Мазмұны:
КІРІСПЕ...................................................................................................................3-4
1 ТАРАУ. Қазіргі Маңғыстау сипаты: мұнай өндіруші компаниялардың басқыншылығында.............................................................................................5-11
1.1.Маңғыстау облысының географиялық орны...................................................5-7
1.2.Маңғыстаудың мұнай-газ өндіруші мекемелері: экологиялық проблемалардың себепшісі ретінде........................................................................8-9
1.3. Маңғыстаудың көркі-Каспий теңізі: мұнаймен ластанудың құрбаны сипатында..............................................................................................................10-11
2 ТАРАУ. Маңғыстау ауыр халде: мұнайдың өзімен бірге ала
2.1.Мұнайдың атмосфераға тигізер зардабы.....................................................12-13
2.2.Мұнайдың топырақ қабатына тигізер зардабы.................................................14
2.3.Мұнайдың тұрғындардың денсаулығына тигізер зардабы..............................15
3 ТАРАУ. Маңғыстаудың экологиясын қалпына келтіру шаралары....16-20
3.1.Мемлекет тарапынан жүргізіліп жатқан іс-шаралар..................................16-17
3.2.Экологияны қалпына келтіру шаралары: өз «бағдарламам» негізінде.....18-20
ҚОРЫТЫНДЫ...................................................................................................21-22
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ..........................................................23
КІРІСПЕ
«Табиғаттағы билеп-төстеп алдық деп мақтанбай-ақ қоялық. Бастапқы кезде біздің
Иә, адам өзінің ғасырлар бойы табиғаттың қожасы, билеушісі ретінде
Қоршаған ортаның ластануы – адамға және табиғи экожүйеге зиянды
Батыс аймақта Маңғыстау облысы экологиясы ауыр аймақтардың алдыңғы катарына
Зерттеудің өзектілігі: Бүгінгі таңдағы Маңғыстаудың экологиялық проблемаларының қаншалықты ауыр
Зерттеу объектісі:Маңғыстаудың экологиясы
Зерттеу пәні: Маңғыстаудағы қоршаған ортаның мұнай-газ, ауыр металлдармен ластануынан
Зерттеудің мақсаты: Маңғыстау облысының ландшафттық ерекшелігін қарастыру, қазіргі кездегі
Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттерді алға қою қажет:
Маңғыстаудағы мұнай-газ сферасында жұмыс атқарып жүрген компаниялардың шаруасын қолда
Олардың экологияға тигізер әсерін бағалау;
Адами факторға мұнаймен ластанудың қаншалықты ауыр екендігін анықтау;
Мемлекеттің Маңғыстаудағы мұнаймен ластану проблемасына деген көзқарасын қарастыру.
Зерттеуде қолданылған әдістер мен тәсілдер:
сипаттама;
құрылымдық;
жүйелеу;
салыстырмалы талдау әдістері қолданылды
Зерттеудің ақпараттық базасы: отандық және шетел ғалым ғалымдарының зерттеулерінің
1 ТАРАУ. Қазіргі Маңғыстау сипаты: мұнай өндіруші компаниялардың басқыншылығында
1.1.Маңғыстау облысының географиялық орны
Маңғыстау облысы Еуразия материгінің орталығында Каспий теңізінің солтүстік-шығысындағы Маңғыстау,
Облыс территориясы – 166600 шаршы шақырым. Оның аумағына Албания,
Шекарасының жалпы ұзындығы – 2450 шақырымнан астам. Оның 1100
