ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ
ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Ветеринария факультеті
Микробиология, вирусология және иммунология___кафедрасы
Тақырыбы:Қойдың хламидиоз ауруының диагностикасы мен алдын алу шаралары
Беттер саны ___
Сызбалар мен көрнекі
материалдар саны__
Қосымша__
Орындаған: _________
20 жылы «__»_______________қорғауға жіберілді.
Кафедра меңгерушісі, профессор________________
Жетекші, доцент ___________________________
Сарапшы _______________________________________
МАЗМҰНЫ
бет
1 КІРІСПЕ…………………………………………………….3
2 Әдебиетке шолу.....................................................................4
2.1 Қойдың хламидиоз ауруының
диагнозы және алдын
2.2 Хламидилердің сипаттамасы ............................................6
3 Өзіндік зерттеулер................................................................7
3.1 Зерттеу материалдары
3.2 “Алматы” ауыл шаруашылық өндірістік кооперативінің
сипаттамасы……………………………………………….9
3.3 Өзіндік зерттеулердің талдауы мен
3.4. Хламидоиозға қарсы жүргізілген шаралардың
экономикалық тиімділігін есептеу...............................…26
4 Еңбекті қорғау......................................................................27
5 Қорытынды............................................................................29
6 Практикалық ұсыныс..........................................................29
7 Қолдалынылған әдебиеттер
1 КІРІСПЕ.
Тақырыптың өзектілігі: Қазақстан Республикасында
Саулықтарға буаздықтың соңғы кезінде
Хламидиоз ауруының қой шаруашылығында
Сонымен қатар аурудың кең
Қой хламидиозына диагноз қою
Осы ауруды зерттеуде ТМД
Қазақстанда қойдың хламидиозды іш
Қазіргі уақытта қой хламидиозы
Дипломдық жұмыстың мақсаты:
Осы мақсатты орындау үшін
Жеке шаруашылықтағы қойлардың хламидиозды
Аурудың клиникалық белгілерін бақылап,
Аурудың алдын-алу шараларын ұйымдастыру.
Хламидиозға қарсы жүргізілген ветеринариялық
2 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ
2.1 Қойдың хламидиоз ауруының
Қойдың хламидиозды іш тастауын
Бұрынғы кеңес мемлекетінде қойлардың
Х.З. Гафаров (1984) шаруашылықтағы
Н.З. Хапизов және басқалар
Болгариялық ғалымдар П.Нейков, Г.Гейчев,
Ағылшын ғалымы M.Prettejohn
И.И. Носовтың (1965) айтуы бойынша
Ағылшын ғалымдары I.P.Aitken және
Азербайжан ветеринариялық ғылыми зерттеу
Біздің университеттің ғалымдары
Жасырын түрде ауырған, тексерген кезде
Тексерілген 2861 қошқарлар мен
Сонымен қатар қойдың хламидиоз
К.Водас , С. Мартинов (1987) ,
О.Ш.Байтурина және басқалар (1985) ;
Отандық және шет
Хламидиоз ауруы кезінде иммунитет
И.З. Хапизов және басқалар (1984)
Қой хламидиозының арнаулы алдын
Шет елдерде инактивтендірілген және
Германияда ағылшын фирмасы жасаған
Р.Х.Хамадеев және басқалар (1983)
О.Ш.Байтурина және басқалар (1985,
Қорыта келгенде қойдың хламидиоз
2.2 ХЛАМИДИЛЕРДІҢ СИПАТТАМАСЫ.
Хламидилер прокариотты грамм әдісімен
Chlamydiales қатары Chlamydiacea тұқымдастығына
Хламидилер – торша ішілік тоғышарлар .
Өсіп-өну циклі
Хламидидің өзіндік зат
Хламидилердің торшадан шығуы
Химиялық құрамы: Хламидилерде нуклейн
Антигендік қасиеті : Барлық хламидилер
Қойдың хламидиоз қоздырушысы Cl. psittaci.
3 Ө З І Н
3.1 ЗЕРТТЕУ МАТЕРИАЛДАРЫ МЕН
Дипломдық жұмыс жоспарға
Жұмыс барысында 93 қой
Серологиялық зерттеулер үшін қан
Зағадат алу үшін саулық
Әкелінген патматериалдарды вирусологиялық жолмен
Ауру малдарды клиникалық зерттеулер
Серологиялық зерттеулер кафедрада жүргізілді.
