МАЗМҰНЫ
Кіріспе 1
Ірі қарамалының арнайы сүтті тұқымдарының сипаттамасы 5
Қара-ала ірі қарасының тұқымы 6
Голитен ірі қарасының тұқымы 6
Әулие – ата асыл тұқымды ірі қарасы 6
Эстонияның қара-ала ірі қарасы 7
«Адал» аграрлық компаниясына қысқаша ақпараттық мәліметтер 7
Ірі қара малды азықтандыру 10
Жұмыстың әдістемелігі 11
Жұмыста пайдаланатын нормасын сілтемі 12
Зерттеу әдістері. 15
Табиғатты қорғау. 36
Жерді қорғау. 36
Суды қорғау. 37
Қорытынды. 38
Қолданылған әдебиеттер: 39
Кіріспе
Сүт - өте бағалы өнім. Олай дейтініміз, организмге оның
Сүт өсімдік және мал өнімдерімен қосылып, адам тағамының, биологиялық
Өнімнің сапасы және өнімді тасымалдаушы адамдардың жауапкершілігі төмен болғандықтан
Өнімге қойылатын талаптарға байланысты, оның сертификатталды әр түрлі шарттарда
Мынандай сұрақ туындайды: ен алдымен нені сертификаттау дұрыс-өнімді
Сана жүйесін сертификаттау екі мақсатта жүргізіледі, сана жүйесінің сертификатауын
Дипломдық жұмыстың мақсаты
Сүт фермасындағы сүт өндірісінің өмірлік сатыларынан жеке элементтердің бағасы.
Зерттеу жұмысы:
1. Дипломдық жұмыстың тақырыбы бойынша нормалық құжаттарды жүйелендіру.
2. Сүт өндірісіндегі табиғи-климаттық шарттарға мінездеме беру.
3. Сүтті бағыттағы сиырлар табынуы асым тұқымды және өнімділік
4. Фермадағы сүт өндіру технологиялық процестерге қойылатын талаптар.
5. Стандарт талаптарына сәйкес сүттің саналық көрсеткіштері.
Әдебиетке шолу
Сиыр сүтінің құрамы мен қасиеттері.
Сүт белогы табиғаттағы ең толық бағалы белок болып есептелінеді.
Сүт қанты лактоза деп те аталады. Осы сүт қанты
Микроорганизмдердің әсерімен сүт қанты ашиды, сол кезде әр түрлі
Микроорганизхмдердің түріне қалай сүт қышқылын, спирт қышқылын, пропион қышқылын
Сүттің сүт қышқылн түзіп, ашуы әр түрлі ірімшіктер, айран,
Сиыр сүтінің құрамында 6% дейін сүт майы болады. Сүт
Осы май қышқылдары мен Ғ витаминінің арасы бірдей деп
Сүтте адам организміне жететін барлық минералды заттар бар. Минералды
Фосфр тек сүйектің ғана құрамында болып қоймай, етте де,
Организмдегі барлық биохимиялық процестерге қатысатын микроэлементтердің көбі сүттің құрамында
Микроэлементтердің жетіспеушілігінен организмнің зат алмасу процесі бұзылмады [5].
Витаминде организмнің дұрыс қалыптасып, одан арғы қалыпты тіршілігі үшін
Ферметтерді биокатализатор деп те атайды. Олар, белоктадың майдың углеводтардың
Ферменттердің сүтті өңдеу, сақтау процестеріндегі маңызы да зор. Кейбір
Сүт түсінің ақ, аздап сарғыштау болатынын бұрын айттық. Ол
Ірі қарамалының арнайы сүтті тұқымдарының сипаттамасы
Тірілей салмағы басқа топтарға қарағанда онша үлкен емес, дене
Голландия ірі қарасының туқымы. Голландиялық қара-ала сиырының тұқымы өті
Қара-ала ірі қарасының тұқымы
Қара-ала ірі қарасы сүтті тұқымға жатқандықтан сүттілігі өте жоғары,
Голитен ірі қарасының тұқымы
Голитен сиырларының орташа тірімей салмағы 670 кг нан 700
Әулие – ата асыл тұқымды ірі қарасы
Дене тұлғасы жағынан голландия ірі қарасына ұқсайды. Орташа сүт
Эстонияның қара-ала ірі қарасы
Бұл тұқым сүтті тұқымға жатады. Кеуде, бел, арқа ашыртқалары
Швиц асыл тұқымды ірі қарамалы
Бұл тұқым сүтті етті бағытқа жатады. Сиырлардың орташа сүттілігі
Алатау ірі қала малы
