МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ....................................................................................................................5
1. ДЕПОЗИТТІК САЛЫМДАР – БАНКТІҢ ПАССИВТІК ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ НЕГІЗГІСІ.........................................................................6
1.1. Коммерциялық банктердегі депозиттік операциялардың түрлері және оларды ұйымдастыру................................................................................................6
1.2. Екінші деңгейлі банктердің депозит салымдарын пайыздық есептеу әдістері.....................................................................................................................13
2. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ПАССИВТЕРІҢ БАСҚАРУДЫҢ ТАЛДАУЫ...............................................................................................................26
2.1. «БТА» - ның негізгі қаржылық нәтижелері.................................................26
2.2. «БТА» - ның функциялары мен операциялары............................................38
2.3. «БТА» - ның пассивтерін талдау...................................................................45
2.4. «Темірбанк» - ның депозиттік операциялары (салыстырмалы анализ
3. ШЕТЕЛ ТӘЖІРБИЕСІ НЕГІЗІНДЕ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ПАССИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ
3.1.Банктік қызмет көрсету нарығында жұмыс істеудің бірден –бір стратегиясы
3.2. Банк ісінің әлемдік даму тенденциясын зерттеу..........................................53
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................57
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ......................................................58
ҚОСЫМШАЛАР.....................................................................................................61
КІРІСПЕ
Қазакстанның өтпелі банк жүйесіне байланысты, бұл тақырып өзекті және
Қарыз капиталдарының қозғалысы, оларды мобилизациялау және таратумен байланысты банктер
Банктің атқаратын функциялары:
- функциялаушы және ақшалы капиталистер арасында несиедегі делдалдық;
- төлемдердегі делдалдық;
- ақшалай табыстар мен қорланымдарды мобилизациялау және оларды капиталға
- айналымның несиелік құралдарын жасау.
Бос ақша қаражаттарын өндіріс және сауда кәсіпкерлеріне қарызға беру
Банктердің делдалдастықтары осы кедергілерді жояды. Банктер әр түрлі
Несиедегі делдалдықпен банктердің басқа функциясы - төлемдегі делдалдықпен тар
Банктердің ерекше функциясы – ақша табыстарын және қорланымдарды мобилизациялау
Банктердің функцияларының бірі - металл ақшаның орнын басатын несие
Қарастырылған функцияларды орындауда банктер:
- Банктердің қарыз капиталын кәсіпорындарын ұлғайтуға
- Қолма-қолсыз есеп айырысулар, несиелік карточкаларының дамуына байланысты
- Ақша қаражаттарын және
Пассивті операциялар табыс оперцияларының нақты көлемін және масштабын
Банктік қызметтің механизмінің негізі - коммерциялық банктің ресурстық базасы.
Міндеттемелерге анализ жасау арқылы банкте жасалатын басқарудың қаншалықты сауаттылығы
Қазақстанның көптеген банктері үшін ресурстарды оптимизациялау сұрағы өзекті
Дипломдық жұмыстың мақсаты: Қазақстан Республикасының банк жүйесіндегі «БТА»
Дипломдық жұмыстың міндеттері:
- Қазақстан Республикасының банк жүйесіндегі «БТА» -
- 2006, 2007, 2008 жылдардағы банктің қаржылық жағдайын
- Банктің жаңа перспективті бағыттарын талдау-приватизация, төлем қатынастарын
- Салыстырмалы талдау үшін «Темірбанк» банктің депозиттік операцияларының
Дипломдық жұмысты жазуда ғылыми негіз болған есептік және нормативтік
Талдау нәтижелерін интерпретациялауда менің қолданған ақпараттарымның келесі жетіспеушіліктерін назарға
- «Панорама» және «Деловая неделя» газеттеріндегі ақпараттардың тар
- Көбінесе өзекті мақалалар бір мақалаға біріктіріледі, ал
Жұмыстың методологиялық негізі-Қазақстан Республикасының банк ісі туралы заңнамалық
1. ДЕПОЗИТТІК САЛЫМДАР – БАНКТІҢ ПАССИВТІК ОПЕРАЦИЯЛАРДЫҢ НЕГІЗГІСІ
1.1 Коммерциялық банктердегі депозиттік операциялардың түрлері және оларды ұйымдастыру
Банк ресурстарының құрылымында тартылған қаражаттар үлесі меншікті қаражаттармен салыстырғанда
депозиттік қаражаттар;
депозиттік емес тартылған қаражаттар;
Тартылған қаражаттар ішінде ең көп бөлігін депозиттер құрайды. Депозиттер
Депозит (латын тілінен аударғанда depositium – сақтауға берілген зат)
З.С. Каценеленбаум банктік депозитті зерттей келе оның артықшылығы –
Жоғарыда айтылғаннан көріп отырғанымыздай депозит салымшыға ғана емес банкке
Депозит деп әдетте клиенттердің банкке белгілі – бір талаптарының
Банктік тәжірибеде депозиттер бірнеше критерийлер бойынша жіктеледі: алыну формалары,
Депозиттік операциялар активті және пассивті болып бөлінеді.
Активті депозиттік операциялар банктің уақытша бос ақша қаражаттарын басқа
Пассивті депозиттік операциялар – бұл клиенттердің уақытша бос ақша
Экономикалық мазмұнына қарай депозиттер мынадай топтарға бөлінеді:
талап етуге дейінгі депозиттер;
мерзімді депозиттер;
жинақ салымдары;
бағалы қағаздар;
Сондай – ақ оларды мынадай белгілеріне байланысты жіктеуге болады:
мерзіміне қарай;
салым иелерінің категорияларына байланысты;
қаражаттарды салу және қайтарып алу шартына қарай;
пайыз төлеу тәсіліне қарай;
банктің активтік операциялары;
тағы да басқалары.
Салым иелерінің категорияларына байланысты депозиттік шотттар мынадай түрлерге бөлінеді:
жеке тұлғалардың шоттарына;
кәсіпорындар және акционерлік қоғамдардың шоттарына;
жергілікті билік ұйымдарының шоттарына;
қаржылық мекемелердің шоттарына;
шетелдік азаматтардың шоттарына.
Талап етуіне дейінгі депозиттер – бұл салым иелерінің бастапқы
Талап етуіне дейінгі депозиттеріне сонымен қатар корреспонденттік шоттар жатады.
Отандық банктік тәжірибеде талап етуіне дейінгі депозиттерге мыналар жатады:
мемлекеттік акционерлік кәсіпорындардың, сондай – ақ әр түрлі шағын
әр түрлі мақсаттарға тағайындалған қорлардың қаражаттары;
есеп айырысудағы қаражаттар;
жергілікті бюджеттер қаражаттары және олардың шоттарындағы қаражаттар;
басқа банктердің корреспонденттік шоттарындағы қаражат қалдықтары.
