Тақырыбы: Кәсіпорынның табыстылығы
Жоспар
Кіріспе …………………………………………………………………. 3
1 Кәсіпорынның табыстылығының көрсеткіштері және оларды талдаудың міндеттері…………………………………………………..
4
2 Табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерін талдау……………….. 8
3 Маржиналды табысты талдау……………………………………….. 15
4 Табыстылықтың салыстырмалы көрсеткіштерін талдау…………... 22
5 Қорытынды…………………………………………………………….. 29
Қолданылған әдебиеттер тізімі………………………………………. 30
Кіріспе
Бұл курстық жұмыста кәсіпорынның
Кәсіпорынды, цехты, учаскені ұйымдастырғын кезде немесе өндіріп
Бастапқы мағлұматтар ретінде берілген детальдің, тораптың құрастыру бірлігінің
Екіншіден – жабдықтардың саны бойынша цех әлде учаске
1 КӘСІПОРЫННЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҒЫНЫҢ КӨРСЕТКІШТЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ТАЛДАУДЫҢ МІНДЕТТЕРІ
Кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайында қызмет
"Табыстар дегеніміз - қаржының келуі немесе активтер құнының
Ықшамдалған түрде бұл түсінік 1995 жылы 26 желтоқсандағы
Табыстылықтың көрсеткіштер жүйесі ең алдымен қаржылық нәтижелердің абсолютті
Табыс жинақталған түрде шаруашылық жүргізудің жанды және затқа
Нарық жағдайында табыстың ролі айтарлықтай артты. Өзіміз білетіндей
Табыс есебінен, сондай-ақ кәсіпорынның бюджет алдындағы,
Ол оның іскерлік белсенділігі мен қаржылық тұрақтылығын сипаттайды.
Нарықтық экономика жағдайында табыстың ролі атқаратын қызметтермен анықталады.
1) мемлекеттік бюджет табысының көзі;
2) кәсіпорын мен бірлестіктердің өндірістік және
Функциялардың және олардың өзара шарттылығындағы бірлігі, табысты шаруашылыкты
Табыс өз қызметтерін тиімді орындай алуы үшін келесідей
1. Жуықтаудың белгілі бір дәрежесінде, өнім бағасы еңбектің
2. Бұйымдарды калькуляциялау және өнімнің өзіндік құнын анықтау
3. Табысты бөлу (тарату) механизмі белсенді роль атқаруы
4. Табысты тиімді пайдалану тек қалған барлық тұтқаларының
Бірақ табыстың абсолютті мөлшері кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметінің
Кәсіпорынның табыстылық көрсеткіштерінің өсуіне шаруашылықты жүргізуші субъектінің өзі
Табыстылық көрсеткіштерін талдау міндеттеріне мыналар жатады:
• табыстылықтың абсолютті көрсеткіштерінің жоспарының орындалуын бағалау;
таза табыстың қалыптасуының құрамдас элементтерін зерттеу;
табысқа әсер ететін факторлардың әсерін анықтау және сандық
табысты бөлу бағыттарын, пропорцияларын және тенденцияларын зерттеу;
табыстың өсу резервтерін анықтау;
кәсіпорынның даму перспективасын ескере отырып, табысты тиімді пайдалану
табыстылықтың (рентабельділіктің) әр түрлі кэффициенттерін және олардың деңгейлеріне
Кәсіпорын жұмысын ұйымдастыру стратегиялық, яғни қаржыны жалпы басқару
2 ТАБЫСТЫЛЫҚТЫҢ АБСОЛЮТТІ КӨРСЕТКІШТЕРІН ТАЛДАУ
Нарықтық экономика жағдайында
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді (жұмыс, кызмет)
Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі
Табыс құрылымында ең үлкен үлес салмақты өнімдер мен
Өнім өткізуден түсетін табыс сомасына қоймадағы өтпеген бұйымдар
1-кестеде өнімді өткізуден түскен табысты жоспарының
Өнімді өткізуден түскен табыс жоспарының негізделуін тексеру
№ Көрсеткіштер Есептік бағасы бойынша мың
1. Өткізілмей қалған дайын өнімнің жыл басындағы
2. Тауарлы өнім шығару 29000
3. Өткізілген өнімнің
4. Өнімді өткізуден алынуы мүмкін табыс
(1 қатар+2 қатар - 3 қатар) 21420
5. Жоспар бойынша өнімді өткізуден алынатын
6. Ауытқуы (4 қатар - 5 қатар)
Кестеден кәсіпорынның өнімді өткізуден
Өтпеген өнімнің қалдықтары келесі себептер байланысты құралады. Дайын
Көп жағдайда тауарлар сатып алушының жауапты сақтауында
Есептеу әдісіне көшу өнімді өткізуден түсетін табыс оған
Нарық жағдайында тиеліп жіберілген өнімдер үшін есеп айырысудың
• біріншіден бұл нысан
• екіншіден, белгілі бір дәрежеде өндірілген өнім сапасын
• үшіншіден, тұтынушы төлем жүргізгеннен кейін, тауарды
Табыстылықттың екінші абсолют көрсеткіші жалпы табыс.