шақырымға жуығы Каспий теңізі жағалауымен өтеді. Облыс оңтүстігінде Түркіменстанмен,
Қ.И.Сәтпаев атындағы Қазақстан геология ғылымдары институтының деректері бойынша Маңғыстау
Облыстың әкімшілік-аумақтық құрылымы 5 ауданнан (кейін 7), 5 облыстық
1 кесте
Маңғыстау облысына кіретін аудандар:
№ Атауы Орталығы
1. Ақтау Ақтау
2. Жаңаөзен Жаңаөзен
3. Бейнеу ауданы Бейнеу
4. Қарақия ауданы Құрық
5. Маңғыстау ауданы Шетпе
6. Мұнайлы ауданы Мұнайлы
7. Түпқараған ауданы Форт-Шевченко
Маңғыстау түбегінің өсімдіктері түрі жағынан жұтаң, оның өзі сирек,бойы
Жер қойнауы мұнай, газ, фосфорит, көмір, марганец, әр түрлі
Өнеркәсіптің негізгі саласы – мұнай мен газды өндіру, қазіргі
Табиғи ресурстарды қарқынды игеру, көмірсутек шикізатын, уранды барлау мен
Қазіргі кезде Маңғыстау облысы Республиканың мұнай өндіру көлемінің ¼
1.2.Маңғыстаудың мұнай-газ өндіруші мекемелері: экологиялық проблемалардың себепшісі ретінде
Маңғыстау ертеден-ақ еліміздің негізгі мұнай қоры орналасқан аймақ ретінде
Мұнайгаз өндіруде қоршаған ортаға әсер ететін факторлардың ішінде маңыздысы
Қоршаған ортаның компоненттерінің негізгі ластаушысы: мұнай мен бұрғылау шламдары,
Жоғарыда аталған кәсіпорындардың пайда қуалай отырып, табиғатқа жасаған қиянаттарын
табиғат қорғау, мұнай, жер қойнауын пайдалану, өрт қауіпсіздігі, санитарлық-эпидемиологиялық
Осындай заң бұзушылықтар "Қаражанбасмұнай" АҚ-ы қызметінде де орын алып,
Осы аталғандардан қандай қорытынды шығаруға болады?Әрине, бұл мекемелер тек
1.3. Маңғыстаудың көркі-Каспий теңізі: мұнаймен ластанудың құрбаны сипатында
Каспий теңізі – ішкі континентте орналасқан әлемдегі ең үлкен
Мұнай кен орындарында мұнай өнімдерін өңдеу кезінде мұнай мен
2 ТАРАУ. Маңғыстау ауыр халде: мұнайдың өзімен бірге ала
2.1.Мұнайдың атмосфераға тигізер зардабы
Қоршаған ортаға уытты заттардың түсетін негізгі көздері:
-Техника мен құрал-жабдықтарды қолдану үрдісінде газ тәрізді және қатты
- Мұнайды өндіру және өңдеу үрдісінде қалдықтардың пайда болуы
-Мұнайды өңдеу үрдісінде және тұрғын үй кешендерінің болуынан ақаба
- Мұнайдың авариялық төгілуі
Ластаушы заттардың лақтырымы атмосфералық ауаға тікелей әсер етеді және
Жыл сайын Маңғыстау облысында атмосфераға 10 мың (9835) станционарлық
Маңғыстау облысында атмосфераның ластануы мұнайдың төгілу салдарынан мұнай көлдерінің
Сонымен қатар, облыстың атмосферасының ластануын факелдарда серіктес мұнай газын
Атмосфераның сапасы деп оның қасиеттерінің жиынтығын түсінеді, ол
физикалық, химиялық және биологиялық факторлардың адамға, өсімдікке және жануарға,
Атмосфералық ауаның ластануы табиғаттан да, антропогендік көздерден де болуы
2.2.Мұнайдың топырақ қабатына тигізер зардабы
Мұнай өндіру және геологобарлау жұмыстары жүргізілген аудандарда топырақ қабатының
- Механикалық әсер;
-Техногенді ластану, соның ішінде мұнай және мұнай өнімдерімен; «Қышқыл»
Маңғыстау облысының территориясында 200 млн тонна өндірістен 105.1 млн
Жер бетінің 2 мың гектары жарамсыз, 170 мың кубометр
Қалдықтардың жыл өткен сайын азаюы не көбеюі жеке кәсіпорындардың
2.3.Мұнайдың тұрғындардың денсаулығына тигізер зардабы
Адам табиғатты бүлдіруі туралы сөз еткенде ең алдымен мұнай
