МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 1
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ 4
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы. 4
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу-әдістемелік кешенін дайындаудың
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі жағдайы 25
2.2 Пәнаралық негізде оқушылардың жеке тұлғасын дамыту 30
2.3 Компьютерлік ойындардың түрлері және пәнаралық негізде тиімді қолдану
ҚОРЫТЫНДЫ 39
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 41
ҚОСЫМША 43
КІРІСПЕ
«Қазақстан Республикасының 2015-жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасының
Орта мектепте информатиканың жеке пән ретінде оқытылуы, көптеген педагогикалық
Алайда, бұл зерттелген жұмыстарда төменгі сыныпта информатика элементтерін оқыту
Сондықтан, төменгі сынып оқушыларына информатиканың алғашқы түсініктері мен ұғымдарын
Мұндай келесі мәселерді шешу, төменгі сыныпта информатика элементтерін оқыту
Диплом жұмысының мақсаты – төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық
Диплом жұмысының проблемасы- төменгі сынып пәндерін оқыту барысында дербес
Бүгінгі күні дидактикада оқыту әдістерін талдап, іріктеудің түрліше байқаулары
Дипломдық жұмысымда төменгі сыныпта информатиканы пәнаралық негізде оқыту әдістеріне
Диплом жұмысының құрылымы және көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі
1.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
1.1 Төменгі сыныпта компьютерлік технологияны қолданудың қазіргі жағдайы.
Төменгі сыныптарда оқудың сипаттық ерекшелігі болып, оқушылар ең алғашқы
Мектеп жасындағы кішкентайлардың дамуы үшін компьютердің қолданудың бұрыннан белгілі
- интелектуальдық дамудағы маңызды өзгеріс, тек мәдениеттілікті өзгерту арқылы
- мәдениеттілікті неғұрлым жедел өзгертетін жақын арадағы неғұрлым сенімді
Осы зерттеулердің бірінің нәтижесі-балалар үшін ЛОГО бағдарламасының арнайы тілін
Бізге белгілі басқа да экспериментті зерттеулер 1980 жылы адам
Информациялық технологияның қаулап өсуі мен информациялық қоғамның қалыптасуы, өркениетті
Біздің қоғамды ақпараттандыру концепциясына сәйкес, информатиканы оқытудың бастапқы базалық
Информациялық технологияны ерте жастан оқыту үшін пропедевтикалық кезең (1-4-сыныптар)
Осылайша, информатиканы оқытудың базалық бастапқы кезеңін оныншыдан жетінші сыныпқа
Бүгінгі күндері бастауыш сыныптарды компьютерлік технологиямен оқыту Ресейдің әр
Бірінші сынып үшін курстың негізгі мазмұны: клавиатура және манипулятор
Екінші сыныптық мазмұны алғаш рет көптеген заңдылықтар мен қағидалар,
Үшінші сыныпта қаралып талқыланатын мәселе, команда және алгоритм ұғымдары.
Төртінші сыныптағы негізгі мазмұн-заңдылықтарды тану мен алгоритмдерді зерттеу, құрамы
Қарастырылған төменгі сыныпқа арналған компьютерлік технология талдауынан байқалғандай, қалыптасқан
Компьютерлік технологияны мектепте қолданудың актуальды бола түсуі, оларды мектептегі
1.2 Төменгі сыныпта пәнаралық негізде электрондық оқу-әдістемелік кешенін дайындаудың
Қазақстан Республикасында Білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік
Тұжырымдама бойынша 12 жылдық білім беру 6 жастан басталады.
Қазіргі Қазақстан бастауыш мектебіндегі жаңа өзгерістер әлемдік білім беру
әліппе;
ертегілер;
бейнелеу өнері;
ақпараттық мәдениет негіздері;
қоршаған орта;
қазақ тілі;
математика және т.б. жобалар дайындалуда.
Жобаларды жасауда төменгі сынып оқушыларының денсаулығына зиян келмейтіндей, техникалық
Жасалып жатқан жобалардың мақсаты:
12 жылдық мектепке көшу жағдайындағы қазіргі заманғы ақпараттық және
жаңа ақпараттық технологияларды қолдану арқылы бастауыш білім берудің мазмұны
12 жылдық мектеп оқушыларын бағдарлап оқытатын «жаңа сатыдағы» мұғалім
Жобадағы басты міндеттер:
оқушының жас ерекшелігін ескерту;
мектеп табалдырығын аттаған жас жеткіншек үшін естіген әрбір жаңа
оқушылардың қаблет деңгейін анықтай отырып, қабілетті оқушылардың даму деңгейін
оқушының ой-өрісін қадағалай отырып, қабілетті оқушылардың даму деңгейін шығармашылыққа
оқушының танымдық іс-әрекеттерін күшейтіп, дұрыс шешім қабылдауға үйрету;
бастауыш сынып нұғалімінің кәсіби шығармашылық қабілетін шындау, талантын ұштау
оқушы, мұғалім, ата-ана байланысын арттыру.
Енді осы жобалардың кейбіріне тоқталайық.
1. Әліппе. «Әліппе» электрондық оқу әдістемелік құралы 12 жылдық
12 жылдық мектептің 1-сыныбына арналған «Әліппе» электорнды - әдістемелік
Оқушы үшін:
оқушының компьютермен жұмыс жасау сауаттылығын қалыптастырады, ақпараттық ойлау қабілетін
оқушының өз бетінше жұмыс жасауына, шешім қабылдауына, сабақтан тыс
оқушының сөз-логикалық ойлауын дамыту мақсатында нақты әріпке байланысты сөзді
оқу құралының «Әліппеге дейінгі кезеңінде» оқушы сөйлеу тілінің дыбыстық
оқушының көрнекі-әрекеттік (әріптерді жылдам теру кезінде), көрнекі-бейнелік (сенсорлық тапсырмаларды
өз жұмысын бағалауға (рефлексиялауға) үйрету.
