Мазмұны
Кіріспе 2
1. Коммерциялық банкте депозиттік саясат қалыптасуының теориялық негіздері
1.1. Депозит - коммерциялық банкте ресурстар базасын құрудағы негізгі
1.2. Банктік депозиттердің классификациясы 8
1.3 Коммерциялық банктерде депозиттік саясаттың қалыптасуының негіздері 14
2. «АТФбанк» АҚ-ның депозиттік саясаты 26
2.1. Қазақстанның депозиттік нарығындағы АТФбанк АҚ-ның рөлі
26
2.2 «АТФбанк» АҚ қызметінің жалпы сипаттамасы
2.3 “АТФбанк” АҚ депозиттік саясатының негізгі қаржылық көрсеткіштері
3. Депозиттік саясатты жетілдірудің жолдары 43
3.1 «АТФбанк» АҚ-ның депозиттік саясатын жетілдіру құралдары 43
3.2 Халық салымдарын сақтандыру қоры 47
Қорытынды 53
Қолданылған әдебиеттер тізімі 56
Кіріспе
Коммерциялық кәсіпорын түрлерінің бірі ретінде банктік мекеменің өзіндік ерекшелігі
Коммерциялық банк кәсіпорындардың, ұйымдар мен мекемелердің, халық және басқа
Барлық банктік саясаттың маңызды құрамдас бөлігі – бұл ресурстық
Біздің елімізде депозиттік саясаттың қалыптасу мәселелеріне қажетті көңіл аударылмай
Осы жұмыстың теориялық және практикалық негізі ретінде экономистердің еліміздегі
Дипломдық жұмыста ресурстарды тарту аясында коммерциялық банктердің депозиттік саясат
Дипломдық зерттеудің мақсаты коммерциялық банктің экономикалық тұрақтылығын күшейту жүйесінде
Зерттеу мақсатынан туындайтын негізгі міндеттер:
ақша-несие қатынастары жүйесіндегі «депозит» экономикалық категориясының мәні мен мазмұнын
банктік депозиттердің жіктелуін қарастыру;
халық қолындағы салымдарды коммерциялық банкке тартудағы бағыттарды жетілдіру жолдарын
коммерциялық банктің тұрақтылығын күшейту мақсатында оның депозиттік саясатын оңтайландырудың
депозиттерді сақтандыру қорының қызметіне талдау жасай отырып, оны жетілдіру
Зерттеу пәні коммерциялық банктің депозиттік саясаты және оның қалыптасуы,
Зерттеу объектісі − «АТФбанк» АҚ-ның депозиттік қызметі.
Дипломдық жұмыс кіріспеден, үш тараудан, қорытындылар мен қосымшалардан тұрады.
1. Коммерциялық банкте депозиттік саясат қалыптасуының теориялық негіздері
1.1. Депозит - коммерциялық банкте ресурстар базасын
құрудағы негізгі көзі ретінде
Банктік депозит (латынан depositum – сақталуға берілген
Уақытша бос ақшалай қаражаттарды жинақтау – коммерциялық банктердің алғашқы
Жоғарыда айтылып өткендей, банктер өздерінің активтік операцияларын жүзеге асыру
Каценеленбаум З.С. банктік депозиттің мәнін зерттей отырып оның қос
Сонымен, депозит тек қана салымшы үшін ғана емес, және
Банк үшін пассивті операциялар маңызды орын алады. Пассивті операцияларға
Коммерциялық банктердің 4 түрлі пассивті операциялары бар:
бағалы қағаздардың алғашқы эмиссиясы;
қор құруға немесе ұлғайтуға банк табысынан аударым;
басқада заңды тұлғалардан алынған несиелер мен борыштар;
депозиттік операциялар.
Пассивті операциялар айналымда бола отырып банкке ақша қаражаттар тартуға
Банктің меншікті капиталы банктің тұрақтылығын қамтамасыз етуде маңызды. Банктің
Банктің төртінші пассивті операциялар тобы банктік тәжірибеде негізгі болып
Депозит экономикалық категория ретінде жинақ ақшаның құрамдас бөлігі болып
Депозиттер – бұл клиенттердің (жеке және заңды тұлғалардың)
Егер Қазақстан Республикасының нарықтық экономикасының дамуы жағдайындағы депозиттік
Депозит дегеніміз коммерциялық банктерге белгілі-бір мерзімге және мерзімсіз, қайтарылу
Банктердің ақшалай қаражаттарды салымдарға тарту және оларды пайда табу
Депозиттік операциялардың барысында коммерциялық банктердің несиелік ресурстарының негізгі бөлігі
Соңғы уақыттарға дейін республикамызда депозиттерді басқару мәселесіне назар аударылған
Депозиттік операциялар мынадай қағидалармен ұйымдастырылады:
банктік пайда алуға немесе болашақта пайда алу үшін жағдай
депозиттік операциялар әрекет ету керек:
банк балансының жедел өтімділігін демеу мақсатында икемді депозиттік саясат
банк балансының өтімділігін жоғары дәрежеде демеп отыратын мерзімді салымдарға
депозиттерді тартуға әрекет ететін банктік қызметтерді дамытуға шаралар қолдану.
Депозиттердің келесідей қызметтерін атап айтуға болады:
1) Коммерциялық қызмет – жеке және заңды тұлғалардан
2) Ынталандыру қызметі – депозиттік салымдардың әр түрлі шартпен
3) Қорлану қызметі – депозитке тартылатын қаражаттар
4) Банк ресурстарын құру қызметі – депозиттік салымдар тарихи
Коммерциялық банктердің несиелік ресурстары дегеніміз – бұл оның жарғылық
Банктің несиелік ресурстары – бұл меншікті капиталдың және тартылған
1.2.. Банктік депозиттердің классификациясы
Депозиттік операциялар активті және пассивті болып бөлінеді. Активті депозиттік
Пассивті депозиттік операциялар – бұл клиенттердің уақытша бос ақша
Банктік депозиттер бірнеше шарттар бойынша жіктеледі: ақшаны алу нысыны
Коммерциялық банктерде депозиттердің әртүрлі шарттары бойынша жіктелуі реті 1.2.1,
Талап етілетін депозиттер – белгісіз уақытта салымшылардың ағымдағы, есеп
Кері алу нысаны бойынша депозиттер
1.2.1-сурет
Ол банктің көптеген клиенттері өздерінің ағымдағы шоттарынан қаражаттарды үнемі
Талап етілетін салымдар депозиттік немесе контокоррентік шоттарда орналастырылуы мүмкін.
