Жоспар
КІРІСПЕ....................................................................................................................3
1. ЖЕКЕ АДАМНЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ
Жеке адамға қарсы қылмыстардың сипаттамасы және жіктелуі............5
Денсаулыққа байланысты тағайындалатын жаза түрлері......................23
2. ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР ҚҰРАМДАРЫНЫҢ ТҮСІНІГІ, ЕРЕКШЕЛІГІ, ЖӘНЕ
2.1 Денсаулыққа қасақана ауыр, орташа, жеңіл зиян келтіру
2.2 Денсаулыққа қасақана басқада зиян келтіру түсінігі...................................36
2.3 Денсаулыққа қарсы қылмыстарды саралаудың маңызы.............................42
3. ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ БАПҚА БӨЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ.................................................................................................48
3.1 Денсаулыққа жан күйзелісі (аффект) жағдайында зиян келтіру
3.2 Қылмыс жасаған адамды ұстау кезінде денсаулыққа ауыр
3.3 Денсаулыққа абайсызда зиян келтіру “111 бап” Қылмыстық
3.4 Қорқыту“112 бап” Қылмыстық кодекс.........................................................52
3.5 Соз ауруларын жұқтыру “115 бап” Қылмыстық кодекс..............................55
ҚОРЫТЫНДЫ.......................................................................................................57
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...........................................................58
КІРІСПЕ
Денсаулық – адамнаң ең қымбат та, асыл да,
Жалпы Қазақстан Республикасының заңнамасында адам денсаулығына байланысты тек
Сонау ерте кезеңдегі мемлекеттерде денсаулыққа қарсы қылмыстар ең
Осы жоғарыда айтылған негіздер бойынша мысалға алатын болсақ,
Хаммурапи кодексіндегі 196-214 баптар денсаулыққа қарсы қылмыстар және
Ал жазалауда талион принціпі бойынша жүзеге асырылған.
Ежелгі үнді халқында қоғамдық қатынас , жалпы айтқанда
Сонымен қатар орта ғасырларда Руси (Русская правда), сонымен
Бертін келе денсаулыққа зиян келтіру қылмыстық әрекет болып
Нақтырақ өз дипломдық жұмысымның өзектілігі жайлы айтар болсам,
Сонымен қатар қоғамдағы болып жатқан көптеген жеке адамның
Ал жұмысымның негізгі мақсатына келіп тоқталатын болсам денсаулыққа
Осы көзделген мақсаттарға жету үшін алдыға қойылған міндеттерді
Нақтырақ айтар болсақ қылмыстырдың, яғни адам денсаулығына қарсы
Дипломдық жұмысымның маңыздылығы келекшек заңтану мамандығындағы студент қауымына,
Сонымен қатар тек жоғарыда айтылған мақсаттар мен қатар
Ал сонымен қатар дипломдық жұмысымда жоғарыда атап айтқанымдай
Дипломдық жұмыстың құрылымы кіріспеден, үш тараудан, қорытынды және
1. ЖЕКЕ АДАМНЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫНА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ ТҮСІНІГІ ЖӘНЕ
1.1 Жеке адамға қарсы қылмыстардың сипаттамасы және жіктелуі
Адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтары мемлекет арқылы
Қылмыстық құқықтан негізгі мәселелердің бірі қылмыстың ұғымын анықтау
Адамның кұқыққа қайшы мінез-құлқы белсенді әрекет күйінде немесе
Адамның қылмысқа қайшы немесе оған қайшы емес мінез-құлқы
Қылмыс құқылық құбылыс регінде осы құбылыстың мәнді жақтарын
Бұрынғы кеңестік жүйеде қылмыстың ұғымы алғаш рет 1919
1924 жылы КСРО және одақтас республикалардын қылмыстық зандарының
Дуюнов В.К. Цветинович А.Л. Дополнительные наказания: теория и
КСРО және одақтас республикалардың 1958 жылғы қылмыстық зандардың
Қазақстан Республикасынын Кылмыстық кодексі Ерекше бөлімінін тиісті баптарының
1960 жылға дейінгі қолданылған Қылмыстық кодекстерде ұқсастығы бойынша
Адамның қылмыстық құқылық норма тыйым салған іс-әрекеттерді істеуін
Адамның қылмыстық заң тыйым салмаған, осы занда көрсетілмеген
Қылмыстың негізгі сапалық белгісі оның қоғамға қауіптілігі болып
Қоғамға қауіптілік — қылмыстың объективтік белгісі. Ол заң
Кылмыстық кодекстің 2-бабында коғамға қауіптіліктің сипаттамасы қылмыстық занда
Қоғамға қауіптілік қоғамға зиянды іс-әрекеттің өзінің тікелей ерекшелігіне,
Басқалары қылмыстық занда көрсетілген зардаптар болған жағдайда ғана
Келтірілген дене жарақатының ауырлығына орай денсаулыққа қасақана ауыр
Мысалы, қылмыстық іс қозғау мақсатымен қылмыс істеді деп
Кейде субъектінің ерекше жағдайы қылмыстың қоғамға зияндылығын үдетеді.
