ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
I-Бөлім. ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ НЕСИЕЛЕНДІРУ ЖӘНЕ ОНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ
1.1. Қысқа мерзімді несиенің қажеттілігі мен мәні 4
1.2. Қысқа мерзімді несиелендіру ұғымы мен сатылары 17
II-БӨЛІМ. ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ НЕСИЕЛЕР БОЙЫНША БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ТАЛДАУ
2.1. Клиенттің несиелік қабілетін анықтау әдістері 26
2.2 Қысқа мерзімді несиелеу бүгіні мен ертеңі 30
ҚОРЫТЫНДЫ 34
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР: 36
КІРІСПЕ
Қысқа мерзімді қарыздар беру банк ашуға Қазақстан Республикасының
Қарыздардың басым көпшілігі өнеркәсіп тиімділігін арттыруда оның ғылыми-техникалық
Жоспарлауға байланысты барлық мәселелерді, қарыз беру және оны
Банк мекемесі мен қарыз алушының арасындағы несиелік шарт
Қысқа мерзімді несиелендіру банктер арқылы коммерциялық негізде жасалып,
Банк мекемелері қысқа мерзімді несиелендіру қарыздарын өздерінде бар
Қысқа мерзімді несиелендіру үшін қажет қарыз және несие
Есеп айырысудың негізіне өнеркәсіптің көлеміне, қарай алдағы жылдың
Курс жұмысының мақсаты:
қысқа мерзімді несиелендіру шартымен жан-жақты танысу;
өз көзқарасым тұрғысынан қысқа мерзімді несиенің бүгін мен
жұмыс қорытындысы бойынша белгілі бір пікір жасау.
Жұмысты орындауда міндетім мынадай:
қысқа мерзімді несиелендіру бағыты мен маңыздылығын айтып көрсету;
қысқа мерзімді несиелендіру бойынша қарыз қабілеттілікті анықтаудың әр
Қазақстан экономикасындағы қысқа мерзімді несиені тұтынушы салаларға талдау
Әдістемелік негіз ретінде ҚР Президентінің "ҚР Ұлттық банк
Жұмыс кіріспе, 2 бөлім және қорытындыдан тұрады.
I-Бөлім. ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ НЕСИЕЛЕНДІРУ ЖӘНЕ ОНЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ НЕГІЗГІ
1.1. Қысқа мерзімді несиенің қажеттілігі мен мәні
Ақшадан кейін ізінше несиені ойлап шығару адамзаттың данышпандық
Несие қатынастары алғашқы қауымдық құрылыстың мүліктік жіктеліп ыдырауы
Өсімқорлық несиеге тән белгілер: несие берушілер көпестер, саудагерлер,
Ал капиталистік несие, капиталистік өндіріс әдісінен туындап, қарыз
Біріншіден, қарыздар бойынша. Өсімқорлық несие алушылар — ұсақ
Екіншіден, қарызға берген ақшаны пайдалану әдіс бойынша. Өсімкорлық
Үшіншіден, экономикалық маңызы бойынша. Өсімқорлық несие өндірістің құлдырауына
Төртіншіден, өсімақының шығу көзіне байланысты. Капиталистік несие үшін
Бесіншіден, өсімақының деңгейі бойынша. Өсімқорлық несие үшін өсім
Сонымен, қарыз капиталы деген капиталист — меншік иесінің
Несие ұдайы өндірістің ажырамас бөлігі. Тауарлы өндіріс
Бірақ несиенің пайда болатын ортасын өнімін өзі қолданатын
Өндірістегі капиталдың (қаражаттың) қайталама айналымы мен айналымы —
Кәсіпорындардағы еңбек құралдары мен еңбек заттарының құны өзінің
Ақша қорының уакытша бөлініп шығуының себептері:
Біріншіден, негізгі капиталдың өндіріс процесінеде бірте-бірте тозуы. Еңбек
Екіншіден, дайын өнімдерді сату мен шикізаттар және қосалқы
Үшіншіден, еңбекке ақы төлеу мерзімі мен дайын өнімді
Төртіншіден, үдемелі ұдайы өндірістің қалыпты жұмысын қамтамасыз ету
Сөйтіп, өндірістік капиталдың қайталама айналымы, сөзсіз, уақытқа бос
Қарыз капиталының жинақталатын екінші көзі — мемлекеттің уақытша
Қарыз капиталы құрылымының үшінші көзі халықтың жинағы. Ол
Ақша жинақтаудың бұл аталған негізгі көздерінен басқаларын да
Ақша қаражатын жинаудың ерекше формасы — ол банктердің
Қорыта айтқанда, қарыз капиталы (қоры) өндіріс және айналыс
Теориялық жағынан капитал жинақтаушы барлық субъектілердің мүмкіндіктерінің көптігіне
Соңғы жылдары қарыз капиталын жинақтау процесінде несие жүйесі
Экономикадағы қарыз капиталын жинақтау негізінен үш формада жүреді:
Мемлекет ьюжет ақшажинақтауды үш формада: несие жүйесінде әр
Халықтың уақытша бос қаражатын жинау формалары әр түрлі:
Қазіргі уақытта несие мекемелері халықтың ақша қаражатын тартудың