Қажет уақытында талап ететін депозиттердің ерекшеліктері мынада:
Біріншіден, ақшаларды алу және салу кез – келген уақытта
Талап етуге дейінгі депозиттік шоттардың негізгі артықшылығы жоғары тиімділігі,
Көптеген коммерциялық банктерде талап етуге дейінгі депозиттік шоттар тартылатын
Нау – шоттар - бұл пайыз төленетін, чектік
бұл шот түрі бойынша пайыз төленеді;
бұл шот жеке тұлғаларға немесе пайда таппайтын ұйымдарға ашылады;
салым иелерінен бұл шотта ең төменгі қаражат болуы талап
Куәландырылған чектер шоттары – бұл куәландырылған чектерді төлеу үшін
Куәландырылған чектер – бұл банктің шоттағы қаражаттарының барлығын чектер
Американдық банктік тәжірибелерде жаңа депозит түріне ақша нарығының депозиттік
Оның мынадай ерекшелігі бар:
ақша нарығының басқа құралдары бойынша мөлшерлемелерінің өзгеруіне байланысты әр
шот бойынша ең төменгі қалдықтардың болуының талап етілуі;
салымшылардың сақтандырылуы;
иемденуші, үшінші жақтан төлемдер үшін айына шоттан алты рет
Банкте орналастырылған клиент қаражаттарының пайдасын жоғарлату және банктер үшін
(1)
Мұндағы, А – депозиттік шоттарға ауыстыру мүмкіндігі бар есеп
Оққ – бір жыл ішіндегі есеп беру және ағымдық
Ан – бір жыл ішіндегі есеп беру және ағымдық
Мерзімді депозит – бұл банктерде белгілі – бір мерзімге
Бұл салымның ерекшелігі талап еткенге дейінгі депозитке қарағанда, оларға
Депозиттің бұл түрін алдын – ала хабарлау негізінде немесе
Мерзімді депозиттер мынадай түрлерге бөлінеді:
- меншікті – мерзімді депозиттер;
- алдын – ала алуы ескертілген мерзімді
Меншікті – мерзімді депозиттер сақталу мерзіміне қарай жіктеледі;
30 күнге дейінге;
30-90 күнге дейінгі;
90-180 күнге дейінгі;
180 күннен 360 күнге дейінгі;
360 күннен жоғары.
Мерзімді депозиттер бойынша, салым иесінен алдын - ала хабарлау
бойынша міндетті түрде өтініші талап етеді. Өтініш беру уақыты
Мерзімді депозиттердің мынадай ерекшеліктері болады:
есеп айырысу үшін пайдаланылмайды, әрі мұндай шоттарға ешқандай да
шоттағы қаражат баяу айналады;
тұрақты пайыз төленеді;
пайыз мөлшерінің ең жоғарғы деңгейі жеті Б тарапынан реттеліп
ақшаны алуы туралы салым иесінің алдын – ала хабардар
бұл шоттағы қаражаттар бойынша ең төменгі мөлшерде резервтер белгіленеді.
Мерзімді депозиттер клиент пен банк арасындағы келісім бойынша толтырылады.
Әлемдік банктік тәжірибеде талап етуіне дейінгі депозиттер мен мерзімді
Шетелдік тәжірибеде жинақ салымдарының депозиттік салымдардан ерекшелігі, олардың белгіленген
Отандық банктердің тәжірибелерінде жинақ шоттары тек жеке тұлғаларға ғана
мерзімді жинақ салымдар;
қосымша жарна қосатын мерзімді жинақ салымдар;
ұтыс салымдар;
ақшалай – заттай ұтыс салымдар;
мақсатты және ағымдық салымдар;
алдын – ала алуын хабарлайтын салымдар;
валюталық салымдар.
Мерзімді жинақ салымдарға тұрақты мерзімі белгіленетін және сол мерзім
Валюталық салымдар - шет ел валютасындағы салымдар болып табылады.
Депозиттік және жинақ сертификаттары иемденуіне қарай екі түрлі болып
атаулы сертификаттар;
мәлімдеуші сертификаттар.
Атаулы депозиттік және жинақ сертификаттары – бұл салым иелерінің
Депозиттік және жинақ сертификаттары сатылған тауарлар және көрсетілген қызметтер
Әлемдік банктік тәжірибеде депозиттік сертификаттардың мынадай екі түрі бар:
аударылатын;
аударылмайтын.
Аударылмайтын депозиттік сертификаттар салым иелерінің қолдарында болып, уақыты жеткен
Аударылатын депозиттік сертификаттар салым иелерінің қолдарында болып, уақыты жеткен
Жинақ сертификаттарын шығару тәсілі бойынша:
бір реттік тәртіп бойынша шығарылатын;
сериялар бойынша шығарылатын.
Жинақ сертификаты жеке тұлғаларға арналып шығарылады. Жинақ сертификаттарының мерзімі
Егер депозитті немесе салымды алу мерзімі өтіп кетсе, мұндай
Сертификатты өтеу 3 әдіспен жүзеге асады:
жаңа шығарылған сертификаттар;
басқа депозит түрлеріне қолма – қолсыз аудару немесе талап
қолма – қол ақшалар арқылы (жеке тұлғаларға).
Сертификатты шығаратын банк өзінің сертификаттарының айналымын және шығару шарттарын
инвестор үшін тиімді пайыз мөлшерлемесінің деңгейі;
салымшы үшін ыңғайлы сертификаттың төменгі жағдайы;
пайыздық мөлшерлемелерді белгілеудегі икемді механизм;
стандартты шығару шарттары (шағын капитал, эмиссиялау мен өтеу күнінің
есептелінген пайыз бен номинал төлемінің сенімді кепілдемесі;
потенциалды сатып алушылардың сертификатты шығару шартымен таныс болуы, яғни
Мерзімді депозиттік және жинақ сертификаттары мерзімінен бұрын төлеуге ұсынылуы
Депозиттік және жинақ сертификаттары қызмет ету мерзіміне байланысты кез
Сертификат мерзімді салымдарға қарағанда бірнеше ерекшелігі бар:
сертификат айналуы мен таратылуында көптеген қаржылық делдалдардың болуына байланысты
екінші нарыққа байланысты сертификат банк ресурсының көлемін өзгертпей және
Мерзімді депозиттерге қарағанда сертификаттың кемшілігі болып эмиссиялауға байланысты банктің
1.2 Екінші деңгейлі банктердің депозит салымдарын пайыздық есептеу әдістері
Банктер арасындағы ресурстарды тартудағы бәсекелестік пайыздық
саясаттың тиімділігінде. Депозиттік пайыздық мөлшерлемесінің көлемі әрбір коммерциялық банктердің
Талап етуіне дейінгі шоттар шот иесінің ағымдық операцияларды жүргізу
Жеке тұлғалар үшін талап етуіне дейінгі депозиттерге пайыз міндетті
Талап етуіне дейінгі депозиттер бойынша белгіленетін пайыз мөлшерін анықтаудағы
Клиенттердің өз қаражаттарын банкке салу үшін пайызды төлеу және
Табысты есептеудің дәстүрлі түрі – қарапайым жай пайыз. Бұл
(2)
мұндағы,
БСn - пайыз көлемі есептелгеннен кейінгі ақшаның болашақ соммасы;
АС – ақшаның қазіргі немесе ағымдық соммасы;
iқ – қарапайым пайыздық мөлшер;
n - пайыз көлемі есептелінетін жыл саны.
