ЖОСПАР
Кіріспе 3
I. Салықтық бақылаудың теориялық негіздері және оның қаржылық
1. Салықтық бақылау қаржылық бақылаудың құрамдас бөлігі ретінде
1.2. Салықтық бақылау: түсінігі, функциялары, мақсаттары мен бағыттары
II. Салықтық бақылаудың жалпы сипаттамасы 12
2.1. Салықтық бақылау формалары мен түрлері 12
2.2. Салықтық бақылаудың ұйымдастырылу принциптері 19
III. Салықтық бақылаудың жетілдіру мәселелері мен оны шешудің
3.1. Салықтық бақылаудың жетілдіру мәселелері 21
Қорытынды 24
Қолданылған әдебиеттер 25
Кіріспе
Салық салу саласында қазіргі кезде қоғамдық қарым-қатынасты дамыту
Кез келген мемлекетте бюджетте қарастырылатын шараларды үздіксіз қаржыландыру,
Бірақ, өкінішке орай тәжірибеде жеке және заңды тұлғалар
Салықтар және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер
Қазіргі жағдайда мемлекеттің және жалпы қоғамның өмір сүруіне
Экономика дамуының түрлі сатыларында салықтық бақылау мәселелері, оның
Дегенмен қазіргі қаржы ғылымында салықтық бақылауды ұйымдастыру және
Жоғарыда айтылғандардың бәрі мақсаты қаржылық және құқықтық аспектілеріндегі
Сонымен, салықтық бақылау- бұл салық төлеушінің мемлекеттік басқару
Осыған орай, менің курстық жұмысымның мақсаты-
Курстық жұмыс міндеті- салықтық бақылаудың қаржылық бақылаудың маңызды
I. Салықтық бақылаудың теориялық негіздері және оның қаржылық
1. Салықтық бақылау қаржылық бақылаудың құрамдас бөлігі ретінде
Экономикалық әдебиеттерде қаржы түсінігі және оның басқа категорияларымен
Өз кезегінде кең мағынадан оның құрылымдық бөлігін бөліп
Сонымен қатар, салық қаржы сияқты екі функция (бөлу,
А.В Брызгалиннің пікірінше, « салықтық бақылау – бұл
А.Абрамова және Л.Александрова қаржының екі функциясын атап көрсетеді-
«Қаржы» атты кітабының авторлары В.Мельников және К.Ильясов қаржының
Жоғарыда қарастырылған авторлар қаржы функциясын бірдей , ал
салық функцияларын өзгеше анықтайды. Функция- бұл қатынастар
Профессор Д.Черник салықтар функциясын толық талдаған, онда
Профессор Г.Карагусова пікірінше салықтардың 6 функциясы бар: фискалдық,
Менің ойымша, салыққа «бөлгіштік» функциясы «қайта бөлгіштік» функциясына
Бұл курстық жұмыс зерттеулерінде негізгі көңіл салықтардың бақылау
Бақылау қоғамның экономикалық өміріндегі объективтік құбылыс және
Қазақстан Республикасында 70 жыл бойы экономиканың әкімшілік
Нарықтық қатынастарға өту, мемлекеттік меншікті жекешелендіру жаңа қаржылық
Қаржылық бақылаудың негізгі мәні оның мемлекеттік қаржылық саясатты
Анықтама бойынша, қаржылық қадағалау- бұл шаруашылық жүргізуші субъектілердің
Қаржылық бақылау объектілері болып қаржылық ресурстарды құру және
Қаржының құндық сипаты қаржылық бақылаудың болуын анықтайды, яғни
Қазіргі кезде әкімшілік қатынастар орнына нарықтық қатынастар келіп
Негізінен, республикамыздағы салықтық бақылау өз дамуының бастапқы кезеңінде,
Профессор А.Худяковтың «Қазақстан Республикасының салықтық құқығы» атты
Қаржылық бақылау мен салықтық бақылаудың салыстырмасы 1-ші кестеде
1.Республикалық бюдет-
тің орындаудың есептік
комитетінің бақылауы.