Салымшылар категориясы бойынша депозиттер
1.2.2-сурет
Бұл шоттардың жоғары өтімділігі, төлем құралы ретінде оларды үздіксіз
АҚШ-та талап етілетін шоттарға пайыздарды коммерциялық банктерге төлеуге заң
Депозиттердің екінші тобын мерзімді салымдар құрайды. Терминнің өзінен көрініп
Ескертуі бар мерзімді дапозиттерде салымшының ақшаларды кері алу туралы
Депозиттердің үшінші түрі – жинақ салымдары. Олардың белгіленген мерзімі
Халықтың салымдарын тарту мақсатында жинақтардың түрлі формалары қолданылады: ұтысқа,
Жинақ салымдары Қазақстанда мерзімді салымдардың ең ірі түрлерін
2010 жылдың 1қаңтарына банктердің депозиттік ресурстарының құрылымында заңды
1.2.3-сурет. 2010 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша екінші деңгейдегі
Мерзімді салымдардың басқа түрі – мерзімді депозиттік сертификаттар болып
Халықтың көбірек бөлігіне 500, 1000 және 2500 доллар
Біздің банктік жүйеге тән мерзімді депозиттердің аса тұрпатты нысаны
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері депозиттік операцияларды Конституцияға, «Қазақстан Республикасындағы
Депозиттік немесе жинақ сертификаты – бұл банк-эмитенттің ақша қаражаттардың
Жинақ сертификаттары жеке тұлғаларға сатуға арналған. Мерзімді жинақ
Жоғарыда қарастырылған депозиттер банктік ресурстардың басты көзі болып табылады.
Банктер және басқа қаржылық құрылымдар арасында заңды және
Пассивтерді басқару тұрғысынан қарағанда активті операцияларды кеңейту және ең
Қаржылық ресурстардағы талап етілетін депозиттердің үлесін ұлғайту жолымен
1.3. Коммерциялық банктерде депозиттік саясаттың қалыптасуының негіздері
Банк жүйесінде аса жоғары бәсекелестік шарттарында коммерциялық банктер халықтың
Кез келген жағдайға бейімделу, банк құралдарын тиімді басқару және
Банктерде депозиттік операцияларды басқарудың өзіндік ерекшелігі келесі қойылған
Банкаралық бәсеке шарттарында депозиттік операцияларды ойдағыдай жүргізу үшін жағдайлар
Депозиторлардың мүдделерін іскерлік байланыстардың ең жоғары тұрақтылығына қол жеткізу
Банк жоспарлаған пайданы алу кепілдемесі.
Тәуекелдерді басқару.
Адам ресурстарын басқару.
Банктердің тиімді әрі ойдағыдай қарекеті осы міндеттерді шешуге тәуелді.
Осылайша, депозиттерді тарту бойынша коммерциялық банк қарекетіндегі талдау бар
Депозиттік нарықтың даму мәселелерін анықтау мақсатында SWOT-талдау жүзеге асырылды.
Коммерциялық банктерде ішкі және сыртқы орта бар, онда өзгерістер
Жүргізілген зерттеулер негізінде келесі нәтижелер айқындалды (1-қосымша). Қосымша
Жүргізілген SWOT – талдауға тиісті депозиттік нарықтың даму мәселелерін
Банк қарекетінде негізгі мәселелер болып тиімді депозиттік саясаттың жеткіліксіз
Депозиттік нарық дамуының негізгі мәселелерін және оларды шешу жолдарын
2-кесте. Депозиттік нарық дамуының негізгі мәселелері және оларды шешудің
Мәселелер Шешу жолдары
1998 жылдан бастап шетел валютадағы талап етілетін депозиттердің мерзімді
Салымдарды кепілдендіру жүйесіне талап етілетін депозиттерді сақтандыруды кіргізу.
Депозиттердің түрлері және артықшылықтары туралы кейбір салымшылардың жеткіліксіз білуі.
Банктің ұйымдастырушылық құрылымында депозиттерді тартумен байланысты банктік бизнестің жаңа
Жұмысшыларды ерекше материалды және рухани ынталандыруды ұйымдастыру.
Тәжірибесі мол сарапшыларды стратегиялық жобаларды жасауға тарту.
Депозиттік операциялар бойынша банк қарекетінде тәуекелдерді жеткіліксіз бағалау. Депозиттік
Өндірістік сектордың әлсіз дамуы. Жеңілдікті несиелеу және салықтық прессингті
Кейбір халықтың әлеуметтік қорғануының төмендігі. Аса әлсіз халықты қолдау
Мемлекеттік және аймақтық деңгейде халықты әлеуметтік қорғау жүйесін енгізу.
Банктік мекемелерден аймақтардың алыстығы, филиалдық желістің жеткіліксіздігі, территориялық орналасудың
Ірі дүкендер мен сауда орындарда салымдарды алу пунктерін ашу.
Анықталған мәселелерге байланысты келесі депозиттік саясаттың қалыптасу стратегиясы ұсынылады.
