Жоспар
Кіріспе
1 Әлем рыногының инфрақұрылымы
1.1 Инфрақұрылымның іс-әрекетінің мәні.
1.2 Инфрақұрылымның әлем нарығындағы ролі
1.3 Әлемдік рынокта баға қалыптасуының ерекшелігі және баға
2 Халықаралық сауда теориялары
2.1Меркантелизм-халықаралық сауданың қалыптастырудың бастапқы тұжырымы
2.2Халықаралық сауданың классикалық теориялары
2.3 Өндіріс факторының арасындағы теориялары
2.4 Леионтьев парадоксы
3ҚР сыртқы сауда саясатының кейбір аспектілері
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер
Кіріспе
Қазақстан тәуелсіздік алғаннан кейін республика үкіметі алдында әлемдік
Халықаралық сауда және оның ішінде ҚР саудасына тоқталып
1 Әлемдік нарық, оның инфрақұрылымдары.
1.1 Инфрақұрылымның іс-әрекетінің мәні.
Қазіргі заманда маңызды әлеуметтік-экономикалық факторлардың арақатынасы өзгеріп, өнеркәсіп,
Өндіріс пен оның салаларына қызмет көрсетудің өзара байланысты
Көптеген шаруашылық жүйелерінің тауар қозғалысына қатысуы және ол
Ал, инфрақұрылымның бірыңғай өскелең ролі мен оның іс-әрекеті
Қоғамдық өндірістегі инфрақұрылым жүйесінің ролі мен орнын толығырақ
Ал, инфрақұрылымды экономикалық санат ретінде қарстырғанда инфрақұрылым мәнін
Инфрақұрылым мәнін анықтаудан бұрын анықтаудан бұрын, алдымен бұл
Шетелдік теориялардың көпшілігіне тән нәрсе-инфрақұрылымды капитал мен байлықтың
Территориялық-өндірістік кешендер дамуы қажеттіліктері және жеке аймақтағы салалар
Алайда, егер инфрақұрылымның туындауы мен дамуы өндірістің қоғамдықь
Сонымен, өндірістіки инфрақұрылым түсінігіне және инфрақұрылымдық іс-әрекет түрлері
– инфрақұрылымның өндірістен ерекшелігі-дайын өнім әлде энергия түрлерін
- материалдық құрамдастарыныңмөлшеріне, құрамына, орнына және мерзіміне қарай
- сөйтіп өндірістік инфрақұрылым бүкіл қоғамдық өндірістің тиімділігін
Дамыған экономикадақоғамдық өндірістің үзбей және тиімді жұмыс істеуін
Инфрақұрылым халық шаруашылығының құрамындағы қосалқы жүйе бола отырып,
Көрсетілген белгі-тұжырымдардан анықталмайтын тағы бір жайт-инфрақұрылым адамзаттың ерекше
Инфрақұрылымдық элементтер іс-әрекетінің пайдалы нәтижесі қызмет-қоғабыс көрсету түрінде
Ғылыми әдебиетте инфрақұрылым түсінігіне әртүрлі мағына беріледі., оның
Бұл проблемаға арналып жарияланған бірқатар жұмычтарда,ресми құжаттарда атлған
Өндірістік инфрақұрылым түсінігіне толық сипат беру үшін ұлтық
Менің пікірім бойынша өндірістік инфрақұрылым -құрылымдық бөлімшелер, элементтер
Инфрақұрылымның құрамына кіретін салаларды,бөлімшелерді,элементтерді классификациялауғасүйену "инфрақұрылым" терминин анық
Инфрақұрылымдық буындардың классификациясы мен иерархиясы ең алдымен олардың
Экономикалықық дамудың қазіргі кезеңінде өндірістік инфрақұрылым сферасының аясы
Өндірістік инфрақұрылымға жатқызатын салалар мен өндіріс түрлерінің (еңбектің
1.2 Ифрақұрылымның әлем нарығындағы орны мен ролі.