Объектілердің тізбегі Қылмыстық кодекстін 2-бабында көрсетілген, Қылмыстық кодекстің
Мысалы, кісіні ауырлататын жағдайда қасақана өлтіргені үшін 10
Егер адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қоғамға қауіпті екенін
Егер адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қоғамға қауіпті екенін
Менмендікпен немесе немкұрайдылықпен жасалған әрекет абайсызда жасалған қылмыс
Егер адам өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қоғамға қауіп туғызуы
Егер адам қажетті ұқыптылық пен сақтық, болғанда ол
Қылмыстың зардабы қаншалықты ауыр болғанына қарамастан, егер оны
Кылмыстың тағы бір міндетті белгілерінің бірі қылмыстық жолмен
Сонымен, біз қылмыстың қоғамға қауіпті, кінәлі, құқыққа қайшы
Бірақ топтық және тікелей объект белгісіне сәйкес бұл
Адам өлтірудің объективтік жағы басқа адамды өмірінен заңсыз
Адам өлтіру негізінен әрекет арқылы жүзеге асырылады. Адам
Адам өлтіру — материалдық құрамға жататын қылмыс.
Адам өлтірудің субъективті жағы — Қылмыстық кодекстін, 96-бабына
Тікелей және жанама қасқаналықтар арасындағы айырмашылықты айқындаудың іс
Кінәлінің ниетінін, түрі туралы мәселені шешкенде соттар жасалған
Жәбірлеңушінің өліміне әкеліп соқтыруы кінәлі үшін белгілі болып
Ал егер оған байланысты емес жағдайлар бойынша қылмыстық
Адам өлтіру мен қорқыту көбінесе оқпен атылатын немесе
Адам өлтіруге жанама қасақаналық кезінде кінәлі өз әрекетінің
Осы арада денсаулық деген ұғымға түсінік бере кетейік.Денсаулық
Денсаулыққа қарсы қылмыстардың қоғамға қауіптілігі — бұл қылмыстарды
Енді адам денсаулығына қарсы қылмыстарды топтастырайық. Қазақстан Республикасының
1) денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру (103-бап); 2)
5) азаптау (107-бап); 6) денсаулыққа жан күйзелісі жағдайында
Енді адам денсаулығына қарсы қылмыстардың объектісін, объективтік жағын,
Дене жарақатының объектісі — бөгде адамның қалыпты денсаулығы
Қылмыстың субъективтік жағын сипаттайтын белгілерді толық және жан-жақты
Кез келген әрекеттің оны жасаған адамның санасында бастамасы
Кінэ болмаса қылмыстық жауапкершілікте болмайды, бірақ қылмыстың түріне
Мысалы, қорқытып алушылық субъективтік жағы қасақана кінәмен, пайдақорлық
С.А.Елисеевтің пікірінше,
3. Пайдақорлық-зорлық қылмыстарының субъектісін сипаттайтын белгілер
ҚР ҚҚ 15-бабына сэйкес жауаптылық қабілеті бар адам
Жауаптылық көтерудің қасиетті шарты есінің дұрыстығы. Сот-психиатриялық сараптама
Пайдақорлық-зорлық қылмыстарының ішінде қылмыстың арнайы субьектісі тек «бандитизм»
Адам денсаулығына қарсы қылмыстардың объективтік жағы — басқа
Кейбір кездері дене жарақатын келтіру қылмыстық жауаптылыктан босатылуға
Мысалы, егер жәбірленуші өзінің ағзасына хирургиялық операциялар жүргізуге
Дене жарақатын келтірудің субъективтік жағы 2 нысаннан тұрады:
Енді адам денсаулығына қарсы қылмыстардың субъектілері туралы мәселеге
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің 15-бабының 2-тармағында көрсетілген дене
Ал мына дене жарақаттарын салғаны үшін заң бойынша
Ал мына төмендегі дене жарақаттарын салумен байланысты қылмыстарды
Енді ауыр дене жарақатын салу тусінігі мен түрлеріне
Денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру ұғымына келетін болсақ,
Осы 103-баптың 1-тармағын талдап, тоқталып өтейік: "Денсаулыққа келтірілген
а) Адамның өміріне қауіпті зиянға — миға зақым
органдарын жарақаттау, ауыр дәрежеде күйдіру т.б. жарақаттар келтірулер
б)Қасақана ауыр дене жарақатының салдарынан көруден
айрылу — бұл адамның денсаулығына ауыр зиян келтіру
в) Қасақана ауыр дене жарақатының салдарынан тілден айрылу
г)Қасақана ауыр дене жарақатының салдарынан естімей
қалу деп мүлде айықпайтын кереңдік және зардап шегуші
бағаланады.
л)Қандай да болсын органнан айрылуға немесе органның қызметін
е) Сот медицинасы тәжірибесінде беттің жаралануы тым жиі
Ал егер консервативтік емдеу жақсы нәтижеге жеткізбей, зақымданушыға
и) Еңбек қабілетінің кемінде үштен бірін тұрақты түрде
к) Егер келтірілген зақымдардың салдарынан түсік болса, екіқабат
Бұл орайда арнайы акушерлік-гинекологиялық зерттеулер арқылы түсіктің зардап
ж)Жарақат алуға байланысты іш құса болу (психикасынын
бұзылуы) ауыр дене жаракатының белгісі болып табылады.
Мысалы: бас сүйек жаракатына байланысты пайда болатын
қояншық (эпилепсия) осындай ауру. Іш құсаның диагнозын
қою және оның себебі жарақат алуға байланысты екенін
з)Есірткімен немесе уытты умен ауруға душар еткен денсаулықтың
келтіру. Бұл есірткі немесе уытты у арқылы адамды
Енді жоғарыда көрсетіп кеткен 103-бапқа қайта оралып, оның
Осы 103-баптың 1 және 2-тармағында көзделген әрекеттер абайсызда
- асақана ауыр дене жарақатын келтіру,
- абайсызда жәбірленушіге өлім келтіру.
