ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
1 Қазақстанның коммерциялық банктерінің қызметін ұйымдастыру
1.1 Коммерциялық банктердің мәні және жіктелуі
1.2 Коммерциялық банктер қызметін ұйымдастыру тәртібі
ҚОРЫТЫНДЫ 14
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 15
КІРІСПЕ
Елiмiздiң өз егемендiгiн алғаннан берi нарықтық
Экономиканы ақша-несиелiк реттеудi қаржы саласының басты
Банк жүйесінің негізгі буыны - банктер.
“Қазақстан Республикасындағы банктер және банктік қызмет
Қазiргi таңда нарықтық экономикада банктердің ролi
Менің курстық жұмысымның тақырыбы “Қазақстанның коммерциялық
1 Қазақстанның коммерциялық банктерінің қызметін ұйымдастыру
1.1 Коммерциялық банктердің мәні және жіктелуі
“Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызмет
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі- мемлекеттік орталық
Коммерциялық банктер банктік жүйенің екінші деңгейін
Мемлекеттің несие жүйесінде коммерциялық банктердің алатын
Коммерциялық банктер- кәсіпорындар мен ұйымдарға, сондай-ақ
Қазіргі коммерциялық банктер қаржы делдалы ретінде
Қазіргі коммерциялық банктер несие жүйесінің басқа
Өнеркәсібі дамыған мемлекеттерде коммерциялық банктер бір-бірінен
Жарғылық капиталдың қалыптасуына қарай:
мемлекеттік;
акционерлік;
жеке;
пай қосу арқылы (жауапкершілігі шектеулі серіктестік);
аралас (шетел капиталының қалыптасуымен);
Жүргізетін операцияларының түрлеріне қарай:
әмбебап, яғни экономиканың барлық салаларына бірдей
маманданған, яғни бір ғана салаға қызмет
Аумақтық белгісіне қарай:
халықаралық;
мемлекетаралық;
ұлттық;
аймақтық;
Салалық белгісіне қарай:
өнеркәсіптік банктер;
сауда банктері;
ауыл шаруашылық банктері;
құрылыс банктері;
басқа;
Филиалдар санына қарай:
филиалсыз;
көп филиалды;
90-шы жылдың басында банктердің саны 200-ден
Ұлттық банктің статистикалық көрсеткіштері бойынша коммерциялық
1-кесте ҚР-дағы коммерциялық банктердің сандық құрамы
Банк
Түрлері 01.
1996 01.
1997 01.
1998 01.
1999 01.
2000 01.
2001 01.
2002
01.
2003
Екінші
Деңгейдегі
Банктер
Барлығы:
130
101
82
71
55
47
44
38
Оның ішінде:
Мемлекеттік
4 4 6 1 1 1
Мемлекетаралық
1 1 1 1 1 1
Шетел капиталы-
Ның қатысуымен
8 9 22 23 22 16
Еншілес
Банктер
5 5 7 11 12 12
Қазақстан Республикасындағы банктік жүйеде 01.07.2003 жылғы
1.2 Коммерциялық банктер қызметін ұйымдастыру тәртібі
Қазақстан Республикасы екінші деңгейдегі банктері Қазақстан
1995 жылдың 31 тамызында қабылданған “Қазақстан
Банк ашуға Ұлттық банктен рұқсат алу;
Әділет Министірлігінде мемлекеттік тіркеуден өту;
Банк операцияларын жүргізуге Ұлттық банктен лицензия
Аталған заңға сәйкес банкті заңды және
Банктер әр түрлі нарықтық жағдайларында әрекет
Коммерциялық банктердің ұйымдастырылу құрылымы басты екі
Банкті ұйымдастырудың осындай және өзге де
Банктің ұйымдастырылу құрылымы және соған сәйкес
Басқару органын тағайындаудың мақсаты-банктің негізгі қызметін
Банктың ұйымдастырылуына, ондағы жетекші мен бағыныштыларының
Банкті басқарудың құрылымын анықтау, басқару органдарын
Коммерциялық банктің басқару құрылымына оның жарғылық
Қазіргі уақытта коммерциялық банктер көбіне акционерлік
Акционерлік банктерді басқару құрылымы 1-суретте берілген.
Акционерлік коммерциялық банктің ең жоғары органы
Акционерлердің жиналысы кезекті және кезектен тыс
Бұл жиналыста мынадай міндеттер шешіледі:
банктің жарғысына өзгерістер енгізу;
банктің жарғылық капиталын өзгерту;
банктің Кеңесін сайлау;
банктің жылдық есебін бекіту;
банктің табысын бөлу;
банктің құрылымдық немесе еншілес бөлімшелерін құру
Екінші басқару органы банктің қадағалау кеңесі
нормативтік актілерді бекітеді;
Басқарма немесе Басқарма төрағасының шешімі бойынша
1-сурет. Коммерциялық банктің басқару құрылымы.