Нарық өндіріс, тауар, қызмет көрсету, капитал айналымы мен
Нарықтық инфрақұрылым-басты міндеті өнімді өндірушіден тұтынушыға жеткізу болып
Жалпы талаптарға сай келтіріп қалыптастырылған көліктік, телекоммуникациялық, энерегтикалық,
Нарықтық инфрақұрылым орбитасына адамзат іс-әрекетінің өндірістік, бейөндірістік, қаржылық,
Олардың әрқайсысы практикалық іс-әрекетінде біртұтас сиаптқа ие болатын
Рухани игіліктер рыногы технологияларды, интелектуалдық іс-әрекеттердің нәтижелерін, идеяларды
1. Ақпараттық
2.Делдалдық
3.Бағ қалыптастырушы
4.Реттеуші
5. Емдеуші (қалыпқа келтіруші)
Бұл бернелердің мәні:
1)Ақпарттық берне-пайыздық мөлшерлемесінің тұрақты бағасы арқылы несие нарығындағы
2) Делдалдық берне-еңбектің қоғамдық бөлінісінің тереңдеген жағдайында экономикалық
3) Баға қалыптастырушы берне-нарыққа кәдуілгі жағдайда бір тұтынушылық
4)Реттеуші берне-ең маңызды, нарықтың экономика сфераларына, әсіресе өндіріске,
5) Емдеуші (қалыпқа келтіруші) берне-экономикалық тұрақсыз, өмірге икемсіз
Халықаралық және мемлекттік маңызы бар инфрақұрылымдық мәселелердің осылай
Халықаралық көліктің ерекшелігі-шетелдік элементтердің араласуы және тасымалдаудың халықаралық
Әлемдік саудада тауар тасымалдауға көліктің әртүрлері қатысады: су
Жүктерді жеткізіп тұрудың дүркіндігіне (немесе тасымалдау процесі түріне
Теңіз тасымалдау нарығы ( әлемдік фрахт нарығы )сыртқы
Жалпы алғанда, халықаралық нарық жүйесінде көліктің бөлек түрлері
-ең жылдам және ең қымбат әуе көлігінде тасымалдау
-темір жол көлігімен тасымалдаудың бағыттары алдын ала жолдың
-теңіз көлігінде де тұрақтықұрылғыларды ұстауға жұмсалатын шығнның үлесі
-автомобилдік көлікте пайдалану шығындары ең жоғары болып саналады,
-құбыр желісімен тасымалдау өте үнемді. Мұнайды құбыр желісі
Көліктегі бәсеке икемділігін және оны мелекеттік реттеуде талдау
Тасымалдау мен жүк айналымының көлемі мыналарға тәуелді:өнеркәсіп және
Ел Көлік түрлері Жалпы
Темір-жол Автокө-лік Теңіз к. Өзен к. Құбыр
желісі әуе көлігі
АҚШ 27 29 22 13 17 1 100
Ұлыбритания 3 18 76.7 - 2 0.3 100
ГФР 17 36 29 15 2.5 0.5
Франция 12.2 16 64 2 5.4 0.4 100
ТМД 48 6 12 4 29 1 100
Қазақстан
Республикасы 79.5 4.2 0.5 0.6 15.1 0.1 100
ҚР-да телекоммуникациялық торпты дамыту модернизациясының 2000 жылға дейінгі
ҚР коммуникациялық кешені Президенттің «Қазақстан 2030» стратегиясына сәйкес
Телекоммуникация
Бағыттары Іс-әрекеттің инновациялық түрлері
«Қазақтелеком» ААҚ -магистралді тораптарды талшықты-оптикалық жә-
не радио релелік байланысқа цифровизациялау
-телекс және телеграф байланысында тікелей бағыттарды ашу
-кабелдік жүйенің сыйымдылығын ұлғайту
Сымтемірсіз байланыс -жекеше тұлғалық радиошақырту жүйелері
-радиотелефондық байланыс және ауылдық жерлердің жүйелері
-жылжымалы ұялы радио байланыс жүйелері
-кәсіптік тракиг жүйесі
Жер серіктері каналдары -әртүрлі стандарттағы станциялар негізінде жер
Телевизия -прогрессифтік технологиялық құралдар негізінде ұлттық телевизия торабын
Радиохабарландыру -құралдарды модернизациялау,сымтемірлік хабарландырудан УҚТ (ультра қысқа толқын
Бұл бағдарламаларды жүзеге асыру негізінде Түркия, Иран және
1.3 Әлемдік рынокта баға қалыптасуының ерекшелігі
және баға деңгейін ббелгілейтін фактолар
И.И. Кретовке жүгінсек, әлемдік баға-тауар құнын обьективті сипаттайтын
1)бұл бағамен экспорт және импорт мәмілелері тауар рыногының
2)бұл бағаны маңызды рыноктарда үнемі жүргізіліп тұратын мәмілелерді
3)бұл төлемін еркін айырбасталатын валютамен жүргізетін мәмілердегі тауар
Әлемдік баға-әлем нарығында қалыптасатын халықаралық бағаның сипаты. Бәсеке
Сыртқы сауда жүргізілетін каналдарға байланысты бірыңғай тауарлар бағасының
бір трансұлттық корпорация құрамына кіретін фирмалар арсындағы саудада
тәуелсіз фирмалар арасындағы келісім-шарт негізінде қалыптасатын еркін сауда
кредиторлар есебінен қаржыланатын, сатып алу кезінде қалыптасатын баға.
