ЖОСПАР
КІРІСПЕ 2
ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАТЕРЛІ НЕГІЗГІ ФАКТОРЛАР 3
1. ЕСІРТКІ ЗАТТАР ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ 3
2. ЗИЯНДЫ ДАҒДЫ ТУДЫРАТЫН ЗАТТАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ
3. АЛКОГОЛЬ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ 6
4. ДЕНСАУЛЫҚ ЖӘНЕ ТЕМЕКІ ШЕГУ 8
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 10
КІРІСПЕ
Валеология жөніндегі сөздердің назарыңызға ұсынылып отырған
Біздің қоғамымызға әлі күнге дейін «дені
Бұл әдістемелік нұсқау тек студенттерге ғана
Авторлар жинақтың мазмұнына безендірілуіне байланысты барлық
ДЕНСАУЛЫҚҚА ҚАТЕРЛІ НЕГІЗГІ ФАКТОРЛАР
1. ЕСІРТКІ ЗАТТАР ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ
Денсаулық және алкоголь;
Денсаулық және темекі шегу;
Денсаулық және наркотикалық заттар;
Залалды заттардың әлеуметтік әсері;
Наркотикалық зат (көне заманнан бері қарай
Токсикомания – кейінгі кезде пайда болған
Зиянды дағдылар: темекі тарту, арақ-шарап ішу,
Денсаулық және наркотикалық заттар: Наркотикалық заттар
Бұл тараудың негізгі мақсаты оқушыларға және
Адам денсаулығына зиян келтіретін дағдылар :
Дағды-бір немесе бірнеше қимылды бірнеше рет
Адамның көңіл-күйі көтеріле түседі.
2. ЗИЯНДЫ ДАҒДЫ ТУДЫРАТЫН ЗАТТАРДЫҢ ҒЫЛЫМИ
Тәуелдік тудыратын заттардың өздерінде травиальды және
1) алкагольді- барбитурат түріндегі итил спирті,
2) Амфетомен түріндегі химиялық қосылыстар (амфетомин,
3) Кокаин түрінде улы заттар
4) Конопля түріндегі улы қосылыстар (марихуана,
5) Галлюциноген түрінде улы заттар
6) Ката түріндегі улы қосылыстар (catna
7) Апайын түріндегі улы заттар (морфин-рак
8) Эфирлі ерітінділер (толуол, дихлофос, дихлорофос
Осы кезде есірткі мен улы қосылыстар
3. АЛКОГОЛЬ ЖӘНЕ ДЕНСАУЛЫҚ
Ішімдіктің организмге әсері- 1. Анестезон; 2.
А-ашыту арқылы спирттер алу кезінде түзілетін
Ә-көмір сутектерді тотықтыру, қанықпаған көмір сутектерді
Б-рухани және әлеуметтік кері кетуге әкелетін;
В-сезімтал нерв талшықтарын бүлдіру арқылы жалпы
Г-алкоголь, т.с.с. улардың әсерінен дәнекер ұлпаларының
Тарихи деректерге қарағанда жүзім шырынынан алкаголь
Әртүрлі ішімдіктердегі алкоголь көлемі бір мөлшерде
Сырада орта есеппен алғанда-3-6%, кейбір сыраларда
Қандағы алкогольдың мәні 0.01-0.02% үлкен әрекетін
Алкоголизм себептерінің ішіндегі әсіресе ашаршалықтай тұрмыс
Алкоголизмнің дамуының үрдісін Қ.Сәтбаев үш кезеңге
1) Невростеникалық. Ағзалар мен нерв жүйелері
2) Наркоманиялық алкогольдік психоз. Спиртке тәуелділік
3) Қорытынды немесе энцефолопатиялық. Ешқандай үзілісті
Алкоголь-ол биологиялық у. Ол барлық оргондарды
Адамның миы жұмыс істемей қалады. Спирттің
Алкоголь ағзалардағы болатын витаминдердің (В1,РР,С,А,F) бәрін
Әр бір қылмыстың істердің қозғалуы 80-90%
4. ДЕНСАУЛЫҚ ЖӘНЕ ТЕМЕКІ ШЕГУ
Темекінің организмге әсері- 1. Адреналин; 2.
А-өттің тым көп бөлінуіне түрткі болып,
Ә- органикалық заттар шала жанған кезде
Б-аз мөлшерде жүйке жүйесіне қоздырушы әсер
В-салатамыр (артерия) қабырғаларының қалыңдауымен қатар жүретін
Г-қанның оттегін пайдаланумен қан қысымын арттыратын
Никотин- өсімдіктерде кең тараған у. Темекі
Темекі шегудің денсаулыққа тигізер зияны орасан
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Жатқанбаев Ж.Ж Валеология.
Сағымбаев Ә.Ү, Ақмырзаев М.М. Валеология (Машықтану
Имангалиев А.С. Валеология (учебник).-Алматы: Рик 1999,
1
1