ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
«ЭКОНОМИКА ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ» ИНСТИТУТЫ
«ЭКОНОМИКА» КАФЕДРАСЫ
КУРСТЫҚ ЖҰМЫС
«Кәсіпорын экономикасы» пәні бойынша
Тақырыбы: «Кәсіпорынның инновациялық қызметі».
Орындаған:
Тексерген: э.ғ.к., профессор
Жоспар.
Кіріспе....................................................................................................................3
I Бөлім. Инновацияның жалпы мазмұны және классификациясы.
1.1. Инновацияның мәні, белгілері және түрлері..............................................5
1.2. Инновациялық процестің негізгі кезеңдері................................................7
1.3. Инновация әсерлерін бағалау және өлшеу................................................12
II Бөлім. Кәсіпорынның инновациялық қызметі.
2.1. Кәсіпорынның инновациялық қызметінің мәні мен алғышарттары......17
2.2. Ұйым және инновациялық қызметті қаржыландыру...............................20
2.3. Нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорынның инновациялық қызметі.................................................................................................................25
III Бөлім. Қазақстанның инновациялық қызметін ұйымдастыру жолдары.
3.1. ҚР-ның инновациялық қызметінің маңызы және саясаты......................29
3.2. ҚР-ның инновациялық қызметін сақтандыру ісі......................................34
3.3. Инновациялық қызметтерді басқарудағы жаңа тәсілдері........................37
Қорытынды..........................................................................................................41
Пайдаланылған әдебиеттер................................................................................42
Қосымша.
Кіріспе.
Инновация: 1) техникалар мен технологиялардың ауысуымен қамтамасыз етуге
2) ғылыми техникалық прогрестің жетістігі нәтижесінде жаңа техника
Инновациялар ғылымды қажет ететін технология негізінде инвестиция арқылы
Инновацияға қатысушылардың арасындағы қатынастардың тиімділігін белгілеу: өндірістік субъектілермен,
Инновациялық қызмет ─ бұл әр түрлі тәсілдердің, факторлардың
Инновациялық қызмет көпшілік жағдайда ғылыми, техникалық идеялардың жүзеге
I Бөлім. Инновацияның жалпы мазмұны және классификациясы.
1.1. Инновацияның мәні, белгілері және түрлері.
Инновация сөзі 1440 жылдары француз тіліндегі «жаңғыру немесе
Инновация дегеніміз ─ ғылыми техникалық прогресс жетістіктерінің нәтижесі
Кәсіпорындағы инновациялық стратегияның қалыптасуы мынадай жағдайларға байланысты:
жаңа техниканы жасап іске енгізудің тиімділігін арттырудағы ғылымның
өндірістің техникалық деңгейінің өсуі;
жаңа техниканы жасап және іске асыру мерзімдерін қысқартудың
өндіріс дамуының интенсивті факторларының артуы, олардың ғылыми техникалық
ойлап тапқыштар мен рационализаторлардың творчествосын дамыту;
жаңа өнімді шығаруда, кәсіпорындардың шығындарының көбейіп, экономикалық көрсеткіштерінің
техника мен технологияның тез арада моральдық тозуы;
жаңа техника мен технологияны жылдам енгізудің қажеттілігі және
Инновациялық қызмет кәсіпорынның жұмыстары мен кезеңдерінің орындалуын қарастырады.
Жаңалық (новизна). Бұл белгі негізінен өзгеру процесін сипаттайды.
Белгісіздік және теуекелділіктер. Сонымен қатар жаңалық деңгейі белгісіздік
Жиынтылық. Инновацияларды жекеленген шаралар ретінде қарастыруға болмайды. Әр
Жанжалдық. Жоғарыда қарастырылған инновация белгілері тұлғааралық және іскерлік
Инновацияның мынадай түрлері болады:
Жаңалығына байланысты:
базистік инновациялар, олар ірі зерттеулерді жүзеге асырады;
жақсарту инновациялары, кіші және орташа зерттеулерді іске асырады;
жалған инновация, техника мен технологияның ескірген бөліктерін біртіндеп
Қолданылуына байланысты:
өнімдік инновациялар ─ жаңа өнімдерді шығарып, қолдануға бағытталған;
технологиялық инновациялар ─ жаңа технологияларды шығарып, қолдануға бағытталған;
әлеуметтік инновациялар, жаңа құрылымдарды құруға бағытталған;
нарықтық инновациялар, жаңа нарықтардағы өнімдер мен қызмет етуді
Шығу көздеріне байланысты.