Коммерциялық банктердің депозиттік саясатының мәнін зерттей отырып, келесідей сұрақтарды
Коммерциялық банктің депозиттік саясатының субъектілері құрамына банктің клиенттері, коммерциялық
Коммерциялық банктің депозиттік саясатының қалыптасу негізінде принциптердің жалпы және
Депозиттік саясаттың жалпы принциптеріне Қазақстан Республикасының Ұлттық Банктің макроэкономикалық
Коммерциялық банктің депозиттік саясатының субъектілері мен объектілерінің құрамы
1.3.3-сурет
Депозиттік саясаттың айрықшылықты принциптеріне банк шығындарының оңтайлы деңгейін, депозиттік
Анықталған принциптерді ұстану банкке депозиттік үрдісті ұйымдастыруда стртегиялық
Депозиттік саясаттың қалыптасуы келесі үш кезеңде жүзеге асырылуы тиіс:
Зерттеу кезеңі.
Жоспарлау кезеңі.
Шешімдерді қабылдау және жүзеге асыру кезеңі
Зерттеу кезеңінде банк клиенттердің қажеттіліктерін зерттейді, яғни депозиттердің қандай
Жоспарлау кезеңінде банк депозиттік операциялар бойынша пайданы бағалау және
Шешімдерді қабылдау және жүзеге асыру кезеңі – аса маңызды
Депозиттік саясат қалыптасуындағы кезеңдер негізінде коммерциялық банктерде депозиттік саясаттың
Коммерциялық банктің депозиттік саясатын құру принциптері.
1.3.4-сурет
Ұсынылатын стратегия депозиттік нарық мәселелерін зерттеу негізінде Қазақстан Республикасының
3-кесте. Депозиттік саясаттың қалыптасу стратегиясы (А банкінің мысалында)
А Банкі
1. Депозиттік операциялар нарығында А банкінің рөлі.
2. Депозиттерді тарту бойынша А банкінің негізгі мақсаттары.
3. А банкіндегі негізгі мәселелер.
4. Депозиттік операциялар бойынша бар және мүмкін болатын тәуекелдердің
5. Банкке әлуетті және жаңа клиенттерді тарту мүмкіндіктерін талдау.
6. А банкінің депозиттік портфелінің қалыптасуы.
7. Қаржылық нәтижелерді талдау.
1 Депозиттік операциялар нарығында Банк рөлі
Басты әрі маңызды мәселе болып Банк операциялары нарығында Банк
Депозиттерді тарту бойынша Банктің негізгі мақсаттары
Банктің негізгі мақсаттары болып:
халық пен кәсіпорындардан депозиттерді тарту;
халыққа қызмет көрсету жүйесін жетілдіру;
депозиттерді сақтандыру жүйесін жетілдіру;
депозиттермен жұмыс істеу бойынша әріптестерге кәсіби білім беру;
банктік технологияларды жетілдіру және т.с.с..
Банктегі негізгі мәселелер
Банктерде депозиттік операциялар жұмысы бойынша кездесетін мәселелер.
Ішкі мәселелерге:
депозиттік операциялар бойынша тәуекелдерге;
кадр менеджментінің жеткіліксіз дамуы;
жарнаманың жеткіліксіз болуы.
Сыртқы мәселелерге:
депозиттік нарықта бәсекелестің жоғары болуы;
шетел валютасының курстық айырмасының өзгеруі;
өндірістік сектордың дамуының жеткіліксіздігі;
халықтың әлеуметтік қорғануының жеткіліксіздігі.
Депозиттік операциялар бойынша бар және мүмкін болатын тәуекелдерді талдау
Банкке депозиттік операциялар бойынша, сондай-ақ клиенттер тобы бойынша тәуекелдерді
Банкке жаңа клиенттерді тарту мүмкіндіктер мен әлуетті клиенттерді талдау
Банк жеке және заңды тұлғалар депозиттері нарығында қандай позицияларды
Банктің депозиттік портфелінің қалыптасуы
Банк үшін құралдарды тартудың негізгі көзі болып клиенттер депозиттері
Қаржылық нәтижелерді талдау
Қаржылық көрсеткіштердің есебі негізінде мамандармен жасалады.
Осылайша, депозиттік саясаттың қалыптасу стратегиясын таңдау және жүзеге асыру
Депозиттік саясат қалыптасуының кезеңдері
Коммерциялық банктің депозиттік саясатының құрамдас бөлігі – бұл
Депозиттер бойынша пайыздар тіркелген және қалқымалы болып жіктеледі. Әлемдік
Тауарлар бағасына әсер ететіндей, банктік қызметтер нарығында да сұраныстың
Пассивті операциялар бойынша пайыздық мөлшерлемелердің саралануы жүргізіледі, соның ішінде
Депозиттер бойынша орташа пайыздық мөлшерлемеге келесі факторлар әсер
ақша нарығының конъюктурасына тәуелді болатын депозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемесінің
депозиттік база құрылымы. Шоғырландырылған қаражаттың жалпы сомасындағы қымбат депозиттік
Депозиттік база тұрақтылығын ұстау үшін жағдайды талдаудың математикалық моделдерін
салынған теңгенің орташа сақтау мерзімі;
мұндағы
ОВ – салымдардың орташа қалдықтары;
ОВК – несиелерді беру бойынша айналымдық көрсеткіш.
Бұл көрсеткіш салымдардың тұрақтылығын көрсетеді, ал бұл қысқа мерзімді
салымға түскен құралдардың орнығу деңгейі
мұндағы
ОВк және ОВн - кезеңнің басында және
Вп – мерзім ішіндегі қаражат түсімдері;
есеп айырысу шотындағы орнығатын жоспарланған түсімнен қаражат үлесі, бұл
мұндағы
ОС – өткен жылдың сәйкес кезеңіндегі (3,6,9,12 ай) есеп
Пфакт – есеп айырысу шотындағы нақты түсімдер (өткен жылдың
Ппл – жоспарланған мерзімде есеп айырысу шотына күтілетін түсімдер
халық салымдарының банктік меншікті құралдарына қатынасы. Осы көрсеткіштің төмен
Депозиттерге пайыздық мөлшерлемелердің қалыптасуында банк өзіне алатын тәуекел дәрежесі
Қазақстан Республикасының Ұлттық Банк Басқармасының 1999 жылы 20 қазанда
Тіркелген сыйақы мөлшерлемелері келісімнің мерзімінде өзгермейді.