Сүтті етіні тұқымға жатады. Ол Қазақстан мен Қырғызстанның өңтүстік-шығысында
Ірі қаралырының сүттілігі 2800-3500 кг, сүттің майлылығы 3,8-4,0%. Сүтті
«Адал» аграрлық компаниясына қысқаша ақпараттық мәліметтер
1932 жылы құрылған Әссери-Копперативтік басқаманың басында Соломонов Яков Макарович
1960 жылы бастап жаңадан үйлер салып, малдарды асылдандыру жұмысымен
1960-1970 жж. дейін шаруашылық бірнеше рет ол оның дамуына
Совхозға көп жылға пайдалану үшін жер бөлінді, соның ішінде
Жайлы жер аз болғандықтан ірі қара малды жыл бойы
«Асыл» совхозында 1971 жылы бас зоотехник Шамшур П.П. мен
1976 жылы Қазақ ССР-ның ауыл шаруашылық министрлігінің бұйрығы бойынша
1995 жылы мауысым айында «Ақсай» Акционерлік қоғам болып ауыстырылды,
ЖШС «Ақсай» мал өнімдерін және азықтық түрлерін шығарудағы фермерлік
Негізгі жұмыс бағыттары болып мыналар саналады:
- ІҚМ асыл тұқымдарын шығару;
- Сүтті өндіру және өткізу;
- Өзінің азықтық базасын өндіру;
- Өсімдік өнімдерін өндіру;
-Ауыл шаруашылық өнімдерін өңдеу
ЖШС «Ақсай» қарамағында қазіргі кезде 67 адам істейді.
Ауа-райы
Жаңбар дұрыс жауамағандықтан, топырақтын ылғалдылығының төмендігінен және ауа температурасының
Шаруашылық территориясы екінші таумыдала аймаққа жатады.
Судың негізгі көзі болып таудан көптеген арықтармен өзендермен ағып
Қыста ауа-райы салқын кейде жылы болады. Қалын қар тек
Шаруашылықтың таулы аймағында дәлді дақымдар, көкөніс, азықтық дақымдар, картоп
Малды өсірген кезде ең бір басты фактор болып малды
Ал дұрыс азықтандыру үшін егін шаруашылығы болуы тиіс.
Кесте бойынша қарағанда шабындық жер көлемі 1-3%, одан өте
Бар жер көлемінен суарылатын жер 2000 кг-30%, 2001-12%, 2002-30%,
Шаруашылық жері құрылымында негізгі орын шабындық алады (жылдар бойы
«Адал» компанияны жер көлемінің құрылымы
1-кесте
Барлық жер көлемі 2003 2004 2005
Шаруашылық жері жабындық 5004
3283
151 3484
2372
81 5261
3993
75
Жайылым 1030 1030 1293
Барлық жер көлемі 5261 3741 5261
Суарылатын жер 1565 464 1565
Басқа жер 257 257 -
Ірі қара малды азықтандыру
Азықтандыру – ол адаммен ұйымдастырылып, реттеліп және бақыланып отырыматын,
Сауылатын сиырларды азықтандыру. Әр табиғи климаттық және биохимиялық ауылдардағы
Азықтандыру нормасын физиологиялық жағдайыға байланысты анықтайды. Буаз сиырларға лактацияның
Жас сиырлардын күнделікті салмақ қосып өсуіне 5,0 к бірлік
Қысқы мерзімдегі рацион құрылымына пішен жазғы егістік сабаны (100
Жоспар бойынша 5000 кг сүт алатын суалу кезеңіндегі буаз
Жұмыстың әдістемелігі
Жұмысты орындау үшін осындай материалдарды пайдаландық:
-зоотехникалық есептің журналдары;
- сүт сауу тәсімдері;
-фирмада сүт алудағы пайдаланатын жабдықтары. (АДМ-8 агрегаты, сүт танкі
Жұмыста пайдаланатын нормасын сілтемі
Сүт және сүт өнімдеріне нормалық сілтеме
1. МЕМСТ 3622-68 Сүт және сүт өнімдері. Үйгіні талдау
2. МЕМСТ 3623-78. Сүт және сүт өнімдері. Пастериенді анықтау
3. МЕМСТ 3624-92 Сүт және сүт өнімдері. Қышқылдықты анықтаудағы
4. МЕМСТ 3625-84. Сүт және сүт өнімдері. Тығыздықты анықтау
5. МЕМСТ 3626-73 Сүт және сүт өнімдері. Құрғаз
6. МЕМСТ 3628-78. Сүт өнімдері. Қантылықты анықтау әдісі.
7. МЕМСТ 3627-84. Сүт өнімдері. Хлорлы натрийді анықтау әдісі.
