Мазмұны
Кіріспе ..................................................................................... 3
I тарау - Дін және қазақ қоғамы
1.1. Қазақстандағы діни ахуал ........................................... 5
Жымысқы жаулаушылық бірлігімізге қатер немесе
сырттан келген секталар ......................................................15
II тарау - Салауатты өмір кілті -
2.1. Дін - тәрбие діңгегі.......................................................26
2.2. Сауатты жұртқа сауапты насихат керек ....................26
III Қорытынды ................................................................... 30
IV Сілтеме тізімі ................................................................. 34
V Қосымша ..........................................................................37
Кіріспе
Еліміздің егемендік туына қол жеткізгеніне де он бес жылдан
Ең алдымен тәуелсіздік ғасырлар бойы аңсаған арманға жеткізді. Өз
Тақырыптың өзектілігі - бұл қазіргі таңда қоғамымызда
Бітіру жұмысының мақсаты – еліміздегі көктемгі жауыннан кейінгі қаптап
Дін атын жамылып, астарында саясатты көздеген уағызшыл миссионелерге қарсы
Дипломдық бітіру жұмысының міндеті – аталған мәселелерді дәлелді түрде,
Дипломдық жұмыстың зерттелуі – бұл тақырып бұрын зерттелмеген тың
Бітіру жұмысының деректері - деректер негізінен «Иман»,
Жалпы дипломдық жұмыс кіріспе бөлім, негізгі бөлім, қорытынды, пайдаланған
I тарау - Дін және қазақ қоғамы
Заң жүзінде дінді мемлекеттен бөлек дегенмен бүгінгі қоғам болмысында
Қазақстандағы діни ахуал
Дін қашанда қоғаммен байланыста болған. Дінді әлеуметтік тұрғыдан зерттеу
Елімізде дін социологиясы ілімдері соңғы жылдары ғана жандана бастағанын
Енді дін социологиясының зерттеу әдістері туралы айталық. Эмприкалық, яғни
Діни іс әрекеттер екі формада жүзеге асырылуы мүмкін.
Діни ұйымды сипаттау
Діни ұйым дардың сипатталуы
Діни ұйымдардың типологиясы
Діни ұйымдардың дамуы
Діни жамағатты сипаттау
Діни жамағаттың құрылымдылық жүйесі
Діни жамағат мүшелерінің діни ұстанымдары мен өрнектері
Діни жамағат уә қоғамның қатынасы
Діни сипаттары бойынша қоғамның әлеумметтік топтарға жіктелуі
Әлеуметтік жіктер жүйесінің дінмен арақатынасы
Әлеуметтік таптардың спецификалық діндарлығы
Діни көпшілдік және әлеуметтік таптарға жіктелуі
Дін және әлеуметтік динамикалардың арақатынасы.
Адамдардың саяси өміріндегі діни әрекеттер мен ұстанымдарды зерттеу дін
Дін социологиясының ендігі зерттеу саласы жанұя қатынастарындағы діннің ролі.Бұл
Бізде дін социологиясы, оның ішінде ислам социологиясы саласындағы зерттеулер
Еліміздегі дін социологиясы саласындағы зерттеулерде батыстағы ғылыми ағымдардың шырмауына
Дін социологиясын зерттеуде Батыс елдерінде қолданылып келе жатқан әдістердің
Дін социологиясы саласында жазылған әдебиеттер тым аз я
Жалпы дін саласындағы зерттеулерге, оның ішінде, әсіресі ислами зерттеулерге
Дін социологиясы тікелей теолгияның жұмысы деп бағлаушылық. Бұл
Ислами зерттеулердің соны көрініс табуы үшін бізге Батыс тілін
Сонда ғана біз нағыз өркениеттің төрінде боламыз!
Еліміздегі діни ахуалды мемлекеттік тұрғыдан бір жүйеге келтіріп реттеудің
Қазақстандағы екінші орынды дін христиандықтың бүгінгі ахуалы исламмен салыстырғанда
Қазақстандағы мұсылмандар мен христиандар жалпы халықтың 97 пайызын құрайды.
Соңғы жылдары елімізде үгіт насихат жұмыстарын күшейткен дәстүрлі емес
Ел мен жер тұтастығын сақтауда дініміздің тұтастығын сақтау айрықша.