Мұғалім үшін:
уақытты тиімді пайдаланады;
оқытудың жаңа технологияларын меңгеруіне жағдай жасайды;
әр оқушымен жеке-дара жұмыс жасауына мүмкіндігі бар;
мұғалім өз сабағының менеджері;
әр оқушының қабілетіне қарай тапсырмалар беріп, жұмыс нәтижесіне қарай
2. Қазақ тілі. Қазақстан Республикасының «Тіл туралы» Заңында «Мемлекеттік
оқушылардың фонетикалық сауатылыған арттыру;
пән бойынша кәсіби сауатты сөйлеу мәдениетін қалыптастыру;
төменгі сынып оқушыларының тіліндегі дефектілерін түзету жолдарын қарастыру;
сөйлеу мәдениетін мемлекеттік талап деңгеіне сәйкестендіру.
«Қазақ тілі» электронды оқыту құралында төменгі сыныпта дауыссыз дыбыстар
оқушыларды дыбыстарды анық айта алмауы;
дауыссыздардың түрлерін ажырата алмауы;
дыбыстық талдауды шебер жүргізе алмауы;
педагогикалық-психологиялық типтегі қиындықтардың кездесуі, фонематикалық анализдің жеткіліксіздігі;
дыбыс-әріптік ассоциациялардың бастауыш сынып оқушыларында қалыптаспағандығы;
оқушының психоморлық сферасы дамуында көп ауытқулардың кездесуі.
Аталған педагогикалық, психологиялық типтегі қиындықтарды шешу мақсатында бағдарламада «Туды
3.Математика. Қазіргі таңдағы орта мектептің алдында тұрған проблеманың
Сондықтан да - ойлаудың еркіндігін; сананың салауаттылығын;
Есеп шығаруға үйретудің әдістемелік аспектілері қарастырылған:
математикаға қызығу, оқушыларды қызықтыру;
«мұғалім-оқушы» тұлғалық бағдарлы байланыс;
есеп шығарудың пайдалы жағын бөліп қарастыру жүзеге асырылады.
4. Информатика 1-4 сынып. Теориялық зерттеулер мен практикалық эксперимент
Соның 1кезеңі – пропедевтикалық. Бұл кезеңде, төменгі сынып оқушыларын
жұмыс дәптерлері дайындалды.
Бұл жұмыс дәптерлерінде:
информатика алгоритмдік курсы, сәйкестік пен сұрыптау негіздерін анықтау, заңдылықтар
ақпараттық ойлау қабілеттерін, логикасын дамыту мақсатында әр сабақтағы оқу
5. Бейнелеу өнері
12 жылдық мектептің 1-сыныбына арналған «Бейнелеу өнері» бойынша жасалған
Оқушы үшін:
оқушының компьютермен жұмыс жасау сауаттылығын қалыптастырады, ақпараттық ойлау қабілетін
құралмен жұмыс істеу барысында, тест тапсырмаларын орындау кезінде балада
сызық (штрих) түрлерімен танысады;
жан-жақты жинақталған ақпаратық қордың мәйігімен алынған әлемдік мәдениет мұралары
қалам мен қылқаламды кәсіби түрде ұстау үлгілерін меңгереді. Бейнелеу
бала бояу түрлерін ажыратуға үйренеді; Бояулардың жылы түс, суық
сенсорлық тапсырмалар балалардың шығармашылық қиялын дамытуға бағытталған.
Мұғалім үшін:
электронды-әдістемелік оқу құралының негізгі бағдарламалық құрылыммен танысады;
уақытты тиімді пайдаланады;
дидактикалық көрнекі оқу құралы ретінде маңызы ерекше. [5]
2.ТАРАУ ТӨМЕНГІ СЫНЫПТА ИНФОРМАТИКАНЫ ПӘНАРАЛЫҚ НЕГІЗДЕ
Қазіргі өмір талабына сай компьютерлік сауаттылықты жылдам дамыта отырып,
Информатика пәнінің пропедевтикалық курсын бастауыш сыныптан бастап оқытуға болатындығы
1. Ғалымдардың, практик-мұғалімдердің пікірінше, бұл курсты бастауыш сыныптарда оқытуға
бастауыш мектеп оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
ерте жастан балалардың ойлау қабілетін дамыту;
бастауыш мектеп оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра отырып, әлемдік ақпараттық
Ғалымдардың соңғы зерттеулеріне сүйенсек, бастауыш сыныптағы информатика курсының негізгі
2. Қолданушылық.
Бұнда оқушылар компьютермен алғаш танысып, оқу, ойындық және бастауыштағы
Бұл бағытты қолданушылардың пікірінше, баланың компьютерлік сауаттылықты меңгеруі- бұл
Қолданушылық бағыттағы информатиканы меңгеру нәтижесінде оқушыларда төмендегідей білім мен
оқу, ойын бағдарламаларымен жұмыс істей білу;
программалармен жұмыс істеу кезінде бағдарламалық құжаттарды пайдалану;
программамен жұмыс істеуге машықтану: программаны еңгізу, керектісін табу, өз
компьютерді нұсқаусыз жұмыс істейтіндігін түсіну.
3 Ақпаратты-логикалық.
Бұл бағыт бойынша оқыту біріншіден, оқушылардың қоршаған ортаның элементтерін
Психологтардың зерттеуінше, ойлаудың логикалық құрылымының негіздері 5-11 жас аралығында
4. Шығармашылық.
Бұл бағыт бойынша оқытудың жаңаша әдіс-тәсілдерін қолдану арқылы баланың
5. Дәстүрлі курсқа информатика элементтерін қосу.
Ғылымдардың зерттеулері бойынша, оқу процесінің тиімділігін арттыруда ақпараттық технологиялардың
проблемалық оқытуды қолдану;
алгоритмдік оқыту;
оқытуды ақпараттандыру;
пәнаралық кірістіру.