8. МЕМСТ 3629-47. Сүт өнімдері. Спиртті анықтау әдісі.
9. МЕМСТ 5867-90. Сүт және сүт өнімдері. Майды анықтау
10. МЕМСТ 8218-89. Сүт тазалығын анықтау әдісі.
11. МЕМСТ 9225-84. Сүт және сүт өнімдері. Микробиологиялық
12. МЕМСТ 1392-84. Дайындалатын сүт және кілегей. Қабылдау ережесі,
13. МЕМСТ 22760-77. Сүт өнімдері. Майды анықтаудағы гравиметрлік әдісі.
14. МЕМСТ 23327-78. Сүт өнімдері. Белокты анықтау әдісі.
15. МЕМСТ 23452-79 Сүт өнімдері. Хлорорганикалық мөлшерін анықтау
16. МЕМСТ 23453-90. Сүт. Саматикалық клеткалардың санын анықтау.
17. МЕМСТ 24065-80 Сүт. Соданы анықтау әдісі.
18. МЕМСТ 24066-80. Сүт. Амиакты анықтау әдісі.
19. МЕМСТ 24067-80. Сүт. Су тотығын анықтау әдісі.
20. МЕМСТ 25101-82. Сүт. Қату нүктесін анықтау әдісі.
21. МЕМСТ 25179-90. Сүт. Белокты анықтау әдісі.
22. МЕМСТ 25228-82. Кілегей мен сүт.
23. МЕМСТ 26754-85. Сүт рН-ты анықтау әдісі.
24. МЕМСТ 26809-86. Сүт және сүт өнімдері. Қабылдау ережесі,
25. МЕМСТ 26754-85. Сүт. Температураны өлшеу әдісі.
26. МЕМСТ 27940-88. Сүт және сүт өнімдері. Жалпы бактерия
27. МЕМСТ 30305.1-95. Қайнатылған сүт консервілері.
28. МЕМСТ 29245-91. Сүт консервілері. Органоментік және физикалық көрсеткіштерді
Терминдер мен анықтамалар
Сана жөніндегі жетекшілік-өндірістің сана жүйесін көрсететін және сана санасындағы
Ақау-обьектінің қауіпсіздік талаптарына қатысты орындалатын талаптардың немесе берілген тапсырманың
Бақылау-дәйектердің негізінде және жасалынған тексеру процесінің фактісінің анықталуы.
Объективті дәлел - өлшеу, бақылау, сынау, нәтижесінде алынған фактілер
Хабарлау – сәйкес емес жағдайлардың пайда болуының алдын-алу мақсатындағы
Өндіріс – белгілі бір өнім түрін дайындауға арналған технологиялық
Технологиялық процесс – бір заттың жұмысын анықтайтын, қызметінің өзгеруін
Технологиялық операция – бір жұмыс орнында орындалатын біткен технологиялық
Арнайы процесс - өнімді сынау, бақылау арқылы нәтижесін көруге
Ескерту – бұл процестерге мыналар жатады: сварка, термикалық өңдеу,
Технологиялық құжат – графиктің немесе текстік құжат, онда бөлек
Технологиялық құралдармен жабдықтандыру – технологиялық процестерді іске асыру үшін
Технологиялық құрал-жабдықтар – белгілі бір технологиялық процесті орындау үшін
Өндірісті тексеру программасы – белгілі бір ережелерге бағынатын объектілер
Зерттеу әдістері.
Сүттің органолептикалық көрсеткіштерін анықтау.
Сүттің органолептикалық көрсеткіштеріне түсі, иісі, консистенциясы, дәмі жатады.
Сүттің түсін таза шыны цилиндр, комбада анықтайды. Жаңа сауылған
Сүттің дәмін ауызға азғантай ұсрттап, тілдің түбіне дейін шапйқап
Сүтің иісін бөлменің бірқалыптф температурасына анықтацды. Жаңа сауылған сүттің
Сүттің консистенциясы сұтті таза цилиндр немесе комбада шайқап немесе
Сүттің физикалық қасиетін анықтау
Сүтің физикалық қасиеттеріне тығыздығы, қату, қайнату температурасы, бетік керілуі,
Тығыздығы (МЕМСТ 3625-71) Сүттің тығыздығы 1,030 г/м немесе 30
Сондықтан зоотехникалық факторлардың немесе сүті жасанды қоспалар қосу есебінен
Тәжірибе: тік цилиндрге 200 мм сүт құямыз. Оған сүт
Сүттің тығыздығы кілегейін қалқып алғанда немесе басқа тұз, мода,
Сүттің химиялық құрамын анықтау.
Сүттің майлылығын (МЕМСТ-5867-67). Гербердің қышқылдық тәсілімен анықтау.