Әлемдік саудада несие берудің жиі кездесетін қосымша шарты-қарызданушы
Халықаралық саудада тауар бағасы мүлдем тұрақсыз келеді.Оған көптеген
Ішкі ( ұлттық) нарықпен салыстырғанда әлем нарығында баға
1.Әр елде мемлекеттің экономикаға кірісу дәрежесі әртүрлі. Тұтыну
2. Алуан түрлі нарық болады, әр елде тұтынушылар
3. Экспорқа шығарағнда өнімнің бағасы әрқашанда өседі. Оған
Кеден және баға тосқауылдар, еркше саудалық-саяси және
4. Бағаны тағайындау саясатына күшті әсер ететін валюта
5.Фирма әлем нарығына шығуымен боның белгілі бәсекелестерімен қарсыласуының
Сонымен, қазіргі замандағы экономикадағы бағаның көп түрлігі, яғни
сатып алушыларды нарықтармен категорияларына қарай ірік тейтін баға
мемлекеттік реттеу шаралары-сауда және валюталық саясат, бейкоммерциялық және
Баға ддеңгейіне әсер ететін факторларды үш топқа бөлуге
1) тауар ұсынысына ықпал ететін;
2) сұранысқа ықпал ететін;
3) сыртқы факторлар.
Ұсыныстың көлеміне, ең алдымен, ғылми техникалық процесс ықпал
Осы топтың тағы бір факторы-тауар ұсынысының монополизациялау дәрежесі,
Ұсынысы едәуір монополизацияланған нарықтың үш түрлі нарықтық құрылымын
а) монополия:нарықта жалғыз ғана сатушы субститутсыз тауарды
б) олигополия: нарықта саны шектеулі ( бірнеше )
в) монполистік бәсеке: нарықта сатушылардың саны көп, олар
Келесі фактор-ҒТП-тің әсері. Бұл тұрғыдан қарағанда, ҒТП әсерімен
басқа жағдайды өзгертпегенде, экспортқа жіберілетін тауардың тұтынушылық сапасын
балама тауардың тұтыну қасиетерін жақсарту әлде жаңа балама
Толықтандырушы тауардыңтұтыну қасиетін жақсарту, әлде ондайдың жаңа түрін
Бағаға әсер ететін факторлардың үшінші тобы-тауар тұтынушылар
Макроэкономикалық факторға-экономикалық айналсоқтың фазасы. Экономикалық оқшауланған тауар өндірушілердегі
а) баға минималді деңгейге экономикалық дағдарыс фазасында жетеді;
ә) топқыру мен жандану фазасында баға өсу байқалады;
б) өрлеу фазасында баға максимумға жетіп, соңыра төмендей
2 Халықаралық сауда теориялары
Бұл тарау ХЭҚ-дың дәстүрлі жөне ең дамыған түрі
Сыртқы сауда айналым механизмі мен халықаралық сауданы реттеуді
Одан кейін біз мемлекеттік сауда саясатының қүралдары (инструменттері)
Тарау қорытындысында біз, Қазақстан Республикасынын сыртқы сауда саясатынын
2,1. Меркантилизм
Халыкаралық сауданың теориялық түсінігін берудің алғашқы талпыныстары мен
сыртқы рынокта көбірек тауар сатып, азырақ сатып алуға
Кеш меркантилизм XVI ғасырдың екінші жартысынан XVIII ғ.
