Қазақстандағы кәсіпкерлікті басқару


ЖОСПАР
КІРІСПЕ . . . . . . .
I. КӘСІПКЕРЛІК: МӘНІ, ТҮРЛЕРІ,
ҰЙЫМДЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ НЫСАНДАРЫ.
1.1 Кәсіпкерлік қызметінің мәні және негізгі ерекшеліктері .
1.2 Кәсіпкерліктің түрлері, олардың өзара қатынастары . .
және бизнеске қатысудағы өзгешеліктері.
1.3 Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың негізгі нысандары,
олардың артықшылықтары мен кемшіліктері . . . .
II. ҚАЗАҚСТАНДА КӘСІПКЕРЛІКТІҢ
ДАМУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
Қазақстандағы кәсіпкерлікті басқару . . . . .
Қазақстандағы шағын кәсіпкерліктің дамуы . . . .
Кәсіпкерлікті дамытудың шетелдік тәжірибесі . . . .
ҚОРЫТЫНДЫ . . . . . . .
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР . . . . .
Кіріспе
Курстық жұмыстың мақсаты: екі бөлімді талдап қарастыру. Бірінші
Кәсіпкерлік – адам қызметінің ерекше саласы және ол
А.Смит кәсіпкерді коммерциялық идеяны жүзеге асыру және пайда
Қазақстан заңында кәсіпкерлік азаматтар мен бірлестіктердің пайда алуға
Буржуазиялық саяси экономияда “кәсіпкерлік” түсінігі XVIII ғасырда пайда
Несиенің дамуымен байланысты капитал иесінің қызмет етуші капиталдан
Корпорация қызметінде жауапкершілік менеджерлерге ауысады. Сөйтіп капитал, меншікті
Біріншіден, кәсіпкерліктің қажетті шарты мен белгісі, субьектінің белгілі
Екіншіден, кәсіпкерлік қабылданатын шешімдерге, одан туындайтын нәтижелерге тәуекелділікті
Үшіншіден, кәсіпкерлік қызметтің белгілі коммерциялық табысқа жетуге, пайда
Төртінші шарты жоғарыда атап өткендерден туындайды. Еркін кәсіпкерлік
Қазіргі экономикалық әдебиеттерде де кәсіпкерлікті шаруашылық искусствосы, экономикалық
I. КӘСІПКЕРЛІК:
1.1 Кәсіпкерлік қызметінің мәні және
Нарықтық қатынастар көптеген адамдардың «өз ісіне» деген табиғи
Кәсіпкерлік дегеніміз – адамдар мен олар құрған бірлестіктердің
Кәсіпкер қабылданған заңға қайшы келмейтін қызметтің қандай да
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 10, 11 баптарының 1-5
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік тұңғыш рет Қазақстан Республикасының Азаматтық
Қазақстан Республикасында кәсіпкерлік қызметтің субъектілері мыналар бола алады:
әрекет қабілеті заңды белгіленген тәртіпте шектелмеген Қазақстан Республикасының
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өкілеттіктер шегінде шет мемлекеттердің
азаматтар бірлестігі – ұжымдық кәсіпкерлер (әріптестер).
Кәсіпкерлік мәртебесі мемлекеттік тіркеу және реестрге кіргізілуі арқылы
Кәсіпкердің мәртебесі заңды және заңды тұлғалар мемлекеттік тіркеуден
Құқығы, міндеті, жауапкершілігі және кәсіпкерлердің кепілдіктері ұлттық заңдарымен
кәсіпкерлік қызметпен айналысу құқығы, кәсіпорындар құру және олар
барлық субъектілердің рыноктағы материалдық, еңбек, ақпарат және табиғи
меншік түрлеріне және ұйымдастыру-құқықтық формасына қарамастан кәсіпорын қызметінің
кәсіпкерлердің мүліктерінен заңсыз айыруды қорғау;
кәсіпкерлік саласындағы бекітілген шегінде еркін таңдау;
нарықтық монополия жағдайында кәсіпкерлер мен кейбір тауар өндірушілердің
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
Кәсіпкерліктің түрлері, олардың өзара қатынастары және бизнеске
қатысудағы өзгешеліктері
Кәсіпкерліктің экономикалық формадағы қызметіне төтеп беру өзгешелігі, кәсіпкер
Кәсіпкер тауарлар өндіреді, содан соң оларды сатады. Осыған
Кәсіпкерліктің тұлғалары (субъектілері) жеке тұлғалар, әр түрлі ассоциациялар,
Кәсіпкерлік нысандары (объектілері) шаруашылық қызметтің кез келген түрлері,
Қызмет мазмұнына қарай кәсіпкерлік мынадай түрлерге бөлінеді.