формуласын келесі түрде көрсету ыңғайлырақ:
(3)
Келтірілген формулаларда «n» жыл негізінде қолданылады. Егер есеп шартында
мұндағы, t - пайыз есептелінетін күндер;
k – есептеуде қолданылатын 1 жылдағы күн саны
Есеп беру келесідей 3 вариантта қолданылады:
1) k = 365 күнге, «t» - депозиттің нақты
2) k = 360 күнге, «t» - депозиттің нақты
3) k = 360 күнге, «t» - депозиттің шамалы
Осы варианттар бойынша есептесуді жүргізу үшін пайыз мөлшерін белгілеу
Салым біртекті және көптекті болып келеді.
Енді біртекті салым бойынша мысал келтіретін болсақ, клиент банкке
Оны (3) формуланы қолдана отырып, есептейміз:
Көптекті салым бойынша есептейтін болсақ, егер клиент осы салымдарды
КЛС1 КЛС2 КЛС3
жылдар
0
Сызба 1. Әрбір жылдың аяғындағы салымдар көлемі
Енді клиенттің «n» жылдан кейінгі алатын ақша соммасын есептеу
БС =КЛС + КЛС2
Егер де КЛС1 = КЛС2 = КЛС3 =...=КЛСn=КЛС болса,
БСn=КЛС
тең болса, онда БСn=КЛС
Сонымен,
Енді салымдар әр жылдың басында жасалатын жағдайларды қарастырайық:
КЛС1 КЛС2 КЛС3
жылдар
0
Сызба 2. Әрбір жыл басындағы салымдар көлемі
«n» жыл бойынша депозиттік салым соммасының жалпы формуласын құрайық;
(5)
Егер болса, онда (5) формула тең
тең болса, онда бұл жағдай тең
Егер банкке жыл сайын төлем бойынша депозиттік салым салатын
0
жылдар
ЖТ1 ЖТ2
Сызба3. Жыл сайын төлем бойынша салынатын депозиттер көлемі
(2)формуланы қолдана отырып келесі теңдеуді құруға болады:
(7)
Егер барлық төлемдер бірдей деп алатын болсақ,
ЖТ1 = ЖТ2 = ЖТ3 = ЖТn = ЖТ,
Сонымен,
Табысты есептеудің келесі әдісі болып күрделі пайыз табылады (пайызды
Күрделі пайыз мөлшері әдісінің болашақ соммасын есептеу үшін келесі
Екінші жылдың аяғында
Үшінші жылдың аяғында
«n» жылдың аяғында
Мұндағы iк - күрделі пайыз мөлшерлемесі.
Егер (10) формулада деп алатын болсақ
Енді көптекті ақша салымына мысал келтірейік.
Егер клиент депозит салымдарын әр жылдың соңында жасайтын болса,
КЛС1 КЛС2 КЛС3
жылдар
0
Сызба 4. Әр жылдың соңында салынатын депозит көлемі
Бұл жерден клиенттің «n+1» жылының басында, яғни БСn қандай
Біріншіден БСn анықтау үшін жалпы формуланы құрайық. «n» -
(11)
Егер салымдар бірдей болса, яғни КЛС1= КЛС2=КЛС3=…=КЛСn=КЛС, онда (11)
Бұл жерден болса, онда БСn үшін төмендегі
Енді салымдар әр жылдың басында жасалатын жағдайды қарастырайық. Бұл
Біріншіден БСn анықтау үшін жалпы формуланы құрайық:
(13)
Егер салымдар бірдей болса, яғни КЛС1= КЛС2=КЛС3=…=КЛСn=КЛС, онда (13)
болса, онда
(14)
Егер банкке жыл сайын төлем бойынша депозиттік салым салатын
Алдыңғы жағдайларды қарастыра келіп, АС анықтау үшін жалпы формуланы
(15)
Егер барлық салымдар бірдей болса, яғни ЖТ1= ЖТ2= ЖТ3=
немесе
болса, онда АС үшін келесі формуланы аламыз:
Коммерциялық банктердің активтік операцияларын қаржыландырудың басты көзі ретінде пайдаланатын
- депозиттік ресурстарының қаржыландыратын активтік операциялардың мерзімдері мен сомасына
- депозиттік операциялар банк пайдасын ұлғайтуға немесе болашақта пайда
- депозиттік операцияларды ұйымдастыру процесінде мерзімді депозиттер мен мерзімді
- салым иелерінің санын өсіру мақсатында, депозиттік операциялар түрлерін
1.3. Депозиттік саясаттың мәні, қалыптастыру кезеңдері мен факторлары
Банк жүйесіндегі қарқынды бәсекелестік жағдайға байланысты коммерциялық банктер халық
Банктегі депозиттік операцияларды басқару спецификасы бірнеше мәселелерді шешуді қарастырады:
банк аралық бәсекелестік жағдайында депозиттік операцияларды жүргізу үшін шаралар
кепілдік, сенімділік және қызмет көрсету сапасын жақсартуға байланысты
банктің жоспарланған пайданы алуы бойынша кепілдеме;
тәуекелділікті басқару;
адам ресурстарын басқару.
Банктің табысты жұмыс атқаруы осы негізгі шешімдердің дұрыс орындалуына
Банктің депозиттік саясатының негізгі мақсаты болып төмен деңгейдегі шығынды
Ресурстарды тарту банк лицензиясында көрсетілген нақты операцияларды жүргізу кезінде
ақша қаражаттарының түсуін қамтамасыз ететін заңды және жеке тұлғаларға
ақша қаражаттарының түсуін қамтамасыз ететін басқа банктерге шоттар ашу;
банк вексельдерін шығару және сату;
банк аралық несиелерді тарту негізінде банкке басқа банк қарамағынан
Сонымен қатар, банк меншік облигациясын шығара алады және Қазақстан
Ресурстарды тартуда жүргізілетін банк операцияларын келесі банк бөлімдері қамтамасыз
а) клиенттік қатынас департаменті:
талап етуіне дейінгі қаражаттарды депозиттік шоттарды жеке және
тездетілген қаражаттарды депозиттік шоттарды жеке және заңды тұлғаларға ашу
б) бухгалтерлік есеп және есеп беру бағдарламасы:
- талап етуіне дейінгі қаражаттарды банк қызметкерлеріне талап ету
в) қазынашылық департаменті:
- банк вексельдерін сатып орнына банкаралық несие алу;
- салық заңының өзгеруі;
- ресурстарды тарту мен орналастыруда қаржылық нарықтың деңгейі мен
банктік нормативтерге есеп беру кезіндегі өзгерістер;
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру мөлшерлемесінің өзгеруі;
банктің банк операцияларының жүргізілуіне бекітілген бақыланатын сандар және лимиттер.