2.ҚР-ың Қаржы министрі.
3.ҚР-ың Казначейлік де-
партаменті.
4.ҚР-ың жаратынды моно
полияны реттеу, бәсеке-
ні қорғау және кішкене
бизнесті қолдау агенттігі.
Барлық министрліктер,
ведомосттар және бюджет
тік мекемелер.
(1-ші кесте )
(2-ші кесте)
Салықтық бақылауды енгізудің жағымды жақтары бар, себебі заңнамаға
Салықтық бақылау- салықтық заңнаманың нормаларын сақтау дұрыстығына, нақты
Салықтық бақылау қаржылық бақылау тиісті барлық қасиеттеріне
Салықтық қатынастар мемлекет (салықтық бақылау субъекті тұлғасында) пен
Салықтық бақылау спецификасы, сонымен қатар, оның объетілер, субъектілер
Қазақстан Республикасының «Салықтар және басқа да міндетті төлемдер»
Сонымен, салықтық бақылау объектілері болып мемлекет пен
Салықтық бақылауды ұйымдастыру деңгейі және оның тиімділігінен салықтардың
Қазақстан Республикасының Конституциясының 35 бабына сәйкес, заңмен белгіленген
Салықтық бақылауды негізінде салықтық механизмнің функционалдық элементі ретінде,
Республиканың және басқа елдердің салық қызмет органдарымен,
Салық төлеушілермен талқылауларды шешуге құқық қорғау және қадағалаушы
1.2. Салықтық бақылау: түсінігі, функциялары, мақсаттары мен бағыттары
Салықтық бақылау дегеніміз не? Бұл сұраққа Салық
Салықтық бақылау мақсаты болып салық төлеушілердің салықтық заңнамалық
Салықтық бақылаудың практикалық қолданылуында оның функциялары, міндеттері
Салықтық бақылау келесідей функцияларды атқарады:
салықтық түсімдер есебіненәр түрлі деңгейдегі бюджетке түсімдерді қамтамасыз
салық төлеуші жағынан салықтан жалтаруды салықтық заңнама негізінде
салық төлеушінің салықтық заңнамаларын және салықтық тәртіпті
әр түрлі деңгейдегі бюджетке салықтық түсімдерді көбейту резервтерін
Салықтық бақылау міндеті бақылау тұрғысынан салық органдарының
Салық қызметінің негізгі міндеті болып , ҚР Салық
Салықтық бақылауда айта келе оның негізгі бағыттарын бөліп
ұйымдар мен жеке тұлғаларды есепке алу;
салық төлемдерінің уақытылы төленуі және аударылуына салықтық бақылау;
салық төлемдер сомасының, табыс және шығыс есебі және
салық жеңілдіктерін заңды түрде қолдануына салықтық бақылау;
салық агенттерімен салық төлемдерін ұстап қалуының дұрыс және
жеке тұлғалардың табыстарының ірі шығыстарына сай келуін салықтық
бюджеттен тыс салықтардың қайтару сомасының саңға сәйкес жүргізілуін
II. Салықтық бақылаудың жалпы сипаттамасы
2.1. Салықтық бақылау формалары мен түрлері
Салықтар және басқа міндетті төлемдер түріндегі бюджетке шоғырланатын
Нарықтық қатынастардың дамуына байланысты экономиканың түрлі салаларында өзінің
Нысан түсінігінің қандай да бір құбылыс мазмұнының сыртқы
Еліміздің қызмет етуші салық заңнамасына сәйкес салық бақылауды
салық төлеушілерді тіркеу есебі;
салық салу объектілері мен салық салуға байланысты обьектілерді
бюджетке түсімдерді есепке алу;
қосылған құн салығын төлеушілерді есепке алу;
салық тексерулер;
камералдық бақылау;
салық төлеушілердің қаржы-шаруашылық қызметі мониторингі;
фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолдану ережелері;
акцизделетін тауарлардың кейбір түрлерін таңбалау және акциздік постыларды
мемлекет меншігіне айналдырылған мүлікті есепке алу, бағалау және
уәкілетті органдарға бақылау жасау.
