КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ФАКТОРЛЫҚ ТАЛДАУ


МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ 1
1 КӘСІПОРЫН ТАБЫСТЫЛЫҒЫН ЗЕТТЕУ
1.1 Кәсіпорын табыстылығының көрсеткіштері және талдаудың міндеттері
1.2 Табыстылық абсолютті көрсеткіштерін талдау
1.3 Кәсіпорын қызметінің қысқаша экономикалық сипаттамасы
2 КӘСІПОРЫННЫҢ ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ФАКТОРЛЫҚ ТАЛДАУ
2.1 «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің қаржылық көрсеткіштері мен тиімділігін
2.2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы мен төлем қабілеттілігін бағалау
3
КӘСІПОРЫННЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҚ ДЕНГЕЙІ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН КӨТЕРУ
3.1 «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің табыстылық денгейін көтеру
3.2 Қаржылық тұрақтылықтың негізгі шарттары
ҚОРЫТЫНДЫ
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
ҚОСЫМША
КІРІСПЕ
Еліміз нарықтық қатынастарға өткеннен кейін кәсіпорындардың дербестігі мен
Мұндай талдаудың нәтижесі біріншіден меншік иесіне, сонымен қатар
Қаржылық нәтижелер көрсеткіштері кәсіпорынның шаруашылық жүргізуінің абсолюттік тиімділігін
Кәсіпорын қызметінің соңғы қаржылық нәтижесі бұл өнімді (жұмыс,
Бұл жұмыстың басты мақсаты - «УПТК -СНАБ» ЖШС
Алға қойған мақсаттан келесідей мәселелерді қарастыруға болады:
кәсіпорын балансы мен оның өтімділігін талдау;
Таза табыстың қалыптасуының құрамдас элементтерін зеттеу;
айналым құралдарының айналымдылығын талдау;
табысы мен рентабельділікті факторлық талдау;
кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығын бағалау;
төлем қабілеттілігін анықтау;
талдау нәтижесінде пайда болған мәселелерді шешу жолдарын ұсыну;
Кәсіпорынның даму перспективасын ескере отырып, табысты тиімді пайдалану
Жоғарыда айтылып өткен мәселелерді шешу үшін «УПТК -СНАБ»
2005 жылдан 2007 жылға дейінгі бухгалтерлік есебі;
мемстат орталығына табыс ететін 2005 жылдан 2007
үш жылдық бухгалтерлік балансы;
қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижелері туралы есебі;
ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есебі.
Зерттеу объектісі «УПТК -СНАБ» ЖШС –гі болып табылады.
Ғылыми – техникалық ілгерілеудің қазіргі заманғы кезеңінде халық
Әрбір өндірістік - өнеркәсіптік кәсіпорында айналым қорларын үнемдеудң
Бұл дипломдық жұмыс үш бөлімнен тұрады. Алғашқы бөлімде
Жұмыстың екінші бөлімінде «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің
Үшінші бөлімде екінші бөлімде пайда болған негізгі мәселелерді
Дипломдық жоба 70 беттен тұрады, 11 кесте мен
КӘСІПОРЫН ҚАРЖЫСЫН БАСҚАРУДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Кәсіпорын қаржысының түсінігі және негізгі қызметтері
Кәсіпорынның нарықтық экономика жағдайында қызмет етудің экономикалық пайдаоылығы
“Табыстар дегеніміз – қаржының келуі немесе активтер құнының
Ықшамдалған түрде бұл түсінік 2007 жылы ақпанындағы “Бухгалтерлік
Табыстылықтың көрсеткіштер жүйесі ең алдымен қаржылық нәтижелердің абсолютті
Табыс жинақталған түрде шаруашылық жүргізудің нәтижесін, жанды және
Табыстардың пайда болуының негізгі қайнар көзі болып материалдық
Нарық жағдайда табыстың рөлі айтарлықтай артты. Өзіміз білетіндей
Табыс есебінен, сондай-ақ кәсіпорынның бюджет алдындағы, банктер мен
Ол оның іскерлік белсенділігі мен қаржылық тұрақтылығын сипаттайды.
Нарықтық экономика жағдайдағы табыстың ролі ол атқаратын қызметтерімен
Мемлекеттік бюджет табысының көзі;
Кәсіпорын мен бірлестіктердің өндірістік және әлеуметтік даму көзі.
Табыс өз қызметінің тиімді орындай алу үшін келесідей
Жуықтаудың белгілі бір дәрежесінде, өнім бағасы еңбектің қоғамдық
Бұымдарды калькулациялау және өнімнің өзіндік құнын анықтау жүйесі
Табыс бөлу механизімі белсенді роль атқару керек және
Табысты тиімді пайдалану тек қалған барлық қаржы тұтқаларының
Кәсіпорынның табыстылық көрсеткіштерінің өсуіне шаруашылқ жүргізуші субьектінің өзі
Табыстылық көрсеткіштерін талдау міндеттеріне мыналар жатады:
Табыстылықтың абсолютті көрсеткіштердің жоспарының орындалуын бақалау;
Таза табыстың қалыптасуының құрамдас элементтерін зеттеу;
Табысқа әсер ететін факторлардың әсерін анықтау және сандық
Табысты бөлу бағыттарын, пропорцияларын және тенденияларын зерттеу;
Табыстың өсу резервтерін анықтау;
Кәсіпорынның даму перспективасын ескере отырып, табысты тиімді пайдалану
Табыстылықтың (рентабельділіктің) әр түрлі коэффиценттерін және олардың деңгейлеріне
Кәсіпорын қаржысы – бұл кәсіпорынның ақша құралдары қорларының,
Қаржының күрделі айрықша экономикалық категория болуына
Жалпы қоғамдық өнім және оның маңызды бөлігі ұлттық
Қоғамдық өнімнің бастапқы бөлінуін және келесі немесе қайта
Экономиканы қайта бөлу кезінде, заң бойынша мемлекетке қажет
Қаржының бөлу қызметі арқылы ақшалай табыстар мен шығындардың
айқындалады және сату – сатып алу арқылы табиғи
Ұдайы өндіріс концепциясын жақтаушылар қаржы мәнін осындай кең
ақшалай табыстар мен қорлардың құрылуы;
ақшалай табыстар мен қорларды пайдалану;
бақылау қызметі.
Қаржының осындай қасиетінің арқасында, олар экономикалық басқарудың әр
Бақылау қызметі - қаржылық бақылауда көрінеді, бірақ бұл
1.2 Табыстылық абсолютті көрсеткіштерін талдау
Табыстылықтың бірінші абсолютті көрсеткіші өнімді (жұмыс, қызмет) өткізуден
Қаржы – шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есептің осы
Табыс құрылымында ең үлкен үлес салмақты өнімдер мен
Өнім өткізуден түсетін табыс сомасына қоймадағы өтпеген бұйымдар
Кәсіпорынның өнімді өткізуден түскен табыс жоспарланған тауар өндіріспен
Нарық жағдайында тиеліп жіберілген өнімдер үшін есеп айрысудың
біріншіден, бұл нысан жабдықтаушылар үшін тиімді:
екіншіден, белгілі бір дәрежеде өндірілген өнім сапасын бақылдау
үшіншіден, тұтынушылар төлем жүргізілгеннен кейін, тауарды қажетті санынан
Табыстылықтың екінші абсолютті көрсеткіші – жалпы табыс.Ол өнімді
Жалпы табысқа әсер ететін маңызды фактор өндірістік өзіндік
Материалдық өндіріс саласында жұмыс істейтін негізгі қорлар -
Айналым қорлары бұл кәсіпорындардың, бірлестіктердің, ұйымдардың өндірістік қорларының
Айналым қорлары екі бөлімнен тұрады:
өндірістік айналым қорлары;
айналыс қорлары.