Ауыр дене жарақатының салдарынан жәбірленушінің өліміне әкеп соғаттың
Жәбірленушіге өлім келтіруді мақсат тұтпай жанама қасақаналықпен жасалған
2) Егерде ауыр дене жарақатының салдарынан келген жәбірленушінің
Қазақстан Республикасының жаңа Қылмыстық кодексінде қылмысты санаттау туралы
Қылмыстық кодекстің 10-бабына сәйкес:
Жасалғаны үшін осы Кодексте көзделген ең ауыр жаза
Жасалғаны үшін осы Кодексте кезделген ең ауыр жаза
Жасалғаны үшін осы Кодексте көзделген ен ауыр жаза
Жасалғаны үшін осы Кодексте көзделген ен ауыр жаза
Қылмысты осылай етіп санаттарға бөлу қылмыстық құқық ғылымында
Ауыр қылмыстарға мысалы, контрабаңда, денеге касақана ауыр жарақат
Ауырлығы орташа қылмыстарға қасақана немесе абайсызда істелген қылмыстар:
Ауыр емес қылмыстарға бас бостандығынан айырмайтын жаза қолданылуы
Оған қорлау, жала жабу, абайсызда денеге ауыр немесе
1.2 Денсаулыққа байланысты тағайындалатын жаза түрлері
Қылмыстық жаза мемлекеттік күштеу шараларының бірі болып табылады
Сондықтан да біздің жас, тәуелсіз мемлекетіміз қылмысқа қарсы
Қылмыс істеген адамдарға мұндай шараны қолдану мемлекеттің атқаратын
Мемлекеттік күштеу шаралары сан алуан. Оларға тек қылмыстық
Біріншіден, қылмыстық шара — мемлекеттік күштеу шарасы ретінде
Екіншіден, мемлекеттік күштеу шарасы ретіңдегі қылмыстық жазаны мемлекет
Қылмыстық жазамен салыстырғанда басқа да мемлекеттік күштеу шаралары
Үшіншіден, занда көрсетілген тәртіппен сотталған адамды жазадан босату,
Төтіншіден, қылмыстық жаза жария түрде ашықтан-ашық тағайыңдалады. Яғни,
Бесіншіден, мемлекеттік күштеу шаралары ретінде қылмыстық жаза қылмыстық
Мұның мәні мынада: егер тергеу жүргізген немесе істі
Кылмыстық жаза мемлекет атынан қылмысты іс-әрекеттер үшін кінәлінің
Жаза сотталған адамға белгілі бір зардап келтірумен тікелей
Қылмыстық жазаның басқа да мемлекеттік күштеу шараларынан ерекшелігі
Немесе сотталғандық атақ кейде қылмысты саралауға, жазаның мөлшерін,
Қылмыстық жазаның әкімшілік құқық бұзушылық үшін қолданылатын жазадан
Екіншіден, қылмыстық жаза сот арқылы мемлекет атынан тағайындалады.
Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 38-бабының 2-бөлігінде жазанын мақсаты
Әлеуметтік әділеттілікті қалпына келтіру, сотталған адамға жаза тағайындау
Әлеуметтік әділеттілікті калпына келтіру дегеніміз кылмыс істеген адамға
Әлеуметтік қатаң әділетгілікті қалпына келтіру үшін зандылық принциппен
Жазаның максаттары кылмыстык құқықтың жалпы міндеттері арқылы белгіленеді.
Арнаулы сақтандырудың иелері болып, қылмыс істеп сотталғандар танылады.
Сондықтан да қылмыскерге жаза тағайындау арқылы оны түзеу
Мұндай әлеуметтік тұрақсыз адамдарды қылмыстық құқықта көрсетілген жазамен
Сол сияқты жаза — қылмыстының жанын қинау немесе
Жазаның жүйелері деп қолданылып жүрген қылмыстық заңда белгіленген
Кылмыстық заңнын өзінде барлық соттар үшін міндетті болып
- Сотталған адамға моральдық жағынан әсер ететін жаза
түрлері. Бұған жататындар: қоғамдық жұыстарға тарту, арнаулы, әскери
- Сотталған адамның құқығына шек қоюмен байланысты жаза
түрлері: белгілі бір лауазым атқару немесе белгілі бір
шұғылдану кұқығынан айыру, әскери қызмет бойынша шектелу.
- Сотталған адамды материалдық жағынан айыруға байланысты жазалар:
- Сотталған адамның құқығынан немесе бас бостандығынан
айыруға байланысты жаза түрлері: өлім жазасы, бас бостандығынан
Жаза жүйелеріне кіретін барлық жаза түрлері негізінен үш
Қылмыс жасады деп танылған адамдарға мынадай негізгі жазалар:
а ) айыппұл салу;
б) белгілі бір лауазым атқару немесе белгілі бір
айналысу құқығынан айыру;
в) коғамдық жұмыстарға тарту;
г) түзеу жұмыстары;
д) әскери қызмет бойынша шектеу;
е) бас бостандығынан шектеу;
ж) қамау;
з) тәртіптік әскери бөлімде ұстау;
и) бас бостандығынан айыру;
к) өлім жазасы қолданылуы мүмкін
(39-бап, 1-бөлігі).