Дін адамзаттың қоғамдағы өмірін, азамат ретіндегі өмірін, жанұядағы өмірін,
«Алтын қалам» баспасы - имандылықтың қақпасы
XXI ғасыр ғылым мен технология саласына ғана үлкен жаңалықтар
Ата-дәстүр мен жоғалтып алған рухани құндылықтарға қайта оралып қайта
Осы тұрғыдан «Алтын қалам» баспасы - қазіргі қазақ рухани
2004жылы қыркүйек айында ашылған «Алтын қалам» баспасынан бірнеше әдебиетер
Бұл басылымдар бізге нені ұқтырады, мұнда исламның қандай сырлары
«Ислам ғылымхалы» – дінтанушылар Мұхитдин Исаұлы мен Қайрат Жолдыбайұлының
«Саңлақ сахабалар» авторы- Алау Әділбаев.
Еңбекте пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) саңлақ сахабаларының өнегелі өмір
«Құран әліппесі және тәжуид қағидалары» кітапта араб әліппесіне сауат
«Құран кімнің сөзі»-авторы М.Исаұлы.
Кітапта қасиетті Құран кәрімнің құдіреті күшті бір ғана Алла
«Адамзаттың асыл тәжі» автор Д. Өмірзақызы.
Кітап әлемге соңғы пайғамбар ретінде жіберілген хазіреті Мұхамедтің (с.ғ.с.)
«Пейішке жетелер пейіл» - авторы М. Исаұлы.
Кітапта Мұхаммед пайғамбардың (с.ғ.с.) хадистерін арқау ете отырып алынған
«Құлшылық құпиясы» - авторы Сафвет Сених. Бұл еңбек ислам
Сонымен қатар осы баспаның жанынан шығып жүрген ғылыми -
Жалпы «Алтын қалам» баспасы халықтың рухани өмірін жаңғыртуды қолға
1.2. Жымысқы жаулаушылық бірлігімізге қатер немесе
Еліміз етек – жеңін жинап, шаңырақ көтеріп, туын желбіретіп
Қоғамның саналы азаматын ұлтымыздың парасатт, тәрбиелі, білімді ұрпақтарын қалыптастыруда
Бұл – ұлы көш. Рухани мешеуліктен жарқын өмірге қоныс
Халқымыздың арасында ислам беделі өсіп келеді.Әсіресе, шариғат жолына бет
Әйтсе де Ислам діні бүгінгі нарық талаптарымен үйлесім тауып
Халқымыздың неше түрлі дінге бөлініп, ішіне іріткі түсіп жатқаны
Ал, енді бұл ұйымдар жұмысының зардабы қандай? Осыған тоқталып
санының тоқтаусыз өскен үстіне өсе беруі. Өйткені олардың әрқайсысы
«Ізгі хабар» таратуға жұмсап, әлемге таратып қаңғытып жібереді.
Ата – ана туғандарынан бездіруі.
Өйткені Інжілде «Кто любит отца или мать более, нежели
Ұлттық сана сезім болмыстан айыруы.Оларды ел, жер, тіл, ұлттық
Ал мұндай жағдаға қалай душар болып отырмыз? Өз дініміз
Миссионерлердің у – шусыз жымын білдірмей жаулап алып жатқандығы
Олардың бізге жеткен тіс қаққан миссионерлері дін туралы заңның
Қаншама қаракөздеріміз Иегова, Кришна секілді тексіз секталарға кіріп, дүниетанымы
Жалпы христиан миссионерлері «миссионерлік» іс - әрекеттерін асқан құлшыныспен
Қазақстандағы діни ұйымдарды санамалап шығуға бір қолдың да саусағы
Интернеттегі мәләметтерге сүйенсек Иегова сектасына әлемнің 35 елінде тыйым
Бұл діни – саяси соғыс .Осы уақытқа дейін ешкім
Иеговалықтар өз дінін таратып қана қоймайды, басқа діндерге қарсы
Өзіміздің төл мәдениетімізді жөнді таныта алмасақ, жастар бәрібір өздеріне
1992 жылы қабылданған «Сенім бостандығы жайлы» заңның осалдық тұсы
1992 жылы «Діни сенім бостандығы мен діни бірлестіктер» туралы
Дін түрі көбейгеннен еліміз кереметтей пайда көріп отыр деу
Қазақ - қазақ болуы үшін, үш нәрсе керек деп
Дін туралы заңның солқылдақтығынан келімсек секталармен қатар елімізде 90-
Бұлардың іс-әрекеттері мұсылман қауымын бөлшектеуден басқа түк те емес.
Сонымен қатар қазір қоғамдық ұйым, фирма ретінде тіркелгенімен, діни
Елімізде қазақ халқының көрнекті ойшыл ақындары мен тақуа діндарларын
Басшысы сондағы «сопылардың» пірі Пәкстаннан келген Исматулла Мақсұм деген
Бізге анығы - 1944 жылы туған, ауған - пәкістандық
Олардың ұстанымдары мен көзқарастары Қазақстан мұсылмандары діни басқармасы тікелей
Бұл топтың сөзі мен іс-әрекетіне қарағанда «зікір» терминін тар
Бұл топ зікірді мұсылманшылықтың негізгі шарты деп біледі.