Қалқымалы сыйақы мөлшерлемелері келісімнің кез келген уақытында онда қарастырылған
Сыйақыны есептегенде сыйақы есептеудің келесідей әдістері пайдаланылады.
Қарапайым әдіс – депозит бойынша негізгі қарыз сомасына сыйақы
мұндағы
i – пайыздардың жылдық мөлшерлемесі,
p – депозит қалдығы,
n – пайыздар есептелетін кезеңдегі күндер саны;
2. Күрделі әдіс – сыйақы депозиттің тек
мұндағы
i – пайыздардың жылдық мөлшерлемесі;
n – айлардағы депозиттің ұзақтылығы;
p – депозиттің алғашқы сомасы;
I – салымның барлық мерзіміндегі есептелген пайыздар сомасы.
Сонымен қатар депозиттік қоржынның сапасын бағалауда депозиттердің орташа мөлшері
С=OД / КД
мұндағы
С – депозиттердің орташа мөлшері;
OД – депозиттердің жалпы сомасы
КД – жасалған депозиттік келісім шарттардың саны
Коммерциялық банктердің пайыздық саясаты келесі негізгі ұстанымдарда негізделеді:
белсенді әрі икемді коммерциялық құралы ретінде сараланған және экономикалық
банк үшін қолайлы жағдайларды құру арқасында сәйкес нарықтарда қаржылық
жоғары сапалы банктік өнімдер мен қызметтерге қолайлы бағалар бойынша
2. «АТФбанк» АҚ-ның депозиттік саясаты
2.1. Қазақстанның депозиттік нарығындағы АТФбанк АҚ-ның рөлі
«АТФБанк» акционерлік қоғамы 1995 жылдың маусымында құрылған, Қазақстанның
2007 қарашада UniCredit Group бөлімшесі Орталық және Шығыс Еуропадағы
Bank Austria (Орталық және Шығыс Еуропадағы коммерциялық және банктік
Банк «EUROMONEY» беделді халықаралық қаржы баспасынан «Европа елдері арасында
Банк өзінің ең «ұзын» еурооблигацияларын Reg S/144A Ережесі бойынша
«АТФБанк» АҚ мен қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу
2005 жылдың нәтижелері бойынша мінсіз бизнес кәсіпорындарының мүшесі АТФБанкті
Қырғызстан Республикасының заңнамасына сәйкес АТФБанк «Энергобанк» ААҚ-ның 72,92% акцияларын
АТФБанк 200 млн. АҚШ доллары сомасына, 5 жыл мерзімге
Банк жалпы сомасы 100 млн. АҚШ долларына, 3 жыл
АТФБанк валюталық операцияларды ұлттық және шетел валютасында жүргізу туралы
Банк Visa Gold, Visa Business, Visa Classic, Visa Electron
АТФБанк Атырау, Ақтөбе, Маңғыстау және БҚО басшылығымен өзара ынтымақтастық
USD 20 000 000 сомасында синдицирленген қарызды 2001жылдың қыркүйегінде
1999 қыркүйегі әлемнің 170 елімен халықаралық жедел ақша
Қазақстан Республикасының коммерциялық банктері – жалпы қаржы жүйесіндегі кәсіпорындар
Коммерциялық банктердің несиелері мен депозиттерінің құрылымы
2.1.1-сурет
Қазақстан Республикасының депозит нарығы күрделі де қарқынды дамып келе
2008 жылы 775 069 млн теңгені, яғни 2007 жылмен
4-кесте. Банктік жүйедегі салымдар көрсеткіші, млн. тенге
Бұдан байқайтынымыз, депозиттердің мөлшері жылдан жылға көбейіп келе жатқанын
Банк жүйесіндегі депозиттердің өсу қарқыны, млн теңге
2.1.2-сурет
Осы жерден тұрғындар депозиттердің қандай түрін қалайтындығын және оларды
Жоғарыдағы кестеге талдау жасай отырып, Қазақстан Республикасының тұрғындары депозитттерді
2.1.3-сурет
Атап айтқанда 2009 жылы екінші деңгейдегі тұрғандар салымы 5
Талап етілетін салымдарға келетін болсақ, мұнда ұлттық валютада салынған
Мерзімді салымдар портфеліне тоқталсақ, депозиттердің 112 365 млн теңгесі
Енді екінші деңгейдегі банктердің салымдары бойынша талдайтын болсақ, онда
2.1.4-сурет
Бұл жерде зерттеу обьектісі ретінде қарастырылған отырған "АТФБанк" АҚ
АТФбанктегі депозиттердің 2004-2008 жылдар аралығындағы өсу динамикасын келесі суреттен
2.1.4-сурет. 2004-2008 ж.ж. АТФбанктердегі депозиттер көлемі
АТФбанкте барлық депозиттер 2004 жылдың қаңтар айында 43
АТФбанкте барлық салымдар 2007 жылдың қаңтар айында 49 069,2
2.1.5-сурет
2.2 «АТФбанк» АҚ қызметінің жалпы сипаттамасы
Экономиканың кез келген субъектісінің қызметінің нақты бағытын талдаудан бұрын,
Директорлар кеңесі АТФБанктің қызметіне жалпы басшылық жүргізеді және 6
Соңғы жылдарда топтың қарқынды өсуінен соң, 2009 жылы бұл
2009 жылы кредиттiк мекемелерден тартылған қаражат көлемі 34,6% төмендеді.
2009 жыл ішінде Банк жалпы сомасы 13,9 млрд. теңге
2009 жылы табыс салығын төлегеннен кейінгі АТФБанк АҚ-тың таза
Банк табысына сыйақы алумен байланысты таза кіріс те біршама
Сыйақы алуға байланысы жоқ табыстар 1,8 млрд. теңгені немесе
Банктің негізгі қызметі дәстүрлі депозиттер қабылдау, теңге мен шетел
Сондай-ақ, Банктің Қырғызстанда («АТФбанк Қырғызстан») және Ресейде («Банк Сибирь»
Банктік депозиттер қаражат тартудың елеулі көзі болып қала береді.
