МАЗМҰНЫ
Курстық жобаны орындау реті
1 Тарту есебінің мақсаты...............................................................................5
2 Автомобильдің массасын таңдау..............................................................5
3 Толық массаның автомобиль өстеріне бөлінуі........................................6
4 Шина өлшемдерін таңдау..........................................................................7
5 Двигательдің ең үлкен қуатын есептеу....................................................7
6 Қосылу қорабының ең жоғарғы берілісінің
7 Негізгі берілістің беріліс санын есептеу
8 Қосу қорабының бірінші берілісінің беріліс
9 Қосу қорабының аралық берілісінің беріліс
10 Автомобильдің динамикалық сипаттамасын салу ..............................12
11 Үдеу графигін салу .................................................................................14
12 Автомобильдің отын үнемдеу сипаттамасының графигін
13 Автомобильдің қуат теңдестігінің графигін салу
Қолданылған әдебиеттер тізімі ................................................................20
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Көлік және логистика кафедрасы
Тақырыбы: АВТОМОБИЛЬДІҢ ТАРТУЫН ЕСЕПТЕУ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫСҚА ҚАЖЕТТІ МӘЛІМЕТТЕР
Автомобильдің түрі Цистерна
Көтеретін жүгі 6200 кг
Двигательдің түрі Карбюратор
Жылдамдығы 120 км/сағ
ψva 0,014
Ψ1 0,36
Жүретін ортасы Қала аралық
Компоновка 4
КІРІСПЕ
Курстық жұмыстың бірінші бөлімінде автомобильдің және
АВТОМОБИЛЬДІҢ ТАРТУЫН ЕСЕПТЕУ.
1 ТАРТУ ЕСЕБІНІҢ МАҚСАТЫ.
Автомобильдің жаңа моделін жасау процессінде автомобиль
Техникалық тапсырма кезеңі шығарылып жатқан модельді
Техникалық тапсырма кезеңі автомобильдің тарту есебі
Автомобильдің тартуын есептеу бастапқы мәліметтерді сұрыптаудан
2 АВТОМОБИЛЬДІҢ МАССАСЫН ТАҢДАУ.
Жүк автомобильінің жабдықталған массасы (май және
мұнда mж –бастапқы мәлімет негізінде
Жүк автомобильінің толық салмағы келесі формула
мұнда 70 –бір адамның орта
-кабинадағы орындық саны.
3 ТОЛЫҚ МАССАНЫҢ АВТОМОБИЛЬ ӨСТЕРІНЕ БӨЛІНУІ
Толық массаның автомобиль өстеріне бөлінуін жобалау
Барлық автомобильдер, істегі стандарттар бойынша, барлықтарымыз
Жолсыз жолмен жүретін немесе карьерде пайдаланылатын
Іс жүзінде автомобиль құрлысында қозғалтушы
4 ШИНА ӨЛШЕМДЕРІН ТАҢДАУ
Шина өлшемдерін таңдау жеке доңғалаққа түсетін
Табылған шинаның өлшемі:
мұнда d –доңғалақ құрсауының отырғызу диаметрі,
H –шинаның қырынжақ биіктігі, м;
-шинаның жаншылу коэфиценті:
жүк автомобильдер үшін
мұнда -доңғалақтың негізгі
-шинаның жалпақтығы;
5ДВИГАТЕЛЬДІҢ ЕҢ ҮЛКЕН ҚУАТЫН ЕСЕПТЕУ
Алдымен техникалық тапсырманың шартын орындау
Егер автомобильдің қуат теңдігінің графигіне көз
