Мазмұны
Кіріспе
1. Сақтандырудың мәні, атқаратын қызметі және түрлері
1.1 Сақтандыру мәні және оның түрлері
1.2 Жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыру
1.3 Сақтандыру тарифтері
2. Қазақстан Республикасындағы сақтандыру нарығы
2.1 Қазіргі кездегі сақтандыру нарығының жағдайы
2.2 Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесі
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Нарықтық экономика есігімізден кіріп, төрімізге жайғасқалы біраз уақыт
Сақтандыру - халықтың жеке және шаруашылық өміріндегі мүліктік
Соңғы жылдардағы сақтандыру нарығын арттырудың қалыптасқан оңды
Ішкі жалпы өнімнің өсуінің жоғары қарқыны, тұрғындардың нақты
Рыноктың өзі осы сектордың әжептеуір қозғалтқышы
1. Сақтандырудың мәні, атқаратын қызметі және түрлері
1.1 Сақтандыру мәні және оның түрлері
Сақтандыру – қоғамның экономикалық қатынастарының айрықша сферасын бейнелейтін
Сақтандырудың мақсаты қоғамдық ұдайы өндірістің үздіксіздігін қамтамасыз ету
Сақтандыру категориясы үшін мына белгілер тән болып келеді:
1) қатынастардың ықтималдық сипаты;
2) қатынастардың төтенше сипаты.
Сақтандыру категориясының қаржы категориясымен ортақ өзгеше белгілері
Сақтық қатынастарының ақшалай сипаты;
Сақтандырудың қоғамдық өнімнің құнын қайта бөлуге қатысуы;
Оның іс-қимылы ақша қорларын жасап, пайдаланумен қосарланып отырады;
Сақтық қатынастарының бір бөлігінің міндетті сипатының болуы;
Ақша қорларын жасап, пайдалану кезіндегі сақтық баламалығы
Сақтандыру шеңберінде мемлекет сақтық ресурстары меншігінің субъектісі болып
Сақтандырудың экономикалық мәні барлық қатысушылардың төлемдері есебінен оқыс
Сақтандырудың экономикалық мәнінде бұл категорияның қоғамдық арналымының көрінісі
Бөлу функциясы: бұл функцияның өзгешелігі қайта бөлу ретінде
Бақылау функциясы сақтық төлемдерін жұмылдыруды және сақтық қорын
Соңғы уақытта бірқатар зерттеушілер сақтандыру экономикалық категориясын сипаттау
Нарықтық экономикада сақтық қатынастарының едәуір бөлігі коммерциялық қатынастар
Клиенттерді тарту үшін сақтық ұйымдары клиентураға қызмет көрсетуді
Сақтандырушылардың жарналары есебінен жасалатын сақтық қорлары белгілі бір
Экономиканың нарықтық қатынастарға көшуі, кәсіпкерлік қызметтің дамуы, тауар
Өтпелі экономика жағдайында сақтандыру институтының ерекше маңыздылығы бітқатар
Біріншіден, мемлекет тарапынан көзделген шаралардың сипаты мен көлеміне
Екіншіден, сақтандыру механизмін қазіргі жағдайда пайдалану елдегі кәсіпкерлік
Сақтық жүйесі республика экономикасының сенімді әрі орнықты дамуына,
Сақтандыру, табыс түсіру мақсатымен коммерцияның шектес сфераларына қаражаттарды
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексі бойынша мыналар сақтандырудың нысандары
Міндеттілік дәрежесі бойынша – ерікті және міндетті;
Сақтандыру обьектісі бойынша – жеке және мүліктік;
Сақтық өтемді жүзеге асыру негіздері бойынша – жинақтаушы
Міндетті сақтандыру – заңнамалық актілер талаптарына орай жүзеге
Ерікті сақтандыру – тараптардың еркін білдіруіне орай жүзеге
Сақтық қызметі – сақтық ұйымының шарттарын жасау мен
Сақтық қызметін ұйымдастыру және мемлекеттік реттеу мен лицензиялауды
Өмірді сақтандыру саласы ерікті сақтандыру нысанында мынадай сыныптарды
Жалпы сақтандыру саласы ерікті сақтандыру нысанында мынадай сыныптарды
жазатайым жағдайдан;
аурудан сақтандыру;
медициналық сақтандыру;
көлік құралдарын сақтандыру;
жүктерді сақтандыру;
мүлікті сақтандыру;
кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру;
көлік құралдары иелерінің және тасымалдаушының азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру;
зиян келтіргені үшін азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру.