Өндірістік айналым қорлары өнеркәсіптегі айналым қорларының ең негізгі
Өндірістік айналым қорлары мынадай топтарға бөлінеді:
- Өндіріс қалдықтары. Оларға – шикізат, негізгі материалдардың,
Аяқталмаған өндіріс. Оның ішінде өз ішінде шығарылған
Болашақ кезеңдердің шығындары – жаңа өнімдерді әзірлеуге және
Кәсіпорынның кәсіпкерлік қызметінің нәтижесі болып мыналар болуы мүмкін:
өндірістік тауарларды өткізуден түскен табыс;
істелген жұмыс пен көрсетілген қызметтен түскен табыс;
мүлікті қолдануға бергеннен түскен табыс.
Бұл табыстар кәсіпорынның есеп айырысу немесе валюталық шотқа
Кәсіпорынның шаруашылық қызметінің соңғы мақсаты мен нәтижесі табыс
Резервтік капитал- бұл кәсіпорынның ақша қоры, ол өз
Резервтік қордың болуы кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайын қамтамасыз
Жинақ қоры – бұл өндірістің дамуына арналған ақша
Тұтыну қоры әлеуметтік қажеттілікке, өндірістік емес сала объектілерін
Кәсіпорынның қаржы ресурстары бұл кәсіпорынның қаржылық міндеттемелерін орындауға
Өндіріске салынған және айналымнан кейін табыс әкелетін қаржы
ретінде көрінеді. Кәсіпорынның қаржы ресурстары өздерінің пайда болуына
Жеке қаржы ресурстары құрамына пайда мен амортизациялық аударымдар
Амортизациялық аударымдар – негізгі қорлардың тозығын толтыру үшін
Н=(Ф1-Фж)/(Ф1*Т)*100 %
Мұндағы: Ф1 – негізгі қорлардың баланстық бастапқы құны,
Фж – жойылған негізгі қорлардың құны, теңге;
Т – амортизациялық кезең (негізгі қорлардың нормативтік
қызмет ету уақыты), жыл.
Негізгі қорлардың толық қайта құруға кеткен амортизациялық аударымдардың
А=Н*Ф
Мұндағы: Н – амортизация нормасы, %;
Ф – негізгі қорлардың орташа жылдық құны,
Кәсіпкерлік капитал табыс (пайда) табу немесе кәсіпорынды басқаруға
Нарықтық қатынастары жағдайында кәсіпорын қаржылық жағдайын талдаудың маңызы
Қаржылық есепті тексеру барысында аналитикалық шаралардың жүргізілуі қойылған
Аудитордың аналитикалық қызметінің логикасыоны, яғни талдауды екі модульдік
- қаржылық есепті экспресс-талдау;
- қаржылық жағдайды тереңдетіп талдау.
Экспресс талдаудың мақсаты шаруашылық субъектісінің қаржылық жағдайы мен
Экспресс талдаудың үш кезеңге жүргізілуі орынды:
дайындық;
қаржылық есепке алдын ала шолу жасау;
экономикалық оқу және есеп беруді талдау.
Бірінші кезеңнің мақсаты – қаржылық есеп беруді талдаудың
Бірінші міндет, аудиторлық есепте берілген ақпараттардың длдігі және
Есептің оқуға дайындығын тексеру аса күрделі емес және
Екінші кезеңнің мақсаты – балансқа қосымша түсіндірме хатпен
Ережеге сай түсіндірме хатта коммерциялық кәсіпорын қандай есеп
Түсіндірме хатпен танысқаннан кейін, экспресс-талдаудың негізгі, үшінші кезеңіне
Экспресс-талдаудың негізгі элементтерінің бірі, жылдық есеппен жұмыс істей
Бухгалтерлік баланстың маңыздылығы сонша, көбіне қаржы жағдайды талдауд,
Балансты оқи білу дегеніміз – бұл әрбір тобының
кәсіпорын туралы едәуір көлемді ақпараттар алу;
кәсіпорынның меншікті айналым қаражаттарымен қаматамасыз етілуі деңгейін анықтау;
баланстың қандай баптарының есебінен айналым қараждаттарының көлемді өзгергендігін
аналитикалық көрсеткіштерді есептегеннің өзінде ксіпорынның жалпы қаржылық жағдайына
Балансты оқуға мыналар жатады:
зерттеу кезеңіндегі баланс валютасының өзгерісін бағалау;
баланс валютасының өсу қарқынын өндіру көлемінің өсу қарқынымен,
баланс бөлімдерінің, топтарының және жекелеген баптарының негізгі өзара
баланстың жеке бөлімдері мен баптарының өзгеру сипатын талдау.
Қаржылық қызмет - бұл нәтижесінде меншікті капитал мен
Сонымен коммерциялық кәсіпорынның қаржы жағдайын талдау кезде тек
Қаржылық есеп берудің жаңа түрі, кәсіпорынның коммерциялық құпиясы
Біздің көзқарасымыз бойынша, сенімділік кәсіпорын жұмысының үздіксіздігін және
Осы берілеген түсініктерге сүйене отырып,біз бұл ұғымды былай
Кәсіпорынның қаржы жағдайы осы кәсіпорынның белгілі бір кезеңдегі
Ал кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы нені білдіреді? Бұл сұрақ
Енді біреулер “өз қаражаттары есебінен активтерге (негізгі қорлар,
Бұл ұғымды А.Д. Шеремет пен Р.С. Сайфуллин өте
В.М.Родионова мен М.А.Федотова бұл ұғымды келесідей түсіндіреді:”Кәсіпорында тұрақты
“Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы – бұл тәуекелділіктің мүмкін болатын
В.Г. Артеменко мен М.В.Беллендир бұл ұғымды былай түсіндіреді:
Айта кету керек, біз қаржылық тұрақтылық ұғымын қарастырғанда
Біздің ойымызша бұл ұғымды А.Д.Шеремет мен В.С.Сайфуллин дәлірек
Э.А.Маркарьян мен Г.П.Герасименко да дәл осындай көзқараста.”Кәсіпорынның өз
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылық жағдайын көптеген факторлар әсер етеді,
пайда болу орнына байланысты – ішкі және сыртқы;
нәтижесінің маңыздылығына байланысты – негізгі және негізгі емес;
құрылысы бойынша – қарапайым және күрделі;
әрекет ету уақыты бойынша – тұрақты және уақытша.
Ішкі факторлар кәсіпорынның өзінің жұмысын ұйымдастыруына байланысты болады,
Негізгі факторларды қарастырайық. Кәсіпорынның тұрақтылығы ең бірінші өндіріс
Кәсіпорынның өндірілетін өнім жне өндіріс технологиясымен тығыз байланысқан
Қаржылық тұрақтылықтың ішкі, маңызды факторларының бірі – бұл
Сонымен бірге тек таза табыстың көлемі ғана емес,
Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына қарыздық капиталдар нарығындағы қосымша жұмылдырушы
Және де бұл жерде ксіпорынның төлеу қабілетілігінің қаржылық
Жоғарыда айтылғандарды қорыта келе, кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығына әсер
кәсіпорынның салалық топқа жатыу;
шығарылатын өнімнің (жұмыс,қызмет) құрылымы және оның жалпы төлем
төленген жарғылық капиталдың мөлшері;
шығындарың көлемі, олардың ақшалай табыспен салыстырғандағы динамикасы;
қорлар мен резервтерді, олардың құрамы мен құрылымын қоса
кәсіпорындарды басқару тиімділігі.