мұнда NTV -автомобильдің ең
Nψνа - автомобильдің ең үлкен
Nауа - автомобильдің ең үлкен жылдамдықпен
жол жамылғысы асфальт немесе бетон жақсы
Автомобиль ең үлкен жылдамдықпен қозғалса онда
NTV қуатын анықтау үшін теңдіктің оң
Табылған тарту қуатын двигательдің сыртқы сипаттамасындағы
Nev = NTV /ηтр=144.08/0.85=170.4 кВт;
мұнда ηтр –трансмиссияның пайдалы әсер коэффиценті
=186,8 кВт;
ωе/ ωN=0.2; 0,4; 0,6; 0,8; 1,0;
Ne0.2=186.8[1·0.2+1·0.22-1·0.23]=43
Ne0.4=95
Ne0.6=139
Ne0.8=173
Ne1.0=187
Ne1.2=170
үшін график салу
6 ҚОСУ ҚОРАБЫНЫҢ ЕҢ ЖОҒАРҒЫ БЕРІЛІСІНІҢ
Ауыр жүк көтеретін жүк автомобильдерінде
Iқ. жоғ =0.85
7 НЕГІЗГІ БЕРІЛІСТІҢ БЕРІЛІС САНЫН
Негізгі берілістің беріліс саны (Ін )
Va max =ωmax rk/ ikж iбқжiн
rk =0.48
жеңіл автомобильдерде
жүк автомобильдерінде
4300...4500 кг жүк тасу үшін
ауыр жүк таситын жүк
автомобильдері үшін
8 ҚОСУ ҚОРАБЫНЫҢ БІРІНШІ БЕРІЛІСІНІҢ БЕРІЛІС
Қосу қорабының бірінші берілісінде жай автомобильдер
жеңіл автомобильдер үшін ..............................ψmax =
жүк автомобильдер мен автобустар үшін........ ψmax
Ауыр жолдарды басып өткен кезде автомобиль
Pң max=Pψ max
одан
iқ1 = G ψa max rк
Қосу қорабының бірінші берілісінің теңдік арқылы
9 ҚОСУ ҚОРАБЫНЫҢ АРАЛЫҚ БЕРІЛІСІНІҢ БЕРІЛІС
Аралық беріліс қатынасы үдемелі жеделдетуді, әр
Жеңіл автомобильдерде ...............................
Кішкене және орта жүк автомобильдерде...
Ауыр жүк автомобильдерде .........................
Автобуста ...........................................................5....6
Аралық берілістің беріліс қатынасы геометриялық прогрессияның
мұнда m –анықталатын қосу қорабының берілісі;
n –қосу қорабының беріліс саны.
Бұл теңдік геометриялық прогрессияның қортындысы q
Осымен тарту есебі тамамдалды. Әрі қарай
10 АВТОМОБИЛЬДІҢ ДИНАМИКАЛЫҚ СИПАТТАМАСЫН САЛУ.
Динамикалық сипаттама автомобильдің динамикалық факторының
Динамикалық фактор (1,1)
теңдігінде автомобиль жылдамдығына тікелей байланыс көрінбейді,
мұнда
Ауаның кеергі күші (РАУА) мына өрнекпен
мұнда
Өрнектің басқа мүшелерін әдістемелік нұсқаудың бірінші
Автомобильдің қозғалтушы доңғалақтарындағы тарту күшін есептелген
ω
М ІҚҚ1 ІҚҚ2 ІҚҚ3
РТ РАУА D Va РТ РАУА
0,2 614 35772 3 0,333 1
0,4 664 36685 11 0,36 2
0,6 662 38568 25 0,359 3,1
0,8 618 36005 44 0,335 4,1
1 534 31111 69 0,289 5,1
1,2 405 23595 98 0,219 6,1
ω
М ІҚҚ4 ІҚҚ5
РТ РАУА D Va РТ РАУА
0,2 614 10003 36 0,093 3,7
0,4 664 10818 141 0,099 7,3
0,6 662 10785 320 0,097 11
0,8 618 10068 564 0,088 14,6
1 534 8700 886 0,073 18,3
1,2 405 6598 1269 0,05 21,9
Автомобильдің динамикалық сиппаттамасы оның толық жүктемесіне
Яковлев номмограммасын салу үшін динамикалық сипаттаманың
мұнда Go –бос автомобильдің салмағы, н.