Микроскопиялық зерттеулер: Зағадаттан жұғынды даярланып,
3.2 “Алматы” ауыл шаруашылық өндірістік кооперавтивінің
Алматы облысы Талғар ауданының «Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік
Алматы облысының климаттық ауданға бөлінуіне байланысты «Алматы» ауыл
Өндірістік кооперативтің жерді пайдалануы тұрақты және ұзақ уақыт
Өндірістік кооперативтің егіс егетін суармалы емес жерлері де
Өндірістік кооперативіндегі қойдың саны 2007 жылдың басында 5602
Ұрықтандыру кезеңінің басында өндіріс кооперативіндегі саулықтардың саны 3700
«Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативі бір қатар жылдардың
Осыған байланысты қылаулық түсік тастаудың алдын алу мақсатында
3.3 ӨЗІНДІК ЗЕРТТЕУЛЕРДІҢ
«Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативінде хламидиозға
1 - кесте
ҚОЗЫЛАРДА ХЛАМИДИОЗ БІЛІНУІНІҢ КЛИНИКАЛЫҚ
Реттік
Нөмірі
БЕЛГІЛЕРІ
Пневмония
Артрит
Конюктивит
1
- - +
2 - + +
3 - +
4 - + +
5 + - -
6 + - -
7 + - +
8 + + -
9 + + +
10 - + +
Тексеру нәтижелері бойынша бір
Қойлардың хламидиозды іш тастауының
2005 жылдың қаңтар,
КБР-н қою үшін
комплемент байланыстырушы арнайы топқа
бақылаушы антиген
құрамында арнайы топқа тән
негативтік (теріс) қан сарысуы
комплемент (теңіз шошқасының консервленген
гемолизин (қошқардың эритроциттерімен иммунделген
қошқар эритроциті
тексерілетін қан сарысуы
физиологиялық ерітінді
Арнайы және бақылау антигендерін
КБР- да антигенді этикеткада көрсетілген
Негативті қан сарысуын КҰБР –да
Жұмыс алдында эритроциттердің суспензиясын
Серологиялық зерттеулер үшін зерттелетін
Лай, өсіп кеткен немесе
Комплементті ұзағынан байланыстыру
Реакцияның 1-ші фазасын
1:5 мөлшерінде сұйытылған инактивтелген
Бұдан кейін позитивті, негативті
КҰБР- дың негізгі тәжірибесі.
Бірінші күні гемолитикалық жүйені
КҰБР- ның нәтижесін 2
1-ші рет – су моншасынан
2-ші рет эритроциттердің
Эритроциттердің гемолизінің тежелуінің дәрежесі:
4 крест (+ + + +)
3 крест (+ + +)
2 крест (+ +)
1 крест (+)
минус (-)
2 – кесте
Реакция компонент
Тері
Пробиркалардың №
Бақылаулар
1 2 3 4
Арнаулы антиген Бқы
Бақлаушы антиген Гемолитикалық жүйе
Қан сарысуын сұйылту дәрежесі
1:5 1:5 1:5 1:10
Комплемент-
Арлыққа қарсы Гемолити-
калыққа қарсы Комплемент-
арлыққа
қарсы Гемолитикал-ыққа қарсы
Тексерілетін
қан сарысуы 0,2 0,2 0,2 0,2 -
Физиология
Лық ерітінді 0,2 - - - - 0,2
Бақылаушы антиген - 0,2 - - -
Арнаулы анти
Ген - - 0,2 0,2 0,4 0,4 -
Жұмыстық сұйылтудағы комплемент
(1:25, 1:30)
0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 - 0,2 -
Тоңазытқышқа 2-6 С-та 16-18
Г емолити
Калық
Жүйе 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6
Су моншасында 37-38 ºС 30
Оң нәтиже -
Күмәнді эритроциттердің гемолизі 1:10
Теріс -1:5, 1:10 сұйылтуларда эритроциттердің
Бақылау пробиркаларында бақылау антигені
3- кесте
Қозыларды хламидиозға КҰБР- сы арқылы
зерттеудің нәтижелері.