Банк жұмысына жалпы жетекшілік ету үшін,
Басқарма – банк иелерінің, оның акционерлерінің
Басқарманың ең басты міндеті жұмсалған капиталға
Басқарманың міндеттеріне мынылар жатады:
банктің стратегиялық мақсатын анықтау;
банктің саясаттарын жасау;
жетекші орынға кадырлар таңдау, осы заманғы
комитеттерді құру, ірі банктерде шешім қабылдау
қарыздық және инвестициялық операцияларға бақылау жасау,
банк қызметін мерзімді тексеру;
Басқарма мүшелері өздерінің шешімдері, зияндары, қателіктері,
Сонымен басқарма коммерциялық банктегі акционерлер жиналысының
Басқарма төрағасы банктің бірінші жетекшісі болып
банктің қызметіне қатысты барлық меселелер бойынша
барлық мемлекеттік және басқа да органдарда,
банктің мүлкіне және қаражаттарына ие болу;
банктің штаттық жұмысшыларының саны мен құрылымын
еңбек келісімшарты бойынша банктің лауазымды тұлғаларымен
Ревизиялық комиссия банк қызметіне қаржылық есептің
Несиелік комитет – бұл несиенің берілуіне
Несиелік комитет мынадай міндеттерді орындайды:
несие алуға берген клиенттің өтінішін және
несие беру немесе одан бас тарту
несиелік тәуекелдерге байланысты несиелеу формаларын анықтайды;
несие сомасы мен мерзімін анықтап, пайыз
несиені қайтаруды қатамасыз ету тәсілдеріне талаптар
несиелеу шартын бекітеді (несиелік лимит, несиелік
берілген несиелерге мониторинг жүргізу тәртібін бекітеді;
банктің несиелік стратегиясын жасайды;
несиелеу бойынша бөлімшелердің жұмысын талдайды;
несиелік комитеттің мәжілісінің хаттамаларына тіркеу кітабын
Қызмет бөліміне: кадр бөлімі, заң бөлімі,
Банктің ұйымдастырылу құрылымының екінші әдісі функционалдық
Банктің ұйымдық құрылымы әрқайсысы белгілі бір
Жалпы кез келген банктің ұйымдық құрылымы
Банктің актив операцияларын жүзеге асыратын негізгі
Несие операцияларын ұйымдастыратын жылпы бөлімі –
нақты экономикалық жағдайларға байланысты банктің жалпы
қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді несиелеу
несиелік тәуекелді зерттеп, банктік несие операцияларын
Қысқа мерзімді несиелеу бөлімі – ол:
қарыздар мен қарыздың түріне байланысты банктің
несие алудың қажеттілігін айқындап біледі;
несиені беруді ұйымдастырып, несие істерін жүргізеді;
несие шарттарын жасайды;
клиенттердің несие қабілеттілігін тексереді;
несие қабілеттілік картотекасын жүргізеді;
факторинг операцияларын ұйымдастырады;
Ұзақ мерзімді несиелеу және қаржыландыру бөлімі
банктің инвестициялық потенциалына қарай несиелеу мен
қаржыландыру мен несие операцияларын ұйымдастырады;
несие бер және қызмет көрсету шарттарын
клиенттердің несие қабілеттілігін тексеріп, несие қабілеттілігік
клиенттің инновациялық ісіне байланысты несиелейді және
клиенттің тапсыруы бойынша қаржыландыруды ұйымдастырумен шұғылданады;
ұзақ мерзімді жобаларды ендіру үшін серіктер
Халықты несиелеу бөлімі – ол:
тұтыну тауарларын сатып алуды және тұрғын
несие карточкасын береді;
халыққа басқа да көптеген қызмет көрсетеді.
Банкаралық операциялар бөлімі Ұлттық банкпен, басқа
Дәстүрлі емес банктік операциялар бөлімі несиелеумен,
Коммерциялық банкте валюта басқармасы маңызды қызмет
валюталық позицияны жүргізеді;
валюта шоттарын жүргізеді;
валюталарды сатып алып және сатады;
қаржыны салымдарға қабылдап, қарыз береді;
тәуекелді сақтандырады.
Бұл басқарманың ерекшеліктеріне байланысты төрт бөлім
Депозиттік операциялар басқармасы – банктің өз
банктің депозиттік қаражатын олардың мерзіміне қарай
қаражатты дезитке салу үшін шарт жасау;
тартылған қаражатты, оның құрылымын және банк
банктің ресурстарын жоспарлау үшін қажетті хабарларды
Қор бөлімі банктің өз қаражатын есептеу
банктің қаржылық қаражатын есептеу, оларды талдау
банкке қарайтын бағалы қағаздарды сатып алу
Клиенттерге есептеу-кассалық қызмет көрсету мақсатында банкте
Оның нешізгі қызметтері:
шоттарды ашу және есептесуді жүргізу;
кассалық операцияларды өткізу.