До шкаласының масштабы:
мұнда – толық
-толық тиелген автомобильдің салмағы, н
Артық жүк номограмасын салу үшін динамикалық
Мұнда Gап – автопоездің толық салмағы,
Екі шкаладағы аттас мәндер түзу сызықпен
11 ҮДЕУ ГРАФИГІН САЛУ
Курстық жобаны істеуге берілген тапсырма бойынша
Автомобилдің үдеуінің өзгеруін үдеудің графигі арқылы
Бұл теңдіктен ja табу керек:
мұнда g –еркін түсу үдеуі, м/с;
-автомобильдің айналудағы массасын ескеретін коэффицент:
Оң жақтағы бөлшектің алымын динамикалық сипаттама
Графикті салу үшін есептеу мәндерін кестеге
1-беріліс
байн=2.2 2-беріліс
байн=1.52 3-беріліс
байн=1.24
Va Da1-ψ ja Va Da2-ψ ja
1 0.3 1.42 1,6 0.24 1.3
2 0.36 1.543 3,1 0.25 1.42
3.1 0.36 1.538 4,7 0.26 1.41
4.1 0.33 1.43 6,3 0.25 1.31
5.1 0.29 1.23 7,9 1 1.12
6.1 0.22 0.91 9,4
0,82 14,4
0,59
4-беріліс
байн=1.12 5-беріліс
байн=1.07
Va Da4-ψ ja Va Da5-ψ ja
3,7 0.17 0,69 5,5 0.15 0,43
7,3 0.17 0,74 11 0.16 0,46
11 0.15 0,73 16,5 0.17 0,42
14,6 0.13 0,65 22 0.15 0,33
18,3 0.12 0,52 27,5 0.12 0,19
21,9
0,32 33
0,09
12 АВТОМОБИЛЬДІҢ ОТЫН ҮНЕМДЕУ СИПАТТАМАСЫНЫҢ ГРАФИГІН
Курстық жобаны істеуге берілген тапсырма бойынша
Жанармай шығынын анықтайтын өрнек:
мұнда -бірлік жұмыс атқарған
Ga –тиелген автомобильдің толық салмағы, н;
Ψ –жол кедергісінің қосынды коэффиценті, өлшемсіз
Сх –маңдай алды ауа кедергісінің аэродинамикалық
-ауаның тығыздығы, кг/м3
Va –автомобильдің жылдамдығы, м/с;
ηтр –трансмиссияның пайдалы әсер коэффиценті, өлшемсіз
ρ0 –жанармайдың тығыздығы: бензиндікі
F –автомобильдің маңдай алды ауданы, м2
Жанармайдың меншіктік шығыны (qe) да двигательдің
Жанармайдың меншіктік тиімді шығыны двигательдің қуатын
мұнда -двигательдің ең үлкен
qeN=qmin 1,1=83·1.15=95,45
qmin= 83 кг/ГДж
0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2
2.58 2 2 1.5 1 1
Kω 1.06 1.0 0.959 0.963 1
Va 6 12 17 23 29
N+Nауа/Nт 0,1 0,2 0,2 0,3 0,6
qж 26 21 21 27
0,2 0,4 0,6 0,8 1,0 1,2
261 143 101 88 91 109
13 АВТОМОБИЛЬДІҢ ҚУАТ ТЕҢДЕСТІГІНІҢ ГРАФИГІН САЛУ
Бір қалыпты тұрақты қозғалыстағы автомобильдің қуат
Мұнда – автомобильдің жетектеуші доңғалағындағы тарту
Қуат теңдестігінің графигі двигательдің қуатының пайдалану
Бұл теңдік графиктерден және коэффиценттерін таңдауға
Қуат теңдестігінің графигін ординат осіне қуат
Автомобильдің жетектеуші доңғалақтарындағы тарту қуаты двигательдің
Берілген ψv коэффицентті жол кедергісінен
Теңдігі негізінде салынады.
Ауа кедергісін жеңуге керекті қуат қисығының
теңдігі негізінде салынады.
Қуат теңдестігінің графигін салу үшін есептеу
ω Ne Nт Vа1 Vа2 Vа3
80 37 33 2 3 4
160 79 71 4 6 7
240 119 107 6 9 11
320 156 140 8 12 14
400 161 145 11 15 18
480 147 132 13 18 22
Кестенің 1-ші және 2-ші бағанасы двигательдің
Двигательдің қуатын пайдалану дәрежесін кесінділердің арақатынасымен.
Қай берілісте двигательдің қуаты толық пайдаланылса,
Қосу қорабының беріліс санын таңдау автомобильдің
Қаралған әдістеме арқылы және коэффицентерін анықтап
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Литвинов А.С; Фаробин Я.Е;
«Автомобиль. Теория эксплуатационных свойств».
Под редакцией Д П Великанова. «Автомобильное
Литвинов А.С. «Методические указания к курсовой
Павлов В.П. «Автотранспортные эксплутационные материалы»
Артаманов М.Д. Илларионов В.А; «Основы теории