Өндірістік кәсіпкерлік – тауарлар, қызметтер, ақпараттар, рухани құндылықтар
Коммерциялық кәсіпкерлік – тауарлар мен қызметтерді қайта сату
Қаржылық кәсіпкерлік – коммерциялық кәсіпкерліктің бір түрі болып
Делдалдық кәсіпкерлік – бір мәмілеге өзара мүдделі жақтардың
Сақтандыру кәсіпкерлігі – кәсіпкер сақтандырған оқиға болған кезде
Көріп отырғандай, кәсіпкерліктің барлық түрі табыс алуға бағытталған.
Ресурстардың әр түрлі комбинацияларын жасау – кәсіпкер қызметінің
Жаңа игілікті жасау немесе ескі игіліктің жаңа сапасын
Өндірістің жаңа әдісін енгізу;
Жаңа өткізу рыногына шығу;
Шикізат немесе жартылай фабрикаттың жаңа көзін табу;
Өндірісті қайта ұйымдастыруды жүргізу.
Әрбір мерзім аралығында жаңа комбинациялар көрінуі мүмкін. Кәсіпкерліктің
Кәсіпкерлік қызмет тек бір ғана меншік формасымен (жеке,
Тәуекел, айтып өткендей, кәсіпкерліктің негізгі белгілерінің бірі.
Тәуекел – жоспар немесе болжауды қарастырылған вариантпен салыстырғанда
Тәуекелдің мүмкін деңгейі осы қызметке қатысатын адамдардың санына
Тәуекелді әр түрлі әдістермен өлшеуге болады:
статистикалық, мұнда бұрынғы шығындар статистикасына қарап болашаққа болжау
эксперттік, мұнда мамандар мен тәжірибелі бизнесмендер көзқарастары зерттеледі.
есептік талдау математикалық тәсілдерге негізделеді.
Кәсіпкерліктің жаңашылдықсыз болуы мүмкін емес. Осыған байланысты кәсіпкерліктің
Біріншісінің мәні мынада, бизнесмен өз қызметін қарамағындағы бар
Екінші модель өзінде бар ресурсын ғана емес, сондай-ақ
1.3 Кәсіпкерлікті
Кәсіпкерлік әр түрлі формада болады. Оларды топтастыру негізінде
Меншік формасына байланысты кәсіпкерлік мемлекеттік және жеке болып
Мемлекеттік кәсіпкерлік әдетте тұрақты және капитал сыйымдылығы жоғары,
түсімділігі жоғары қызмет сферасын таңдауға еркін.
бизнес көлемі шектелмеген.
қатаң бағамен шектелмейді.
Кәсіпкерлікте үш түрді бөліп алады:
жеке тұлғалар.
серіктестік (жолдастық).
корпорация (акционерлік қоғам).