Осы аталған салықтық бақылау нысандарының нәтижесі бойынша Қазақстан
Салықтық тексеру нәтижесі бойынша салық және бюджетке төленетін
Салық төлеушілерді тіркеу есебі. Салық төлеушілерді мемлекеттік тіркеу
Қазақстан Республикасында салық төлеушілерді мемлекеттік тіркеу ретінде мыналар
Салық төлеушілерді тіркеу есебі салық төлеуші салық органдарында
• заңды тұлға, оның құрылымдық бөлімшелері, сондай-ақ қызметін
• жеке тұлға, соның ішінде жеке кәсіпкер үшіін:
Салық салу объектілері мен салық салуға байланысты объектілерді
Салық төлеушілерді тіркеу есебін жүзеге асыру кезінде салық
Бюджетке түсімдерді есепке алу. Бюджетке түсімдерді есепке алуды
Қосылған құн салығын төлеушілерді есепке алу. Бұл нысан,
Салық тексерілері. Салық тексеруі – бұл салық қызметі
Арнайы білімді және дағдыны талап ететін мәселелерді зерттеу
Алға қойылған мәселелер бойынша мман қорытынды жасайды, ол
1) құжаттық тексеру;
2) рейдтік тексеру;
3) хронометраждық зерттеу.
Құжаттық тексеру мынадай түрлерге бөлінеді:
1) кешенді тексеру – салықтың және бюджетке төленетін
2) тақырыптық тексеру – салықтың және бюджетке төленетін
3) қарсы тексеру – егер салықтық тексеруді жүргізу
Рейдтік тексеруді салық қызметі органдары жекелеген салық төлеушілерге
салық төлеушілердің салық органдарында тіркеу есебіне койылуы;
фискальдық жады бар бақылау-касса машиналарын қолданудың дұрыстығы;
лицензияның, бір жолғы талонның және өзге де рұқсат
акцизделетін өнімді өндіру, сақтау және сату ережесін сақтауы
Хронометраждық зерттеуді салық органдары салық төлеушінің нақты кірісін
Салық тексеруін жүргізу, заң актілерінде белгіленген жағдайларды қоспағанда,
Камералдық бақылау. Камералдық бақылау – салық төлеушілердің берген
Салық органы келтірілген мәліметтердің арасынан қайшылық табылған, сондай-ақ
Мониторинг. Салық төлеушілер мониторингі салық төлеушілердің нақты салық
Электронды монитонг – белгіленген электрондық цифрлық қолтаңбамен расталып,
Фискальдық жады бар бақылау касса машиналарын қолдану. Қазақстан
Фискальдық жады бар бақылау-касса машиналары тауарлар сату мен
Акцизделетін тауарларға бақылау жасау. Сыраны қоспағанда, белгіленген тәртіппен
Салық органы белгіленген тәртіппен акцизделетін тауарлардың жекелеген түрлерін
Мемлекет меншігіне айналдырылған мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау
Уәкілетті органдарға бақылау жасау. Салық қызметінің органдары бюджетке
Бақылаудың ұтымды болуының шарты – оның ғылыми негізделген
Белгілі бір шарттылық дәрежесімен, салықтық бақылауды, оның ерекшелігін
1. Бақылау қызметін жүзеге асыратын субъектілерге байланысты:
- салық бақылау органдарымен жүзеге асырылатын салықтық бақылау;
- белгіленген жағдайлардағы кеден органдармен жүзеге асыратылатын салықтық
2. Бақыланатын тұлғалардың сипаттамасына байланысты:
- шаруашылық субъектілердің салықтық бақылануы;
- жеке кәсіпкерлердің салықтық бақылануы;
- жеке кәсіпкерлер болып табылмайтын жеке тұлғалардың салықтық
3. Тексерілетін тұлғаның бақылану қызметінің көлеміне байланысты:
- кешенді салықтық бақылау;
- тақырыптық салықтық бақылау;
- мақсатты салықтық бақылау.