ғылым мен техниканың дамуынан пайда болған инновациялар;
өндірістің қажеттілігінен пайда болған инновациялар;
нарықтың қажеттілігінен пайда болған инновациялар.
Қайта өндіру процесіндегі рөліне байланысты:
тұтыну инновациялары;
инвестициялық инновациялар.
Масштабына байланысты:
күрделі инновациялар;
жай инновациялар.
Инновациялардың классификациясына қарай отырып, жаңа енгізілімдердің көп түрлі
1.2. Инновациялық процестің негізгі кезеңдері.
Инновациялық процесті идеяның тауарға айналу реттілік процесі ретінде
Инновациялық процесс әр түрлі жағдайлардан және әр түрлі
Біріншіден, ғылыми-зерттеудің, ғылыми-техникалықтың, инновациялықтың, өндірістік қызметтің және маркетингтің
Екіншіден, жаңалықтың өмірлік циклның идеяның пайда болуынан бастап
Үшіншіден, жаңа өнім түрі мен қызмет көрсетуді өңдеу
Жалпы инновациялық процесс жаңа табыстарын алудан және коммерциализациялаудан,
«Изменение характера инновационного процесса» атты еңбегінің авторы Рой
Инновациялық процестің мәнінің желілік жолын ол 1950
1-сурет. Инновациялық процестің бірінші буыны.
Росвелл бойынша, инновациялық процестің екінші буыны 1960 жылдардың
2-сурет. Инновациялық процестің екінші буыны.
Үшінші буын: 1970 жылдардың басы ─ 1980 жылдардың
3-сурет. Инновациялық процестің үшінші буыны. Инновациялық процестің интерактивті
Төртінші буын: 1980 жылдардың ортасы ─ қазіргі уақыт.
Бесінші буын: қазіргі уақыт ─ болашақ. Бұл стратегиялық
Инновациялық идеялардың пайда болуы жаңа ғылыми нәтижелерді пайдалану
Жаңа техниканы жасау және меңгеру процесі жаңа
Теоретикалық зерттеулердің нәтижелері ғылыми жаңалықтарда , жаңа
Инновациялық процестің келесі кезеңі ─ қолданбалы ғылыми-зерттеушілік жұмыстар.
Тәжірибелі-конструкторлық және конструкторлы-жобалау жұмыс кезеңдері жаңа өнім түрін
Тәжірибелі-конструкторлық жұмыстар (ТКЖ) техникалардың, материалдардың, технологиялардың жаңа нұсқаларын
Инновациялық жобаның күрделілігіне байланысты (жаңа өнім түрін меңгеру
Бастапқы кезеңдегі жұмысты атқарушылары болып ғалымдардың шығармашылық ұжымдары,
Инновациялық қызметтің нәтижесінің тәжірибелік жұмысын жасау нарықтық кезеңде
Өндірістің алдын алу сатысында тәжірибелі және экспериментальды жұмыстар
Өнеркәсіптік өндіріс сатысы екі кезеңнен тұрады: жаңа өнім
Инновациялық процестің ҒТП-тен айырмашылығы, ол енгізумен аяқталмайды, яғни
Инновациялық ортаның әр түрлі деңгейлерінде пайда болатын диффузды
1.3. Инновация әсерлерін бағалау және өлшеу.
Инновацияның әсерлеріне техникалық, экономикалық, әлеуметтік, экологиялық және инновациялық
Инновация әсерлері мен инновациялық процестің тиімділігін бағалау келесі
инновация әсерлері бөлек кәсіпорын деңгейлерінде бағаланады және өлшенеді;
өлшеуде экономикалық, техникалық, әлеуметтік, экологиялық және т.б. әсер
кәсіпорын инновациялық жобаға инвестицияланған құралдарды қайтарып алуға сенеді,
әсерлерді өлшеу үшін сапалық және мөлшерлік әдістер қолданылады;
әсерлер инновациялық процестің барлық кезеңдері бойынша өлшенеді және
инновациялық процестің барлық қатысушылары жағынан кезең бойынша әсерлерді
алынған инновация нәтижелерін салыстыру үшін өлшенетін көлемдердің барлығы
Инновацияны жүзеге асыру кезінде пайда болатын нәтижелер әр
Макро және микродеңгейлер арасындағы аралық кәсіпорын деңгейінде бірнеше
Тікелей Тікелей емес Тікелей Тікелей емес Жүйеліктер Индивидуалды
Объект бірліктері үшін ерекше түрде анықталады жаңа технологияларды
ноу-хау табысты көбейту әсекелестердегі шығындардың көбеюі әлеуметтік өзін
патенттер,артықшылықтар шығындарды төмендету
басқарушылық
әлсіз орындарды табу нарықтың өсім үлесі
4-сурет. Инновациялық қызмет әсерлерінің түрлері.