2007 жылғы 31 желтоқсандағы жай-күйі бойынша банкте ипотеканы қосқанда,
Банк, сондай-ақ, Қазақстанда өз клиенттеріне қаржылық порталдар арқылы оқшауланған
Банктік қызметтен басқа, Банк өзге де қаржылық қызметтер көрсетеді.
Банк стратегиясы өзіне көшбасшы банк позициясын және қаржылық қызметтер
Осы стратегияны жүзеге асыру үшін банк мыналарға жұмылдырылмақ:
"АТФбанк" АҚ стратегиясы
Банктік қызметтерді кеңейту. Сондай-ақ, банк өз қызметтерінің ауқымын
Ақпараттық басқару жүйесі мен операциялық тиімділікті жақсарту.
Банк операциялық тиімділікті адамзат ресурстары мен ақпараттық технологияларға ұйымдық
Қор жасау базасын жақсарту. Банк бағынышты
Басқа қаржылық қызметтер нарығына шығу.
Қазақстандық құнды қағаздар нарығының инфроқұрылымы, заңнамалық базаны қосқанда, әлі
2.3. “АТФбанк” АҚ депозиттік саясатының негізгі қаржылық көрсеткіштері
АТФбанктің депозиттік саясат облысында маңызды бағыт болып халықтың уақытша
АТФбанк депозиттердің бірнеше түрлерін ұсынады. Олардың көмегімен ақшаның сақталуымен
Шұғыл салымдар - белгілі бір мерзімге орналастырылған салымдар
Шартты салымдар – салым салушы иелік ету шартын және/немесе
Айтылған депозиттер түрлерінің барлығы өздерінің ерекшеліктерін иеленеді.
«Үздік» салымы – бұл қосымша жарна салу арқылы салым
"Үздік" салымы бойынша сыйақы мөлшерінің жылдық %-ы.
3 ай 6 ай 12 ай
Теңге 5.9 % 6.0 % 9.0 % 9.5 %
АҚШ доллары 3.9 % 4.0 % 5.0 %
Еуро 3.5 % 4.0 % 5.0 % 5.4 %
«Еркіндік» салымының шарты бойынша тек Сіз салымыңызды қашан және
Егер сізге шұғыл түрде қаражат керек болып қалса, сіз
Ал егер де сіз ай сайын салым сомасына есептеліп
"Еркіндік" салымы бойынша сыйақы мөлшерлемелерінің жылдық %-ы.
1 ай 2 ай 3 ай 4 ай 5
Теңге 5.5 % 5.7 % 5.9 % 5.9 %
АҚШ доллары 3.5 % 3.7 % 3.9 %
Еуро 2.0 % 2.5 % 2.7 % 2.9 %
«Классикалық» салымы бойынша ай сайын сыйақы төлеу қарастырылған.
Егер Сіз төленетін сыйақыны ай сайын салым сомасына қосатын
"Классикалық" салымы бойынша сыйақы мөлшерлемелерінің жылдық %-ы.
6 ай 12 ай 18 ай 24 ай 36
Теңге 6.0 % 9.0 % 9.7 % 10.0 %
АҚШ доллары 4.0 % 5.0 % 6.5 %
Еуро 4.0 % 5.0 % 5.5 % 6.0 %
«Зейнеткерлер» салымы – бұл қосымша жарна енгізу мен салымның
«Зейнеткерлер» салымы сізге сүйікті ісіңізді жандандыруға, әлемді көруге, қалаған
«Зейнеткерлер» салымы бойынша жинақ шотын ашқан кезде, қосымша зейнеткерлік
"Зейнетақы" салымы бойынша сыйақы мөлшерлемелерінің жылдық %-ы.
3 ай 6 ай 12 ай 18 ай 24
Теңге 5.9 % 6.0 % 9.0 % 9.7 %
АҚШ доллары 3.9 % 4.0 % 5.0 %
Еуро 3.5 % 4.0 % 5.0 % 5.5 %
Банкте ақша қаражаттарды сақтауға клиенттердің мүддесін көтеру мақсатында банк
Енді АТФбанктің шартты салымдарына тоқталайық.
«Балалар» салымы – Сіздің балаңыздың өмірде жасаған табысты бастауын
«Балалар» салымын баланың болашағына бей-жай қарай алмайтын кез келген
Баланың атына салым ашқанда Сіз банктік салымның келісім-шартында шарттарды
Балалар тез ер жетеді – осындай жылдамдықпен олардың болашағының
«Балалар» салымы бойынша сыйақы мөлшерлемесінің жылдық %-ы.
12 айдан жоғары
Теңге 9.0 %
АҚШ доллары 5.0 %
Еуро 5.0 %
«Сенімділік» салымын сіз ақша жинау немесе туғандарыңыз бен туысқандарыңызға
Мәселен, сіздің жақын адамыңызға ай сайын (немесе басқа мерзім
Бұл салымның тағы бір ыңғайлы жағы бар: сіз өзіңіз
«Сенімгерлік» салымы бойынша сыйақы мөлшерлемелерінің жылдық %-ы.
12 айдан жоғары
Теңге 8.0%
АҚШ доллары 4.5%
Еуро 4.5%
Жоғарыда айтылған барлық депозиттер мерзімінен бұрын келісім шарттарының бұзылуы
Барлық салымдар сақтандырылған. Жеке тұлғалардың салымдарын (депозиттерін) міндетті ұжымдық
Қазақстан Республикасының екінші дегейлі банктеріндегі жеке тұлғалардың салымдарына (депозиттерін)
Қор қызметінің мақсаты банкті мәжбүрлеп тарқатқан жағдайда, осы Ережеде
16.02.2000 ж. бастап «АТФбанк» АҚ №0000009 қатысушы куәлігімен
АТФбанк жеке тұлғалардың салымдарын сақтандыру қорының қатысушысы болып табылады.