Капиталды жинау барлық кезде бірдей болатын тұрақты фактор
Жинақталған ақша ел экономикасын инвестицияландырып капиталға айналады. Ақшаның
Несие қатынастарының нақты көрінісін несиенің формалары мен түрлері
Коммерциялың несие — ол тауар өндірушінің басқа тауар
бұл несиенің көлемі сатылуға тиіс тауарлар қорының көлемімен
бұл несиенің көлемі ел экономикасының жағдайына байланысты өзгереді,
бұл несие тек бір бағытта қозғалыста жүреді: оны
Қорыта айтқанда, коммерциялық несиенің банктік несиеден басты ерекшелігі
Банктік несие ол банкте шоғырланған қаражат қорының клиенттерге
Біріншіден, коммерциялық несие тауар түрінде берілсе, ал банктік
Екіншіден, коммерциялық несие мен банктік несие бір-бірінен, субъектілер,
Үшіншіден, коммерциялық несиенің шектеулері банктік несие берумен жойылады,
Төртіншіден, бұл екі несиенің динамикасы (өсуі) де біркелкі
Банктік несиені экономиканың кез келген салалары пайдаланады: өндірістің
Несиенің негізгі екі формасын коммерциялық және банктік несиелер
Ауыл шаруашылық несиесі — ол ауыл шаруашылығындағы негізгі
Шаруашылықаралық несие — бұрынғы КСРО-да кең қолданылған несие
Шаруашылықаралық несиенің басқа несиелерден айырмашылығы: бұл несие субъектілері,
Мемлекеттік несие — ол мемлекет пен жергілікті үкімет
Заемдар мемлекетке уақытша қосымша табыс түсіргенмен, кейін қарызды
Халықаралық несие деп мерзімді белгілеу, процент төлеу және
Әлемдік шаруашылық қатынастардың интернационалдануына, халықаралық еңбек бөлінісіне және
Халықаралық несие қатынастарына несие беруші және қарыз алушы
берілетін мерзіміне байланысты — мерзімнен тыс (тәуліктік, апталық,
Қысқа мерзімді несие айналмалы капиталдың қозғалысынан туындайтын қарыздардың
қызметіне байланысты — коммерциялық несие — тікелей сыртқы
несие түріне байланысты — ол тауарлы, импортшыға экспортшы
валюталық байланыстылығы ақша түрінде беретін несиесі;
несие валютасы бойынша — қарыздар мемлекеттің валютасымен.
қамтамасыз етілуі бойынша — қамтамасыз етілген (тауар қажеттерімен,
бланктің, яғни қарыздардың міндеттемесімен (бір кісі қол қойған
берілуі бойынша — қарыздардың шотына жазу), акцептті (төлеуге
Қысқа мерзімді несиенің түрлері ол ұйымдастыру экономикалық нышандарына
Несие түрлері төмендегі жағдайларға байланысты жіктеледі:
несиемен қамтамасыз етілетін ұдайы өндірістің сатысына.
Өнім өндіретін шаруашылық субъектісі несиені құрал-жабдықтар алуға, шикізат,
экономиканың салаларында қолдануына. Өнеркәсіп мекемесіне берілген несие өнеркәсіптік
несиенің қамтамасыз етуіне. Тікелей қамтамасыз етілген несиеге, мысалы,
несие үшін төлем. Несие ақылы және ақысыз болып
Дегенмен, бұрынғы және қазіргі тарихта ақысыз несие берілетін
Қорыта айтқанда, әлемдік банктік іс-тәжірибеде несиенің басқа көптеген
Әрбір экономикалық категорияның мәні оның атқаратын қызметінен көрінеді.
Айырбас процесінде уақытша бөлініп шыққан құнды кейін өзінен
Сонымен, несиенің қайта бөлу қызметіне құнды бөлу қасиеті
Қайта бөлуді несие ресурстарын пайдаланушы субъектілердің әр түрлі
Несиенің қайта бөлу қызметін бірсыпыра айрықша белгілері бар:
несиенің қатысуымен қоғамның тек бір жылда өндірген материалдық
несиенің қатысуымен тек ұлттық жалпы өнім ғана емес,
несиенің қайта бөлу қызметінің елеулі белгісі уақытша
несиенің қатысуымен уақытша бөлініп шыққан құнды беру делдал
Несиенің келееі атқаратын қызметі — нақты ақшаны несие
Нақты ақшаны несие операцияларымен алмастыру үшін бірсыпыра алдын
дамыған банк жүйесі мен төлем айналымын ұйымдастыруда, оның
экономикада төлем тапсырмасы немесе міндеттемесі бар төлем кұжаттарының
орталық банктердің несие ақшаларын эмиссиялауы (шығаруы). Несиенің қызметтерін
Несиенің экономиканы дамытудяғы маңызы деп несиені қолдану әдістерін
Несиенің маңызы, сонымен бірге оны қолдану аясы елдің
Акционерлік компаниялардың пайда болып, олардың акциялар шығаруы, бюджетін
Қарыз үшін төлем (пайыз немесе сыйақы) — ол
Қарыз пайызы тауарлы өндірістің негізінде кейінірек пайда болды.