Екінші топка қосымша жазалар жатады:
Қосымша жазалар деп негізгі жазаға қосылып тағайындалатын, жазанын
Кылмыстық, заңның баптарынын санкцияларында қосымша шаралар қолдану немесе
Соттардың назары мынаған аударылсын: қосымша жазаның айыппұл, мүлікті
Қосымша жазалар сотталушыны кінәлі деп таныған заң баптарында
Қосымша жаза жеке-дара тағайындалмайды, ол тек кана негізгі
Сотталғандарға негізгі жазалардан басқа мынадай қосымша жазалар:
а)арнаулы, әскери немесе қүрметті атағынан, сыныптық
шенінен, дипломатиялық дәрежесінен, біліктілік сыныбынан
және мемлекеттік наградаларыыан айыру;
б)мүлкін тәркілеу қолданылуы мүмкін (39-бап, 2-бөлігі). Үшінші топқа
Осы көрсетілген жаза түрлері негізгі жаза ретінде тағайындалуы
Түрлері.
2006ж 2007ж
Ауыр қылмыс.
78,1%.
1458, 75,8%
Аса ауыр қылмыстар.
248 82,6 %. 266 82,8 %
Адам өлтіру.
178 82,2 % 189 79,8%
Денсаулыққа ауыр зиян келтіру.
195 83, 8%
201 83,9%
Тіркеуде тұрғандар.
7565 7063
Спирт ішімдіктеріне салынғандар.
10181
11080
Заңсыз қару жарақтар.
18998 17497
Тәркіленген қару жарақтар
2210
2107
Қару жарақты ерікті тапсырғандар.
389
466
Заңды тіркелген қарулармен жасалған қылмыстар.
3
2
Заңды тіркелмеген қарулармен жасалған қылмыстар
389
466
Алматы облысы аумағында жасалған қылмыстар жайлы ІІД-ң жасалған
2. ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАР ҚҰРАМДАРЫНЫҢ ТҮСІНІГІ, ЕРЕКШЕЛІГІ, ЖӘНЕ
2.1Денсаулыққа қасақана ауыр, орташа, жеңіл зиян келтіру түсінігі
Қылмыстық занда қылмыстың жалпы түсінігі берілген, сонымен бірге
Қылмыс құрамынын әрқайсысы оның субъективтік және объективтік белгілерімен
Денсаулыққа қарсы қылмыс құрамының белгілеріне мынадай 4 түрлі
Осы көрсетілген төрт белгінің біреуі жоқ болса, онда
Бұл жалпылама белгілер Қылмыстық кодекстің 15 және 20-баптарында
Түрлік белгілер дегеніміз барлық қылмыстарға ортақ, олардын, қоғамға
Мысалы, біреудің мүлкін ұрлағанда (ақша, зат, құжат т.
Басқа жағдайларда Қылмыстық кодекстің бір бабында қылмыс құрамының
Ерекше бөлімнің баптарыңда әдетте аяқталған немесе орындаушының тікелей
Мысалы, әйелді зордауға оқталғаңца онымен зорлап жыныстық қатынас
Бұл жағдайда да қылмыс кұрамы бар, бірақ ол
Бұл азаматтардын конституциялық кұкығын, бостандыктарын жүзеге асырудың негізгі
Мұндай құбылыска жол бермеу үшін қылмыстық занды дұрыс
Өйткені жана Қылмыстық кодекстін негізгі талабы қылмыстық жауапқа
Сонымен қатар жоғарыда атап айтқанымыздай біз тек қылмыстың
Жекелеген қылмыс құрамының мазмұнын терең ашу, олардың белгілерін
Кылмыстық құқық ғылымында мұндай белінудің негізі (критериясы) болып:
Негізгі қылмыс құрамында қылмысты ауырлататын немесе жеңілдететін жағдайлар
Егер қылмыс құрамыңда осы іс-әрекеттің негізгі белгілерінен басқа
Сондай-ақ кұрам қатарына 129-баптың 3-бөлігінде көрсетілген адамды ауыр
Формальдык, қылмыс құрамы деп зардабы болмайтын қылмысты айтамыз.
Мұндай құралымда қылмыс құрамын келте құрам деп атаймыз.
2.2 Денсаулыққа қасақана басқа да зиян келтіру түсінігі
1. Қылмыстық кодексте денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіргендік
Денсаулыққа қарсы қылмыстардың ең қауіптісі - ҚК 103
2.Бұл қылмыстың объектісі - басқа адамның денсаулығы.
3.Қылмыстың міндетті нышандары - қоғамға қауіпті іс-әрекет (әрекет
Денсаулыққа ауыр зиян келтіргенде күш жұмсалуы да (ұру,ату,
Кінәлі әрекетсіздік көрсету арқылы денсаулыққа ауыр зиян келтіргенде,
4.Денсаулыққа ауыр зиян келтіру түрінігі әр түрлі нышандармен
а) адам өмірі үшін қауіпті зиян;
б) соқыр болып қалу түріндегі зиян;
в) мақау болып қалу түріндегі зиян;
г) керең болып қалу түріндегі зиян;
д) органнан айырылу немесе органның қызметін жоғалту түріндегі
ж) денсаулыққа өмір үшін қауіпті өзге де зиян
з) еңбек қабілетінің кемінде үштен бірін тұрақты түрде
к) психиканың бүзылуы; .