Сыртқы факторларға шаруашылық жүргізудің экономикалық жағдайының әсері, қоғамда
Кәсіпорынның тұрақты қаржылық жағдайын қалыптастыруда оның контрагенттерімен (салық
Кәсіпорын өзінің қаржылық тұрақтылығымен нарықтық шаруашылығы тұрақты орны
Кәсіпорын қаржысын ұйымдастыру белгіленген принциптермен жүзеге асады. Олар:
Шаруашылықтың дербестік принципі. Бұл принцип бойынша кәсіпорын шаруашылық
Өзін-өзі қаржыландыру принципі. Өзінің ақша құралдары есебінен және
Бірақ кәсіпорын ақша құралдарының жалпы үлесі үлкен инвестициялық
Материалдық жауапкершілік принципі шаруашылық қызметтің жүргізілуіне және нәтижесіне
жұмысшыларына әртүрлі болып келеді. ҚазақстанРеспубликасының заңына сәйкес келісім
Кәсіпорын қызметі тиімсіз болған жағдайда оған банкроттық процедурасы
Қызмет нәтижесіне деген қызығушылық принципінің объективтілік қажеттілігі кәсіпорын
Қаржылық резервтерді қамтамасыз ету принципі кәсіпкерлік қызметті қамтамасыз
Қаржылық резервтер кәсіпорындардың барлық ұйымдық-құқықтық меншік форма түрлерінің
Бұл принциптердің жүзеге асырылуы қаржы саясатын әзірлеу мен
Сонымен қатар кәсіпкерлік қызметтің қызмет ету аясының (материалдық
Жоғарыда айтылып өткен қаржының ұйымдастыру принциптері материалдық өндіріс
Материалдық өндіріс аясы кәсіпорын қаржысының нақты ерекшеліктері кәсіпкерлік
Осылайша, қаржыны ұйымдастыру принциптерін нақты және оның салалық
Коммерциялық кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың ақпараттық негізі қаржылық
ҚР-сы Президентінің 2007жылғы ақпанындағы №111-234 “Бухгалтерлік есеп
бухгалтерлік баланс;
қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есеп;
ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп.
Меншікті капитал қозғалысының есебі
Онда сонымен қатар түсіндірме хат болады, сондай-ақ қаржылық
Субъектілерге қаржылық есепті бухгалтерлік есеп стандартында анықталған жеңілдетілген
Табыстылықтың көрсеткіштер жүйесі ең алдымен қаржылық нәтижелердің абсолютті
Табыс жинақталған түрде шаруашылық жүргізудің нәтижесін, жанды және
Нарық жағдайында табыстың ролі айтарлықтай артты. Өзіміз білетіндей
Табыс есебінен, сондай-ақ кәсіпорынның бюджет алдындағы, банктер мен
Ол оның іскерлік белсенділігі мен қаржылық тұрақтылығын сипаттайды
Функциялардың және олардың өзара шарттылығындағы бірлігі, табысты шаруашылықты
Бірақ табыстың абсолютті мөлшері кәсіпорынның қаржы шаруашылық қызметінің
Коммерциялық кәсіпорынның табыстылы көрсеткіштерінің өсуіне шаруашылықты жүргізуші субъектінің
Қаржы-шаруашылық қызметінің нәтижесі туралы есептің осы бабы бойынша
Табыс құрылымда ең үлкен үлес салмақты өнімдер мен
Өнім өткізуден түсетін табыс сомасына қоймадағы өтпеген бұйымдар
Кәсіпорында өнімді өткізуден түскен табыс жоспарланған тауар өндірісінен
Талдаудың берілген сатысында коммерциялық кәсіпорынның қызметі туралы алғашқы
Балансты оқудың ең алдымен талдау кезеңінде баланс көлемінің
Баланс валютасының абсолюттік өзгерісінің анықтауымен қатар, оның өсу
Бухгалтерлік балансты оқу процесінде әрбір бапты аспектіде қарастыру
экономикалық мазмұны, көлемі және динамикасы бойынша;
баланстың қарама-қарсы жағының қандай бабымен корреспонденцияланады.
Басқаша айтқанда, баланс активінің рбір бабы үшін сәйкесінше
Жалпы алғанда баланс элементтері - өзара тығыз байланысты
Батыстың экономикалық теория мектептерінде кәсіпорын табыстарын талдағанда мынандай
жалпы (жиынтық) табыс, өзінің өнімін өткеруден алынған;
орташа табыс, өткерілген өнім бірлігіне есептелінген;
шектелген табыс, қосымша өнімді сату арқылы жалпы табыстың
Қазақстан Республикасында аралас әлеуметтік-бағытталған нарықтық экономика жағдайында бұрынғы
Ұжымдық пен жеке кәсіпорындағы пайда меншіккерге жатады және
Коммерциялық кәсіпорын шығындары өнімнің өзіндік құны түрінде болып
Өз өнімінің құны мен шығындар арасындағы айырма коммерциялық
Талдау жүргізушінің (аналитик) басқа да қосымша ақпаратармен, мысалы,
Жіберілу мөлшері бекітілген заңдылықтар нормасы мен негізгі және
Енді мемлекеттік шаруашылық есептегі кәсіпорын – мысалында пайданың
Коммерциялық шаруашылық есепке көшкен мемлекеттік емес кәсіпорындарда табысты
Мысалы, коммерциялық есептеу жағдайында тарифтік ставка мен тарифтік
Кәсіпорынның рентабельділігі – бұл жұмыстың тиімділігі. Өндіріс рентабельділігі
Коммерциялық кәсіпорын – экономиканың негізгі буыны, кәсіпкерлік, бизнес,
Коммерциялық кәсіпорын шығындары өнімнің өзіндік құны түрінде болып
Өз өнімінің құны мен шығындар арасындағы айырма коммерциялық
Кәсіпорын қаржысын басқару қаржылық механизм арқылы жүзеге асады.
Кәсіпорын қаржысын басқару жүйесіне мыналар жатады: қаржылық әдістер,
Қаржылық әдістерге мыналар жатады: қаржылық жоспарлау, қаржылық есеп,
Бухгалтерлік есептің халықаралық стандарттарына сәйкес қаржылық инструмент деп
Қаржылық инструменттер өздеріне кредиторлық және дебиторлық қарыз бен
Қаржылық актив ақша құралдары, ақша құралдарын немесе басқа
Қаржылық міндеттемелер – бұл келісім шарт негізіндегі кез-келген
Қаржылық инструменттермен жүргізілетін операциялар әрқашанда қаржылық тәуекелмен
Баға тәуекелі өзіне тек қана потенциалды шығынды ғана
Валюталық тәуекел – бұл шетел валютасының айырбас курсының
Проценттік тәуекел – бұл нарықтық пайыз мөлшерлемесінің өзгеру
Нарықтық тәуекел – бұл бағалардың өзгеру нәтижесінен қаржылық
Несие тәуекелі – бұл қаржылық инструменке қатысушы
Ликвидтілік тәуекел немесе қаржыландыру тәуекелі – кәсіпорынның өздерінің
Ақша ағымының тәуекелі – ақшалай қаржы инструменттерімен байланысты
Қаржылық инструментпен жүргізілетін операциялар нарықтық және әділетті құндар
Нарықтық құн бұл активті нарықта қаржылық инструментті сатудан
Әділетті құн – бұл екі тәуелсіз жақтың арасындағы
Кәсіпорын қаржысын басқару өзінің құрамына ақпарт жинауды және
1.3. Кәсіпорын қызметінің қысқаша экономикалық сипаттамасы
«УПТК -СНАБ » ЖШС -нің заңды мекен
Негізгі қызмет көрсететін аясы Астана қаласы және Ақмола
Кәсіпорынның өзінің мөрі, банктерде есеп айырылысу шоты бар.