4. Құжаттарды тексеруде қолданылатын әдістер мен тәсілдерге байланысты:
4.1. Бақылау пәнінің қамтылу дәрежесіне байланысты:
- бүтіндей құжаттық салықтық бақылау;
- таңдалмалы құжаттық салықтық бақылау.
4.2. Ақпараттар мен мәліметтердің құралу көздеріне байланысты:
- құжаттық салықтық бақылау;
- нақты салықтық бақылау;
- қарсы салықтық бақылау.
5. Салықтық бақылаудың іс-шараларының жүзеге асырылу кезеңдеріне байланысты:
- алдын-ала жасалатын салықтық бақылау;
- ағымдағы салықтық бақылау;
- кейіннен жасалатын салықтық бақылау.
6. Салықтық бақылаудың іс-шараларының жүзеге асырылу орнына
- камералдық бақылау;
- сыртқа шығу арқылы жасалатын салықтық бақылау.
7. Бақылау жұмыстарының жоспарына байланысты:
- жоспарлы салықтық бақылау;
- жоспардан тыс салықтық бақылау.
Сонымен келтірілген түрлі критерийлерге байланысты салықтық бақылаудың жіктелуі,
2.2. Салықтық бақылаудың ұйымдастырылу принциптері
Салықтық бақылаудың ұйымдастырылуы оның тиімділігін анықтайтын, базалық
Ең алдымен, бұл жалпы құқықтық принциптер:
Заңдылық принципі.
Бұл принцип заңнамалық актілері және басқа да құқықтық
Заңи теңдік принципі.
Салық салуға колданылатын бұл принцип бойынша салықтар әлеуметтік,
Әр азаматтың құқығын сақтау принципі.
Конституцияға байланысты әр азаматтың құқығы мен бостандығы
Жариялылық принципі.
Бұл принцип уәкілетті мемлекеттік органның азаматтарына және барлық
Жауапкершілік принципі.
Бұл принцип бойынша құқықбұзушылық жасаған әр тұлғаға қатысты
Құқық қорғау принципі.
Субъектілердің құқығын қорғау салықтық қатынастар, соның ішінде
Қазақстан Республикасының салық заңдары салық және бюджетке төленетін
Салық салудың міндеттілігі. Салық төлеуші салық заңдарына сәйкес
Салық салудың айқындығы. Қазақстан Республикасының салықтары және бюджетке
Салық салудың әділдігі.Қазақстан Республикасында салық салу жалпыға бірдей
Салық жүйесінің біртұтастығы. Қазақстан Респуликасының салық жүйесі Қазақстан
Салық заңдарының жариялылығы. Салық салу мәселелерін реттейтін нормативтік
Біздің ойымызша, елімізде қолданылатын салық салу қағидаларымен қатар
Тиімділік қағидасы. Бұл қағида, салық органдарының ресурстарын тиімді
Нәтижелік қағидасы. Салықтық бақылау, оның жүзеге асқандығының қорытындысын
Кәсіпқойлық қағидасы. Салық қызметінің мамандарының кәсіпқойлығы, қазіргі кезде
Жауапқа тартушылық қағидасы. Салықтық міндеттемелердің салық төлеушілермен орындауда
III. Салықтық бақылаудың жетілдіру мәселелері мен оны шешудің
3.1. Салықтық бақылаудың жетілдіру мәселелері
Қазақстан Республикасының егемендігі орнатылуының біраз уақыты ішінде еліміздің
Қолданылып жүрген бақылау процедураларын жетілдіру салық органдарының бақылау
салық органдарының шектеулі мамандық және материалдық ресурстарын неғұрлым
салық ведомствосының жасаған біріккен кешенді стандартты процедурасының, сонымен
әр салық инспекторының қызмет нәтижесін объективті қарауға мүмкіндік
Бақылау тексерулерін жүргізу үшін салық төлеушілерді тиімді іріктеу
Салықтық бақылаудың ең маңызды түрлерінің бірі болып салық