Жоғарыда айтылғандай, инновация процесінің барлық нәтижелер түрлері бағалану
Техникалық әсерлер. Инновациялық жобалардың әр қайсысына техникалық әсерлердің
Басқарушылық инновация сферасындағы техникалық әсерлерге, мысалы, шығындардың пайда
Тікелей әсерлермен қатар тікелей емес әсерлер болады. Тіпті
Экономикалық әсерлер. Шешім қабылдау сатысында инновацияның экономикалық тиімділігін
Экономикалық әсерлерді техникалық әсерлер сияқты тікелей және тікелей
Тікелей емес экономикалық әсерлер ең алдымен бәсеке аймағында
Басқа әсерлер. Жүйелік және индивидуалды аймақтағы әсерлерді бағалай
Инновацияның жүзеге асырудың әлеуметтік нәтижелері ретінде жаңа жұмыс
«Инновация табысты ма немесе табысты емес пе?» деген
Инновациялық әсерлерді өлшеу мен бағалауда маңызды орынды бағалау
5-сурет. Инновацияның табыстылығын бағалау субъектілерінің түрлері.
Инновация әсерлерін өлшеу концепциясы инновациялық процестің барлық кезеңдерін
1- кесте.
Инновациялық процестің кезеңдері бойынша бағалау және өлшеу.
Кезеңнің аты. Аралық нәтижелердің түрі Нәтижелердің сандық өлшеуі
Өнім(қызмет) идеясы Бірнеше өңделген идея мен ұсынысты сипаттайтын
Зерттеулер, өңдеулер Конструкциялар, прототиптер, экспериментальды қондырғылар Өндірістіліктің өсімі,
Жаңалық ашу Патенттер, публикация, премия Аталған нәтижелердің
Инвестициялар, шығару, маркетинг Нарықтық өнімдер, жүзеге асырылатын технологиялар
Инновацияларды нарыққа немесе өндіріске шығару Айналым, шығындарды экономдау,
Ағымдық сауда немесе қолдану Нарық, шығын, пайдалар үлесінің
II Бөлім. Кәсіпорынның инновациялық қызметі.
2.1. Кәсіпорынның инновациялық қызметінің мәні мен алғышарттары.
Кәсіпорынның инновациялық қызметі ─ бұл жаңа немесе өнімнің
Инновацияның екі тұрпаты ажыратылады:
өнімділік;
үдерістік.
Жаңа өнімді өндіріске енгізу инновацияның түбейгейлі өнімділігі ретінде
Процестік инновация ─ бұл жаңалықты енгізу немесе өндіріс
Жаңалық дәрежедегі инновациялар негізінде жаңа, яғни өткен отандық
Инновацияның өмірлік кезеңі өзара байланысты процестің және
Кәсіпорынның инновациялық қызметін әзірлеуде, енгізуде, жаңалықтарды пайдалануда қосылатындары:
жаңалық идеяны әзірлеу, зертханалық ғылыми жұмыстар, өнімнің жаңа
өнімнің жаңа түрлерін дайындау үшін шикізаттар мен материалдардың
жаңа өнімді дайындауда технологиялық процесті әзірлеу;
қажетті өнімді дайындау үшін жобалау, жасау, сынақтардан өткізу
жаңалықтарды іс жүзіне асыруға бағытталған ұйымдастырушылық-басқарушылық шешімдерді әзірлеу
қажетті ақпараттық ресурстарды және инновацияны ақпаратпен қамтамасыз етуді
қажетті ғылыми зерттеу және конструкторлық жұмыстарды жүргізу үшін
лицензиялау, патенттеу, ноу-хау жұмыстарын жүргізу немесе қажетті құжаттарды
инновацияны жетілдіруді ұйымдастыру және маркетингтік зерттеулерді жүргізу.
