердің саны 3970
Еңбек ақы қоры. 2002 жылы 396400 теңге болса,
1 жұмысшыға деген орташа айлық еңбек ақы мөлшері.
Еңбек өнімділігі. Базалық жылы бұл көрсеткіш 384,7 болса,
Сату рентабельділігі. 2002 жылы бұл көрсеткіш 1,57-ге тең
Өнімнің рентабельділігі. Базалық жылы бұл көрсеткіш 1,36-ға тең
2.2 Кәсіпорынның инновациялық қызметі
Ғылыми–техникалық потенциал кез келген мемлекеттің ұлттық байлығының негізгі
Қазір Қазақстан Республикасының ғылыми – техникалық зерттеулері мен
Негізінен инновациялық қызмет жаңа шаруашылық аймақтық құрылымдарды (технопарктерді,
Кәсіпорындармен жалпы Республиканың инновациялық қызметін дамытуға келсек, мемлекеттің
экономиканың жоғары технологиялық шикізаттық емес секторларын қалыптастыру;
инновациялық қызметті мемлекеттік ресурстық қолдау;
өнеркәсіпті технологиялық жаңғыртуды жүргізу және экспортқа бағытталған ғылымды
ғылыми – инновациялық инфрақұрылымды қалыптастыру;
шығын кәсіпкерлік субъектілерін инновациялық қызметке тарту;
салалық және аймақтық инновациялық бағдарламаларды қалыптастыру және іске
инновациялық қызметті дамыту үшін қолайлы жағдайды қамтамасыз ететін
неғұрлым перспективалы ғылыми бағыттарды сақтау және дамыту;
инновациялық кәсіпорындар үшін мамандарды даярлау;
халықарлық ғылыми – техникалық ынтымақтастықты дамыту.
Осы жоғарыда аталған міндеттерді жүзеге асыру арқылы ғана
Ал «Уркер косметикс» ПКФ-ның инновациялық қызметіне келсек, кәсіпорында
Инновацияның дамуына қозғаушы тетік – бірінші кезекте нарықтық
Жоғарыда айтып кеткедей «Уркер косметикс» порфюмерия –косметикалық фабрикасы
«Уркер косметикс» парфюмерия –косметикалық фабрикасы американдық технология негізінде
«Уркер косметикс» кәсіпорыны жаңа техника мен технологияны енгізу
Сәтті немесе табысты инновациялық санат тек қана күрделі
Инновацияларды енгізу арқылы жоғары пайда алуға болады. «Уркер
Косметикалық өнімдерді өндіру үшін қазіргі заманғы технологиямен батыс
ІІІ-тарау. Кәсіпорында инновациялық қызметті дамыту жолдары
3.1 Кәсіпорынның инновациялық қызметін дамытудағы шетелдік озық тәжірибелерді
Дамыған елдер тәжірибесі көрсетуінше, экономикалық дамудың негізгі гаранты
Қазіргі күнде барлық елдерде ірі көлемді ғылыми–техникалық
Өткен ғасырдың соңғы он жылдығында Қазақстанның ғылыми –
Шағын кәсіпкерлік кез – келген мемлекет экономикасының негізгі
Бұл кәсіпкерлік сферасында шағын инновациялық бизнес ерекше орын
шағын инновациялық кәсіпкерлік бір салада тоқтап қалмай экономиканың
ірі фирмалар ғылыми зерттеулер мен тәжірибелерді жүргізуге мүмкіншілігі
шағын фирмалар ірі компанияларға қарағанда ғылыми–техникалық зерттеу нәтижелерін,
АҚШ ұлттық қорының зерттеулері бойынша ірі компанияларға қарағанда
Дүниежүзілік тәжірибеге қарайтын болсақ, шағын инновациялық кәсіпкерлік қызметіне
Қазір дүниежүзінде 400-ге жуық технопарктер бар, олардың жартысы
Еуропа континентінде технопаркті құрылымдар 70 жылдардың басынан дами
Жапонияда мемлекеттік программалар негізінде 20-ға жуық технополистер қалыптасқан,
80 жылдардан бастап дамушы елдерде Бразилия, Индия, Қытай
Ғылыми – технологиялық орталықтардың қызмет көрсету деңгейінің кеңеюі,
Инкубаторлар – инновациялық қызметтің көптеген түрлерін ұсынушы комплекс.