6. Бастауыш сыныптарда информатика курсының мақсатын төмендегідей сипаттауға болады:
компьютерлік сауат ашудың бастау негізі.
ойды логикалы түрде дамыту.
алгоритмдік білімді жетілдіру мен мақсатты шешудегі жүйелілік.
компьютерді үйренудің оңай жолдарын іздеу.
Осы мақсатта 2004-2005 оқу жылынан бастап біздің мектебімізде 2
7. Теориялық зерттеулер мен практикалық эксперимент нәтижелері-бүгінгі таңда мектептегі
Соның 1 кезеңі – пропедевтикалық кезең. Бұл кезеңде төменгі
Міне, осы мақсатта 2004жылы “Алматыкітап” баспасынан Н.Т.Ермеков, С.Ж.Ноғайбекова авторлығымен
8. Төменгі сыныптарға арналған күнтізбелік-тақырыптық жоспардың алғашқы бөлімдерінде оқушылар
Оқулықта көрсетілген сурет балаға әсер ете қоймайды, яғни есте
Қол саусақтарына жатығулар жасау түрлерін көрсету керек.
Осы бағытта арнайы кешенді бағдарламаны көрсетсе, ойын өткізсе жақсы
Информатиканы үйренуді бастаған кезде алгоритмдеу негіздерін жоғарғы сыныптарда бердік.
9. Төменгі сынып оқушысының алгоритмдік ойлау стилі өз
Айта кетерлік жағдай, өздеріңіз де көріп, байқап отырғандарыңыздай, материалдың
10. Төменгі сыныптарға арналған информатика сабақтарында оқушылар компьютермен танысып,
Төменгі сынып оқушыларына информатика пәнін оқытудың әдістемелік құралында қамтылған
11. Көріп отырғандарыңыздай, бұл жұмыс дәптерлерінде:
Информатиканың алгоритмдік курсы, сәйкестік пен сұрыптау негіздерін анықтау, заңдылықтар
Ақпараттық ойлау қабілеттерін, логикасын дамыту мақсатында әр сабақтағы оқу
Төменгі сынып оқушылары үшін қажеттілік, олардың психологиялық және жас
Дамыта оқыту процесінде балалар көптеген мағлұмат алады, әртүрлі дағдылар
Төменгі сынып оқушыларының білуге деген ынтасы мен мүмкіншіліктерін толық
12. Тиімді қолданылған ойын элементтерін материалды түсіндірудің кезінде берік
ойынның мақсаты: нақты немесе керекті көрнекіліктер мен материалдар күн
ойынға кірісер алдыңда олардың жүргізу тәртібі оқушыларға әбден түсіндірілгені
ойынға сыныптағы баланың түгел қатысуын қамтамасыз ету керек.
ойынның жүру барысында мұғалім баланың түгел қатысуын қадағалау мен
Оқушылардың компьютермен жұмыс жасауы көңіл-күйлерін көтеріп, қызығушылық қабілеттерін арттырады.
13.Төменгі сыныпта информатиканы оқытудың ерекшеліктері:
Бала қандайда бір жаттығуны орындай алмаған жағдайда жаттығу түрінауыстыру.
Ауызша жаттығуларды мынадай білімдерге бөлуге болады: орын ауыстыру, орналастыру,
Төменгі сынып информатиканы оқытудың тізбектілігі мен сабақтастығын, сол сияқты
14. Бұл жұмыс сабақта өте қажет, өйткені:
Баланың шынайы қызығушылығын тудырады;
Шығармашылық дамуына мүмкіндік береді;
Ойлауы мен ынтасын көтереді;
Тапсырманы орындауда табандылыққа үйретеді;
Ұжыммен жұмыс істейді;
Бала өзінің жаңашылдық, жан-жақтылығын ашады.
15. Бала денсаулығын ойлау.
Информатика сабағында бала компьютермен шектеулі уақытта жұмыс істеуіне қатаң
1 сыныпта - 10 минут;
2–3 сыныпта - 15 минут;
4 сыныпта – 20 минут.
16. Жаңа ақпаратық технологияның басты тиімділігі-бұл мұғалімге төменгі сыныптағы
Сонымен қатар, жаңа ақпараттық технологияның негізгі ерекшелігі-бұл оқушыларға өз
Информатика пәні 2-ші сыныптан бастап еңгізілгенмен, оны әр түрлі
17. Информатика курсын төменгі сыныпта еңгізуде бірқатар қиындықтар мен
Соның ең бастысы, информатика және информациялық технологиялар бойынша білімді,
Сонымен қатар, оқулық пен әдістемелік құрал сапалы, яғни баланың
2.1 Төменгі сыныпта ақпараттандыруда пәнаралық байланыстың бүгінгі жағдайы
Білім мазмұнын жаңартудың маңызды аспектілерінің бірі бастауыш білімді ақпараттандыру
Төменгі сыныпты ақпараттандыру дегеніміз-бұл төменгі сыныпта оқу құрылымы есебінде
Төменгі сыныпта информатика пәнін оқытудың әдістемелік құралында қамтылған материалдар
Оқушылардың төменгі сынып кезеңіне тән физиологиялық, психологиялық ерекшеліктерін, әрі
математика сабағында қарапайым арифметикалық амалдарды орындауға арналған есептер;
ана тілі сабағында мәтіндік редактор кеңінен қолданылады, тақырыптық шығарма,
бейнелеу өнері, дүниетану сабақтарында графиктік редактордың алатын ролі өте
ән-күй сабақтарында әмбебап ойнауыш программасын тиімді пайдалануға мүмкіндік бар.