Өз елінен өнімді шығару арқылы. Соның ішінде шикізатты
сатудан гөрі, сатқанда көбірек пайда түсетін дайын өнімдерді
рүқсат беріліп, сән-салтанат заттарын әкелуге тыйым салынды.
Делдалдық сауда, осы мақсаттарға шетелге ақша шығәруға
рұқсаТ берілді. Бүл жерде тек бір принцип алға
елде арзанырақ алып, басқа елде қымбатырақ сату. Активті
балансы мен шет ел рыноктарын
үшін, мемлекет елге тауар әкелуді шет елдік тауарларға
салу арқылы шектеп, сырткы рыноктарда сүранысқа ие тауарлар
ендірісіне арнайы сыйлықтар телей отырып шетке шығаруды
ынталандырды.
Меркантилизм - ендірістің тауарлық сипатына ерекше көңіл аудара
ойдың бір бағыты.
Меркантилистер пікірі бойынша, байлықтың өсуі тек қайта бөлу
оң сауда балансын қолдау - шетке тауарды көп
өкелу, өйткені ол төлем ретінде қолдаңылатын алтынның келуін
масыз етіп, ішкі шығыс, ендіріс пен жүмыстылықты жоғарылатады;
саүда саясатының тариф, квота жәие басқа да қүралдарының
комеіімои салысгырмалы сауда сальдосын қамтамасыз ету
шарттарды енгізу қажет. тыида экспортты үлғайтып, импортты қысқәрту
шикізаттың шығарылуына тыйым салу немесе оны шектеу
және елде өндірілмейтін шикізат импортының салыксыз өкелінуіне
рүқсат беру арқылы елде алтын қорларын шоғырландырып, дайын
өнімге төмен әкспорт бағаларын ұстауға мүмкіндік беру.
отар елдердің метрополиядан басқа елдермен саудасына
толық тыйым салып, олардың тауарларын шөтелдерге қайта сату
метрополия ғана жүзеге асырады және оларға дайын өнім
тыйым салу аркылы метрополияға шикізат жеткізушілеріне айналдыру.
Меркантилистер халықаралық сауда теориясына зор үлөс қосты. Олар
Меркантилистөр алғашқы болып, қазіргі әлемдік экономикадағы телем балансына
2.2 Халықаралық сауданың классикалық теориялары.
Мемлекетгер не үшін саудамен айналысады? Елдер арасындағы сауданъң
Сол ғалымдардың бірі —
А. Смиттің бұл көзқарасы
Бұл теориядағы негізгі идея - еңбек бөлінісі ұлттық
Халықаралық еңбек бөлінісінің өндірістік өнімге
А. Смит Фрашщя, Поргугалия, Шотландия елдеріндеі шарап өндірісін
-Біріншіден, өндірістің мүмкіндіктері, сол өндірістің жүзеге асырылуының
-Екіншіден, егер табиғи
Сонымен қатар бұл теорияның кемшіліктері де бар:
-Біріншіден, әдістемелік жолдардың шартты түрде болуы. Мысалы,
- Екіншіден, ағылшын саяси экономиясының классигі ақша айырбасының
-Үшіншіден, абсолюттік артықшылық халықаралық
А. Смиттің "Абсолюттік артықшьшық" теориясындағы аталып өткен
Елдер арасында айырмашылықтың болуы - Рикардо
Мысалы,Қазақстанда далимон өсіруге болады, бірақ Жерорта тепңізі маңында
Сондықтан біз үшін лимонды Қазақстанда өсіруден гөрі,сол елдерден
А.Смитгің теориясын талдау нәтижесінде оның бірқатар артықшытықтары мен
-Біріншіден, өндірістің мүмкіндіктері, сол өндірістің жүзеге асырылуының
-Екіншіден, егер табиғи
Сонымен қатар бұл теорияның кемшіліктері де бар:
-Біріншіден, әдістемелік жолдардың шартты түрде болуы. Мысалы,
- Екіншіден, ағылшын саяси экономиясының классигі ақша айырбасының
-Үшіншіден, абсолюттік артықшылық халықаралық
А. Смиттің "Абсолюттік артықшьшық" теориясындағы аталып өткен
Елдер арасында айырмашылықтың болуы - Рикардо
Мысалы,Қазақстанда далимон өсіруге болады, бірақ Жерорта тепңізі маңында
Сондықтан біз үшін лимонды Қазақстанда өсіруден гөрі,сол елдерден
Рикардоның халықаралық сауда
Мысалы, екі
Бірақ, олар бір ғана еңбек факторын қолданады.