Банктің бұл қорға қатысуы әр клиенттің қаржылық қауіпсіздігін қамтамасыз
АТФбанк тартылған қаражаттардың динамикасына қарасақ, банктің ресурстық әлуетінің өсуі
АТФбанк халық ішінде үлкен танымалдыққа ие. Бұл фактіні АТФбанк
Олардың ішінде талап етілетін салымдардың үлесі 18 485 млн
“АТФбанк” АҚ салымдарының құрылымы
2.3.6-сурет
Депозиттік саясаттың теориялық негіздерінде оның құрамдас бөлігі болып пайыздық
7-кесте. Тартылған депозиттер бойынша екінші деңгейдегі банктердің сыйақы мөлшерлемелері,
12.2005 12.2006 12.2007 12.2008
Тартылған мерзімді депозит бойынша ортасалмақталған сыйақы мөлшерлемесі
Шетел валютасында 5,1
4,9 5,7
4,9 5
4,8 7
5,5
Депозиттің негізгі функциясы – бұл жинақтау құралы және ол
Депозиттермен жұмыс істеу аясында АТФбанк қызметін қорытындылай келе,
3. Депозиттік саясатты жетілдірудің жолдары
3.1. «АТФбанк» АҚ-ның депозиттік саясатын жетілдіру құралдары
Ақша қаражаттарын тартуда таңдау құқығы қашан да клиенттерде болады.
Қазіргі уақытта коммерциялық банктер алдында пайда болатын мәселелердің бірі
Ресурстық база микроэкономикалық фактор ретінде коммерциялық банктердің өтімділігі мен
Өзіне тек жаңа клиентураны тартуды қосып қана қоймай ресурстарды
АТФбанк ресурстық әлуетін кеңейту мақсатында өзінің депозиттік саясатын
АТФбанктің депозиттік саясаты азаматтардың барлық әлеуметтік және жас шамалары
АТФбанктің депозиттік базасын кеңейтуге бағытталған шаралар кешеніне 11-суретте көрсетілген
Банк әрбір клиентпен ұзақ мерзімді серіктестік қатынастарды орнатуға ұмтылуы
7-сурет
Сонымен қатар депозиттік саясатты жетілдіру жолында АТФбанк табысы жоғары
АТФбанк депозиттік базасын кеңейту мақсатында біздің ойымызша, жинақ
Осы сұрақ шегінде келесі фактіні белгілеу қажет: банктің ресурстық
Жоғарыда айтылғандармен қатар АТФбанк депозиттерді тиімді басқаруды жүргізу үшін
Салымшыларға инфляциялық шығындардан сақтандыру мақсатында салымы үшін пайызын алдын-ала
Клиенттердің ең жоғары мүдделілігі және салымдардың түсімі үшін АТФбанк
Клиенттерге депозиттер туралы қажетті ақпаратты алуды жеделдету әрі жеңілдету
Телефон арқылы клиенттік сервис қызметі аса егжей-тегжейлі ақпарат алуға
Егер клиент өз мәселелерін айтуға қиналатын болса, онда телемаркетинг
Осының салдарынан телемаркетинг бірінші қоңыраулардың көбісін қанағаттандырып, АТФбанкке жаңа
Қазіргі заманға сай телекоммуникация жүйесінің тез дамуындағы негізгі элементі
Осымен бірге банк жарнамалық саясатқа жүйелілік тәсілдемелерді жасау керек,
Осылайша АТФбанк депозиттік саясатты дайындаған кезде оны оңтайландыратын белгілі
банктің тұрақтылығын, сенімділігін және қаржылық тұрақтылығын сақтау үшін депозиттік,
тәуекелді азайту мақсатында банк ресурстарын әртараптандыру;
клиенттер бойынша депозиттік портфелді саралау;
әртүрлі клиенттер топтарына сараланған тәсілдеме;
банк өнімдері мен іс-әрекеттердің бәсекеге жарамдылығы.
АТФбанктің депозиттік саясатының жетілдіруге және оның тұрақтылығын қамтамасыз етуде
3.2. Халық салымдарын сақтандыру қоры
Ұлттық Банк басқа банктермен бірге салымшылар ақшасының сақтандырылуын жетілдіру
Бұл жүйе 1999 жылы 25 қарашада Қазақстан Республикасының Ұлттық
Осы қаулы 2000 жылдың 16 ақпанынан күшіне еніп өз
Қордың негізігі мақсаты банктің клиенттерінің мүддесін қорғау, банк-қатысушының қызметін
Салымдарды кепілдіру жүйесі келесі негізде қызмет атқарады:
Ұлттық Банкпен жарғылық капиталы 1 млрд. тенге құрайтын
Қор өз ақшаларын халықтың салымдары бойынша қайтару үшін
Қордың активі 2008 жылы 1 мамырда 73050,8 млн. тенге.
қысқа мерзімді мемлекеттік банк қоры (1 жылға дейін) –10519,32
ұзақ мерзімді мемлекеттік банк қоры (1 жылдан жоғары)- 55226,4
Қордың нормативті және құқықтық құжаттары үнемі жетілдіріліп отырады.