Сонымен қатар, банктің депозиттік саясаттың құрылуына әсер ететін факторларға
а) клиенттер жағынан:
- географиялық жағдайлар;
- әлеуметтік топтардың ерекшелігі;
- салымшының жасы;
- табыс деңгейі;
- сақтандыру жүйесінің даму деңгейі;
- зейнетақымен қамтамасыз ету.
б) банк тарамағынан;
- бәсекелестік деңгейі;
- тәуекелділікті диверсификациялау;
- банк қызметкерлерінің біліктілік деңгейі;
- «клиент үшін барлығы саясаты»;
- қызмет көрсету саясатын жоғарлату;
- банктік қызметтер спектр.
Банк депозиттік операцияларын жүргізуде, яғни ақша қаражатын тартуда келесі
қайтарымдылығы;
жеделдігі;
ақылығы (егер бұл келісім – шартта көрсетілсе);
жариялылығы (қаражаттарды тарту шарттарына сәйкес).
Банк депозиттік операцияларды іске асырғанда негізгі принциптердің бірі болып
Сурет 1. Депозиттік саясаттың құрылуына әсер ететін факторлар
Негізгі принцип актив құрылымы және деңгейі, тартылған ресурстар құрылымы
Ресурстарды тартуда мүмкін болатын шарттарды анықтау үшін қаржылық қорытындыны
Банктік ресурс базасының негізгі қалыптасу көзі болып заңды тұлғалардың
Банктің заңды тұлғалармен жұмыс істеу саясаты банктің негізгі клиенттеріне
Банктің ресурстық базасының тұрақтылығын жоғарлату:
банк клиентерінің серіктестері, контрагент - өнеркәсіптері, ұйымдардың банкте шот
банк клиентінің қатысуымен жүргізілетін және жобалар мен бағдарламаларды жүзеге
Шешілген мәселелерге орай келесі депозиттік саясат құрылады. Коммерциялық банктердің
Депозитті саясатты ұйымдастыру 3 кезеңнен тұрады:
зерттеу этапы
жоспарлау
шешім қабылдау және жүзеге асыру
Зертеу кезеңінде банк клиент сұранысын анықтайды, яғни қандай депозит
Жоспарлау кезеңінде банк депозиттік операциялар бойынша табысты бағалайды және
Шешім қабылдау және жүзеге асыру ең жауапты және маңызды
Депозиттік қызметтер нарығында банктің атқаратын рөлі. Негізі және басты
Депозиттерді тарту бойынша банктің негізгі мақсаттары. Банктің негізгі мақсаттарына
халық пен өнеркәсіптердің депозиттерін тарту;
халыққа қызмет көрсету жүйесін дамыту;
депозиттермен жұмыс атқаруда банк қызметкерлерін маманданған түрде оқыту;
банк технологиясын дамыту және т.б..
Банкте пайда болатын негізгі мәселелер. Банктің депозиттік операциялармен жұмыс
депозиттік операциялар бойынша тәуекелділікті бағалаудың жеткіліксіздігі;
кадрлік менеджменттің жеткілікті дамымауы;
«агрессивті» жарнаманың жеткіліксіздігі.
Сыртқы мәселелерге келесілерді жатқызуға болады.
депозиттік нарықта күшейтілген бәсекелестік;
шетел валютасының курстық өзгеруі;
өндіріс секторының жеткіліксіз дамуы;
халықтың әлеуметтік қорғалмауы.
Депозиттік операциялар бойынша мүмкін болатын және пайда болатын тәуекелділікті
5. Банкке жаңа клиенттерді тарту мүмкіндігін талдау. Банк
Банктің депозиттік портфелін құру. Банкке қаражаттарды тартудың негізгі көзі
Қаржы қорытындыларын талдау. Банктің қаржылық көрсеткіштерін есептеу ағымдық
2. КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ПАССИВТЕРІН БАСҚАРУДЫ ТАЛДАУ
2.1. « БТА »-нің негізгі қаржылық нәтижелері
Қазақстан экономикасының 2006 жылы қарқынды екпінмен өсуіне Қазақстанның басты
ие болды. «Fitch Ratings» халықаралық рейтинг
2007 жылы Қазақстанда ақша массасы
Қазақстан Ұлттық Банкінің таза алтын-валюта қоры 2008 жылдың 1
қарызы) сыртқы қарызды жабады. 2006 жылдың дәл осы күні
экспорттық табыстың өсуінен валюта ұсынысы өте көп болды. Тамыз
долларына деген сұранысты арттырып, оның
шығарылым болды. Алдағы үш жылда
Банк секторы .Банк секторы қаржы жүйесінің ең үлкен әрі
Банктердің ресурстық базасы да дәстүр
«БТА» тәуекелді лайықты деңгейде диверсификациялау үшін активтер құрылымын
(займдарға бөлінген қорды қоспағанда) басты орын алады, оның үлесі
2006-шы жылдың соңындағы «БТА» активтерінің құрылымы
Міндеттемелер
2006 жылмен салыстырғанда Банктің жалпы міндеттемелері
Міндеттемелер құрылымы
Банк міндеттемелерінің ұлғаюы – Банктің
Сурет 3.Міндеттемелер құрылымы
«БТА» тарта алған банкаралық қаражат көлемі 2007 жылы
Айналымға шығарылған қарыздық құнды қағаздардың
гибридті ноталар шығарды.
Капитал
Активтердің өсуімен қатар Банктің капиталдануы да едәуір болды. 2007
тиісінше 5% және 10% болған).