Әлемнің дамыған елдерінің басты мақсаттарының бірі ұзақ мерзімді
Экономикалық өсім өндіріс тиімділігінің жоғарлауымен, жұмыссыздықты азайтумен, баға
Экономикалық өсім ұлттық экономика және өнеркәсіптің барлық
Ресейлік Эксперттік институтының экономистері өнеркәсіп саясатының мәселелерін зерттеу
технологиялық укладтың ауысымы, бұл жаңа тауарлар өндірісін жасауға
елде технологиялық укладқа негізделген өндіріс өсімі ─ тауар
Технологиялық укладтың концепциясы соңғы үш ғасыр кезеңінде технология
Бірінші уклад (1785-1835) текстильді өнеркәсіпте жаңа технологиялар және
Екінші уклад (1830-1890) теміржол транспортының және бу двигателін
Үшінші уклад (1880-1940) өнеркәсіптік өндірісте электроэнергияларды қолдануға, ауыр
Төртінші уклад (1930-1990). Оның негізіне ─ келешектегі энергетиканың
Бесінші уклад 80-ші жылдардың ортасынан бастап қалыптаса бастады.
2.2. Ұйым және инновациялық қызметті қаржыландыру.
Инновациялық қызметтің келесі негізгі ұйым формалары бар:
ғылыми орталықтар және корпоративтік құрылымдар құрамындағы зертханалар. Олар
уақытша шығармашылық ғылыми ұжымдар немес орталықтар, бұлар белігілі
мемлекеттік ғылыми орталықтар (МҒО) ─ мемлекеттік ғылыми ұйымдардың
технопарктік құрылымдағы әр түрлі формалары (ғылыми технологиялық және
Технопарктар ─ бұл ғылыми-өндірістік территориялық кешендер, бұлардың мақсаты
Мысал ретінде Зеленоградтық ғылыми-технологиялық парк, Пермдық ғылыми-технологиялық парк
Бизнес-инкубатор ─ жаңа кәсіпкерлер өзінің ісін атқарудағы дағдыларын
Технополистер заман талабына сай ірі ғылыми-өнеркәсіптік кешендер, сонымен
Инновациялық қызметті жүзеге асыруда үлкен маңызды орынды оның
Ресейде инновациялық қызметтің негізгі қаржыландыру көздері ─ бюджеттік
Бюджеттік құралдарға федералды бюджет, РФ субъектілерінің бюджеттері және
Бюджеттен тыс құралдарға: 1) инновациялық қызметті жүзеге асыратын
1. инновациялық қызметті жүзеге асыруға бағытталған кәсіпорындар мен
Амортизациялық аударымдар амортизациялық қорларда шоғырландырылады. Бұл қор инновациялық
Өндірісті дамыту қоры кәсіпорынның билігінде қалатын пайдалардан қалыптасады.
2. Инновациялық қызметке инвесторлардың құралдары тартылады. Бұл мыналар
Инновацияны жүзеге асыруға қажетті жалға беру сипатындағы қымбат
Лизинг ─ машиналар мен құрал-жабдықтарды ұзақ мерзімге жалға
Экономикалық жағынан лизинг несиемен ұқсас. Басқаша айтқанда, егер
Лизингтік компаниялар, көпшілік жағдайда бір уақытта лизинг беруші
Лизингтің тиімділігі сонда, ол арқылы жалға алушы қазіргі
Лизингтің экономикалық мазмұны және оның жалға беруден (аренда)
Кей кезде, лизингтің жалға беруден айырмашылығы тек қана
Амортизация периоды, жыл
Лизингтің минималды уақыты, жыл
Машиналар мен құрал-жабдықтарды жалға алудың орташа уақыты 5-8
Лизингтік операциялардың көлемі бойынша әлемдік лидер АҚШ,
2.3. Нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпорынның инновациялық қызметі.
Кәсіпорынның инновациялық қызметі жаңа өнім мен технологиялар өндірісін
Инновацияға байланысты кәсіпкерлік екі модельге бөлінеді: классикалық, инновациялық.
Классикалық модель ─ дәстүрлі, өсімпаздық, ескішілдік кәсіпкерлік. Осы
Екінші модель инновациялық (өнімді немесе жемісті) кәсіпкерлікпен қарастырылады.
Кәсіпорындағы инновацияның дамуына түрткі болатын себеп кәсіпкерлік қызметтің
Осыдан әр бір кәсіпорында бәсекелік басымдылықты жасау қажеттігі
Осылайша кәсіпорын инновацияны қолдану арқылы шығындарды төмендетеді, өндіріс
6-сурет. Инновациялық процестің функционалды реттілігі.