Қарыз пайызы меншік иесінің басқа біреуге белгілі бір
Қарызға берілген құнды мына формуламен өрнектеуге болады:
АА1, немесе А1 А = АА
бұнда А қарызға берілген құн;
А1 борыштың өскен сомасы;
қарызға пайыз түрінде қосылған өсім (несие үшін ақы).
Несие келісіміне қатысушы жақтардың мақсаты — пайда табу.
Пайыздың мөлшері: нақты бекітілген (немесе есепке алынған) және
Нақты бекітілген (есепке альшған) пайыз мөлшерін, әдетте, ресми
Несиені беру кезінде келісімшартта бүкіл несиені пайдалану мерзімінде
Қорыта айтқанда, қарыз пайызының барлық формаларын қолдану механизмі
Біріншіден, қарыз пайызының деңгейін макроэкономикалық факторлар айқындайды, яғни
Екіншіден, пайызды есептеу және төлеу екі жақты шартта
Әдетте, пайыз немесе ай сайын немесе тоқсан сайын
Үшіншіден, пайыз төлеу көзі операция сипатына байланысты өзгереді.
1.2. Қысқа мерзімді несиелендіру ұғымы мен сатылары
Қысқа мерзімді несиелеудің қазіргі жүйесі нарықтық қатынастарды қалыптастыруға,
1. Несиелендірудің қазіргі кестесі неғұрлым еркін, ешқандай деректілік
2. Несиелендіру жүйесінің бекітілуі, яғни арнайы ереже
3. Несиелендіру келісім негізінде жүзеге асырылып, коммерциялық мінезде
4. Несиелендірудің қазіргі жүйесінің банк ресурстары мен пруденциалды
5. Әлемдік тәжірибеде кең қолданылатын несиені қамту формасына
Банктік несиелік жүйе дегеніміз несиелеу субъектілерінің арасындағы несиелік
1. Банктік несиелеу субъектілерінің өзара экономикалық қарым-қатынастарын ұйымдастыру
2. Банктік несиелеудің әдістер мен тәсілдерінің жинытығы;
3. Несиелік портфельді басқару және несиені уақытында қайтаруды
Банктің несиелік жүйесі екі жақты сипатталынуы мүмкін:
а) институтционалдық құрылымымен;
б) несиелеу жүйесінің субъектілерінің қызмет ету формаларын
Банктің несиелік жүйесінің институционалдық негіздерін несиелік қатынастардың субъектелері
Клиенттің банктік несиеге деген қажеттілігі айналым капиталының айналым
Банк айналым капиталының әрбір айналым кезеңі аралығында клиентке
Несиелеу объектісін кепілмен, кепіл затымен шатастыруға болмайды. Кейбір
Несиелеу объектілері ретінде бағалы қағаздарды қарастыруға болады. Егер
Қысқа мерзімді несиелендіруді жүзеге асыру үшін банк несиелік
Қарыз белгіленген көлемнің шегінде беріледі, оны банк мекемесі
Тауарлық-материалдық құндылықтар мен шығындар несиелендіруге қалдық баланс бағасымен
Шаруашылық шартта қарастырылғандай, товарлық—материалдық құндылықтар жеткізіп берушілердің қоймасында
Жолдағы материалдық құндылықтар (тауарлар) жеткізілу уақыты шартта қарастырылғандай,
Жіберілген, тапсырылған товарлар мен көрсетілген қызметтер несиелендіруге төлем
Коммерциялық банктер қолданатын несиелеу әдістерінің бірнеше реті бар.
Несиелеу әдістері де коммерциялық банктермен клиенттердің арасында қалыптасатын
Банктік несиелеу әдістері клиенттің айналым капиталынын айналым заңдылықтарымен
клиенттің сатып алатын шикізаттарының материалдық құндылықтарының, оның қоймасына
клиенттің өндіріске шығындар жұмсап, оларды өтеу тәртібімен;
ағымдағы төлемдерді жүргізу жиілігімен.