Мұнда кепілдендірілмейтіндер:
ұсынушыға арналған мерзімді салым;
жеке тұлғалардың банкке сенімгерлік басқаруға берген ақшалары;
заңды тұлға құрмай кәсіпкерлік қызметпен айналысатын жеке тұлғаның салымдары
үшінші бір тұлғаның немесе сол банктің алдында міндеттемесі бойынша
сол банктің акционерлері (дауыс беруге құқылы 5 % астам
Ең алдымен халықтың мерзімді салымдары кепілдендіріледі. Қордың басқармасының шешімімен
Халықтың салымдарын кепілдендіру жүйесіне қосылмаған банктер меншікті капиталдарының көлеміндей
Банктің салымшысы, яғни салымы кепілдендірілген банктің салымшысы банкті жабу
Сол өтінішке банк салымдарының келісім-шартын жеке немесе салым құжаттары
– 200 мың теңгеден аз болса, салым сомасы толықтай
– 200 мың теңгеден 400 мың тенгеге дейін
– 400 мың теңгеден 600 болса, 360 мың
– 600 мың тенгеден 800 мың тенге дейін болса,
– 800 мың теңге 1 млн теңгеге
– 1млн теңгеден көп болса, онда қор 600 мың
Салымның қалған сомасы мен соған сыйақысы (пайызы) банктің тоқтату
Қор салымшыға салымның қандай валютада болғанына қарамастан қайтарымды теңге
Жалпы нарықтың өзгермелілігіне және экономиканың өміршеңдігіне байланысты заңдық құжаттарға
2002 жылы сақтандыру обьектілерін кеңейту қарастырылды, яғни талап етуге
Жеке тұлғалардың мерзімді салымдары бойынша төлеу сеткасы қарастырылған. Мұнда
2007 жылдың 31 қаңтарында Қор Кеңес директорларының
Теңгемен мерізімдік салым бойынша:
6 айға дейін және толық жылдық 10,0 %
12 айға дейін және толық жылдық 13,0%
36 айға дейін және толық жылдық 15,0 %
АҚШ долларымен мерізімдік салым:
6 айға дейін және толық жылдық 6,0 %
12 айға дейін және толық жылдық 7,0%,
36 айға дейін және толық жылдық 9,0
36 айдан жоғары жылдық 10,0 %
Еуромен мерізімдік салым:
6 айға дейін және толық жылдық 5,0 %,
12 айға дейін және толық жылдық 6,0 %
36 айға дейін және толық жылдық 8,0 %
36 айдан жоғары жылдық 9,0 %
Кемшілігі: банктер жүргізетін активті операциялар көлемінің өсуі, бәсекелес тікке
Қазақстанда кепілдендіру жүйесі орнығу кезеңінде өтуде, осыған байланысты бұл
Осылайша Қазақстанның банк жүйесінде жаңа құрылым ретінде кепілдендіру жүйесінің
2007 жылдың 9 ай ішінде жүйеге қатысушы-банктерде жеке тұлғалардың
2000 жылы Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгертулер мен
2000 жылдың ақпан айында жұмысын бастаған және 2008 жылы
Салымдарды сақтандыру жүйесі кемеліне жетпеген, бірақ жүйе жұмысын бастады
Осы ережелерге сәйкес қор жоғарыда көрсетіліп кеткен тәртіпте ақша
Қорытынды
Коммерциялық банктерде активті операцияларға қатысты пассивті операциялар бастапқы рөлді
Банктер үшін депозиттік базаны нығайту өте қажетті де күрделі
Депозит негізінен банкке белгілі уақытқа сақтауға, қолдануға берілген ақша
Алайда банктік ресурстар қалыптасуының депозит сияқты көзінің кейбір кемшіліктерін
Жұмысты жазу барысында елдегі депозиттік нарықтың ағымдағы жағдайы талданған,
Дипломдық жұмыста жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша Қазақстанның депозиттік нарығында
Бірінші тарауда коммерциялық банкте депозиттік саясаттың қалыптасу үрдісіне көңіл
Ал, екінші тарауда депозиттердің коммерциялық банктерде алатын орнына, Қазақстандағы
Соңғы екі-үш жылда банктердегі салым үлесінің ұлғаюы заңдық құқықтың
2007 жылы депозиттердің орташа үлес салмағының көлемі әрбір адамға
Қазақстанның депозит нарығын талдай отырып, банктік секторда жинақтардың 2007-2008
Дипломдық жұмыстың зерттеу объектісі «АТФбанк» ААҚ-ның келетін болсақ, мұнда
Сондай-ақ осы жұмыстың үшінші тарауында банк салымдарының және депозиттік
Клиенттердің банкке деген сенімін жақсарту мақсатында құрылған «Жеке тұлғалардың
Депозиттік операциялар қызмет көрсетуде клиенттерді қанағаттандыру мақсатында үнемі озық
Жұмыста қазіргі уақытта коммерциялық банк алдында тұрған мәселелер қатары
Депозиттік саясаттың теориялық негіздерін зерттеу және салымдарға қаражатты тарту
Банктің ресурстық әлуетін кеңейту және депозиттік базаны күшейту үшін
Халықтың әртүрлі табыс деңгейіне бағдарлана отырып салымдардың бар тізбесін
Жинақ сертификаттарын шығаруды игеру.
Халықтың мерзімді салымдарын болжамбаған кері алудың жағымсыз әсерін азайту
Инфляциялық жоғалтуларды өтеу мақсатында орналастырылған салымдар бойынша сәйкес табысты
Клиенттер үшін жаңа іс-әрекет – телемаркетинг қызметін енгізу.
Банк қызметін активтендіру.
Дипломдық жұмысты жазу барысында қойылған мақсатқа қол жеткізілді және
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының «Валюталық реттеу туралы» заңы. 24 желтоқсан 1996
Қазақстан Республикасының «Банктер және банк қызметтері туралы» заңы. 31
Қазақстан Республикасының «Төлемдер мен ақша аударымдары туралы» заңы. 29
«ҚР қаржы жүйесінің тұрақтылығы жөніндегі заңдылық актісіне толықтырулар мен
1995 жылдың 31 тамызынан № 2444 өзгерiстер мен қосымшалар
Қазақстан Республикасының қаржы секторын дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы
Толық экономикалық, қаржылық-несиелік, банктік, салықтық-кедендік, сақтандыру, биржалық және кәсіпкерлік
Абдильманова Ш.Р. Банковский маркетинг на рынке услуг населению. Алматы:
Алпамысов А.А. Управление депозитными ресурсами в Республике Казахстан. Автореферат.