л) есірткімен немесе уытты умен ауыру.
5 Денсаулыққа өмір үшін қауіпті ауыр зиян келтіру
6 Денсаулыққа келтірілген өмір үшін қауіпті зиянга мига
7 Көру, есту қабілеттерін немесе қандай да бір
Көру қабілетінен айырылу дегеніміз - адамның екі көзінің
8 Сот-медициналық сараптама бет-әлпеттің қалыпқа келгісіз бүзылу фактісін
9 Жалпы еңбек қабілетін тұрақты жоғалту дегеніміз -
10 ҚК 103-бабының 1-бөлігіндекәсіби еңбек қабілетін оралтқандық
11 Қанша айлығында болса да түсік тастау денсаулыққа
12 Қылмыстың субъективтік жағы тікелей немесе жанама ниетпен
13 Егер кінәлінің ниеті денсаулыққа ауыр зиян келтіруге
Қарастырылып отырган қылмыстың себептері мен мақсаты әр түрлі
14 Бұл қылмыс қүрамының сараланған түрлері ҚК 103-бабының
а) екі немесе одан да көп адамға қатысты;
б) адамның қызметтік жұмысын немесе кәсіптік немесе қоғмдық
в) кінәліге дәрменсіз күйде екені белгілі, сол сияқты
г) аса қатыгездікпен;
д) ұйымдасқан топпен;
е) жолдау бойынша;
ж) бұзақылық ниетпен;
з) әлеуметтік, ұлттық, нәсілдік, діни өшпендшік немесе араздық
и) жәбірленушінің мүшелерін немесе тінін пайдалану мақсатында;
к) бірнеше рет жасалса немесе оны бұрын осы
Осы аталған саралаушы нышандардың мазмұны адам өлтіру құрамының
Жәбірленушінің мүшелерін немесе тінін пайдалану мақсатында денсаулыққа қасақана
Екі немесе одан көп адамға қатысты әр уақытта
Қылмыстылықпен күрес қылмыс жасаудағы себептердің, оған мүмкіндік тудыратын
Егер қоғам экономикалық, әлеуметтік және саяси проблемалардың және
Қылмыстылықпен күрес нақты болуы керек жэне онымен күресу
Нақты қылмыстың себептері мен жағдайы ол: 1) тұтынушылықты,
Біреулердің тұрмысының нашарлауы солардың есебінен басқа біреулердің баюына
Материалдық күйдің болуы, адамды тағаммен, киіммен, үй-жаймен қамтамасыз
Қылмыстық жолмен алынған ақша неге жұмсалды деген сұраққа
Нарықтық экономикаға көшудің
Қылмыстылық жайында сөз қозғағанда мемлекеттік және қоғамдық қызметіндегі
Телевизорлар мен кинотеатр экрандарында зорлық-зомбылықты, алдау-арбауды, пайдақорлықты уағыздайтын
Бұл тармақтың екінші саралаушы нышаны ҚК 9б-бабында көзделген
ҚК 103-бабы 3-бөліғінде жәбірленушінің абайсызда қаза табуына себеп
Бұл саралаушы құрамның мәні - жәбірленушінің денсаулыққа ауыр
Адам өлтірғенде кінәді әрекетті де қасақана жасайды және
Қылмыс субъектісі - жасы 14-ке толған, есі дұрыс
Ал бұл көрсетілген баптың басқа баптардан айырмашылығы мынада.
Қылмыс құрамының объективтік жағы қоғамға қауіпті іс-әрекетпен (әрекетпен
2.3 Денсаулыққа қарсы қылмыстарды саралаудың маңызы
Денсаулыққа орташа ауырлықтағы зиян келтіргендіктің нышандары «Денсаулыққа келген
1 денсаулыққа келген ауыр зиян критерийлердің болмауы;
2 денсаулықтың бұзылуының үзақтыгы - үш аптадан (21
3 жалпы еңбек қабілетін 10 %-тен 33 %-ке
Қылмыстың субъективтік жағы - қасақана кінә. Кінәлі өзінің
Бұл қылмысты жасаудағы себептер мен мақсат әр қилы.
ҚК 104-бабының 2-бөлігі бүл қылмыс құрамының сараланған түрлерін
а) екі немесе одан да көп адамға қатысты;
б) адамның қызметтік жұмысын жүзеге асыруга не кәсіптік
борышын орындауға байланысты оған немесе оның жақындарына қатысты;
в) аса қатыгездікпен, сол сияқты кінәліге дәрменсіз күйде
г) ұйымдысқан топпен;
д) бұзақылық ниетпен;
е) әлеуметтік, ұлттық, нәсілдік, діни өшпенділік немесе араздық
ж) бірнеше рет жасалса немесе бүрын осы кодекстің
Денсаулыққа қасақана орташа ауырлықтағы зиян келтіру бірнеше рет
а) ҚК 104-бабында көзделген қылмысты кемінде екі рет;
б) егер ҚК 103-бабында көзделген қылмысты бұрын жасаған
в) егер КК 96-бабында көзделген қылмысты бұрын жасаған
Кінәлінің ниеті денсаулыққа ауыр зиян келтіру екендігі анықталып,
1-бөлікте көзделген қылмыстың субъектісі - жасы 16-ға толған
Сонымен қатар келесі бап Денсаулыққа қасақана жеңіл зиян
Денсаулыққа жеңіл зиян келтіру барысында денсаулық қысқа уақытта
Қылмыс құрамының объективтік жагы қоғамға қауіпті іс-әрекетпен (әрекетпен
«Денсаулыққа келген зиянның ауырлыгын сот-медицина тұрғысынан бағалаудың ережесінде»
Аталған нысандардың әрқайсысы қылмыстың аяқталған құрамын береді.