Жеке кәсіпкерлік деп бір адам ғана айналысатын бизнесті
Оның артықшылықтары: әр меншік иесі өз пайдасына өзі
Серіктестік деп екі немесе одан да көп адам
Серіктестіктің артықшылығы сол, оны ұйымдастыру және қосымша қаражат
Кемшіліктері қатарына капиталдың жаңа салымдарын төмен ететін, дамып
Корпорация деп бірге кәсіпкерлік қызмет істеу үшін бірлескен
Корпорация артықшылықтарына мыналар жатады:
акциялар және облигациялар сату арқасында ақша капиталын тартуда
басқару функцияларын орындау үшін кәсіби мамандарды тарту;
корпорация қызмет етуінің тұрақтылығы, өйткені акционерлерінің біреуінің қоғамнан
Бизнесті корпоративті формада ұйымдастырудың кемшіліктеріне төмендегілер жатады:
корпорация табысының акция ұстаушыларға дивиденд түрінде төленетін бөлігіне
экономикалық теріс пайдаланушылыққа қолайлы мүмкіндіктер. Ешқандай нақты құны
меншік және бақылау функцияларының бөлінуі. Акциялары көптеген иелер
Корпорацияның басқа да кемшіліктері бар, бірақ олардың орнын
Кәсіпкерлік көлеміне қарай: кіші, орташа және ірі бизнеске
Қазіргі батыс экономикасында кіші бизнес шаруашылықтың ірі секторын
Франчайзинг – ірі фирманың фабрикалық маркасын пайдалануға құқық
Ұсақ фирмалар ірі компаниялар өнімдерінің бөлшек сатушылары болып
Венчурлық фирма – ғылыми зерттеулерді жасаумен шұғылданатын коммерциялық
Орта бизнес елеулі роль атқармайды. Ол бәсекеде мықты
Ірі бизнес кіші және орта бизнестен өте қуаттылығымен
Қазақстанда кәсіпкерлік қызмет формалары Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексімен
Соған сәйкес барлық ұйымдар (заңды тұлғалар) коммерциялық және
Коммерциялық фирмалардың негізгі мақсаты пайда алу болып табылады.
Коммерциялық фирмалар шаруашылық серіктестіктер, өндірістік кооперативтер, мемлекеттік және
Коммерциялық емес фирмалар тұтыну кооперативті, қоғамдық немесе діни
Кәсіпкерліктің негізгі нысандарының артықшылығы мен кемшіліктерінің таблицасы
Акционерлік қоғам – өз әрекетін жүзеге асыру үшін
Акция – акционерлік қоғам шығаратын айналым мерзімі белгіленбеген,
Акциялар курсы – акциялардың сатылымдық бағасы. (4. 23-24
II.
2.1 Қазақстандағы
Экономикасы нарықтық бағытқа бет алған Қазақстан үшін кәсіпкерлікті
Қазақстан Республикасы Конституциясында былай деп жазылған: “Әркімнің кәсіпкерлік
Жалпы өркениетті елдердің қай қайсысын алсақ та өздерінің
Кәсіпкерліктің түрлі формаларының өзара тиімді ынтымақтастық құруы келешегі
Сонымен қатар, ұжымдық бизнестің көптеген формалары капиталдың қосылуы,
Кәсіпкерлікті дамыту кез келген деңгейдегі басқаруды жетілдіру үшін
Кәсіпкерлік мәселелері бүкіл іскерлік әлемді толқытып отыр. Сондықтан
Конференцияда басты назар мына мәселеге аударылды: “Белсенді іс-әрекеттер
Өз қызметінің стратегиялық бағыт-бағдарын жеке түсіне білетін;
Уақытты, жаңалықтар мен идеялар, тәжірибелердің үзіліссіз
ағымынан қалып қоймай, оларды тиімді пайдалана алатын;
Ұйымдастырудың, жұмыс режимінің тиімді түрлерін, ресурстар мен
жұмыскерлер күш жігерінің тиімді үйлесімін, арақатынасын таба
білген;
Біріккен еңбек оның барлық қатысушыларын қанағаттандыратын
жағдайда ғана табысқа жетуге болады.
Кәсіпкерлікті дамытудың бұл шарттары нарықтық экономикаға өтудің бастапқы
Кәсіпкерлікті жетілдіру экономиканың тұрақтылығы мен оның бәсекелік сипатын
Еркін кәсіпкерлік меншіктің әр түрлі формада, түрде, типте
Нарықтық қатынастарға өтуде халықты кеңінен кәсіпкерлікке тарту қажет.