Салық төлеушілердің кең ауқымын салықтық жоспарлы құжатты тексеру
Салықтың түріне қарамастан, тексеру объектілерін таңдаудың бір ғана
Бүгінгі таңда дамыған елдер салықтық тексерулерді жоспарлауды автоматтандыру
Тексеру үшін салық төлеушілерді таңдаудың ең қарапайым әдісі
Салықтық бақылаудың тәжирибелік мәселелерін зерттеу барысында елімізде көптеген
Жоғарыда айтып өткеніміздей, бақылау жұмысының барысында салық органдары
Айталық, корпоративтік табыс салығын есептеу мен төлеудің өзінде
жылдық жиынтық табыстың төмендетілуі;
өткізілген өнімнің өзіндік құнын жоғарлату;
шегерістерді құжатпен расталмаған сомалардың және кәсіпкерлік қызметпен байланыссыз
өзінің қызметіне қатысы жоқ немесе иелігінде емес шығындарды
Айтып кету керек, көптеген зерттеушілер салықтардан жалтарудың әр
Саналы жалтару – салық заңнамасын нақты білу негізінде
Санасыз жалтару – керісінше салық заңнамасын жетік білмеуі
Сонымен, салық заңнамасының орындалуы қамтамасыз ету барысында салықтық
Бұл мәселелерді шешудің басты жолы деп, біздің ойымызша,
Қорытынды
Сонымен, бұл курстық жұмыста салықтық бақылаудың мақсаты болып
Біріншіден, әр мемлекеттің, соның ішінде Қазақстанның қаржылық жағдайының
Бұл шартты сақтау салықтық заңнамалардың құқықтық актілерінің, есептеу
Бақылау арқылы тапсырманың уақытылы және тиімді орындалуы, жинақталған
Салықтық бақылау қаржылық бақылаудың құрамдас бөлігі, бірақ тек
Сонымен, салықтық бақылау – бұл салық төлеушінің мемлекеттік
Сонымен қатар, ҚР Салық кодексі салықтық бақылаудың келесідей
Салықтық бақылау біздің елімізде дамуының бастапқы кезеңінде өтуде.
Бірақ, соған қарамастан, салықтық бақылау органдарының, салықтық жүйенің
Қолданылған әдебиеттер
1. Салық және бюджетке төленетін міндетті төлемдер туралы
2. Ермекбаева Б.Ж., Лесбеков Г.А. «Основы налогооблажения».- Алматы,
1. Мельников В.Д., Ильясов К.К. Финансы.
2. Ильясов К.К. Идрисова Э.К. –
Карагусова Г.Д. – Налоги: сущность и практика использования-
Родионов В.М. – Финансы- Москва-« Владосң-1999 г
Худяков А.И. – Налоги: понятие, элементы, виды –
Худяков А.И.- Налоговое право Республики Казахстан –Алматы –1999г.
Жакипбеков «Налоговый контроль» -Алматы 2005.
Ильясов К.К - « Финансы-кредит, проблемы развития экономики
8. Зейнельгабдин А.Б. – Финансовая система -Алматы-«
1995
9. БрызгалинА.В – « Налоговый учет » -
(1) – Брызгалин А.В-«налоговый учет» Р.Москва 1997г
(2) -Абрамова А., Александрова Л. «Финансы, денежное обращение,
(3) - Мельников В., Ильясов К. «Финансы» /8,14б/.
(4) - Д.Черник «Налоги» /2, 46-50б/.
(5) - Г.Карагусова «Налоги:сущность и практика использования»
(6) - Худяков А: «Финансовое право Республики Казахстан»
21
Қаржылық бақылау
Салықтық
Бюджеттік
Мемлекеттік
Тәуелсіз
Мемлекеттік
Салықтық бақылау
Әдісшілдік
Ұйымдық
Көлемін қамтуға байланысты
Дерек маманы бақылауға байланысты
Бақылау іс әрекеті істелгшен уақытына байланысты
Субъектіге байланысты
Бірыңғай
Камералдық
Алдын ала
Ішкі
Таңдамалы
Құжаттық
Ағымдағы
Сыртқы
Рейдтік
Кейінгі