Мұнаймен ластануға байланысты аурулардың бар екендігін растайтын көптеген зерттеулер
Сондай-ақ Маңғыстауда тыныс алу жолдарының қабыну аурулары мүнай өндіретін
3 ТАРАУ. Маңғыстаудың экологиясын қалпына келтіру шаралары
3.1.Мемлекет тарапынан жүргізіліп жатқан іс-шаралар
Жасыратыны жоқ, қоршаған ортаны қорғау, экологиялық қауіп-қатер Қазақстандағы бүгінгі
Мұнай өндіретін өнеркәсіптердің басым бөлігі Батыс Қазақстан аймағында орналасқандықтан,
Бұл био-препараттар сондай-ақ топырақты мұнайдан тазартуға да елеулі көмегін
Аз уақыт ингибирленгеннен соң ластану әсеріне жауап ретінде топырақтың
Микроорганизмдердің максимум мәні ферменттер санымен байланысты. Микроорганизмдердің ең көп
Топырақта мұнай және мұнай өнімдерінің ыдырау барысында микроорганизмдер саны
Топырақ қабатының ластануы оның тұрақты функцияларын бұзады: физико-химиялық қасиетін
Мұнай және мұнай өнімдерімен ластанған топырақтың өзіндік тазару және
Екінші бір мәселе- Каспийдің экологисы болып отыр. Себебі Маңғыстауда
3.2.Экологияны қалпына келтіру шаралары: өз «бағдарламам» негізінде
Маңғыстау облысында дамушы негізгі сала мұнай-газ саласы екені бәріне
Құбырлардың сыртқы коррозиясы, олардың түбегейлі жаңарту жұмыстарының қарқындылығының баяулығы,
Мұнай фонтаны атқылауын бірінші суреттен көре аласыз. (сурет 1).
сурет 1
Мұнайдың авариялық атқылауы
Мұнайгаз кен орындарындағы аварияларды болдырмау үшін күнде фонтанға қарсы
Осы жағдайды жақсарту мақсатында экологияны қатаң бақылайтын қатаң комиссия
Маңғыстау облысы қазіргі кездегі өнеркәсіп саласында, негізінен мұнайгаз саласы
Ластаушы заттардың құрамында көптеген көмірсутек қосылыстары, ауыр металдар, зиянды
Өндіріс орындарындағы топырақ жамылғысына мұнайдың төгілуінен оның өсімдік жамылғысының
Менің ойымша, экономикалық тұрғыдан өндіріс орындарын жаба алмасақ та,
Ондай міндеттер бар болғанмен, мемлекеттік органдар қазіргіден қатаң түрде
Сондықтан әр өндірісте міндетті түрде жаңа техниканың қолдануын талап
Әр компания жылда өз жұмысшыларының білімін жетілдіріп отыру тиісті,
ҚОРЫТЫНДЫ.
Өз жұмысымды қортындылай келе: Күнделікті табиғатта сан мыңдаған құбылыстар
Экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету, экологиялық мониторингтің дамуы әр мемлекеттің
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
1. Маңғыстау энциклопедиясы. Алматы: «Атамұра» баспасы, 1997ж 22-29
б.
2. Қондыбаев С. «Маңғыстау географиясы» Алматы: «Қағанат» баспасы
1997ж. 4-16, 20-26, 54, 63-64 б.
3. Ақашева Ә.С. «Ақтау қаласы аумағының топырағын экологиялық мелиоративтік
4. Қазақстан мұнай энциклопедиясы. – Astana-London: 1999ж. 400 -
5. Серікбол Қондыбай, Маңғыстау географиясы. Маңғыстау мен Үстірттің киелі
6. Маңғыстау облысының статистика басқармасы, 2011 жыл
7. http://www.atr.kz/?p=11088
8. http://www.caspinfo.kz/?p=2318
9. http://www.egemen.kz/2011/07/13/308986/
10. http://kaz.gazeta.kz/art.asp?aid=69712
11. http://kk.wikipedia.org/wiki/Каспий_экологиясы
12. Экология және мұнай-газ кешені. М.Д.Диаров, Алматы қ., 2003ж.
13. Справочник месторождения нефти и газа
14. Орлов Д. С., Амосова Я .М.
15. Халимов Э. М., Левин С. В., Гузев В.С.//
2