Матаны өндіруге қажетті еңбек мөлшерін А әрпімен, шарап
Егер де әрбір елдің ресурстары
Англия үшiн
Португалия үшін
Осы келтірілген теңсіздіктер негізінде өндірістік негізінде мүмкіндіктердің шегін
Әрбір елде пайда әкелетін өнімнің кандай мелшері
Сонда әрбір ел үшін тепе-теңдік қамтамасыз етіледі.
Автаркия (елдің басқа елдермен байланысының болмауы ) кезінде
Шараппен салыстырғанда матаның бағасы әрбір пайда келтіретін дананы
Басқаша айтқанда, екі игіліктің салыстырмалы бағалары оларды өндіруге
Мата мен шарап өндірісінде қолданылатын технологиялар арасында белгілі
Ал мата құнын шарап құнымен салыстырғанда, Англияда мата
Англия Португалия
Мата
Шарап
Жоғарыда көрсетілген кестеден Англияның абсолюттік артықшылығы айқын көрінеді.
Енді екі игліктің салыстырмалы талдаған қезде матаның
Ол үшін төмендегі кестені карастыру керек.
Англия Португалия
Матаның бір данасының шараппен өрнектелген құны
Бүл кестеден мынаны байқаймыз, яғни мата өндірісінде Англия
А. Смит, Д. Рикардо және Милль халықаралық сауданың
Бірақ іс жүзінде кез-келген экономикада еңбек факторымен бірге
2.3 Өндрістікфакторлардың арасындағы теориялар
Өндірістік факторлар жөніндегі ілімдерін зерттеп, 1930 жылы швед
1) жүмысшы күшінің артық
мөлшері аз болған елдер еңбекті көп қажет ететін
2) капитал мөлшері артык, бірақ жүмысшы күшінің шама-
сы аз болған елдер капиталды көп қажет ететін
Егер басқа елдермен салыстырғанда жұмысшы күшінің ша- масы
Егер басқа тауарлармен салыстырғанда жұмысшы күшінің шығьшдарының үлесі
Хекшер - Олин теориясы
Хекшер - Олин теориясы бойынша факторларға салыстырмалы баға
-Бірінншіден, халықаралық айырбасқа қатысушы
-екіншідені, халықаралық сауданың дамуы "факторлық" бағалардың яғни осы
-үшішиіден, кей жағдайларда өндіріс
2.4 Леонтьев парадоксы
1954 жылы американдық экономист
АҚШ капиталдың мөлшерін көп қажет ететін тауарларды экспортқа
Бұл жағдайларға зерттеу нәтижесі керісінше болып шықты.
Зерттеу нетижесі келесі жағдайды көрсесті: көп
АҚШ еңбекті көп қажет ететін тауарларды
капиталды аз кажет ететін тауарларды шеттен тасымалдайды. Осыған
Оған себеп болған
1960 жылы тағы да бір топ экономистер экономикалық
Олар «Леонтьевтің парадоксын» басқа себептермен, яғни ғылыми техникалық
Осы ұғымдар негізінде жаңа теориялар туындайды. Ол экономиканың
Ғ-ғылымды көп қажет ететін салалар;
К-капиталды көп қажет ететін салалар;
Ж-жұмыс күшін көп қажет ететін салалар;
Р-ресурстарды көп қажет ететін салалар;
Егер жалпы шығындардың ішінде ғылыми шығындардың үлесі 6-10%
Осы орайда бір топ жаңа теориялар п.б. Олар
технологиялық алшақтық;
тауарлардың өмірлік циклы;
өндіріс масштабының кеңейюінен болған экономия.