Сурет 4. Жеке капиталдың өсу динамикасы
Кірістер мен шығындарды талдау
Таза кіріс
2007 жылы Банк 14 010 миллион теңге мөлшерінде таза
Сурет 5.Таза табыстың өсу динамикасы
Банк кірісінің жиынтық сомасы 2007 жылғы қорытындысы бойынша 85
2007 жыл қорытындылары бойынша Банктің
Банктің қор нарығында белсенділік танытуы құнды қағаздар бойынша кірістердің
Сурет 6.Пайыздық кірістер мен шығындардың өсу динамикасы
Банктің пайыздық шығындар көлемі 2006
Сурет 7.Пайыздық кірістер құрылымы
Банктің пайыздық шығындары көлемінің ұлғаюы негізгі
Сурет 8.Пайыздық шығындар құрылымы
2007 жылы заемдар бойынша резервтерді
Пайыздық емес кіріс
2007 жылғы Банктің пайыздық емес таза кірісі 5 458
валюталық рыноктағы қолайлы жағдайдың арқасында 2007 жылы шетел
Сурет 9.Операциялық шығындар
Банктің 2007 жылғы операциялық шығындары 2,7 есе ұлғайып, 11
Сурет 10. Операциялық шығындар құрылымы
2007 жылы қызметкерлерге кеткен шығындар 2006 жылмен салыстырғанда 2,8
2007 жылы Банк жаңа несиелік
2.2. Халық банктің функциялары мен операциялары
Заңды және жеке тұлғаларға банк шоттарын ашу және шоттарды
Жаңадан құрылатын заңды тұлға ҚР-ның заңнамасына сәйкес жарғылық капиталының
Заңды тұлғаларға транзиттік шоттар жүйесін ашу
Филиалдар желісі республиканың бүкіл аумағына таралып отырған Банк өз
Аталған шоттар клиент өтініші негізінде, қажетті құжаттар пакеті ұснылған
Ақшаны транзиттік шоттарға есепке алу былайша жүргізіледі: Клиенттің контрагенттерінен,
Транзиттік шоттар ашу және жүргізу бойынша көрсетілген қызметтің сыйақысы
Заңды тұлғаларға жинақтаушы шоттар жүйесін ашу.Екінші деңгейдегі басқа банктерде
Қазақстан Республикасы аумағында өкілдіктері бар корпоративтік клиенттер үшін банк
Филиал шоты Клиенттің өтініші негізінде, «Клиент филиалдарының шоттары туралы»
Төлемдер Филиал шоттарынан лимиттелген режімде, Клиент бөлген және белгілеген
Клиент есеп айырысу үшін қажетті ақшаны филиалдар шоттарына лимиттелген
Аударымдық операциялар.Аударымдық операциялар: заңды тұлғалар мен жекетұлғалардың ақша аудару,
Банк Қазақстандық Банкаралық есеп айырысу орталығының қатысушысы болып табылады
Клиент «БТА» корреспонденттік шоты бар төлем алушының банкіне жөнелту
Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру туралы заңына сәйкес заңды тұлғалар
Кассалық операциялар.Кассалық операциялар: банкноттар мен монеталарды қабылдау, беру, қайта
Клиент - Банк қашықтықтан қол жеткізу жүйесі бойынша операциялар
Аталған есеп айырысу жүйесі клиентке терминалды пайдалану арқылы банкпен
«Клиент — Банк» электрондық есеп айырысу жүйесі қызмет көрсетіп
Әр түрлі шетел валютасындағы халықаралық аударымдар.
Банк клиенттеріне SWIFT, TELEX халықаралық есеп айырысу жүйелерін пайдалану
Шетел валютасын қолма-қол ақшасыз айырбастау операцияларын жүргізу
Шетел валютасын қолма-қол ақшасыз айырбастау операцияларын жүргізу
Банк өз клиенттеріне ыңғайлы режімде әр түрлі шетел валютасын
1) «бір күннің ішінде» деген режім бойынша шетел валютасы
2) валютаға айырбасталған күні — шетел валютасы клиент шотына
Егер клиент өтінімді Алматы уақытымен сағат 10:00-ге дейін берсе,
Тазартылған алтын құймалары мен мерейтойлық монеталар сатып алу және
Банк шағын құймаларды сатып алу/ сату операцияларына шек қоймайды
1) өзіңіздің бизнестік серіктестерініз бен әріптестеріңізге, достарыңызға қомақты да
2) ақшаны алтынға саласыз, сөйтіп жинаған қаражатыңызды инфляция қарқынынан
«БТА» шағын алтын құймаларының неғұрлым маңызды сипаттамалары:
1) өндіруші — Credit Suisse (Швейцария);
2) құйманың салмағы — 1 г., 5 г., 10
3)алтын сынамасы — 999,9;
4) әрбір шағын құйманың өзінің сәйкестендірмелік нөмірі бар, құймалар
"Жалақылық жоба" қызметін көрсету - клиент қызметкерлерінің жалақысын жеке
Клиент қызметкерлеріне жалақы аудару қызметі банк клиенттеріне ғана емес,
Аталған қызмет түрінің арқасында клиент өз қызметкерлеріне түгелдей (еліміздің
Клиенттің ақшасы тиісті филиал шотына түскеннен кейін Банк 2
Жеке тұлғалардың төлемдері мен аударымдарын "Жеке тұлғалардың жедел есеп
«Экспресс-аударымдар» жүйесі бойынша ақша аудару (ұлттық валютамен).
Қазақстанның өз ішінде Банк «Экспресс-аударымдар» жүйесі бойынша ұлттық валютамен
Аударылатын ақша сомасы шектелмейді.
Аударым сомасының пайда болуын тиісті құжаттармен дәлелдеу талап етілмейді.
«MoneyGram» жүйесі бойынша жеке тұлғалар аударымын қолма-қол шетел валютасымен
Маниграмм Халықаралық ақша аудару жүйесі Банкте 4 жылға жуық
Қазақстан Республикасының валюталық заңнамасына сәйкес резидент және бейрезидент жеке
Аударым үшін төленетін комиссиялық сыйақы аударылатын ақша мөлшеріне қарай
Банк жеке тұлғалардың жеке және заңды тұлғалар атына жасайтын
Қазақстан Республикасының аумағы бойынша жедел аударымдар Банктің ішкі жүйесі
«Жеке тұлғалардың жедел есеп айырысулары» жүйесі бойынша ақша аударуды
"Жеке тұлғалардың жедел есеп айырысулары" жүйесімен келіп түсетін жеке
Банк бұл қызмет түрін бөлшек саудада тауар сатылғанда, каталогтар
Аталған қызмет жеке тұлғаларға заңды тұлғалардан сатып алған тауарлары
Жол чектерімен және коммерциялық чектермен жүргізілетін банк операциялары
1) «Американ Экспресс» жол чектерін сату;
2) «Американ Экспресс» жол чектерін және басқа да белгілі
3) жол чектерін төлемге инкассо арқылы үшінші тұлғалардан қабылдау
4) шетел банктерінің коммерциялық чектерін инкассо арқылы төлемге қабылдау.
Чектермен операция жүргізудің шарттары:
1) жол чектері мен коммерциялық чектерді сату, сатып алу,
2) Банк чектерді сату және сатып алудың төлемін шетел
3) чек сатып алғанда, сатқанда және инкассоға өткізгенде клиент
Вексельдермен жасалатын операциялар: вексельдерді домицилиациялау және инкассоға қабылдау
Домицилиация — аударымдық вексель бойынша төлем жасаушының тапсырмасына сәйкес
Инкассо — клиенттің тапсырмасы бойынша Банктің вексельдерді төлемге ұсынуы
Банк вексель беруші клиенттің өтінімі бойынша вексельдерді домицилиациялау қызметін
Банк вексель ұстаушы клиентке вексельдерді инкассолау қызметін ұсынады. Бұл
Вексельдерді инкассалау тиісті тапсырмалар негізінде жүргізіледі. Төленбеген вексельдер Банкте
Сейфтік операциялар: клиенттердің құжаттары мен құнды заттарын сақтау
Банк өз клиенттерінің — жеке тұлғалар мен заңды тұлғалардың
Бүгінгі күні Банк сейфтік депозитарийдің абонент жәшіктерін неғұрлым кең
«БТА» банкі депозитарийінің сейф жәшіктері барлық жұмыс күндері ашық
Сейфтік депозитарий қызметі үшін клиент белгіленген тарифке сәйкес комиссиялық
Абонент жәшігінде сақтаулы құндылықтарды клиент қайтыс болу жағдайын ескере
Жылжымайтын мүлікті (пәтер, саяжай, үй, жер, т.с.с.) сату-сатып алу
Аталған қызмет сатып алу — сату мәмілесіне қатысушыларға, яғни
Мұнымен бірге клиенттерге валютаның шынайы түпнұсқалығын қазіргі заманғы детекторда
Құжаттамалық операциялар жүргізу (аккредитивтер, құжаттамалық инкассо)
Банк құжаттамалық операциялар жүргізу бойынша қызмет көрсетеді.