Таза май өлшегіш (Бутериметр) аламыз.
Май өлшегіштерді қара қарандашпен көмірлейміз. Жұмсақтауын алып жақсы жабылғанын
Мойына тимейтін етіп автоматпен 10 мл тығыздығы 1,82-1,81 күкірт
Үстіне клеткамен 10,77 мл сүт құямыз.
Қосылған ерітіңдегі 1 мл изоамин спиртін құямыз.
Май өлшегішті тығынмен берік етіп тығындаймыз.
Май өлшегішті сілкелемей аударып, араластырып, ішіндегі сүттің ақ белогын
Май өлшегішті ерітіндісімен бірге тығынан төмен қаратып 65-700С-тағы су
Сүт центрофугасына май өлшегіштерді бір-бірімен теңдік қалпын сақтайтындай етіп
Центрофугадаг алған май өлшегішті, қайтадан су ваннасына 5 минутқа
Су ваннасынан алынған май өлшегішті май мен ерітіндінің шекарасына
Егер бір сүттен екі мәрте майлылық анықтайтын болсақ, онда
Сүттің құрамындағы құрғақ затты, майсыз құрғақ зат қалдықтарын анықтау
Амоминийден жасалған стаканға екі дөңгелекғң дәкені салып, кептіргіш шкафқа
Салқындатылған стаканды өлшеп, салмағын жазып аламыз. Оған 3
Сүтті бар стаканды 1050С температурада 60 минутқа кептіргіш шкафқа
Сүтімен кептірілген стаканды кептіргіш шкафтан алып, эксикатарда салқындатып, бір
Құрғақ сүт мөлшерін мына формула арқылы анықтаймыз:
Қ
а- дәкесі бар стаканның кептіргеннен кейінгі салмағы (г);
б- дәкесі бар стаканның сүт құйып кепрітгенге дейінгі салмағы
в-стакан, дәке және сүттің кептірілгеннег кейінгі салмағы, г.
Сүт құрамының табиғылығын тексеру.
Сүттің табиғи құрамын бұрмалаушылық фермаларда, шаруашылықтарда су, көк сүт,
2 кесте Сүттің құрамын бұрмалауды анықтау.
Көрсеткіштер Күдікті сүтке қосылған
су көп сүт Су және сүт
Тығыздығы Төмендейді Жоғарлайды өзгермеуі мүмкін
Майлылығы Төмендейді Төмендейді өте төмендейді
Белогы Төмендейді Жағарлайды өзгермеуі мүмкін
Казеині Аздап төмендейді Жағарлайды өзгеріссіз қалуы мүмкін
Құрғақ зат Аздып төмендейді өзгермеуі мүмкін өзгеріссіз қалуы мүмкін
Сүтің қышқылдығын қайнату тәсілімен анықату.
Пробиркаға бірнеше милиметр сүт құйып, оны спиртовкаға не электроплитаға
Сүттің бактериялық ластануын анықтау.
Сүттік бактериялық ластануын МЕМСТ 8225-84 «Сүт және сүт тағамдары
«Адал» сүт өндіру технологиясының қысқаша сипаттамасы.
Сүтті бағыттағы сиыр өсірудегі басты мақсат барынша аса жоғары
Сиырдың сүтілігі оның тұқымына азықыландыру жағдайына, күтіміне, жасына,
Сиырлар мен олардың ұрпақтарының асыл тұқымдық қасиетін және оларды
3 кесте «Адал» өндірістік көрсеткіштері
Көрсеткіштер Жылдар
2000 2001 2002
1 2 3 4
Барлығы 1779 1774 1556
Соның інішде сирылар 200 600 600
Жалпы өндірілетін сүт, ц 48000 40800 31200
1 сиырдан алын-н сүт 5000 5100 5100
Тәулігінеқосатыны, гр 960 985 970
Алынған бұзау саны, б. 864 864 760
100 сиырдан алын. бұз, саны 90 90 95
Жас мал, бос 214 60 116
Оның ішінде сиыр бұзау 43 30 116
Оның ішінде бұқалық 30 - 11
Сатылған мал басы 30 - -
Соның ішінде сиыр 30 - -
Бұзаулалаған сиыр - - 15
«Адал» өндірістік қызметінің нәтижесі №3 кестеде көрсетілген.