Сақтандыру түрі сақтық ұйымы сақтанушыға сақтандыру шартын жасау
1.2 Жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыру
Жалпы сақтандыру және өмірді сақтандыруға тән экономикалық қатынастар
Мүліктік және кәсіпкерлік тәуекелдер азаматтық-құқықтық жауаптылықты қоса алғанда,
Жазатайым жағдайдан және аурудан сақтандыру сақтандырылушы жазатайым жағдайдың
Медициналық сақтандыру сақтандырылушының медицина мекемесінен медициналық сақтандыру медициналық
Көлік құралдарын сақтандыру көлік құралдарын иеленуге, пайдалануға, оған
Жүктерді сақтандыру жүктерді иеленуге, пайдалануға, оған билік етуге
Азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру кезінде, үшінші бір адамдардың өміріне,
Зиян келтіргендігі үшін азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру кезінде сақтанушының
Зиян келтіргендігі үшін азаматтық-құқықтық жауаптылықты сақтандыру кезінде сақтанушының
Шартты бұзғандығы үшін азаматтық-құқықтық жауаптылық тәуекелі шартта оның
Кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру кезінде кәсіпкердің сақтанушы ретінде іс-қимыл
Сақтанушы болып табылмайтын тұлғалардың кәсіпкерлік тәуекелді сақтандыру шарты
Өмірді сақтандыру – азаматтардың өмірін, денсаулығын, еңбек қабілеттілігін
Өмірді сақтандыру сақтандырылушы қайтыс болған немесе ол сақтандыру
Аннуитеттік сақтандыру сақтандырылушы белгілі бір жасқа жеткен, еңбек
Жеке басты сақтандырудың сан алуан түрлері бар:
- өмірді аралас сақтандыру;
- балаларды сақтандыру;
- некені сақтандыру;
- шаруашылық жүргізуші субъектілер есебінен олардың қызметкерлерін сақтандыру;
- әуе, темір жол, теңіз, ішкі су және
Жеке басты сақтандырудың аталған түрлері жолаушыларды сақтандырудан басқасы
Сақтандырудың экологиялық тәрізді түрі жіктеме аралық жағдайда болады:
Сақтық қатынастарының бұл бөлігінің баяндалған ерекшеліктері мүлікті және
1.3 Сақтандыру тарифтері
Корпорацияның сақтандыру тарифтері қабылданатын сақтандыру тәуекелдеріне тәнік есептелінеді.
2. Қазақстан Республикасындағы сақтандыру нарығы
2.1 Қазіргі кездегі сақтандыру нарығының жағдайы
Сақтандыру – халықтың жеке және шаруашылық өміріндегі мүліктік
Мемлекеттің сақтандыру саласында жүргізген күрделі реформалары нәтижесінде қазіргі
Соңғы жылдардағы сақтандыру нарығын арттырудың қалыптасқан оңды
Ішкі жалпы өнімнің өсуінің жоғары қарқыны, тұрғындардың нақты
Рыноктың өзі осы сектордың әжептеуір қозғалтқышы
Міндеттері сақтандыру, ерікті жеке басты және ерікті мүлікті
АӨҚО мүмкіндіктері
Сақтандыру ұйымдарының активтерін:
Бір эмитентке төлеу қабілетінің нақты шегінің 10%-нан (жиынтығы
Облигацияларға салуға болады.
Эмитенттердің - Қазақстанның резидент еместерінің бағалы
Резидент еместердің – банктер, сақтандыру ұйымдары, зейнетақы қорларының,
«ВВВ» («Standard & Poor's» және «Fitch») немесе «Ваа2»
Халықаралық қаржы ұйымдарының бағалы қағаздары (МБРР, ҚФК,
Қазіргі кезде еліміздегі сақтандыру міндетті және ерікті болып
Сақтандырудың екінші нысаны ерікті сақтандыру адамдардың жеке өмірі
Жеке сақтандыруға азаматтың өмірін, денсаулығын, еңбекке қабілеттілігін және
* жазатайым жағдайлардан сақтандыру;
* аурудан сақтандыру (медициналық сақтандыру).
* аннуитеттік сақтандыру;
* өмірде белгілі бір оқиғаның басталуына байланысты сақтандыру;
* өмірді сақтандыру.
Айта кетер бір жай, көп мемлекеттерде ерікті жеке
Жоғарыда келтірілген көрсеткіштер батыста сақтандыру мәдениетінің өте жоғары
Қазіргі кезде жеке сақтандырудың бір бөлігі – өмірді
Ал енді мүліктік сақтандыруға келетін болсақ оның төмендегідей
* мүлікті сақтандыру;
* жауапкершілікті сақтандыру.