Халық шаруашылығында жұмыс істейтін кәсіпорын ұйымдық-құқықтық құрылысы, масштабы,
Серіктестікке қатысушылар мүлікті жауапкершілігінің деңгейіне қарай: толық, аралас,
Бизнес – бұл адамдарды, яғни тұтынушыларды өз қаржысын
Сонымен, нарықтық экономика жағдайында кәсіпкерлік – шаруашылық қызметінің
Кәсіпкерлердің өздеріне ғана тән ерекше этикасы және дүниетанымы
Кәсіпкер әрқашанда анықталмаған жағдайда қызмет жасайды. Әр нәрсе,
Қазақстанда жүргізіліп жатқан реформалардың түпкі мақсаты әлеуметтік проблема
Индустрия, энергетика, Сауда министрлігі мен Қаржы министрлігі министрліктердің,
Республикада кәсіпкерлікті дамытуға үлкен ден қойылып, бірқатар заңдар
Әрине, кәсіпкерліктің құқықтық-ұйымдастырушылық негізін құруда әлі де болса
Кәсіпкерлік қызметті дамыту мақсатында мынадай іс-шараларды жүзеге асыру
мемлекет тарапынан кәсіпкерлікті барынша қолдау;
мақсатты бюджеттік қаржыландыру саясатын жүргізу;
жеңілдетілген несие беру саясатын жүргізу;
кәсіпкерлер құқығын қорғайтын орган жұмысын жандандыру;
кәсіпкерлік қызметті тіркеуден өткізу кезіндегі қиыншылықтарды
жою;
тексеруші органдар санын қысқарту;
заңдардың орындалуын қамтамасыз ету, т.б.
Жоғарыда аталған факторлар кәсіпкерлік субъектілерін “көленкелі экономикаға”, салық
Сондай-ақ кәсіпкерліктің дамуына, әр түрлі ресурстардың жылдам айналуына,
Қазақстанда құрылған кәсіпкерлік субъектілерінің басым бөлігі сауда саласында
Ұзақ мерзімде кәсіпорындар тек саудамен ғана емес, экономиканың
Жалпы кәсіпкерліктің экономикалық белсенділігі мен әлеуметтік бағдар ұстауының
Тұрақты экономикалық жүйеде кәсіпкерлік: динамикалық түрде дамуы мүмкін,
Заңдық құжаттарда көрсетілгендей, кәсіпкерлік - өзінің, қарызға алынған
Кәсіпкерлік қызмет субъектілері болып заңды тұлғалар, Қазақстан және
Кәсіпкердің мемлекетпен арадағы қатынасы да белгіленген. Мемлекеттік басқару
салық және қаржылық-несиелік саясат, соның ішінде экономикалық санкция
баға белгілеу саясатын реттеу;
монополияға қарсы заңдылық;
мемлекеттік мүлік және резерв жүйесі, лицензия, лизинг;
сыртқы сауда және валюта саясаты;
мемлекеттік тапсырыстар;
ғылыми-техникалық, экономикалық және әлеуметтік бағдарламалар.
Республика кәсіпкерлерінің бар көңілі мен энергиясы белгілі бір
шешімдерді өз бетімен қабылдау;
жаңалықтарға икемді болу;
бизнеске белсенді қатысу;
жаңалықтарды батыл енгізу.
Қазақстан Республикасы Президентінің 1996 жылғы 14 маусымындағы
Кәсіпкерліктің орын алар жері – ең алдымен кәсіпорын.
Кәсіпкерлікті ұйымдастырудың ең қарапайым формасы – ол жеке
2.2 Қазақстандағы
Кәсіпкерлік өзінің мәнін жете түсіну негізінде (әрбір азаматтың
Шағын кәсіпорынның ел экономикасындағы ролі аса үлкен. Біздің
2000 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімет бойынша республикадағы 372
Шағын бизнес өкілдері 2000 жыл ішінде 532,6 млрд.
Қазақстан Республикасы Президентінің 2001 жылғы 7 мамырдағы Жарлығымен
Бағдарламаның міндеттері оның мақсатымен айқындалған және олар мыналар:
халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз ету;
қоғамдық бірлестіктердің шағын кәсіпкерлікті қолдау мен қорғау
мәселелеріндегі ролін күшейту;
шағын кәсіпкерліктің өндірістік саласын басымдылықты дамыту;
шағын кәсіпкерлікті ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін
жетілдіру және дамыту арқылы шағын кәсіпкерлік
субъектілерінің тұрақты қызметі үшін қолайлы жағдайлар жасау
болып тұжырымдалады.