3.1. Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясатының кейбір аспектілері
ҚР сыртқы сауда саясатын зерттеу барысында, оның 1991
Кеңес заманында Қазакстанның индустриализациясы жүзеге асырылып, экономикасы дамыды,
Барлық ішкі, республикааралық және сыртқы сауда мемлекеттік тапсырыстар
Бұрынғы КСРО елдерімен сауда, негізінен, екі жақты үкімет-аралық
реформаларды жүзеге асыруы барысында қалыптасты.Тәуелсіз сыртқы сауда саясаты-
Тәуелсіздікті жарияланғаннан кейін, Қазақстан сыртқы экономикалық іс-әрекетін ырықтандыру
Сыртқы экономикалық іс-әрекетті ырыққтандыруда алғашқы маңызды қадам 1993
20-дан астам кәсіпорындар сыртқы зкономикалык, іс-әрекетте жеңілдіктерге ие
1994 жылы лицензиялау (34 өнімге дейін) мен квоталауға
1994 жылы 5 шілдеде ҚР Президенті Қаулысымен "Экономикалык
Үкімет іс-әрекетінің бағдарламасы қабылданды.
жылы-ҚР сыртқы саудасын ырықтандыруда мынандай қадамдар жасалды: ұлттық
барлық экспорттық және импорттық квоталар алынып тасталынды;
стратегиялық тауарлардың сыртқы саудасына монополия жойылды;
экспортерлерден валюталық табысының міндетті сатылуы тоқтатылды;
жылы биржалық және аукциондық сауда ұлғайтылды.
1995 жылдың қантарында Ресөй, Қазақстан, Беларусь Кедендік Одағы
көрсетудің еркін ауысуы үшін бірыңғай экономикалық кеңістік құру
1995 жылдың 11 қаңтарында Қазақстан Республикасы Президентінің "Сыртқы
1995 жылы 23 наурызда Президент Жарлығымөн "ҚР
инвестициялар туралы" заң қабылданып, ол Қазакстан экономи-
касына тартылған шетелдік инвестициялардың экономикалық және
кұкықтық негіздерін анықтап, инвестицияларды корғауға берілетін
мемлекеттік кепілдікті тіркеді.
1995 жылы экспорттык өнімге салынатын барлық кедендік
салықтар алынып тасталынды, инвестициялық тауарларға импорт-
тық тарифтер төмендетілді,
1996 жылы бәсекелестікті жоғарылату мақсатында тауар импор-
тындағы шетелдік инвесторларына берілетін жеңілдіктер алынып
тасталынды. Тек Қазақстан Республикәсының территориясында
өңделуге арналған енімге жеңілдіктер сақталынды.
1997 жылдың 20 шілдесінде ҚР Кеден Комитеті мен
1997 жылдың 28 ақпанында ҚР ҮкІметі "ҚР тікелей
Сөйтіп, керіп отырғанымыздай, сыртқы сауданың ырықтаңцырылуы қаржы секторының
Сыртқы сауда ырықтандырылуы ішкі рынокқа ғана әсер етіп
Қазақстан Европа Одағы, АҚШ, Канада, Скаидинавия елдерінің рыноктарында
1993 - Европа Одағы, 1992 ж. - Канада,
Алдынғы жылдардағыдай,1998 жылы да елдің сауда балансы теріс
Әлемдік каржы дағдарысына байланысты Қазақстан Республи-касына импорт көлемі
Экспорт құрылымында дәстүрлі түрде басым бөлігі минералды өнімдер,
Қазақстан Республикасыныа импорты ресей рублінің құнсызда-нуына байланысты ресей
Жоғарыда көрсетілген жағдайларға байланысты Қазақстан 1999 жылдың қаңтар
Кейінірек, Қырғызстан мен Өзбекстаннан әкелетін тауарларға 200% кедендік
Бұл шаралар - Қазақстанның сыртқы саудасындағы протек-ционизм бағытындағы
1999 жылдың 5 көкек айында ҚР үкіметі мен
Осы шешімді қабылдауға әлемдік қаржы дағдарысы, ТМД елдерінің