Құжаттамалық операцияға сәйкес Банк тек құжаттармен ғана операция жүргізеді,
Аккредитив — бұл Банктің Клиент кредиторына шарт бойынша ақша
Клиент өтініші негізінде Банк жабылған аккредитивтер толтырады, бұл ретте
Инкассо.Банк инкассолық қызмет көрсетеді. Инкассоға сәйкес Сатушының Сатып алушы
Корпоративтік клиенттер үшін арнайы сервис.Заңды тұлға болып табылатын клиенттер
1) теңгелік және шетел валютасындағы банк шоттарының ақша қалдығына
2) комиссиялық сыйақы тарифтеріне жеңілдік беріледі;
3) Банк филиалдарында ашылған Клиенттің құрылымдық бөлімшелері шоттарының желісіне
4) Қазақстан аумағы бойынша қаржылық ағынды өткізудің жеке схемасын
Шоттың жай-күйі туралы ақпарат алу.Клиенттің өз офисінен шықпай-ақ белгілі
Сонымен қатар клиент өзінің банк шоттары бойынша ақпаратты Lanhello
Шот туралы мәлімет алуға Клиенттің өкілі келетін болса, банк
Клиент карточка алу үшін тиісті өтініш беруге және Банкпен
2.3. Халық банктің пассивтерін талдау
«БТА» түрлі мақсатта ашуға болатын депозиттердің кеңейтілген ассортиментін ұсынады.
«Табыс формуласы» депозиті
Қазақстан Халық банкінің жаңа депозиті – «Табыс формуласы» Салымды
«Солнышко» депозиті Бос ақшаны іске жаратудың ең қарапайым әрі
«Радуга» депозиті Біз табыс тапқан кезде, қашан да болсын,
«Зимушка-зима» депозиті Біздің қай-қайсымызға болсын күндердің күнінде жайбарақат бейғам
«Золотая осень» депозиті Бәріміз де балаларымыздың болашағы туралы ойлаймыз.
Менімен жүргізілен «БТА» жұмысында анализдің моделінің үбінде-балансттық теңдеу жатыр:
Активтер=Пассивтер,
Немесе Банктің қаражатының айналымын қолданудың эффектілік анализі
мен балансттың теңдігі. Ұсынылған анализдің моделі түсімнің оптималды
қатынасын және Банктің ликвидын көріп шығуға мүмкіндік берді
Банктің портфелінің рационалды басқарудың және банктің менеджменті
диверсификацияға қажетті активті және пассивті опрацияларды ұстанатынын
анықтау.
Талдаудың жауаптары бойынша мен келесі қорытындыға келдім.
1. К11 коэффиценті – бактің қаржы тұрақтыығын көрсетеді,
мәнінің оптималында орналасқан, осыған орай банк қаржы тұрақтылығы бар.
2. К12 коэффиценті – сенімділік пен жеделділік деңгейін
оптималды мәні 0,5-0,7. Халық банкттің сенімділігі мен жеделділіктің
деңгейі орташа алғанда төмен.
3. К13 коэффицнеті – оптималды 0,2-0,35 мәні
деңгейін көрсетеді. Ағымдағы мәні 0,01,0,05,0,07. Бұл берілетін займтым
төмен деңгейін көрсетеді.
4. К14 коэффицент – тұрақтылық пен шығынның барынша
қатерінің деңгейін көрсетеді, оптималды мәні 0,2-0,4. Ағымдағы мәні 0,55,
0,47, 0,49. Осыған орай Банк шығынның операциясын барынша
политикасын ұстанады.(К14 0,4-ден көп немесе тең), бөлімшелердің
географиялық әртүрлігін және Қазақстан аймағының барын ескерсек, бұл
таңғалмайтын жайт.
5. К15 коэффиценттің динамикасы тұрақтылықтың қаупі жоғарылап
жатқанын растайды.
6. Оптималды мәні 0,25-0,40, ал ағымдағы мәні 0,01, 0,06,
К16 коэффицент, берілетін займның төмен деңгейн көрсетеді.
7.К17 коэффицент пассивтік тұрақтылықты азайтуға тырысу керек
міндеттерін басқарудың деңгейін көрсетеді, бірақ ағымдағы мәні 0,06, 0,05,
0,06. осыған орай басқа міндеттерін басқаруы нашарлайды.
8.К18 коэффицент басты капиталдың жетіктілігінің деңгейін
көрсетеді, оның оптималды мәні 0,5 –тен көп немесе тең.,
0,85, 0,85,0,83. Көріп отырғанымыздай басты капитал жеткілікті.
Қорытындылай келе банк қанағаттанарлық пассивті құрамы және
қаржының тұрақтылығы барын көреміз. Әлдеде Банктің абай несие саясатымен
Қаржының тұрақтылығы Банкке оңай берілмейді, жеделділіктің деңгейі қанағаттанарлықтай емес.
Банк “абай” нивестициялық-несие саясатын жүргізуде деген қорытындыға келуге болады.
2.4. «Темірбанк» - ның депозиттік операциялары
Пассивтерді басқару кең мағынада салымшылардың және басқа несие алушылардың
Сонымен, нарықтық жағдайда банкті тиімді басқару үшін
Талдау қадамдардың ең маңыздысы өтімділікті талдау болып табылады.
Кө=__АӨ_
М
Кө=_224981______= 0,9
1663574000
1.07.2005 жылға
Кө=___320047000______= 0,32
166357400
2сурет. Клиенттер санының динамикасы
«Темірбанк» АҚ-да ағымды өтімділікте өтімділі активтердің және міндеттемелердің
Банктік жағдайды толық бағалау үшін лезде
Каө= __Аө_
Об. М
Каө =__224981+258448+497005____=____980434_____=0,5
1669209+0287761 1956970
Каө =____220047+661015+772768____= ___1653930___= 0,84
1663574+0+289989 1953563
Осы жердегі мағына мынандай болып отыр: бұндай
Бұл ұзақмерзімді коэфицент жоғары еместігін көрсетеді, яғни банк
Бұл Қазақстан экономикасының кризистік жағдаймен шартталған;
Осы берілгендерге сүйене отырып, мынандай қорытынды жасауға болады:
ұлттық банк алдында қарыз үлесі төмен. Өйткені
Осыны қорытындылай келсек коммерциялық банктердің өтімділіктің талдаудың маңызды
«Темірбанк» АҚ Ұлттық Банкке өзінің қызметі туралы
жаңа жылдың бірінші күніне жылдық баланс;
АҚ «Темірбанк» резервтік қор – 6999.