Малдың
Номері
Қан сарысуын сұйылту дәрежесі
1:5 1:10 1:20
1. + + + +
2 + + _ _
3. + + +
4 + + + + +
5 + + + + + +
6 + + _ _
7 + + + _
8 + + _ _
9 + + + _
10 + + _ _
3-кестенің нәтижесі бойынша қозыларға
Аға шопан Қ. Талдыбаевтың отарында
Малдың
Номері
Қан сарысуын сұйылту дәрежелері
1:5 1:10 1:20
1 + + + + + + +
2 + + + + + + +
3 + + + + + + +
4 + + + + + + +
5 + + + + + +
6 + + + + + +
7 + + + + + + +
8 + + + + + + +
4-кесте
Іш тастаған қойлардың қан
Реакция нәтижесінде комплемент
Аға шопан Ж. Алтаевтың
Аға шопан О. Усенбаевтың отарында
Реакцияның нәтижесі 5-ші кестеде
5- кесте
О.Усенбаевтың отарындағы іш тастаған
Мал
Саны
Саулықтардың
номері
Қан сарысуын сұйылту дәрежесі
1:5
1:10
1:20
1 30 + + + +
2 31 + + + + +
3 32 + + + + +
4 33 + + + + + +
5 34 + + ++ + +
6 35 + + + + +
7 36 + + + -
8 37 + + + + +
9 38 + + + + +
10 39 + + + + +
11 40 + + + + +
12 45 + + + + +
13 48 + + + + +
14 50 + + + + +
ПАТОМОРФОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУЛЕРДІҢ НӘТИЖЕЛЕРІ
«Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативіндегі іш
1-ші түсікте ерекше , арнайы
2-ші түсікті сойғанда тері
3-ші түсікті сойғанда төлдің
4-ші түсікті сойғанда, плацента
5-ші , 6-шы түсікті сойғанда
Сойылған түсіктерден патологиялық материалдар
ХЛАМИДИЛЕРДІ ПАТМАТЕРИАЛДАН БӨЛІП АЛУ
Хламидиозды зерттеуге арналған материал
Тауық эмбриондарын зақымдау: Эмбриондар
Жұмыртқа қабының ауа
Сонымен, бір мезгілде тәжірибеде
Препараттарды Стемптің жетілдірілген
Тәжірибенің нәтижесінде микроскоп
ҚОЙ ХЛАМИДИОЗЫНЫҢ ДИАГНОСТИКАСЫ
Қой хламидиозының клиникалық белгілері
1. Қынап ағындыларында , төл
2. Іш тастаған саулықтардың
3. Тауық эмбрионында қоздырушыны бөліп
Көптеген авторлар балаудың
Осы балау арқылы котиледондардың ,
Зерттеуге бағалы материал ретінде -
Хламидияларды патологиялық
Диагностикалық материалдарды уақтылы және
Зарарсыздандыруға және тауық эмбрионына
Бұл кезде тексерілетін
Бірінші пассажда тауық эмбриондары
Дамып келе жатқан эмбриондардың сары
Оң нәтиже берген жағдайда көлемі
Егер тексерілген материалмен зақымдалған
Сонымен қатар, эмбриондардың өлуін
ДИФЕРЕНЦИЯЛДЫ ДИАГНОЗ. Қойларда жалпы түсік
Бруцеллез кезінде хламидилық түсіктерден
Сальмонеллездің хламидиозды түсіктен ерекшелігі
Қой вибриозы да түсік
Лептоспироз кезінде де қой
Қой түсігін бактериялармен бірге
Сонымен бірге , қой түсігінің
ЕМДЕУ. Қойдың хламидиялық
Біз «Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативінде
Конъюктивиттің белгілері бар 5
Емдеудің нәтижесінде ауырған қозыларды
ХЛАМИДИОЗДЫҢ АЛДЫН - АЛУ ЖӘНЕ
КҮРЕС ШАРАЛАРЫ
Қойдың хламидиялық түсігінің алдын-алу
Басқа жерден келген малды
кезінде қой түсік тастамаса
хламидий тасымалдаушылығы жоқ екенін
Сақманды оқшауланған қораларда өткізеді ,
Түсік тастаған , уақытынан бұрын
Ауру немесе күдікті
Қошқарларды уақтылы зерттеу керек ,
3.4 ХЛАМИДИОЗҒА ҚАРСЫ ЖҮРГІЗІЛГЕН ШАРАЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ
«Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативінде зерттелген
Әрбір қозыны емдеу үшін
3 отар боынша ауру
Т1 =А х К а
Мұндағы :
Т1 – экономикалық тиімділік
А – ауырған мал саны
Ка – ауру коэффициенті
Кш – ауру малдың шығын
Вш – ветеринариялық шығын
Т1 = 1607 х 0,38 х 500
Сонымен, хламидиозбен ауру
ОВ= =18,8 теңге.