3-ші кестеде лактация бойынша сауылған сүттің мөлшері жылдармен салыстырғанда
Жыл саын жас мал мен бұзаулалаған сиырлар, әр бас
Шикі сүттің алғашқы өңдеу технологиясы
Сүт - өте тез бұзылатын тағамдардың бірі. Сондықтан қабылданған
Сүтті алғашқы өңдегенде одан неше түрлі шығындар болады. Мысалы:
Сүтті өлшеу – фермада немесе сүтті жеке дайындаушылардан қабылдап
Сүтті тазалау – сүтті сауып алғаннан кейін бірден сүзгіден
Салқындату – жаңа сауылған сүтте микробтар бірден көбеймейді, тіпті
4 кесте
Сүттің температурасы, 0С 30 20 10 5 0
Бактеридцитік фазасы, сағ 3 6 24 36 48
Механикалық салқындатқыштар
Сумен салқындатқыш – бөлгіш науадан, сумен салқындататын бөлімнен және
Сүт ең алдымен бөлгіш науаға келеді, содан кейін салқын
Салқындатылған сүт әдейі арналған танктерде сақталады.
Сүт өндіру технологиялық процестердің стандартқа сәйкестігі.
Шаруашылықағы үздіксіз-цехты жүйдеп – сиырларды азықтандыру, зоотехникалық не ветеринариялық
Үздіксіз-цехтың негізгі элементтері болып: өндірістік, жүйені ұйымдасыру, жеке жән
Келесі шараларда жүзеге асыралады: малдың өнімділігінің және физиология қалқының
Жоғарыда аталған жүйе бойынша мынандай цехтарда құрастырады: буаз сиырларды
Бұл жүйеде төрт цехтен өзінше бір сүт өндіретін цехті
Технологиялық кесте бойынша сиырларды цехта ұстаудан келесі мерзімдері белгіленеді
Әрбір цехқа керекті орынды мына формула бойынша шығарады:
КМ=М х КД
Т
Мұнда: М-ферма қуаттылығы (сиыр саны)
КД-сиырларды цехта ұстау мерзімі, күн.
Т-технологиялық циклдік ұзаұтығы, күн.
Малдарды азықтандыру белгіленген нормаға сәйкес болуы тиіс. Рацион малдың
Азық мына келесі стандарт талаптарына сәйкес болуы тиіс. МЕМСТ
Ауыз суы стандарты МЕМСТ 2874-82.
Сиырлар механикаландырылған әдіспен саууға бейім болуы тиіс және МЕМСТ
Технологиялық жүйе.
Бұзалауға дайындау цехы. Бұл цехтың мақсаты- лактациядан кейін сиырларды
Сиырлардан цехқа түскен және шыққан күнде тірілей салмағына өлшеу
Цехта малды топпен ұстайды, байлаусыз. Әрбір топта25-50 бастан.
Малдың тәуліктік нормасын қарағанда оның қондылығын да есепке алу
Қысқа мерзімде малды суарғанда суды 8-120С дейін жылытып береді.
Бұзаулау цехы. Бұл цехта бұзауларды дұрыс тудырып алу және
Цех бөлмесінде бұзаулауға арналған бұзаулағанға дейінгі секциясы және екі
Цех құрамында бұзауларға арналған секциялық профилактория, ветеринариялық дәріхана жуатын
Жануарларды сиырлардың бұзаулауға дайындау цехынан туатын бөлімге бұзаулауына 10
Жануарлардың бұзаулауы мөлшері 3,0 х 3,0 – 3,5 м,
Өжірені астау мен науа болу тиіс. Өжіреде сиырларды
Сиырларды азықтандыру нормасы цехта көрсетілген рационға сйкес болады. Мастет
Сауын және ұрықтандыру цехы.
Бұл цехтың мақсаты-жаңа бұзаулаған сиырдаң сауын сүтін арттыруын қамтамасыз
Технологиялық топтың құрамы тұрақты болуы тиіс. Технологиялық топтың
Сүт өндіру цехына сиырларды ауыстыруды олардың буаздылығын анықтағаннан кейін
Сүт өндіру цехы.
Бұл цехтың мақсаты – сүт алу кезенінде сауылатын
Сауын және ұрықтандыру цехынан буаз сиырларды жіберуге дейін цехта
Малды озықтандыру тәулігіне 3 рет жүргізіледі. Тірі салмағын, қондылығын,
Сауу залдарында сиырларды механикалық сауады, ал жазғы периодта-жылжымалы сауатын
Бұзаулағанға 60 күн қалғанға дейін сиырларды жіберу керек.
Желін аурумен ауырмайтын сиырларды бұзаулауға дайындау цехына ауыстырады. Ауру
Шикі сүттің сапасы стандартқа сәйкестігі.