Технопарк – ғылыми – техникалық, территорлиалды комплекс, негізгі
Технополис – жеке қала негізінде құрылған ғылыми -
Ғылым мен технология аймақтары – ірі оқу орындары,
3.2 Кәсіпорынның инновациялық қызметін дамытудағы нақты ұсыныстар
Жаңа техника дегеніміз еңбек ету процестерін тиімді етуді
Инновациялық менеджмент – бұл инновациялық қызметті және осы
Барлық дамыған, дамушы елдерде мемлекет инновациялық салаға қаржылай
Ал, «Уркер косметикс» кәсіпорынына келсек есепті жылы оның
инновациялық процестер кездейсоқтық, мүмкіншілік сипатта болады және де
инновациялық процестер творчестволық сипатқа ие және де олар
инновациялық жүйенің орталық субъектісі болып инноватор – инновациялық
инновациялық қызметтің субъектісі болып табылатын новаторлар мен инновациялық
инновациялық қызметтің нәтижелілігін жоғарлату үшін икемді, адаптивті, моральдік
«Уркер косметикс» ПФК-ның инновациялық қызметін дамытуға мынандай ұсыныстар
экспортқа бағытталған өнімдердің шығарылуын қамтамасыз ететін технологияларды енгізу;
ішкі және сыртқы нарықтарда тұрақты сұранымға ие болатын
инновациялық сала үшін білікті кадрлар даярлау;
өнімді өткізудің тұрақты нарықтары мен ірі өндірістерді қалыптастыру;
экономика салаларының технологиялық дамуын қамтамасыз ету;
халықаралық ғылыми–техникалық ынтымақтастықты дамыту;
инновациялық қызметті мемлекеттік ресерстіқ қолдау;
инновациялың неғұрлым тиімді түрлерін пайдалану.
Сонымен, дүниежүзілік тәжірибе көрсетуіне қарағанда, шағын инновациялық кәсіпкерлікті
Дүниежүзілік стандарт негізінен қарағанда, инновация дегеніміз – бұрын
Қазақстанда ғылымды қаржыландыру жеткілікті емес. Шаруашылық субъектілірінің ғылым
Жоғары дамыған шетелдердің тәжірибелеріне сүйенсек, Қазақстан үшін инновациялардың
«Үстемелеу» инновациясы – жаңа өнімдер мен отандық ғылыми–техникалық
«Қарыз алу» инновациясы – бұрын Қазақстанда шығарылмаған және
«Көшіру» инновациясы – шетелдік ғылыми–техникалық әлеует пен жаңа
Қорытынды
Сонымен, бұл курстық жұмыста көптеген мәселелер қарастырылды.
1-ші тарауда инновация терминінің анықтамасы беріліп, оның түрлері
2-ші тарауда «Уркер косметикс» кәсіпорынының қаржылық, техника –
2003 жылы кәсіпорынның қызмет көрсету әрекеті – жалпыға
3-ші тарауда кәсіпорынның инновациялық қызметін дамытудың жолдары көрсетілген.
Ғылыми – техникалық потенциал кез келген мемлекеттің ұлттық
Республикада қолайлы инновациялық ахуал жасау. Қазақстаннығ әлеуметтік бағдарланған
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Н. Назарбаев «Қазақстан -2030» Ел Президентінің Қазақстан халқына
Мейірбеков «Кәсіпкерлік экономикасы» 151-157 бет. Кәсіпорынның инновациялық қызметі.
Волков С.И «Экономика предпиятия» М: Инфра-М,1997 г.
Горфинкель В.Я «Экономика предпиятия» М: Инфра-М,1997 г.
Иванов И.В «Высокотехнологичные предприятия в эпоху глобализации» Поблишер,2003
«Прикладая экономика» - М: Прин-ди,1993 г.
«Саясат журналы» 2004 жыл №2, 57-60 бет.Бороли Қ.
«Қаржы – қаражат»журналы 2004 жыл, №2 92-96 бет.Сапарбаева.
ҚР Президенті мен ҚР Үкімітінің Актіле жинағы 2001
«Бухгалтер бюллетені» 1998 жыл,№46 3-5 бет.
«Жетісу» газет3 2004 жыл, №34 2-3,6 бет. Ел
Совицкая «Анализ хозяйственной деятельности предприятия» Минск, И.П. Экоперспектива
«Инновационный менеджмент» под ред. Оголяева 2001 г7
«Уркер косметикс» ПФК-ның қаржы – шаруашылық қызметенің нәтижелері
Қазақша – орысша сөздік.
2