жиналып, тек зікір салып, намазды елемеудің діңгегі ауыр күнә.
Зікір кезінде айғайлап, трансқа жеткенше бастарын бұлғақтатып, селкілдеп билейді.
Қазақтың кемеңгер ақындары мен Абай мен Шәкәрімді бетке ұстап,
Ұлы мужтаһид факиһтердің шариғат білімін оқып үйрену орнына оны
Тариқатқа шариғатсыз кіргендердің
Шайтан келіп, имандарын алады екен.
«Исматуллашылар» дінді қазақиландыруға тырысады.
Шәкірттері пірі Исматулла «тақсырды» қасиетті әке санап, құлдық ұрып,
«Исматулла» тақсырды муридтері әулие көреді-міс.
«Исматуллашылар»жеке жұмыс істейді, өз білгенінше қалағанынша уағыз айтады. Жеке
«Исматуллашылардың» адамның ақыл-ойын шектеп, психологиялық тәсілмен бір «тақсырдың» роботы
Өкінішке орай, дәл бүгінгі таңда мұсылман діндарлары өздерінің заман
Қазіргі таңда елімізде 1700-ден астам мешіттер бар екен. Соның
1990-жылдары ел экономикасы құлдырап, жұрт күнін көру үшін қап
Сол сияқты Исматулланың ел ішін ала тайдай бүлдіріп болған
Иассауишілердің әрекеті белгілі болғанмен, сектаны тарату мүмкін болмаған. Өйткені,
Ақ, Сары, Қара «әулиелер» мен «Исматулла» сияқты жалған дін
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні Ислам дінінің мақсаты –
II тарау - Салауатты өмір кілті -
Салауат деген не? Салауаттылық мәні өте терең сөз. Ислам
Дін - тәрбие діңгегі. Бойына бала біткен ананы рухани
2.1. Дін - тәрбие діңгегі
Соңғы пайғамбар хазіреті Мұхаммед (с.ғ.с.) арқылы жаратушы иеміз адамзатты
Жас кезінен балаға жақсы мен жаманды, күнә мен сауапты
Әз пайғамбарымыз (с.ғ.с.) әке шешеге құрмет көрсету жайында көптеген
Пайғамбырымыз Мұхаммедтің (с.ғ.с.) хадисінде «Күнәнің ең үлкені ата ананы
Адам отбасында қандай тәрбие алғанын көпшілік арасында көрсетеді. Өзге
Мұсылман адам өз қоғамына қандай болмасын қиянат жасаудан аулақ
Қоғам болған соң ондағы әлеуметтік жағдай да әр түрлі
Дінімізде мұсылман кісі қайырымдылық жасар болса, алдымен өзін
Ақсақалдарымызды сыйлап, жасы кіші бауырларымызға қамқорлықпен қарау, әрі діни,
Есі жаңа кіріп келе жатқан балаға барынша әділетті
Пайғамбарымыз Мұхаммед(с.ғ.с) Бір хадисінде «Тіпті Қытайға барсаң да
Адам баласы өмір бойына оқып үйренумен өмірден өтуі керек.
Адам мәдениетті де салауатты өмір сүруі үшін де көп
Егер сен саналы салауатты адам болсаң, нағыз қасиетті абзал
Мәдениеттілік – адам өміріндегі алуан түрлі тіршілік саласында болатын
Мәдениетті адам баласы көре жүріп үйреніп, естіп, оқып, сезіну
Егер Аллаһ қаласа, адал ниетпен сауда жасағандардың дәулеті тасиды.
Өзге халықтардың өмірі мен тұрмыс салтымен танысасыз.
Біліміңізге білім қосасыз.
Озық өнегелер мен мәдениетті үлгілер үйренесіз.
Жақсы мәдениет иманды кісілермен маслихат құрып тілдесесіз.
Мұсылмандық әдептілік, мәдениет салттары осындай. Кімде кім шариғат белгілеген
2.2. Сауатты жұртқа сауапты насихат керек
«Ел болам десең - бесігіңді түзе» - дегендей, 70
Ұрпағымыздың имансыздығы аурудың бір түрі.
Қазір Қазақстан өз алыдна тәуелсіз, бүкіл әлем таныған ел.
«Мұраның ең үлкені мүбарак тәрбие» - деген пайғамбарымыз(с.ғ.с.).