Жалпы табысқа әсер ететін маңызды фактор өндірістік
Көптеген кәсіпорындарда өзіндік
Нарықтық экономиканың қалыптасып, дамуы жағдайындағы қаржыны басқару қаржы
Өткен кездің оңтайлы тәжірибесіне келеңсіз қарау қаржының дамуына,
Тәжірибе көрсетіп отырғандай, мемлекеттің қаржысын басқарудың қолданылып жүрген
Біріншіден, өкіметтік операцияларды қамтудың толық еместігі.
Қазіргі кезде өкіметтік операциялардың едәуір болігі, биліктің аймақтық
Шаруашылық жүргізудің тұрақты
Шығарушы салаларда табиғи себептерге байланысты табыс өсімін
Соңғы тұтынушыға бағытталған салаларда сұраныс, өзіндік құн деңгейімен
Заттай түрде өнімді өткізу көлемінің өсуі табыстың өсуіне
Өндіріс және өнім өткізу көлемін өсіруге әкелетін айналым
Қаржыны басқаруға ғылыми көзқарас қаржы қатынастарының әрбір сферасында,
Қаржы қатынастарының әрбір сферасы мен әрбір буынында басқару
Жоспарлау (болжау) қаржыны басқарудың жүйесінде маңызды орын алады.
Ұйымдастыру — басқарудың барлық буындарының жене салынғандығын, айқындығын,
Қаржыны басқаруды дұрыс ұйымдастырудың маңызы зор. Көбінесе қаржыны
3 МАРЖИНАЛДЫ ТАБЫСТЫ ТАЛДАУ
Нарықтық экономикаға өту өндіріс шығындарын есепке алуды ұйындастыруды
Айнымалы шығындарға өндіріс көлемінің өзгеруіне байланысты өзгеретін тікелей
Тұрақты шығындарға әкімшілік, басқарушылық, коммерциялық және жалпы
Айнымалы шығындар тұрақты шығындармен салыстырғанда күшейтілген бақылауды талап
Тұрақты шығындар бірдей уақыт аралығында бірдей сомамен
Шығындарды тұрақты және өзгермелі деп жіктеу біршама шартты
Сонымен қатар, тұрақты шығындар қатарына жатқызылған жеке баптар
Бухгалтерлік есептің №3 "Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп"
Бұл жүйенің мәні туралы арнайы әдебиетте (37, 38)
Соңғы сілтеменің тұжырымы мынадай, яғни "директ-костинг" жүйесі өндіріс
"Директ-костинг" жүйесін қолдану белгілі бір қиындықтармен байланысты. Шығындарды
шығарылған өнімдердің сұрыпталымы мен табысын үйлестіру;
жаңа өнім бағасын анықтау, кәсіпорынның өндірістік қуатының өзгеру
өндіріс тиімділігін бағалау (жартылай
қосымша тапсырыс қабылдау, жабдықтарды ауыстыру тиімділігін бағалау және
"Директ-костинг" жүйесі - бұл шығындарды олардың түрлері, пайда
Нарықтық факторлардың әсерінен қауіпті көлемінің өзгеруін қарастыра отырып,
Кәсіпорын үшін тиімді вариантты таңдау осы арақатынасты талдау
Жоғарыда айтылған "директ-костинг" жүйесі және оның негізінде іске
Оның ең маңызды жағы - өнімнің өзіндік құнын
Бұл жүйе, тұрақты шығындардың көлемін жоспарлау мен нормалаудың
Бұдан басқа "директ-костинг" жүйесінде тұрақты шығындарды жедел бақылау
Кәсіпорын жұмысын ұйымдастыру қаржыны жалпы басқару Қазақстан Республикасының
"Директ-костинг" жүйесі кезінде келесі басқарушылық шешімдерді қабылдауға болады:
"Директ-костинг" жүйесін пайдалану кезінде кәсіпорын әкімшілігі
"Директ-костинг" жүйесі шығындарды талдау мен табыстарды үйлестірудің теориялық
Осы жүйені пайдалану, талдаушының назарын тек айнымалы шығындарды
4 ТАБЫСТЫЛЫҚТЫҢ САЛЫСТЫРМАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІН ТАЛДАУ
Табыстылықтың салыстырмалы көрсеткіштеріне нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорынның қаржылық
Табыстылық көрсеткіштері 3 топқа бөлінеді:
1) жалпы активтер (авансталған, жиынтық капитал) және олардың
ә) өнімдер;
б) ақша қаражаттарының таза ағымы (немесе түсімі) негізінде
Кәсіпорын активтерін (мүлкін) пайдалану тиімділігі - берілген кәсіпорынға
Кәсіпорын мүліктерінің (активтерінің)
Табыстылық коэффициентіне талдау жүргізушілер:
басқару тиімділігінің көрсеткіштері;
кәсіпорынның инвестициялау мақсатында қажетті табысты жеткілікті түрде ала
табысты болжау әдісі;
шешім қабылдау және бақылау құралы ретінде пайдаланады.