Кәсіпорын келесі қызмет түрлерімен айналысады:
Геодизиялық орталықтарды қүру және төсеу;
Инженерлі-геодизиялық жұмыстар;
Жоспарлы-биіктен түскен жұмыстар;
1:10000-1:200 масштабтардағы топограшикалық түсіру;
жер асты коммуникациялары мен имараттардан түсіру, линиилық ғимараттарды
инженерлік-геологиялық қазбаларды байлау арқылы? Гнофизиялық және басқа да
геофизикалық зерттеулер барлау және түсіру;
грунттарды, жер асты суларын, негіздермен іргетастарды зертханалық зерттеулер;
Құрылысқа арналған жобалық жұмыстар (сейсмикалық емес аудандар және/немесе
Қала салу құжаттамасын жобалау:
1. жоспарлық құжаттама (тұғылықты пунктерден бас жоспарларды,
2. көлік схемалары, сыртқы көлік, көше-жол желісі;
3. жылумен жабдықтау желісі;
4. сумен жабдықтау желісі;
5. газбен жабдықтау желілер схемасы;
6. электірмен жабдықтау желілер схемасы;
7. телекомуникациялық және байланыс желілерінің схемасы;
1 немсе 2 және 3 деңгей жауапкершілігінің
1. обьектілер бас жобалары, жақсарту және рельефті қйымдастыру
Пайдалануға берілген негізгі обьектілер болып мыналар табылады:
Қазақстан Рсепубликасы ведомстволары мен министрліктерінің ғимараттарын;
Есіл өзенінің сол жақ жағалауындағы дипломатиялық қалашықты ;
«КазМұнай Газ» компаниясының офистарын жайластыру;
Астана қаласының 3-шағын ауданындағы автожуу кешенінің құрылысы;
«Бәйтерек» монументі бар жаңа орталықтағы бульвар ;
Вячеславск су қоймасындағы демалыс орталығының құрылысына қатысу;
Қазақстан Республикасы Министерство Транспорта и Комуникаций министрлігінің әкімшілік
«УПТК -СНАБ» ЖШС-нің басқармасы әр жұмыс күнінің
Кәсіпорын басқармасы үнемдеу режимін қатаң түрде сақтап, техникамен
2006 жылы «УПТК -СНАБ» ЖШС -гі маркетинг
«УПТК - СНАБ» ЖШС -нің жұмысшылар коллективі
Кесте 1
«УПТК -СНАБ» ЖШС кәсіпорнының кадрлар ағымы
Атаулары 2005
жыл 2006 жыл 2007 жыл Ауытқу, 05/06 Ауытқу,
-;+ % +;- %
Жыл ішіндегі қызм-ң орт. тізімдік саны (сырттан келіп
Оның ішінде әйелдердің тізімдік саны 3 1 2
Жұмысқа қабылданған қызметкерлер саны 35 14 6 -21
Одан жаңа жұмысқа қабылданған қызметкерлер саны 35 2
-33 -94,3 -2 -100,0
Жұмыстан босатылғандар - 14 9 14 - -5
Оның ішінде: -
-
а) еңбек тәртібін бұзғаны үшін - 5 3
б) өз еркімен - 9 6 9 -
Кадрлар ағымы, % - 50 64 50 -
*Ақпарат көзі: кадр бөлімінің ағымдық құжаттары
Кесте 1-ден көріп отырғанымыздай, 2006 жылы 2005 жылмен
Жалпы 2007 жылы 2006 жылмен салыстырғанда жұмыстан босатылған
Жазғы кезде «УПТК -СНАБ» ЖШС кәсіпорынында жұмысшылар
Қорыта келгенде «УПТК -СНАБ» ЖШС кәсіпорнының кадрлар ағымын
Кәсіпорын өздерінің қаржылық ресурстарын қолдануда, қаражаттарды жұмсау мен
жабдықтаушылармен және басқа да ұйымдармен есеп айырысуды уақытында
«УПТК -СНАБ» ЖШС кәсіпорнының негізгі жабдықтаушылары болып
«Алит» ЖШС -құылыс материалдары;
«Мелар» ЖШС;
«Фирма Алькасар» ЖШС;
«Корпорация Модуль» ЖШС ;
«Айгерим плюс» ЖШС терезе асты тақтайлары;
«ТАСА» ЖШС құрылыс материалдары;
«Интер Сервис» ЖШС;
«КерамХ» ЖШС керамикалық плиткалар;
«Стройкомплект Астана» ЖШС;
«Базис - W» радиаторлар;
«Apple City Build» ЖШС;
«Айтпай» ЖШС;
«Конкрит Продакс Астана» ЖШС;
«Астанастройсервис» ЖШС;
«Аурика» ЖШС;
«Милан НТ» ЖШС;
«Антал клуб Фауна», т.б.
«УПТК -СНАБ» ЖШС кәсіпорынының негізгі тапсырыс берушілері болып
1. Филиал Корпораций Базис-А ХРСУ-3;
2. Астана Монолит;
3. ҚР ҰҚК ЦОПС қалалық басқармасы;
4. Темірбанк АҚ филиалы;
5. Астанателеком ҚТО;
6. Қазмұнайгаз ҰК АҚ;
7. ҚР ІІМ ТІІББ;
8. Горкоммунхоз МКМ;
9. Казимпекс АҚ Республикалық орталығы;
10. Адам құқығы бойынша ұлттық орталық;
11. Строй Lain ЖШС;
12. Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі.
«УПТК -СНАБ» ЖШС кәсіпорынының амортизациялық аударымдарды және
2 «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің ҚАРЖЫЛЫҚ ЖАҒДАЙЫН ФАКТОРЛЫҚ
2.1 «УПТК -СНАБ» ЖШС - нің қаржылық
Дипломдық жұмыстың екінші тарауында Астана қаласында орналасқан «УПТК
Кәсіпорынның өндірістік, сату, жабдықтау және қаржылық қызметінің әртүрлі
тауарды өткізуден түскен табыс;
тауарлардың өзіндік құны;
жалпы табыс;
кезеңнің жалпы шығындары;
салық салынатын табыс;
таза табыс.
Қаржылық нәтижелер көрсеткіштері кәсіпорынның шаруашылық жүргізуінің абсолюттік тиімділігін
Кәсіпорын қызметінің соңғы қаржылық нәтижесі бұл өнімді (жұмыс,
№ 100.31. Формасындағы мәліметтерді пайдалана отырып кәсіпорынның
Кесте 2
«УПТК -СНАБ» ЖШС -нің табыстары
мен шығындарын талдау
№ Көрсеткіштер 2005жыл 2006жыл 2007жыл Ауытқу, 2006/05 Ауытку,
Абсолют % Абсолют %
1 Тауарларды өткізуден түскен табыс 57705893 61817082 104447605
2 Өткізілген тауарлардың өзіндік құны
45504067 94685641 45504067
49181574 108,0
3 Жалпы табыс (шығын) 57705893 16313015 9761964 -41392878
4 Жалпы кезең шығындары, оның ішінде: 57517715 15660216
а) жалпы және әкімшілдік шығындар; 13273319 5298051 4633607
б) өткізу бойынша шығындар; 44244396 10362165 4614603 -33882231
5 Негізгі қызметтен табыс (шығын) 188178 652799 513754
6 Нег. емес қыз-н табыс
7 Салыққа дейінгі әдеттегі қызмет бойынша табыс 188178
8 Корп-к табыс салығы бойынша шығындар 56453 195840
9 Салық салынудан кейінгі табыс 131725 456959 364449
10 Төтенше жағдайдан түскен табыс (шығын)
11 Таза табыс 131725 456959 364449 325234 246,9
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің 2007 жылдың
Екінші кестеден көріп отырғанымыздай, таза табыс 2006 жылы
2006 жылдың таза табысының өсуіне тауарларды өткізуден түскен
Жалпы өнімді өткізуден түскен табыс екі жылда 46740812
Нарықтық қатынастар кезінде өндірістің пайдалылық (шығындылық) деңгейін сипаттайтын
Рентабелділік көрсеткіштері бұл кәсіпорын табысы мен пайдасының негізгі
Рентабелділіктің негізгі көрсеткіштерін келесідей топтастыруға болады:
Өнімнің рентабельділігі (басқару тиімділігін бағалау көрсеткіштері);
Өндірістік қорлардың рентабельділігі;
Кәсіпорын салымдарының рентабельділігі (шаруашылық қызметтің пайдалылығы).
Өнім рентабельділігі өткізілген өнім бірлігіне қанша пайда келетінін
Жалпы рентабельділік-бұл көрсеткіш баланстық пайданың өткізуден түскен табысқа
Таза пайда бойынша сатудың рентабельділігі-бұл көрсеткіш таза табыс
«УПТК -СНАБ» ЖШС-нің өнім рентабельділігінің көрсеткіштері Кесте
Кесте 3-ке негізделе отырып келесідей нәтижелерге келуге болады.