орыс тілі пәндерінде мультимедиалық программалар арқылы әр түрлі ертегілер
Ғылымдардың зерттеу нәтижелері бойынша, оқу процесінің тиімділігін арттыруда ақпараттық
Информатика пәнінің пропедевтикалық курсын төменгі сыныптан бастап оқытуға болатындығы
Біздіңше, бұл курсты төменгі сыныптардан оқытуға негіз болатын басты
төменгі сынып оқушысын ақпараттық қоғамға бейімдеу;
ерте жастан балалардың ақпараттық ойлау қабілеттерін дамыту;
төменгі сынып оқушыларының ақпараттық мәдениетін қалыптастыра отырып, әлемдік ақпараттық
Сонымен қатар төменгі сыныпта ақпараттандыру мәселесін зерттеуші ғалымдардың пайымдауынша,
оқу процесінде қазіргі ақпаратық технологияларды қолдану;
төменгі сыныпта информатикаға оқыту;
кәсіби-педагогикалық іс-әрекетті қамтамасыз ету;
оқу-тәрбие процесін басқару.
Біздіңше, информатика пәнін оқытудағы ең тиімді вариант-бұл төменгі сынып
Бұл жағдайда дидактикалық тұрғыдан қазіргі ақпараттық технологиялардың мүмкіндіктерін төменгі
сабақ кезінде сынып бөлмесінде жеке және топтық жұмыс ұйымдастыру
ұжымдық, топтық түрде электронды оқу материалдарымен жұмыс ұйымдастыру үшін
Төменгі сыныпты ақпараттандыруға қатысты теориялық-әдістемелік материалдарды талдау төмендегі проблемаларды
төменгі сынып мұғалімінің әдістемелік дайындығын жетілдіру;
төменгі сынып оқушыларын оқытуға электронды оқулықтарды құрастыру;
дәстүрлі сабаққа ақпаратты - коммуникациялық технологияларды пайдалануға педагогикалық -
Бұл аталған проблемалар өз кезегінде төменгі сыныптың төмендегі мазмұндағы
коммуникативті, әлеуметтік компетенттілігі және шығармашылық, алгоритмдік ойлау қабілеттерін дамыта
төменгі сыныптың біртұтас ақпаратты оқу кеңістігін құрастыру, мұндағы барлық
Аталған мақсаттарды оқытудың қазіргі ақпараттық технологияларын төменгі сыныпта дәстүрлі
Біздің пікірімізше, төменгі сыныпта информатика курсы қоғам талабына сай
Төменгі сыныпта ақпараттандыруға байланысты бүгінгі күні ерекше мәнге ие
Бүгінгі педагогикалық жоғары оқу орнының түлегі төменгі сынып оқушыларына
Төменгі сыныпта қазіргі ақпараттық технологияларды қолданудың қазіргі жағдайына талдау
Төменгі сыныпта қазіргі ақпараттық технологиялар төмендегі бағытта қолданыла алады:
балалар мен педагогтарды зерттеу пәні, соған сәйкес төменгі сыныптағы
мұғалімнің сабақ жоспарын, конспект жазу, көрнекі-әдістемелік құрал дайындау, оқушылардың
пәндік сабақтарды ұйымдастыру және өткізу, оқушылардың өзін-өзі бақылауы мен
Мұндай оқу үрдісінің негізгі ерекшелігі
бұл оқыту дамытушы ойындар, компьютерлік тестілер, электрондық оқулық негізінде
шығармашылық елестету, жағдайға байланысты тез шешім қабылдау, қоршаған ортаны
ақпаратты алу және құрбыларымен, әріптестерімен Интернет арқылы қарым-қатынас жасау
сауатты түрде іріктелген компьютерлік программалардағы ойындық және оқу тапсырмаларының
компьютерлік программада, электронды оқулықта берілген ойындық, оқу тапсырмалары проблемалық
оқушылардың жаңа материалды, жаңа техниканы меңгеру деңгейін және олардың
Өйткені қазіргі ақпараттық технологиялар ұжымдық іс-әрекетке құрылған оқу-тәрбие үрдісінде
2.2 Пәнаралық негізде оқушылардың жеке тұлғасын дамыту
«Компьютер»-әрекет ету, әлеммен белсенді қарым-қатынасқа түсу-айналадағы болып жатқан нәрсені
Компьютер және оқушы. Соңғы кездері осы тіркес санаға үйреншікті
Міне, «Компьютер және оқушы» тіркесіне ұстазда қандай ой тудыратыны
Мен, танысу барысында зерттелінген ғылыми-педагогикалық, техникалық әдебиеттерде «Компьютер» ұғымына
Олай болса, компьютерді жеке тұлғаны дамытудың тамаша құлына айналдыру
Компьютердің жеке тұлғаны дамытудағы сабақта орындау қолданудың бірқатар артықшылықтары
Келесі сызбадан компьютердің жеке тұлғаны дамытуға ықпалын көруге болады.2-сызба.
Сонымен қатар, компьютерді пайдалана отырып, оқушының жеке тұлғасын, рухани
оқушыларды өз бетінше жұмыс істеуге үйрету.
оқушылардың ақпараттық сауаттылығын арттыру.
оқушының шығармашылық қабілетін дамыту.
компьютер арқылы, оқушының жеке тұлғасын дамыту.
Сонымен қатар сабақты түрлендіріп, қызықты өткізуге көмектесетін, оқушылардың шығармашылық
бас к...ім
та...лақ
б ж...і ма
не са мін
Мұндай бағдарламаларды орындау қызығушыдық тудырып, тапсырманы тез орындауға өз
Сабақта компьютерді және ішінде шығарма жазуда қолдану. Мәтіндік редактор
клавиатура көмегімен мәтін теруге болады.
енгізілген мәтінмен түрлі операция орындауға болады.