Сүт. Шаруашылықтардың әртүрінен сатып алынған сүттің сапасы өндірістік өңдеу
Осы стандартқа сәйкес, сүт дені сау сиырлардан, әртүрлі жұқпалы
Сүт сауғаннан кейін механикалық қоспалардан тазартылып 2 сағаттан кейін
Сүттегі май мен белоктың мөлшері сол аумақтағы базистік нормадан
5 кесте. МЕМСТ 13264-88 талаптары
Көрсеткіштер Сорт нормалары
Жоғары Бірінші Екінші
Иісі мен дәмі Сүтке тән басқа иісі, дәмі жоқ
Қышқылдығы, 0Т 16-18 16-18 16-20
Бактериалдық тазалығы, мыз/см3 эталонмен тазалау деңгейі. Соматикалық клеткалардың мөлшері
300 дейін
500 1
300-ден
500- дейін
1000 2
500-ден 4000 дейін
1000
Стандарт талаптарына сай емес немесе сиыр туғаннан кейін 7
Сүттің келесі партиясын, бактериалдық тазалығы мен ингибирлік заттарды зерттеп
Сүтті шаруашылықта, Ветеринарлық заңдылықта көрсетілген талапқа сай сақтайды. Сүтті
Жоғары сапалы сүт тағамдарын тек қана сапалы сүттен алуға
Түсінің ақаулары.
Көгілдір және көк түс. Сүтте пигмент түзейтін микроорганизмдердің, кейбір
Қанды. Машинамен сауу тәртібін бұзу, шаршыгүлді сорғалдақ тектес шөптерді
Сүттің құрамы
Көрсеткіштер Рұқсат деңгейі
Құрамы Нормада
Температура 1-70С
Қышқылдығы, рН 6,6Б
Майдың иодтық саны 30-40
Бос май қышқылдары, мэкв 1м 0,50-кем
Мыстың мөлшері, мг/1мл 0-0,6 –кем
Соматикалық клетка, мың/мл 500- кем
Бактерияның термотукодтылығы, 1мл 5000 – кем
Май қышқылы, бактерияларының споры 1 мл 100- кем
Ашу сынамасы Жақсы
Пестицидтер, миллионнан бөлігі 1,25 кем
Жуу дезинфекциялау заттары Болмау керек
Патогенді бактериялар Болмау керек
Жалпы бактерия саны, мың/мл 100 кем
Сүтті органолептикалық бағалау.
Сүттің органолептикалық зерттеулеріне түсін, дәмін, исін және консистенциясын анықтау
Түсі.
Цилиндр мөлдір шынысында күндізгі жарықта түсінің бірқалыптылығын анықтайды.
Дәмі.
Сүттің дәмін ауызға алып тілдің дәмді жақсы сезетін шет
Иісі.
Бөлме температурасында, сүттің иісін мұрынға шаршып, ауыз арқылы ауаны
Консистенциясы.
Таза шыны колбаның қабырғасы арқылы шайқағанда келесі құйғанда, біркелкі
Сиыр сүтінің органолептикалық, физико-химиялық көрсеткіштері.
Көрсеткіштердің аталуы Стандарт талаптары бойынша жіберілетін шектік мөлшері Зерттеу
Органолептикалық көрсеткіштері Иісі, дәмі Сүтке тән, бөгде дәмсіз, иіссіз.
Түсі Табиғи, ақ, ақшыл, кремдес Ақшыл сары.
Консистенциясы Сұйық, бірқалыпты Бірқалыпты
Физико-химиялық көрсеткіштері
Су мөлшері
Құрғақ зат
Май
Белок
Лактоза
Күл
Тығыздық
Қышқылдық
Сорттылығы
Температурасы, 0С
87,5 %
12.5 %
3,8%
3,3%
4,7%
0,7%
1,030 г/см3 30%
16-18%
жо5ары6 1,11
8-10
87,1%
11,5%
3,57%
3,2%
4,1%
0,61%
28-27 1,028 г/см3
18%
1
100
Сүт өндірісінің сапа жүйесін құрастыру.
Сүт өндірісінің сапа жүйесін құрастыру келесі сатылардан тұрады:
сертификаттау органына өтініш берушінің өтініш беруі;
сапа жүйесін алдын ала бағалау;
қорытынды тексеру және сапа жүйесін бағалау;
тексеру нәтижесін қарау және сапа жүйесіне сәйкестік сертификатты беру;
сертификатталған сапа жүйесін инфекциялық бақылау жүргізу;
Өндірістің өнімнің сапасын бағалауды сапа жүйесіндегі ақпаратты материалдардың негізінде
Сүт өндірісінің сапа жүйесін сертификаттау төлем ақысын тексеру нәтижесіне
сапа жүйесін алдын-ала бағалау;
сапа жүйесін қорытынды тексеру және бағалай;
инспекциялық бақылау;
Сүт өндірісінің сапа жүйесін сертификаттауда даулы жағдай туындаса өтініш
Сүт өндірісінің сапа жүйесін сертификаттау жұмысын өткізу тәртібі.