Мүлікті сақтандыру – бұл заңды және жеке тұлғалардың
Жауапкершілікті сақтандыру – бұл көлік иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершіліктерін
Қазіргі кезде республикамызда ерікті мүліктік сақтандыру жеке сақтандыруға
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесі
Міндетті әлеуметтік сақтандыру – азаматтарды еңбек ету қабілетін
Азаматтардың еңбек ету қабілетінен, жұмысынан айырылу немесе асыраушысынан
2007 жылғы 10 қаңтарда өткен Парламент палаталарының бірлескен
Үкімет басшысы К.Мәсімовтің, Парламент депутаттарының, Президент Әкімшілігінің және
“Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы” Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес
Осылайша, қорға әлеуметтік аударымдарды төлеу әлеуметтік аударымдардың белгіленген
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қолданысқа енген кезінен бастап
2006 жыл үшін 25 163 209,4 мың теңге
Желтоқсан айында 3 205,3 мың адамға әлеуметтік аударымдар
“Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы” Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес
Әлеуметтік аударымдар жүргізілген міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қолданысқа енген кезінен бастап
l еңбек ету қабілетінен айырылуы бойынша – 135
l асыраушысынан айырылуы бойынша – 67 513,3 мың
l жұмысынан айырылуы бойынша – 2 628,7 мың
2006 жыл үшін Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан 9
l еңбек ету қабілетінен айырылуы бойынша 7 056
l асыраушысынан айрылуы бойынша 2 324 алушыға –
l жұмысынан айырылуы бойынша 215 алушыға – 2
2006 жыл үшін төленген әлеуметтік төлемдердің мөлшері 2005
Желтоқсан айында алынған әлеуметтік төлемдердің орташа мөлшері:
l еңбек ету қабілетінен айырылуы бойынша бір алушыға
l асыраушысынан айырылуы бойынша бір алушыға – 4
l жұмысынан айрылуы бойынша бір алушыға – 11
Желтоқсан айындағы әлеуметтік төлемдерді алушылардың саны міндетті әлеуметтік
2006 жылы 8 215 алушыға қайтадан әлеуметтік төлемдер
2006 жыл бойы алушылар саны ай сайын орта
Міндетті әлеуметтік сақтандыру – әлеуметтік саладағы мемлекет саясатының
2005 жылдың 1 қаңтарынан бастап елімізде міндетті әлеуметтік
Қазіргі уақытта міндетті әлеуметтік сақтандыру әлеуметтік тәуекелдің үш
Осылайша жұмыс істейтін зейнеткерлерді қоспағанда, меншіктің барлық түрімен
Еңбек ету қабілетінен айырылуы жағдайына әлеуметтік төлемдер –
Еңбек ету қабілетінен айырылуына байланысты төленетін әлеуметтік төлемнің
Асыраушысынан айырылуы жағдайына байланысты төленетін әлеуметтік төлемнің мөлшері
Жұмысынан айырылған жағдайда төленетін төлемдер – егер ол
Жұмысынан айырылуы жағдайына байланысты берілетін әлеуметтік төлемнің мөлшері
Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қолданысқа енген кезінен бастап
• еңбек ету қабілетінен айырылуы бойынша – 295265,3
• асыраушысынан айырылуы бойынша – 146544,8 мың теңге;
• жұмысынан айырылуы бойынша – 6813,9 мың теңге.
Ана мен баланы әлеуметтік қорғауға айрықша мән бере
Осылайша, 2008 жылдың 1 қаңтарынан бастап Мемлекеттік әлеуметтік
Жүктілігі және босануы жағдайына әлеуметтік төлем 2008 жылдың
Бір жасқа толғанға дейінгі нәресте күтімі жағдайына әлеуметтік
Бір жасқа толғанға дейінгі нәресте күтімі жағдайына әлеуметтік
Егер бұрын декреттік демалыста болған әйелдерге зейнетақы аударымдары
Төлеушілердің әлеуметтік аударымдарды уақытында және тұрақты төлеуі әлеуметтік
Осыған байланысты Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры әлеуметтік аударымдар
Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан әлеуметтік төлемдер тағайындау үшін
Конвенциясына сәйкес келеді. Әйелдердің жүктілігі, босануы және бала
Қорытынды
Сақтандырудың экономикалық мәні барлық қатысушылардың төлемдері есебінен оқыс
Сақтандырудың экономикалық мәнінде бұл категорияның қоғамдық арналымының көрінісі
Курстық жұмыс екі бөлімнен тұрады. Бірінші бөлімде, Жалпы
Екінші бөлімде, нақты қазіргі кездегі сақтандыру нарығының даму
Сақтандыру нарығын арттырудың қалыптасқан оңды қарқыны сақтандыру
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Интыкбаева С.Ж. Фискальная политика и ее роль
2. Құлпыбаев С. Қаржы теориясы. Оқу құралы. -
3. Финансы, деньги, кредит. Учебник. Под.ред. О.В.Соколовой. -М.:ЮРИСТ,2001.
4. Ілиясов Қ.Қ., Құлпыбаева С. Оқулық.-Алматы:2003.
5. www/google/kz