- тәуекелді имитирлеу, бір займшыға
К=___2453193____=0,38
79422596
Жеке баланстық есеплердің құрамын анықтау:
Кварталдық баланс
Валюталық операциялар бойынша есеп
Шығарылған есептеулер бойынша «Темірбанк» АҚ өтімділі болғаны
Өзіндік құралдарды талдаған кезде статистикада
қызметінің масштабтарын кеңейту сияқты сипттауға мүмкіндік
3-Сурет. Жарғылық капиталдың динамикасы
- 26 -
У-жарғылық капиталдың өлшемі (мың теңге)
Х-жылдар (кезеңдер)
Берілгендерді талдау капиталдың жылдан жылға өсіп
3. ШЕТЕЛ ТӘЖИРБИЕСІ НЕГІЗІНДЕ КОММЕРЦИЯЛЫҚ БАНКТЕРДІҢ ПАССИВТІ ОПЕРАЦИЯЛАРЫНЫҢ ДАМУ
3.1.Банктік қызмет көрсету нарығында жұмыс істеудің бірден –бір стратегиясы
Клиенттік базаны ұйымдастыруда банк келесі стратегияның біреуін ұстанады: интенсивті,
Интенсивті стратегия үшке бөлінеді: терең ену, шекараны кеңейту және
Сыртқы және ішкі ортаға байланысты келесі стратегиялық бағыттар
Осы стратегияларды қолданудың негізгі мақсаты банктің ресурстармен қамтамасыз етілгендігін
модельдеудің концептуалдық негізі;
модельдердің элементтері;
модельдердің жалпы схемасы;
аналитикалық қолдау;
банктік практикадағы модельдер.
Процестердің моделіндегі ресурстік базаны құруда сәйкес концептуалдық базаның негізінде
Екінші пассивтер құрылымын оптимизациялау бағыты тұтынудың қажеттілігін қанағаттандырумен
Осыларды санай отырып келесі проблема пайда болады, яғни банктердің
а) нақты несиелік тәуекелділіктің жағдайын талдай алмайды;
б) несиелік тәуекелділікті бағалауда төменгі шекті ұстануы;
в) банктің несиелік портфелінің жағдайы нашарлауының тік бағыты негізгі
1999 жылы Комитет қолданыстағы келісімнің «Артықшылықтары және жетіспеушіліктері»
Банктер клиентураның ұзақ мерзімді түрін іздестіруге үлкен мән
Қазіргі шетелдік тәжірибеде екі валюталық облигациялар кездеседі, яғни облигация
Салымға қаражат тарту үшін коммерциялық банктер шетелдік тәжірибе
Азаматтардың қаржысын тарту үшін әртүрлі бағдарламаларды ұйымдастыру;
Салымшы клиенттерге қызметтердің үлкен спектрін ұсыну,банктік емес қызметтерді орындау
Үлкен жарнама жүргізу;
Тыныш мақсатты жарнаманы қолдану (почта, телефон);
Инвестициялық салымдарға жоғары пайыздық мөлшерлемені тағайындау;
Тұрақты салымдарға сыйақы төлеу, «банкке адалдығы» үшін.
1970 жылдары НАУ сақтау шоттары еңгізілген болатын, оның артықшылығы
Ұқсас қорларды отандық банктерде қолдануға болады және аудару жасағанда,
Қазіргі уақытта ешкім депозиттік нарықтың маңыздылығында күмәнданбайды және біз
3.2. Банк ісінің әлемдік даму тенденциясын зерттеу
Еліміздегі банк секторының даму проблемалары қандай?
– Оның бірнеше себебі бар. Бұл проблемаларды талқылау келешектегі
Бұл жағдай басқа елдерде қалай?
– Қазіргі заманғы техникамен, озық технологиялармен жабдықталған қайта өңдеу
Сонда қаржы, оның ішінде, банк секторының өндірістік саламен салыстырғанда
– Әрине, тиімді емес. Оған қарапайым мысал келтірейін. Қаржы
Сіз келтіріп отырған экономикалық заңдылық бізде орындалу үшін қандай
– Ол экономикалық заңдылықты орындату үшін Үкіметтің 2010 жылға
Меншікті капиталын көтеру деген ақшасын молайту деген сөз ғой,
– Міне, бұл өзекті мәселелердің бірі. Банктердің капитализациялау дәрежесі
ҚОРЫТЫНДЫ
Активті операцияларын жүзеге асыруға қажетті банктің тартылған, қарыз, өзіндік
Банк ресурстарының ерекше формасы ретінде,олардың қаржысы болып табылады.Банк капиталы
Мемлекеттік мекемелер, жеке тұлғалар, кәсіпорындар жағынан банкіден қаржылық талап
Қазіргі таңда Қазақстан азаматтары мен біздің елде тұратын шетел
Біріншіден, еліміздегі банкаралық бәсекелестіктің ерекшелігімен түсіндіріледі. Қазақстанның қаржы нарығы
Екіншіден, Қазақстандық банктер көрсетілген клиенттер ортасына қызмет көрсете отырып,
Үшіншіден, Батыстағы ақша-несиелік саясаттың даму тәжірибесін талдай келе біздің
Қазақстан нарығындағы пластикалық карточкалардың дамуын қарастыра келе бірнеше қорытынды
Біріншіден, айтып кететін жағдай депозит нарығы көптеген өзгерістерді бастан
Екіншіден, қазақстандық пластикалық карточкалар нарығының негізгі ерекшелігі болып, төлемдердің
Үшіншіден, пластикалық карточкалар нарығының инфрақұрылымы банктік пластикалық карточкалар шығару
Төртіншіден, қазақстандық эмитент – банктер мемлекетіміздегі экономикалық жағдайдың ерекшелігіне
Бесіншіден, еліміздегі көптеген карточкалар магниттік болып табылатын және бұл
Бұл жерден көріп тұрғанымыздай, Қазақстандағы депозиттік және тағы басқа
Депозиттерді мынадай топтарға бөлуге болады:
= талап еткенге дейінгі депозиттер, жедел депозиттер, жинактау
Пассивтердің құрылымын талдауда ерекше назар мыналарға бөлінеді:
= банктің өзіндік және тартылған ресурстарының арақатынасы, капиталдың
= банк аралық нарыққа тәуелділік деңгейі. Жалпы тартылған
= талап етуге дейінгі шоттарда және тұрғындар шоттарындағы
Коммерциялық банктің ресурстық базаны құрудағы стратегиясы клиенттік базаны талдау
Негізгі қағидаттардың біреуі, ол ресурстардың жеткіліктілігі. 1988 жылы Базиль
Баға қалыптастыру процесі – бастапқы, тәуекелділіктен қорғанудың бірінші шегі.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 31 тамыздағы №2444 «Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі.
Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы №237 (толықтырулар мен
Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 4 наурыздағы №61 (толықтырулар мен
Қазақстан Республикасының Ұлттық банктер басқармасының 1997 жылғы 23 мамырдағы
Қазақстан Республикасының Ұлттық банктер басқармасының 2000 жылғы 25
Арыстанов А. к.э.н. Конкуренция между банками на депозитном рынке
Адеева Н.Д. Сбережения населения функции и мотивационные моменты. //
Абдулатипов Ж. Нарық жолында // Қазақстан: экономика және өмір.
