ЖОСПАР
КІРІСПЕ 3
І-бөлім. Ақша айналысы, оның заңы, ақша
1.1 Ақшаның пайда болуы және оның
1.2 Ақша айналысының сипаттамасы және оның
ІІ-бөлім. Инфляция 7
2.1. Инфляция ұғымы және оның себептері
2.2. Қазақстандағы инфляциялық процестің дамуы 11
2.3 Инфляцияға қарсы саясат 12
Қорытынды 14
Қолданылған әдебиеттер тізімі 15
КІРІСПЕ
Ақша адамдарға ежелден таныс. Бірақ оның
«Ақшаның соңынан ерме – оған қарама-қарсы
Ендеше осы бәріміз ұмтылатын ақша төңірегінде,
І-бөлім. Ақша айналысы, оның заңы, ақша
1.1 Ақшаның пайда болуы және оның
Айта кететін жәйт, кез келген пайдалы
Құн - тарихи категория. Құнның негізі
Тауардың ішкі қайшылықтары қандай жағдайда шешіледі
Адамзат қоғамының даму сатыларында айырбас қатынастары
Ақша деген тауардың жалпы эквивалентінің тиянақталған
1.2 Ақша айналысының сипаттамасы және оның
Ақша айналысы — шаруашылықтағы тауарларды өткізуге,
Ақша айналысының объективтік негізіне де тауар
Ақша айналысының құрылымына қолма-қол ақшалар айналысы
Қолма-қол ақшалар айналысы нақты ақшалар қозғалысын
Қолма-қолсыз ақшалар айналысы — қолма-қолсыз ақшалар
Мұндағы, қолма-қолсыз ақшалар — чектер, пластикалық
Қолма-қол ақша мен қолма-қолсыз ақшалар арасында
Құн заңы және оның айналыс аясында
Оның пікірінше, ақша айналысының заңының мәні
Ақша айналысының заңы — тауарлар айналысы
Ата =
Бұл жерде бір айта кететіні, ақшаның
Айналысқа қажетті ақша санын мынадай формуламен
мұндағы Ақ — айналысқа қажетті ақша
Стб — сатылатын
Нтб. — несиеге сатылған тауарлар бағаларының
Мтс — міндеттемелер
Өтс — өзара өтелетін
Аос — айналыс және төлем құралы
Осындай жағдайларда айналысқа қажетті ақша санына
Айналысқа қажетті ақша санына мыналар кері
• несиенің даму дәрежесі, себебі қаншалықты
• қолма-қолсыз есеп айырысудың дамуы;
• ақша айналысының жылдамдығы.
Металл ақша айналысы тұсында айналыстағы ақша
Егер де айналысқа алтынға ауыстырылмайтын банкноттар
Ақша айналысын қолдап отыру шарттары мен
ІІ-бөлім. Инфляция
2.1. Инфляция ұғымы және оның себептері
Инфляцияның мазмұны мен оқыған әрбір оқулықта
Менің ойымша, бұл анықтаманың басты кемшілігі,
1999 жылы, Алматыда шыққан "Толық экономикалық,
Бұл анықтамадан байқайтынымыз, ең басты мәселе
«Инфляция (латын. inflatio, аудармасы — «қабыну»,
Инфляция — бұл кез келген экономикалық
Қазіргі инфляция мынадай факторларға байланысты:
1) Ақша айналысының факторларына: бюджет тапшылығын
2) Ақшалай емес факторларға: қоғамдық өндірістегі
Аталған факторлардың қанат жаюына байланысты инфляцияның
Сұраныс инфляциясы мынадай факторлардың әсерінен туындайды:
• әскери шығыстардың өсуі, яғни әскери
• мемлекеттік бюджет тапшылығы және ішкі
• несиелік экспанциялау, яғни елдің орталық
• импортталған инфляция, яғни шетел валюталарын
• ауыр өнеркәсіп саласына өте көп
Шығын (ұсыныс) инфляциясы — бұл баға
• еңбек өнімділігінің өсуін азайту және
• көрсетілетін қызметтің маңызының артуы;
• бір өнім бірлігіне жұмсалатын шығынның
• энергетикалық дағдарыс.
Инфляция жағдайында қағаз ақшалар мыналарға қатысты
• алтынға;
• тауар;
• шетел валютасына.