Сот практикасы көрудің және естудің нашарлауын, көптеп тырналран,
Егер денсаулыққа жеңіл зиян келтіріліп, нәтижесінде денсаулық қысқа
Қылмыстың субъективтік жагы кінәнің қасақана нысанымен сипатталады. ҚК
Бұл қылмыстық іс-әрекеттің себептері мен мақсаты әр қилы.
Қылмыстың субъектісі - жасы 1б-ға толған, есі дұрыс
Қылмыс құрамының объективтік жағына ұрып-соғу, басқа да тән
«Денсаулыққа келген зиянның ауырлыгын сот-медицина тұрғысынан бағалаудың ережесінде»
Егер ұрып-соққаннан кейін ешқандай көрнекті із қалмаса, сот
Тән ауыртатын өзге де күш қолдану әрекеттеріне ҚК
Жәбірленуші үшін ауырлау зардаптарға алып келетін ұрып-соғу немесе
Қылмыстың субъективтік жағы кінәнің қасақана нысанымен сипатталады. Кінәлі
Бұл қылмысты жасауға себеп қызғаныш, бас араздық, т.
Абайсызда ұрып-соққандық немесе тәнін ауыртқандық үшін қылмыстық жауаптылық
Келесі салыстыратын бабымыз азаптау.Азаптау дегеніміз - ұдайы ұрып
Жәбірленушінің зардап немесе азап шеккендігін анықтау мәселесін тергеу
Қылмыстың объектісі - адамның дербес қоғамдық қатынастар.
Оның объеістивтік жағы - ұдайы ұрып-соғу немесе өзге
Ұрып-соғудың міндетті нышаны оның ұдайылырында, яғни оны бір
Ереженің 12-тармағына сәйкес, азаптау және қинау дегеніміз –
Сарапшы жарақаттың бар-жоғын, оның сипатын, қай жерде екендігін,
Қинау дегеніміз - ұзақ уақыт ас-су бермей, суық
Азаптау дегеніміз - тәнді көп қайтара және ұдайы
Азаптап қинағанда кінәлі жәбірленушіге тән зардабын келтіреді немесе
Жәбірленушінің күйзелісін күшейту үшін неше түрлі құралдар мен
Қылмыстың субъективтік жағы тікелей ниетпен сипатталады, яғни кінәлі
Азаптау мына жағдайларда жасалса, ол қылмыстың сараланған түрі
а) көрінеу кәмелетке толмаган немесе кінәліге дәрменсіз күйде
б) екі немесе одан да көп адамға қатысты;
в) кінәліге жүктілік жағдайында екендігі белгілі әйелге қатысты;
г) азаптап;
д) жалдау бойынша;
е)әлеуметтік, ұлттық, нәсілдік, діни өшпенділік немесе араздық тұргысында
Аталған ауырлататын мән-жайлар бұл қылмыстың қоғамға қауіптілігін арттырады
Жәбірленушінің материалдық тәуелдікте болуы - оның кінәлінің толық
Басқа да қатынастарра байланысты тәуелділік болуы мүмкін: бағынышты
Басқа саралаушы нышандар ҚК 96 және 304-баптарында көзделген
3. ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАРСЫ ҚЫЛМЫСТАРДЫҢ БАПҚА БӨЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
3.1Денсаулыққа жан күйзелісі (аффект) жағдайында зиян келтіру “108
Қылмыстың объективтік жағы денсаулыққа кенеттен пайда болған жан
Бұл қылмыс жеңілдететін мән-жайларда адам денсаулығына қарсы жасалған
Жәбірленушінің осы қылмыстың жасалуына себеп болған құқыққа-қарсы және
ҚК 108-бабы бойынша саралау үшін жәбірленушінің кінәліге немесе
Кінәлінің қылмысты кенеттен пайда болған жан күйзелісі жағдайында
Қылмыстық іс-әрекеттің субъективтік жагы тікелей немесе жанама ниет
ҚК 108-бабының 2-бөлігінде осы мән-жайларда денсаулыққа қасақаыа ауыр
ҚК Жоғарғы Сотының Пленумы өзінің 1996 жылғы 20
Қылмыс объектісі - заңға қайшы қандай да бір
денсаулығы. Қылмыстың объективтік жағы денсаулыққа ауыр зиян келтіретін
Қылмыскер өзінің қылмыстық іс-әрекетін жүзеге асыру үшін әр
Күш қолданып тонағанда, қарақшылық жасағанда қылмыскерлер көбіне қорқытуларын
Мысалы, әрбір он жағдайдың біреуінде жәбірленушіге қылмыскер денсаулыққа
Қылмыстық жазаланатын әрекеттердің нысаналары, негізінен, шетел валютасы, бағалы
Сотталғандардың 36 % өз әрекетін жасырын бастаған, яғни
Бұрынғы қылмыстық заңда қастандықтан қорғану кезінде шабуыл жасаушыға
Қазіргі қолданылп жүрген Қылмыстық кодексте қажетті қорғаныс шегінен
Қылмыстың субъективтік жағы тікелей және жанама нысандағы кінәмен
Бұл жағдайда ҚК 66- бабын ескеру қажет, онда
Бұл қылмыстың себептері мен мақсатында криминалдық сипат бар.