Таза табыс бойынша сатудың рентабельділік көрсеткіші 2006 жылы
Кесте 3
«УПТК -СНАБ» ЖШС-гі өнімінің рентабельділік көрсеткіштері
№ Көрсеткіштер 2005 жыл 2006
жыл 2007 жыл Ауытқу 2005/0 Ауытқу 2007/06
Абсолют % Абсолют %
1 Тауарларды (жұмыс,қызмет) өткізуден түскен табыс 57705893 61817082
2 Салыққа дейінгі әдеттегі қызмет бойынша табыс 188178
3 Таза табыс 131725 456959 364449 325234 246,90
Есептік көрсеткіштер
1 Жалпы рентабельділік 0,33 1,06 0,49 0,73 223,83
2 Таза табыс бойынша сатудың рентабельділігі 0,23 0,74
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің 2007 жылдың
Кесте 3-те көріп отырғанымыздай, өнім рентабельділігінің екі көрсеткіші
Кәсіпорын салымдарының рентабельділігі - бұл кәсіпорынның барлық мүлкінің
Салымның жалпы рентабельділігі. Кәсіпорын мүлкінің бір теңгесіне баланстық
Таза табыс бойынша салымның рентабельділігі.
Меншікті капиталдың рентабельділігі инвестицияланатын жеке ресурстар көлемі және
Ұзақ мерзімдік қаржылық салымдардың рентабельділігі кәсіпорынның басқа ұйымдар
Перманенттік (үздіксіз) капиталдың рентабельділігі осы кәсіпорын қызметіне ұзақ
Кәсіпорын салымдарының рентабельділігі Кесте 4-те көрсетілген.
Кесте 4
«УПТК -СНАБ» ЖШС-гі салымдарының рентабельділік көрсеткіштері
№ Көрсеткіштер 2005жыл 2006жыл 2007жыл Ауытқу
Абсолют % Абсолют %
1 Баланстық табыс 188178 652799 513754 464621 246,90
2 Таза табыс 131725 456959 364449 325234 246,90
3 Мүліктің
4 Меншікті капитал 3447749 1140924 1203327 -2306825 -66,91
5 Тауарларды (жұмыс,қызмет) өткізуден түскен табыс 57705893 61817082
Есептік көрсеткіштер
1 Салымның жалпы рентабельділігі. 0,80 2,63 1,19 1,83
2 Таза табыс бойынша салымның рентабельділігі. 0,56 1,84
3 Меншікті капитал рентабельділігі. 3,82 40,05 30,29 36,23
4 Перманенттік капитал рентабельділігі. 3,82 40,05 30,29 36,23
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің 2007 жылдың
Кесте 4-ке көз салсақ, салымның жалпы рентабельділігі 2005
Таза пайда бойынша салымның рентабельділігі 2006 жылы 1,84
Меншікті капитал рентабельділігі 40 тиынға өсіп, 2007 жылы
Жалпы алғанда алғашқы екі көрсеткіш төмен деңгейде болып
Кәсіпорынның қаржылық жағдайы оның барлық өндірістік – шаруашылық
Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау кезіндегі негізгі формасы болып
Салыстырмалы аналитикалық балансты алғашқы баланстан өздерінің құрамымен баланс
Аналитикалық баланстан кәсіпорынның қаржылық жағдайының негізгі сипаттамаларын алуға
1.Ұйым мүлкінің жалпы құны;
2.Айналымнан тыс құралдардың немесе жылжымайтын мүліктің құны;
3.Айналым құралдарының құны;
4.Материалдық айналым құралдарының құны;
5.Кәсіпорынның жеке құралдарының құны;
6.Қарыздық құралдардың құны;
7.Айналымдағы жеке құралдардың құны/22,101-107/.
Кәсіпорын балансын талдау Қосымша А-да көрсетілген.
Осы қосымшадағы активтер жағдайына көз салсақ, 2005 жылы
Ұзақ мерзімді активтерге келетін болсақ 2005 жылдың аяғында
2005 жылмен салыстырғанда 2006 жылдағы активтердің ауытқуы кері
2005 жылдың активтерінің 40,8 пайызын құрайтын негізгі құрал-жабдықтар
2007 жылдың активтері 2005 және 2006 жылдармен салыстырғанда
Ал 2007 жылдағы ұзақ мерзімді активтеріне келетін болсақ
Меншікті капитал және міндеттемелер жиынтығын талдар болсақ, 2005
Меншікті капитал және міндеттемелер жиынтығындағы меншікті капиталдың үлесі
Меншікті капитал және міндеттемелер жиынтығының 2005 жылғы ауытқуы
2006 жылы меншікті капитал 1067061 теңгеден 1214786 теңгеге
Меншікті капитал және міндеттемелер жиынтығы 2007 жылы 37586100
Баланс өтімділігін талдау мақсаты кәсіпорынның несие қабілеттілігін бағалай
Кесте 5
Баланс өтімділігін талдау
Активтер басы аяғы Меншікті капитал және міндеттемелер
басы аяғы
2005
1. Ең өтімді активтер 564
1. Ең асығыс міндеттемелер(П1) 15941638 24051750 -15941074 -24051750
2. Тез жүзеге асатын активтер 6782363 11572550 2.
6782363 11572550
3. Жәй жүзеге асатын активтер 9425302 11060445 3.
9425302 11060445
4. Қиын жүзеге асатын активтер 5561845 2485816 4.
Баланс 21770074 25118811 Баланс 21770074 25118811
2006
1. Ең өтімді активтер
2929 1. тез
2. Тез жүзеге асатын активтер 11572550 4310974 2.
11572550 4310974
3. Жай жүзеге асатын активтер 11060445 10391072 3.
11060445 10391072
4.Қиын жүзеге асатын активтер 2485816 9836801 4.Тұрақты пассивтер(П4)
Баланс 25118811 24541776 Баланс 25118811 24541776
2007
1. Ең өтімді активтер 2929 83611 1.Ең асығыс
2. Тез жүзеге асатын активтер 4310974 37736566 2.Қысқа
11150349 4310974 26586217
3. Жай жүзеге асатын активтер 10391072 15219636 3.Ұзақ
10391072 15219636
4.Қиын жүзеге асатын активтер 9836801 9088063 4.Тұрақты пассивтер(П4)
Баланс 24541776 62127876 Баланс 24541776 62127876
*Ақпарат көзі: «УПТК-СНАБ» ЖШС-нің үш жылдық 1-қаңтарындағы
2006 жылғы меншікті капитал 22919 теңгеге немесе 1,9
Баланс өтімділігі ұйымның активтерімен оның міндеттемелері мен жабылу
Егер баланста келесі арақатынастар орын алса онда ол
Кесте 6.
Баланс өтімділігін талдау
АӨБ. 2005 жыл. 2006 жыл. 2007 жыл.
А1 < П1 А1< П1 А1 П2 А2 > П2 А2 >
А3 > П3 А3 > П3 А3
А4 < П4 А4 < П4 А4 >
Жоғарыда келтірілген арақатынастарға көңіл бөлсек «УПТК-СНАБ» ЖШС
қатынасын көрсетеді. Берілген кәсіпорында мұндай салыстыру абсолютті өтімді
Өйткені, 2005 жылдың басындағы ең өтімді активтердің жетіспеушілігі
Жоғарыдағы схема бойынша баланстың өтімділігін жуық нәтиже болып
Енді барлық айналым құралдарының айналымдылығың талдауға көшейік. Айналымдылықты
1.Айналымдылық коэффиценті өткізуден түскен түсімнің айналым құралдарының орташа
2.Айналым уақыты бір айналымның орташа ұзақтылығын күнмен көрсетеді.
Кесте 7
Айналым құралдарының айналымдылық коэффиценттері,
2005-07 ж.ж
Көрсеткіштер 2005 жыл 2006 жыл 2007 жыл Ауытқу,%
2005/06 2006/07
1 Материалдық айналым құралдарының орташа құны, мың тг
2 Дебиторлық берешектің орташа құны, мың тг 9177,4
3 Айналым құралдарының орташа құны, мың тг 19420,6
4 Тауарды(жұмыс пен қызметті) сатудан түскен табыс, мың
Есептелінген көрсеткіштер
5 Материалдық айналым құралдарының айналымдылық коэффиценті 5,6 5,8
6 Материалдық айналым құралдарының айналым уақыты, күн 64,8
7 Дебиторлық берешектің айналымдылық коэффиценті 6,3 7,8 5,0
8 Дебиторлық берешектің айналым уақыты, күн 58,0 46,9
9 Айналым құралдарының айналымдылық коэффиценті 3,0 3,3 3,1
10 Айналым құралдарының айналым уақыты, күн 122,8 110,2
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің үш жылдық
Кесте 7-нің талдауынан материалдық айналым құралдарының орташа құны
2.2 Кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы мен төлем қабілеттілігін бағалау
Нарықтық жағдайда кәсіпорынның шаруашылық қызметі және оның дамуы
Қаржылық тұрақтылық бұл тұрақты төлем қабілеттілікті қамтамасыз ететін
Күнделікті жасалатын шаруашылық операцияларының ағымы тұрақтылықтың бір типіне
Қаржылық тұрақтылықты талдаудың міндеті активтер мен пассивтердің
Тәжірибеде қаржылық тұрақтылықты талдаудың әр түрлі әдістемелері қолданылады.