Қазақстан Республикасында шағын кәсіпкерлікті реттейтін негізгі заңдық актілер
ҚР Азаматтық кодексі. 27.12.94 ж. (жалпы бөлім). 16.12.98
“Шағын кәсіпкерлікке мемлекеттік қолдау туралы” ҚР Заңы. 19.06.97
“Жеке кәсіпкерлік туралы” ҚР Заңы. 19.06.97 ж. №135-1
(29.11.99 ж. өзгерістер енгізілген).
“Шағын кәсіпкерлікті қорғау мәселелері бойынша заңдық
“ҚР Агентігінің шағын бизнесті қолдау мәселелері жөніндегі” ҚР
Шағын бизнес – нарықтық экономиканың негізі. Шет елдерде
1997 жылы маусым айында қабылданған Қазақстан Республикасының “Шағын
Шағын кәсіпкерліктің артықшылығы:
айырықша қажеттіліктерді (ксерокөшірме, бала тәрбиелеушілер
қызметі, сәлемдемелерді жеткізу қызметін құру және т.б.)
қанағаттандыру мүмкіндігі;
өзгерістерге тез икемделу қабілеттілігі;
жаңа тауарларды, жұмыстардың жаңа тәсілдерін мақұлдау мүмкіндігі.
Баршаға белгілі, Қазақстандағы шағын кәсіпкерлікті дамытудың негізінен үш
Шағын кәсіпкерліктің бірталай сапалық ерекшеліктері бар, ол ерешеліктер
меншіктік құқықтың бүтіндігі және кәсіпорынды тікелей басқару, бір
кәсіпорын масштабының шектеулігі және қожайын мен жұмыскерлердің арасындағы
тұтынушылар шеңберінің шектелінуі және жергілікті рынокқа бағдарлануы, бір
қаржылық ресурстарға жол ашуды шектеу, бір жағынан, өндірісті
Шағын кәсіпкерлік - өміршендік деңгейі төмен және тәуекелшік
ете бимәлімділігімен, белгісіздігімен және стихиялылығымен сипатталынатын жергілікті, бір
мемлекетпен қатынас жүйесінде, ірі және орташа бизнестермен, қаржылы-несиелі
өзінің айтарлықтай ішкі резерві болмағандықтан ол сыртқы ортаның
Шағын кәсіпкерлікті қамтыған дағдарыс елдегі экономикалық жағдайлардың
Мемлекеттік меншікті жаппай жекешелендіру, инфляция деңгейін төмендету, төлей
Шағын кәсіпкерлік экономиканың ерекше секторы ретінде өмір сүріп
Экономиканың бұл секторына мемлекеттің мүдделі болуында экономикалық, саяси
ел экономикасының құрамдас бөлігі болып, экономиканың дамуы мен
бюджетке салық төлеуші болып саналады, мұның өзінде экономиканың
орташа және ірі бизнестер үшін қай жерде кадрлар
қай жерде мемлекет әрекеті немесе ірі және орташа
қай жерде бәсекелі орта тұрақты сақталса, және негізгі
еңбекті қоғамдық бөлуді тереңдетіп және болымсыз шығынмен нарықтық
Шағын кәсіпкерліктің саяси мүддесі мынаған саяды:
болашақтағы саяси және әлеуметтік тұрақтылықтың кепілшісі секілді, орташа
көрсеткен қолдауынан бүгін белгілі бір нәтиже алып және
Шағын кәсіпкерліктің әлеуметтік мүддесі мынаған саяды:
еңбекке жарамды халықтың айтарлықтай бөлігін жұмысқа тартады және
халықтың ең белсенді бөлігінің ділін өзгертіп, олардың өз
Жоғарыдағы аталған мүдделерге байланысты шағын кәсіпкерлікке қатысты мемлекет
Шағын бизнесті елеулі көтермелеуге Қазақстан Республикасы Президентінің “Шағын
шағын кәсіпкерлікті қолдайтын мемлекеттік институттарды құру;
шағын кәсіпкерлікті дамытуды ынталандыратын және оны құру тәртібін
шағын кәсіпкерлік субъектілерінің жұмыстарына жағдай жасау (өндірістік ғимарат,
шағын кәсіпкерлікті қаржылай қолдау жөніндегі мәселелерді шешу –