Сүт өндірісінің сапа жүйесін сертификаттағысы келген мекеме аккредиттеу сапасына
Сүт өндірісінің сапа жүйесін алдын-ала бағалау. Сапа жүйесін алдын-ала
Сапа жүйесін алдын-ала тексеруде сертификаттау органы бас сарапшы –
Комиссия өтінішпен бірге берілген материалдарға мына мақсатта анализ өткізеді:
- өндірістік сапа жүйесінің моделінің стандарт талаптарына;
өнімнің нормативтік құжаттарына қойылатын талаптар;
тәуелсіз жерлерден алынған өнім сапасы жайлы мәліметтер үшін;
қажет болған жағдайда комиссия мекемеден қосымша мәліметтер мен материалдар
Алдын ала бағалауды қорытындылау хат жүзіндегі тексеру нәтижесі жазылған
Сапа жүйесіндегі кемшіліктерін жойғаннан кейін өндіріс процедурада жазылғанбойынша қайталап
Сапа жүйесін қорытынды тексеру және бағалау.
Екінші этапты жұмысты өткізер алдында сарапшы-аудитор алдыңғы тексеру нәтижелеріне
Тексеру бағдарламасы жалпы алғанда мынларды қамту керек:
тексеру мақсаты;
комиссия құрамы, комиссия мүшелерін сапа жүйесі элементтерін тексеруге бөлу;
тексеру орнын;
тексерілетін мекеменің құрылымдарының аттары;
сапа жүйесінің тексерілетін элементтерінің аталуы;
жұмыстың календарлық жоспары және мекеме басшысымен кездесу;
ақпараттық құпияшылығына қойылатын талаптар;
өткізілген жұмыс жайлы мәліметті тарату.
Сапа жүйесін тексеру бағдарламасына бас сарапшы-аудитор қол қояды және
Сапа жүйесін тексеруде мыналар қамтылады:
мекмемен танысу;
алдын-ала кеңес өткізу;
мекемені тексеру;
анкета толтыру;
қорытынды кеңес;
тексеру жайлы есеп беру;
Комиссия мүшелерін мекемемен таныстыру. Себебі тексерілетін мекеме жайлы толдық
Алдын ала кеңес мына мақсатта өткізіледі:
тексерілетін мекеме басшы мен мамандарына комиссия мүшелерін таныстыру тексеру
Қорытынды-кеңесті өткізу күшін белгілеу және қажет болған жағдайда аралық
Мекеме бөлімшелерін тексеру графигін құрастыру.
Тексеруді өткізу мынаны қамтиды:
тексеру;
тексеру материалдарын сараптау;
қорытынды кеңеске алдын-ала қорытынды даярлау:
Тексеру, тексерілетін аймақтарды және құжаттарды оқып сұрау арқылы өткізілуі
Мекемені тексеріп болғаннан кейін комиссия тексеру нәтижесінде алынған нәтижені
Сертификат беру ұсынымында комиссия мына критерилерге жетекшілік ете отырып
сапа жүйесі 10-нан аз сәйкес емес жағдайлардан тұрса нормативті
сапа жүйесін нормативті құжаттарға сәйкес 10-нан көп сәйкестік емес
Тексеру барысында сәйкестік еместікті жоюды көрсетеді. Бұл тексеру кезінде
Тексеру нәтижесі бойынша есеп беру бас сарапшы аудитордың жетекшілігімен
Сапа жүйесінің тексерілгені жөніндегі есеп пен актіні бас сарапшы-аудитор
Егерде сапа жүйесі толығымен нормативті талаптарға сай келсе, бірақ
Кемшіліктердің жойылғанын тексеру сапа жүйесін қайталама тексеру арқылы анықталады.
Егерде сапа жүйесі толығымен нормативті құжаттарға сәйкес келсе бірақ
Экономикалық тиімділігін есептеу.
800 сиыр. 1 сиыр күніне 14 литр сүт
күніне: 800х14═11200кг
айына: 11200х30═336000кг═336х28000теңге═9408000теңге
336000х10(ай) ═3360000═3360х28000теңге═9408млн теңге
тауарлы өнімнің құны
3360т – 151
504 т сүт 1жылда бұзауға беріледі.
504 т+14 (өзіндік құн) ═7056 мың теңге (шығын)
3360х14═47040 шығын
3360т – 504 т═2856 т сүт (сатылатыны)
2856х28═79968 мың теңге
пайдаға салық 30 %═ 79968х30/100═23990
таза пайда ═79968 - 23990═55978 мың теңге
рентаб.деңгейі═55978х100/47040═19 %
Еңбек қорғау.