Әрине, клиентке несиені жоғарыда аталған әдістердің біреуін қолдана
1. Арнайы қарыз шоты;
2. Жай қарыз шоты;
Мысалы: егер банк аралас әдіспен клиентті несиелейтін болса
Несиелеу әдістерінің қарыз алушы клиенттің алған несиені мақсатты
Несиелеу әдістерін дұрыс таңдау — несиелік портфельдің сатылауын
Қазіргі кезеңде көп жағдайларда коммерциялық банктер клиентке несиені
Аралас әдіспен несие беру немесе клиенттің атына шот
Товарлы-материалдық құндылықтардың қалдықтары бойынша жай қарыз шоттан несие
Товарлы материалдық құндылықтардың қалдықтары бойынша несиелеу берілген несиенің
Аралас әдіспен немесе айналым сальдо арқылы несиелеу —
Мысалы: айналым сальдосы арқылы несиелеу кезінде клиентке бір
Аралас әдіспен клиентке несие беру клиенттің айналым капиталының
Мысалы: айналым капиталының кейбір айналым активтердің немесе ақшалардың
Мысалы: Жылдың белгілі бір маусымында клиенттің тауарлы материалдық
Айналым капиталдарын қалыптастыру үшін және жыл бойы өндіріс
Қазіргі кезде тәжірибеде көп жағдайларда жай қарыз шотын
Қазіргі кезде, Қазақстанда коммерциялық банктердің клиенттерге беретін несиесі
Жай қарыз шоты арқылы клиенттерге несие беру тәжірибесі
Коммерциялық банктерде несиелік саясатты қалыптастырып және оны жүзеге
Несиелік қалыптастыру несиелендіру деңгейімен салыстырғанда құзыры ауқымдылау және
Егер несиелендіру департаменті клиентпен несиелік қарым-қатынастарды ұйымдастырудың ағымдағы
Несиелік комиеттің құрамына мүше болып әрбір департамент басшылары
Коммерциялық банктердің несиелік саясатын қалыптастыру үшін арнайы кәсіби
Шетелдік тәжірибеде несиелік саясатты несиелік меморандум деп атау
Несиелік мониторинг дегеніміз несиелік портфельді басқарумен байланысты және
Несиелік портфельді басқарудың тиімділігінің алғы шарттары несие беру
Егер несие беру тәртібін ұйымдастыру неғұрлым кәсіби жоғары
Егер несие беру тәртібі дұрыс кәсіби деңгейде ұйымдастырылмаса
Несие беру тәртібін ұйымдастыруға байланысты коммерциялық банктерде арнайы
Несие беру тәртібін тиімді ұйымдастыру коммерциялық банктердегі қызметкерлердің
Несие шартында қарастырылғандай, қысқа мерзімді қарыздарды беру және
Бірінші рет қарыз алушыға қарыз берерде, банк міндетті
Қарыздар тәртіп бойынша ақша аудару жолымен беріледі. Қажет
Қарыз алушыларды несиелендіру арнайы қарыз шоты бойынша жүргізілуі
Осындай тәртіппен, товарлық-материалдық құндылықтардың айналымға түсуін тоқтатпайтын және
Ірі мақсатты бағдармаларды несиелендірген жағдайда, банк несие ресурстарының
Ауылшаруашылық мекемелеріне қысқа мерзімді қарыздар ағымдағы жұмыс мақсаты
Жоспарды орындау кезінде, өндірістің көлемі мен жағдайының өзгеруі,
Сауда және жабдықтау-өткізу ұйымдарын несиелендіру банктің қарыз алушымен
Несие шартында талап еткенге дейінгі қарызды пайдаланудың ең
Жаңадан сенімділік қарыз беру шешімін банк қарыз алушы
Сенімділік қарыздар бойынша пайыз мөлшері банк пен қарыз
II-БӨЛІМ. ҚЫСҚА МЕРЗІМДІ НЕСИЕЛЕР БОЙЫНША БАҒАЛАУ ЖӘНЕ ТАЛДАУ
2.1. Клиенттің несиелік қабілетін анықтау әдістері
Несиелік шарт жасағанға дейін банк қарыз алушының өтініші
бұрын алған қарыздарын дәл уақытында төлеп, басқа да
қарыз алушы балансының өтімділігі, айналымдағы қаржылары мен алған
барлық қарыздық міндеттемелерінің, сонымен қоса сұралатын қарыздарының орнын
шаруашылық айналымындағы өз айналым қаражаттарының қолда бары жеткілікті
Банк мұндай талдауды қарыз алушының өткен кезеңдердегі бухгалтерлі
Сондай-ақ қарыз алушы жеке тұлғалардың төлемділік қабілетін айқындайды,
Талдау негізінде банк қарыз алушыға қарыз беру мүмкіндігін
"6 Си"
1. Character
2. Cash, Capital
3. Capacity
4. Collateral
5. Conditions
6. Control
I Insuranse
PARTS
P purpose
A amount
R repayment
Tterm
2)f,U