Мәтіндік редакторды пайдалану сабақ дайындауда түрлі материалдарды дайындап, көбейтуге
Оқушылардың өздеріде компьютерлік компакт дискілердегі мәлеметтер қорынан, энциклопедиялардан немесе
Электрондық почта арқылы бүкіл әлем бойынша оқушылар өз қатарлас
Сонымен, өзіндік іс-тәжірибеме зерттелген материалдарыма сүйене отырып, компьютерді қазақ
2.3 Компьютерлік ойындардың түрлері және пәнаралық негізде тиімді қолдану
Жаңа ақпараттық технологияның жылдан-жылға кең құлаш жайып, дамып, ғылымның
Қазіргі таңда елімізде компьютерлік ойындар өз деңгейінде қолданып келеді.
Аркадты ойындар. «Аркадты» сөзі ойын-сауық залдарындағы ойын автоматтарының атына
Адвентюрлік ойындар. Бұл ағылшынның «adventure»-шытырман оқиға деген сөзінен алынып
Адвентюрлік ойындар мультфилмдерге ұқсас, тек қана қарапайым мультфилмдерге емес,
Спорттық ойындар. Бұл ойындарда ойыншы спорттық жарыстардың қатысушысы болып
Стратегиялық ойындар. Бұл ойын жанры қорларды (ақша, қажетті құндылықтар,
Имитаторлар ойыны. Имитатор ойынында – ойыншы әрбір кезде өзін
Логикалық ойындар. Көптеген балалар басқатырғыш ойындарды жақсы көреді. Басқатырғыштардың
Традициялық ойындар. Шахмат ойнайтын компьютерлік ойындар өте қажетті. Бірақ
Балалар компьютерлік ойындарды басқа келеңсіз оқиғаларға соқтырмай таңдауы үшін:
ойынның жанрын дұрыс таңдай білуі;
ойынның мазмұны;
ойынның басқару жүйесі;
ойынның күнделілік деңгейін баптау;
ойынның жүргізілу уақытын қадағалау керек.
ҚОРЫТЫНДЫ
Төменгі сыныпта информатика элементерін пәнаралық байланыс негізінде оқыту оқушылардың
Сонымен дипломдық жұмысы барысында бастауыш мектепте информатиканы пәнаралық байланыс
Төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқыту әдістемесін
төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытудың мазмұны
төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытудың тиімді
төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық байланыс негізінде оқытудың әдістемесі
Жүргізілген тәжірибе нәтижесі біздің болжамымыздың дұрыстығын растайды. Демек, төменгі
Бұл диплом жұмыстарын келешекте төменгі сыныпта информатика элементтерін пәнаралық
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
ҚР жалпы орта білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттары.
«Қазақстан-2030» бағдарламасы
«Білім-Образование» ғылыми-педагогикалық журнал, №1-4,2003ж.
«Қазақсьтан мектебі» Республикалық ғылыми-әдістемелік педагогикалық журналдары №3-8,2004ж
«Бастауыш мектеп» Республикалық ғылыми - әдістемелік журналдары 2002-2008
«Информатика негіздері» Республикалық ғылыми-әдістемелік журналдары 2003-2008
Ы.Алтынсарин атындағы қазақтың білім академиясы орта және кәсіптік білім
«Қазақстан Республикасының білім мекемелерінде информатика пәнін оқыту» (озық тәжірибелер
«Ақпараттық мәдениет негіздері» Әдістемелік нұсқау.-Алматы: «Аруна»,2004ж Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрібаев, С.Мұхамбетжанова,
Информатикадан 30сабақ. Е.Балапанов, Алматы «Шартарап»
Жалпы информатика. С,Симонович, Г.Евсеев, Москва «АСТ-ПРЕСС»
Первин «Ақпараттық мәдениет негіздері» 1-11 сынып
Ойын мен есептегі информатика. А.В.Горячев. 2 сынып, Москва «Баласс»
Ойын мен есептегі информатика. А.В.Горячев. 3 сынып, Москва «Баласс»
Ойын мен есептегі информатика. А.В.Горячев. 4 сынып, Москва «Баласс»
«Ақпараттық мәдениет негіздері» 1-сыныпқа арналған жұмыс дәптері.-Алматы: «Аруна», 2007ж
«Ақпараттық мәдениет негіздері» 2-сыныпқа арналған жұмыс дәптері.-Алматы: «Аруна», 2007ж
«Ақпараттық мәдениет негіздері» 3-сыныпқа арналған жұмыс дәптері.-Алматы: «Аруна», 2007ж
«Ақпараттық мәдениет негіздері» 4 -сыныпқа арналған жұмыс дәптері.-Алматы: «Аруна»,
ҚОСЫМША
1-сыныпта Информатиканы оқытудың күнтізбелік-тақырыптық жоспары
(аптасына – 1сағат, барлығы – 32сағат)
Сабақ нөмірі Тақырыптар мазмұны
1 “Ақпараттық мәдениет негіздері” пәнімен танысу
2 Ақпарат
3 Ақпарат
4 Ақпарат
5 Ақпарат
6 Нысан және олардың қасиеттері
7 Нысан және олардың қасиеттері
8 Қайталау
9 Компьютермен танысу
9 Жаттығулар
10 Пернетақтамен танысу
11 Қарапайым жаттығулар
12 Нысан және олардың қасиеттері
13 Нысан және олардың қасиеттері
14 Нысан және олардың қасиеттері
15 Нысан және олардың қасиеттері
16 Қайталау
17 Қайталау