Бірінші этапта фундаментальды зерттеулер ғылыми ұйымдарда жүзеге асырылады,
Екінші этап практикалық бағыты бар қолданбалы және эксперименттік
Үшінші этапта конструкторлы-технологиялық құжаттамалар дайындалады, ал инновацияның аралық
Төртінші этап ─ жаңалықты коммерциализациялау ─ оны өндіріске
Кәсіпорынның қызметі табысты болу үшін бизнес-жоспарды өңдеген кезде,
Инновациялық процестің дамуына әр түрлі факторлар тобы әсер
Кәсіпорын-инноватор инновациялық жобаны өзінің құрылымдық бөлімшелерінде дайындайды немесе
Кәсіпорын-инноватор инновациялық кәсіпкермен инновациялық өңдеулерді жүзеге асыру бойынша
Инновациялық кәсіпкер төлемге сәйкес тапсырысты орындау үшін қажетті
Инновацияларды қаржыландыру кез келген инвестицияларды қаржыландыру көздерінен
сату көлемі
уақыт
Енгізу өсім
7-сурет. Сату көлемінің тауардың өмірлік циклына тәуелділігі.
III Бөлім. Қазақстанның инновациялық қызметін ұйымдастыру жолдары.
3.1. Қазақстанның инновациялық қызметінің маңызы және саясаты.
Қазақстан Республикасының 2002 жылғы «Инновациялық қызмет туралы»
Осы мақсатта қабылданған еліміздегі «Инновациялық қызмет туралы» заң
Келесі ерекше бір еске алатын мәселе, инновациялық қызметті
Бұл саясаттың мәні барлық қажеттілікті қамтамасыз ету жолындағы
Инновациялық саясаттың басты мақсаты ─ отандық өнімдердің бәсекеге
ҚР-ның Инновациялық қызмет туралы заңында инновациялық қызметті жетілдірудің
Инновациялық қызметтің дамуы ең алдымен, ғылыми-техникалық ақпараттанумен өзара
Мемлекеттік инновациялық қызметтің стратегиялық мақсатының өзі өндірістің барлық
ҚР-ның ішкі саясатында жаңа қоғамды одан әрі тереңірек
Инновациялық саясаттың басты ерекшелігі ─ оның әрдайым мемлекет
Инновациялық саясатты жүзеге асыру барысында өндіріс өнімінің көлемін
жоғары бәсекелестікке ұмтылған, шығыны аз, керісінше, пайдаланатын ресурстарды
елдердің техникалық артта қалуын тоқтатып, жаңа технологияларға қол
өнім өндірмейтін салалардағы құрылымдық алға жылжу, яғни технологиялық
әр аймаққа икемделген аз күш жұмсалатын өндіріс орындарын
3.2. ҚР-ның инновациялық қызметін сақтандыру ісі.
Инновациялық қызметтің субъектілері және олардың материалдық құндылықтары әр
Сақтандыру қызметі үш түрге бөлінеді (оларға шығындардың үш
Кәсіпорын өзінің мүлігін мемлекеттегі кең ауқымды сақтандыру бағдарламасы
Жаңа техника мен технологиялардың объектілерін енгізу кезінде кәсіпорын
Кейінге қалдырылған өндірістегі инновациялық қызметтің тәуекелділіктерін қолдану туралы
Өндірісте үзілістер болғандықтан, залалдарды сақтандыру айтарлықтай кең таралған.
Жаңа техниканы немесе технологияны енгізу кезінде кепілді қызмет
Инновациялық қызметпен айналысатын көпшілік кәсіпкерлер маңызды қаржылық және
Объектілерді және зиялы меншікті жасау мен қолдануға, инновациялық
Инновациялық қызметпен және зиялы меншіктің объектілерін қолданумен байланысты
3.3 Инновациялық қызметтерді басқарудағы жаңа тәсілдері.
Инновациялық процестерді басқару проблемасы оның кең ауқымды өсімі
19-20 ғасырларда басқару тапсырмаларының сандық өсуі ғана емес,
Нарықтық жағдайда инновацияларды басқару жүйесі негізгі түрде қалыптасады.
Қазақстан Республикасындағы іске асып жатқан инновацияларды басқару механизмінің
Соңғы 20 жылда инновацияларды басқару көптеген өзгерістерге ұшырады.