Қазіргі уақытта Ақмола мен Қостанай облыстарынан басқа барлық
“Жеке кәсіпкерлік туралы”, “Жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша Қазақстан
2.3 Кәсіпкерлікті дамытудың
Нарықтық экономикаға көшу кәсіпкерлікті ұйымдастыру және, тиесінше, кәсіпкерлер
Жаңадан бастайтын кәсіпкерге фирманы басқару жүйесінің өзіндік “қаңқасын”
Біз оларды “басқару бағдарлары” деп атаймыз. Шет елдерде
Төменде шетелдік фирмадағы кәсіпкерліктің принциптері мен логикасын бейнелейтін
Кәсіпкерлік принциптері негізінен көпқырлы. Кәсіпкер өз іс-қимыл стратегиясынын
Кәсіпкерлік жүйесі ретінде фирманың шектес ортаға кіріп, шығатын
Фирма алуан түрлі бағдарлар мен шектеулер, реттеуші нормалар,
фирманың тіршілік философиясы (кәсіпкерлікті дамыту идеялары мен мақсаттары);
заңдар мен кәсіпкерліктің басқа да құқықтық актілері;
менеджмент принциптері мен мақсаттары;
әлеуметтік әріптестік нормалары мен талаптары;
фирманы дамыту дәстүрлері мен кезеңдері;
корпоративтік нұсқамалар мен әдеп нормалары;
ҒТП және технология;
жалпы адамзат және мәдениет өлшемдері мен құндылықтары.
Фирманың тіршілік философиясы – жалпы алғанда фирманың, сондай-ақ
Философия кәсіпкердің ойы мен ісі түрткі болған себептерді
Фирма философиясының аса маңызды құрамдас бөлігі – басқару
Фирманың мақсаттары белгіленген кезде оның нақты потенциалы мен
Рынок потенциалы негізінен рыноктың өсуімен және фирма конъюктурасы
Екі түрлі мақсаттар белгіленеді:
Сан – (рыноктық – айналым, өсім, рыноктағы үлес;
Модельде сондай-ақ басқару механизмінің сипаттамасы болып, онда фирма
Қосалқы жүйелердің әрқайсысы шеңберінде басқару функциясы жүзеге асырылады,
Кәсіпкерлік идеяларды тікелей жүзеге асыру мына факторларға байланысты:
Өнім өткізу жоспары тұтынушылар мен рыноктар топтарына орай
Айналым жоспары өнім өткізу жоспарының деректері бойынша есептеледі.
Өндіріс жоспары өнім өткізу жоспарының деректері бойынша есептеледі;
Қуаттар жоспары өндірістік алаңдар, машиналар, коммуникациялар түрінде белгіленеді
Инвестициялар жоспарында қызметкерлер жөніндегі қажет, олардың біліктілігі, ақы
Материалдық-техникалық жабдықтау жоспары ассортимент тұрғысынан өндіріс көлемін негізге
Материалдық қор жоспары – ағымдағы материалдық қорлар анықталады.
Дайын бұйымдар қорларының жоспары – қоймадағы дайын бұйымдар
Қаржы жоспары – қаншама капитал қажет болатыны және
Өтімділік жоспарында оралымды қызметті жүзеге асыру үшін кәсіпорынға
Жоспар балансында кәсіпорынның қаржы жағдайы оның қарыздарымен салыстырылады.
Фирмада басқару процестерінің басым бөлігі әміршіл емес режимде
Құндылықтар:
меншік иесі құндылығы (фирманың табысы, пайда);
қоғам мүшесі құндылығы (қоғамдық пайдалылық);
әріптес құндылығы (ынтымақ) жүйесі.
Өзін-өзі басқаруға ұмтылу (инициатива, тапқырлық, тәуекел етуге
әзірлік).
Моралдық-этикалық факторлар (сенім, ашықтық, адалдық, опасыздық,
пайдакүнемдік, шамшылдық).
Саяси нұсқамалар (жеке, партиялық).
Фирма мақсаттарына жету үшін менеджменттің түрлі әдістері пайдаланылады.