18 Нысан және олардың қасиеттері
19 Ұқсас және әртүрлі нысандар
20 Нысандардың әрекеті
21 Нысанды құрастыру
22 Тізбектер
23 Тізбектегі әрекеттер реттілігі
24 Қайталау
25 Жиын
26 Жиындарды салыстыру
27 Жиын және оларды топтау
28 Жиын және оларды топтау
29 Ішкі жиын
30 Қайталау
31 Қайталау
2-сыныпта Информатиканы оқытудың күнтізбелік-тақырыптық жоспары
(аптасына – 1сағат, барлығы – 34сағат)
Сабақ нөмірі Тақырыптар мазмұны
1 Қайталау
2 Қайталау
3 Терістеу
4 Ақиқат және жалған
5 Тұжырымдар
6 Тұжырымдар
7 №1 бақылау жұмысы
8 Қайталау
9 Компьютер құрамы
10 Компьютердегі ақпараттар ағыны
11 Графикалық редактор
12 Бүріккіш құралы
13 Қарындащ, Қылқалам, Өшіргіш құралдары
14 Қарындащ, Қылқалам, Өшіргіш құралдары
15 Сызық, Доға құралдары
16 Сызық, Доға құралдары
17 №2 бақылау жұмысы
18 Эллипс, Тіктөртбұрыш құралдары
19 Эллипс, Тіктөртбұрыш құралдары
20 Шашыратқыш құралдары
21 Симметрия
22 Симметрия
23 Ақпарат
24 Ақпараттарды кодтау
25 Ақпараттарды кодтау
26 №3 бақылау жұмысы
27 Ақпараттарды бейнелеу
28 Ақпарат көзі, қабылдаушы
29 Ақпарат алмасу
30 Ақпарат алмасу
31 Ақпараттарды алу арнасы
32 Ақпараттармен жұмыс жасау әрекеттері
33 №4 бақылау жұмысы
34 Қайталау
3-сыныпта Информатиканы оқытудың күнтізбелік-тақырыптық жоспары
(аптасына – 1сағат, барлығы – 34сағат)
Сабақ нөмірі Тақырыптар мазмұны
1 Қайталау
2 Қайталау, Нысандар
3 Нысандар жиыны
4 Нысандар жиыны
5 Бұтақ
6 Графтар
7 Графтар
8 №1 бақылау жұмысы
9 Комбинаторика
10 Координаттық жазықтық
11 Координаттық жазықтық
12 Ақпараттық кодтау
13 Ақпараттық кодтау
14 Ақпараттық кодтау
15 Ақпараттық кодтау
16 Компьютердің жады
17 №2 бақылау жұмысы
18 “Paint” графикалық редакторы. Суретті сақтау
19 “Paint” графикалық редакторы. Суретті ашу
20 “Paint” графикалық редакторы. Жазуды жою
21 “Paint” графикалық редакторы. Жазуды қою
22 “Paint” графикалық редакторы. Нысанды көшіру және қою
23 “Paint” графикалық редакторы. Нысанды бұру
24 “Paint” графикалық редакторы. Нысанды бұру алу және қою
25 “Paint” графикалық редакторы. Симметрия
26 №3 бақылау жұмысы
27 Ақпарат қасиеттері
28 Екілік код
29 Хабарламаның ақпараттық көлемі
30 Модельдер
31 Графикалық модельдер
32 Ақпараттық модельдер
33 №4 бақылау жұмысы
34 Қайталау
4-сыныпта Информатиканы оқытудың күнтізбелік-тақырыптық жоспары
(аптасына – 1сағат, барлығы – 34сағат)
Сабақ нөмірі Тақырыптар мазмұны
1 Қайталау
2 Жиындар
3 Жиындар
4 Ақпараттық модельдер
5 Әрекеттер
6 Кері әрекеттер
7 Тізбектер
8 №1 бақылау жұмысы
9 Алгоритмдер
10 Алгоритмдер
11 Сызықтық алгоритм
12 Сызықтық алгоритм
13 Тармақталу алгоритмі
14 Тармақталу алгоритмі
15 Тармақталу алгоритмі
16 №2 бақылау жұмысы
17 Циклдік алгоритм
18 Циклдік алгоритм
19 Циклдік алгоритм
20 Циклдік алгоритм
21 Циклдік алгоритм
22 Қара жәшік
23 Атқарушы. РОБОТ
24 Атқарушылар. Қайық. Құйғыш
25 №3 бақылау жұмысы
26 Атқарушы. Суқұйғыш
27 Атқарушы. Суқұйғыш
28 Атқарушы. Шегіртке
29 Ертегілер елінде. Атқарушы-Тотан
30 Атқарушылар. Өткел. Робот
31 Ақпараттық қауіпсіздік
32 Компьютерлік желілер
33 №4 бақылау жұмысы
34 Қордағы сабақ
1-сынып
Сабақтың тақырыбы:
“Ақпараттық мәдениет негіздері” пәнімен танысу
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды “Ақпараттық мәдениет негіздері” пәнімен таныстыру.
Оқушыларға “ақпарат” және “ақпараттық мәдениет” ұғымдарының мағынасын түсіндіру.
Оқушыларды жұмыс дәптерімен және онымен жұмыс істеуге қойылатын талаптармен
Әдістемелік нұсқаулар.
Жаңа сабақпен таныстыруды жұмыс дәптерін пайдалана отырып, әңгіме түрінде
Мұғалімге арналған мазмұндық бөлім.
Құрметті балалар! Секндер Информатика әлеміне саяхатқа аттанатын боласыңдар. Бұл
Енді бізді қоршаған ғажайып әлемге қарап, жан-жағымызға зер салайық.
Сонымен, мынадай қорытынды жасауға болады: ақпарат- бұл қоршаған орта
Тапсырмалар:
Компьютердің қайда қолданылатынын Әлімге айтып бер.
Компьютермен не істеуге болады?
Сурет салу;
Ойнау;
Есептеу;
Ақпаратты сақтау және тарату.
3-4. ”Баспалдақ” және “Батырмалар” сияқты ойындар оқушылардың компьютерде
Сергіту сәті
Еркін ұста денеңді,
Тарсылдатпай денеңді,
Орнымыздан тұрып ап,
Жүгірейік бір уақ.
Бір, екі, үш, бір, екі, үш.
Аяқты алға созайық,
Тік көтеріп, қозғайық.
Тым сылбыр да болмайық,
Алға қарай созбайық.
Бір, екі, үш, бір, екі, үш.