Албегова И.М., Емцов Р.Г., Холопов А.В. Государственная экономическая политика:
Алибаев А. Банковская реформа Казахстана (вопросы и ответы) Рынок
Алпамысов А. Процесс трансформации экономики Казахстана. Транзитная экономика. 2000.
Арынов Е.М. Қазақстан және әлемдік тәжірибе. Алматы, 1997. 178с.
Ашимбаев Т. От структурных преобразований не уйти // Казахстан:
Ашимбаев Т. Антикризистук бағдарлама: Қазақстан жағдайында: экономика және өмір.
Аханов С.А. Қазақстан: қазіргі жағдайда қаржы экономикасын реформалау //
Ахметжанова Г., Маханов И. Основные направления развития банковской системы
Ахметов Д. Банковская система Казахстана // Вопросы экономики. 1999.
Бабакина С. Банковская система и пути ее совершенствования в
Байназаров Г. Жаңа экономикалық саясат жағдайындағы банктер // Сұхбат.
Байназаров Г. Новые законы – фундамент обновленной банковской системы
Байназаров Г. Национальный банк РК в экономике Казахстана //
Бекетов К. Законодательство о банковской системе в Республике Казахстан
Белинский В. Совершенствование банковской системы необходимо // Казахстан: экономика
Белинский В. Управление банком второго уровня // Казахстан. 1999.№1.с.1-5.
Булатов Е. Қазіргі жағдайда банктердің қызмет атқаруында пайда болатын
Бискультанов К. Проблемы повышения конкурентоспособности банка / Транзитная экономика.2000.№3.с.77.
Временное положение «О переходе АО «Народный банк Казахстана» в
Валентей С. Цели и пути формирования банковской системы //
Лаврушин В.А. Банковское дело..М.,1991.
НБК // Статистический бюллетень. Алматы.2001.№1(50).
Статистический ежегодник Казахстана за 1996-2001гг, Алматы,2000.
Сейткасымов Г.С. Банковское дело..Алматы.,1996.
Ширинская Е.Б. Операции коммерческих банков и зарубежный опыт..М.,1997.
Финансово-кредитный словарь, т. 1-3.
Хайек Ф. Банк и производства..М.,1999.с.39-78.
Фридмэн М. Инфляция и банковская система..М.,1991.с.67-91.
ҚОСЫМША А
Пайда және шығындарды есептеу нәтижесі, мың тенге
Көрсеткіштердің аталуы Жылдар бойынша жағдайы
1.04.06 1.07.06 1.10.06
1.Сыйақылар бойынша табыстар 1,259,610 2,856,021 3,948,777
өзге банктердегі депозиттер бойынша 42,074 117,374 170,404
Облигациялар және басқада бағалы қағаздар бойынша 217,799 419,836 652,029
РЕПО операциялар бойынша 22,160 28,315 78,994
Банктерге берілген қарыздар бойынша 22,324 43,563 51,886
Заңды тұлғаларға берілген қарыздар бойынша (банктерден басқа) 938,706 2,208,925
Жеке тұлғаларға берілген қарыздар бойынша (тұрғындар) 16,547 38,008 63,168
Басқалары 0 0 0
2.Сыйақылар төлеу бойынша шығындар 355,797 798,914 1,381,892
Заңды тұлғалардың депозиттері бойынша сыйақылар (банктен басқалары) 94,308 211,877
Жеке тұлғаларға депозиттері бойынша сыйақылар (тұрғындар) 251,672 549,952 874,151
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкінің несиелері бойынша сыйақылары 0 0
Банкаралық несие және депозиттер бойынша сыйақылар 9,817 0 0
Банктік қызметтің жекелеген түрлерін орындайтын банктер және ұйымдарды депозиттер
Халықаралық ұйымдардың несиелері бойынша сыйақылар 0 0 0
РЕПО операциялары бойынша сыйақылар 0 0 0
Сыйақылар төлеу бойынша өзгеде шығындар 0 0 0
Қазақстан Республикасының несиелері
бойынша сыйақылар 0 0
3.Сыйақылар төлеу бойынша таза табыстар 903,813 2,057,107
4.Сыйақылар алумен байланыссыз табыстар 1,486,424 5,566,576 6,915,572
Акциялар және капиталға басқа да инвестициялар бойынша табыстар 0
Қызмет көрсетулерге төлем, төлемдерді аудару және комиссиялық жинақтар 516,970
Қаржылық операциялардың пайдалары мен залалдары 558,631 382,126 520,639
Сыйақы алумен байланыссыз өзге де табыстар 410,823 655,708 910,219
Қайта бағалаудың пайдасы/залалдары 0 3,446,582 3,727,989
5.сыйақы төлеумен байланыссыз шығындар 1,552,591 3,677,795 5,757,763
Банк персоналына шығындар 936,249 2,301,891 3,468,613
Еңбек ақы 511,457 1,428,670 2,134,535
Жәрдем ақы 51,541 55,108 61,439
Еңбекақы қорынан салықтар 130,684 425,957 654,936
өзгеде шығындар банк персоналына 242,567 392,156 617,703
Кеңсені және құрылғыларды күтуге өзгеде шығындар 361,937 756,109 1,212,688
Сот шығындары 351 3,302 5,863
Сыйақы төлеумен байланыссыз шығындар 254,054 616,493 1,070,599
6.Резервтерге аударғанға дейінгі таза операциялық табыс 837,646 3,945,888
7.Классификацияланған активтер бойынша шығындарды өтеу резервтері 652,520 3,328,970 2,865,942
8. Резервтерге аударғаннан кейінгі таза операциялық табыс 185,126
9.Түсім / активтер сатудан жоғалтулар 2,096 -5,763 -14,534
Бағалы қағаздар сатудан 0 0 0
Несие сатудан 0 0 0
Өзге де активтерді сатудан 2,096 -5,763 -14,534
Шетелдік валютаның таза позициясы бойынша 0 0 0
10.Болжанбаған баптар -3,159 -7,909 -13,391
Болжанбаған табыс 2,628 3,563 4,416
Болжанбаған шығындар 5,787 11,472 17,807
11.Салықтар төлегенге дейінгі таза табыстар (шығындар) 184,063 603,246 830,827
12.Салықтық төлемдер 131,471 168,706 250,685
13.Қаржылық нәтиже 52,592 434,540 580,142
географиялық жағдайы
табыс деңгейі
салымшының жасы
әлеуметтік топтардың ерекшелігі
Зейнетақымен қамтамасыз ету
Сақтандыру жүйесінің даму деңгейі
Клиенттер жағынан
Банктің депозиттік саясатының құрылуына әсер ететін факторлар
Банк қарамағынан
Банктік қызметтер спекторы
Бәсекелестік деңгейі
Қызмет көрсету сапасын жоғарылату
«Клиент үшін барлығы» саясаты
Банк қызметкерлерінің біліктілік деңгейі
Тәекелділікті диверсификация
лау