Еңбек адамдарын өмірі үшін қажетті материалдық, рухани және басқа
Жеке еңбек жалпы-қызметкермен жұмысберушінің арасында жазбаша нысанда жасалатын екі
Жеке еңбек шаршы жазбаша нысанда жасамады, кемінде екі дана
Қызметкерлер үшін екі демалысы күні бар бес күндік жұмыс
Өндірістік сипаты мен жұмыс ағдайлары бойынша бес күндік жұмыс
Демалыс уақыты күнделікті жұмыс ішінде қызметкерге демалу үшін жинақтап
Еңбекке уақытша жарамсыздық юойынша әлеуметтік жәрдем ақылар еңбекке уақытша
Табиғатты қорғау.
Адамзат қоғамы, табиғаттың бір бөлшегі ретінде осымен үздіксіз екі
Қазіргі кезде ауыл шаруашылығы өнеркәсіппен бірге қоршаған ортаны ластауда
Шаруашылықта өсуінің әсер етуінен, топырақ эрозияға шалдығады, құрайды, көп
Шаруашылықта табиғатты қорғауда мынадай шаралар жүргізіледі:
Жерді қорғау.
Қыста жүргізілген қар тоқтату, топыраққа көп ылғал жиналуына мүмкіндік
Эррозиямен күресу үшін дақылды жазыққа орналастырады.
Жасыл көшеттердің көлемі кеңейеді.
Өсімдіктің жауларын ұлы химикатты жерге себу әдісімен құрту.
Топырақтың құрғауы мен эррозиясымен күресу үшін егістікті қорғайтын орман
Малдың өлігі ескі-құсқыларды өңдейтін заводқа сүйек ұнын жасау үшін
Қи жинайтын орында сақталады және егістікке шығарылар алдында биотермиялық
Сүрленген шөп сүрлем салатын шұңқырда сақталады.
Суды қорғау.
Ірі қара малды суғару автоматтандырылған мал суғаратын машинамен жүргізіледі.
Ауыл шаруашылық техникаларын гараждан жанында жуады, ал жуынды су
Қорытынды.
Мен осы дипломдық жұмысымды қорыта келе кез келген өнім
Стандарттау, метрология және сертификаттау органының қауіпсіздігіне қамтамасыз ететін өнім
«Адал» сүт фермасындағы сүт барлық сапа көрсеткіштеріне сай. Осыны
Ұсыныс ретінде қосатыным:
«Адал» сүт фермасында ескірген қондырғыларды, құрал жабдықтарды жаңарту, сүтті
Егерде осы айтылған менің барлық ұсыныстарым жүзеге асса бұл
Қолданылған әдебиеттер:
«Сертификаттау»: К.Сағадиев; А.Смагулов; Б.Барақбаев; А.Қалиев.
«Мал шаруашылығы өнімдерінің технологиясы»: О.Мустафин; Б. Барақбаев. Алматы -1993ж.
«Ірі қара мал шаруашылығы»: Ж.К.Кәрімбаев; Ш.Д.Даленов; Д.Қ.Найманов [9] Қостанай
«Фермерлік іс»: К.А.Сағадиев; [5] Алматы – 1999 ж.
«Сүт өнімі»: Л.В. Әлімжанова: [2] Астана – 1998 ж.
«Сүт ісі»: П.В.Кугенов: [3] Мәскеу – 1974 ж.
«Ветеринарно-санитарная экспертиза, стандартизация и сертификация продуктов»: К.Е.Елемесов; Н.Ф.Шуклина. Алматы
«Молочное дело»: Н.В.Барабанщиков. Москва – 1983 г.
«Технология цельномолочных продуктов и молочно белковых концентратов» Москва –
«Технология молока и молочных продуктов» П.Ф.Дьяченко; П.С.Коваленко; А.Д.Грищенко. Москва
«Ірі қара шаруашылығы»: Б.Ысқақбаев; Алматы 1996ж. [8]
«Сүт және сүт тағамдары» Б.Барақбаев; Алматы 1989 ж. [7]
«Основы стандартизации, сертификации и метрологии» Москва 2003 г.
«Качество и безопасность сельхоздейственной пищевой продукции» - А.К.Смагулов Алматы
МЕМ СТ 3.15.1 – «Мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Өндірісті серификаттаудың
МЕМ СТ 3.15.2 – «ҚР мемлекттік сертификаттау жүйесі. Сапа
МЕМ СТ 3.15.3 – «ҚР мемлекеттік сертификаттау жүйесі. Өндірісті