Мазмұны
Кіріспе 2
Арал тағдыры – адам тағдыры 3
Балқаш көлінің экологиялық жағдайы. 7
Қорытынды 10
Қолданылған әдебиеттер 11
Кіріспе
Арал – Балқаш тағдыры бүгін барша
КПСС Орталық Комитетінің Саяси Бюросы Арал
1988-2000 жылдары суару және коллектор-дренаж жүйелерін
1988 жылы сентябрь айында КПСС Орталық
Арал тағдыры – адам тағдыры
ХХ ғасырдың қателігі, адамзаттың өз қолымен
Арал маңындағы тұрғын халықтың денсаулығы дабыл
Арал секілді көз шарасындай теңізден бір-ақ
Арал мен Арал бойында отырған елдің
Бұл маңдағы адамдардың ең ауыр ауруларға:
Сырдарияға улы химикаттардың мөлшерден тыс (7-10
Осыған орай комитет мүшелері бірінші кезектегі
Арал сияқты үлкен теңіздің бұлайша тез
Арал айнала төңірегінде, тірлік кешіп жатқан
Арал теңізі – Қазақстанның інжу маржаны,
1960 жылдардан бастап Арал өңірін игеру
Оның үстіне ауыл шаруашылығының басқа да
- жергілікті жердің тарихи-табиғи ерекшеліктерін ескермеу.
-ауыл шаруашылығын дұрыс жоспарламау, судың қорын
- суды өте көп қажет ететін
- жерді игерудің агротехникалық шараларын сақтамау
-табиғат ресурстарын пайдаланудағы жіберілген қателіктер мен
Осы аталған фактілер Арал теңізі экожүйесіндегі
Арал теңізінің болашағы дүние жүзі халықтарын
Шошыну
Арал кеуіп кетпесін… Арал кеуіп…
Марал кеміп кетпесін, марал кеміп.
Қашқан киік жаутаң көз отты ұшқыны,
Талмау жерден тиеді маған келіп.
Кім атты екен?
Қалғанда құлап бәрі
Текелері болыпты-ау ұнатқаны.
Келін мінез кеселсіз құралайды
Сағынады-ау Сарыарқа бұлақтары.
Жылап кетті-ау үйірде лақтары,
Сыңсып қалды-ау Сарысу құрақтары.
Сырнай – дала жаз келсе түрленді
Таңнан тыңдап түзеймін күй кемдігін.
Сыңар аққу көргенде сескенемін
Ей, адамдар, қайда деп білгендігің?!..
…Кәусар бастау былғанса таза бұлақ,
Оққа ұшқандай қаламын таза құлап.
Адал суды арамдап кеткен жанға,
Зығырданым қайнайды жаза құрап.
Су сарқылса, аң көрсе жаман өлік,
Зәрем кетер қалардай далам кеміп,
Болашақтан ұялам: біздерді айтып,
Бұл жерге де кетті дер адам
(К. Салықов)
Балқаш көлінің экологиялық жағдайы
Балқаш туралы
Атақ-даңқы сыртынан ғашық еткен,
Жолым түсті Балқашқа осы көктем…
Көлдің көркін көрдім де үнсіз қалдым,
Көкірегімді бір сезім осып өткен.
Көк толқында ойнайды өңір күйі,
Сол толқындай толқиды көңіл жиі.
Жағалауда жабырқау арбияды,
Балықшының баяғы өмірлі үйі.
Ұялтқан көзге нұр, санаға сыр,
Мына сурет елес боп қалама құр?
Көлдің суы қоштасқан ару қыздай,
Жағалаудан алыстап бара жатыр.
Ғасырларда тудырған мыңдап аңыз,
Көлсіз жетім емеспе бұл даламыз?
Қолдан асыл жасаған дұрыс шығар,
Шын асылды жоғалтсақ, кім боламыз?!
(C. Піскенбаев)
Балқаш көлі – Қазақстандағы ең ірі
Балқаш көлі шөлейт және шөл табиғат
Ұзақ жылдар тіршілігі тыныш болып келген
Іле – Балқаш алабының ауыл шаруашылығында
Іле – Балқаш экожүйесіндегі өзгерістер өте
Іле бойында және көл жағасындағы тіршілік
Іле – Балқаш алабы Қазақстандағы тарихи
Бұл өңірдегі экологиялық ірі мәселелер қатарына
Балқаш көліне әр түрлі химиялық тыңайтқыштар
Қорытынды
Қорыта айтқанда, қоршаған ортаға, табиғатқа, өмірге
Бұл бағыттағы ең басты шаралардың бірі
Аяулы табиғат – алтын бесігіміз, адам
Қолданылған әдебиеттер
Ә.Бейсенова, А.Самақова, Т. Есполов, Ж. Шілдебаева
М.Н.Биғалиев – “Аралым – арым, Балқашым
1