Бохаев Д.Т. Коммерциялық банктердің несие ресурстарын құрудағы депозиттер: проблемалары
Батракова Л.Г. Экономический анализ деятельности коммерческого банка: Учебник для
Казимагомедов А.А. Банковское обслуживание населения: зарубежный опыт. – М.:
Киселев В.В. Управление банковским капиталом (теория и практика). –
Колесникова В.И., Кроливецкая Л.П. Банковское дело. М.: Финансы и
Лаврушин О.И. Банковское дело. М.: Финансы и статистика, 1998.
Морошкин В.А. Простые и сложные проценты. Методическое пособие по
Мақыш С.Б. Банк ісі: Оқулық. Алматы: Жеті жарғы, 2009
Роуз Питер С. Банковский менеджмент. Представление финансовых услуг. –
Сейтқасымов Ғ.С., Шаяхметова К.О., Абдраимова Г.Т. Бухгалтерский учет и
Сейтқасымов Ғ.С. Ақша Несие Банктер. Оқулық. – Алматы:
Сейтқасымов Г.С. Банк ісі. – Алматы: Қаржы-қаражат, 1998
Сейткасимов Г.С. Деньги, кредит, банки: Учебник. – Алматы:
Сейткасимов А.Г. Управление банковской ликвидностью и методы ее анализа.
Финансы, денежное обращение и кредит: Учебник /Под ред. Сенчагова
Акпеисов Б. Вклады населения и их защита. // Банки
Ахметов А. Личная финансовая безопасность гарантируется. // Казахстанская правда
Банки Казахстана//Журнал. Алматы.-2006.
Гринкевич А. А “ты застраховал свой депозит?” // Банки
Гусева А.Е. Система защиты банковских депозитов. //
Доклад на международном экономическом саммите Евразия – 2000. //
Жуйриков К.К. Страхование или гарантирование? //
Жунусова Г. Некоторые особенности банковской конкуренции в Казахстане. //
Зейнельгабдин А. Финансовая система и реальная экономика. // Деловая
Каленова Р. Защищать интересы частных клиентов банков. // Банки
Куанова Г.А. депозиты в банковской системе Казахстана. // Саясат,
Куанова Г.А. Формирование депозитной политики в коммерческих банках. //Каз.
Лисак Б. Казахстанские банки на пути перемен. // Банки
Пресс-релиз Национального Банка Республики Казахстан от 9 января 2001
Сагиндыкова М. Казахстанский фонд гарантирования вкладов – новая структура
Шамуратов Е К вопросу о государственном фонде страхования
Банк ісі. Оқулық: Алматы – 2005
www.kkb.kz.
www.nationalbank.kz
www.kazstat.kz
www.afn.kz
http://www.uchet.kz/news/index.php?ID=11018
11
11
54
Телемаркетинг қызметін құру.
Клиенттер бойынша депозиттік портфельді саралау.
Жарнамалық саясатты активтендіру.
Маркетингтік құралдар
« АТФбанк» ААҚ-ның депозиттік саясатын жетілдіру құралдары
Салымдар тізімін кеңейту.
Жинақ сертификаттарын шығару.
Салымдар бойынша пайыздарды алдын-ала төлеу.
Мерзімді депозиттерді мерзімінен ерте кері алудан қорғау.
Құралдардың оңтайлы сақтау көлемін және кезеңін анықтау.
Қаржылық құралдар
1.3.5-сурет
Банктің депозиттік портфелінің қалыптасуы
Белсенді жарнама жүргізу
Депозитке салымдарды тарту үрдісі.
Активтер мен пассивтерді тиімді басқару
Шешім қабылдау және жүзеге асыру кезеңі
Депозитке құ- ралдарды тарту үрдісінде пайданы барынша көбейту
Банктің депозиттік және несиелік портфелдерін басқаруды оңтайландыру
Коммерциялық банктің депозиттік саясатын құру принциптері
Банктің клиенттері:
Жеке тұлғалар.
Заңды тұлғалар.
Мемлекеттік мекемелер:
Орталық банк
Салық комитеті.
Банктің қосымша қызметтері:
(кешендік қызмет көрсету)
Коммерциялық банк
Тартылған қаражаттар:
Депозиттер.
Банкаралықнесие
Векселдер
Сертификаттар
депозиттік саясаттың субъекттері
депозиттік саясаттың объекттері
Коммерциялық банктің депозиттік саясаты
Коммерциялық емес ұйымдар
Қазынашылық және үкіметтік ұйымдар
Корпорациялар, фирмалар және т.б. коммерциялық ұйымдар
Жеке тұлғалар
Заңды тұлғалар
Меншікті мерзімді салымдар
Жинақ салымдары
Жинақ сертификаттары
Депозиттік сертификаттар
Ағымдағы шоттар-
дағы салымдар (толық немесе бөлігімен алынады)
Депозиттік сертификаттар
Мерзімсіз салымдар
(толық сомада алынады)
Мерзімді депозиттер (белгілі мерзімдегі міндеттемелер)
Талап етілетін депозиттер (белгісіз мерзімдегі міндеттемелер)
Банктің депо-зиттік опера-циялары бой-ынша тәуекел-дерді барынша азайту
Банктік өнімдер түрлерін кеңейту және қызмет көрсету сапасын көтеру
Жоспарлау кезеңі
Клиент қажетті-ліктерін зерттеу
Банк мүмкіндікте-рін талдау
Нарықты талдау және зерттеу
Зерттеу кезеңі
Депозиттік саясат элементтерінің бірлік принципі
Кешендік тәсілдеме принципі
Сенімділікті қамтамасыз ету принципі
Банк операцияларының қауіпсіздік принципі
Оңтайлылық пен тиімділік принципі
Ғылыми негізділік принципі
Шығындардың оңтайлы деңгейін қамтамасыз ету принципі
Айрықша шарты
Жалпы принциптер
2004
2005
2006
2007
2008