Яғни, қой хламидиозын емдеудің
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ
Конституциялық кепілдіктің бірі азаматтардың
«Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативінде «Еңбекті
Қоражайларға аптасына бір рет
Бірен-саран жарақат алған
Инфекциялық аурулардың адам денсаулығына
1. Қожалықтағы қойшылар мен көмекшілерді
2. Шопандар мен көмекшілер
3. Жұмысшыларға арнайы киімдер мен
«Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік кооперативі «Еңбекті
1. Шаруашылықтағы қоражайлардың айналасын
2. Жарық шамдарын қою (жарықтандыру).
3. Жұмысшылардың киім-кешегін ауыстыратын бөлмелерін
4.Жұмыс киімдерін ферма сыртына
Бұл шараларды өз деңгейінде
Қорыта келгенде, «Алматы» ауыл шаруашылық өндірістік
5 ҚОРЫТЫНДЫ
1. Қойлардың хламидиден болатын іш
2. Аурудың белгілері өлі
3. Зерттеу жүргізілген Алматы ауылшаруашылық
4. Өндірістік кооперативте хламидиозбен ауырған қозылар
6 ПРАКТИКАЛЫҚ ҰСЫНЫС.
1. Қойдың хламидиоз ауруын
2. Хламидиозбен ауырған малдарды
Қозыларды емдеу үшін тетрациклиннің
3. Хламидиоз ауруының арнаулы
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Абишева.Ш.Б. «Диагностика энзоотического аборта
Абишева.Ш.Б. «К диагностике энзоотического
Актаев.А. Этиологическая структура аборта
Байтурина.О.Ш. Вирусный аборт
БайтуринаО.Ш. Серологическая диагностика энзоотическогоаборта
Байтурина О.Ш. , Матвиенко .Б.А. ,Арзымбетов Д.Е. Постинфекционные
Байтурина О.Ш. ,ЖумашевЖ.Ж. Арзымбетов Д.Е.Диагностика ,
Бияшев Қ.Б., Тұрсынқұлов.Ш.Ж. , Танраев А.Ж. ,
Борисович Ю.Ф. , Кирилов Л.В. Инфекционные
Волкова А.А. , Тимофеев А.Ф.
Караваев Ю.Д. , Азиова Н.К. , Крюков.Н.Н.
Макбузов А.Ж. Комплексная иммуннопрофилактикаабортов
Нарымбетова Ұ.М. , Толысбаев Б.Т. , Кадыров
Нейков П. , Гейчев Г., Арнаудов.Д. Патоморфологическая
НосовИ.И. Аборты овец вирусной
Оболадзе Д.Б. , Терских И.И., Беклешова
Сайдулдин Т. «Ветеринариялық індеттану» ІІ-кітап. Алматы,
Сариев Г.А. , Ахмедов А.Г. ,
Толысбаев Б.Т. , Шоқанов Н.Н. , Булашев
Түлкібаев Қ.А. , Моно- и
Хамадеев Р.Х. , Гаффаров Х.З. , Гизатуллина Н.К.
Хапизов Н.З. , Равилов А.З. , КараваевЮ.Д.
Шманов К.С. , Туякбаева В.М. , Сембина Ф.Г.
Шербань Н.Ф. , Шербань Г.П. , Ирский А.Г.
Эпизоотология и инфекционные болезни
Aitken I.D . , Clarkson M.J. , Linklater
Водас К. Мартинов С. Эпизоотичен процесс
28. Worbes H. ,Snreu J. Aborte
Veter . Med. 1988, 43,6.
3