Қорлар мен шығындардың құрылу көздерін сипаттау үшін әр
Жеке айналым құралдары;
Қорлар мен шығындардың құрылуының жеке және ұзақ мерзімдік
Құралдар мен шығындардың құрылу көздерінің жалпы көлемі.
Қаржылық ситуация түрінің үш компоненттік көрсеткіші Кесте 8-де
8-ші кестеде көрсетілген көздердің не жыл басында не
Кесте 8
Кәсіпорын қаражаттарының тұрақтылығын бағалау
Көрсеткіштер 2005 жыл 2006 жыл 2007 жыл
басы соңы басы соңы басы соңы
1. Жалпы қорлар мен шығындар көлемі 9425302 11060445
2. Жеке айналым құрал жабдықтары 266591 -1418755 -1418755
3. Қызмет ететін капитал 266591 -1418755 -1418755 -8622015
4.Қорлар мен шығындардың құрылу көздерінің жалпы көлемі 266591
1. Қж=ЖАҚ-ҚШ -9158711 -12479200 -12479200 -19013087 -19013087 -23115832
2. Қт=ҚК-ҚШ -9158711 -12479200 -12479200 -19013087 -19013087 -23115832
3. Қн=ҚШҚК-ҚШ -9158711 -12479200 -12479200 -19013087 -19013087 -11965483
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің үш жылдық
Кестеде көрсетілген көрсеткіштердің көмегімен қаржылық жағдай түрінің үш
S=егер Қ>0, онда 1; егер Қ< 0, онда
Қаржылық жағдайдың 4 түрін көрсетуге болады:
Қаржылық жағдайдың абсолюттік тұрақтылығы; Бұл жағдайдың түрі өте
Қаржылық жағдайдың нормалы тұрақтылығы бұл кәсіпорын төлем қабілеттілігінің
Тұрақсыз қаржылық жағдай. Төлем қабілеттілігінің нашарлауымен байланысты болатын
Дағдарыстық қаржылық жағдай кезінде кәсіпорын банкротқа өте жақын
«УПТК-СНАБ» ЖШС-нің қаржылық ситуациясының үш компоненттік көрсеткіші
Үш компоненттік көрсеткіш кері нәтиже бергеннен кейін қаржылық
Кесте 9 - дан көріп отырғанымыздай тәуелсіздік кооэффиценті
2005 жылы жеке және қарыздық құралдар қатынасының коэффиценті
Жеке құралдардың маневрлік коэффиценті ((меншікті капитал -ұзақ мерзімдік
Кесте 9
«УПТК -СНАБ» ЖШС -нін қаржылық тұрақтылық көрсеткіштері
Көрсеткіштер атауы Норма 2005 жыл
%
басы аяғы
басы Аяғы
басы аяғы
1 2 3 4 5 6 7 8
Тәуелсіздік коэффиценті 0,5 0,26 0,42 61,5 0,42 0,49
Жеке және қарыздық құралдар қатынасының коэффиценті 1 2,7
Жеке құралдардың маневрлік коэффиценті 0,1 0,045 -1,3 -2988,9
Жеке құралдармен қамтамасыз ету коэффиценті 0,1 0,016 -0,062
Негізгі қаржылар және материалдық айналым қаржылардың нақты құнының
Негізгі қаржылардың нақты құнының коэффиценті =>0,5 0,25
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің үш жылдық
Жеке құралдар мен қамтамасыз ету коэффиценті (меншікті капитал
Көрсеткіштер атауы Есептеу әдісі Норма 2005 жыл ауыт-қу
басы аяғы
басы аяғы
басы аяғы
1.Өтімділіктін жалпы көрсеткіштер. L1=(A1 + ½ A2 +
2. Абсолютті өтімділік коэффиценті L2=A1 / (П1 +
0
0
0,0015 0,0015
3. Өтеудің аралық коэффиценті L3=(дебиторлық берешек + ақшалай
4.Өтеудің жалпы ағымдық коэффиценті L4=(ағымдағы активтер–ағымдағы кезең шығындары)
5.Ағымдық өтімділік коэффиценті L5=ағымдағы активтер/(ағымдағы мін-р болашақтағы табыс–тұтыну
6.Жеке айн.құр-н қамтамасыз ету коэффиценті L6=(меншікті капитал–ұзақ мерзімдік
-0,016
0,082 0,082 0,082
-0,082
7.Төлем қабілеттілікті қалпына келтіру коэффиценті L7=((L5аяғы+6/12(L5аяғы
0,45
0,24
0,5
Кесте 10-да «УПТК -СНАБ» ЖШС балансы мәліметтерінің
өтімділік коэффиценті кәсіпорынның жақын арада ақша құралдары есебінен
Кесте 10.
Кәсіпорының төлем қабілеттілігін сипаттайтын көрсеткіштер
*Ақпарат көзі: «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің үш жылдық
Кәсіпорын мүлкінің құрамындағы негізгі құрал жабдықтар және материалдық
Кәсіпорын мүлкінің құрамындағы негізгі құрал жабдықтардың нақты құнының
Енді кәсіпорынның төлем қабілеттілігін бағалауға көшелік.
Кәсіпорын өтімділігі дегеніміз бұл қарызға алынған қаражаттарды уақытылы
Баланс өтімділігін кешенді бағалау үшін кестеде көрсетілген формула
Өтімділіктің әр түрлі көрсеткіштері тек қана ұйымның қаржылық
Кесте 10-ның талдауы «УПТК -СНАБ» ЖШС
Абсолюттік өтімділік коэффицентінің осындай тенденциясы жабдықтаушылар мен мердігерлер
Өтеудің аралық коэффиценті – бұл дебиторлармен есеп айырысу
Өтеудің жалпы ағымдық коэффиценті. Бұл көрсеткіш тек қана
болды. Үш жылда 0,85-ке дейін төмендеді. Мұндай нәтиже
Ағымдық өтемділік коэффиценті. Кәсіпорынның айналым құралдарымен жалпы қамтмасыз
Жеке айналым құралдарымен қамтамасыз етілу коэффиценті. Кәсіпорынның қаржылық
Жоғарыда айтылып өткен көрсеткіштердің барлығы белгіленген нормадан төмен
Өтімділіктің жалпы көрсеткіші 2005 жылы 0,39-дан 0,49-ға дейін
Әдістемелік ережеге сәйкес кәсіпорынның L5 немесе L6 көрсеткіштерінің
Төлем қабілеттілікті қалпына келтіру коэффиценті кәсіпорынның 6 ай
3 КӘСІПОРЫННЫҢ ТАБЫСТЫЛЫҚ ДЕНГЕЙІ МЕН ҚАРЖЫЛЫҚ ТҰРАҚТЫЛЫҒЫН
3.1«УПТК -СНАБ» ЖШС-нің табыстылық деңгейін көтеру мен айналым
Жұмыстың үшінші тарауында факторлық талдау нәтижесінде пайда болған
«УПТК -СНАБ» ЖШС –нің жеке құралдарының рентабельділігін көтеру
ҚТӘ=2/3(ЭР-СРСП)*ҚҚ/ЖҚ
ЭР= Салыққа дейінгі әдеттегі қызмет бойынша табыс /Активтер
СРСП=20%
Көрсеткіштер 2006 жыл
Активтер 43334826
Жеке құралдар 1203326,5
Қысқа мерзімдік несиелер 11150349
ҚҚ/ЖҚ (тұтқаның иығы) 9,3
Салыққа дейінгі әдеттегі қызмет бойынша табыс 513754
ЭР 0,12
Дифференциал -0,126
ҚТӘ -0,49
Жоғарыдағы есептеулерге көз салсақ
Әр кәсіпорын мен ұйымның өз шаруашылығын жүргізу кезіндегі
Айналым қорларына кәсіпорынға қоймалар мен өндірісте өндірістік қорлар,
Бұлар меншікті және несиелік айналым қорлары болып бөлінеді.