Қылмыстың субъектісі - жасы 16-ға толған, есі дұрыс
3.2 Қылмыс жасаған адамды ұстау ушін қажетті шараларды
Кезінде денсаулыққа қасақана ауыр зиян келтіру дегеніміз -
Қылмыстың объектісі - қылмыс жасаған адамның денсаулығы.
Оның объективтік жағы- денсаулыққа ауыр зиян келтіретін әрекеттер
Қылмыстың субъективтік жағы тікелей және жанама ниет нысанындағы
Қылмыс жасаған адамды ұстау үшін қажетті шараларды
Бұл қылмыстық іс-әрекеттің себептері мен мақсатында криминалдық сипат
3.3 Денсаулыққа абайсызда зиян келтіру (111-бап.)
Қылмыстың объективтік жағы болып, белгілі бір жағдайларға байланысты
Бұл қылмыстың субъективтік жағы абайсыз кінәмен сипатталады:
а)менмендік танытып - адам өзінің әрекетінен (әрекетсіздігінен) денсаулыққа
б)ұқыпсыздық танытып - адам өзінің әрекетінен (әрекетсіздІгінен) денсаулыққа
Қылмыстын сараланған түрлері - екі немесе одан да
3.4 Қорқыту “112-бап.”
Өлтіремін деп немесе денсаулыққа ауыр зиян келтіремін деп,
Бұл қылмыстың міндетті нышаны - қорқытудың бос сөз
Қорқытуды жәбірленушінің субъективтік қабылдауында сақтықтың объективтік негіздері болуы
Бұл қылмыс формальды құрамға жатады, ягни басқа адамның
Қылмыстың субъективтік жағы тікелей ниет нысанындагы кінәмен сипатталады.
Бұл норма қылмыстық заңға бірінші рет кіріп отыр,
Емдеу тәсілі ретінде органдарын немесе тінін ауыстырып салу
Қорқытып алудан өз еркімен бас тарту да болады,
Күш көрсетуді денсаулыққа қауіптілік, ең алдымен, оның әкелген
Қазақстанның, ҚК 103-бабынна сәйкес, салған кезде өмірге қауіпті
Қаруды немесе қаруды алмастыратын затты қолдану қорқытып алушылық
Сол себепті ауыр дене жарақаты ҚК 95-бабының 3-бөлігіндегі
Пайдақорлық-зорлық қылмыстарының келте құрамының (бандитизм объективтік
Қылмыс объектісі - адамның өмірі мен денсаулығы, ал
Күш жұмсау дегеніміз - жәбірленушінің денсаулыгына жеңіл (ҚК
Таңдап алған «донордың» денсаулығына ауыр зиян келтірген немесе
Қылмыс құрамы формальды. Ол қылмысгық іс-әрекет (алуға мәжбүрлеу)
Кінәлі өзінің жәбірленушіні органды немесе тінді алуға мәжбүрлеп
Қылмыс субъектісі - жасы 16-ға толған, есі дұрыс
а)кінәліге дәрменсіз күйде екендігі көрінеу немесе кінәліге материалдық
б) көрінеу кәмелетке толмағанға қатысты;
в) екі немесе одан да көп адамға қатысты
7.2-бөлігі бойынша саралау үшін жәбірленушінің келісімі болуы міндетті
ҚК 33-бабының 3-бөлігінде сол баптың 1 және 2-бөліктерінде
Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулыгын қоргау туралы»
Қылмыстың объективтік жағы - медицина қызметкерлерінің кәсіптік міндеттеріне
Бұл қылмыстың субъектісіне (арнаулы субъект) қойылатын қосымша талап
3.5 Соз ауруларын жұқтыру «115-бап.»
Соз ауруы дегеніміз - жыныстық қатьшастар арқылы берілетін
Соз аурулары қоғам үшін едәуір қауіпті, ол патологиялық
Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын қорғау туралы»
ҚК 115-бабы өзінде соз ауруы бар екендігін білген
Қылмыстың объектісі - адам денсаулығы. Оның объективтік жағы
әрекетпен немесе әрекетсіздікпен сипатталады. Кінәлінің алуға тиіс.
Қылмыстың субъективтік жағы тікелей немесе жанама ниетпен сипатталады.
Кінәнің абайсыз нысаны қылмыстық менмендік түрінде болуы мүмкін,
Қылмыс субъектісі - жасы 16-ға жеткен, соз ауруымен
Бұл қылмыстың сараланган түрі - екі немесе одан
Ал 116 бап белгілі себептерге байланысты алынып тасталынған.
ҚОРЫТЫНДЫ
Жалпы өз дипломдық жұмысымды қорытындылай келе денсаулыққа зиян
Кейбір кездері дене жарақатын келтіру қылмыстық жауаптылыктан босатылуға
Дене жарақатын келтірудің субъективтік жағы 2 нысаннан тұрады:
Сонымен жоғарыда атап айтқандай мен дипломдық жұмыстың
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Нормативтік – құқықтық актілер:
Конституция 30.08.1995. Толықтырылған және өзгертілген 2007 ж.
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Комментарий к Уголовному кодексу Республики Казахстан. Под ред.
Арнайы әдебиеттер:
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 2007.