Ұрпағымыздың рухани талап тілек парызын орындау - біздің басты
Хадис ғылымы хақында
Ислам дінінде ең ұлы кітап - Құран болса
Ой көзімен қарасақ, Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) айтқан сөзі, өсиеті іс
Исламның әу басында хадистерді жаттап ауыздан ауызға жеткізу арқылы
Әуелі «Хадис» сөзі - білдіру, хабар беру, мақұлдау,
Ғалымдар айтады «Хадис - тек Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) аузынан
Кейбір ғалымдар «Хадис тек Пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) ғана сөзі емес,
Енді осы хаистердің ғылым білім және тәрбиеге байланысты айтылған
Қайырдың жақсысы әрбір мұсылман баласының оқып білім алуы, одан
Білімді мейлі Қытайда болсын меңгер, себебі білімді болу
Бір сағат ішінде білім игеру бір түнді жалбарынумен
Білім игеру инабатты да артық және ол – діннің
Адамның мәртебесі білім дәрежесіне қарай бағаланады.
Ибадаттың абзалы – ілім алу.
Бесіктен қабірге дейін білім ізде.
Бұл өмірде жақсы тұрамын деген адам тиісінше білім алсын.
Мұсылманның еркегі де әйелі де білім алуы тиіс.
Жастықта алынған білім – тасқа қашалған нақыш.
Дін тәрбие діңгегі.
-
Тілінен де іс әректінен де ешкімге зиян келтірмейтін адам
Жамандықты жақсылықпен қайтар.
Ислам діні - біздің өмір салтымыз. Исламға негізделген
Салауатты қоғам – иманды қоғам. Оның болашағы жарқын.
Шын мұсылман өсек ғайбат жаладан аулақ болуы керек.
Хадис - тарих, хадис - ғақлия,
Хадис – ғибрат пен өнеге, өнер мен білімге, әділдік
Қорытынды
Бізде қазақстандық конфессияаралық этика қалыптасып келеді, ешбір дін өзге
Оған қоса алдымыздағы уақытта мына мәселелер де шешімін тапса
Біріншіден. Ең маңызды проблема еліміздегі мұсылмандардың белгілі бір жүйе
Екіншіден. Ислам ғылымдарын оқыту және ғылыми зерттеулерді белгілі бір
Үшіншіден. Жоғарыда келтірілген бірінші және екінші проблемалардың оң
Төртіншіден. Біз ащщы шындықты мойындауымыз керек. Ол тәуелсіздік алған
Бесіншіден. Қазақстан мұсылмандары діни басқармасының құқықтық және әкімшілік мәртебесін
Алтыншыдан.Маңызды проблеманың бірі еліміздегі миссионерлік қатаң бақылау және әсіресе
СІЛТЕМЕЛЕР
«Атылған оқтың өзінен жаңғырығы үрейлі» ҚМДБ баспасөз қызметі. «Ислам
«Дін ұстансақ қана дін» С. Саттарұлы «Ислам және
«Діндегі оппазиция іріткі салушы» ҚМДБ - ның басапсөз қызметі.
«Мүбарак тәрбие» Е. Мұқанбаев «Ислам және өркениет» № 15,
«Миссионерден қайтсек құтыламыз?» «Ислам және өркениет» № 12,
«Хадис ілімі хақында» Қазыбек Ахметов «Ислам және өркениет» №
Мұртаза Бұлұтай «Дін жіне ұлт», «Дәуір» баспасы, Алматы, 2006
«Қазақстанды кімдер билейді» Ғ. Жідігер «Иман» журналы, №3, 2005
«Қажылар дінімізді көркейтуге атсалыспақ» ҚМДБ – ның баспасөз қызметі
«Иман» журналы, № 3, 2004
Абдул Хамид Ф. Мархабаев, Алмагүл Құрманбаева «Ислам ілімі ғылым
Әбсаттар қажы Дербісәлі «Дінбасы», «Білім баспасы», Алматы, 2006
«Аңсар» журналы № 1, 2006
«Егемен Қазақстан» № 162, 2006
«Қазақ әдебиеті» газеті, №11, 2007
«Имандылық әлемі» газеті, № 9, 2006
«Сарыағаш» газеті, №11, 2007
«Атамекен ай» журналы, № 7, 2004
Қайрат Жолдыбайұлы «Күдікпен күрес», « Алтын қалам» баспасы, Алматы,
Cаффет Синих «Құлшылық құпиясы», «Алтын қалам» баспасы, Алматы, 2005
Мұхитдин Исаұлы, Қайрат Жолдыбайұлы «Ислам ғылымхалы», «Алтын қалам» баспасы,
37