Кәсіпорынныњ айналым қорлары үнемі қозғалыс үстінде болады. Айналым
Айналым құралдарын басқару дегеніміз - өндіріс өрдісінің үздіксіздігін
Бүгінгі күні кәсіпорындар толық өзін-өзі қаржыландыруда болңандықтан, айналым
Айналым құралдарының экономикалық негізделген шамаларын жасау процесі айналым
Айналым қорларын айналымдығын жылдамдату эффектісі оларды пайдалануды жақсартумен
Абсолютті босатылу айналым қорларының қажеттілігінің тікелей азаюын көрсетеді,
Ал, салыстырмалы босатылу айналым қорлары шамасыныњ өзгерісі мен
Айналым қорларының тиімді пайдаланылуы кәсіпорынның қалыпты жұмысын қамтамасыз
Айналым қорларының айналымдылығын арттыру бүгінгі күні кєсіпорындардың бірінші
Өндірістік қорлар жасау кезеңінде - экономикалық негізделген
Аяқталмаған өндірістік кезеңінде – ғылыми–техникалық прогресс жетістіктерін енгізу;
Айналыс кезеңінде - өнімді тұтынушыларды өндірушіге жақындату; есеп
Айналым қорларын үнемдеудің кездері мен жолдарын бөліп көрсетуге
Әрбір кәсіпорында материалдық ресурстар, яғни шикізат, жанар–жағар май,
Әр кәсіпорынның материалдық ресурстары мен айналыс қорларын үнемдеу
жалпы халықтық шаруашылықтық;
өнеркәсіптік – салааралық;
өндіріс ішіндегі (цех, зауыт, салалық) резервтер.
Алғашқы топқа халық шаруашылығы мен оның барлық салалары
өнеркәсіптің салалық құрылымында, шикізаттар мен материалдардың ‰немді, жасанды
шикізат пен материалдарды үнемді, жасанды және синтетикалық түрлерін
отын энергетика кешенінің құрылымын жетілдіру;
нарықтық қатынастар жағдайында бүкіл шаруашылық механизмін жетілдіру бойынша
Екінші топқа жалпы өндірістік – салааралық резервтер жатады:
пайдалы қазбаларды өндірудің жаңа тиімді әдістерін енгізу;
олардың алыну деңгейін жоғарлату үшін өндіру, байыту және
шикізатты өңдеудің толығырақ және кешенді болуын қамтамасыз ету;
түрліше меншік формаларындағы кәсіпорындарды құру және дамыту;
бастапқы шикізат пен материалдардың сапасын жақсарту;
неғұрлым тиімді материалдар мен шикізат түрлерін өндіріс процесіне
Үшінші топқа ішкі өндірістік резервтерге жатқызылады:
материалдық ресурстарды пайдалануды жетілдіру мүмкіндіктері;
өндіріс өрдістерін ұйымдастыру технологиясын, сонымен бірге техниканы жетілдіру;
бұйымдардың жетілдірілген түрлері мен үлгілерін игеру;
өндірістің нақты салалары мен сала ішілік салаларында өнім
ғылыми – техникалық ілгерілеудің қазіргі заманғы кезеңінде халық
Әрбір өндірістік - өнеркәсіптік кєсіпорында айналым қорларын ‰немдеудің
Осында ескеретін тағы да бір жайт - өндірістік
3.2 Қаржылық тұрақтылықтың негізгі шарттары
Қаржылық тұрақтылық бұл кәсіпорынның төлем қабілеттілігінін тұрақты тенденциясы
Төлем қабілеттілікті уақыт бойынша қамтамасыз ету – бұл
Уақыт бойынша үздіксіз және сенімді жеткілікті қорымен қаржылық
Жарғылық мақсатта табысты қолдану;
Қарыздық құралдарды тарту;
Есептелген сомманың қалыптасуы және оны төлеу;
Мүліктің көбеюі;
Кәсіпорынның иелігінде қалатын жеке құралдар;
Бұл шарттарда көбінесе мүліктің ақшалай және ақшасыз формасы,
Сонымен қатар қаржылық тепе-теңдік облысында берілген кәсіпрынның даму
Айтылып өткен шарттар бір-біріне қайшы келмеуі керек екендігі
Сәйкесінше табыс бөлінетін элементтер жағымсыз бола алмайды. Ал
1. Шарт. Қарыздық құралдардың және ақшалай формадағы есептеулердің
Бұл шарт ең жалпы түрде кредиторлық қарызбен ақшалай
Бұл шарттың бұзыылуы тікелей жеке ақша құралдарының шығындалуына,
Бір жағынан қалыптасқан қарыздың көлемі логикалық негіздемені иеленеді,
Егер айналым құралдары ретінде қарыздыр мен міндеттемелерді өтеуге
2. Шарт. Кредиторлық қарызды өтеуге және ақшалай формадағы
Ақшалай формадағы жеке капиталдың өсімі жағымсыз емес көлемде
Қалыптасқан қарыз бен кредиторлық қарыздың нақты өтелген соммасы
алатын болсақ, онда берілген шарт өтелетін қарыз көлеміне
Берілген шарт мынаған тең.
Бұл шарттың орындалуы есептік кезең аралығында төлем қабілеттіліктің
3 Шарт. Кредиторлық қарызды өтеуге және ақшалай формадағы
Бұл шарт қарыз бен міндеттемелерді өтеумен байланысты ауыспалы
оларды өтеу ақшалай формада жүргізілсе, онда ауыспалы опирациялар
формадағы табыстың жағымсыз нетижесінің орнын толтыру керек, сол
Берілген шарт мынаған тең.
0
Құрылған қарыз бен ақшалай емес формадағы міндеттемелердің жалпы
Әрине есептеулер мен кредиторлық қарыз арасындағы пропорция кәсіпорынмен
Ақшалай және ақшалай емес формадағы барлық қарыздық капиталдың
ескерту. Ақшадай формадағы есептеулер көлеміне шектеу.
ескерту. Ақшадай формадағы кредиторлық қарыз көлеміне шектеу.