ҚР Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 27 мамырдағы нормативтік
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (ерекше бөлім). Алматы, 2007.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1999.–369
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 2001.–358
Алауханов Е.О. Пайдақорлық-зорлық қылмыстардың алдын алудың криминологиялық проблемалары.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі.-Алматы: ЮРИСТ, 2006.-1416.
Алауханов Е., Үмбеталиев С, Рахметов С. Қылмыс құрамы.-Алматы,
Бегалиев К. Предупреждения безнадзорности и правонарушении несовершеннолетних. Алматы,
Қылмыстық іс жүргізу кодексі .-Алматы: ЮРИСТ, 2003.-2076.
Ибрагимов М.А. Влияние юридической и моральной ответственности на
Ашитов З.О. Право суверенного Казахстана. -Алматы, 2001.-235с.
Раушанов С. Видео и преступность.-Алматы,1998.-168с.
Қылмыстық құқық (Жалпы бөлім). А.Н. Ағыбаев. Алматы
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж.
Қазақстан Республиксынық Қылмыстық іс жүргізу кодексі. 1997 жылы
өзгертулерімен.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі. 1997 жыл.
Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьялардың мәртебесі
туралы. ҚР 25.12.2000 жылғы №132-11 конституциялық заңы.
ҚР Президентінің "Прокуратура туралы" заң
21.12.1995. №2709 заңы.
ҚР Жоғарғы Сотының Бюллетені №9/2003 жыл.
Заң. Журнал, Алматы. № 3;9-12, 2004.
Проблемы казахского обычного права. С.Зиманов. Алматы, 1989 жыл.
Қазақстан Республикасының құқықтық саясат Концепциясы. – Қазақстан Республикасы
1995 жылғы 21 желтоқсандағы №2710 «Қазақстан Республикасының Ішкі
1995 жылғы 21 желтоқсандағы №2710 «Қазақстан Республикасының Ұлттық
1995 жылғы 21 желтоқсандағы №2709 «Прокуратура туралы»
1996 жылғы 1 сәуірде №2922 Қазақстан Республикасының Президенті
2005 жылғы 7 қаңтардағы №29-ІІІ «Қазақстан Республикасының Қорғанысы
2002 жылғы 4 шілдедегі №336-ІІ «Қазақстан Республикасының Қаржы
2005 жылғы 21 сәуірдегі №1557 Қазақстан Республикасы Президентінің
1995 жылғы 3 қазандағы №2483 «Қазақстан Республикасы Президентінің
2002 жылғы 18 наурыздағы «Әділет органдары туралы» Қазақстан
1995 жылғы 21 желтоқсандағы «Қазақстан Республикасының прокуратурасы туралы»
1998 жылғы 26 маусымдағы №233-І «Қазақстан Республикасының Ұлттық
1999 жылғы 15 наурыздағы №349-I «Мемлекеттік құпиялар туралы»
А.Я. Гинзбург, В.И. Григорьев, С.Ю. Алексеевский. Жедел-іздестіру қызметінің
Г.У. Дауленбаева. Право лица на ознакомление с информацией,
А.Н. Джумабеков. Теоретико-познавательные аспекты оперативно-розыскной деятельности. Алматы, 2001
А.С. Байкенжеев. Обеспечение прав человека в Республике Казахстан:
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
Б.Х..Толеубекова, К.Ж..Капсалямов, Б.К. Шнарбаев, Д.К.Бекишев Уголовно –
Уголовно – процессуальный кодекс РК.(Общая часть) Комментарий /
Д.Б. Бұғыбай Қылмыстық құқық, Жалпы бөлім, Алматы2003.247
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне түсінік. Жауапты авторлар:з.ғ.к. проф.
А.С. Нуралиева Обстоятельства, позволяющие не осуществлять уголовное
А.Н. Ахпанов, А.Л. Хан О понятии предварительного следствия
С . Мусабеков Амнистия – акт
Ж.Тыныштыкулы Роль прокурорского надзора в уголовном процессе
Конституция 30.08.1995. Толықтырылған және өзгертілген 2007 ж.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
Алауханов Е., Үмбеталиев С, Рахметов С. Қылмыс құрамы.-Алматы,
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 2007.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
ҚР Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 27 мамырдағы нормативтік
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
ҚР Жоғарғы Сотының 2007 жылғы 27 мамырдағы нормативтік
Д.Б. Бұғыбай Қылмыстық құқық, Жалпы бөлім, Алматы
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Алауханов Е., Үмбеталиев С, Рахметов С. Қылмыс құрамы.-Алматы,
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (ерекше бөлім). Алматы, 2007.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (ерекше бөлім). Алматы, 2007.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1999.–369
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Алауханов Е., Үмбеталиев С, Рахметов С. Қылмыс құрамы.-Алматы,
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 2001.–358
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Алауханов Е., Үмбеталиев С, Рахметов С. Қылмыс құрамы.-Алматы,
Д.Б. Бұғыбай Қылмыстық құқық, Жалпы бөлім, Алматы
Б.Қ. Төлеубекова Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу құқығы.
Қылмыстық кодекс Ерекше бөлімі
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы 2006 ж
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Алауханов Е., Үмбеталиев С, Рахметов С. Қылмыс құрамы.-Алматы,
Қылмыстық кодекс Жалпы бөлімі
Ағыбаев А.Н. Қылмыстық құқық (жалпы бөлім). Алматы, 1998.
24