Бірінші жағдайда қағаз ақшамен берілетін алтынның
Инфляцияны мынадай белгілеріне байланысты жіктеуге болады:
1) Инфляциялық процестің сипатына қарай:
• ашық инфляция, яғни бағаға ешқандай
• жабық инфляция, яғни тауар тапшылығы
• инфляциялық шок, яғни бір мезетте
2) Таралу орнына қарай:
• локальдық инфляция, яғни баға бір
• дүниежүзілік инфляция, яғни кейбір елдер
3) Бағаның өсу қарқынына қарай:
— баяу инфляция — баға баяу
— орташа инфляция — баға тез
— ұшқыр инфляция — баға жылына
Өнеркәсібі дамыған елдер үшін бірінші түрі
Инфляция қарқынының статистикалық көрсеткіші — тұтыну
Тұтыну бағаларының индексі тауарлар мен қызметтердің
Тұтыну бағаларының индексін (ТБИ) есептеуде мынадай
_ Ағымдағы жылдағы тұтыну қоржынының бағасы.
Тұтыну бағаларының индексінің үш сандық мәні
— баға индексі 100%-ға тең болады,
• баға индексі 100%-дан жоғары, мысалға
• баға индексі 100%-дан төмен, айталық
Инфляцияның тигізетін әлеуметтік-экономикалық салдарларын мынадан көруге
• халық топтары, өндіріс сферасы, аймақтар,
• халықтың, шаруашылық субъектілерінің ақшалай жинақтарының
• бағаның әркелкі өсуі нәтижесінде өнеркәсіп
• жұмыссыздықтың өсуі;
• халық шаруашылығына деген инвестицияның қысқаруы;
• амортизациялық қорлардың құнсыздануы;
• бағадағы, валютадағы және пайыздағы алыпсатарлық
• көлеңкелі экономиканың белсенді түрде дамуы;
• ұлттық валютаның сатып алу қабілетінің
• қоғамның әлеуметтік топтарға бөлінуі.
Жоғарыда аталған инфляцияға ықпал ететін факторлар
Инфляциялық процестің жағдайларына байланысты ақша айналысын
Ақша реформасы — ұлттық ақша бірлігін
Ақша реформалары мынадай әдістер көмегімен жүзеге
— жаңалау, яғни құнсызданған ақша бірлігін
— қалыпқа келтіру, яғни ақшаның бұрынғы
— деноминация, яғни «нольдерді қысқарту» әдісімен
Сонымен қатар, инфляцияға әсер ететін факторларға
Дефляциялық саясат — бұл ақша-несие саясаты
Табыс саясаты — бағаға және жалақыға
Біздің елімізде бағаға бақылау ҚР монополияға
Әлеуметтік мотивтерге байланысты антиинфляциялық саясаттың бұл
Индексациялау — ақшаның құнсыздану нәтижесінде болған
Бұл әдіс 1999 жылы 5 сәуірде
Сонымен қатар осы әдістің көмегімен бұрынғы
2.2. Қазақстандағы инфляциялық процестің дамуы
Қазақстанның 1993 жылдың қазанына дейін Ресейдің
Ресей үкіметі мен рублдік аймақты қайта
Осындай жағдайда тұрлаулы бағамды Ұлттық ақшаның
Бірақ кең өріс алып кеткен өндірістің
1994 жылдың бірінші тоқсанында-ақ инфляцияның, орташа
Кейінірек, Үкімет пен Ұлттық банкінің қатал
Ақшаның айналымдағы саны азайса бір жағынан
Инфляцияның Қазақстандағы ең төменгі шегі 1998
2.3 Инфляцияға қарсы саясат
Инфляцияның әлеуметтік және экономикалық зардаптары оған
Инфляцияға қарсы саясатты талдауда оның екі
Инфляциялық артық сұраныс тұсында мемлекет өз
Экономиканың құлдырауы кезінде сұранысты ұлғайту үшін
Екінші бағыттың авторлары экономикада пайда болған
Бақылаудан шыққан инфляцияны ауыздықтау үшін біраз
АҚШ-тың тәжірибесі табыс саясатын жоққа шығарды.
Қорытынды
"Ақша - зат емес, ол қоғамдық
Ақша - тарихи дамыған экономикалық категория
Нарықтық экономикада ақшаның маңызы зор. Себебі
Сонымен қатар қазіргі кезде кәсіпорындарды жекеменшіктендіру
Ақша нарықтық экономикада ақша-несиелік реттеуде айналыстағы
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Нормативтик құжаттар мен заңдар
1. «Ақшалай төлемдер мен аударымдар туралы»
2. «Қазақстан Республикасы аумағында төлем құжаттарын
3. «Қазақстан Республикасының банктеріндегі клиенттердің банктік
Әдебиеттер
1. Ақша, несие, банктер. Ғ.С. Сейітқасымовтың
2. Мақыш С.Б. Ақша айналысы және
3. Деньги, кредит, банки / Под
4. Финансы. Денежное обращение. Кредит/Под ред.
5. Саниев М.С. Ақша, несие, банктер.
2