– ескерту. Ақшалай және ақшалай емес формадағы қарыздық
несесе
Осылайша келтірілген уақыт бойынша төлем қабілеттілікті қамтамасыз ететін
Өз кезегінде кәсіпорынның ағымдық, инвестициялық және қаржылық қызметі
ҚОРЫТЫНДЫ
Экономикалық өмірде қаржының сыртқы көрінісі қоғамдық өндірістің әртүрлі
«УПТК -СНАБ» ЖШС-нің қаржылық қызметін зерттеу нәтижесінде келесідей
Таза табыс 2005 жылы 2006 жылмен салыстырғанда 325234
Жалпы өнімді өткізуден түскен табыс екі жылда 46740812
Осыған байланысты жалпы рентабельділік көрсеткіші 2005 жылы 3,2
Жоғарыда өнім рентабельділігінің екі көрсеткіші де өте төмен
Салымның жалпы рентабельділігі мен Таза пайда бойынша салымның
Кәсіпорынның рентабельділік денгейін көтеру үшін экономикалық рентабельділікті жоғарылату
Айналым қорларының айналымдығын жылдамдату эффектісі оларды пайдалануды жақсартумен
Айналым қорларының тиімді пайдаланылуы кәсіпорынның қалыпты жұмысын қамтамасыз
Кәсіпорында материалдық ресурстар, яғни шикізат, жанар–жағар май, қосымша
«УПТК -СНАБ» ЖШС-нің қаржылық жағдайын үш компоненттік
Тәуелсіздік кооэфиценті кәсіпорын құралдарының жалпы соммасы ішінен жеке
Жалпы «УПТК -СНАБ» ЖШС-нің төлем қабілеттілігі туралы
Төлем қабілеттілікті қалпына келтіру коэффиценті 2005 жылы 0,45-ке
Төлем қабілеттілікті уақыт бойынша қамтамасыз ету - бұл
Уақыт бойынша үздіксіз және сенімді жеткілікті қорымен қаржылық
Тепе-теңдікке жету үшін кәсіпорынның уақыт бойынша және капиталдың
Шарт. Қарыздық құралдардың және ақшалай формадағы есептеулердің құрылуына
Бұл шарт ең жалпы түрде кредиторлық қарызбен ақшалай
Бұл шарттың бұзылуы тікелей жеке ақша құралдарының шығындалуына,
Бір жағынан қалыптасқан қарыздың көлемі логикалық негіздемені иеленеді,
Шарт. Кредиторлық қарызды өтеуге және ақшалай формадағы есептеулерді
Ақшалай формадағы жеке капиталдың өсімі жағымсыз емес көлемде
Қалыптасқан қарыз бен кредиторлық қарыздың нақты өтелген соммасы
Бұл шарттың орындалуы есептік кезен аралығында төлем қабілеттіліктің
Шарт. Кредиторлық қарызды өтеуге және ақшалай формадағы есептеулерді
Бұл шарт қарыз бен міндеттемелерді өтеумен байланысты ауыспалы
Құрылған қарыз бен ақшалай емес формадағы міндеттемелердің жалпы
Осылайша келтірілген уақыт бойынша төлем қабілеттілікті қамтамасыз ететін
Өз кезегінде кәсіпорынның ағымдық, инвестициялық және қаржылық қызметі
Тәуелсіздіктің он үш жылында жүргізілген реформалар экономиканың жедел
Бекітілген Индустриялық-инновациялык даму стратегиясына сәйкес 2015 жылға қарай
Стратегия белсенді мемлекеттік ғылыми және инновациялық саясат жүргізуді
Стратегияның өзіндік қосылған құны бар өнім шығару мен
Индустрияландыру процесінің барысында біздің күш-жігеріміз сондай-ақ білімдерге негізделген
Индустриялық саясатты іске асырумен бір мезгілде біз елдің
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Тасмаѓанбетов Т.А., Омаров А.Ш., Әлібекова Б.А., Рабатов Щ.,
Экономика: Учебник. Под ред. А.С.Булатова. - М.: БЕК,
Экономический рост предприятии РК. Сборник научных трудов. –
Ворст И., Ревентлоу П. Экономика фирмы: Учебник -
Әкімбеков С., Баймұхамбетова А., Жанайдаров У. Экономикалық теория:
Экономика предприятия: Учебник / Под редакцией проф.
Движение основного капитала предприятии через амортизационный механизм //
Жуйриков К.К. Финансы предприятии в условиях рынка //
Шокаманов Ю.К. Движение основных средств (фондов) // Финансы
Экономика предприятия: Учебник / Под общей редакцией проф.,
Сагидуллаева А.А. Повышение эффективности использования основных фондов в
Баканов М.И. «Теория экономического анализа»: Учебник.: -М.: Финансы
Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Кєсіпорын экономикасы: Оқу құралы.
«Экономика и статистика фирм» Под ред. Ильенковой С.Д.
Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия. - Минск;
Фишер С., Дорнбуш Р., Экономика: - М.: «Дело
Кошкарбаев К. Принципы управления финансовыми ресурсами предприятия //
Грузинов В.П., Грибов В.Д. «Экономика предприятия». Учебное пособие.
Жатќанбаев Е.Б. Аралас экономика негіздері. – Алматы: 1996.
Тоќсанбай С.Р. Толық экономикалық орысша – қазақша сөздік.
Грузинов В.П. Экономика предприятия и предпринимательства - М.:
Экономика предприятия: Учебник / Под редакцией проф. О.И.
Раимбеков Ж.С. Основные аспекты управления оборотными средствами промышленности
Олейник А. Анализ организации: прикладные аспекты // Вопросы
Кадамбаев Т.К. Управление имуществом в промышленности // Автореф.
Экономика предприятия: Учебник / Под редакцией проф. В.Я.
Зарубина В.Р. Методы прогнозирования стоимости основных производственных фондов
Карлик А.Е. и др. Управление экономикой предприятия. –
Оценка основных средств в инфляционных условиях // Азия:
Корженгулова А. Инфляция и учет основных средств //
Назарбаев Н.А. "Қазақстан - 2030 Барлық қазақстандықтардың өсіп
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы
Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы
- 1 -
Есептік кезең аяғндағы АФ-ғы айналымдық
Есептік кезең аяғндағы АФ-ғы және
Есептік кезең аяғндағы АЕФ-ғы
Есептік кезең аяғындағы АЕФ-ғы
АЕФ-ғы есептеулердің құрылуы
Есептік кезеңдегі АЕФ-ғы және АФ-ғы жалпы табыс
АФ-ғы табыстан есептеулер
Амортизация
Мүлікті толықтыруға АЕФ-ғы және АФ-ғы жеке капиталдың өсімі
АЕФ-ғы кредиторлық қарыздың түсуі
Есептік кезеңдегі АЕФ-ғы жалпы табыс
келесі кезеңде төленетін АЕФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулердің
Амортизация
Мүлікті толықтруға АЕФ-ғы жеке капиталдың өсімі
Есептік кезең аяғындағы АЕФ-ғы жеке капитал
АФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулердің нақты төлемі
Мүлікті толықтруға АЕФ-ғы жеке капиталдың өсімі
Есептік кезеңдегі АЕФ-ғы жалпы табыс
Амортизация
АЕФ-ғы есептеулердің құрылуы
Есептік кезең аяғындағы АФ-ғы жеке капитал
Есептік кезең аяғындағы АЕФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулер
АФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулер нақты төлемі
Есептік кезеңдегі АФ-ғы жалпы табыс
АФ-ғы табыстан есептеулер
Мүлікті толықтруға АФ-ғы жеке капиталдың өсімі
АЕН-ғы кредиторлық қарыздың түсуі жене есептеулердін құрылуы
келесі кезеңде төленетін АЕФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулердің
Есептік кезендегі АФ-ғы жиынтық табыс
АН-ғы табыстан есептеулер
Мүлікті толықтруға АФ-ғы жеке капиталдың өсімі
АЕН-ғы кредиторлық қарыздың түсуі жене есептеулердін құрылуы
келесі кезеңде төленетін АЕФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулердің
Есептік кезендегі АФ-ғы жиынтық табыс
АН-ғы табыстан есептеулер
Мүлікті толықтруға АФ-ғы жеке капиталдың өсімі
АФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулер нақты төлемі
Есептік кезеңдегі АФ-ғы жалпы табыс
АФ-ғы табыстан есептеулер
Мүлікті толықтруға АФ-ғы жеке капиталдың өсімі
Есептік кезең аяғындағы АФ-ғы жеке капитал
Есептік кезең аяғындағы АЕФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулер
АФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулердің нақты төлемі
Мүлікті толықтруға АЕФ-ғы жеке капиталдың өсімі
Есептік кезеңдегі АЕФ-ғы жалпы табыс
Амортизация
АЕФ-ғы есептеулердің құрылуы
Есептік кезең аяғындағы АЕФ-ғы жеке капитал
АЕФ-ғы есептеулердің құрылуы
Есептік кезеңдегі АЕФ-ғы және АФ-ғы жалпы табыс
АФ-ғы табыстан есептеулер
Амортизация
Мүлікті толықтыруға АЕФ-ғы және АФ-ғы жеке капиталдың өсімі
АЕФ-ғы кредиторлық қарыздың түсуі
Есептік кезеңдегі АЕФ-ғы жалпы табыс
келесі кезеңде төленетін АЕФ-ғы кредиторлық қарыз бен есептеулердің
Амортизация
Мүлікті толықтруға АЕФ-ғы жеке капиталдың өсімі
Есептік кезең аяғндағы АФ-ғы айналымдық
Есептік кезең аяғндағы АФ-ғы және
Есептік кезең аяғндағы АЕФ-ғы
Есептік кезең аяғындағы АЕФ-ғы