1-сынып
Сабақтың тақырыбы:
Қоршаған әлемдегі және табиғаттағы ақпарат
Дыбыстық және көру ақпараттары түрлері
Сабақтың мақсаты:
Өткен материалды қайталау.
Түрлі ақпарат түрлері туралы мағлұмат қалыптастыру.
Ақпарат түрлерін ажырата білуге үйрету.
Әдістемелік нұсқаулар:
Сабақ басталмас бұрын мұғалім компьютерлік сыныпта жұмыс істеу тәртібі
Адам қоршаған ортадағы барлық ақпаратты сезім мүшелерінің көмегімен қабылдайды.
Егер біз ақпаратты көру арқылы қабылдасақ, онда оны ол-
Егер біз ақпаратты есту арқылы қабылдасақ, онда ол –дыбыстық
Мұғалімге арналған мазмұндық бөлім:
Адам қоршаған ортадағы барлық ақпаратты көру, есту, сипап сезу,
Балалар, біз теңіздің жағалауында тұрмыз дейік. Көз алдымызға не
Ал егер біз гүл отырғызатын ыдысқа гүл тұқымдарын отырғызсақ,
Балалар, келесі сұрақтарға жауап беріңдер.
Әлім терезеге қарап, күннің жарқырап атқанын көрді. Әлім қандай
Біз таудағы су ағынының дыбысын естідік. Біз қандай ақпарат
Ас үйде қайнап жатқан сүт тасып кетсе, сен оны
Егер біз қолымызды отқа жақындатсақ, онда қандай ақпарат аламыз?
Аруна мерекелік торт пісірді. Ол торт дәмінің тәтті екендігін
Дыбыстық және көру ақпараттарына өздерің мысалдар келтіріңдер.
2-сабаққа арналған тапсырмалар:
Балалар немен шұғылданып жатыр? Боя. Аруна мен Әлім қандай
Қай жануарға қандай үн сәйкес келеді? Жанурларды шығаратын дыбыстарына
Суретте жасырынған бейнелерді тап. Олар қандай үн шығарады?
Сурет бойынша ауызша әңгіме құрастыр. Боя.
3-сабаққа арналған тапсырмалар:
Дыбыс шығаратын заттарды боя.
Мына дыбыстарды не шығарады, суреттен тап. Аңдардың қандай дыбыстар
Тізбекті жалғастыр.
Артық заттарды сыз. Бірінші топтағы нысанның атауы-бұл дыбыс шығаруға
Бір, екі, үш, төрт, бес дейік-
Барлығын санап көрейік.
Оқушылар аңдардың орнын нөмірлеп жазуы немесе мұғаліммен қосылып ауызша
Сергіту сәті
Орманда кірпі келеді,
Саңырау құлақ тереді.
Кездесті, міне, керегі:
Екеуі қайың астынан.
Біреуі терек қасынан.
Қанша олар болмақ есепте,
Тоқылған салса себетке?
Берілген тақпақты қайталау арқылы оқушылар саңырауқұлақтың қозғалысын көрсетеді: ары-бері
2-сынып
Сабақтың тақырыбы:
Ақпарат
Сабақтың мақсаты:
Ақпарат түрлерін қайталау.
Оқушылардың ақпарат түрлері туралы мағлұматын кеңейту.
Ақпарат түрлерін қарастырып, оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру.
Мұғалімге арналған мазмұндық бөлім:
Бүгін 1-сыныпта орындаған тапсырманы қайталаймыз. Ақпаратты адамдар сезім мүшелері
Тапсырмалар:
Нүктелердің орнына тиісті әріптерді қойып, сөз құра (Дыбыс, сурет,
«+» таңбасымен жағымды хабарды, «-» таңбасымен жағымсыз хабарды белгіле.
Сызықтар арқылы қос.
Иіс-хош иісті
Түс-қызыл
Дәм-тәтті
Дыбыс-жуан
Жарық-бұлыңғыр
Тілсызық дұрыс көрсетіп тұр ма? (Жоқ, себебі жазбаша сөз
Мына сөздер қандай ақпаратты білдіреді?
Күннің күркіреуі (дыбыс)
Найзағайдың ойнауы (көру)
Желдің соғуы (дыбыс)
Аяздың кушеюі (сезу)
Түтіннің шығуы (көру, иіс сезу)
Тұманның түсуі (көру)
Кестені толтыр.
Жағымды хабар Жағымсыз хабар
Жарық Қайғы
Жақсылық Боран
Мереке Екілік
Бестік Өрт
Туған күн Су тасқыны
Аяз ата Жер сілкіну
2-сынып
Сабақтың тақырыбы: Ақпарат алмасу
Сабақтың мақсаты:
Ақпарат алмасу ұғымымен оқушыларды таныстыру.
Ақпаратпен жұмыс жасау арқылы оқушылардың ақпараттық мәдениетін қалыптастыру.
Мұғалімге арналған мазмұндық бөлім:
Адам өмірі әрқашан да ақпарат алмасу арқылы өтіп жатады.
Қазіргі заманда адамдар ақпарат алмасуға арналған көптеген құралдар ойлап
Ақпаратты беру үшін арнайы сигнал беру керек. Сигналдар әр
Сигнал қандай да бір ақпаратты беруі үшін ол өзгеріп
29-сабаққа арналған тапсырмалар:
Ақпарат көзі мен оның қабылдаушысын көрсет.
Оқиға Ақпарат көзі Қабылдаушы
Бала хат оқыды Хат Бала
Қоңырау шырылдады Қоңырау Бала
Мұғалім тақтаға жазды Мұғалім Тақта
Ақпарат көзін және қабылдаушысын сызықтар арқылы қос.
30-сабаққа арналған тапсырмалар:
Шарлардан қандай сөздер құрастыруға болады? (Көздері, Қабылдаушы)
Көп нүктенің орнына қажетті әріптерді қойып, сөзді тап (АҚПАРАТ).