Қазақстан Республикасындағы екінші деңгейдегі банктер өз
Банк филиалы-бұл бас банктің берген құқықтары
Заңға сәйкес, банктер өздерінің филиалын ашу
Шетелдік банктердің Қазақстан Республикасы аумағында филиалдарын
Банк өкілдігі - депозит тартудан басқа
Еншілес банк - жарғылық қордың 50%
Есеп айырысу-кассалық бөлімі – ҚР аумағында
Бөлімшелер мен филиал тораптарының кеңірек таралуы
Теріс жағы ретінде мұнда бас кеңсе
Аталған банк мекемелерінің статусына байланысты олардың
Банктің филиалдарды басқару қызметіне төмендегілер кіреді:
қызметін басқару;
несие саясатын және несие операцияларын жүргізуінің
банк жұмыстарының тиімділігін арттыратын жұмыстың жаңа
Талдау және статистика басқармасы төмендегідей жұмыстарды
статистикалық хабарларды жинақтау және талдау;
клиенттерге хабарлама – анықтама қызметтерін көрсету;
банктің қызметі туралы есепті, жоспардың жобасын
банктің балансын статистикалық тұрғыдан дайындау;
эксперттік зерттеуді, банкті бағалауды дайындау және
Кадрлар бөлімі:
қызметкерлердің санын және оларды қолдануды жоспарлайды;
кадрлардың мамандығын көтеруді және оқытуды ұйымдастырады;
еңбекақы қорын басқарады;
қызметкерлерді таңдаумен және орналастырумен шұғылданады.
Заң бөлімі:
нормативтік құжаттарды дайындап, банктің жарғысына өзгерістер
жарғылық шарттардың орындалуын және банктің мәмілелердің
шарттардың, кепілдік актісін және басқа іс
банктің сот және әкімшілік мекемелеріндегі барлық
талап арыздарды, пікірлерді, шағымдарды және басқа
банкте туындаған барлық құқықтық мәселелер бойынша
Нарықтық экономика жағдайында банк қызметінің басты
Маркетинг басқармасы:
жаңа клиенттермен байланысты қамтамасыз етеді;
іскерлік байланыстың дамуына әсер етеді;
жаңа операциялар мен банктік қызметті енгізуге
нарықтық конъюнктураны зерттейді;
клиенттерге кеңес берумен көмектеседі.
Тексеру бөлімі банктің және оның филиалдарының
Коммерциялық банктің ұйымдық құрылымы 2-суретте берілген.
2-сурет. Коммерциялық банктің ұйымдық құрылымы.
ҚОРЫТЫНДЫ
Қорыта келгенде, коммерциялық банктер – нарық
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің банк секторындағы
Қазіргі кезде банк жүйесіндегі тұрлаулылық артуда.
Банктердің жиынтық активтері 30%-ға 2,2 трлн.
Банк жүйесінде резиденттер депозиттерінің жалпы көлемі
Осыдан мынандай қорытынды жасауға болады, яғни
Жалпы жұмыс барысында Қазақстан Республикасының банктiк
Жалпы елiмiздiң банк жүйесi нарықтық экономика
Қазіргі кезде 2003-2015 жылдарға арналған индустриялы-инновация
Болашақта Қазақстанның банктері әлі де үлкен
Осыған байланысты елiмiздiң екiншi деңгейлi банктiк
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Н.Ә. Назарбаев., “Қазақстан, – 2030”
Мақыш С.Б. Коммерциялық банктер операциялары.
Мақыш С.Б. Ақша
Баян Көшенова , Оқу құралы
Ақша, несие, банктер:
Современные коммерческие банки. Усоскин В.М.
“Қазақстан Республикасының Ұлттық банкi туралы”
“Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметi
Банки Казахстана, 2003 г. №12;
Мырзабеков Ш. Қазақстанның банк жүйесi
2
Акционерлердің
жалпы жинилысы
Бақылау кеңесі
Ревизиялық
комиссия
Төраға
орынбасарлары
Қызметтер
Басқарма
Департементтер
бөлімдер
Басқарма
төрағасы
Несиелік
комитет
Басқару
бөлімдері
Акционерлер
жиналысы
Банктің
басқармасы
Басқарманың
төрағасы
Депозиттік операциялар басқармасы
Қызмет көрсету бөлімдері
Несие басқармасы
Несие комитеті
Делдалдық операциялар басқармасы
Есептеу- операциялық басқарма
Тексеру комитеті
Валюта басқармасы