СөйтІп, бұл шара экслортқа бағытталған салаларды колдау, импортты
Бүгінгі күні Қазакстанның 120 астам елдермен сауда катынастары
Экспорт пен импорт құрылымын бағалауда оның дәстүрлі болып
Т Қазіргі уакытта ҚР сыртқы саудасының даму
импорт қүрылымын рационализациялау;
жергілікті өндірушілерді ынталандыру үшін протекционистік саясат жүргізу;
өндірісті жаңарту үшІн қазіргі заманғы технология мен құрал-жабдықтар
ҚР жинақталған сауда байланысы млн. АҚШ доллармен
20001 2002 2003 2004 2005
Сауда
балансы 15085,1 16254,3 21335,4 32877,5 45201,2
Экспорт 8639,1 9670,3 12926,7 20096,2 27849,0
Импорт 6446,0 6584,0 8408,7 12781,3 17352,2
ҚР сауда байланысы ТМД елдерімен млн. АҚШ доллармен
20001 2002 2003 2004 2005
Сауда
балансы 5954,1 5237,6 6912,8 10215,1 12200,7
Экспорт 2644,6 2194,3 2980,5 4097,2 4066,8
Импорт 3309,5 3043,2 3932,3 6117,9 8133,9
ҚР сауда байланысыбасқа елдермен
20001 2002 2003 2004 2005
Сауда
балансы 9131,0 11016,8 14422,6 22662,4 33000,6
Экспорт 5994,5 7476,0 9946,2 15999,0 23782,2
Импорт 3136,5 3540,8 4476,4 6663,4 9218,3
1999 жылдың екінші жартысынан бастап Қазақстандағы экономикалық жағдайдың
1999 жылы Қазақстанның сауда режимін реттейтін бірқатар зандар
2000 жыл Қазақстан үшін барлық жағдайда ұтымды болды
Сөйтіп, біз көріп отырғанымыздай, он жылдан аса мерзімде
Қазақстан әлемдік сауда ұйымына кіргенде төмендегідей міндеттемелерін қабылдауы
-Кедендік тарифтерді күрт төмендетіп, тарифтік емес шараларды бүтіндей
-Ауыл шаруашылық өніміне субсидия мен дотацияларды жою;
-Кедендік процедуралары ДСУ талаптарына сәйкес келтіру;
-Өзінің тауар, қызмет керсету мен
максималды ашу;
-ДСУ барлық міндетті нормалар мен тәртібін ұстану;
-ДСУ-ға кіргеннен кейін
артықшылықтарға ие бола алады;
Болашакта баламасы жоқ сыртқы сауда тәртібінің ырықтануы
мен ашықтығын жалғастыру;
Қазақстанға катысты барлык, сауда бөгеттері алынып
тасталатындықтан, әлемдік рынокқа шығу мен Қазақстандық
тауарларды дискримииацияламау жүзеге асады;
Республикалық әр түрлі елдердің экономика мен сауда
тәртіптері, қаржыландыру жағдайлары туралы мәліметтер бар зор ақпараттық
Сауда стратегиясы мен сыртқы сауда саясатын ашық және
тең кұқылы ортада жасақтау мүмкіндігі мен қажеттілігі;
Қайшылықтарды халықаралық нормалар мен тәртіптер
негізінде реттеу;
Құқықтық-нормативтік базаны қабылданған халықаралық
стандарттарға сәйкес келтіру.
Казақстан сырткы саудада болашақта қандай бағытты: ырықтандыру немесе
Біздің көзқарасымыз бойынша, ырықтандыру - біздің респуб-ликамызыдың сыртқы
Соңғы он жылдықтар кезеңінде әлемдік сауданың ырыктаны-рылуы халықаралык,
Сөйтіп, әлемдік сауданың ырықтандырылуы, елдің экономикалық өсудің өндіріс
87
Қорытынды
Кіріспеде айтып кеткенімдей мен бұл жұмысымда Нарықтық экономика
Қолданылған әдебиеттер
«Халаықаралық экономикалық қатынастар» Н.Қ. Мамыров 1998ж., «Халықаралық экономикалық
«Жалпы экономикалық теория» Шеденов 2004ж.,
«Экономикалық теория» Крымова 1998ж.,
«Экономикалық теоррия» Әубәкіров