Сигналдар қандай ақпарат береді? Сызықтармен қос.
Сигналдар Ақпарат
Есіктегі қоңырау шырылдады Досы келді
Бағдаршамның жасыл сигналы Жүруге рұқсат
Мектеп қоңырауы Сабақтың басталуы
SOS (Бізді құтқарыңдар) Көмекке шақыру сигналы
КУ-КА-РЕ-КУ Таң атты
Кім кіммен сөйлесіп отыр (Аруна мен Әлім. Сара мен
2-сынып
Сабақтың тақырыбы: Ақпараттарды алмасу
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларды ақпаратарды алу арналарымен таныстыру.
Ақпарат түрлерін қайталау және оны бекіту.
Ақпарат пен жұмыс істеу арқылы оқушылардың логикалық ойлау қабілетін
Мұғалімге арналған мазмұндық бөлім:
Балалар, жұмыс дәптерлеріндегі ақпарат түрлерінің бір-бірімен байланысын көрсететін кестені
Ақпараттарды алу арналары Ақпарат түрлері Сезім мүшелері
Көру Көру Көз
Есту Дыбыстық (есту) Құлақ
Сипап сезу Тактильдік (сезу) Тері
Иіс сезу Иіс Мұрын
Дәм сезу Дәм Тіл (ауыз)
Компьютерде ақпарат алу арналары бар, ло-ақпарат еңгізу құрылғысы:
пернетақта цифрлық және әріптік мәліметтерді еңгізеді;
микрофон дыбыстық ақпараттарды еңгізеді;
сканер графикалық ақпараттарды еңгізеді;
Ақпаратты шығару құрылғысы – бұл ақпаратты беру, шығаруарналары:
монитор мен баспа құрылғысына компьютерден мәтіндерді немесе суреттерді беруге
динамик пен құлаққалқан көмегімен дыбыстық ақпаратарды тыңдауға болады.
Тапсырмалар:
Арунаға қандай сезім мүшелері арқылы ақпарат жететінін атап көрсет.
Көз
Құлақ
Тіл
Тері
Мұрын
Кестені толтыр.
Сезім мүшелері Радио Машина Алмұрт Алау Гүл
Көз + + + + +
Құлақ + +
Мұрын
+ + +
Ауыз (тіл)
+
Тері
+
Кестені толтыр.
Нысан Ақпарат түрлері Сезім мүшелері
Досыма хат Көру Көз
Математика мысалдары Көру Көз
Тосап Дәм Тіл
Сурет Көру Көз
Телехабар Көру, дыбыстық Көз, Құлақ
Радиохабар Есту Құлақ
Торт Дәм Тіл
Фотосурет Көру Көз
Сарқырама Дыбыс Құлақ
Бір қарындаштың көмегімен доптар әр түрлі болатындай етіп, бояп
Тізбектегі сезім мүшелерін білдіретін сөздерді тап (Көз, мұрын, құлақ,
3-сынып
Сабақтың тақырыбы:
Компьютер сыныбындағы тәртәп сақтау ережелері. “Ақпарат” тақырыбын қайталау.
Сабақтың мақсаты:
Компьютер сыныбындағы тәртәп сақтау ережелері мен көздің шаршағандығын қалпына
Деңгейлеп тапсырмаларды орындау барысында оқушылардың ойлау қабілеті мен танымдық
“Ақпарат және оның түрлері” тақырыбын қайталау және еске түсіру
Әдістемелік нұсқаулар:
Компьютер сыныбындағы тәртіп сақтау ережелері мен етхника қауіпсіздігін оқушылар
“Ақпараттық мәдениет негіздері” пәнін оқып-үйрену жалғастырылатыны жайлы айтылады.
“Ақпарат және оның түрлері” тақырыбын еске түсіріп, ақпарат ұғымымен
Мұғалімге арналған мазмұндық бөлім:
Бізді қоршаған орта дәм, иіс, дыбыс ақпараттарынан тұрады. Оларды
Көру мүшесі арқылы айналадағы заттар туралы ақпарт алады. Олар
Есту мүшесі арқылы заттар туралы дыбыстық ақпарат алмыз: сөйлеу,
Қоршаған ортадан алынатын түрлі иістер де маңызды ақпарат болып
Заттың дәмі жөніндегі мәлімет тілдің сезгіштік қасиеті арқылы алынады.
Сипап сезу мүшелеріміз арқылы басқа да ақпарат алуға болады.
Біз “Ақпараттық мәдениет негіздері” атты пәнді жалғастырамыз. Түрлі мәліметтерді
Тапсырмалар:
Компьютер сыныбындағы тәртіп сақтау ережелері.
Көздің шаршағандығын қалпына келтіретін жаттығулар.
Жұмыс орнын ұйымдастыру.
59
Курсорды келесі жолға ауыстыру
Ұпай санын 1-ге ұлғайтады
Экранға 1-ді шығарады
Дұрыс жауап
Экранға 0-ді шығарады
Бұрыс жауап
Экранға шығару
Жауапты
Жауап
Берілген сөз
Өз бетінше іс-әрекет жасауға есте сақтауға
Шығармашылық қабілеттерін арттыруға
Тез есте сақтауға
Танымдық қызығушылықты арттыруға
Жоспарлы әрекет етуге
Компьютердің жеке тұлғаны дамытуға ықпалы
Дүние танымын кеңейтуге
Тың мәселелерді болжай білуге
Ойлау қабілетінің артуына
Білім мен дағдыны жаңа жағдайға ауыстыруға
Оқушы денсаулығын бұзады 13%
Бізден жақсы біледі 10%
Құлағында ойнайды 32%
Бос уақыттарын компьютер алдында өткізеді, %
Әр оқушының үйінде бар 8%
Компьютер және оқушы
Реферат, баяндама көшіріп алады 10%
Сабақ оқуына кедергі жасайды 17%