Нарықтық механизмдерді қалыптастыру мен дамытуға бағытталған Қазақстан экономикасының
жиын жүйесі, ғылыми-техникалық және басқарушылық ақпаратты өңдеу мен
басқарудың ұжымдық құрылымы ─ билік пен жауапкершілікті бөлу,
шешімдерді қабылдау механизмі, олардың атқарушыларға жеткізілуі және атқаруды
кадрларды іріктеу мен орналастыру жүйесі, оларды жаңалық енгізудегі
Инновацияларды басқарудағы ұсынылған парадигма жағдайлық, жүйелік, инновациялық тәсілдерге
Жүйелік тәсіл қазіргі түсінікте инновацияларды басқарудағы
Берілген тәсіл әр бір ерекше жағдайларда инновацияларды енгізуде
Бұл тәсілдің артықшылығы жоғары ұйымдастырушылық ортаның әрқашанда өзгеруін
Жаңа парадигма инновацияларды басқару принциптерінің қайта қаралуын талап
Инновациялық қызметті басқарудың мақсаты ұйымның ғылыми-техникалық және өндірістік
Инновациялық қызметті басқарудың жаңа парадигмасы инновациялардың экономикалық жүйеде
Қорытынды.
Инновациялық қызмет ─ нарыққа енгізілген идея-инновацияның жаңа жетілдірілген
Кәсіпорынның инновациялық қызметінің тәсілдер мен бағытты таңдауы кәсіпорынның
Инновацияларды жобалау, өңдеу, енгізу кезінде оларды жүзеге асырудағы
Пайдаланылған әдебиеттер.
Жолдасбаева Г.Ө. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы ─ Алматы:
Мейірбеков А.К., Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы
Экономика предприятия и отрасли промышленности. 3-е изд., перераб.
Экономика предприятия: Учебник для вузов / И.Э. Берзинь,
Экономика предприятия: Учебник для вузов / Под
Экономика предприятия: Учебник для вузов / Под
Экономика предприятия: Учебник / Под ред.
Инновационный менеджмент: Учебник / Под ред. В.А. Швандара,
Медынский В.Г. Инновационный менеджмент: Учебник ─ М.: ИНФРА-М,
«Аль-Пари». Экономический журнал. 2005 – 2.
«Аль-Пари». Экономический журнал. 2004 – 2,3.
«Қаржы-қаражат ─ финансы Казахстана», 2005 -1.
«Саясат». Информационно-аналитический журнал. 2005-3.
Статистический ежегодник Казахстана: Статистический сборник/ Под. ред. К.С.
Қосымша.
Кәсіпорынның инновациялық белсенділігінің негізгі көрсеткіштері.
2004 жыл
Аяқталған технологиялық инновациялары бар кәсіпорындардың саны (бірлік) 148
Кәсіпорынның инновациялық белсенділігінің деңгейі (%) 2,1
Инновациялық өнімнің көлемі (млн. теңге)
оның ішінде:
қайтадан енгізілген өнім
соңғы үш жыл аралығындағы жетілдіруді қажет ететін өнімдір
басқа инновациялық өнімдер 65020,3
9538,9
46963,7
8517,7
Технологиялық инновацияларға жалпы шығындар (млн. теңге) 26933,1
Қаржыландыру көздері бойынша технологиялық инновацияларға шығындар.
2004 жыл
Барлығы
солардың ішінде:
республикалық бюджет
жергілікті бюджет
кәсіпорынның өзінің құралдары
шетел инвестициялары
солардың ішінде ТМД елдері
басқалары 26933,1 (млн. теңге)
430,2
31,3
25805,4
246,3
2,2
419,9
Фундаментальды зерттеулер
Маркетинг
Өтім
Қолданбалы зерттеулер
Өнеркәсіпті нұсқа
Тәжірибелі нұсқа
Өндіріс
Жаңалық ашу
Мүмкіндік
Қажеттілік
Өнім өңдеу
Пайдалану
Жаңа орта
Идеялар
Идеялар
Жаңа қажеттілік
Идеялар концепциясы
Жаңа технология мүмкіндіктері
Өңдеу
Өндіріс
Маркетинг, сауда
Нарық
Қоғам қажеттіліктері және нарық
Технология мен өндірістің даму деңгейлері
Басқа әсерлер
Экономикалық әсерлер
Техникалық әсерлер
Инновациялық қызметтерден әсерлер.
Бағалау субъектілері
Индивидуумдар
Топтар
Кәсіпорын қызметкерлері
Жақтас тұлғалар
Мамандар
Инженерлер технологтар
Генералистер
Экономистер, финансистер
Құрылымдандырылған бағалау жүйелерін иемденбейтіндер
Ішкі топ мамандары
Құрылымдандырылған бағалау жүйелерін иемденетіндер
Сыртқы топ консультанттар
Фундаментальды ғылыми зерттеулер
Қолданбалы және экспериментті өңдеулер
Тәжірибелі өндіріс
Жаңалықты коммерциализациялау