Басқару тиімділігінің көрсеткіші ретінде, авансталған капиталдың табыстылық деңгейі
Бұл көрсеткішті табысты (пайданы) болжау мақсатында пайдаланудың тиімдшігі
Активтердің тиімділік деңгейі, кәсіпорындарда инвестициялық шешімдер қабылдауда, қаржылық
Арнайы оқулықтарда бұл көрсеткіш деңгейінің өзгеруіне әсер
Бұл екі фактордың талданып отырған көрсеткіш бойынша алынған
Алайда айта кеткен жөн, факторлар әсерін бұл әдістеме
1) кәсіпорын табыстылығының салыстырмалы көрсеткіштерінің бірі
2) жалпы активтердің айналымдылығы.
Кәсіпорынның активтерге салынған қаражаттарының әрбір
Формула жалпы активтердің табыстылық деңгейін жоғарылату жолдарын көрсетеді:
Кәсіпорынның есептеу әдісіне көшу өнімді өткізуден түсетін
Жоғарыда айтылған "директ-костинг" жүйесі және оның негізінде іске
"Директ-костинг" жүйесі шығындарды талдау мен табыстарды үйлестірудің теориялық
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы бөлімдері (службалары) кредит және
Шаруашылық серіктестіктерінде қаржыны басқаруда басқа функциялармен қатар, жоғарғы
Қаржы бөлімінің құрылымы (3.1 сызбаны қараңыз) әдетте болжамды-талдамалық,
Қаржы-өтім бөлімдері бюджетпен, банктермен, жоғарғы ұйымдармен есеп айырысу
Шаруашылық жүргізуші субъектілердің қаржы службаларының маңызды міндеттері мыналар
табысты немесе пайданы өсірудің жолдарын іздсстіру жоме рентабелділікті
өндіріс, күрделі қаржылар, жаңа техниканы ендіру және басқа
Соңғы сілтеменің тұжырымы мынадай, яғни "директ-костинг" жүйесі өндіріс
"Директ-костинг" жүйесін қолдану белгілі бір қиындықтармен байланысты. Шығындарды
Көптеген кәсіпорындарда өзіндік
Шаруашылық жүргізудің тұрақты
Кәсіпорын жұмысын ұйымдастыру қазіргі уақытта қаржыны басқаруды жетіддіру
Кәсіпорындарды басқарудың автоматтандырылған жүйелерінде (КБАЖ) қаржыны басқарудың дербес
Кәсіпорын жұмысын ұйымдастырудың автоматтандырылған жүйесі тұрақты экономика жағдайыңда
Қорытынды
Курстық жұмысты қортындылай келе, кәсіпорынның табыстылық
Кәсіпорын жұмысының табыстылығын ұйымдастыру адам қызметінің барлық аясына,
Адамдардың саналы, мақсатты қызметі ретіндегі басқару экономикалық заңдардың
Нарықтық экономикада ел шаруашылығының негізін сан жағынан
Табыс есебінен, сондай-ақ кәсіпорынның бюджет алдындағы,
Қолданылған әдебиеттер тізімі
К.Ш.Дүйсенов., Э.Т.Төлегенов., Ж.Г.Жұмағалиева «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау». Алматы.
Ишмухамбетова Т.Р., Мендебаев Т.М. «Өнімнің өзіндік құнын
Ишмухамбетова Т.Р., Қапанова А.К. «Кәсіпкерлік іс-әрекеттің
Гамрат- Курек Л.И. «Экономическое обоснование дипломных проектов» -М.:
2