Менеджмент әдістері өкілеттіктер беру құралдары мен тәсілдерін пайдалануға,
Жаңадан бастайтын кәсіпкер бастапқыда мазмұны мен логикасын түсінуге
Қорытынды
Кәсіпкерлікті шаруашылық искусствосы, экономикалық және ұйымдық творчество, еркін
Кәсіпкер қабылданған заңға қайшы келмейтін қызметтің қандай да
Бизнес пен кәсіпкерлік жақын ұғымдар болғанымен, оларды бір-бірімен
Қазақстан Республикасы Конституциясында былай деп жазылған: “Әркімнің кәсіпкерлік
Кәсіпкерлікті жетілдіру экономиканың тұрақтылығы мен оның бәсекелік сипатын
Қазақстанда құрылған кәсіпкерлік субъектілерінің басым бөлігі сауда саласында
Ұзақ мерзімде кәсіпорындар тек саудамен ғана емес, экономиканың
Қазақстан Республикасы Президентінің 1996 жылғы 14 маусымындағы
Шағын кәсіпкерлік экономиканың ерекше секторы ретінде өмір сүріп
Шағын бизнесті елеулі көтермелеуге Қазақстан Республикасы Президентінің “Шағын
“Жеке кәсіпкерлік туралы”, “Жеке кәсіпкерлік мәселелері бойынша Қазақстан
Пайдаланған әдебиеттер
Әубәкіров Я.Ә., Байжұмаев Б.Б., Жақыпова Р.Н., Табаев Т.П.
“Экономикалық теория” Алматы: Қазақ университеті, 1999 ж.
(84-90 бет).
Әубәкіров Я.Ә. “Экономикалық теория негіздері” Оқулық. – Алматы,
“Санат” 1998 ж. (177-180 бет).
Бердалиев К.Б. “Қазақстан экономикасын басқару негіздері”
Оқу құралы. – Алматы: Экономика, 2001 ж. (79-88
Крымова В. “Экономикалық теория” Кестелі оқу құралы, Алматы:
Аркайм, 2003 ж. (23-24 бет).
Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. “Кәсіпорын экономикасы” Оқу
құралы, Алматы: Экономика, 2003 ж. (11-17 бет).
6. Осипова Г.М. “Экономикалық теория негіздері” Алматы,
2002 ж. (76-81 бет).
7. Сәбден О. “XXI ғасырға қандай экономикамен
Қазақстан, 1997 ж. (158-163 бет).
Сәбден О., Тоқсанова А. “Шағын кәсіпкерлікті басқару”
Алматы, 2001 ж. (14-26 бет).
Шеденов Ә.Қ., Байжомартов Ү.С., Жүнісов Б.А., Комягин Б.И.
“Жалпы экономикалық теория” Алматы – Ақтөбе, 2001ж. (152-155
10. Мауленов С.С., Бекмолдин С.Қ., Құдайбергенов Е.Қ.
“Экономикалық теория” Оқу құралы, Алматы: Экономика, 2003 ж.
11. Нұрғалиев Қ.Р. “Қазақстан экономикасы” Оқу құралы,
Қазақ университеті, 1999 ж.
2
Нысандары
Жеке
кәсіпкерлік
Шаруашылық
серіктестік
Акционерлік
қоғам
Құрылуы оңай, әрекет бостандығы елеулі, табысын өз еркімен
Әрекет етудің ұйымдасты-
рылуы қарапайым, қаржы-
лық мүмкіншілігі айтарлық-
тай, мамандандыру деңгейі
жоғары, өндірісті кеңейту үшін және техникалық
базасын жетілдіру үшін
қосымша инвистициялар тарту.
Капитал тартуға мол мүмкіндігі бар, жауапкершілігі шектеулі,
капитал жинақтау артық-
шылықтары.
Толық мүліктік жауапкершілік, қаржы шектеулі, несиелендірілу
мүмкіндігі шектеулі,
жеке мамандандыру.
Қатысушының әрқайсы-
сы қызмет нәтижесі үшін
мүліктік жауапкершілікке
ие, басқаруда серіктестер
мүдделерінің сәйкеспеу мүмкіндігі, иеленушінің
біреуі шыққанда фирма-
ның ыдырау қаупі туын-
дайды.
Құрылуы күрделі, мем-
лекеттік тіркеу және
құрылымының өзгеруі,
екі қайтара салық салу,
жиналыста басқару мәселелерін шешуге көп
уақыт және қаржы жұмсау.